Życie ( ) BEZPŁATNY Dwutygodnik

Transkrypt

1 nr 22 (145) 2014 ISSN N Życie O W E ( ) BEZPŁATNY Dwutygodnik NAKŁAD Olsztyna

2 N O W E 2 Nowe Życie Olsztyna nr 22 (145) 2014 Z olsztyna Lekcja do powtórki Eksprezydent i radny ostatniej kadencji pokonał w pierwszej turze urzędującego prezydenta. Wynik (nieoficjalny): 39,58 proc. głosów na Czesław Jerzego Małkowskiego, 25,43 na Piotra Grzymowicza. Obaj startowali z własnych komitetów wyborczych, bez politycznego (oficjalnego) poparcia. Olsztyński rezultat jest nieco szokujący, bo pozostała piątka konkurentów stanowiła tło tej rozgrywki. Trzecia jest Iwona Arent (PiS) 11,17 proc. Kolejne miejsca: Anna Wasilewska (PO) 10,69 proc., Andrzej Ryński 7,44 proc., Marcin Adamczyk (PSL) 3,03 proc. i Andrzej Maciejewski (Kongres Nowej Prawicy) 2,85 proc. W stosunku do poprzednich wyborów prezydenckich zyskało nieco PiS i SLD (na Jerzego Szmita zagłosowało wtedy 8,55 proc. wyborców, a Marcin Kulasek zdobył zaledwie 1,85 proc. głosów), straciła PO (Janusz Cichoń miał wtedy 13,37 proc. głosów). Nowością jest pojawienie się prawicy Korwina-Mikkego, która uzyskała niewiele gorszy wynik od sprawdzonego PSL, które w Olsztynie ledwie zaistniało (w 2010 r. popierało Grzymowicza). Ale za to fenomenalny wynik (jeden z najlepszych w kraju!) PSL osiągnęło w województwie, co świadczy o terenowej słabości innych partii, zwłaszcza PiS i SLD. Ale skupmy się na uczestnikach II tury wyborów prezydenta w Olsztynie, która będzie już za kilkanaście dni 30 listopada. Czesław J. Małkowski W marcu 2008 r. został bohaterem tzw. seksafery (proces nie zakończył się do dziś), a w listopadzie 2008 r. odwołano go z funkcji prezydenta w referendum lokalnym głosami, przeciwnych było Frekwencja wynosiła 32,38 proc., choć uprawnionych do głosowania było olsztynian (minimum referendalne wynosiło uprawnionych do głosowania). Jednak większość olsztynian wtedy milczała. W 2010 r. znów ubiegał się o utraconą posadę. W pierwszej turze osiągnął wynik prawie taki sam jak teraz 38,66 proc., ale Piotr Grzymowicz deptał mu po Życie piętach zdobył 36, 32 proc. głosów i nie zmarnował tej szansy w drugiej turze, wygrywając stosunkiem 53,28: Wydawca: Agencja Reklamowo-Wydawnicza Olsztyna INNA PERSPEKTYWA Paweł Lik, redaktor naczelny: Leszek Lik bezplatne@zycieolsztyna.pl; redaktor wydania bezpłatnego: Paweł Lik, dziennikarze: Andrzej Zb. Brzozowski, Jacek Panas, Jerzy Pantak, Mirosław Rogalski, Mariusz Wadas; korekta: Irena Robak; współpraca: Krzysztof Rzymski fot. okładka: Materiały prasowe Biuro promocji i reklamy: tel ; (r) materiał reklamowy lub powierzony, ar- archiwum redakcji. Redakcja nie odpowiada za treœæ i formê powierzonych materia³ów, zastrzega sobie prawo adiustacji powierzonych tekstów. Druk: Edytor Sp. z o.o. 46,72 proc. Jednak Czesław Małkowski zdobył mandat radnego i dotrwał do końca kadencji. Teraz znów wystartował z własnym komitetem wyborczym, w którym o dziwo roiło się od kobiet! Na listach jego KW było 26 kandydatów i kandydatek na radnych i aż 14 to kobiety (54 proc.!). Polityczna przeszłość Cz. J. Małkowskiego sięga lat PRL. Z wykształcenia historyk (był nauczycielem), działał w PZPR i szefował olsztyńskiej cenzurze. Radnym z ramienia SdRP został w 1998 r., a rok później wybrano go przewodniczącym rady miejskiej. W roku 2001 został prezydentem i kilka lat później zerwał ze swoimi lewicowymi korzeniami. Mimo to w tych wyborach startował pod hasłem: Żeby ludzi łączyć, nie dzielić. Ma 64 lata, żonaty, dorosła córka. W swoim programie wyborczym nie różnił się zbytnio od konkurentów. Podkreślał jednak potrzebę rozbudowy lotniska w Olsztynie i ma pomysły na nowe imprezy kulturalno-promocyjne. Piotr Grzymowicz Choć w kolejnych wyborach popierany przez SLD, Unię Pracy i PSL, teraz zrezygnował z partyjnych pleców! W radzie miasta od 1998 roku. W 2001 został zastępcą prezydenta, odpowiedzialnym za gospodarkę, rozwój i inwestycje, jest więc co najmniej współtwórcą sukcesów swego konkurenta. Nakład Wciąż twierdzi, że Warto uwierzyć w Olsztyn!. Ma wiele sukcesów inwestycyjnych w myśl hasła z poprzedniej kadencji: Olsztyn przyśpiesza. Bo uwierzył, że realizuje marzenia olsztynian o obwodnicy, lepszej infrastrukturze komunalnej, dobrej wodzie, recyklingu odpadów, utylizacji ścieków, szerokich ulicach, sprawnej komunikacji, ścieżkach rowerowych, tworzeniu warunków do rekreacji i turystyki, zwróceniu się ku parkom, jeziorom i Łynie, a ostatnio nawet kulturze i oświacie. I rozkopał Olsztyn. Ale przecież właśnie tego domagali się od władz olsztynianie co najmniej w dwóch kolejnych badaniach przeprowadzonych w 2010 i 2012 r. przez Instytut Badań i Analiz Olsztyńskiej Szkoły Biznesu (zapominalscy, warto sięgnąć do tych dokumentów!). Zanurzony w unijnych papierach zaniedbał nieco bezpośrednie kontakty z mieszkańcami i dość późno dostrzegł sojuszników w organizacjach społecznych. W tej kampanii głosił, że chce zakończyć to, co zaczął i skupił się na wykorzystaniu zasobów materialnych miasta (w tym przyrody), choć zauważył konieczność szerszych kontaktów z mieszkańcami oraz rozwoju kultury i promocji Olsztyna w kraju. Z wykształcenia inżynier budownictwa (absolwent Wydziału Budownictwa z doktoratem na Wydziale Geodezji i Gospodarki Przestrzennej ART, wykładowca na UWM). Pracował na budowach w Niemczech, potem nadzorował wiele inwestycji w województwie. Pasja od zawsze sport, m.in. kilkakrotny mistrz województwa juniorów w biegu na 800 m. Ze sportu wyeliminowała go choroba. Ma 60 lat. Żonaty, trzech synów. Jerzy Pantak

3 olsztyn Nowe Życie Olsztyna nr 22 (145) Ostatnia szansa na pełen kredyt! Nawet do 35 tysięcy złotych mogą zaoszczędzić osoby, które zakupią mieszkanie od dewelopera. Co więcej kończący się rok jest ostatnim momentem na zaciągnięcie kredytu hipotecznego na sto procent wartości nieruchomości. Program Mieszkanie dla Młodych choć nie w całej Polsce okazał się hitem na Warmii i Mazurach ma się bardzo dobrze. Mieszkańcy Olsztyna i okolic chętnie korzystają z tego rządowego systemu dopłat do pierwszego własnego mieszkania. I choć nie każdy kwalifikuje się do otrzymania atrakcyjnego zastrzyku gotówki, to jednak ten, kto może, nie odmawia. Nic dziwnego w kieszeni pozostaje od kilkunastu do kilkudziesięciu tysięcy złotych. Jak twierdzi Adriana Kindrasz z Grupy Deweloperskiej MAK DOM, kończący się rok jest już ostatnim momentem do zaciągnięcia kredytu hipotecznego na 100% wartości nieruchomości. Od nowego roku, zgodnie z zapisami Rekomendacji S IV KNF, trzeba bę- dzie posiadać wkład własny w wysokości 10% wartości mieszkania, aby pożyczyć od banku pieniądze na jego zakup informuje Adriana Kindrasz. A więc przy mieszkaniu za 200 tys. zł klient będzie musiał wyłożyć z własnej kieszeni 20 tys. zł. Mało który młody człowiek dysponuje takimi oszczędnościami, dlatego również nas nie cieszy, że dotychczasowe zasady ulegają zmianie. Na szczęście pozostało jeszcze trochę czasu do końca roku, by wybrać i zarezerwować wymarzone mieszkanie, kupując je dużo taniej. Ponieważ sporo osób będzie chciało przed końcem roku zdążyć z zakupem mieszkania, Mak Dom organizuje 22 i 23 listopada Dni Otwarte. Będzie można porozmawiać z ekspertami w biurze sprzedaży o mieszkaniach liczących od 32 do 50 mkw., które obecnie są w ofercie dewelopera. Są to gotowe mieszkania w trzech pięknych budynkach. W sam raz dla osób, które pragną zamieszkać w stylowej i nowoczesnej architekturze. W cichej, bezpiecznej okolicy z widokiem na dolinę Łyny i pobliskie łąki. To właśnie za sprawą unikalnej lokalizacji osiedle nazywa się Sady nad Łyną. Zapytaliśmy Adrianę Kindrasz, co uważa za największy atut mieszkań, które zaprezentuje klientom podczas Dni Otwartych. Są to po prostu piękne mieszkania w fantastycznej lokalizacji uważa nasza rozmówczyni. I dodaje: Każde mieszkanie ma duży balkon, a to podoba się klientom! Mieszkania są przestronne, mają rozsądny układ. Są solidnie wykończone, gdyż współpracowaliśmy ze sprawdzonymi wykonawcami. Adriana Kindrasz zauważa jednak, że to, co najbardziej przekonuje klientów, to nawet nie 22-letnie doświadczenie Mak Domu czy z sukcesem zakończone inwestycje tej grupy deweloperskiej w całej Polsce. Dla klientów najbardziej liczy się to, co czuje się na co dzień komfort życia w danym miejscu. To młode osiedle, dzięki czemu młodzi ludzie mieszkają wśród sobie podobnych młodych rodzin. Cenią estetyczny i bezpieczny plac zabaw, który przygotowaliśmy dla ich dzieci tuż obok. Zmotoryzowani lokatorzy są zadowoleni z miejsc parkingowych i garaży podziemnych. Trudno rozstrzygnąć, co jest największym atutem osiedla Sady nad Łyną każdy nowy mieszkaniec sam odnajduje to, co sprawia, że zapragnął tu zamieszkać.

4 4 Nowe Życie Olsztyna nr 22 (145) 2014 Samodzielny Publiczny Zespół Gruźlicy i Chorób Płuc w Olsztynie najlepszy w Polsce W poprzednim wydaniu Nowego Życia Olsztyna napisaliśmy, że Samodzielny Publiczny Zespół Gruźlicy i Chorób Płuc w Olsztynie zajął czwarte miejsce w przeprowadzonym przez dziennik Rzeczpospolita rankingu Bezpieczny Szpital Przepraszamy Czytelników oraz Dyrekcję Szpitala za błąd. W istocie nasza olsztyńska placówka zajęła pierwsze miejsce w tymże rankingu wśród szpitali niezabiegowych. Oznacza to, że według ankieterów jest po prostu najlepszym w kraju niezabiegowym szpitalem na dodatek uhonorowanym tym tytułem już po raz czwarty. Gratulujemy. Opuszczony kościół teraz zachwyca W Barczewie wpadnięto na niezwykły pomysł kulturalny i z powodzeniem go zrealizowano. W tym niewielkim miasteczku stworzono w opuszczonym kościele miejsce do działań twórczych. W wyremontowanym budynku dawnego kościoła ewangelickiego otwarto galerię sztuki oraz salę koncertową. Tę wyjątkową przestrzeń nazwano Europejskim Skarbcem Kultury. Nowe miejsce na kulturalnej mapie Warmii i Mazur mieści się w zrewitalizowanych wnętrzach kościoła, który przez wiele lat stał zamknięty na cztery spusty. Dzięki pieniądzom na remont pozyskanym z unijnych funduszy ten budynek już nie będzie kojarzył się z miejscem cichnących modlitw. Teraz przy ulicy Grunwaldzkiej 15 będzie rozbrzmiewać muzyka, a piękne prace twórcze mają przyciągać miłośników kultury wysokiej. Podczas uroczystego otwarcia Europejskiego Skarbca Kultury w Barczewie wystąpili Koncertowa Orkiestra Dęta z Państwowej Szkoły Muzycznej w Olsztynie, Ewa Alchimowicz-Wójcik z akompaniamentem Lucyny Żołnierek-Frenszkowskiej oraz uczniowie i pedagodzy Powiatowej Szkoły Muzycznej w Barczewie. Otwarcie uświetniła też wystawa prac Izabeli Janiszewskiej- -Obarek, Agnieszki Przełomiec, Jarosława Puczela, Agnieszki Markowicz i Zbigniewa Ramsko Kozłowskiego. olsztyn i okolice Charlie. Czarno-białe cudo szuka domu Charlie ma około czterech miesięcy. Jeszcze do niedawna był totalnym dzikusem zamieszkującym z rodzeństwem koński boks. Nie znał głaskania, zabawy i dotyku człowieka. Od kilku dni Charlie przebywa w domu tymczasowym, w którym bardzo szybko pokazał swoje prawdziwe oblicze! Jest cudnym, przytulaśnym kociakiem, głośno mruczącym przy każdym dotyku. Nie da się nie kochać tak pięknej istotki. Z psami i innymi kotami dogaduje się bez problemu. Korzysta z kuwety. Jest odrobaczony i pierwsze kompleksowe szczepienia ma już za sobą. Mały przebywa w okolicach Olsztyna. Jeśli ktoś z Czytelników chciałby przygarnąć kotka, informacji może zasięgnąć pod numerem telefonu Charlie, znajdując kochający dom, zrobi miejsce w domu tymczasowym dla innego kociaka ze swojego rodzeństwa. Co do 2022 roku zmieni się na Warmii i Mazurach? Samorząd województwa oraz przedstawiciele rządu ustalili najważniejsze inwestycje, jakie mają zostać przeprowadzone w naszym województwie przez najbliższe lata. Na część z nich są już pieniądze, m.in. na obwodnicę Olsztyna w ciągu krajowej 16. Inne projekty czekają na liście rezerwowej. Kontrakt terytorialny to porozumienie zawierające listę najważniejszych inwestycji, jakie będą realizowane w regionie do 2022 roku. Podczas podpisywania tego dokumentu rząd reprezentowała podsekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju Dorota Pyć, a samorządową marszałek województwa Jacek Protas i Witold Wróblewski z zarządu województwa. Dzięki przyjęciu przez obie strony tego porozumienia można będzie ruszać z przygotowaniem dokumentacji technicznej na te pewne w realizacji projekty. 19 miliardów złotych to suma, która została zagwarantowana Warmii i Mazurom w podpisanym kontrakcie z rządem. Te pieniądze są przeznaczone na 20 inwestycji wpisanych na listę podstawową. W kontrakcie jest również zawarta lista warunkowa. Wypełnia ją 29 kolejnych inwestycji, które zostaną przeprowadzone, jeśli znajdą się na nie pieniądze. Jest szansa, że tak się stanie po zakończeniu negocjacji rządu z Komisją Europejską w sprawie wszystkich programów unijnych. Projekty drogowe wydają się kluczowe w najbliższych latach. Cel jest taki, aby niedawno pobudowane odcinki połączyć w sieć dróg o spójnym standardzie. I tak zostaną zbudowane pozostałe odcinki drogi S7 w granicach województwa, S51 Olsztyn Olsztynek, obwodnica Olsztyna w ciągu krajowej szesnastki i obwodnica Nowego Miasta Lubawskiego. Ruszy także budowa krajowej szesnastki na trasie Borki Wielkie Mrągowo. Komunikację w Olsztynie usprawnią remonty ulic, połączenia z węzłami drogowymi w ciągu obwodnicy oraz inwestycje w transport publiczny. Na liście warunkowej czeka projekt m.in. obwodnicy Dobrego Miasta. Połączenia drogowe są priorytetem w najbliższych latach, ale polityka unijna kładzie nacisk na rozwój kolei jako bezpiecznego i przyjaznego środowisku środka transportu. Z tego powodu również Warmia i Mazury dostaną kawałek tortu na wsparcie połączeń kolejowych. W kontrakcie terytorialnym znalazły się cztery ważne arterie komunikacyjne w regionie. Są to linie: Olsztyn Działdowo, Gutkowo Braniewo, Szczytno Pisz Ełk oraz Ełk Korsze. Łącznie zostanie wyremontowanych prawie 400 kilometrów linii kolejowych, co pochłonie 970 milionów złotych. Listę przedsięwzięć, jakie zostaną przeprowadzone w naszym województwie, dopełniają projekty ciepłownicze i energetyczne związane z rozwojem miast należących do sieci Cittaslow. Pewna jest również budowa Szpitalnego Oddziału Ratunkowego w szpitalu powiatowym w Ostródzie. Dużo zyska dzięki kontraktowi port w Elblągu, bo zostanie unowocześniony. To pewniaki. Rezerwowe inwestycje wodne to natomiast remonty kanałów i śluz Wielkich Jezior Mazurskich oraz ochrona tych jezior dzięki stworzeniu systemu kanalizacji deszczowej w największych miastach mazurskich. Listę warunkową dopełniają projekty związane z rozwojem szkolnictwa wyższego i rewitalizacje najważniejszych zabytków w regionie, m.in. olsztyńskiego zamku. Red.

5 kto ma rację? Nowe Życie Olsztyna nr 22 (145) Frajerzy bez kredytu Nabici w butelkę Sprawa jest bardzo delikatna, bo dotyczy ok. 700 tys. Polaków. Nie jestem w tej grupie, ale całkiem poważnie i coraz częściej zastanawiam się, czy to dobrze, czy to źle. Chodzi o kredyty hipoteczne spłacane we frankach szwajcarskich. Okazuje się, że to nie to samo co kredyty zaciągnięte w innych walutach. Przynajmniej z punktu widzenia rządu. Coraz głośniej mówi się o pomyśle, aby instytucje państwowe pomogły kredytobiorcom, którzy wpadli w tarapaty właśnie przez franka szwajcarskiego. Nie bardzo rozumiem. Może Ty, drogi Jacku, mi wyjaśnisz, skąd taka uprzywilejowana pozycja niektórych wierzycieli? Wielu moich znajomych wzięło kredyty w innych walutach i też mają problemy. Teraz sobie plują w brodę, że nie zaciągnęli zobowiązania we frankach i niepotrzebnie je spłacają. Zachodzi uzasadnione podejrzenie, że to może przedstawiciele władzy starają się pomóc samym sobie. Niektórzy otwarcie przyznają się do posiadania właśnie takiego kredytu. Stąd zapewne ta solidarność w potrzebie. Wszyscy mają teraz pretensje do banków, sytuacji gospodarczej, doradców finansowych, tylko nie do siebie. Czy ktoś kazał im brać kredyt? Ponieważ nie byłem nigdy w takiej sytuacji, nie bardzo rozumiem, o co w tym wszystkim chodzi. Każde zobowiązanie trzeba przecież spłacić. Ryzykuje się na własną odpowiedzialność. Wychodzi na to, że skarb państwa, czyli krótko mówiąc podatnik, będzie musiał odpowiadać za czyjąś niewiedzę. Skoro spłaty kredytów we frankach szwajcarskich wzrosły, trzeba tym obciążać współobywateli? A jak frank się osłabi i trzeba będzie spłacać mniej, to ktoś się podzieli ze mną tą nadwyżką? Dlatego popieram zdanie tych wszystkich, którzy są przeciwni ingerencji państwa w tego typu sprawy. To są indywidualne decyzje każdego z nas i każdy z nas jest za nie odpowiedzialny. Co mają na przykład powiedzieć ludzie, którzy korzystając z tzw. chwilówek, wpadli w spiralę lawinowo rosnącej spłaty? Czy ktoś się przejmuje ich losem i rząd ma pomysł, jak im pomóc? Tu sytuacja jest o wiele gorsza, ale nikt się nie kwapi do rozwiązania tego problemu, chociaż jest znany od wielu lat. Widocznie są równi i równiejsi. Jedyne, co można i powinno się zrobić, aby w przyszłości uniknąć takich sytuacji, to wprowadzić jednoznaczne ustawy likwidujące lub ograniczające lichwiarskie kredyty. A może Ty, Jacku, masz jakiś genialny pomysł? Andrzej Zb. Brzozowski Oczywiście, że sprawa jest delikatna. Walutowe kredyty były kiedyś jedyną możliwością otrzymania dużej gotówki. Najłatwiej się krytykuje, kiedy sprawa bezpośrednio nas nie dotyczy. Drogi Andrzeju! Napisałeś, że nie masz kredytu we frankach szwajcarskich i nie masz zamiaru pomagać tym, którzy przez wzrost kursu walut wpadli w tarapaty. Trzeba się zastanowić, skąd wzięła się taka sytuacja. Kto odpowiada za naszą walutę. Podejrzewam, że politykę monetarną prowadzą z ukrycia banki. Według mnie, to od nich zależy, ile nasz złoty będzie warty. Pieniądz to towar. Jak się go drogo sprzeda, to jest duży zysk i o to właśnie chodzi. Ludzie brali długoterminowe kredyty, bo nie można było bezpośrednio zaciągnąć pożyczki za granicą. Gdy kredytobiorców przybywało, bankom opłacało się osłabić złotego, ich zyski stały się duże. Każdy spodziewał się, że waluty mogą podrożeć, ale nikt nie przypuszczał, że zarobią przede wszystkim nasze banki. Na razie, mimo wysokiego kursu walut, zagraniczne kredyty są jeszcze tańsze od podobnych krajowych, ale w każdej chwili sytuacja może się zmienić. Dlatego teraz ktoś musi pomóc nabitym w butelkę. Nie jestem za tym, aby umarzać kredyt. Powinno się jednak dać inne możliwości spłaty zadłużenia. Nie można pozostawiać ludzi bez pomocy, takie są zasady demokracji i na tym polega funkcjonowanie państwa, które powinno opiekować się obywatelami. Jeśli chodzi o chwilówki (szybkie kredyty na wysoki procent), to uważam, że każdy wie, co podpisuje. Z tego co wiem, każdy może ustalić z bankiem nowe zasady spłat, oczywiście gdy odpowiednio wcześnie przystąpi do negocjacji. Niestety istnieją także kredytowi naciągacze. Biorą pożyczki po to, aby nigdy ich nie spłacać. Andrzeju! Takim pomoc państwa się nie należy, bo dlaczego? A co do pomocy osobom, które mają kredyty we frankach szwajcarskich, może jednak zmienisz zdanie! Jacek Panas

6

7 Czyste powietrze, zdrowsze życie olsztyn Nowe Życie Olsztyna nr 22 (145) Olsztyńska misja niska emisja Od kilku miesięcy trwają prace nad opracowaniem dla Olsztyna Planu gospodarki niskoemisyjnej na lata Plan ma praktyczne znaczenie dla każdego mieszkańca, bowiem zmierza do gospodarki energooszczędnej na każdym kroku: w instytucjach miejskich (nawet w biurach), w transporcie publicznym i prywatnym, w budownictwie, w gospodarstwach domowych i w firmach produkcyjnych. Na wstępie wyjaśnienie, co kryje się pod pojęciem niska emisja. To nie tylko ograniczenie tradycyjnego dymienia z komina, ale także nowe technologie i praktyki ograniczające skutki negatywnego oddziaływania gospodarki człowieka na środowisko. Priorytety planu Główne zadanie wynikające z planu gospodarki niskoemisyjnej (PGN) zmierza do ograniczenia zużycia energii końcowej, a jej podstawowym miernikiem jest ilość dwutlenku węgla w powietrzu (przelicza się na nią także wszystkie inne zanieczyszczenia). Im ta wartość jest niższa, tym lepiej mówi Karol Więckowski, pełnomocnik prezydenta Olsztyna ds. gospodarki i infrastruktury elektroenergetycznej. PGN jest dokumentem strategicznym, a podstawą jego przygotowania jest uchwała Rady Miasta Olsztyna nr XLI/716/13 z 28 sierpnia 2013 r. w sprawie przystąpienia do opracowania i wdrażania planu gospodarki niskoemisyjnej dla miasta Olsztyna. PGN obejmuje działania inwestycyjne i nieinwestycyjne w takich obszarach jak: transport publiczny i prywatny, budownictwo publiczne, gospodarka przestrzenna, zaopatrzenie w ciepło i energię oraz gospodarka odpadami (recykling). Wyznacza on konkretne cele w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych, efektywności energetycznej oraz wykorzystania odnawialnych źródeł energii (OZE) w mieście w latach Wdrożenie PGN jest źródłem korzyści ekonomicznych, społecznych i środowiskowych. Dzięki niemu miasto i firmy mogą starać się o dofinansowanie projektów na termomodernizację, energooszczędne budownictwo i ogrzewanie, ekologiczny transport czy energię odnawialną z różnych programów i funduszy unijnych i krajowych. Mieszkańcy też mogą korzystać bezpośrednio z tego dofinansowania. Cele PGN Zadaniem PGN jest osiągnięcie celów określonych w pakiecie energetyczno-klimatycznym (tzw. pakiet 3x20) na lata tj.: redukcji emisji gazów cieplarnianych o 20%; zwiększenia udziału odnawialnych źródeł energii do 20%; redukcji energii finalnej poprzez podniesienie efektywności energetycznej o 20%. poprawy jakości powietrza (ograniczenie emisji dwutlenków węgla i siarki, tlenków azotu i pyłów). Zdrowy oddech, zdrowe płuca Działania ujęte w PGN są spójne z opracowanym wcześniej dla Olsztyna Programem Ochrony Powietrza, mającym za cel redukcję emisji zanieczyszczeń powietrza tlenków azotu i siarki, rakotwórczych węglowodorów (benzo[a]pirenów) pochodzących głównie ze spalania paliw w przydomowych piecach, z transportu oraz drobnych pyłów (PM10 i PM2,5), zawierających szkodliwe związki siarki, azotu i krzemionki, a także pyłków roślin i innych składników pochodzenia organicznego (przyczyny alergii). Występowanie tych związków w powietrzu prze- Składniki PGN PGN zapewni spójność z nowotworzonymi bądź aktualizowanymi założeniami do planów zaopatrzenia w ciepło, wodę i energię elektryczną bądź paliwa gazowe oraz z programami ochrony powietrza. PGN dla Olsztyna przewiduje wykonanie m.in.: bazy emisji zawierającej dane o miejskiej gospodarce energetycznej oraz wielkości emisji gazów cieplarnianych z terenu miasta (system informatyczny), prognozy oddziaływania na środowisko wraz ze strategiczną oceną oddziaływania na środowisko, aktualizacji założeń do obowiązującego w mieście strategicznego planu zaopatrzenia w ciepło, paliwa gazowe i energię elektryczną. kłada się na nasze zdrowie, a szczególnie na rozwój młodych organizmów. Ekonomiczne skutki PGN mogą też okazać się niemałe. Przyniosą oszczędności w lokalnym budżecie dzięki ograniczeniu i optymalizacji zużycia energii elektrycznej i innych mediów, m.in. do podgrzania ciepłej wody czy ogrzewania poprzez wyeliminowanie pieców na węgiel na rzecz gazowych lub c.o. i upowszechnienie odnawialnych źródeł energii w budynkach. Udoskonalenie zarządzania środowiskiem w mieście i poprawa jakości powietrza wyjdzie mieszkańcom tylko na zdrowie. Dzięki stosowaniu zasad gospodarki niskoemisyjnej powietrze, gleba i woda w Olsztynie będą jeszcze czystsze, więc jego znaczenie dla każdego mieszkańca jest ogromne. Dzięki PGN Olsztyn stanie się miastem bardziej ekologicznym i w pełni zasłuży na miano miasta zdrowego, przyjaznego mieszkańcom. PGN dla każdego Analizujemy wszystkie inwestycje w mieście pod kątem ograniczenia energii końcowej poprzez stosowanie zasad gospodarki niskoemisyjnej, czyli w trosce o ograniczenie produkcji CO 2 podkreśla Karol Więckowski. Np. chcąc ograniczyć emisję spalin z samochodów przebudowaliśmy wiele ulic pod kątem upłynnienia ruchu pojazdów, wprowadzając buspasy, prawo i lewoskręty oraz sygnalizację świetlną, by usprawnić przepustowość skrzyżowań. Również odpowiednia nawierzchnia ulic, zastosowanie inteligentnego oświetlenia przy modernizacjach oświetlenia ulic i całej przestrzeni publicznej, a także w budynkach może się przyczynić do oszczędności energetycznych mówi Karol Więckowski i dodaje: W realizację tego planu dobrze wpisuje się projekt budowy w Olsztynie linii tramwajowych i zakładu unieszkodliwiania odpadów komunalnych, termomodernizacja budynków i zastosowanie odnawialnych źródeł energii do ich ogrzewania (mikrowiatraki, solary i baterie fotowoltaiczne, budownictwo pasywne), zmiana kierunków i optymalizacja zasilania w energię, wprowadzenie alternatywnego transportu (ścieżki rowerowe, pojazdy elektryczne), a nawet budowa parków i nasadzenia w mieście. PGN będzie szczególnie pomocny przedsiębiorstwom i instytucjom, które chcą skorzystać z dofinansowania funduszy europejskich na różne inwestycje w najbliższych latach zwłaszcza na ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, poprawę efektywności energetycznej, wykorzystania OZE lub zastosowanie zrównoważonego transportu miejskiego. PGN przewiduje też współpracę z mieszkańcami i zainteresowanymi instytucjami w działaniach ekologicznych, mających wpływ na zmianę postaw konsumpcyjnych (np. na zakup i instalacje sprzętu i urządzeń energooszczędnych, selekcję odpadów itp.), a także różnorodne działania edukacyjne. Każdy mieszkaniec skorzysta dzięki opracowaniu Planu gospodarki niskoemisyjnej, który powstaje przy współpracy ekspertów wybranych w przetargu publicznym i pracowników Urzędu Miasta w Olsztynie. A wkrótce, po przekonsultowaniu go z mieszkańcami i wprowadzeniu ewentualnych korekt wynikających z konsultacji, uchwalą go nowowybrani radni. (r-kj) Dla rozwoju infrastruktury i środowiska

8 8 Nowe Życie Olsztyna nr 22 (145) 2014 Wyborczy tryptyk Wybory dawniej, wczoraj i dziś Jak można było (nie) zostać radnym W nie tak odległych czasach wyniki wyborczego głosowania były ustawiane przez działaczy partyjnych. Członkowie egzekutyw i prezydiów, przy zielonych stolikach, umieszczali kandydatów do rad narodowych wszystkich szczebli na miejscach mandatowych. To wystarczyło, by wygrać wybory. Mój kolega, urodzony społecznik, zazdrościł miejskim radnym zajmowanego stanowiska i... darmowych przejazdów autobusami. Prawie 36 lat temu, przed kolejnymi wyborami do miejskiej rady narodowej uśmiechnęło się do niego szczęście. Koledzy z koła powiadomili go, że został umieszczony na liście kandydatów, na miejscu biorącym. Jednak po trzech dniach z żalem zakomunikowano mu, że niestety inne ważne gremium na tym samym osiedlu na miejscu mandatowym też usadowiło inteligenta. O jednego inteligenta za dużo! Trzeba było ustąpić, a za kolegę na liście umieszczono rzemieślnika. Po czterech latach szansa się powtórzyła. Tym razem inteligencja twórcza ponownie otrzymała miejsce, ale zgodnie z parytetem musiała to być kobieta. Koledze pozostało czekać. Po kolejnych czterech latach wymyślono półwolne wybory. Listy kandydatów na miejsca mandatowe ustalano jawnie w szerokich gremiach, na otwartych zebraniach. Mój znajomy, cierpliwy kandydat na kandydata, pojawił się na takim spotkaniu i zaprezentował swój program. Jego propozycje spodobały się i zostawał umieszczony na biorącym miejscu. Już jako radny nie korzystał z darmowych przejazdów autobusami, bo miał własnego malucha. Wyborcza kampania po nowemu Nastąpił okres przemian. W 1989 roku wybory do Sejmu kontraktowego i wolne wybory do senatu stały się swoistym plebiscytem. Zdjęcia z Wałęsą zadecydowały o ich wyniku. Przed tym głosowaniem w radiu i telewizji pojawiły się bezpłatne audycje wyborcze. Liczba minut na antenie i terminy nadawania zostały wynegocjowane i dobrze wykorzystane przez stronę opozycyjną. Rezultat znamy. W 1990 roku odbyły się pierwsze wolne wybory samorządowe. Przedstawiciele lokalnych komitetów mogli na antenie obiecywać, co chcą. Byli tacy, którzy z tego mądrze skorzystali i znaleźli poparcie. Inni strzelali kulą w płot. Jeden z komitetów w okolicy Olsztyna wyprosił mnóstwo czasu na antenie. Lider grupy wygłaszał swe tyrady rano, w południe i wieczorem. Bez rezultatu. Wybory przegrał z kretesem. Tegoroczne typy w ciemno Piszę ten tekst kilka dni przed listopadowymi wyborami samorządowymi. Wyników nikt nie zna, postaram się jednak je przewidzieć. To nie jest łatwe. Po ostatnich zmianach w ordynacji wyborczej trudno przewidzieć wyniki, gdy w okręgach jednomandatowych do rad gmin startuje kilku kandydatów. Znacznie łatwiej to uczynić w wyborach do sejmików, powiatów i rad w dużych miastach. Ordynacja wyborcza sprawia bowiem, że nadal obowiązuje zasada: głosowali, jak chcieli, a wybrali, kogo trzeba. Na Warmii i Mazurach do sejmiku wojewódzkiego swe listy zarejestrowało dziesięć komitetów wyborczych. Sześć z nich ma niewielkie szanse, bo nie obsadziły wszystkich okręgów lub zarejestrowały zbyt mało kandydatów. Pozostałe cztery walczą o prymat. Wkrótce poznamy lidera i jego koalicjantów. Radnych do Rady Miasta Olsztyna wybieraliśmy spośród ośmiu komitetów. Trzy z nich to komitety z marnymi szansami z powodu niepełnej listy kandydatów. Do wyścigu o fotel prezydenta Olsztyna stanęło siedem osób. Taka sytuacja od samego początku wróżyła i wróży brak rozstrzygnięcia w pierwszej turze. Trzy lub cztery osoby pretendują do trzech miejsc na pudle. Jednak tylko dwie z nich za dwa tygodnie wystąpią w drugiej turze. Wynik będzie jeden. Nie posłużyłem się konkretnymi nazwiskami i nazwami, bo nie wypadało. Wszak ten tekst powstał przed wyborami. Jeśli przewidywania w pewnym stopniu się sprawdziły, OBOP nie jest niepotrzebny. Jeśli przewidywania nie są zgodne z wolą głosujących, to powinienem podać się do dymisji. X.Lagor

9 ślady przeszłości Nowe Życie Olsztyna nr 22 (145) Jak Pawełek historię Olsztyna poznaje Gdy ostatnio widziałem się z Jackiem Panasem, redakcyjnym miłośnikiem historii, usłyszałem: Drogi Pawełku! Do mojej skrzynki trafił list od pana Karola, mieszkańca Dajtek. Cieszę się, że nasze opowieści o historii Olsztyna są tak popularne i budzą zainteresowanie Czytelników. Moja wiedza, w porównaniu do wiedzy profesjonalistów, jest znikoma. Jednak dzięki temu, że wiele lat mieszkam w naszym mieście, miałem okazję rozmawiać z tymi, którzy żyli tu przed wojną. Swoją wiedzę uzupełniam, czytając różne historyczne publikacje. Najbardziej zapamiętałem przeżycia i spostrzeżenia dawnych mieszkańców miasta. Niektóre z tych historii należałoby pewnie potraktować z przymrużeniem oka, ale w każdej opowieści jest cząstka prawdy. Lubię pisać o swoich przeżyciach. Za każdym razem, gdy jestem na Nagórkach, przypominam sobie, jak pod koniec lat 60. biegałem po polach w wojskowym uniformie i bawiłem się w studenckie wojsko. W miejscu, gdzie stoją dziś budynki mieszkalne, kiedyś były okopy. Pamiętam, że będąc studentem, w 1968 roku na osiedlu Generałów orałem przy pomocy konia pole. Nadzorujący moją robotę pracownik RZD Pozorty wysłał mnie do Jarot po wino, bo zbliżał się fajrant. Przyszedłem w sam raz o godzinie 15 i wtedy właśnie dowiedziałem się, że koń też był wyhodowany w duchu socjalistycznym. Punkt trzecia przestał procować. Fornal się wkurzył i kopnął zwierzę w zad, a to natychmiast mu oddało, trafiając go nogą dokładnie w sam środek piersi. Robotnik siadł na ziemi i powiedział tylko no takie brzydkie słowo. Na tym praca się skończyła. Wypiliśmy po winie. Pracownik został na polu, bo do końca pracy było jeszcze sporo czasu, a ja na oklep pojechałem do stajni. Nie musiałem kierować, zresztą koń nawet nie słuchał. Drogę do żłobu znał doskonale. Widzisz, Pawełku, to też jest historia. Mało kto zdaje sobie sprawę, że tu gdzie teraz są nowe osiedla, były orne pola. Wrócę do a od pana Karola. Przysłał niewyraźne zdjęcie. Jest na nim długi budynek. Nad nim widać napis, który informuje, że to lotnisko oraz hangar w Dajtkach. Nasz Czytelnik pyta, czy możliwe jest, że taki budynek znajdował się na tym lotnisku? Dodaje także, że licząca 180 metrów budowla była na lądowisku dla sterowców w Dywitach. Mieszkałem kiedyś w pobliżu Dajtek. Wraz z kolega- mi często zapuszczałem się w pobliże lotniska. Były tam szybowce i chyba jeden samolot. Pierwszy helikopter widziałem w 1954 roku na stadionie olimpijskim we Wrocławiu, a w Olsztynie na lotnisku dopiero w 1958 roku. Lotnisko w Dajtkach, tuż za wsią, na wojskowym poligonie uruchomiono w 1913 roku. Pierwszy samolot wylądował tam już w 1910 roku. Prezentował podniebne akrobacje podczas wystawy przemysłowej w Jakubowie. W tamtym okresie, w większości do celów wojskowych, Olsztynowi służyły dwa lotniska: samolotowe i sterowców w Dywitach. Na jednym i na drugim były duże hangary. Ten na zdjęciu zlokalizowany był w Dajtkach. Wybudowano go w 1913 roku i miał prawie 170 metrów długości. Przetrzymywano w nim samoloty wojskowe. Jednym z aeroplanów bazujących w Olsztynie był Albatros B.55, który na lotnisko przyprowadził pilot von Hiddessen. Ten porucznik dragonów był pierwszym wojskowym lotnikiem, który wylądował w Dajtkach, i pierwszym podczas I wojny światowej, który dokonał lotniczego bombardowania miasta. Zrzucił trzy bomby na Paryż. Lotnisko już po I wojnie światowej zaczęło służyć tylko celom cywilnym, przede wszystkim szkoleniowym. Przez jakiś czas funkcjonował nawet port lotniczy, bowiem były stałe połączenia z Królewcem, Gdańskiem, Malborkiem i Tczewem. Trwało to krótko, bo państwo przestało je dotować. Prawdopodobnie w 1933 roku wylądował samolot z Adolfem Hitlerem, drugi raz rok później. Można przyjąć za pewnik, że raz na pewno korzystał z lotniska, bo wskazują na to zdjęcia. Nie ma dowodów, że podczas II wojny światowej z lotniska startowały bojowe samoloty. Mówi się, że bombowce, które rujnowały Warszawę, korzystały z lotniska w Gryźlinach. Było ono większe, miało lepszą infrastrukturę, hangary, bunkry oraz betonowe pasy startowe, które istnieją do dzisiaj. Wyzwoliciele nie zniszczyli lotniska w Dajtkch, a nawet sporadycznie z niego korzystali. Przeważnie lądowały tam samoloty łącznikowe. Po zakończeniu działań wojennych w 1945 roku LOT uruchomił na kilka miesięcy komunikację lotniczą pomiędzy Olsztynem, Warszawą, Gdańskiem i Bydgoszczą. Później lotnisko służyło do celów sportowych i szkoleniowych aeroklubowi, który powstał w Olsztynie w 1946 roku. Lotnisko nabrało większego znaczenia, gdy powstał Zakład Usług Agrolotniczych. Wybudowano nowe hangary, zaple- cze administracyjno-socjalne, stanowisko kierowania lotami i hotel. Piloci latali nad warmińskimi i mazurskimi polami, lasami. Robiono ochronne opryski, nawożono, a nawet siano z nieba. Usługi świadczone były również za granicą kraju, głównie w państwach Afryki. Niestety, kiedy zlikwidowano PGR, to i zakład również. Samoloty odleciały, a lotnisko ponownie zaczęło służyć Aeroklubowi Warmińsko-Mazurskiemu oraz Lotniczemu Pogotowiu Ratunkowemu, które jest w posiadaniu nowoczesnego sanitarnego helikoptera. W 2006 roku na lotnisku wybudowano podświetlany betonowy pas. Niestety obecnie lądowanie na nim jest bardzo trudne, bo nikt nie chce wydać decyzji o wycięciu drzew, które rosną przy podejściach do lotniska. Gdyby ta przeszkoda została usunięta, Olsztyn miałby lotnisko z prawdziwego zdarzenia i może ponownie uruchomiono by komunikację lotniczą. Na razie cieszymy się lotniskiem sportowym, bo dodaje splendoru miastu wojewódzkiemu. Mam nadzieję, że pan Karol będzie usatysfakcjonowany moją opowieścią. Jacka Panasa wysłuchał Pawełek

10 10 Nowe Życie Olsztyna nr 22 (145) 2014 porady Niezapłacona faktura przedawnienie czy umorzenie I tak. I nie. Wszystko zależy od sytuacji i... od dbałości o własne interesy. W dobie kapitalizmu wszystko jest możliwe. Przekręty również. Często spotykane jest ostatnio niepłacenie faktur za wykonane usługi. Poszkodowani w żaden sposób nie mogą odzyskać należnych pieniędzy i sprawy trafiają do sądów. Zdarza się, że takie sprawy z różnych powodów są umarzane, nawet z powodu cofnięcia wniosku. Co dalej, gdy nie ma ani pieniędzy, ani sądowego wyroku? Koniecznie trzeba rozpoznać przyczyny umorzenia sprawy. Każdej stronie w sądzie przysługuje wgląd w akta. Najlepiej zamówić je do przejrzenia w sądowej czytelni, sprawdzić, czy cofnięcie i umorzenie było uzasadnione, a w razie potrzeby wykonać (odpłatnie) kserokopie. Po przejrzeniu akt należy podjąć stosowne decyzje. Pozew cofnięty nie wywołuje żadnych skutków. Oznacza to, że do sprawy można wrócić. Należy pamiętać jedynie o terminie przedawnienia, który po cofnięciu pozwu nie został przerwany i nie płynie od nowa. Zatem niezmiernie ważną rolę odgrywa tu czas. Nie chwal się swoimi danymi Dane osobowe to wielka tajemnica. Zwłaszcza w czasach, gdy za każdym rogiem kryją się naciągacze. Oszuści są natrętni i prześcigają się w pomysłach. Jesienią znów ruszyli do ataku za pośrednictwem telefonów. Wydzwaniają i informują o czekających nagrodach. Wystarczy tylko podać swój adres. Perspektywa otrzymania czegoś za darmo bywa złudna. W ślad za nią może iść faktura na sporą kwotę. Podobnym skutkiem może zakończyć się propozycja zamówienia bezpłatnej próbki towaru. Najpierw przyślą bezwartościowy drobiazg, potem rachunek, po czym będą nakłaniać do odbioru kolejnych przesyłek za pobraniem. Bezrobotnych przez internet kusi się pracą, podpuszcza informacją o zakwalifikowaniu do kolejnego etapu pod warunkiem, że przyszłemu pracodawcy przekaże się dokładny adres, numer dowodu osobistego, PESEL i NIP. Po udzieleniu odpowiedzi na te pytania, kłopoty gotowe. Takie dane to tajemnica i nikomu nic do nich. Przestępcy, posługując się nimi, mogą założyć konto bankowe, by wziąć kredyt na nasz rachunek lub transferować pieniądze pochodzące z tajemniczych źródeł. Na wszelkie kuszące propozycje radzimy odpowiadać milczeniem. Obcym lepiej nie zdradzać swego adresu i innych danych o sobie. Niezapłacony mandat egzekucja pewna jak w banku Na zapłacenie mandatu mamy 7 dni od jego przyjęcia. Jeśli o tym zapomnimy, to kto inny nam przypomni. Niezapłacony mandat trafia do urzędu skarbowego, a tam nie ma zmiłuj się. Należną kwotę urząd ściągnie z nadpłaty podatku dochodowego, a jeśli takiej nadpłaty nie ma, to sięgnie do pensji, renty lub emerytury. To wszystko dzieje się bez wysyłania monitów, bez zgody i wiedzy zainteresowanego. Pieniądze znikają z konta i już. W dodatku do kwoty mandatu dochodzą jeszcze koszty egzekucyjne. Na ściągnięcie tych należności urząd skarbowy ma trzy lata. W dobie komputerów nie ma co liczyć na zapomnienie i przedawnienie. Wspólne konto zalety i wady Wspólne konto w banku mogą mieć małżonkowie, para żyjąca w nieformalnym związku, rodzeństwo, nawet dobrzy sąsiedzi. Związane jest to ze wzajemnym zaufaniem. Zaletą jest to, że w każdej chwili jedna z tych osób, mając nieograniczony dostęp do zgromadzonych środków, może pobierać gotówkę, opłacać rachunki, robić przelewy. Istnieje też niebezpieczeństwo. Polega na tym, że każda z tych osób może w każdej chwili opróżnić konto i zniknąć. To jednak skrajna sytuacja. Są natomiast inne niemiłe możliwości. Jedna z osób może być ścigana przez komornika za nieopłacony rachunek, za niezapłacony mandat, za inny dług. Komornik bez uprzedzenia wchodzi wówczas na wspólne konto, zajmuje połowę, nie pytając, która z osób ma większy wkład. Oczywistą sprawą jest to, że w przypadku nieporozumień lub przy trwałym rozpadzie związku należy szybko zadbać o likwidację wspólnego konta. W przeciwnym razie może dojść do tego, że będziemy spłacać bankruta. Mirosław Rogalski

11 Kino rozmaitości zaprasza Nowe Życie Olsztyna nr 22 (145) Za jakie grzechy, dobry Boże? O co chodzi? O cztery piękne córki na wydaniu i jedno marzenie ich poukładanych, konserwatywnych rodziców żeby dobrze wyszły za mąż. Ale co zrobić, gdy czterech zakochanych mężczyzn to Żyd, Arab, Chińczyk i wesoły chłopak z serca Czarnego Kontynentu? Każdy z nich pochodzi z innej kultury, ma swoje obyczaje, wierzenia, religię. Jak nie zwariować, próbując wszystkich pogodzić ze sobą? Czy to wszystko może skończyć się na ślubnym kobiercu, czy raczej wywoła totalną wojnę domową? Przebojowa komedia, która jest remedium na nasze uprzedzenia i napięcia współczesnego świata nie próbuje go zmienić, ale rozbroić śmiechem. Aby dostać jeden z ośmiu biletów na dowolny film 2d grany od poniedziałku do czwartku, należy wysłać SMS z uzasadnieniem, dlaczego właśnie do Ciebie ma trafić bilet, pod numer 7148 o treści zycie1. treść uzasadnienia Koszt SMS-a to 1,23 zł z VAT. Virginia C. Andrews Upadłe serca Trzeci tom nowej sagi autorki bestsellerowych Kwiatów na poddaszu. Piękna i dumna Heaven Leigh Casteel rozpoczyna nowy rozdział swojego życia. Uwolniwszy się od wpływu ojca i zdradliwego uroku Farthinggale Manor, wraca na Wzgórza Strachu, aby tak jak zawsze marzyła uczyć w szkole w Winnerow. Poślubia swoją dawną miłość, Logana Stonewalla i z nadzieją patrzy w przyszłość. Niestety Heaven, ulegając Loganowi, zgadza się, aby przyjęli zaproszenie Tony ego Tattertona i spędzili swój miesiąc miodowy w Farthy. Na wspaniałym weselnym przyjęciu Tony zwodzi Logana perspektywą zamieszkania w okazałej rezydencji i podjęcia lukratywnej pracy w Fabryce Zabawek Tattertonów. Upiorna przeszłość po raz kolejny upomina się o Heaven, przejmując władzę nad jej losem i niszcząc z trudem wywalczone, kruche szczęście. BARAN 21 III - 20 IV Przed Tobą czas realizowania własnych ambicji. Postaraj się jednak nie zapomnieć o innych, kiedy w końcu zostaniesz radnym. Jeżeli nie chcesz, by patrzono Ci na ręce, nie wystarczy trzymać ich w kieszeniach. BYK 21 IV - 20 V Odwiedzi Cię daleka rodzina. Nie mów im, że ich nie poznajesz, bo zostaną dłużej, żebyś ich zapamiętał. Potem przyjedzie kolega z wojska. Jak mu pożyczysz stówę, to wyjedzie. Nie żądaj zwrotu długu, bo wróci. BLIŹNIĘTA 21 V - 21 VI Myśl pozytywnie. Przykładowo, jeżeli na zakręcie, przy szybkości 150 km na godzinę, odpadnie Ci nagle koło, nie rozpaczaj. Trzy koła są przecież jeszcze dobre. A czwarte masz w zapasie w bagażniku. RAK 22 VI - 22 VII Udany okres pod względem wizyt kulinarnych. Najpierw wpadną na obiad teściowie, potem znajomi. Następnie niezapowiedziana wizyta szefa z małżonką. Jeżeli myślisz, że możesz liczyć na rewanż, to się grubo mylisz. LEW 23 VII - 23 VIII Są granice, których nie można przekraczać. Dla Ciebie jest to granica wschodnia. Z wyglądem słonia nie możesz być mrówką. Poza tym habilitacja, którą zrobiłeś, i tytuł profesora do czegoś zobowiązują. PANNA 24 VIII - 23 IX Wizyta u fryzjera i w solarium zmieni Twój wygląd oraz nastrój. Nie potrwa to jednak długo, ponieważ już po paru dniach znajomi zaczną Cię rozpoznawać. Nie odpowiadaj na złośliwe uwagi. I nie patrz w lustro. WAGA 24 IX - 23 X Jeżeli w najbliższym czasie musisz załatwić ważne sprawy, zrób to jak najszybciej. Gwiazdy obdarzą Cię niezwykłym darem przekonywania. Będziesz mógł to wykorzystać jedynie do własnych celów. SKORPION 24 X - 22 XI Nawet niewielka ilość alkoholu może spowodować duże problemy. To, czym Ty nie będziesz chciał się wykazać, może wykazać alkomat. A on jest bardzo szczery i ma dobrą pamięć, chociaż krótką. Redakcja zastrzega sobie prawo do unieważnienia horoskopu, bez podania przyczyn! STRZELEC 23 XI - 21 XII Czek na okaziciela okaże się czekiem bez pokrycia. Możesz tylko żałować, że to Ty jesteś jego posiadaczem. Ale z drugiej strony przecież sam go sobie wystawiłeś. Poza tym, przy okazji sprawdzisz stan swojego konta. KOZIOROŻEC 22 XII - 20 I Wybierz się na ryby. Jeżeli złapiesz złotą rybkę, na pewno poprosi Cię o trzy życzenia. Spełnij je i puść ją wolno. Nie chwal się nikomu. Ludzie to nie ryby, są złośliwi. Doniosą, gdzie trzeba i będziesz musiał się tłumaczyć. WODNIK 21 I - 19 II Kiedy Twoja ulubiona drużyna spadnie z pierwszej ligi, nie przejmuj się. Zawsze może spaść do drugiej. To też jeszcze nie jest wielką tragedią. Jest przecież trzecia liga, potem czwarta... i coraz tańsze bilety na mecze. RYBY 20 II - 20 III Twój psychoanalityk ma duże zaburzenia osobowości po Twoich wizytach. Możesz mu pomóc, ograniczając spotkania. Pod żadnym pozorem nie zmieniaj jednak swojego psychoanalityka, bo wykończysz całą branżę. AZB Książki pochodzą z wydawnictwa Prószyński i S-ka

12 12 Nowe Życie Olsztyna nr 22 (145) 2014 Uroda O błocie na twarzy uroda marzy Glinki to prezent od matki natury dla kobiet dbających o urodę. Te naturalne kosmetyki są najczęściej wykorzystywane w salonach odnowy do maseczek oczyszczających i regeneracyjnych. Nie tylko jednak eksperci od skóry korzystają z dobrodziejstwa glinek. Również my możemy znaleźć różne glinki w aptece i włączyć je do własnego oręża w walce o lepszą cerę. Glinka jest naturalnym surowcem pochodzącym ze skał krzemionkowo-aluminiowych. Wydobywa się ją spod ziemi i w pierwszym etapie suszy na słońcu. Często krajem pochodzenia tego podziemnego kosmetyku jest Francja, ale Polki bardzo chętnie kładą sobie na twarz również glinkę z Rosji oraz Maroka. Choć po nałożeniu takiej papki na buzię wyglądamy mało powabnie, to jednak na efekty jej działania nie trzeba długo poczekać. Już po kilku takich maseczkach możemy zaobserwować poprawę stanu skóry. Glinki mają bowiem silne działanie dezynfekujące, absorpcyjne i gojące. Poznajmy różne rodzaje glinek, by wybrać tę najwłaściwszą dla potrzeb własnej skóry. Jaki problem, taka glinka Glinka zielona jest najpopularniejszą i najsilniej działającą z glinek kosmetycznych. Intensywnie ściąga sebum z tłustej cery, a więc jest polecana do skóry łojotokowej i trądzikowej. Przyspiesza gojenie przykrych zmian skórnych. Jej działanie dezynfekcyjne pomaga zwalczyć nawet trądzik pospolity ze zmianami ropnymi i zaskórnikami. Można ją również stosować punktowo na wybrane defekty, które pragniemy zasuszyć. Ponieważ glinka zielona działa bardzo intensywnie, nie można przesadzać w jej stosowaniu. Przy cerze tłustej zwykle zaleca się nie więcej niż trzy maseczki na tydzień. Glinka biała jest już dużo delikatniejsza poleca się ją zatem do skóry wrażliwej i suchej. Również ma właściwości ściągające, ale robi to łagodniej. Poprawia koloryt skóry i regeneruje ją. Bywa wykorzystywana do produkcji leczniczych pudrów do twarzy i zasypek, gdyż ma działanie wygładzające i absorbujące sebum, a nie wysusza. Glinka czerwona jest zalecana osobom dotkniętym pękającymi naczynkami. Regularne stosowanie maseczek na twarz z tego rodzaju glinki uszczelnia naczynka krwionośne. Dobrze sprawdza się również w leczeniu trądziku różowatego. Po glinkę czerwoną warto sięgnąć, gdy mamy skórę tłustą, ale jednocześnie skłonną do zaczerwienień, wrażliwą. Podobnie jak glinkę zieloną również tę warto używać z umiarem. Jej zbyt częste stosowanie i zbyt długie pozostawianie na skórze może powodować przyciemnienie skóry. Glinka żółta z kolei ma mnóstwo żelaza, a więc działa silnie regenerująco. Nadaje cerze ładny koloryt. Jest zalecana do cery wrażliwej, zmęczonej, potrzebującej oczyszczenia. Po glinkę żółtą sięgają kobiety pragnące zachować młody wygląd skóry mimo upływu lat. Ta glinka bowiem ze wszystkich najlepiej wpływa na zmniejszenie widoczności zmarszczek. Gdzie znajdziemy dobrą glinkę? Glinki możemy nabyć w aptece, sklepie ze zdrową żywnością oraz w dobrych sklepach internetowych. Zwykle sprzedawane są w postaci wysuszonego proszku, który mieszamy z wodą, aby błotną konsystencję nałożyć na twarz i dekolt. To od nas zależy, jakie stężenie nadamy swojej maseczce. Zwykle zaleca się, aby dwie lub trzy płaskie łyżeczki wybranej glinki rozwodnić przegotowaną czy mineralną wodą, tak by uzyskać zwartą pastę. Nałóżmy ją na umytą twarz na nie dłużej niż pół godziny. Gdy czujemy, że nasza maseczka zastyga i kruszeje, warto ją zrosić wodą. Lepsze właściwości ma maseczka wciąż wilgotna niż zastygła na kamień. W drogeriach znajdziemy gotowe maseczki w saszetkach z różnych glinek. Warto przeczytać na opakowaniu, czy nie dodano do glinki jakichś chemicznych składników mających przedłużyć jej przydatność do użycia. Nie zależy nam na konserwantach i stabilizatorach w naszej maseczce piękna. Jeśli więc skład jest krótki i naturalny, to taki gotowy kosmetyk również będzie dobrym, niedrogim wyborem. Za taką maseczkę damy od 4 do 8 złotych w zależności od producenta. Glinki w groszku są droższe, ale wystarczają na dłużej. Co więcej, robiąc maseczkę samodzielnie z proszku i wody to my decydujemy, jakie stężenie ma nasz domowy kosmetyk. Skarby spod ziemi Glinki są skarbnicą składników mineralnych. Bardzo dużo jest w nich krzemu odpowiadającego za poprawę elastyczności skóry. Glin i cynk mają z kolei działanie ściągające, oczyszczające, a przede wszystkim przyspieszają gojenie się wyprysków. Selen którego w glinkach również jest dużo opóźnia procesy starzenia się skóry. Żelazo regeneruje. Magnez i miedź dopełniają wartościowy dla urody skład glinki. Aż trudno uwierzyć, że natura samodzielnie robi dla człowieka takie kosmetyki. A my ją wciąż próbujemy wyręczać. Aleksandra Ruda

13 zdrowie Nowe Życie Olsztyna nr 22 (145) Życie bez rozstępów Te wrzecionowate pasma wychodzą na skórze brzucha, ud, pośladków czy piersi. Gdy już opanują ciało, trudno się ich pozbyć. Szpecą. Są zmorą zarówno osób w średnim wieku, jak i nastolatków. Kobiet i mężczyzn. Czy preparatem z apteki lub drogerii uchronimy skórę przed rozstępami? Rozstępy są efektem zerwania się sieci włókien kolagenowych tworzących strukturę skóry. Dzieje się tak, gdy skóra gwałtownie się rozciąga. Nawet elastyczny balonik ma granice wytrzymałości. Gdy wdmuchiwane do środka powietrze zacznie go nadmiernie naprężać, balonik wreszcie pęknie. Podobnie jest z naszą skórą, szczególnie gdy z jakiegoś powodu gwałtownie przybieramy na wadze. Skóra nie ma czasu, aby przygotować się do tak nagłych zmian i pęka niczym zbyt napastliwie pompowany balonik. Pamiątką po skokach wagi będą blade lub czerwone, podłużne blizny. Prawdopodobnie już nigdy się ich nie pozbędziemy. Możemy tylko sprawić, aby stały się możliwie najmniej widoczne. Najlepiej więc nie dopuścić, aby rozstępy zaszły nam za skórę. Niestety nawet i na to mamy ograniczony wpływ. Za powstawanie rozstępów odpowiada nie tylko tycie spowodowane zbyt dużą liczbą zjedzonych czekoladek. Często to niezawinione przybieranie na wadze, wynikające na przykład z rozwijania się maleństwa w brzuchu przyszłej mamy. Jakby tego było mało wpływ na tworzenie się rozstępów mogą mieć również nasze geny i hormony. I jak tu żyć bez rozstępów? Najlepiej regularnie dbać o skórę dobrymi kosmetykami. Skuteczny kosmetyk, czyli jaki? W drogeriach oraz aptekach znajdziemy mnóstwo preparatów mających poprawić kondycję naszej skóry. Ładne opakowania kosmetyków zachęcają nas do zakupu, obiecując działanie przeciwko rozstępom. Interesujące, że według farmaceutów oraz dermatologów odpowiednie preparaty faktycznie mogą pomóc uchronić skórę przed rozstępami. Stanie się tak, jeśli kosmetyk będzie dobrze nawilżał i natłuszczał, a także ją odżywiał. Najlepszy kosmetyk przeciwko rozstępom to taki, który ma krótki i w miarę naturalny skład. Jeśli na etykiecie wyczytamy całą litanię obco brzmiących nazw, to mówiąc w dużym skrócie nie wróży to nic dobrego. Zwykle te słowa oznaczają konserwanty, chemiczne substancje zapachowe i buforujące, silikony, zagęszczacze czy stabilizatory. Producenci dodają do składu kosmetyków te dodatki, aby wypełniały skład tanim sumptem. Trudniej jest wyprodukować preparat z naturalnych składników i z małą liczbą konserwantów, bo krócej utrzymuje konsystencję, szybciej się psuje. To się producentom nie opłaca. Wolą wypuszczać na rynek kosmetyki o wieloletniej dacie przydatności do użycia. Pięknie pachnące, o ładnej konsystencji i dużej wydajności. Oni wiedzą, że klienci właśnie na to zwracają uwagę, a nie na jakiś tam skład produktu, z którego i tak niewiele rozumieją. Wybierając krem, emulsję, olejek czy balsam na rozstępy, czytajmy więc jego skład na opakowaniu. Kierujmy się zasadą: im krócej i bardziej zrozumiale, tym lepiej. Jest świetnie, gdy olejek na rozstępy zawiera w swoim składzie np. olej sojowy, olej z migdałów, olej słonecznikowy, olej z nasion jojoby czy olej makadajma. Te naturalne oleje natłuszczają skórę i poprawiają stan bariery naskórkowej. W efekcie zmiękczają, nawilżają i wygładzają skórę. Dzięki temu staje się ona bardziej odporna na rozciąganie i rozstępy. Tego nie kupujmy! Naturalne składniki powinny być na samym początku listy. Wtedy mamy pewność, że dominują w składzie preparatu. Niestety, rzadko tak się zdarza. Producenci większości kosmetyków, nawet tych drogich, rzekomo specjalistycznych, na pierwszym miejscu w składzie podają często liczne konserwanty i inne sztuczne dodatki. Nie dość, że nie pomagają one skórze, to jeszcze mogą mieć wręcz niekorzystne działanie. W składzie wielu preparatów króluje w czołówce paraffinum liquidum. Jest to tani olej mineralny, który może zapychać pory skóry. Kupując preparat na rozstępy w aptece, pytajmy farmaceutę o to, który ma najwięcej składników naturalnych, a najmniej chemicznych dodatków. Co ciekawe, cena lub marka nie jest żadnym wyznacznikiem jakości. Drogie kosmetyki z apteki mogą mieć dużo gorszy skład od tanich preparatów z pobliskiej drogerii. Również słynne marki, które wydają nam się ekskluzywne, wcale nie stanowią o jakości swoich wyrobów. Jak już bowiem zostało stwierdzone: to możliwie jak najbardziej naturalny skład kosmetyku warunkuje jego korzystne działanie na skórę. Reszta to marketing i reklama. Jeśli preparatu na rozstępy poszukuje przyszła mama, to powinna uważać na jeden składnik w niektórych kosmetykach na rozstępy. Nazywa się polyacrylamide i jest toksyczny! Takiego dodatku nie powinno być w kosmetykach dedykowanych ciężarnym. Odłóżmy kosmetyk, który zawiera polyacrylamide i patrzmy z dystansem na producenta proponującego kobietom w ciąży toksyczne rewelacje. Natural pełen chemii Nie dajmy się również nabrać na słowa eko, natural lub medical w nazwie. Często to zwykłe triki sprzedażowe. Patrząc na malutką tubkę kremu, mającą w nazwie słowo wskazujące na jej specjalistyczne działanie, ludzie sądzą, że to będzie dobry kosmetyk. Zwłaszcza jeśli za wizerunkiem marki idzie wysoka cena. Nic bardziej mylnego. Nie dajmy swoim osądom pójść na skróty, że jeśli coś jest drogie i wygląda naukowo, to na pewno będzie dobre. Warto dopytywać farmaceutów o skład preparatu lub kupować w sklepach z kosmetykami naturalnymi, w których nieprzypadkowy personel dobrze zna swój asortyment i potrafi się na ten temat wypowiedzieć. Aleksandra Ruda

14 14 Nowe Życie Olsztyna nr 22 (145) 2014 dom Urządzamy pokój niemowlęcia Jeszcze kilkanaście lat temu niemowlęta spały z rodzicami na tapczanie lub w zwykłych kołyskach. Mało kto się zastanawiał, czy dla wrażliwej skóry noworodka lepszy będzie materac z trawy morskiej czy może z włókna kokosowego i czy łóżeczko jest pomalowane farbą ekologiczną. Kto by się kiedyś tym przejmował! Czasy zmieniły się nie do poznania. Przypatrzmy się, co oferuje się przyszłym rodzicom do pokoju nadciągającej pociechy. Jeśli lokator twojego brzuszka już nieśmiało w niego stuka, oznacza to, że nadchodzi czas na zajęcie się wiciem gniazda. Skoro czujesz ruchy dziecka, to jesteś prawdopodobnie w połowie drugiego trymestru ciąży. Nie ma lepszego momentu do rozpoczęcia prac nad kącikiem dla dziecka. Nim się obejrzysz, będzie ci ciężko dźwigać brzuszek podczas zakupowych eskapad. Nowe mebelki trzeba wstawić do pokoju co najmniej kilkanaście dni przed narodzeniem dziecka, aby przestały pachnieć nowością i przyjęły florę bakteryjną mieszkania. Oczywiście to samo tyczy się malowania ścian lub odświeżania podłogi. Pomieszczenie musi być pozbawione zapachu chemii, gdy już dziecko w nim zamieszka. Z rodzicami czy oddzielnie? Niektóre pary przeznaczają na przestrzeń dla noworodka oddzielny pokój. Dzięki temu mają miejsce na wsta- wienie łóżeczka, przewijaka, wanienki na stelażu z półkami, a nawet wygodnego fotela do karmienia lub szafy na dziecięce ubrania. Plusem oddzielnego pokoju jest i to, że można go przygotować w stu procentach pod dziecko. Brak ścisku w pomieszczeniu daje rodzicom komfort. Minusem zakwaterowania noworodka w jego pokoju będzie natomiast konieczność nocnych wędrówek z sypialni do dziecka. Częściej rodzice decydują się na wygospodarowanie we własnym pokoju, w którym śpią, kącika dla noworodka. To wydaje się sensowne mamy maleństwo ciągle na oku. Nie musimy się martwić, że nie dosłyszymy jego płaczu i dzieli nas od niego tylko kilka kroków. Niestety dzielenie własnego pokoju z niemowlęciem sprawia, że może nam być ciasno pomieścić się w trójkę. Łóżeczko czy kosz Mojżesza? Łóżeczko standardowo jest sprzedawane w dwóch wymiarach: 120 na 60 cm oraz 140 na 70 cm. Jeśli maluch ma własny pokój, warto wybrać większy mebel, dzięki temu wystarczy mu aż do trzeciego roku życia. Część mebli jest tak projektowana, że rośnie z dzieckiem. Po trzech latach możemy opuścić boki łóżka i dosunąć mebel do ściany. Dzięki temu dziecko zyska tapczanik. Zwykle jednak rodzice wybierają małe łóżeczko z powodu ograniczonej przestrzeni. Mała ilość miejsca wymusza też rezygnację z oddzielnego przewijaka, na którym wygodnie byłoby zmieniać maluchowi pieluchę, bo pod ręką mielibyśmy preparaty do pielęgnacji dziecka. Takie miejsce bywa zastępowane nakładką do przewijania. Montuje się ją na łóżeczku niemowlęcia, a gdy maluch ma już sucho, zdejmujemy nakładkę i odkładamy dziecko do łóżeczka. To mniej wygodne niż oddzielny przewijak, bo i tak gdzieś w zasięgu ręki musimy mieć cały rozgardiasz: wilgotne chusteczki, krem przeciw odparzeniom czy zapasową pieluszkę, a także pojemnik na zużyte pieluchy. Jeszcze innym sposobem zaaranżowania pomieszczenia dla małego lokatora jest zakwaterowanie go w naszej sypialni tylko na pierwsze trzy miesiące jego życia. Kupujemy specjalną dostawkę do łóżka dla noworodków. Jest maleńka, a my mamy dziecko dosłownie pod ręką. Podobnym rozwiązaniem jest kosz Mojżesza. To podłużny kosz z wygodnym materacem, umocowany na stelażu, często z funkcją kołyski. Leżąc w łóżku, możemy jedną ręką kołysać dziecko. Gdy chcemy je wyciągnąć z kosza stojącego obok naszego łóżka, nie musimy nawet wychodzić spod kołderki. Niektórzy rodzice zdejmują ze stelaża kosz i wkładają go sobie z dzieckiem do łóżka. Plusów kosza Mojżesza jest dużo, ale cena też jest niemała. Za nowy damy nawet pół tysiąca złotych, czyli tyle, ile za solidne łóżeczko, a kosz posłuży nam znacznie krócej. Za używany kosz Mojżesza damy jednak nie więcej niż 200 złotych. Bez względu na to, czy decydujemy się na łóżeczko, czy kosz Mojżesza, pamiętajmy o prawidłowym ustawieniu tego mebla w pokoju. Dziecko nie powinno spać w przeciągu. To oznacza, że łóżeczko nie może stać na linii okna z drzwiami. Nie jest też zalecane stawianie łóżeczek pod rozgrzanym kaloryferem czy ogólnie pod oknem. Ważnym elementem łóżeczka jest materac. Najczęściej polecane są te z naturalnym wypełnieniem: z trawy morskiej, włókna kokosowego, a dla małych alergików z pianki poliuretanowej. Na takim materacu powinien znaleźć się pokrowiec, byśmy mogli dbać o czystość niemowlęcej sypialni. Co ciekawe, do łóżeczka noworodka nie wkładamy pościeli. Lepszy będzie specjalny niemowlęcy śpiwór. Uniemożliwia dziecku odkrycie się albo naciągnięcie sobie materiału na twarz, jakby to mogło zdarzyć się przy kołderce. Co stawiamy obok czego? Urządzenie przestrzeni dla niemowlęcia jest wyzwaniem logistycznym. Tak trzeba rozstawić meble, aby wszędzie mieć wygodny dostęp z dzieckiem na ręku. Obok łóżeczka utawmy szafkę, a na niej lampkę nocną dającą lekkie, rozproszone światło. Dzięki temu nie będziemy musieli w nocy zapalać intensywnego światła górnego, które mogłoby niepokoić dziecko. Wanienka i stabilny stelaż to obowiązkowe wyposażenie każdego malucha zarówno do kąpieli w pokoju, jak i w łazience. Niektóre z nich mają przegródki do przechowywania pieluszek lub akcesoriów kąpielowych. Jeśli mamy za mało miejsca na wanienkę ze stelażem, to możemy wybrać wanienkę na stelażu połączoną z przewijakiem. Wówczas w łatwy sposób zmienimy miejsce do przewijania w miejsce do kąpieli. Na podłodze warto zostawić trochę wolnego miejsca na matę edukacyjną czy kocyk bawiąc się na leżąco, maluszek będzie zdobywał ważne umiejętności, np. pełzanie. Alergolodzy radzą, aby na początku w dziecięcych pokojach unikać zasłon i puszystych dywanów, bo to siedlisko kurzu i alergenów. Okna można zasłonić roletami albo żaluzjami, na podłodze zaś położyć lekki chodnik, który łatwo wynieść i wytrzepać. Łóżeczko, przewijak, wanienka, komoda, wózek, ubrania dla niemowląt to wszystko kosztuje. Część rodziców kupuje rzeczy używane. To rozwiązanie pomaga zaoszczędzić od 40 do nawet 80 procent, a rzeczy bywają niezniszczone. Pamiętajmy jednak, żeby porządnie wyprać to, co dostajemy po innych dzieciach. Nie wiemy przecież, czy ktoś wózka nie trzymał w piwnicy lub łóżeczka na zakurzonym strychu.

15 dom Nowe Życie Olsztyna nr 22 (145) Planujesz remont? Zrób go zimą Przyjęło się sądzić, że zima to kiepski moment na meblowanie, odświeżanie domu czy remont. Nic bardziej mylnego. O tej porze roku taniej kupimy meble i materiały budowlane, a większość firm remontowych ma wolne terminy. Zimowy klient jest na wagę złota. Dlatego sobie przebiera w promocjach na meble, farby, płytki i panele. Wynajmuje fachowców w chwili totalnego przestoju, więc zapłaci im o wiele mniej niż normalnie. Wiele osób czeka do wiosny, aby ruszyć z pracami wykończeniowymi czy remontowymi w swoim domu. Przeczekujemy zimę z obawy, że preparaty, podkłady, kleje nie będą się wiązać, a farba spłynie, bo dobrze nie wyschnie. Prawdą jest, że każdy podkład potrzebuje odpowiednich warunków, aby wysechł. Wilgotność powietrza nie może być zbyt wysoka, a temperatura zbyt niska. Ten wymóg zostanie spełniony, jeśli w naszym mieszkaniu działa centralne ogrzewanie. Wystarczy odkręcić kurek, a wszystko będzie schło i wiązało się zimą efektywniej niż w innych porach roku. Kłopot z zimowym remontem pojawia się w nowych mieszkaniach, gdzie jeszcze nie ma ogrzewania. Wtedy sami musimy zadbać o właściwą temperaturę oraz pilnować, żeby w remontowanym pomieszczaniu nie było zbyt wilgotno albo zbyt sucho. Powód jest prosty. W przypadku niskiej temperatury preparaty zbyt wolno schną, a farba słabo się rozprowadza. Dobrze więc, aby temperatura sięgała stopni Celsjusza. Je- śli będzie trochę wyższa, to nam nie zaszkodzi, jeśli jednak będzie niższa, to warto rozważyć zakup grzejnika elektrycznego. On też pomoże rozprawić się z ewentualną wilgocią. Pamiętajmy: jeśli mamy ogrzane mieszkanie, to zima nie stoi na przeszkodzie udanemu remontowi. Co więcej zima jest przyjaciółką kieszeni klienta. W związku z powszechnie panującą opinią, że podczas mrozów remontów się nie robi, wielu fachowców ma więcej wolnych terminów do dyspozycji. Ekipa ruszy z remontem wedle naszych planów, a prace będą prowadzone bez nadmiernego pośpiechu. Dodatkowo mamy zimą do dyspozycji więcej firm remontowych do wyboru i możemy negocjować znacznie niższe ceny. Szacuje się, że koszt remontu może być zimą nawet o 25 procent niższy niż wiosną i latem. Na koniec przestroga. Zdarza się, że osoba pracująca np. przy docieplaniu budynku zostaje bez zajęcia na zimę. Taki pracownik, jeśli nie ma zatrudnienia, korzysta z zasiłku. To już pewne źródło utrzymania, a dodatkowo proponuje usługi remontowe zimą w bardzo niskich cenach, znacznie odbiegających od zwyczajowych. Efekt? Klient, kierując się wyłącznie ceną, bierze takiego majstra w promocji i potem gorzko płacze. Okazuje się bowiem, że owszem, to fachowiec, ale jedynie w dociepleniu budynków. O pracach wykończeniowych w mieszkaniu ma pobieżną wiedzę i rezultaty tego widać gołym okiem, zwłaszcza tam gdzie w grę wchodzi połączenie umiejętności z podstawami hydrauliki i elektryki. Oczywiście zdarza się, że są złote rączki w każdej dziedzinie, ale bądźmy czujni. Lepiej zdać się na fachowca, którego sukcesy podziwialiśmy już na własne oczy w mieszkaniu znajomych lub rodziny. Aleksandra Ruda

16 16 Nowe Życie Olsztyna nr 22 (145) 2014 dom Automatyka do bram wjazdowych przygotowanie do zimy Rosnące w ostatnich latach zapotrzebowanie społeczeństwa na komfort i wygodę przyczyniło się do wzrostu zainteresowania automatyką do bram. Podstawowym zadaniem wszystkich systemów automatyki do bram jest zapewnienie użytkownikowi możliwości łatwego otwierania/zamykania rożnego rodzaju bram wjazdowych bez konieczności wysiadania z samochodu. Napędy instaluje się niemal do wszystkich rodzajów bram. Specjaliście co specjalistyczne Bramy wjazdowe dzielimy na trzy podstawowe rodzaje: skrzydłowe, przesuwne na umieszczonej w podłożu szynie oraz przesuwne samonośne. Dobór odpowiedniej automatyki najlepiej zostawić w rękach profesjonalistów, którzy po obejrzeniu bramy dopasują odpowiedni typ urządzenia. Im także należy przekazać kwestie montażu. Samodzielna instalacja napędu zakupionego w internecie może nam nastręczyć problemów z ewentualnymi naprawami gwarancyjnymi, producenci z reguły wymagają bowiem dokumentów z odpowiednim wpisem przeszkolonego montera. Automat, o który trzeba zadbać Zbliża się zima, na zewnątrz temperatura 15 C, padający bez ustanku śnieg, wyciskający łzy z oczu mroźny wiatr. Wracamy samochodem po ciężkim dniu pracy i z ulgą (nie trzeba wysiadać z samochodu) naciskamy przycisk pilota, a brama ani drgnie... Aby zapewnić zarówno sobie, jak i serwisantowi spokojne, zimowe wieczory, warto co nieco wiedzieć na temat konserwacji napędów. Automatykę naszych bram powinniśmy poddawać przeglądom przynajmniej raz, dwa razy do roku, najlepiej jaszcze przed zimą. Należy zwrócić szczególną uwagę na elementy elektroniczne serwisantom często zdarza się znajdować w obudowach napędów małe owady (mrówki, pająki), a nawet myszy. Ważną kwestią jest też regulacja siły przesuwu bramy. Wszystko, co nowe, chodzi lekko, ale z czasem siłowniki muszą wykonywać większą pracą, by otworzyć/zamknąć wjazd. Upewnijmy się także, że szyna bramy przesuwnej pozostaje zawsze czysta, ponieważ akumulujący się na niej piasek, liście, a zimą śnieg i lód mogą zablokować ruchome skrzydło. Trzeba zatem na bieżąco oczyszczać ją z gromadzących się zanieczyszczeń. Bramy skrzydłowe przysparzają zazwyczaj mniej problemów, jednak pod żadnym pozorem nie możemy ich używać jako sprzętu do odśnieżania. Śnieg z podjazdu należy uprzednio usunąć własnoręcznie, w przeciwnym razie może dojść do tzw. przeciążenia, urwania zawiasów i nadmiernego zużycia się mechanizmów napędu. W trosce o własne zdrowie i żywotność naszych urządzeń dbajmy o nie regularnie. Dobre wnętrza domu Wielu z nas chciałoby przed nastaniem zimy odświeżyć mieszkanie. Czasami wystarczą ku temu tylko drobne zmiany! Pomalowanie ścian na nowy kolor lub położenie pięknych tapet sprawią, że dom zupełnie zmieni swoje oblicze. Pomoże w tym także stylowa podłoga. Istnieje obecnie tyle produktów, że aż trudno wybrać coś dla siebie. Na szczęście jest w Olsztynie sklep, w którym znajdziemy najważniejsze materiały wykończenia wnętrz, a doświadczony personel doradzi nam konkretne rozwiązania wedle naszych potrzeb. W ABO Dobre Wnętrza proponujemy klientom dobre marki w dobrych cenach twierdzi Piotr Lesner, kierownik sklepu. Klienci chętnie kupują u nas podłogi Krono Original. Nie dość, że mają ogromny wybór kolorystyki laminowanych paneli podłogowych oraz podłóg drewnianych, to jeszcze teraz, jesienią, wybrane modele podłóg Krono Original są w naszym sklepie tańsze o podatek VAT! Ta duża zniżka i przystępne doradztwo sprawiają, że te podłogi są chętnie zamawiane przez klientów. To, co robi wrażenie w przestronnym salonie ABO Dobre Wnętrza, to również duży wybór drzwi, renomowanych marek tj. DRE, Ron- kowski, Door sy. Wystarczy powiedzieć, jakie drzwi wewnętrzne lub zewnętrzne nam się marzą, a personel zaproponuje kilka rozwiązań na naszą kieszeń. Co istotne, w sklepie można zamówić montaż swojego zakupu czy to podłóg, czy drzwi. Farby są kolejnym rodzajem asortymentu, który pozytywnie zaskakuje klientów robiących zakupy przy ulicy Artyleryjskiej 3W. O ile zwykłe farby można kupić w każdym markecie, o tyle w ABO Dobre Wnętrza znajdziemy holenderską markę bardzo dobrych farb Ralston. Są to odporne na szorowanie farby o dużej trwałości w bogatej gamie kolorystycznej wyjaśnia Piotr Lesner. To farby pozbawione niezdrowych wypełniaczy. Klienci je wybierają do pomieszczeń intensywnie eksploatowanych jak kuchnie, łazienki czy przedpokój, ale również tam gdzie znaczenie mają jej właściwości ekologiczne jak pokój dziecięcy czy sypialnia dodaje nasz ekspert. W ABO Dobre Wnętrza znajdziemy także rozmaitą sztukaterię, tapety, tynki dekoracyjne, oświetlenie oraz wiele innych elementów wykończeniowych. To wygodne, gdy taki wybór dobrych produktów mamy w jednym miejscu. Pracownicy sklepu uważają, że nazwa ich salonu zobowiązuje.

17 Motoryzacja Nowe Życie Olsztyna nr 22 (145) Bezpieczna przyszłość czy szpan? Szukają miejsc parkingowych. Same parkują. Wiedzą, kiedy włączyć wycieraczki. To, co teraz jest niemal wyposażeniem aut, przed laty było nie do pomyślenia. Ba! Nikt kiedyś nie marzył, że będzie miał w aucie klimatyzację, a dziś to standardowa część wyposażenia. Blady strach pada na tych, którzy boją się nowinek technologicznych przyszłości w postaci telefonu komórkowego w oku czy karty kredytowej w palcu. To, co widzieliśmy w filmach science fiction, staje się rzeczywistością. Również w motoryzacji. Producenci aut prześcigają się przechwalaniu, czego to ich auto nie potrafi. A to pobierze odpowiednie dane z internetu i poinformuje nas, która część miasta jest zakorkowana. A to znajdzie miejsce do parkowania w zatłoczonym centrum handlowym, a nawet samo zaparkuje. Mimo takich nowinek nam Polakom potrzebne byłoby jeszcze jedno, jak nie najważniejsze udogodnienie. Wyobraźmy sobie, że jedziemy do szwagra na imieniny. A co u szwagra się dzieje, to wiadomo no na noc lepiej u niego nie zostawać i trzeba wrócić do domu. Ale gdzie ja teraz kierowcę znajdę? myślimy i drapiemy się w głowę. Być może w niedługiej przyszłości ten problem zniknie. Wiele firm, koncernów oraz uniwersytetów pracuje nad autopilotami do samochodów. Oczywiście ma to na celu zwiększenie bezpieczeństwa na drodze, ale sprawa nie jest wcale taka prosta. Na zamkniętych torach samochody, które prowadzą się same, całkiem nieźle się sprawują. Już dwa lata temu naukowcy z Uniwersytetu Stanforda na zamkniętym torze osiągnęli samopilotującym się Audi TT ponad 190 km/h. I to bez żadnego wypadku. Ale wiadomo: inaczej ma się tor testowy niż realne poruszanie się po mieście czy trasie. Na pewno jednak należy zwrócić uwagę, że prace nad wdrożeniem takich rozwiązań do naszych samochodów są coraz bliższą perspektywą. W niektórych krajach takie samochody są już dopuszczone do ruchu drogowego. W 2012 roku gubernator stanu Kalifornia podpisał ustawę, która dopuszcza samo- chody widma do ruchu. A do 2017 roku w szwedzkiej stolicy ma jeździć aż sto takich aut. Co prawda, na razie autopilot nie zastąpi kierowcy w stu procentach, raczej będzie jego pomocnikiem. Gdy kierowca zechce porozmawiać przez telefon, skorzystać z tabletu czy laptopa, będzie mógł to zrobić bez stwarzania zagrożenia na drodze. Gdyby program zakończył się sukcesem, byłby to milowy krok w kierunku wprowadzenia autopilota do powszechnego użytku. Jak dotąd wydaje się, że największy sukces w samosterujących się, autonomicznych samochodach odniósł gigant internetowy, jakim jest Google. Firma posiada całą flotę samochodów bez kierowców. W ostatnich latach samochody Google przejechały prawie pół miliona kilometrów, z czego 80 tysięcy kilometrów bez ingerencji człowieka. Jednak coś kosztem czegoś. Taką firmę jak Google stać na to, by z samochodu stworzyć puszkę na czterech kołach wypakowaną czujnikami, komputerami i innymi gadżetami. Jak się okazuje, autopilot jest dostępny nie tylko dla samolotów i małych samochodów. Ostatnio firma Mercedes zaprezentowała rewolucyj- Polacy przepłacają Aby mieć pewność, że polisa, którą kupujemy, jest najkorzystniejsza, warto porównać ją z innymi. W CUK Ubezpieczenia bezpłatnie przeprowadzimy kalkulację cen OC i AC spośród ofert różnych Towarzystw. Może się okazać, że OC może kosztować nawet 400 zł mniej mówi Adrian Kościuk, doradca CUK Ubezpieczenia. Większość Polaków nie ma czasu, żeby śledzić oferty różnych Towarzystw. Często Ubezpieczyciele kuszą nas promocjami, z których korzystamy pod wpływem emocji, nie wiedząc nawet, że porównując ceny OC, moglibyśmy kupić ubezpieczenie zdecydowanie taniej. Niektóre firmy działają z zaskoczenia, w oparciu o sprzedaż telefoniczną. Wiedząc, że wkrótce kończy się nam ubezpieczenie, starają się w rozmowie telefonicznej sprzedać polisę, pozbawiając nas możliwości porównania i narażając nas na przepłacanie. ny system Highway Pilot. Jak sama nazwa wskazuje, dzięki systemowi możliwe jest poruszanie się po autostradzie ciężarówką bez ingerencji człowieka. Na razie system jest dość prosty. Potrafi sam trzymać stałą prędkość, nie większą niż 80 km/h, oraz jechać prosto. W przypadku, gdy na autostradzie prowadzone są remonty lub trzeba wyprzedzić wolniej jadące auto czy za OC! Chociaż jego zakup jest obowiązkowy i nieunikniony, to większość zmotoryzowanych nie ma czasu, by śledzić, który spośród Ubezpieczycieli oferuje najniższe stawki. Efektem jest masowe przepłacanie Polaków za polisy OC. Z danych multiagencji CUK Ubezpieczenia wynika, że ceny na ten sam samochód, ubezpieczany w tym samym mieście, mogą różnić się nawet o kilkaset złotych! Kupując ubezpieczenie, powinniśmy pamiętać, że Ubezpieczyciele przewidują liczne zniżki. Często taniej wychodzi zakup pakietu. Niezależny doradca jest w stanie sprawdzić i porównać, w którym Towarzystwie otrzymamy najkorzystniejszą cenę. Decydując się na kupno polisy OC czy AC za pośrednictwem CUK Ubezpieczenia, można podzielić ją aż na 11 rat, a za pierwszą z nich zapłacić dopiero po 3 tygodniach dodaje Kościuk. zjechać z autostrady, władza przekazywana jest znów w ręce kierowcy. Może nie wielki, ale zawsze jakiś krok w stronę zwiększenia bezpieczeństwa i ułatwienia pracy kierowcom ciężarówek. Może w końcu skończyłoby się wyprzedzanie na przejściach dla pieszych. Na pewno samochód z funkcjami autopilota będzie musiał mieć swoją cenę i do najtańszych nie będzie należał. Ale za bezpieczeństwo i wygodę jak zawsze trzeba sporo zapłacić. W miarę upływu lat technologia będzie taniała. Wtedy będziemy mogli jeździć do szwagra, kiedy tylko zechcemy i nie trzeba będzie się martwić o powrót do domu. Auto samo nas odwiezie! No, może z pracą być trochę gorzej, bo czujny szef zawsze zauważy, że jesteśmy wczorajsi. Jak nie przepłacić za OC? Jest sposób: należy zadzwonić na infolinię o numerze lub odwiedzić placówkę CUK w swoim mieście osobiście. CUK Ubezpieczenia w Olsztynie: ul. Kętrzyńskiego 5/6a, tel Red. Adresy i godziny otwarcia pozostałych placówek w regionie dostępne są na

18 18 Nowe Życie Olsztyna nr 22 (145) 2014 Sporty walki w Olsztynie (I) sport Kendo szermierka samurajów Kendo, czyli droga miecza, to sztuka walki wywodząca się ze średniowiecznej Japonii. Wtedy mistrzami szermierki byli samurajowie. Obecnie jest to rodzaj sportu, w którym miecze zastąpiły bambusowe kije, a walka toczy się nie na śmierć i życie, lecz o medale na sportowych zawodach. Fascynacja wschodnimi sztukami walki spowodowała, że w Olsztynie pojawiło się kendo. Do stolicy Warmii i Mazur wprowadził je pochodzący z Morąga Mariusz Wial, posiadacz stopnia mistrzowskiego (5 dan). Szkoła Kendo Shodokan Olsztyn szybko zaczęła się rozwijać. Po kilku latach twórca klubu wyjechał za pracą do Warszawy. Na szczęście dalsze losy Kendo Shodokan wzięła w swoje ręce jego siostra Agnieszka Wial (4 dan). Początki były trudne. W klubie trenowało około 12 osób. Mieliśmy trudności w zgromadzeniu odpowiedniego sprzętu. Na szczęście wspierał nas Hisao Horiguchi (7 dan), twórca Kendo Shodokan w Japonii. Kilkakrotnie odwiedził nas w Polsce, a ponadto przysłał paczki ze sprzętem. To pozwoliło nam nabrać wiatru w żagle wspomina Agnieszka Wial, instruktor i prezes klubu. Kendo to nie jest zwykła walka na bambusowe kije. Ta sztuka walki łączy ze sobą elementy fizyczności i duchowo- ści. Poza nauką walki na miecze uczy także szacunku dla innych, kultury osobistej czy samodzielności. Na zajęcia przychodzą dzieci ze szkoły podstawowej. Po kilku pokazach muszą same ubrać się w odpowiedni strój, a także okazać szacunek instruktorom i pozostałym uczniom klubu powiedziała pani instruktor. To, że kendo trenują dzieci, nie jest przypadkowe. Tę dyscyplinę sportu może uprawiać każdy niezależnie od wieku. Dlatego w olsztyńskim klubie ćwiczą dziesięciolatkowie, jak i osoby mające około 60 lat. Miło popatrzeć, jak Kuba, mający 10 lat, ćwiczy z panem po pięćdziesiątce. Mówią sobie po imieniu, wspierają się i okazują sobie szacunek dodaje Agnieszka Wial. Obecnie w sekcji olsztyńskiego kendo trenuje 35 osób. Wśród nich są także Japończycy. Pan Takuo Hojo (5 dan) przyjechał do Olsztyna w 2013 roku. Pracuje w Polskiej Akademii Nauk. Okazało się, że od dzieciństwa trenuje kendo. Od razu wstąpił do olsztyńskiego klubu. W tym roku dołączyła do niego żona z małą córeczką. Małżonka pana Hojo także trenuje kendo i posiada trzeci stopień mistrzowski. Są dużym wsparciem dla naszego klubu zaznaczyła Agnieszka Wial i dodała: Przecież oboje pochodzą z kraju, gdzie powstało kendo. Nauki, jakich nam udzielają, pomagają nam być jeszcze lepszymi w tym, co robimy. Kendo Shodokan jest jedynym klubem prowadzącym tego typu zajęcia w województwie warmińsko-mazurskim. Jest także jednym z najprężniej działających w naszym kraju. Przekłada się to na sukcesy sportowe. W latach olsztynianie byli złotymi medalistami mistrzostw Polski w drużynie. W 2011 roku zdobyli brąz. Wygrał Sopot, w którego składzie znalazło się aż trzech wychowanków olsztyńskiego klubu. To nasza największa bolączka. Wychowujemy i szkolimy zawodników, którzy później wyjeżdżają z Olsztyna na studia lub szukają pracy poza naszym regionem powiedziała pani instruktor. Na szczęście ostatnio stworzyliśmy mocną ekipę juniorów, która bardzo angażuje się w treningi i pracę w klubie dodaje Agnieszka Wial. Ta praca przynosi kolejne wyniki. W tegorocznych mistrzostwach Polski olsztynianie spisali się znakomicie. W kategorii juniorów młodszych wygrał Robert Łagun, który w finałowej walce pokonał swojego klubowego kolegę Marcina Murawskiego. Wśród juniorów starszych brązowy medal wywalczył Jakub Suchora. Natomiast w kategorii młodzików (do lat 11) na trzecim stopniu podium stanął Jakub Łagun. Do tych sukcesów należy dodać brązowy medal zdobyty podczas mistrzostw Polski seniorów przez Agnieszkę Wial. Nie obroniłam tytułu mistrzowskiego, ale i tak jestem zadowolona ze swojego startu powiedziała. Najważniejsze jest to, że pierwsze cztery zawodniczki mistrzostw kraju zakwalifikowały się do kadry narodowej wyjeżdżającej na mistrzostwa świata do Japonii w przyszłym roku. Uczestniczyć w takim wydarzeniu i walczyć w kolebce kendo było moim marzeniem, podobnie jak i wielu innych zawodników dodała Agnieszka Wial. Szansę na wyjazd do Japonii ma również Bartłomiej Gromuł. Ostateczna decyzja w tej sprawie zapadnie w grudniu. WAD

19

20 20 Nowe Życie Olsztyna nr 22 (145) 2014 olsztyn Jak zrobić pranie za grosze? Jesienne kurtki, zimowe płaszcze, kołdry, poduchy, koce, narzuty to rzeczy codziennego użytku, których pranie bywa kłopotliwe. Nie zawsze mamy gdzie odświeżyć te spore sztuki. Możemy próbować upychać je do pralki w domu, ale nawet jeśli się ta sztuka uda, pozostaje problem, jak w domowych warunkach wysuszyć te grube rzeczy, aby nie stęchły Wiedząc, że pranie kołder, poduszek czy pledów będzie kosztowało nas sporo zachodu i nerwów, zazwyczaj odkładamy to zajęcie na... kiedyś. I wreszcie, gdy pierzyna zaczyna dziwnie pachnieć, a poduszka zniechęca nas do spania, zdajemy sobie sprawę, że prane były mniej więcej przed wiekami... Tymczasem rozwiązanie jest proste i niedrogie. Wystarczy te kłopotliwe i nieporęczne rzeczy oddać w ręce fachowców. Czyli do nowej olsztyńskiej pralni, w której zrobimy pranie za grosze. Tu bowiem płaci się nie za poszczególne rzeczy, które chcemy uprać, a za tzw. wsad. Mowa o pralni Tara przy ulicy Obrońców Tobruku. Samoobsługowa z praniem wodnym. Można je wykonać samodzielnie, ale na miejscu zawsze jest obsługa, która służy radą. Mamy do dyspozycji małe pralki do 5,5 kg oraz dużą do 13 kg. Podczas gdy w pralniach chemicznych płacimy za każdą sztukę oddawaną do prania, w Tarze pokrywamy jedynie koszt wspomnianego wsadu. Za naprawdę duże pranie w największej pralce zapłacimy około 20 złotych. Tyle w wielu innych pralniach wzięliby od nas za wypranie trzech bluzeczek. Jak twierdzi Iwona Łuba, właścicielka pralni, ludzie oddają pranie do Tary z rozmaitych powodów. Niektórzy nie mają pralki, bo się zepsuła, są w trakcie remontu albo wynajmują stancję. Inni z kolei codzienne pranie robią u siebie w domu, a do Tary podrzucają najtrudniejsze do wyprania duże i grube rzeczy, jak kołdry, zasłony czy kurtki. Nie dość, że nowoczesne pralki wykonają takie pranie szybko i dokładnie, to również na miejscu te rzeczy mogą zostać wysuszone w suszarkach bębnowych. Masz pytania do pralni Tara? Zadzwoń i zapytaj, tel Ul. Obrońców Tobruku 15, lok. 3 (około 200 m od Samby ) Czynna od poniedziałku do piątku w godz oraz w soboty od Jeżeli nie masz czasu lub po prostu nie lubisz prać czy prasować, to możesz zdać się na nas. My wypierzemy, wysuszymy i wyprasujemy twoją odzież i pościel zaprasza Iwona Łuba, właścicielka pralni Tara. Możesz odebrać pranie w dogodnym dla siebie momencie lub poczekać u nas. A jeśli nie odpowiada ci żadna z tych opcji, to możesz zamówić pranie, maglowanie i prasowanie przez telefon. Przyjedziemy, zabierzemy i już czyściutkie odwieziemy ci z powrotem. Wygodniej się chyba nie da! Za oknem coraz zimniej, wyciągamy więc z szaf ciepłe płaszcze i kurtki, często wymagające odświeżenia. W dodatku jeszcze chwila i zacznie się przedświąteczna gorączka. Czyli generalne porządki, pranie zasłon itp. Na ten czas pralnia Tara przygoto- wała specjalną promocję. Czyli pranie w doskonałej jakości niemieckiej chemii. Proszek i płyn do prania, produkowane na rynek zachodni, będą dla klientów, którzy umówią się z Tarą do końca listopada, wliczone w cenę usługi. A niezależnie od okazji wszystkie te świetne, niemieckie detergenty można kupić na miejscu. W dodatku sporo taniej niż w wielu olsztyńskich sklepach.