STRAŻ OGNIOWA POD OKUPACJĄ NIEMIECKĄ.

Transkrypt

1 STRAŻ OGNIOWA POD OKUPACJĄ NIEMIECKĄ. ( Fragmenty z opracowania książkowego pt.,, Straż Ogniowa ,, ) Z chwilą zakończenia działań wojennych w 1939 r. i powołania przez okupanta Generalnej Guberni, zawodowe straże pożarne kontynuowały na tym terenie swoją działalność w strukturze służb komunalnych. Władze okupacyjne zlikwidowały wszystkie ogniwa podległości służbowej występujące dotychczas w Związku Straży Pożarnych RP oraz w zarządach ochotniczych straży pożarnych. Utrzymano oddziały straży ochotniczej podległe niemieckiej policji porządkowej. W Generalnej Guberni naczelnym organem fachowym ochrony przeciwpożarowej był Kierownik Techniczny Pożarnictwa z siedzibą w Krakowie. Działały też straże pożarne: - ochotnicze, które pozbawiono charakteru stowarzyszeń, były to jedynie drużyny bojowe pod dowództwem naczelnika straży, - zawodowe, jako jednostki miast i zakładów przemysłowych, pod nadzorem niemieckich jednostek policji porządkowej i urzędów policyjnych. Niemcy doceniali organizacje straży pożarnej, która pomagała w ochronie i zabezpieczeniu mienia na okupowanym terenie. Strażacy podlegali swoistej ochronie, status ich służby zabezpieczał w pewnym stopniu przed wywózka na przymusowe roboty. Straż była jedna z nielicznych organizacji działającej przez cały czas okupacji Strażakom wydano legitymacje strażackie feuerwehedienstausweis, w których było napisane : (..),, Jest on uprawniony do wykonywania swoich obowiązków w służbie pożarniczej, poruszając się swobodnie w dzień i w nocy oraz nosić mundur strażacki. Wyżej wymieniony ( przy żonatych również zona ) winien być w razie potrzeby zatrudniony jedynie w miejscu zamieszkania,,. Ostrzegano strażaków o powstrzymywaniu się działalności politycznej i przestrzeganiu apolityczności. Straż w czasie okupacji niemieckiej podlegała policji wynikało to między innymi z narady, która miała miejsce 18 września 1940 roku w Biurze Komisarycznego Instruktora Dystryktu w Lublinie w której uczestniczył por.poż. Stefan Fol komendant z Chełma na której podano strukturę organizację ochrony ppoż w Generalnej Guberni. 1 Przy komenderującym Komisją Porządkowa przy Generalnym Gubernatorstwie został ustanowiony organ nadzorczy w osobie pana majora Meyna, który sprawował nadzór nad całokształtem pożarnictwa 2 Agendy byłego związku straży Pożarnych w dziale fachowym powierzone zostały Komisarycznemu Kierownikowi Technicznemu Pożarnictwa na terenie Guberni Generalnej w Polsce podpułkownikowi Jerzemu Logockiemu. w dziale administracyjnym Komisarycznemu Kierownikowi Administracyjnemu na terenie Gubrrni Generalnej panu doktorowi Marjanowi Filipkowi 3 na szczeblu dystryktu ustaleni zostali komisaryczni Instruktorzy Dystryktu Pożarnictwa przy Dowództwie Plicji Porządkowej Dystryktu 4 Dla powiatow ustalono przy wydziale Powiatowym powiatowego Instruktora Pożarnictwa, który podlegal Kreishauptmannowi 5 wszystkie straże pożarne zaliczono do policji ogniowej, a tym samym podlegały policji względnie żandarmerii Aby umożliwić szkolenie znacznie powiększonej kadry pożarniczej, w byłym Centralnym Ośrodku Wyszkolenia Pożarniczego w Warszawie przy ul. Słowackiego została powołana Centralna Szkoła Pożarnicza, w której kształcono kadrę oficerską, prowadzono szkolenie podoficerów zawodowych, kierowców pojazdów pożarniczych i mechaników obsługujących sprzęt motorowy. 1

2 Nadzorcze władze niemieckie ustalały kierunki działania i zadania dla polskich jednostek ochrony przeciwpożarowej. Zalecenia te wykorzystywały polskie fachowe organy ochrony przeciwpożarowej do rozbudowy sieci straży pożarnych i znacznego powiększenia ich członków. Okupacyjne władze niemieckie przywiązywały dużą wagę do instytucji mających służyć porządkowi w miasteczku, oczywiście w wydaniu hitlerowskim. Utrzymano Ochotniczą Straż Pożarną, do której przynależność była przymusowa. Wyposażona ona została w nowy sprzęt przeciwpożarowy, m.in. motopompę marki "Rieba", przyczepę pod motopompę, drabiny, węże, kombinezony, hełmy. Dnia 16 kwietnia 1941 roku zostali powołani na strażaków Ochotniczej Straży Pożarnej w Rejowcu : 1 Gruczyński Jerzy 2 Małysz Józef 3 Rudzki Jan 4 Bartkiewicz Skreślono z listy czynnych strażaków w dniu 10 sierpnia 1942 roku : 1 Tywoniuk Kazimierz powołany do służby budowlanej 2 Oleksiejuk Stanisław aresztowany, w więzieniu 3 Śliwa Józef 4 Korchut Aleksander nie stawia się na ćwiczenia. O zmianach powiadomiony został Pan Kreishauptman w Chełmie. Przed wybuchem wojny ze Związkiem Radzieckim władze hitlerowskie w kwietniu 1941 r. utworzyły Oddział Pomocniczej Obrony Przeciwlotniczej (Luftschutzhilfdienst). Młodsi mieszkańcy odbywali codzienne ćwiczenia. Oddział LHD rozwiązany został w listopadzie 1941 r. Wykazy osobowe Straży Pożarnej w Rejowcu z okresu okupacji niemieckiej. W roku 1941 został aresztowany naczelnik straży Michał Wójcik ( pracownik urzędu gminy ), którego rozstrzelano dnia roku. Na czele Ochotniczej Straży Pożarnej w okresie okupacji niemieckiej stali burmistrzowie gminy Rejowiec : Biegałko Zygmunt - Ukrainiec Kowpanenko Danyło Ukrainiec Szablewski Stanisław Ukrainiec Natomiast przez cały czas okupacji niemieckiej funkcję Naczelnika Straży w Rejowcu pełnił : Kość Aleksy Ukrainiec 2

3 Fotografia pochodzi z kroniki prowadzonej przez Henryka Lasockiego. Rok Na furmznce z lewej naczelnik OSP Kość Aleksander (Aleksy ) 1 i z-ca naczelnika - Danielczuk Czesław ,, Poniżej dokumenty z wykazami osobowymi oraz funkcjami jakie pełnili w OSP Rejowiec. Wykaz czynnych członków Ochotniczej Straży Pożarnej w Rejowcu 1 Narodowości ukraińskiej, nacjonalistyczny renegat.od roku pełnił funkcjęw jako III Hilfssekretar w gminie Rejowiec. 3

4 4

5 Wykaz czynnych członków Ochotniczej Straży Pożarnej w Niedziałowicach,gminy Rejowiec. 5

6 Wykaz czynnych członków Ochotniczej Straży Pożarnej w majątku Krzywowola, gmina Rejowiec 6

7 Wykaz członków Ochotniczej Straży pożarnej w Rejowcu 1 Kość Aleksy 2 Danielczuk Czesław 3 Charuk Jan 4 Bydler Józef 5 Parada Antoni 6 Zając Piotr s. Ignacego 7 Ples Stefan 8 Mikołajczyk Piotr 9 Psuja Stanisław Kobyle 10 Nowak Zygmunt 11 Janiszewski Witold 12 Janiszewski Stefan 13 Adamczyk Tadeusz 14 Mizgalski Marian 15 Mizgalski Jan 16 Czerniak Mieczysław 17 Usyk Zygmunt 18 Ścibak Władysław 19 Szwec Włodzimierz 20 Kalinowski Zygmunt 21 Wiercioch Zygmunt 22 Radziejczuk Antoni Kobyle 23 Czerniakiewicz Stanisław 24 Tomczyk Aleksander Wólka Rejowiecka 25 Tywoniuk Kazimierz 26 Troć Jan Kobyle 27 Łach Aleksander Kobyle 28 Oleksiejuk Stefan,, 29 Buta Antoni,, 30 Korchut Władysław,, 31 Śliwa Józef,, 32 Korchut Aleksander,, 33 Zalewski Józef,, 34 Machel Józef Rejowiec Rejowiec 23 marca 1942 roku Naczelnik Straży Zastępca naczelnika Wójt Aleksy Kość Czesław Danielczyk Kowpanienko Stan osobowy Ochotniczej Straży Pożarnej w Rejowcu. 7

8 Na czele Ochotniczej Straży Pożarnej stoi Pan Burmistrz gminy Rejowiec, D. Kowpanenko. 8

9 Stan osobowy Ochotniczej Straży Pożarnej w Rejowcu. Na czele Ochotniczej Straży Pożarnej stoi Pan Burmistrz gminy Rejowiec, D. Kowpanenko. 9

10 10

11 Z nakazu ówczesnych powiatowych władz okupacyjnych Ochotnicza Straż Pożarna w Rejowcu utworzyła na dachu Szkoły Powszechnej całodobowy punkt obserwacyjny. Z niewielkimi zmianami osobowymi przez całą okupację w oparciu o specjalnie opracowane grafiki pełnili służbę obserwacyjną. Strażacki posterunek obserwacyjny trwał całą dobę. Wykaz imienny członków Straży Pożarnej w Rejowcu, pełniących pożarniczą służbę obserwacyjną na budynku szkolnym w os. Rejowiec. 11

12 Drugim punktem obserwacyjnym była specjalnie wybudowana wieża na dachu remizy strażackiej przy Urzędzie Gminy w Rejowcu Fotografia z kroniki prowadzonej przez Henryka Lasockiego Wieża obserwacyjna na dachu remizy wybudowana w 1943 roku. 12

13 Ewidencja czynnych członków Straży Pożarnej os. Rejowiec oraz wydanych legitymacji. 13

14 Od dnia roku Mizgalski Marian został wybrany na zastępcę naczelnika Straży Pożarnej w Rejowcu w miejsce Danielczuka Czesława. 14

15 Szef Żandarmerii w Chełmie z urzędu nadzorował straż pożarną powiatu chełmskiego. Cytat pochodzi z opisu z opisu Gminy z roku 1942 wykonany na potrzeby władz okupacyjnych w Chełmie : ( ),, Rejowiec liczył około 350 domów i ponad 2000 mieszkańców. Drogi bite w kierunku Chełma, Krasnegostawu, Cementowni, stacji kolejowej Rejowiec, Gorzelni, majątków Stajne i Rejowiec. Reszta to drogi polne. Straż Pożarna posiada samochód auto-pogotowia przeciwpożarowgo,,. Na potrzeby straży dokonano spisu imiennego członków OSP kto i jakiej marki rower posiada, aby w razie potrzeby wykorzystać go do celów powiadamiania a w razie konieczności jako środek transportu do miejsca zagrożenia. Wśród marek przeważały następujące firmy rowerowe :,,Łucznik,,,,Kamiński,,,,Stobill,,,, Ohne,,,, Lipiński,,,, Zawadok,,,, Rybowski,,,, Zygierski,, Straż miała też na swoim stanie nowy wóz rekwizytowy pod motopompę. W razie wyjazdu do pożaru obowiązkowo dostarczano konie, które wcześniej były typowane do świadczenia takowej usługi zgodnie z opracowanym grafikiem zatwierdzanym co tydzień przez władze gminne i komendanta policji. Były też szkolenia strażaków na specjalistycznych kursach. Na kurs mechaników obsługujących motopompy zostali skierowani do Warszawy strażacy : Parada Antoni i Machel Józef. Rozpoczęcie kursu nastąpiło w dniu 8 marca 1942 roku. W roku 1943 zakupiono samochód wojskowy, wycofaną z użycia sanitarkę typu,, Fiat,,. Po niezbędnej przeróbce, zamontowano motopompę M

16 Fotografia udostępniona przez Wandę Sochacką.Oznaczenia liczbowe oraz wykaz nazwisk pochodzi od autora.. Rok członkowie Ochotniczej Straży Pożarnej w Rejowcu. 1 Nawrocki Tadeusz 12 Wiercioch Zygmunt 2 Zalewski Józef 13 Ples Stefan 3 Szwec Włodzimierz 14 Zając Piotr 4 Parada Antoni 15 Czerniak Mieczysław 5 Kalinowski Zygmunt 16 Łach Aleksander 6 Janiszewski Stefan 17 Usyk Zygmunt 7 Machel Józef 18 Gruczyński Jerzy 8 Kość Aleksy 19 Rudzki Jan 9 Mizgalski Marian 20 Buta Antoni 10 Mikołajczyk Piotr 21 Czerniakiewicz Stanisław 11 Bartkiewicz Edward Lipiec 1944 rok, Niemcy uciekają przed ofensywą sowiecką, rekwirują cały sprzęt przeciwpożarowy i zabierają ze sobą. Praktycznie nic nie zostało z wyposażenia jednostki strażackiej. W czasie okupacji niemieckiej zginęli następujący czynni członkowie Ochotniczych Straży Pożarnych Gminy Rejowiec : Michał Wójcik naczelnik OSP, rozstrzelany w Chełmie dn.18 kwietnia 1941r Jan Małysz - rozstrzelany w 1941 roku Stanisław Sochacki z Niedziałowic, - zginął na Majdanku w dniu 5 lutego 1942r. 16

17 Michał Popik z Niedziałowic, Jan Wójtowicz Szmul Zajferajner Czesław Danielczuk - zginął na Majdanku w dniu 27 listopada 1942r - zginął 27 listopada 1942 roku - zamordowany w 1942r, trębacz, sygnalista Straży Ogniowej - zmarł od ran, postrzelony w 1943 r przez kata pow. chełmskiego Rajschendorfera.Członek zarządu OSP w Rejowcu CDN. 17