Znajomy opowiadał mi kiedyś taki dowcip:

Transkrypt

1 nr 6 październik 2011 Raport o oszczędzaniu czyli kto, gdzie i jak odkłada Proste sposoby, by zacząć oszczędzać Jak oszczędza Polak? W numerze: Konto przepustką do kredytu Kredyt dla żaka Bank pod sąd Konto może nam pomóc Ustawa deweloperska Salon z nutką ekstrawagancji

2 redakcja flesz Witamy Znajomy opowiadał mi kiedyś taki dowcip: Szkot pyta się Szkota: - Co zrobiłeś, żeby przestać się jąkać? - Jak to co?! Musiałem zadzwonić do USA, a wiesz ile to kosztuje?! Redaktor naczelny: Paweł Adamiak Przypominam go jako przykład opowiadanej i wyśmiewanej w żartach przez wiele lat przesadnej szkockiej oszczędności. Jednak aby nie śmiać się tylko ze Szkotów, w tym numerze Casha postanowiliśmy sprawdzić, jak to jest z oszczędzaniem w Polsce. Publikujemy raport o tym, gdzie i jak oszczędzamy. Osobom, które chciałyby zacząć odkładać, podpowiadamy, jak to zrobić w sytuacji, kiedy wydaje się nam, że nie mamy wolnych środków. Przeczytajcie nasz tekst i przemyślcie, może i Wam uda się znaleźć jakieś wolne środki, by odłożyć jakiś wolny grosz. W tym numerze publikujemy kolejne teksty, które przybliżają tematykę kredytową. Nasi doradcy piszą m.in. o tym, jaki wpływ może mieć historia naszego konta na przyznanie nam kredytu hipotecznego. A ponieważ rozpoczyna się właśnie rok akademicki, sprawdzamy, jak wygląda sprawa z kredytem studenckim. Życzę miłej lektury. 2 Z życia doradcy... rysuje: Tomasz Stasiak Redaktor naczelny: Paweł Adamiak Zespół: Marek Nienałtowski, Michał Krajkowski, Tomasz Maciejewski, Marek Badowski, Joanna Pikowska Wydawca: Dom Kredytowy NOTUS S.A., ul. Marszałkowska 76, Warszawa mail:cash@dknotus.pl wykorzystano zdjęcia: dreamstime.com, istockphoto.com, fotolia.pl realizacja:

3 redakcja flesz POLECAMY W NUMERZE raport flesz Raport o naszym oszczędzaniu kto, gdzie i jak odkłada proste sposoby, by zacząć oszczędzać najczęściej wybieramy lokaty 3 kredyty Konto przepustką do kredytu Historia naszego rachunku to kopalnia wiedzy. styl wolny Salon z nutką ekstrawagancji Geometryczne, proste kanapy oraz wyraziste dodatki, to pomysły architektów na ten sezon. CZYTAJ TAKŻE Starter 4 Prywatny portfel Marka Nienałtowskiego 8 Lokaty gwarancją bezpieczeństwa 22 Kredyt (nie) tylko we frankach 24 Kredyt dla żaka 26 Bank pod sąd 28 Konto może nam pomóc 32 Ustawa deweloperska 34 Stary i nowy świat, czyli wino świętej ziemi 36

4 starter flesz Analitycy oceniają wydarzenia na rynku. Wejdź i bądź na bieżąco 4 Internet mobilny za darmo! Nie szukajcie żadnej gwiazdki. W Polsce od kilku miesięcy dostępny jest Internet mobilny za darmo. Jedyna obowiązkowa opłata, to wydanie karty (20 zł), a potem już wszystko jest za darmo. Brzmi niewiarygodnie, ale tak to działa. Internet dostarcza firma Aero2, która, wygrywając przetarg Urzędu Komunikacji Elektronicznej na częstotliwość 2,6 GHz, została zobligowana przez UKE do udostępnienia nieodpłatnego dostępu do Internetu przez telefony komórkowe. Zainteresowanie jest duże. Ok zamówień dziennie. Czas oczekiwania na kartę ok. miesiąca. Ostrożne prognozy Ministerstwo Finansów przygotowując prognozy finansowe dla Polski kierowało się zasadą ograniczonego zaufania i przekazało opinii publicznej wariant ostrożny. Po pierwszej połowie roku już wiemy, że jest lepiej niż Ministerstwo zakładało. Pracownicy MF prognozowali, że na koniec sierpnia deficyt budżetowy Polski wyniesie ponad 36 mld zł (czyli 90% z zakładanego rocznego zadłużenia). Z ostatnich informacji wynika, że deficyt na koniec wakacji to niespełna 21 mld zł (40% z zakładanego rocznego zadłużenia). Jak się okazuje wpłacamy do państwowej kasy więcej niż na początku roku zakładano z podatków PIT i CIT, VAT i akcyzy Polska ma do dyspozycji, póki co, ponad 181 mld zł (a prognozowano, że będzie to niewiele ponad 172 mld zł). Nieco niższe są także wydatki państwa. Dzięki temu jest realna szansa, aby zakończyć rok 2011 z deficytem ok. 30 mld zł (wobec prognozowanych na początku roku ponad 40 mld!). Pracuje nas więcej i zarabiamy więcej Jak podaje Główny Urząd Statystyczny, średnie wynagrodzenie w przedsiębiorstwach na koniec sierpnia 2011 wynosiło 3591,23 zł brutto, czyli 2568,97 na rękę, ale aż 4254,89 zł kosztów całkowitych dla pracodawcy (wobec 3407,26 zł brutto rok wcześniej). Po wakacjach w sektorze przedsiębiorstw pracowało ponad 5500 osób (5352 osób rok wcześniej). Pozostaje zatem mieć nadzieję, że ta tendencja (wzrost 3-5%) utrzyma się w kolejnych miesiącach.

5 starterflesz Jak to zrobić, żeby pieniądze nie przelatywały nam przez palce? Jak oszczędzać na co dzień, by zostało nam więcej na przyjemności? Przeczytajcie, wprowadźcie do swojego życia i oszczędzajcie. Udane targi 5 W dniach września w hali widowiskowej Atlas Arena w Łodzi odbyły się targi rednet. Wystawcami nie byli tylko deweloperzy, ale także agencje nieruchomości, banki, pośrednicy finansowi, firmy zajmujące się projektowaniem wnętrz czy oferujące elementy wykończenia. Dzięki tak szerokiemu spektrum wystawców zwiedzający mogli w jednym miejscu obejrzeć interesujące ich domy czy mieszkania oraz od razu zadbać o ich urządzenie, jak i poszukać finansowania. - Podczas targów odbyłem kilkanaście spotkań z klientami, którzy przede wszystkim przychodzili już do mnie z ofertami od developerów mówił po targach Michał Glicner z DK Notus z Łodzi. - Skupialiśmy się na sprawdzaniu, obliczaniu zdolności kredytowej oraz wyborze ciekawej oferty kredytu dla poszczególnych inwestycji. Wielu zwiedzających było zainteresowanych programem Rodzina na Swoim. Jak podkreślał Michał Glicner, zauważalne jest dopasowanie ofert mieszkaniowych dla singli, tak by mogli oni skorzystać z Rodziny na Swoim. - Developerzy coraz częściej dopasowują zarówno metraż mieszkania, jak i cenę za m 2 do tej grupy odbiorców (mieszkanie nie przekracza 50 m 2 a cena za m 2 to 4.725,00). Najbliższe edycje targów Gdańsk października Wrocław października

6 starter 6 Brakuje na emerytury, ale ich wypłata nie zostanie wstrzymana Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał oświadczenie, w którym zapewnia, że wypłata emerytur w Polsce nie jest zagrożona. Jednocześnie przedstawił Prognozę wpływów i wydatków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych do 2060 roku. Wynika z niej, że w wariancie realistycznym na emerytury dla obecnych trzydziestolatków będzie brakowało ponad 101 mld zł; w wariancie pesymistycznym braknie ok. 166 mld zł; zaś w wariancie optymistycznym nawet będzie nadwyżka! Jednak ilość pieniędzy w systemie emerytalnym zależy od ilości pracujących... A obecnie w Polsce ciężko mówić o baby-boom. Od kilku lat mieliśmy niewielki dodatni bilans przyrostu naturalnego od 0,05% do 0,1%; jednak za pierwsze półrocze 2011 roku znów jesteśmy pod kreską. Jaki zbierać na emeryturę pisaliśmy w 1 numerze magazynu CASH Co miesiąc piszemy o twoich osobistych finansach Nie jesteśmy wyspą Komisarz Unii Europejskiej ds. gospodarczych i walutowych Olli Rehn powiedział niedawno, że perspektywy dla całej europejskiej gospodarki się pogorszyły. - Kryzys zadłużenia zaostrzył się, a zamieszanie na rynkach finansowych nadwyręży realną gospodarkę - uważa. Podczas konferencji prasowej, na której KE skorygowała prognozy gospodarcze dla siedmiu najsilniejszych gospodarek UE, padły (nieco pocieszające) słowa, że gospodarka strefy euro do końca roku się zatrzyma, ale jednocześnie nie jest prognozowana recesja. Z drugiej strony Polska i Niemcy otrzymały pozytywną ocenę swojego wzrostu gospodarczego (Polska na poziomie 4%, Niemcy na poziomie niespełna 3%), co minister Jacek Rostowski skomentował optymistycznie: - Utrzymanie prognozy dla Polski na 2011 rok na poziomie 4% potwierdza, że gdyby nie zagrożenia płynące z zewnątrz, to po dotychczasowych wynikach finansowych Polski, moglibyśmy zastanawiać się nad podwyższeniem prognozy na ten i przyszły rok tłumaczył. Jak się okazuje, nie jesteśmy jednak odizolowaną od innych gospodarek wyspą.

7 starterflesz Poznaj zmiany w programie Rodzina na swoim Zabij rachunek! Płacić nawet o połowę mniej za rachunek telefoniczny? Dzięki nowej usłudze KillBill (ang. zabij rachunek) jest to możliwe. Kill- Bill to aplikacja dostępna on-line (także na smartfonach), dzięki której możemy dowiedzieć się, jaka oferta telefonii komórkowej jest dla nas najbardziej odpowiednia. System, po wpisaniu przez nas podstawowych danych, pobiera z serwera operatora historię naszych połączeń oraz historię rachunków wszystko w systemie szyfrowania stosowanym m.in. przez banki. Po przeanalizowaniu otrzymujemy wynik (w zależności od wybranej płatnej opcji) czy bardziej korzystny jest dla nas telefon na abonament, czy też na kartę lub (w wersji droższej), który z czterech największych operatorów na polskim rynku ma dla nas najlepszą ofertę. Podstawowe sprawdzenie kosztuje od 12 do 15 zł; wersja pełna to wydatek ok. 30 zł; ale mając w perspektywie obniżenie rachunków nawet o połowę, chyba warto zainwestować. Firma oferująca aplikację KillBill nie jest powiązana z żadnym z operatorów telekomunikacyjnych, a wyliczenia dokonywane są według matematycznego wzoru, a nie wedle wpływów operatorów. 7 Strzelając z procy ptakami... Jeśli czytając tytuł wyciągasz telefon i uśmiechasz się, to znaczy, że znasz grę Angry Birds, która szturmem zdobywa sympatyków w kolejnych krajach. Dla tych, którzy nie wiedzą, co to są wściekłe ptaki i dlaczego strzela się nimi z procy, słowo wyjaśnienia. Angry Birds to gra wymyślona w Finlandii, w której gracz strzela z procy małymi, okrągłymi ptaszkami w cel. Celem jest fort świń, które kradną ptakom jajka. To tyle w skrócie. Gra jest prosta, ma wiele poziomów trudności, ale polega to na takim wypuszczeniu ptaka z procy, aby zebrać jak najwięcej punktów... Ile osób już w to gra? Wg danych producenta, firmy Rovio, grę pobrano już 350 mln razy! (dla porównania: z portalu Facebook korzystało we wrześniu mln użytkowników; w czerwcu 2011 portal onet.pl odwiedziło 13,8 mln użytkowników). Zaczęło się niepozornie w grudniu 2009 roku udostępniono w Finlandii wersję na iphona; w lutym 2011 roku aplikacja zawitała do brytyjskiego AppStore, a potem na setki tysięcy telefonów komórkowych użytkowników na całym świecie. Obecnie dostępna jest nie tylko na smartfony (telefony łączące w sobie funkcje telefonu i komputera kieszonkowego; wg badań w Polsce ok. 14% użytkowników telefonów komórkowych posiada smartfona), ale i na konsole, takie takie jak Wii czy Play Station.

8 starter Choć we wrześniu z globalnych rynków finansowych, w tym także z polskiego, podobnie zresztą jak ze światowej gospodarki, napłynęła cała masa negatywnych informacji, to z całego natłoku doniesień dało się jednak wyłuskać także te pozytywne, a co ważne, dotyczące naszego krajowego podwórka. Prywatny Portfel Marka Nienałtowskiego 8 Dane przedstawione przez Główny Urząd Statystyczny dotyczące produkcji przemysłowej, sprzedaży detalicznej i stopy bezrobocia za sierpień pokazały, że skutki obserwowanego obecnie na świecie spowolnienia, jak na razie nie są jeszcze w naszym kraju za bardzo zauważalne. W ósmym miesiącu br. produkcja przemysłowa wzrosła rok do roku o 8,1% - choć oczekiwano jej zwyżki o 4%, sprzedaż detaliczna zwiększała się w tym samym ujęciu o 11,3% (tu zakładano jej 9,1% przyrost), a stopa bezrobocia spadła do poziomu 11,6% i okazała się być zgodna z szerokimi oczekiwaniami rynku. Oczywiście te dobre informacje nie oznaczają wcale, że negatywne impulsy płynące chociażby z części krajów Eurolandu prędzej czy później nie odbiją się negatywnie na stanie polskiej gospodarki, ale dają jednak pewną nadzieję na to, że skala tego wpływu nie będzie zbyt wielka. Potwierdzeniem tej tezy mogą być nie tylko słowa wiceministra finansów Ludwika Koteckiego o tym, że prognozowane spowolnienie dla strefy euro nie musi się mocno przekładać na sytuację naszego kraju, ale też fakt utrzymania przez Komisję Europejską prognozy tempa wzrostu Produktu Krajowego Polski na bieżący rok na poziomie 4,0%. Kolejną z dobrych informacji była też ta, która popłynęła z FTSE Group. Spółka ta, która należy do Financial Times i London Stock Exchange, a zajmuje się obliczaniem międzynarodowych indeksów, w dniu 20 września podjęła decyzję o dodaniu polskiego rynku kapitałowego do listy obserwacyjnej z możliwością jego awansu do bardzo zacnego grona rynków gospodarek rozwiniętych. Decyzja w tej sprawie została podjęta przez FTSE Group przy okazji dokonywanej przez nią corocznej rewizji klasyfikacji krajów. O ewentualnym wejściu Polski do grona rynków rozwiniętych możemy dowiedzieć się już za rok, w momencie kolejnej cyklicznej rewizji. Obecnie nasz rynek kapitałowy klasyfikowany jest przez FTSE w grupie zawansowanych krajów rozwijających się. 8,1% wzrost produkcji przemysłowej rok do roku 11,6% poziom stopy bezrobocia

9 starterflesz Kiedy małe sprawy dzieją się milion razy, stają się dużą sprawą. Ustanawiają fundament o silnej podstawie ekonomicznej. Jeżeli w jej tworzeniu uczestniczą kobiety, to stanowi ona podwalinę lepszej przyszłości w znaczeniu ekonomicznym i społecznym. Muhammad Yunus ur w Bangladeszu bankier ubogich PIERWSZA KSIĄŻKA NOBLISTY WYDANA W POLSCE 5 EKONOMIA SOLIDARNOŚCI PROSTA I DOBRA JAK CHLEB SYNERGIA KAPITAŁU PUBLICZNEGO I PRYWATNEGO INNOWACYJNE PRZEDSIĘWZIĘCIA WE WSZYSTKICH SFERACH ŻYCIA Zakończyliśmy czasy kolonializmu, niewolnictwa, apartheidu, choć wielu myślało, że świat bez nich nie przetrwa. Teraz zabierzmy się za kolejną niemożliwą rzecz - świat pozbawiony ubóstwa. Stwórzmy świat według własnego wyboru. Muhammad Yunus ODMIENIŁY LOS 641 MILIONÓW SPOŚRÓD 1,4 MILIARDA NAJUBOŻSZEJ LUDNOŚCI ŚWIATA ur w Bangladeszu bankier ubogich

10 raport flesz Polska lekcja oszczędności 10 Jeszcze sześć lat temu nie czuliśmy potrzeby oszczędzania, dobrze ocenialiśmy swoją sytuację finansową, a wartość gromadzonych przez nas pieniędzy rosła. Niekorzystna sytuacja gospodarcza na świecie, niskie zarobki i wzrost cen sprawiły jednak, że zaczęliśmy dostrzegać zalety oszczędzania również alternatywnego. 12 Grosik do grosika, złotówka do złotówki... Jak to zrobić, żeby pieniądze nie przelatywały nam przez palce? Jak oszczędzać na co dzień, by zostało nam więcej na przyjemności? Przeczytajcie, wprowadźcie do swojego życia i oszczędzajcie. 18 Kto rachuje i oszczędza, temu nie zajrzy w oczy nędza - Polacy biorą sobie tę ludową mądrość do serca, bo w ciągu ostatnich lat starają się nie tylko odkładać gotówkę, ale też robić to bezpiecznie. 22

11 raportflesz 11 czytaj dalej

12 raport flesz Raport o naszym oszczędzaniu 12 Jeszcze sześć lat temu nie czuliśmy potrzeby oszczędzania, dobrze ocenialiśmy swoją sytuację finansową, a wartość gromadzonych przez nas pieniędzy rosła. Niekorzystna sytuacja gospodarcza na świecie, małe zarobki i wzrost cen sprawiły jednak, że zaczęliśmy dostrzegać zalety oszczędzania również alternatywnego. Przeciętna polska rodzina przeznaczała w 2005 r. na miesięczne oszczędności zaledwie 90 złotych, a osoby, które odkładały grosz na czarną godzinę stanowiły tylko 1/3 całego społeczeństwa. Reszta zupełnie nie asekurowała się przed brakiem gotówki. Nie mamy wyrobionego nawyku oszczędzania, nie myślimy o zabezpieczeniu sobie dostatniej przyszłości ubolewał sześć lat temu prof. Marek Góra, współtwórca polskiego systemu emerytalnego. Profesor zauważał, że problem oszczędzania leżał nie tyle w braku potrzebnych do tego środków, ale przede wszystkim w braku chęci do odkładania pieniędzy. Tylko 1/3 gospodarstw domowych źle ocenia swoją sytuację finansową. Połowa osób, które optymistycznie oceniają swoje finanse, nie oszczędza ani grosza! przypominał Góra, powołując się na dane z raportu firmy Pentor. Z tego samego zestawienia wynikało, że wśród osób oszczędzających, systematycznie rosła wartość gro-

13 raportflesz Nie mamy wyrobionego nawyku oszczędzania, nie myślimy o zabezpieczeniu sobie dostatniej przyszłości ubolewał sześć lat temu prof. Marek Góra, współtwórca polskiego systemu emerytalnego. 13 madzonych przez nich pieniędzy. To znaczy, że ludzie zaczęli więcej odkładać? Nie, pieniądze się pomnażały dzięki odsetkom od kapitału początkowego, a nie dzięki nowym zaskórniakom. Polacy do oszczędzania wybierali najchętniej krótkoterminowe lokaty, dające możliwość szybkiej wypłaty gotówki. Trudne czasy? Weźmy kredyt O ile trudno przyzwyczaić się do oszczędzania, o tyle łatwo przywyknąć do zaciągania kredytów. Sześć lat temu byliśmy winni bankom ponad 120 miliardów złotych, a nasze długi rosły dwa razy szybciej niż gromadzone oszczędności alarmował Narodowy Bank Polski. Teoretycznie nie było się czym martwić, bo w porównaniu z krajami Europy Zachodniej wypadaliśmy całkiem nieźle byliśmy pięć razy mniej zadłużeni niż Niemcy i dziesięciokrotnie mniej niż Duńczycy czy Holendrzy. Ale tam, w przeciwieństwie do Polski, ludzie nauczyli się oszczędzać i dzięki gromadzonej przez lata gotówce mogli dostatnio żyć, zaciągać dodatkowe kredyty i myśleć o godnej emeryturze. W 2007 r. oszczędzało niespełna 20% Polaków, a inwestycje podejmowało niewiele ponad 10% z nas. Powód? Zbyt małe zarobki. Efekt? Masowe sięganie po kredyty. Polacy masowo zaciągają kredyty. W większości przypadków żyjemy na minusie. Wolimy kupić mieszkanie, samochód niż zacisnąć pasa, żeby zainwestować. Mnie to nie dziwi Polacy tak często zaciskali pasa, że wreszcie chcą żyć na pew- czytaj dalej

14 raport flesz nym poziomie przekonywała cztery lata temu Janina Pękacz, analityczka bankowa. W ciągłej drodze po kredyt W połowie 2010 r. zarobki przeciętnego Polaka przekraczały 3400 złotych. Mimo to coraz mniej z nas było w stanie wygospodarować z dochodów jakieś oszczędności. Nie słabł jednocześnie popyt na kredyty. Zadłużaliśmy się masowo już nie tylko w bankach, ale też w instytucjach parabankowych, jak SKOK czy Provident. W konsekwencji tych pożyczkowych trendów prawie 45% gospodarstw domowych miało problem ze spłatą zadłużenia. Polacy zrozumieli, że trzeba zacząć oszczędzać już nie tylko poprzez odkładanie gotówki. Zakupy robimy generalnie w Lidlu - po co płacić np. za mleko 2,20 zł w sklepie osiedlowym, kiedy w markecie jest za 1,69 zł? Często chodzimy na rynek, nie tylko po warzywa i owoce, ale też po proszki i płyny do prania - oryginalne niemieckie, w cenie podobnej do polskich odpowiedników, ale mam pewność, że w paczce jest 100% proszku, a nie 50% wypełniacza. Zrezygnowałem poza tym z abonamentu GSM na korzyść prepaida - po co mam płacić raty za coraz to nowszy telefon? pisał jeden z internautów na forum internetowym Onet.pl. Inny radził, żeby wziąć się za porządki znaleziony w piwnicy złom, płyty winylowe czy stare kasety audio cieszą się na rynku dużym zainteresowaniem, można więc zarobić na ich sprzedaży. Padały też propozycje zrezygnowania w ramach oszczędności z dzieci, kupowania odzieży jedynie na wyprzedażach Kobiety vs. Mężczyźni kto bardziej oszczędza? 14 Kobiety równie często jak mężczyźni korzystają z podstawowych usług bankowych (konto osobiste czy karta debetowa), jednak bardziej zaawansowane produkty są wśród nich dużo mniej popularne. Konto bankowe przez Internet obsługuje 28% Polaków i o 10% mniej Polek. Panie dużo rzadziej używają kart kredytowych, panowie zaś częściej korzystają z produktów oszczędnościowych (lokaty, konta oszczędnościowe) i inwestycyjnych (akcje, fundusze inwestycyjne, produkty strukturyzowane). 61% Konto w banku 61% 23% 21% 28% 26% 11% Karta debetowa/płatnicza Konto oszczędnościowe Konto internetowe Tradycyjna lokata w banku Kredyt gotówkowy 22% 18% 18% 17% 12% 23% Karta kredytowa 8% 12% Pakiet Assistance do konta 5% 7% Akcje notowane na giełdzie 5% 9% Lokata antypodatkowa 5% 9% Fundusze inwestycyjne 4%

15 raportflesz i stołowania się we własnej kuchni, a nie w miejskich restauracjach. Oszczędzanie to nie tylko ROR Szacunki Analiz Online za 2010 r. wskazywały, że oszczędności Polaków wzrosły w ciągu 12 miesięcy o 20%. Brzmiało obiecująco, ale statystyki były nieco mylące, bowiem za oszczędności należało uznawać nie tylko odłożoną gotówkę, po którą w każdej chwili mogliśmy sięgnąć, ale też inne kategorie finansowych aktywów: Otwarte Fundusze Emerytalne, akcje spółek giełdowych czy obligacje. Optymizm mógł studzić dodatkowo opublikowany przez GFK Polonia raport z badań konsumenckich, z którego wynikało, że poziom skłonności Polaków do oszczędzania regularnie spadał. I nie był wcale zależny od kryzysu czy ruchomych współczynników ekonomicznych. Rok temu w znacznej części (62%) chcieliśmy odkładać pieniądze, ale bieżące wydatki nam na to nie pozwalały. Pozytywny stosunek do oszczędzania, a samo oszczędzanie, to nie to samo. Żeby oszczędzać, potrzebne są nie tylko chęci, ale też możliwości. Ciągle spora część Polaków nie dysponuje wystarczającymi zasobami tłumaczył prof. Tadeusz Tyszka z Centrum Psychologii Ekonomicznej przy Akademii im. L. Koźmińskiego w Warszawie. Zwracał on również uwagę, że wśród wielu z nas występuje preferencja czasu teraźniejszego. Ludzie wolą otrzymać 1000 zł dzisiaj, niż 1500 zł za pół roku liczy się dla nich natychmiastowa nagroda. Takie osoby nie lubią oszczędzać, wolą od razu wydać pieniądze na coś przyjemnego wyjaśniał prof. Tyszka. Rozsądny jak Polak? Z czasem Polacy stali się bardziej świadomi potrzeby mądrego oszczędzania, niekoniecznie jednak przy udziale banku. Co trzeci z nas przechowuje oszczędności w przysłowiowej skarpecie. Z konta lub lokaty bankowej korzysta ponad 60% rodaków, inni lokują pieniądze w nieruchomościach, kosztownościach, funduszach inwestycyjnych czy polisach na życie. Choć w Polakach pokutuje przeświadczenie o tym, że jesteśmy narodem żyjącym ponad stan i na kredyt, coraz częściej potrafimy rozważnie dysponować swoimi finansami. Postaw się, a zastaw się Do oszczędzania nie skłaniały Polaków również święta. Na Boże Narodzenie w 2010 r. wydaliśmy po 1500 złotych, czyli prawie 2% więcej niż rok wcześniej. W tym samym czasie mieszkańcy Europy Zachodniej, przestraszeni kryzysem, przeznaczali na święta po 700 euro. I choć w przeliczeniu na złote ta kwota przekracza polskie wydatki, dla mieszkańców tamtych państw była o ponad 6% mniejsza niż rok wcześniej. To, że Polacy nie lubią rezygnować z przyjemności, potwierdza też badanie SMG/KRC dla Kampanii Piwowarskiej. Wynikało z niego, że byliśmy w stanie porzucić czasopisma, ciuchy, domowe sprzęty, a nawet podróże, ale nie zrezygnować z piwa. Raport pokazywał, że nie baliśmy się kryzysu gospodarczego. Mądry Polak po szkodzie Największą ochotę na oszczędzanie zaczynamy czuć, kiedy brakuje nam pieniędzy. Tyle że wtedy nie ma już z czego odkładać. Nie starcza nam na ubrania (22%), lekarstwa (17%) i żywność (10%). Jak poradzić sobie z tym problemem i zachęcić Polaków do oszczędzania? Prof. Tyszka proponuje, aby skłonności do odkładania pieniędzy zaszczepiać w ludziach już od najmłodszych lat. W miarę rozwoju dzieci następuje zjawisko ekonomicznej socjalizacji. Dzieci uczą się rozumieć świat gospodarczy, przyswajają sobie pojęcia, umiejętności, zachowania z życia gospodarczego. Jedną z dziedzin tego życia jest oszczędzanie. Badania pokazują, że dzieci już dosyć wcześnie są świadome istnienia oprocentowania lokat bankowych przekonuje. Komisja Nadzoru Finansowego wysunęła rok temu zupełnie inny po- 15 czytaj dalej

16 Zaciskać pasa czy chwytać dzień? Wyniki badań na temat postaw Polaków wobec oszczędzania z końca 2010 r. pokazały, że 75% z nas uważało się za osoby rozsądnie planujące wydatki, nierozrzutne, rzadko ulegające impulsom zakupowym. Z drugiej jednak strony, kiedy oddalała się od nas wizja spowolnienia gospodarczego, ożywialiśmy się i działaliśmy według epikurejskiej zasady carpe diem. Istniała w Polsce spora grupa osób, dla której oszczędzanie było opłacalne, ale której brakowało albo wiedzy, albo środków potrzebnych do realnego odkładania pieniędzy. Wśród oszczędzających przeważały osoby dobrze sytuowane, które chciały zadbać o swoje konsumpcyjne potrzeby. Jeśli oszczędzały osoby mniej zamożne, to po to, żeby zabezpieczyć się przed życiowym ryzykiem. Badanie z końca 2010 r. uwidoczniło potrzebę edukacji społeczeństwa w kwestii szeroko pojętych finansów. Zauważono konieczność wyrównania poziomu wiedzy między rozsądnymi osobami, które w razie kryzysu będą umiejętnie zarządzać swoimi pieniędzmi, rygorystycznymi zarabiającymi mało, ale czującymi potrzebę oszczędzania, i lekkoduchami najuboższymi, którym trzeba uświadomić, że kredyty nie służą chronieniu domowych budżetów. Początek 2011 r. pokazał, że 80% Polaków korzysta z produktów i usług bankowych, ale dobiera je wciąż ostrożnie. Stawiamy na oszczędności, a nie inwestycje czy kredyty. Instytut Homo Homini przeprowadził dla Deutsche Banku badania, z których wynika, że Polacy wolą nie podejmować ryzyka funduszy inwestycyjnych, a w zamian za to maksymalizować zyski na lokatach antybelkowych, unikając podatku. Największą popularnością cieszą się konta osobiste, które użytkuje ponad 60% z nas. Co piąty Polak gromadzi swoje oszczędności na lo- raport flesz mysł. Posłużyła się logiką: skoro jesteście takim konsumpcyjnym społeczeństwem, ograniczymy wam kredyty konsumpcyjne nie będzie pieniędzy, nie będzie konsumpcji. Pomysłowi sprze- ciwił się jednak Związek Banków Polskich, k t ó - ry zaproponował budowę spójnego, stabilnego systemu zachęt, które przekonałyby Polaków, że oszczędzanie na cele emerytalne, oświatowe, zdrowotne czy mieszkaniowe się opłaca. Taki system, nawet w formie ulg fiskalnych, powinien opłacić się p a ń s t w u. O s z c z ę - dzanie rozpoczęte dzięki ulgom może stymulować rynek oraz zabezpieczyć emerytury dla przyszłych pokoleń. Polacy nauczeni oszczędzania i posiadający własne zasoby, przestaliby liczyć na beneficja rządowe. Oczywiście system ten przyniósłby korzyści także instytucjom finansowym, które dzięki lokatom nie musiałyby pożyczać kapitału na kredyty za granicą twierdził Krzysztof Pietraszkiewicz, prezes ZBP.

17 raportflesz Eksperci uważają, że nawyk oszczędzania stałby się powszechniejszy, gdyby zaczęto wpajać go ludziom od najmłodszych lat. Dzieci uczą się rozumieć świat gospodarczy, przyswajają sobie pojęcia, umiejętności, zachowania z życia gospodarczego. Jedną z dziedzin tego życia jest oszczędzanie. Badania pokazują, że dzieci już dosyć wcześnie są świadome istnienia oprocentowania lokat bankowych przekonuje prof. Tadeusz Tyszka z Centrum Psychologii Ekonomicznej przy Akademii im. L. Koźmińskiego w Warszawie. Gdzie mieszkasz, tak oszczędzasz Miejsce zamieszkania może mieć wpływ na to, jak bardzo jesteś oszczędny? Okazuje się, że tak. Oszczędnościowy Barometr ING z lipca tego roku pokazał, że najwięcej zaskórniaków potrafią zgromadzić poznaniacy, a najbardziej rozrzutni są mieszkańcy Warszawy. Jednak w skali całego kraju wszyscy coraz wyraźniej dostrzegamy korzyści z oszczędzania. Polacy są świadomi zalet oszczędzania - już trzech na czterech z nas deklaruje, że posiada oszczędności. Pomimo, że świadomość konieczności oszczędzania w Polsce rośnie, wciąż jest dużo do zrobienia. Co trzecia osoba trzyma pieniądze w domu, a 61% robi zakupy w najwygodniejszym, ale niekoniecznie najtańszym miejscu mówi Eric Drok, wiceprezes ING Banku Śląskiego. Alternatywna redukcja Na co najczęściej odkładamy pieniądze? Najważniejsza jest dla nas przyszłość dzieci (83%), zabezpieczamy się przed nadejściem czarnej godziny (78%), ale odkładamy też na samochód, mieszkanie i emeryturę. Oprócz faktycznego depozytowania gotówki nauczyliśmy się w ciągu ostatnich lat oszczędzać też w inny sposób. Wzrost cen paliw, żywności, gazu, energii elektrycznej i umacniająca się szwajcarska waluta skłoniły nas np. do kupowania w dyskontach. Tanie markety dają nam możliwość zakupów po konkurencyjnych cenach i uczestnictwa w licznych promocjach. Dzięki dyskontom 33% Polaków zauważyło w czerwcu oszczędności w domowym budżecie. Podwyżki cen żywności spowodowały, że nauczyliśmy się poszukiwać także alternatywnych form oszczędzania. W 2011r. zauważyliśmy wyraźny wzrost zainteresowania konsumentów metodami próżniowego przechowywania żywności informuje Krzysztof Nieborek, dyrektor generalny firmy AWG Polska. Nasze produkty umożliwiają zminimalizowanie strat pieniężnych związanych z nieplanowanym pozbywaniem się przeterminowanej i niezdatnej do spożycia żywności, pozwalając zaoszczędzić średnio od 50 do 200 zł miesięcznie, co budzi duży entuzjazm klientów dodaje. 17 katach, co może wskazywać na popularyzację tego produktu bankowego. Rekordowy wrzesień Początek września przyniósł informacje o rekordowym poziomie oszczędności Polaków, które przekraczają obecnie 950 miliardów złotych. Zdecydowanie największy wpływ na zachowane pieniądze miały Otwarte Fundusze Emerytalne. Mimo relatywnie słabej sytuacji na giełdzie, zyski dla oszczędzających wygenerowały także akcje publicznych spółek. Do wzrostu pieniężnych zasobów Polaków przyczyniły się także depozyty złotowe i walutowe. Aleskandra Głąb W tekście wykorzystano informacje z: Gospodarka.gazeta.pl, Praca.wp.pl, Onet.pl, Bankier.pl, Pentor.pl i Deutsche-bank-pbc.pl. czytaj dalej

18 raport flesz Praktyczne rady Jak oszczędzać? Grosik do grosika, złotówka do złotówki... Jak to zrobić, żeby pieniądze nie przelatywały nam przez palce? Jak oszczędzać na co dzień, by zostało nam więcej na przyjemności? Przeczytajcie, wprowadźcie do swojego życia i oszczędzajcie. 18 KUCHNIA Możliwości oszczędzania w kuchni jest sporo od robienia zakupów w dyskontach, przez niemarnowanie żywności, na regularnym czyszczeniu (odmrażaniu) lodówki kończąc. Ale wiele osób zapomina, że można bez większych problemów zaoszczędzić także w trakcie gotowania. Wystarczy pamiętać, aby wodę na makaron (ziemniaki, ryż) posolić dopiero, gdy ta się zagotuje, czy przykrywać garnki z gotującymi się sosami czy zupami. W pierwszej sytuacji działa chemia woda z solą wrze w wyższej temperaturze, zatem potrzeba więcej energii, aby ją zagotować; w drugim przypadku ciepło z palnika zatrzymujemy pokrywką, dzięki czemu potrawa jest grzana także od góry. ODPADKI Warto zainteresować się umową na wywóz śmieci wiele firm oferuje bezpłatny odbiór odpadków posegregowanych (papier, szkło, odpadki mokre itp.). Poświęcając kilka sekund na wyrzucenie butelki po wodzie do odpowiedniego pojemnika możemy zaoszczędzić kilkadziesiąt złotych w skali roku. WODA Kupujemy pralki, które zużywają mało wody, zmywarki, które potrzebują niespełna 10 litrów, aby umyć całą stertę naczyń. Ale bardzo często zapominamy o tym codziennym zużyciu wody. Myjąc zęby można zakręcić wodę w czasie, gdy my szczotkujemy zęby, z kranu może uciec około litra wody! Wizyta w łazience 3 osób dwa razy dziennie to już 6 litrów prawie tyle ile potrzebuje zmywarka, którą włączamy zdecydowanie rzadziej.

19 raportflesz ŁĄCZNOŚĆ KOMÓRKOWA Bez telefonu jak bez ręki... Ale czy faktycznie co dwa lata potrzebujemy nowy aparat? Przedłużając umowę z operatorem (lub zmieniając operatora) warto zapytać o ofertę bez telefonu - często jest ona zdecydowanie tańsza (w tej samej cenie abonamentu dostajemy dużo więcej minut lub te same minuty dostajemy za niższą kwotę). Z czego to wynika? Z kosztów samych aparatów telefonicznych. To, że płacimy za telefon 1 zł nie oznacza, że jest on tyle wart. Pozostałą wartość płacimy w ratach wraz z comiesięcznym abonamentem. TELEWIZJA Najtańszym rozwiązaniem jest nie kupowanie telewizora :-) Oszczędzamy wtedy nie tylko pieniądze, ale i czas i nerwy zamiast oglądać nieciekawy film przerywany co chwila reklamami, możemy pójść z dzieckiem na spacer czy do kina. Dla tych, którzy jednak nie wyobrażają sobie życia bez telewizora, pozostaje pilnowanie czasów umów i promocji z dostawcą sygnału telewizyjnego. Czasami zawierając umowę na 2 lata otrzymujemy przez ten czas zniżkę 50% na wybrane usługi. Gdy umowa się kończy nadal jednak dostajemy zamówione programy, tyle, że z wyższym rachunkiem. Warto wiedzieć kiedy wygasa nam nasza promocja, aby móc zawczasu poszukać nowej. ZAKUPY Ile razy w tygodniu zaglądasz na portale z ofertą grupowych zakupów? Raz? Warto co kilka dni! I wbrew pozorom nie chodzi tu o kupowanie wszystkiego jak leci, tylko dlatego, że jest tanie i może się przydać. Portale oferujące grupowe zakupy (groupon, happyday, klubokazji, gruper i inne) dają możliwość nabycia kosmetyków, książek czy usług po bardzo okazyjnych cenach. Jeśli więc jest coś, co i tak chcemy kupić warto sprawdzić czy przypadkiem 100 innych osób też na taki produkt nie poluje. CIEPŁO Zdecydowana większość z nas lubi, gdy w domu jest ciepło. Stąd też często grzejniki ustawiane są na najwyższe możliwe obroty... a gdy przychodzi rachunek za ogrzewanie, jest płacz. Bo ciepło, które wytworzymy w domu, ucieka przez okna, drzwi czy do sąsiadów nad nami. Warto zatem przed tegorocznym sezonem grzewczym zakupić termometr pokojowy i starać się utrzymywać temperaturę w mieszkaniu na poziomie 21-23*C. Skorzysta na tym nie tylko nasza kieszeń, ale i skóra (nie będzie tak wysuszona gorącym powietrzem). 19 czytaj dalej

20 raport flesz DOMOWE BIURO Im mniej papieru zużywamy w biurze, tym lepiej. Zwłaszcza dla środowiska. Jeśli jednak musimy już coś wydrukować to pamiętajmy, aby ustawiać drukowanie dwustronne. Gdy materiałów nie potrzebujemy wynosić na zewnątrz, można drukować w opcji szkic roboczy - zużywając znacznie mniej tuszu. A gdy tusz się skończy, poszukajmy tańszych zamienników. 20 BATERIE/ŻARÓWKI Niektórzy używają powiedzenia jestem za biedny, by kupować tanie rzeczy. W przypadku baterii i żarówek to stwierdzenie sprawdza się prawie zawsze! Jeśli mamy w domu wiele urządzeń działających na paluszki (baterie AA lub AAA), można zainwestować w akumulatorki. Taki akumulator kupujemy raz i potem tylko ładujemy, gdy jest potrzeba. Zazwyczaj inwestycja zwraca się przy 5-7 ładowaniu. Jest to szczególnie przydatne fotografom, majsterkowiczom itp. Energooszczędne żarówki także są droższe od zwykłych, ale zamiast kupować żarówkę co roku, kupujemy jedną na 6-7 lat. Opłaca się. KSIĄŻKI Ceny książek z roku na rok rosną, ale to nie powód, aby odmawiać sobie przyjemności czytania! Zawsze można odwiedzić najbliższą bibliotekę i zapoznać się z nowościami. Obecnie bardzo często biblioteki nie przypominają już zakurzonych pokoi z poprzedniego wieku, tylko są prężnie działającymi centrami kultury, oferującymi nie tylko najnowsze publikacje, ale i sprowadzające na zamówienie konkretne książki. ŁĄCZNOŚĆ STACJONARNA Jeśli bywamy w domu tylko w godzinach wieczorno-nocnych i czas ten przeznaczamy najczęściej na sen, można zastanowić się nad zlikwidowaniem telefonu stacjonarnego. Co miesiąc to od 20 do 80 zł (w zależności od operatora i wybranej oferty), które zostają nam w kieszeni.