Podlaski Ośrodek Doradztwa Rolniczego

Transkrypt

1 Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 116/1388/216 Zarządu Województwa Podlaskiego z dnia 16 lutego 216 roku. Podlaski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Szepietowie Szepietowo tel. centr , fax , wpodr@zetobi.com.pl SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI ROCZNEGO PROGRAMU DZIAŁALNOŚCI PODLASKIEGO OŚRODKA DORADZTWA ROLNICZEGO W SZEPIETOWIE ZA 215 ROK

2 2

3 Spis treści I. Wstęp... 5 II. Realizacja celów i Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Szepietowie Zadania nieodpłatne PODR... 1 A. Działalność doradcza... 1 B. Działalność kształceniowa C. Działalność informacyjna... 3 D. Działalność upowszechnieniowa E. Zadania inne w tym zlecane przez organy administracji państwowej, samorządowej... 4 F. Projekty Zadania odpłatne PODR III. Doskonalenie kadry doradczej... 5 IV. Kalendarz imprez targowo-wystawienniczych w 215 roku

4 4

5 I. Wstęp Podlaski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Szepietowie (PODR) jest samorządową wojewódzką osobą prawną, prowadzącą doradztwo rolnicze na obszarze województwa podlaskiego. Działa na podstawie ustawy z dnia 22 października 24 r. o jednostkach doradztwa rolniczego (jedn. tekst Dz. U. z 213 roku, poz. 474) oraz statutu nadawanego przez Zarząd Województwa Podlaskiego, stanowiącego załącznik do uchwały Nr 21/2854/213 Zarządu Województwa Podlaskiego z dnia 26 listopada 213 r. Szczegółową strukturę organizacyjną Ośrodka Doradztwa określa Regulamin Organizacyjny Podlaskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Szepietowie zatwierdzony Uchwałą Zarządu Województwa Podlaskiego Nr 7/769 z dnia 25 sierpnia 215 r. Ustawa o jednostkach doradztwa rolniczego stanowi, że celem funkcjonowania Podlaskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Szepietowie jest prowadzenie doradztwa rolniczego obejmującego działania w zakresie rolnictwa, rozwoju wsi, rynków rolnych oraz wiejskiego gospodarstwa domowego, mające na celu poprawę poziomu dochodów rolniczych oraz podnoszenie konkurencyjności rynkowej gospodarstw rolnych, wspieranie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, a także podnoszenie poziomu kwalifikacji zawodowych rolników i innych mieszkańców obszarów wiejskich. Zadania Podlaskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego na 215 rok zostały określone w Rocznym Programie Działalności PODR na 215 rok. Program ten został zaopiniowany przez Radę Społeczną Doradztwa Rolniczego Uchwałą VIII-12-7/214 z dnia 18 listopada 214 roku i zatwierdzony Uchwałą Nr 269/3887/214 Zarządu Województwa Podlaskiego z dnia 26 listopada 214 r. Działalność Podlaskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Szepietowie obejmowała realizację wynikających z obowiązującego prawa, priorytetów Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej, strategii rozwoju województwa podlaskiego, jak również z bieżących potrzeb rolników i mieszkańców obszarów wiejskich. Uwzględniając obowiązujący stan prawny oraz przyrodnicze, organizacyjne i ekonomiczne uwarunkowania produkcji rolniczej województwa podlaskiego, a także potrzeby doradcze podlaskich rolników, działalność Podlaskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego koncentrowała się w 215 r. na realizacji następujących celów strategicznych: 1. Poprawa konkurencyjności gospodarstw rolnych. 2. Zrównoważony rozwój zasobami naturalnymi i działania w dziedzinie klimatu. 3. Wzrost jakości kapitału ludzkiego, społecznego, zatrudnienia i przedsiębiorczości na obszarach wiejskich. 5

6 Powyższe cele strategiczne realizowane były w 215 roku przez doradców zatrudnionych w 14 powiatowych zespołach doradztwa rolniczego przy merytorycznym wsparciu poszczególnych działów branżowych Podlaskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego. Realizacja odbywała się głównie poprzez: prowadzenie doradztwa indywidualnego, organizowanie różnorodnych form szkoleniowych, prowadzenie działalności informacyjnej i wydawniczej i upowszechnieniowej odpłatnego wykonywania usług w ramach doradztwa określonych ustawą z dnia 22 października 24 r. o jednostkach doradztwa rolniczego. Przy realizacji określonych Rocznym programem działalności Podlaskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego na 215 rok szczególną uwagę zwracano na jakość. Narzędziem umożliwiającym podnoszenie poziomu oferowanych usług jest System Zarządzania Jakością, który gwarantuje stały postęp i rozwój. System Zarządzania Jakością tworzy ramy do ciągłego doskonalenia w celu zwiększenia zadowolenia Klienta. W 215 roku Podlaski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Szepietowie kontynuował prace nad doskonaleniem systemu zarządzania jakością, zgodnego z wymaganiami normy PN-EN ISO 91:29. System ten jest integralną częścią systemu zarządzania Ośrodka. System Zarządzania Jakością, wprowadzony w Podlaskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Szepietowie, ma na celu zapewnienie zgodności usług z wymaganiami i oczekiwaniami Klientów w rozumieniu normy PN-EN ISO 91:29. Zakres systemu zarządzania jakością w Ośrodku obejmuje świadczenie usług edukacyjnych i doradczych rolnikom i mieszkańcom obszarów wiejskich. W Ośrodku zostały zidentyfikowane procesy główne oraz procesy pomocnicze. Zidentyfikowanie i zarządzanie procesami jako systemem pozwala na zwiększenie skuteczności w codziennej pracy oraz ułatwia osiąganie przyjętych celów. Nadzór nad systemem jest prowadzony poprzez bieżące audity wewnętrzne, których w 215 roku przeprowadzono 25. 6

7 II. Realizacja celów i Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Szepietowie Reforma Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) po 213 r. w nowym okresie programowania (214-22) ma na celu zwiększenie dynamiki i konkurencyjności europejskiego sektora rolnego oraz bardziej skuteczną realizację strategii Europa 22. Ma również przyczynić się do stymulowania rozwoju zrównoważonego, bazującego na wiedzy i innowacjach, sprzyjającego wysokiemu poziomowi zatrudnienia. Proponowane zmiany wprowadziły również nowe obowiązki dla rolników. Poszerzył się także zakres dla instytucji wspierających realizację Wspólnej Polityki Rolnej w państwach członkowskich. Uwzględniając powyższe uwarunkowania, działalność Podlaskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Szepietowie koncentrowała się na realizacji następujących celów strategicznych: Cele: 1. Poprawa konkurencyjności gospodarstw rolnych. 2. Zrównoważony rozwój zasobami naturalnymi i działania w dziedzinie klimatu. 3. Wzrost jakości kapitału ludzkiego, społecznego, zatrudnienia i przedsiębiorczości na obszarach wiejskich. Podlaski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Szepietowie nieodpłatnie realizował zadania i wykonywał usługi z zakresu doradztwa rolniczego wynikające z ustawy zakresie: 1. Prowadzenia szkoleń dla rolników i innych mieszkańców obszarów wiejskich, w szczególności w zakresie: a) stosowania nowoczesnych metod agrotechnicznych, hodowli oraz przetwórstwa rolnospożywczego, b) rozwiązywania problemów technologicznych i organizacyjno-ekonomicznych gospodarstw rolnych, c) rachunkowości w gospodarstwach rolnych, d) rolnictwa ekologicznego, e) rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich, f) unowocześniania wiejskiego gospodarstwa domowego, g) ubiegania się o przyznanie pomocy finansowanej lub współfinansowanej ze środków pochodzących z funduszy Unii Europejskiej lub innych instytucji krajowych lub zagranicznych, h) modernizacji gospodarstw rolnych, poprawy jakości artykułów rolno-spożywczych i ich przetwórstwa oraz wzmocnienia pozycji rolników na rynku, 7

8 i) zarządzania gospodarstwem rolnym, j) promocji produktów lokalnych i regionalnych; 2. Prowadzenia działalność informacyjnej wspierającej rozwój produkcji rolniczej; 3. Prowadzenia działalność w zakresie podnoszenia kwalifikacji zawodowych rolników i innych mieszkańców obszarów wiejskich. 4. Udzielania pomocy rolnikom i innym mieszkańcom obszarów wiejskich w zakresie sporządzania dokumentacji niezbędnej do uzyskania pomocy, o której mowa w pkt 1 lit. g; 5. Prowadzenia analizy rynku artykułów rolno-spożywczych i środków produkcji oraz gromadzą i upowszechniają informacje rynkowe w tym zakresie; 6. Prowadzenia doświadczalnictwa odmianowego w ramach porejestrowego doświadczalnictwa odmianowego; 7. Upowszechniania metod produkcji rolniczej i stylu życia przyjaznych dla środowiska; 8. Podejmowania działania na rzecz zachowania dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego wsi, ekologicznego i funkcjonalnego urządzania gospodarstwa rolnego; 9. Upowszechnia rozwój agroturystyki i turystyki wiejskiej oraz prowadzi promocję wsi jako atrakcyjnego miejsca wypoczynku; 1. Współdziałania w realizacji wynikających z programów rolnośrodowiskowych oraz programów działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych; 11. Prowadzenia analizy przemian w zakresie poziomu i jakości produkcji rolniczej i funkcjonowania gospodarstw rolnych oraz upowszechniają wyniki tych analiz w pracy doradczej. W ramach doradztwa rolniczego PODR w Szepietowie odpłatnie wykonywał usługi w zakresie: 1. Prowadzenia: a) ksiąg rachunkowych i dokumentacji niezbędnej w rachunkowości w gospodarstwach rolnych, b) działalności promocyjnej gospodarstw rolnych, w szczególności agroturystycznych lub ekologicznych, c) kursów przygotowujących do uzyskania tytułów kwalifikacyjnych w zawodach przydatnych do prowadzenia działalności rolniczej, d) działalności: - wydawniczej, - poligraficznej, - hotelarskiej i gastronomicznej, - szkoleniowej niezwiązanej z realizacją, o których mowa w ust. 1 i 2, 8

9 e) gospodarki pasiecznej; 2. Udostępniania pomieszczeń i innych składników majątkowych; 3. Organizacji targów, wystaw, pokazów, konferencji i innych przedsięwzięć upowszechniających wiedzę rolniczą, nowe technologie produkcji i promujących produkty i wyroby przetwórstwa rolno-spożywczego; 4. Sporządzania: a) opracowań oceny możliwości inwestycyjnych gospodarstw rolnych, b) analiz i opracowań ekonomicznych, finansowych i technologicznych, c) oceny użyteczności maszyn rolniczych, d) planów nawozowych lub planów przechowalnictwa nawozów naturalnych, e) planów rolnośrodowiskowych, f) planów przestawienia gospodarstwa rolnego na produkcję metodami ekologicznymi lub planów produkcji w gospodarstwach ekologicznych; 5. Wypełniania wniosków lub innych dokumentów niezbędnych do ubiegania się o przyznanie pomocy finansowanej lub współfinansowanej ze środków pochodzących z funduszy Unii Europejskiej lub innych instytucji krajowych i zagranicznych; 6. Objętym pomocą finansową przyznawaną na podstawie przepisów o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, w tym usługi w zakresie, o którym mowa w art. 24 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/25 z dnia 2 września 25 r. W sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) (Dz.Urz. UE L 277 z , str. 1). Podlaski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Szepietowie w zakresie swojego działania współpracował z: Urzędem Marszałkowskim Województwa Podlaskiego; Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa; Agencją Rynku Rolnego; Agencją Nieruchomości Rolnych; Kasą Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego oraz Zakładem Ubezpieczeń Społecznych; Okręgową Inspekcją Pracy; bankami, w szczególności bankami spółdzielczymi, bankami zrzeszającymi banki spółdzielcze oraz izbą gospodarczą zrzeszającą banki spółdzielcze; Podlaską Izbą Rolniczą oraz Krajową Radą Izb Rolniczych; Regionalnym Zarządami Gospodarki Wodnej; placówkami oświatowymi w zakresie prowadzenia szkoleń zawodowych wynikających z potrzeb lokalnego rynku pracy; 9

10 lokalnymi i regionalnymi organizacjami wspierania przedsiębiorczości; szkołami, szkołami wyższymi, jednostkami badawczo-rozwojowymi i placówkami naukowymi Polskiej Akademii Nauk; organami administracji rządowej i jednostkami samorządu terytorialnego; związkami zawodowymi i społeczno-zawodowymi organizacjami rolników; zagranicznymi instytucjami doradztwa rolniczego i zagranicznymi instytucjami wspomagającymi rozwój gospodarstw rolnych i obszarów wiejskich; środkami masowego przekazu. 1. Zadania nieodpłatne PODR Zgodnie z istotą znowelizowanej Ustawy z dnia 22 października 24 r. o jednostkach doradztwa rolniczego PODR w Szepietowie realizował cztery niekomercyjne działalności nakierowane na zaspokajanie określonych potrzeb klientów. Były to działalność doradcza działalność kształceniowa działalność informacyjna działalność upowszechnieniowa. A. Działalność doradcza Działalność doradcza skupiała się przede wszystkim na udzielaniu porad, konsultacji i informacji w obszarze rolnictwa, rozwoju obszarów wiejskich, rynku rolnego oraz wiejskiego gospodarstwa domowego. Zadania doradcze obejmowały szeroką tematykę, dotyczącą produkcji roślinnej, zwierzęcej, doświadczalnictwa, ekologii i ochrony środowiska, ekonomiki, przedsiębiorczości, budowy kapitału społecznego na obszarach wiejskich. Celem realizowanych działań była poprawa poziomu dochodów rolniczych i podnoszenie konkurencyjności rynkowej gospodarstw rolnych i rozwój obszarów wiejskich z zachowaniem dziedzictwa kulturowego Podlasia. W 215 roku PODR w Szepietowie udzielił porad indywidualnych i grupowych oraz zrealizował 3163 doradczych dla 3173 rolników i mieszkańców obszarów wiejskich (tabela 1 i 2). W ramach działalności informacyjnej, wspierającej rozwój produkcji rolniczej, doradcy upowszechniali wśród rolników integrowaną ochronę roślin, która nabrała ważnego 1

11 znaczenia od 1 stycznia 214 r. Ten ustawowy obowiązek nałożony został na wszystkich profesjonalnych użytkowników środków ochrony roślin. Popularyzacja różnych metod ochrony upraw przed chorobami i szkodnikami z wykorzystaniem wszystkich dostępnych metod ochrony roślin, szczególnie metod niechemicznych, w istotny sposób zmniejszy zagrożenie dla zdrowia ludzi, zwierząt oraz dla środowiska wynikające ze stosowania pestycydów. Upowszechniano wiedzę na temat ekonomicznie efektywnych technologii produkcji, doradztwa ekonomicznego-organizacyjnego, podatków i ubezpieczeń w rolnictwie, dodatkowych źródeł dochodu. W ramach prowadzenia działalności informacyjnej wspierającej rozwój produkcji rolniczej udzielono rolnikom porad. W 215 roku doradcy realizowali działania w zakresie podnoszenia kwalifikacji zawodowych rolników i mieszkańców obszarów wiejskich. Przedstawiali ofertę szkoleniową przygotowaną przez PODR oraz doradzali w wyborze szkoły, kursu do uzupełnienia wykształcenia (176 porad). Doradcy PODR w Szepietowie udzielali pomocy rolnikom i mieszkańcom obszarów wiejskich w wykorzystaniu środków pochodzących z funduszy europejskich, dostępnych w ramach działań PROW (m.in. modernizacja gospodarstw rolnych, premia dla młodych rolników, restrukturyzacja małych gospodarstw). Priorytetem w 215 r. była działalność doradcza dotycząca uzyskania przez rolników i mieszkańców obszarów wiejskich pomocy finansowanej lub współfinansowanej ze środków pochodzących z funduszy Unii Europejskiej lub innych instytucji krajowych i zagranicznych. W ramach tego działania udzielono porad rolnikom i mieszkańcom obszarów wiejskich. Doradcy upowszechniali wśród rolników nowe zasady przyznawania płatności bezpośrednich w szczególności najistotniejsze zmiany obowiązujące od 215 r., a dotyczące rodzajów płatności (schematów), o które rolnik mógł się ubiegać oraz wymogów, których spełnienie było warunkiem przyznanie rolnikowi poszczególnych płatności. Z tego zakresu udzielono 7483 porady. Upowszechniana była problematyka dostosowania gospodarstw rolnych do wymogów wzajemnej zgodności w zakresie ochrony środowiska, zdrowia publicznego, dobrostanu zwierząt, zdrowia zwierząt i zdrowotności roślin, zasad dobrej kultury rolnej oraz warunków BHP. Działania doradcze z zakresu ekologii i ochrony środowiska w roku 215 wynikały z rozpoczęcia wdrażania nowych działań środowiskowych w ramach PROW , Ramowego Planu Działań dla Żywności i Rolnictwa Ekologicznego w Polsce na lata oraz obowiązków świadczenia doradztwa przez ośrodki doradztwa rolniczego na 11

12 obszarach przyrodniczo wrażliwych tj. na obszarach szczególnie narażonych na zanieczyszczenie azotanami pochodzenia rolniczego (OSN) i obszarach objętych ochroną prawną (głównie NATURA 2). Przedmiotem doradztwa była analiza gospodarstw pod kątem możliwości uczestnictwa rolników w działaniach Program rolnośrodowiskowo-klimatyczny, Rolnictwo ekologiczne oraz działanie Inwestycje w rozwój obszarów leśnych i poprawę rentowności lasów objętych PROW oraz wsparcie beneficjentów podczas realizacji tych działań oraz kontynuowanych działań PROW Nowa perspektywa finansowa PROW przewiduje się dalsze wsparcie konsolidacji producentów. Stąd wynikała konieczność realizowania doradczych upowszechniających formy grupowego działania. W 215 roku kontynuowana była praca z rolnikami, lecz nie doszło do zarejestrowania nowych grup producentów. Wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich wymaga odejścia od traktowania wsi i jej otoczenia jako obszaru, na którym rolnictwo i produkcja surowców rolniczych stanowi jedyną lub dominującą funkcję, na rzecz zrównoważonego rozwoju wielu funkcji: produkcyjnych (w tym wzbogaconych o przetwórstwo), socjalnych, oświatowych, turystycznych itp. Obszary wiejskie w województwie podlaskim są różnorodne i spełniają wszystkie uwarunkowania do rozwoju wielofunkcyjnego. Zasadniczą przeszkodą jest jednak niska aktywność mieszkańców. Przejawia się ona głównie w obrębie problematyki dochodowości rodzin wiejskich, ich poziomu życia oraz bezrobocia. Środowisko wiejskie cechuje się dodatkowo brakiem umiejętności współpracy w obrębie grup i organizacji w celu realizacji własnych interesów. Brak zdolności do kooperacji i tworzenia więzi pomiędzy ludźmi definiowany jako niski poziom kapitału społecznego powoduje, że ludzie nie pomagają sobie nawzajem, nie zawiązują organizacji wspólnego działania w celu obniżenia kosztów i podniesienia efektywności. Aby ten stan zmienić Podlaski Ośrodek Doradztwa Rolniczego realizował działania popularyzujące m.in. Programu LEADER, jego ideę i zasady. Wzorem lat ubiegłych, kontynuowano również współpracę z Lokalnymi Grupami Działania w zakresie trwałego rozwoju obszarów wiejskich. Podlaski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w 215 roku prowadził działania aktywizujące mieszkańców wsi. Realizował zadania wspierające funkcjonowanie organizacji pozarządowych (NGOs) i inspirował tworzenie nowych. Współpraca z organizacjami (stowarzyszenia, spółdzielnie, koła gospodyń wiejskich, itp.) polegała głównie na dostarczaniu im informacji nt. możliwości pozyskiwania środków na działalność, pomaganiu w pisaniu projektów, wspieraniu realizacji merytorycznych podejmowanych przez te organizacje. 12

13 W ramach pomocy rolnikom i innym mieszkańcom obszarów wiejskich w zakresie sporządzania dokumentacji niezbędnej do uzyskania pomocy finansowanej z funduszy Unii Europejskiej doradcy PODR udzielili porad oraz zrealizowali 133 zadania doradcze dla 162. Reformy rynku i szybki postęp w produkcji zwierzęcej wymagają od producenta rolnego systematycznego podnoszenia poziomu wiedzy. Dlatego też realizowano doradztwo w zakresie nowoczesnych oraz efektywne rozwiązań w chowie i hodowli zwierząt. Specjaliści doradzali w tematyce budownictwa inwentarskiego, uwzględniając obowiązujące przepisy prawne i wymogi zoohigieniczne, jak również w zakresie możliwości skorzystania z funduszy unijnych na realizację inwestycji. Popularyzowano innowacyjne rozwiązania w chowie i hodowli zwierząt gospodarskich, zwracając szczególną uwagę na dobrostan, poprawę statusu zdrowotnego zwierząt i wyniki produkcyjne. Upowszechniano zagadnienie związane z gospodarką wodno-ściekową oraz postępowaniem z odpadami, zarządzaniem ekologicznym gospodarstwem rolnym i prowadzeniem działalności rolniczej na obszarach prawnie chronionych. PODR podejmował działania propagujące wykorzystanie surowców rolniczych oraz źródeł naturalnych w pozyskiwaniu energii odnawialnej. W ramach upowszechniania metod produkcji rolniczej i stylu życia przyjaznych dla środowiska udzielono 5719 porad i zrealizowano 34 zadania doradcze. Atrakcyjna podlaska kuchnia regionalna cieszy się dużym uznaniem turystów i wpływa na promocję regionu. Celowym było więc wskazanie (wytwórcom lokalnych, tradycyjnych i regionalnych produktów kulinarnych) możliwości zwiększenia dochodów poprzez działania promujące (udział konkursach, targach, wystawach itp.), a także sprzedaż produktów regionalnych. PODR realizował doradztwo w tej tematyce z uwzględnieniem obowiązujących przepisów prawnych. Niemniej istotnymi były identyfikacja i zgromadzenie wiedzy o produktach regionalnych wytwarzanych lokalnie, poszukiwanie nowych produktów żywnościowych charakterystycznych dla województwa podlaskiego, które mogą stać się jego wizytówką. Upowszechniano wiedzę na temat wykorzystania walorów regionalnych produktów w ofercie gospodarstw agroturystycznych oraz procedury rejestracji na Liście Produktów Tradycyjnych) i odpowiednią prawną ochronę (oznaczenia UE). Sprzedaż bezpośrednia produktów i usług związanych z tradycją i dziedzictwem kulturowym kreuje nowe miejsca pracy na obszarach wiejskich. W ostatnich latach obserwuje się rozkwit lokalnej produkcji żywności. Podlaski Ośrodek Doradztwa Rolniczego aktywnie włączył się w popularyzowanie żywności tradycyjnej, skracania łańcuchów dystrybucji, produkcji marginalnej ograniczonej, lokalnej i sprzedaży bezpośredniej. 13

14 Doradcy udzielali porad na temat zdrowego stylu (trybu) życia, który opiera się na kilku podstawowych czynnikach: właściwej diecie, aktywności fizycznej, unikaniu czynników szkodliwych, umiejętności odpoczywania i właściwego podejście do życia. W ramach działań na rzecz zachowania dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego wsi oraz ekologicznego i funkcjonalnego urządzania gospodarstwa rolnego doradcy udzielili 165 porad indywidualnych i wykonali 19 doradczych. W roku 215 PODR wspierał rozwój agroturystyki i turystyki wiejskiej. Wieś podlaska dysponuje unikalnymi zasobami przestrzennymi, przyrodniczymi, kulturowymi i ludzkimi. Wykorzystując te uwarunkowania, mieszkańcy wsi mają szansę na zwiększenie dochodów poprzez rozwijanie działalności agroturystycznej. Upowszechnianie rozwoju agroturystyki i turystyki świadczone było poprzez doradztwo organizacyjno-prawne, mające na celu pomoc w utworzeniu nowych gospodarstw agroturystycznych (odpowiednie przygotowanie i wyposażenie kwater, zagospodarowanie otoczenia oraz marketing usług agroturystycznych). Ten sam cel był realizowany również poprzez pracę nad podniesieniem standardów świadczonych usług w już istniejących gospodarstwach agroturystycznych. W zakresie rozwoju przedsiębiorczości na wsi popularyzowano idei gospodarstw edukacyjnych. Wskazywano właścicielom gospodarstw rolnych (w tym agroturystycznych) o możliwości uzyskania dodatkowego dochodu poprzez utworzenie zagrody edukacyjnej i świadczenie usług edukacyjnych. PODR w Szepietowie w 215 roku kontynuował realizację działań związanych ze wspieraniem i wdrażaniem programów rolnośrodowiskowych na terenie województwa podlaskiego. Programy rolnośrodowiskowe, jako najważniejszy ekologiczny instrument polityki środowiskowej w UE, nadal stanowią obligatoryjnym dla wszystkich krajów członkowskich instrumentem WPR, realizowanym w ramach nowego programu rozwoju obszarów wiejskich na lata W 212 roku na terenie województwa podlaskiego Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie rozporządzeniem Nr 14/212 z dnia 8 października 212 r. (Dz. Urz. Woj. Podl. z dn. 16 października 212 r., poz. 2982) określił wody powierzchniowe wrażliwe na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych oraz wyznaczył obszary szczególnie narażone, których odpływ azotu ze źródeł rolniczych do tych wód należy ograniczyć. Na obszarach OSN doradztwo skupiało się na pomocy w prowadzeniu obowiązującej dokumentacji przez rolników i wdrażaniu praktyk rolniczych ograniczających odpływ azotanów do wód. Szczególne zasady prowadzenia gospodarstwa rolnego obowiązują również rolników na obszarach prawnie chronionych. Obszary objęte przyrodniczą ochroną prawną zajmują 14

15 znaczną część powierzchni województwa podlaskiego (ponad 44% objęte jest siecią NATURA 2). W związku z powyższym istniała potrzeba świadczenia doradztwa mieszkańcom tych obszarów z zakresu zasad prowadzenia produkcji rolniczej metodami przyjaznymi dla środowiska. Zadania wynikające z programów rolnośrodowiskowych oraz programów działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych realizowane było poprzez udzielenie 281 porad doradczych i wykonanie 14 doradczych W 215 roku PODR w Szepietowie prowadził analizy przemian w zakresie poziomu i jakość produkcji rolniczej oraz funkcjonowania gospodarstw rolnych, a następnie upowszechniał wyniki tych analiz w pracy doradczej. Jednym z podstawowych warunków poprawy konkurencyjności gospodarstw, stanowiącej ważny element jego zarządzania, były przeprowadzane analizy ekonomiczne, ze szczególnym uwzględnieniem kosztów bezpośrednich i pośrednich. Pomagały one rolnikom w podejmowaniu decyzji, planowaniu produkcji i zamierzeń inwestycyjnych. Kosztowne inwestycje, realizowane w gospodarstwach rolnych, stwarzają ryzyko utraty płynności finansowej w przypadku dużych wahań cen produktów rolnych i środków do produkcji. Dotyczy to zawłaszcza gospodarstw towarowych, które korzystają z kredytów inwestycyjnych. W związku z tym wykonywane były analizy wrażliwości przedsięwzięć inwestycyjnych na zmiany koniunktury w rolnictwie. Określane były granicznych wartości spadku cen produktów i wzrostu cen środków do produkcji, których przekroczenie powinno być sygnałem do poszukiwania dodatkowych źródeł finansowania zobowiązań gospodarstwa. Wzrost cen środków do produkcji rolnej powoduje większe zainteresowania rolników zmianą systemu rozliczania podatku VAT. Wielu rolników rezygnuje z systemu ryczałtowego i przechodzi na zasady ogólne, a dzięki temu uzyskuje możliwość odzyskiwania części podatku i obniżenia kosztów prowadzonej działalności. Analiza celowości zmiany systemu opodatkowania pozwala na wyliczenie w oparciu o dane za ostatni rok, czy taka decyzja jest uzasadniona ekonomicznie w konkretnym gospodarstwie. W 215 roku realizowana była analiza potrzeb doradczych w gospodarstwie rolnym. Doradcy wykonali 136 lustracji w gospodarstwach i przeprowadzili ankietyzację rolników. Opracowanie ankiet przeprowadzone zostanie w I kwartale 216 roku i opublikowana na stroni internetowej PODR. 15

16 Tabela 1. Działalność doradcza porady Lp. Symbol zadania a a Art. ustawy Temat zadania 16 (zgodnie z wytycznym i MRiRW) Prowadzenie działalności informacyjnej wspierającej rozwój produkcji rolniczej Systemy produkcji rolnej i standardy jakościowe w zakresie integrowanej ochrony roślin Systemy produkcji rolnej i standardy jakościowe w zakresie efektywnych ekonomicznie technologii produkcji roślinnej Doradztwo ekonomicznoorganizacyjne Podatki w rolnictwie Analiza kosztów produkcji Ubezpieczenia obowiązkowe w rolnictwie Promocja przedsiębiorczości, podejmowanie dodatkowych źródeł dochodu Prowadzenie działalności w zakresie podnoszenia kwalifikacji zawodowych rolników i innych mieszkańców obszarów wiejskich Podnoszenie kwalifikacji zawodowych rolników i innych mieszkańców obszarów wiejskich Udzielanie pomocy rolnikom i innym mieszkańcom obszarów wiejskich w zakresie sporządzania dokumentacji /pkt.1, lit.g/ Pomoc rolnikom lub grupom rolników w korzystaniu z usług doradczych Zasady przyznawania płatności w ramach wsparcia bezpośredniego i płatności dla obszarów z ograniczeniami naturalnymi lub ograniczeniami ONW Zasady przyznawania dopłaty z tytułu zużytego do siewu lub sadzenia materiału siewnego Minimalne wymagania wzajemnej zgodności: cross-compliance dla gospodarstw rolnych objętych systemem płatności bezpośrednich Minimalne wymogi dla gospodarstw uczestniczących w działaniach rolnośrodowiskowo-klimatycznych i wsparciu rolnictwa ekologicznego

17 Lp. Symbol zadania Art. ustawy Temat zadania (zgodnie z wytycznym i MRiRW) Minimalne wymagania wzajemnej zgodności i BHP dla gospodarstw rolnych utrzymujących cielęta Minimalne wymagania wzajemnej zgodności i BHP dla gospodarstw produkujących mleko Minimalne wymagania wzajemnej zgodności i BHP dla gospodarstw rolnych utrzymujących trzodę chlewną Minimalne wymagania wzajemnej zgodności i BHP dla gospodarstw rolnych utrzymujących żywiec wołowy Minimalne wymagania wzajemnej zgodności i BHP dla gospodarstw rolnych utrzymujących brojlery kurze PROW Działanie: Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności rolnictwo ekologiczne PROW Działanie: Program rolnośrodowiskowy PROW Działanie: Program rolno środowiskowoklimatyczny PROW Działanie: Rolnictwo ekologiczne PROW Działanie: Inwestycje w rozwój obszarów leśnych i poprawę rentowności lasów PROW Modernizacja gospodarstw rolnych PROW Ułatwianie startu młodym rolnikom PROW Modernizacja gospodarstw rolnych PROW Premia dla młodych rolników PROW Przywracanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku klęsk żywiołowych i katastrof oraz wprowadzanie odpowiednich działań PROW Restrukturyzacja małych gospodarstw PROW Płatności dla rolników przekazujących małe gospodarstwa Tworzenie grup producenckich PROW Tworzenie grup i organizacji producentów

18 Lp. Symbol zadania Art. ustawy Temat zadania (zgodnie z wytycznym i MRiRW) PROW Przetwórstwo i marketing produktów rolnych PROW Premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej PROW Systemy jakości produktów rolnych i środków spożywczych (produkty przetworzone) PROW Rozwój przedsiębiorczości rozwój usług rolniczych PROW Leader: Rozwój przedsiębiorczości PROW Pozostałe Leader Budowa kapitału społecznego na obszarach wiejskich poprzez wspieranie rozwoju organizacji pozarządowych NGOs Upowszechnianie metod produkcji rolniczej i stylu życia przyjaznych dla środowiska Popularyzacja innowacyjnych rozwiązań w chowie i hodowli bydła mlecznego Popularyzacja innowacyjnych rozwiązań w chowie i hodowli bydła mięsnego Popularyzacja innowacyjnych rozwiązań w chowie i hodowli trzody chlewnej Popularyzacja innowacyjnych rozwiązań w chowie i hodowli owiec Popularyzacja innowacyjnych rozwiązań w chowie i hodowli koni Popularyzacja innowacyjnych rozwiązań w chowie i hodowli drobiu Dobre praktyki pszczelarskie i ich wykorzystanie w pasiece przydomowej Dobre praktyki pszczelarskie i ich wykorzystanie w pasiece przydomowej Pomoc w administrowaniu i przeprowadzaniu transferów indywidualną kwotą mleczną Zasady organizacji rynku mleka po zniesieniu kwotowania pakiet mleczny

19 Lp. Symbol zadania Art. ustawy Temat zadania (zgodnie z wytycznym i MRiRW) Budowa, modernizacja i rozbudowa budynków inwentarskich dostosowanych do obowiązujących przepisów prawnych i wymogów zoohigienicznych Bezpieczeństwo i higiena pracy przy chowie i hodowli zwierząt gospodarskich Upowszechnianie Ustawy o Ochronie Zwierząt Gospodarka wodno-ściekowa oraz postępowanie z odpadami Zarządzanie ekologicznym gospodarstwem rolnym Prowadzenie działalności rolniczej na obszarach prawnie chronionych Wykorzystanie surowców rolniczych oraz źródeł naturalnych w pozyskiwaniu energii odnawialnej Zachowanie odpowiednich warunków sanitarno higienicznych w gospodarstwie rolnym Podejmowanie działań na rzecz zachowania dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego wsi, ekologicznego i funkcjonalnego urządzania gospodarstwa rolnego Produkt lokalny, tradycyjny, regionalny Upowszechnianie zdrowego stylu życia Upowszechnianie rozwoju agroturystyki i turystyki wiejskiej oraz prowadzenie promocji wsi Tworzenie i funkcjonowanie zagród edukacyjnych Rozwój agroturystyki Przygotowanie do uczestnictwa w konkursach Współdziałanie w realizacji wynikających z programów rolnośrodowiskowych i OSN Prowadzenie gospodarstwa na obszarach objętych Dyrektywą Azotanową (OSN) Wsparcie rolników realizujących Program rolnośrodowiskowy PROW Wsparcie rolników realizujących Programu rolnośrodowiskowoklimatycznego PROW

20 Lp. Symbol zadania Art. ustawy Temat zadania (zgodnie z wytycznym i MRiRW) Działalność nie ujęta w Rocznym Planie Działalności PODR w Szepietowie Zasady bioasekuracji dotyczące Afrykańskiego Pomoru Świń w gospodarstwach rolnych Pozyskiwanie środków pochodzących z PROW Inne porady RAZEM: Tabela 2. Działalność doradcza zadania doradcze Lp. Symbol zadania Art. ustawy Nazwa zadania i forma jego realizacji (zgodnie z wytycznym i MRiRW) Prowadzenie działalności informacyjnej wspierającej rozwój produkcji rolniczej Analiza ekonomiczna gospodarstwa - zadanie doradcze Udzielanie pomocy rolnikom i innym mieszkańcom obszarów wiejskich w zakresie sporządzania dokumentacji niezbędnej do uzyskania pomocy, Minimalne wymagania wzajemnej zgodności i BHP dla gospodarstw rolnych utrzymujących cielęta - zadanie doradcze Minimalne wymagania wzajemnej zgodności i BHP dla gospodarstw produkujących mleko - zadanie doradcze Minimalne wymagania wzajemnej zgodności i BHP dla gospodarstw rolnych utrzymujących trzodę chlewną - zadanie doradcze Minimalne wymagania wzajemnej zgodności i BHP dla gospodarstw rolnych utrzymujących żywiec wołowy - zadanie doradcze Organizacja grup inicjatywnych producentów rolnych - zadanie doradcze Rejestracja grup producenckich - zadanie doradcze Pomoc w realizacji planu grupy producenckiej - zadanie doradcze

21 Lp. Symbol zadania Art. ustawy Nazwa zadania i forma jego realizacji (zgodnie z wytycznym i MRiRW) Organizacja zespołów inicjatywnych zamierzających tworzyć Grupy operacyjne na rzecz innowacji EPI - zadanie doradcze Współpraca z LGD poprzez merytoryczne i organizacyjne wspieranie przedsięwzięć na rzecz społeczności lokalnej - zadanie doradcze Założenie i rejestracja organizacji pozarządowej (NGOs) - zadanie doradcze Współpraca z istniejącymi organizacjami pozarządowymi (NGOs) poprzez merytoryczne wspieranie przedsięwzięć realizowanych przez NGOs - zadanie doradcze Upowszechnianie metod produkcji rolniczej i stylu życia przyjaznych dla środowiska Integrowana ochrona roślin: gospodarstwa demonstracyjne - zadanie doradcze Dostosowanie gospodarstw rolnych do obowiązujących wymagań w zakresie integrowanej ochrony roślin - zadanie doradcze Technologia produkcji roślin strączkowych i motylkowych drobnonasiennych - zadanie doradcze Ocena jakości technologicznej ziarna pszenicy - zadanie doradcze Popularyzacja innowacyjnych rozwiązań w chowie i hodowli bydła mlecznego - zadanie doradcze Popularyzacja innowacyjnych rozwiązań w chowie i hodowli bydła mięsnego - zadanie doradcze Popularyzacja innowacyjnych rozwiązań w chowie i hodowli trzody chlewnej - zadanie doradcze Wykorzystanie raportów wynikowych do poprawy statusu zdrowotnego krów oraz wyników produkcyjnych - zadanie doradcze Dobre praktyki pszczelarskie i ich wykorzystanie w pasiece przydomowej - zadanie doradcze Budowa, modernizacja i rozbudowa budynków inwentarskich dostosowanych do obow. przepisów prawnych i wymogów zoohigienicznych - zadanie doradcze

22 Lp. Symbol zadania a Art. ustawy Nazwa zadania i forma jego realizacji (zgodnie z wytycznym i MRiRW) Bezpieczeństwo i higiena pracy przy chowie i hodowli zwierząt gospodarskich - zadanie doradcze Gospodarka wodno-ściekowa oraz postępowanie z odpadami - zadanie doradcze Poprawa jakości produktów i efektywności ekologicznych upraw polowych - zadanie doradcze Poprawa jakości i efektywności ekologicznych upraw roślin jagodowych i sadowniczych - zadanie doradcze Poprawa jakości i efektywności ekologicznych upraw ekologicznych upraw ziół i warzyw - zadanie doradcze Doradztwo technologicznoorganizacyjne w zakresie ekologicznej produkcji zwierzęcej - zadanie doradcze Poprawa stanu estetycznego i sanitarno-higienicznego gospodarstw - zadanie doradcze Wdrażania innowacyjnych rozwiązań w wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii z zastosowaniem mikroinstalacji - zadanie doradcze Podejmowanie działań na rzecz zachowania dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego wsi, ekologicznego i funkcjonalnego urządzania gospodarstwa rolnego Zgłaszanie produktów regionalnych do rejestracji na Liście Produktów Tradycyjnych - zadanie doradcze Produkty lokalne i regionalne (kulinaria, rękodzieło): wsparcie doradcze wytwórców - zadanie doradcze Upowszechnianie rozwoju agroturystyki i turystyki wiejskiej oraz prowadzenie promocji wsi Tworzenie zagród edukacyjnych - zadanie doradcze Tworzenie nowych gospodarstw agroturystycznych - zadanie doradcze Podniesienie standardów świadczonych usług w istniejących gospodarstwach agroturystycznych - zadanie doradcze Współdziałanie w realizacji wynikających z programów rolnośrodowiskowych Prowadzenie gospodarstwa rolnego na obszarach objętych Dyrektywą Azotanową (OSN) - zadanie doradcze

23 Lp. Symbol zadania Art. ustawy Nazwa zadania i forma jego realizacji (zgodnie z wytycznym i MRiRW) Prowadzenie analiz przemian w zakresie poziomu i jakości produkcji rolniczej i funkcjonowania gospodarstw rolnych oraz upowszechniania wyników tych analiz w pracy doradczej Analiza celowości przejścia na ogólne zasady rozliczania podatku VAT - zadanie doradcze Analiza kosztów produkcji z wykorzystaniem programu komputerowego Eurokalk - zadanie doradcze Analiza kosztów pośrednich występujących w gospodarstwach rolnych - zadanie doradcze Analiza kosztów produkcji w działach specjalnych produkcji rolnej - zadanie doradcze Analiza potrzeb doradczych w gospodarstwie - lustracja Razem

24 B. Działalność kształceniowa Działalność kształceniowa skupiała się przede wszystkim na szkoleniu rolników i mieszkańców obszarów wiejskich w zakresie: - Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata , - technologii produkcji roślinnej, - zasad integrowanej ochrony roślin, - działań rolnośrodowiskowo-klimatyczne i rolnictwa ekologicznego, - wykorzystania surowców rolniczych oraz źródeł naturalnych w pozyskiwaniu energii odnawialnej, - technologii produkcji zwierzęcej i ochrony zwierząt, - poprawy konkurencyjności gospodarstw, - produkcji żywności wysokiej jakości, - działalności pozarolniczej i tworzenia miejsc pracy, - przedsięwzięć społeczności lokalnych związanych z rozwojem wsi. Działalność kształceniowa była realizowana pozaszkolnymi formami kształcenia, a w szczególności poprzez ofertę usług edukacyjnych obejmującej: a) wykłady, b) seminaria, c) warsztaty, d) konferencje, W 215 roku PODR w Szepietowie zrealizował 84 form kształcenia dla rolników i mieszkańców obszarów wiejskich. Szkolenia z zakresu nowoczesnych rozwiązań w produkcji roślinnej miały za zadanie podniesienie poziomu i umiejętności rolników w zakresie metod produkcji roślinnej z uwzględnieniem zasad integrowanej ochrony roślin. Realizowane były w tym również szkolenia prowadzone metodą warsztatową, a dotyczyły systemów wsparcia decyzji w zakresie zwalczania agrofagów oraz progów szkodliwości w uprawach rolniczych. Na szkoleniach z produkcji zwierzęcej doradcy szczególny nacisk kładli na zagadnienia związane z żywieniem, zdrowotnością i bezpieczną obsługa zwierząt. W zakresie stosowania nowoczesnych metod agrotechnicznych, hodowli oraz przetwórstwa rolno-spożywczego przeprowadzono 194 szkolenia dla 3467 uczestników. W ramach upowszechniania wiedzy z zakresu rachunkowości w gospodarstwach rolnych przeprowadzono 58 szkoleń dotyczących zasad rozliczania podatku VAT w rolnictwie. 24

25 Działalność kształceniowa z zakresu ekologii i ochrony środowiska skupiała się głównie na szkoleniach i warsztatach przygotowujących rolników do składania wniosków o środki z PROW przeznaczonych na działania rolnośrodowiskowo-klimatyczne, wsparcie rolnictwa ekologicznego i zalesianie oraz prowadzenia dokumentacji obowiązującej beneficjentów PROW, jak również prowadzących działalność rolniczą na OSN i obszarach NATURA 2. Celem rozwoju przedsiębiorczości na terenach wiejskich jest poprawa warunków życia mieszkańców oraz poprawa ich sytuacji dochodowej. Zrównoważony, wielokierunkowy rozwój obszarów wiejskich naszego województwa prowadzi do dywersyfikacji dochodów mieszkańców, zwiększa możliwości zatrudnienia ludności wiejskiej w działalności pozarolniczej w miejscu zamieszkania, daje poczucie większego bezpieczeństwa socjalnego. W związku z tym przeprowadzono 71 szkoleń dla 171 uczestników. W ramach działalności szkoleniowej mającej na celu podnoszenie standardów wiejskiego gospodarstwa domowego i jakości życia na obszarach wiejskich zorganizowano 27 szkoleń i 1 konferencję. W zakresie wsparcia wdrażania poszczególnych działań Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata oraz upowszechniania informacji nt. płatności bezpośrednich zrealizowano 363 szkoleń dla 648 uczestników. W zakresie modernizacji gospodarstw rolnych, poprawy jakości artykułów rolnospożywczych i ich przetwórstwa oraz wzmocnienia pozycji rolników na rynku zrealizowano 56 form szkoleniowych dla 1125 rolników. W 215 roku PODR w Szepietowie zorganizował poza planem 2 konferencje i 2 szkolenia, których realizacja wynikała z potrzeb rolników województwa podlaskiego. Tabela 3. Działalność kształceniowa Lp. Symbol zadania Art. ustawy 4.2.1a Nazwa zadania i forma jego realizacji (zgodnie z wytycznymi MRiRW) Stosowanie nowoczesnych metod agrotechnicznych, hodowli oraz przetwórstwa rolno-spożywczego; a Nowoczesna technika jako wsparcie w produkcji zbóż - konferencja - zadanie centrali a Obowiązki rolnika wynikające z wprowadzenia zasad integrowanej ochrony roślin - wykład

26 Lp. Symbol zadania Art. ustawy Nazwa zadania i forma jego realizacji (zgodnie z wytycznymi MRiRW) a Systemy wsparcia decyzji w zakresie zwalczania agrofagów oraz progi szkodliwości w uprawach rolniczych (zboża, rzepak) - warsztaty a Integrowana ochrona roślin monitoring występowania agrofagów w uprawach rolniczych (zboża, rzepak, kukurydza) - wykład a Choroby metaboliczne krów mlecznych i ich wpływ na ekonomikę produkcji mleka objawy, przyczyny i profilaktyka powstawania zaburzeń - wykład a Prawidłowe żywienie loch luźnych, prośnych i karmiących - wykład a Rola oceny użytkowości w uzyskaniu postępu hodowlanego oraz zdrowotności, płodności i długowieczności krów - wykład a Bezpieczna obsługa zwierząt gospodarskich - wykład a Zabiegi zoohigieniczne i zootechniczne warunkujące zdrowotność stada bydła mlecznego - pokaz a Racjonalne użytkowanie łąk i pastwisk oraz pozyskiwanie pasz z użytków zielonych a efektywność produkcji mleka - wykład b Rozwiązywanie problemów technologicznych i organizacyjnoekonomicznych gospodarstw rolnych; b Wprowadzanie nowych rozwiązań do praktyki w uprawie rzepaku w świetle integrowanej ochrony roślin - konferencja b Współczesne wyzwania rynku w produkcji ziemniaka - konferencja b Edukacja rolników i uczniów szkół rolniczych z zakresu produkcji biopaliwa w gospodarstwie rolnym - warsztaty b Gospodarka pasieczna w aspekcie problemów współczesnego pszczelarstwa - wykład b Współczesne rozwiązania technologiczne w budynkach inwentarskich - konferencja b Problemy intensyfikacji produkcji zwierzęcej z uwzględnieniem ochrony zdrowia zwierząt - konferencja

27 Lp. Symbol zadania Art. ustawy Nazwa zadania i forma jego realizacji (zgodnie z wytycznymi MRiRW) b Edukacja rolników i uczniów szkół rolniczych z zakresu prawidłowego wykonywana orki warsztaty c Rachunkowość w gospodarstwach rolnych c Podatek VAT w rolnictwie - wykład d Rolnictwo ekologiczne; d Rolnictwo ekologiczne - metoda produkcji z przyszłością - konferencja d Wybrane elementy zarządzania gospodarstwem ekologicznym - wykład d Ekologiczna uprawa roślin jagodowych i sadowniczych - wykład d Prowadzenie dokumentacji w gospodarstwie ekologicznym. Procedury kontroli - warsztaty e Rozwój przedsiębiorczości na obszarach wiejskich e Podejmowanie własnej działalności gospodarczej - wykład e Możliwości pozyskiwania środków na działalność pozarolniczą i tworzenie nowych miejsc pracy - wykład e Tworzenie i funkcjonowanie podmiotów ekonomii społecznej - wykład e Organizacja działalności agroturystycznej - wykład f Unowocześnianie wiejskiego gospodarstwa domowego f Zagospodarowanie zagrody wiejskiej zgodnie z KDPR - wykład f Promocja zdrowego stylu życia - konferencja g Ubieganie się o przyznanie pomocy finansowanej ze środków pochodzących z funduszy Unii Europejskiej lub innych instytucji krajowych lub zagranicznych g Zasady przyznawania płatności w ramach wsparcia bezpośredniego - wykład g Działania rolnośrodowiskowoklimatyczne i rolnictwo ekologiczne w PROW seminarium g Zalesianie i tworzenie terenu zalesionego ze szczególnym uwzględnieniem wsparcia w ramach PROW seminarium

28 Lp. Symbol zadania Art. ustawy Nazwa zadania i forma jego realizacji 28 (zgodnie z wytycznymi MRiRW) g Działania rolnośrodowiskowoklimatyczne i rolnictwo ekologiczne w PROW wykład g Prowadzenie dokumentacji obowiązującej przy realizacji działań środowiskowych PROW i PROW warsztaty g Perspektywy finansowe PROW skierowane do producentów rolnych - wykład g Nowe perspektywy finansowania - PROW ze szczególnym uwzględnieniem działalności pozarolniczej - wykład g Nowe perspektywy finansowania - PROW ze szczególnym uwzględnieniem działania LEADER - wykład g Dobre praktyki w funkcjonowaniu NGOs - wykład h Modernizacja gospodarstw rolnych, poprawy jakości artykułów rolno-spożywczych i ich przetwórstwa oraz wzmocnienia pozycji rolników na rynku h Podlaskie Dni Pola - seminarium h Prezentacja doświadczeń i kolekcji kukurydzy na polu doświadczalnym - warsztaty h Transformacja do praktyki rolniczej wyników doświadczeń terenowych - wykład h Tworzenie organizacji grupowej współpracy producentów rolnych - wykład i Zarządzanie gospodarstwem rolnym i Prowadzenie działalności rolniczej na obszarach szczególnie narażonych za zanieczyszczenia azotem ze źródeł rolniczych (OSN) - wykład i Zasady postępowania z odpadami z gospodarstw domowych i rolnych - wykład i Prowadzenie działalności rolniczej na obszarach chronionych ze szczególnym uwzględnieniem obszarów NATURA 2 - wykład i Wykorzystanie surowców rolniczych oraz źródeł naturalnych w pozyskiwaniu energii odnawialnej OZE - wykład j Promocja produktów lokalnych i regionalnych