Praktyczne aspekty deklaracji właściwości użytkowych Cz. 1. Wymagany zakres i poziom deklarowanych właściwości użytkowych wyrobu

Transkrypt

1 Jadwiga Tworek Praktyczne aspekty deklaracji właściwości użytkowych Cz. 1. Wymagany zakres i poziom deklarowanych właściwości użytkowych wyrobu Seminarium ITB Wyroby budowlane Rozporządzenie Nr 305/2011 ustanawiające zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu (CPR) Instytut Techniki Budowlanej, Warszawa, 12 lutego 2013 r.

2 Zasady harmonizacji europejskiej Cel-usunięcie barier technicznych polegających na różnych sposobach formułowania wymagań stawianych wyrobom, bez kwestionowania prawa Państw Członkowskich do określania poziomu ochrony w krajowych przepisach, Sposób-opracowanie wspólnych europejskich specyfikacji technicznych wyrobów, w których: klasy i poziomy wymagań pozwalają na uwzględnienie uzasadnionych różnic w wymaganiach krajowych charakterystyki wyrobu wyrażone są w jednolity, uzgodniony sposób na podstawie jednolitych - w skali całej Europy - metod badań, Wynik wspólny, przejrzysty europejski sposób formułowania wymagań technicznych dot. wyrobów, umożliwiający harmonizację techniczną przepisów

3 Normy Europejskie kategorii A Normy EN kategorii A: i kategorii B opracowywane na podstawie mandatów horyzontalne metody obliczeń i badań stosowanych do weryfikacji spełnienia wymagań podstawowych (Eurokody, metody badań i klasyfikacji wł. ogniowych, metody badań i obliczeń wł. akustycznych i cieplnych) stanowią podstawy europejskiego języka technicznego umożliwiającego harmonizację Normy EN kategorii B: opracowywane na podstawie mandatów obejmują wskazane w mandacie wyroby i ich zastosowania stanowią podstawę oznakowania CE

4 Harmonizacja -zmiana sposobu wyrażenia wymagań Przed harmonizacją Anglia Niemcy Francja Poziom wymagania niski wysoki średni Metoda badania wg BS wg DIN wg NF Po wprowadzeniu normy zharmonizowanej Anglia Niemcy Francja Poziom wymagania 3 (niski) 1 (wysoki) 2 (średni) Klasyfikacja Metoda badania Wspólna europejska klasyfikacja: 1, 2, 3 jednolita metoda europejska wg EN

5 Sposoby wyrażania właściwości użytkowych klasy klasy ustawowe (euroklasy) dotyczą wymagań podstawowych i wynikają z przepisów; stanowią powiązanie między właściwościami użytkowymi wyrobów a wymaganiami stawianymi obiektom budowlanym Ujęte opisowo towarzyszą oznakowaniu CE klasy dogodności (klasy techniczne) klasy właściwości użytkowych ustanowione dla wygody projektantów, producentów; ułatwiają powiązanie właściwości użytkowych wyrobu z jego zamierzonym zastosowaniem Towarzyszą oznakowaniu CE w postaci kodu

6 Przykładowe klasy i poziomy wymagań w normie zharmonizowanej Wymagania podstawowe dyrektywy Cechy wg mandatu (na podstawie ID) Przewidziane w normie klasy i poziomy Metoda badania i kryteria klasyfikacji wg Nr 3 Cecha A A1 A2 A3 EN XXXX Nr 3 Cecha B B1 B2 EN YYYY EN ZZZZ + Nr 5 Cecha C C1 C2 Decyzja Komisji

7 Deklarowane właściwości użytkowe a wymagania przepisów państw UE Przykładowe cechy wyrobu deklarowane z oznakowaniem CE: A2, B2, C2 Anglia Niemcy Francja Poziom wymagań A3, B2, --- A1, B1, C1 A2, B2, C2 Metody badań wg norm EN wg norm EN wg norm EN Wyrób o takich deklarowanych właściwościach użytkowych może być stosowany we Francji i w Anglii, ale nie znajdzie zastosowania w Niemczech

8 Warunki udostępniania wyrobów z oznakowaniem CE Państwa członkowskie nie zakazują ani nie utrudniają na swoim terytorium udostępniania na rynku ani stosowania wyrobów noszących oznakowanie CE, jeśli deklarowane właściwości użytkowe odpowiadają wymaganiom dla takiego zastosowania w danym państwie Państwo członkowskie zapewnia, by stosowanie wyrobów budowlanych noszących oznakowanie CE nie było utrudnione przez przepisy lub warunki wprowadzane przez organy publiczne [ ], jeżeli deklarowane właściwości użytkowe odpowiadają wymaganiom dla takiego zastosowania w danym państwie członkowskim. Metody stosowane przez państwa członkowskie w ich wymaganiach dotyczących wyrobów budowlanych oraz inne krajowe przepisy związane z zasadniczymi charakterystykami wyrobów budowlanych są zgodne z normami zharmonizowanymi.

9 Zawartość deklaracji a wymagania przepisów dot. stosowania wyrobu Zasadnicze charakterystyki wyrobu A B C D Właściwości użytkowe zasadniczych charakterystyk określone wg normy zharmonizowanej wyrobu a1 a2 a3 b c1 c2 NPD spełnia (+) nie spełnia (-) Państwo 2 zastosowanie x a2 b c1 nie spełnia (-) DEKLARACJA Nr III Państwo 1 zastosowanie x a1 b Państwo 1 zastosowanie y a3 b DEKLARACJA Nr I NPD nie spełnia (-) DEKLARACJA Nr II c2 spełnia (+)

10 Polskie przepisy budowlane tzw. warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać: Budynki, Budowle rolnicze Morskie budowle hydrotechniczne Budowle kolejowe, obiekty metra Drogi publiczne, Skrzyżowania linii kolejowych z drogami Drogowe obiekty inżynierskie Budowle hydrotechniczne Telekomunikacyjne obiekty budowlane, przepisy techniczno-budowlane dotyczące autostrad lotnisk cywilnych

11 Przykłady przepisów funkcjonalnych Konstrukcja budynku powinna spełniać warunki zapewniające nieprzekroczenie stanów granicznych nośności oraz stanów granicznych przydatności do użytkowania w żadnym z jego elementów i w całej konstrukcji Budynek powinien być zaprojektowany i wykonany w taki sposób, aby opady atmosferyczne, woda w gruncie i na jego powierzchni, woda użytkowana w budynku oraz para wodna w powietrzu nie powodowały zagrożenia zdrowia i higieny użytkownika Instalacje i urządzenia, stanowiące techniczne wyposażenie budynku [ ] nie mogą powodować powstawania nadmiernych hałasów i drgań Budynek i jego instalacje [ ] powinny być zaprojektowane i wykonane w taki sposób, aby ilość ciepła, chłodu i energii elektrycznej potrzebnych do użytkowania budynku zgodnie z jego przeznaczeniem można było utrzymać na racjonalnie niskim poziomie.

12 Pośrednie i bezpośrednie wymagania dot. wyrobów Warunki bezpieczeństwa konstrukcji [ ] uznaje się za spełnione, jeżeli konstrukcja ta odpowiada Polskim Normom dotyczącym projektowania i obliczania konstrukcji Okładziny sufitów oraz sufity podwieszone należy wykonywać z materiałów niepalnych lub niezapalnych, niekapiących i nieodpadających pod wpływem ognia. Wymaganie to nie dotyczy mieszkań Balkony, loggie i tarasy powinny mieć posadzki wykonane z materiałów nienasiąkliwych, mrozoodpornych i nieśliskich. Przegrody zewnętrzne i wewnętrzne oraz ich elementy powinny mieć izolacyjność akustyczną nie mniejszą od podanej w Polskiej Normie Wartości współczynnika przenikania ciepła U okien, drzwi balkonowych i drzwi zewnętrznych nie mogą być większe niż U max

13 Zasady wiedzy technicznej a przepisy techniczno-budowlane Obiekt budowlany [ ] należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając spełnienie wymagań podstawowych

14 EN Płytki ceramiczne Definicje, klasyfikacja, właściwości i znakowanie Deklarowana Wersja 1 Wersja 2 Wersja 3 Wersja n-1 Wersja n Załącznik ZA różnicuje zakres wymaganych właściwości użytkowych płytek w właściwość zależności od zakresów stosowania: użytkowa do wykładania podłóg we wnętrzach (Tablica ZA.1), do wykładania podłóg na zewnątrz (Tablica ZA.2), Siła łamiąca wartość wartość wartość do wykończenia ścian i sufitów we wnętrzach (Tablica ZA.3), do wykończenia graniczna ścian i sufitów graniczna na zewnątrz graniczna (Tablica ZA.4). Śliskość (dla ruchu wartość wartość wartość pieszego) deklarowana deklarowana deklarowana Wartość graniczna wartość graniczna Norma pozwala producentom na zastosowanie opcji NPD w przypadku takich cech jak: Odporność śliskość na (dla wartość ruchu pieszego), wartość NPD wartość NPD poślizg (dla odporność stref deklarowana poślizg (dla deklarowana stref ruchu samochodowego), deklarowana ruchu przyczepność, wytrzymałość na rozciąganie/przyczepność, samochodowego) wytrzymałość na zginanie w przypadku płytek ściennych, Trwałość/ odporność ocena szok termiczny, NPD ocena ocena NPD mrozoodporność odporność na zamrażanie/rozmrażanie W przypadku jednego tylko zamierzonego zastosowania (np. podłogi na zewnątrz) producent w zależności od przepisów kraju wprowadzania wyrobu na rynek - może deklarować różne zestawy cech: NPD NPD

15 Kruszywa do betonu EN A1 Wskaźnik płaskości Kategoria FI Zamrażanie/ rozmrażanie Kategoria F Warunki Klimat 1 F 1 środowiskowe 15 śródziemnomorski FI 15 atlantycki 2 kontynentalny F 2 Brak mrozu 20 i sucho FI Nie 20 wymagane Nie wymagane 4 Nie wymagane F 4 35 FI 35 > 4 Częściowe Deklarowana nasycenie, 50 FI Nie wymagane F 4 lub MS 35 F 2 lub MS brak > soli 50 FI Brak F NR Deklarowana wymagania Nasycenie, Brak brak soli FINie wymagane F 2 lub MS 25 F 1 lub MS 18 NR Sól(woda wymagania morska lub F 4 lub MS 35 F 2 lub MS 25 F 1 lub MS 18 nawierzchnie W odniesieniu dróg) do właściwości użytkowych kruszyw do betonu na podstawie normy zharmonizowanej można zadeklarować kategorię NR, odpowiadającą Nawierzchnie brakowi lotnisk wymagań(inaczej F 2 lun MS zapisana 25 opcja NPD) F 1 lub MS 18 F 1 lub MS 18 Pytania: na zastosowanie jakich opcji NPD pozwalają polskie przepisy technicznobudowlane(i w jakich zastosowaniach) Jakie minimalne kategorie (wartości progowe) wynikają z polskich przepisów w odniesieniu do określonych zastosowań

16 EN 1304 Dachówki i kształtki dachowe ceramiczne. Definicje i specyfikacja wyrobów Mrozoodporność Próbki powinny wykazywać mrozoodporność w badaniu według EN metodą właściwą w miejscu zastosowania dachówek Załącznik C Metody badania mrozoodporności przyjęte w krajach członkowskich Kraj członkowski Belgia, Luksemburg i Holandia Austria, Republika Czeska, Dania, Finlandia,Niemcy, Węgry, Islandia, Norwegia, Szwecja i Szwajcaria Francja, Grecja, Włochy, Hiszpania i Portugalia Irlandia i Zjednoczone Królestwo Metodabadania mrozoodporności A B C D Właściwą metodą badania mrozoodporności dachówek przeznaczonych do stosowania w budownictwie na terenie Polski jest metoda B

17 Elastyczne wyroby wodochronne do pokryć dachowych MLVwartość graniczna ustalana przez producenta, która powinna być osiągnięta w badaniach. Może być wartością minimalną lub maksymalną, np.: odporność na obciążenia statyczne, odporność na uderzenie, giętkość w niskiej temperaturze. MDV wartość deklarowana przez producenta łącznie z deklarowaną tolerancją, np.: wł. mechaniczne przy rozciąganiu, wytrzymałość na rozdzieranie, wytrzymałość złącza na oddzieranie i na ścinanie MLV i MDV a wymagania przepisów krajowych Załącznik A norm hen podaje zakres ale nie poziom wymaganych właściwości użytkowych wyrobów w zależności od zastosowania: systemy wielowarstwowe, wyroby do pokryć jednowarstwowych, wyroby do pokryć dachowych pod uprawy roślin lub pod ciężkie zabezpieczenie powierzchni w przypadku EN A2 wyroby wystawione na działanie czynników zewnętrznych (klejone lub mocowane mechanicznie) oraz wyroby nie narażone na działanie czynników zewnętrznych (obciążone żwirem lub pod uprawy roślinne) w przypadku EN AC

18 Niemcy - Bauregelliste Regulacje dotyczące stosowania wyrobów budowlanych zgodnych z normami zharmonizowanymi Nr bieżący Nazwa wyrobu budowlanego Norma zharmonizowana Regulacja dotycząca zastosowania Blachy i taśmy ze stali nierdzewnych do zastosowań konstrukcyjnych EN :2009 w Niemczech wprowadzona przez DIN EN : Załącznik 5/33 Załącznik 5/33 1. Stosowanie stali nierdzewnych zgodnych z EN i -5 jest nieuregulowane i wymaga ogólnej aprobaty nadzoru budowlanego. 2. W przypadku właściwości mechanicznych gatunków stali o numerach materiałowych , , , , , , , , 1,4529, , , , , i w stanie obróbki na zimno obowiązują dane zawarte w ogólnej aprobacie nadzoru budowlanego Z z 20 kwietnia 2009 r.

19 CYS EN 1340 Krawężniki betonowe (przeznaczone do stosowania na zewnątrz) PARAMETR Punkt normy RODZAJ WYROBU Jęz. Polski Jęz. angielski Wymiary Dimensions Wszystkie wyroby POZIOM OKREŚLONY DLA KAŻDEGO RODZAJU WYROBU Długość: zgodnie z wymaganiami konsultanta ds. projektowych Przekrój: zgodnie z załącznikiem A do krajowego załącznika do normy CYS EN 1340 CYPR Dopuszczalne odchylenie Permissible deviation Wszystkie wyroby Długość: ± 1%, a maksymalnie do 10 mm Widoczne wymiary boczne: ± 3%, a maksymalnie do 5 mm Inne wymiary: ± 5%, a maksymalnie do 10 mm Tabela Tabela Tabela Tabela Odchylenia od płaskości i prostoliniowości Deviations of flatness and straightness Wszystkie wyroby Zgodnie z tabelą 1 normy CYS EN 1340 Nasiąkliwość Water Absorption Wszystkie wyroby Klasa 2B Wytrzymałość na zginanie Odporność na ścieranie Odporność na poślizgnięcie Characteristic bending strength Wszystkie wyroby Abrasion resistance Wszystkie wyroby Slip/skid resistance Krawężniki betonowe o nieobrobionej górnej powierzchni Krawężniki betonowe o obrobionej górnej powierzchni, Klasa 2T lub klasa 3U Klasa 3H Wystarczająca zgodnie z wymaganiami konsultanta ds. projektowych

20 Potrzeba krajowych wykazów niezbędnego zakresu i poziomu deklarowanych właściwości użytkowych Wykaz powinien określać minimalne warunki udostępniania wyrobów na rynku i zawierać: wskazania dotyczące zakresu deklarowanych właściwości użytkowych ze względu na ogólną kategorię zastosowania określoną w hen wyrobu (czyli wskazanie przypadków, kiedy nie można zadeklarować opcji NPD) wymagane wartości progowe odpowiednich właściwości użytkowych (jeżeli wynikają one z polskich przepisów lub zasad wiedzy technicznej) Wykaz nie może zastępować szczegółowych wytycznych i zasad doboru wyrobów do konkretnego zastosowania w określonym obiekcie o danej lokalizacji

21 Dziękuję za uwagę