Transport w Polsce. Hasło programowe: Zakres treści: Cel ogólny: Cele szczegółowe: Wiadomości. Forma pracy: Metoda: Środki dydaktyczne:

Transkrypt

1 Transport w Polsce Hasło programowe: Usługi. Zakres treści: Transport w Polsce. Cel ogólny: Charakterystyka transportu w Polsce. Cele szczegółowe: Wiadomości A Uczeń zna: zmiany, jakie zaszły w polskim transporcie na przestrzeni lat, pozytywne i negatywne skutki budowy autostrad i dróg ekspresowych w Polsce, główne polskie porty handlowe o dużym udziale w przeładunkach. B Uczeń wyjaśnia: przyczyny zróżnicowania układu sieci kolejowej w Polsce, czym jest transport intermodalny, różnice w strukturze przewożonego ładunku między głównymi rodzajami transportu, główne przyczyny budowy autostrad i dróg ekspresowych w Polsce. Umiejętności C Uczeń potrafi: formułować wnioski na podstawie wykresów i map, scharakteryzować przebieg głównych tras drogowych i kolejowych w Polsce, wskazać przebieg rurociągów, wskazać na mapie główne porty lotnicze naszego kraju. D Uczeń potrafi: wyjaśnić przyczyny wzrostu znaczenia transportu w Polsce, wskazać problemy, z jakimi borykają się podróżni korzystający z polskiego transportu. Postawy Kształcenie umiejętności pracy w grupie. Kształcenie umiejętności wyszukiwania i porządkowania informacji. Forma pracy: grupowa. Metoda: metaplan (plakat). Środki dydaktyczne: podręcznik (s ), ścienna mapa Polski (najlepiej dotycząca transportu), atlas geograficzny, metaplan (wzór), sześć arkuszy szarego papieru. Przebieg lekcji: Faza wprowadzająca 1. Czynności organizacyjne. 2. Nauczyciel prosi uczniów, aby na podstawie wiadomości zdobytych w poprzednich latach nauki, dokonali podziału polskiego transportu. Zapisuje poprawne wypowiedzi uczniów na tablicy w formie schematu. 3. Nauczyciel dzieli klasę na sześć grup (np. przez odliczenie do sześciu). Wyłaniają one liderów, którzy losują kartę pracy dla swojego zespołu oraz koordynują jego działania. Każda grupa otrzymuje jeden arkusz szarego papieru oraz wzór tworzenia metaplanu (załącznik nr 1). Strony z podręcznika Oblicza geografii 3 b c g a s s s

2 Faza realizacyjna 1. Grupy, na podstawie podręcznika b f i atlasu geograficznego, przygotowują krótkie charakterystyki rodzajów transportu wylosowanych przez liderów (wymieniają np. główne cechy i wykorzystywane środki transportu). Mają na to ok. 5 min. Nauczyciel kontroluje pracę uczniów. W razie potrzeby pomaga im i wyjaśnia wątpliwości. 2. Po upływie wyznaczonego czasu liderzy prezentują wyniki pracy swoich grup. Następnie wyznaczone przez nauczyciela osoby wskazują na mapie najważniejsze elementy sieci transportowej Polski (autostrady i główne drogi, najważniejsze trasy kolejowe, szlaki wodne śródlądowe czy przesyłowe). 3. Nauczyciel wraz uczniami formułuje zagadnienie, które stanie się przedmiotem dyskusji: Problemy polskiego transportu. Następnie wyjaśnia zasady tworzenia metaplanu i podaje czas na wykonanie zadania (ok min). 4. Uczniowie dyskutują w swoich grupach i szukają odpowiedzi a g na trzy zasadnicze pytania dotyczące wylosowanego rodzaju transportu: Jakie są wady i zalety tego rodzaju transportu w Polsce? Jak musiałaby się zmienić sytuacja tego rodzaju transportu, aby przynosił więcej korzyści polskiej gospodarce? Jakie czynniki wpłynęły na obecną sytuację tego rodzaju transportu w Polsce? Odpowiedzi zapisują w odpowiednich miejscach swojego metaplanu. 5. Następnie, na podstawie opracowanych odpowiedzi, uczniowie wyciągają wnioski (szukają możliwości rozwoju danego rodzaju transportu w Polsce) i zapisują je w odpowiednich miejscach metaplanu. 6. Liderzy prezentują wyniki pracy swoich grup (przykładowo uzupełnione metaplany załącznik nr 2). Następnie uczniowie wspólnie oceniają stan polskiego transportu i proponują działania, które mogłyby przyspieszyć jego rozwój. Faza podsumowująca 1. Nauczyciel, aby sprawdzić stopień opanowania materiału przez uczniów, zadaje im pytania kontrolne. 2. Następnie prosi wybranych uczniów o wyjaśnienie terminu transport intermodalny. 3. Nauczyciel ocenia pracę uczniów. Praca domowa: Wykonaj zadania 4 i 8 w Maturalnych kartach pracy 3 (s ). Załącznik nr 1. Wzór metaplanu (plakatu) Temat: Strony z podręcznika Oblicza geografii 3 d e f c s s

3 Przykładowo uzupełniony metaplan dla grupy 1 Temat: Problemy polskiego transportu samochodowego W Polsce na 100 km 2 powierzchni ogólnej przypada średnio 90 km dróg publicznych, czyli mniej niż np. w Holandii (297 km/100 km 2 ) Nawierzchnia wielu dróg odznacza się złym stanem technicznym. Długość autostrad i dróg ekspresowych jest niewielka. Większości miast nie ma obwodnic. Nawierzchnia dróg powinna być lepszej jakości (remonty dróg są niezbędne). Długość autostrad i dróg ekspresowych łączących najważniejsze ośrodki miejskie powinna się systematycznie zwiększać. Zdecydowana większość miast (szczególnie te, przez które przebiegają trasy tranzytowe) powinna mieć obwodnice, które rozładowują ruch w centrach i ułatwiają podróżowanie. Środki finansowe przeznaczane na budowę dróg ekspresowych i autostrad są zbyt małe. W budżetach wojewódzkich brakuje środków na budowę obwodnic miast i remonty nawierzchni istniejących już dróg. W ostatnich latach nastąpił bardzo szybki wzrost liczby pojazdów samochodowych na drogach. Procedury związane z budową i modernizacją dróg (m.in. przetargowe) są bardzo skomplikowane i czasochłonne. pozyskać środki finansowe na modernizację obecnej sieci drogowej np. z dotacji unijnych; zwiększyć środki finansowe na budowę dróg ekspresowych, autostrad oraz obwodnic miast lub pozyskać na ten cel unijne dotacje; wykorzystywać jak najlepsze materiały do remontów nawierzchni i budowy dróg, co umożliwi wieloletnią eksploatację dróg bez konieczności częstych napraw; uprościć procedury związane z budową i modernizacją dróg. Przykładowo uzupełniony metaplan dla grupy 2 Temat: Problemy polskiego transportu kolejowego Polska zajmuje dziewiąte miejsce w UE pod względem gęstości sieci linii kolejowej. Sieć linii kolejowych na obszarze Polski jest nierównomiernie zagęszczona. Niektóre połączenia kolejowe są mało rentowne. Torowiska i rozjazdy, a także tabor cechuje zły stan techniczny wpływający na ograniczenie szybkości przejazdów i komfortu podróży. Gęstość sieci linii kolejowej powinna być większa (m.in. modernizacja istniejących wcześniej linii). Stan techniczny torowisk, rozjazdów oraz dworców i peronów powinien ulec znacznej poprawie. Prędkość pociągów powinna być większa. Tabor powinien być nowoczesny i sprawny. Rentowność połączeń kolejowych powinna się zwiększać. Brakuje pieniędzy na modernizację istniejących linii kolejowych i budowę nowych. Brakuje funduszy na unowocześnienie rozjazdów oraz systemów sterowania ruchem. Z powodu stanu technicznego, niskiego komfortu jazdy i częstych opóźnień zainteresowanie przewozami kolejowymi jest niewielkie. Na rynku funkcjonuje zbyt wiele spółek kolejowych, które nie potrafią się ze sobą porozumieć. Należy zwiększyć konkurencyjność kolei wobec transportu drogowego poprzez: pozyskanie środków (np. unijnych) na modernizację obecnej sieci kolejowej oraz budowę nowych tras na najbardziej uczęszczanych odcinkach; zakupienie nowoczesnych, szybkich pociągów oraz modernizację starych, co zwiększy komfort jazdy; modernizację torowisk i zwiększenie prędkości pociągów, zwłaszcza na najbardziej uczęszczanych trasach (np. Warszawa Gdańsk, Warszawa Katowice Wrocław czy Katowice Kraków); promowanie przewozów kolejowych wśród pasażerów; ulepszenie systemu informowania pasażerów.

4 Przykładowo uzupełniony metaplan dla grupy 3 Temat: Problemy polskiego transportu morskiego Rola polskiej żeglugi morskiej, zarówno w przewozach ładunków, jak i pasażerów, jest niewielka. Ceny przewozów pasażerów są bardzo wysokie. System podatkowy nie jest korzystny dla polskich armatorów. Jednostki są zbyt stare i odznaczają się zbyt słabym stanem technicznym. Udział żeglugi morskiej pod względem ilości przewożonych ładunków oraz liczby pasażerów powinien być większy. Ceny przewozu pasażerów powinny być niższe. System podatkowy powinien bardziej sprzyjać polskim armatorom. Udział transportu morskiego w transporcie intermodalnym powinien wzrosnąć. Przewozy pasażerskie nie są odpowiednio promowane. Atrakcyjnych połączeń promowych jest wciąż zbyt mało. Brakuje oceanicznych jednostek pasażerskich. Mieszkańcy Polski nie są przyzwyczajeni do korzystania z tego rodzaju transportu. zwiększyć promocję przewozów pasażerskich; zmienić politykę państwa dotyczącą żeglugi morskiej; dostosować stan jednostek pasażerskich oraz poziom obsługi do poziomu żeglugi państw wysoko rozwiniętych; zwiększyć liczbę połączeń promowych. Przykładowo uzupełniony metaplan dla grupy 4 Temat: Problemy polskiego transportu wodnego śródlądowego W naszym kraju występuje niewiele żeglownych odcinków rzek. Charakterystyczne dla polskich rzek są częste zmiany stanu wód. Rzeki żeglowne powinny być uregulowane i pogłębione. Tam, gdzie to możliwe, powinny powstawać zbiorniki retencyjne pozwalające na regulację stanu wód w rzekach. Liczba kanałów łączących rzeki (nie tylko główne, lecz także te o znaczeniu turystycznym) powinna być wyższa. Brakuje środków finansowych na regulację rzek, budowę kanałów wodnych i nowych zbiorników retencyjnych. Władze państwowe wykazują zbyt małe zainteresowanie tym rodzajem transportu. Pozycja żeglugi śródlądowej w transporcie i gospodarce jest marginalna. pozyskać środki finansowe (np. unijne) na budowę nowych kanałów wodnych i zbiorników retencyjnych oraz na regulację rzek, co umożliwi zwiększenie możliwości przepływu jednostkom o większym tonażu; dążyć do połączenia głównych wodnych tras śródlądowych z siecią europejską, dzięki czemu możliwy stanie się przewóz pasażerów i ładunków nie tylko w dorzeczu Wisły i Odry, lecz także Łaby, Renu czy Dunaju; zmienić politykę państwa dotyczącą transportu śródlądowego; zwiększyć promocję przewozów ładunków transportem śródlądowym.

5 Przykładowo uzupełniony metaplan dla grupy 5 Temat: Problemy polskiego transportu przesyłowego Przez Polskę przebiegają m.in. rurociąg Przyjaźń oraz Gazociąg Jamalski. W Polsce wciąż istnieją miejsca, do których nie doprowadzono jeszcze sieci wodociągowej. Wszyscy mieszkańcy Polski powinni mieć dostęp do sieci wodociągowej. Brakuje środków finansowych na budowę rurociągów (w tym gazociągów). Polityka zagraniczna dotycząca budowy tranzytowych linii przesyłowych nie jest dla Polski korzystna. Sieć wodociągowa w Polsce rozwija się bardzo powoli, m.in. ze względu na zbyt dużą biurokrację. pozyskać środki finansowe na budowę brakującej sieci wodociągowej (w szczególności na obszarach do tej pory zaniedbywanych inwestycyjnie); zmienić politykę zagraniczną dotyczącą budowy rurociągów i gazociągów międzynarodowych; zachęcić inwestorów z zagranicy do inwestowania w transport przesyłowy na obszarze Polski. Przykładowo uzupełniony metaplan dla grupy 6 Temat: Problemy polskiego transportu lotniczego W naszym kraju istnieje zbyt mało lotnisk o znaczeniu międzynarodowym. Polscy przewoźnicy oferują zbyt mało połączeń bezpośrednich na trasach międzykontynentalnych. Opłaty lotniskowe i ceny biletów są wysokie. Liczba polskich przewoźników jest niewielka. Komunikacja publiczna pomiędzy lotniskami a centrami miast jest słabo rozwinięta. Znaczenie lotnisk w dużych miastach (np. w Poznaniu, Wrocławiu, Gdańsku czy Krakowie) powinno wzrastać. Powinno pojawić się więcej atrakcyjnych, bezpośrednich połączeń, w tym międzykontynentalnych. Opłaty lotniskowe i ceny biletów powinny być niższe. Infrastruktura wokół lotnisk, w tym komunikacyjna, powinna być nieustannie rozwijana. Na rynku powinno pojawić się więcej polskich przewoźników, którzy będą stanowić konkurencję dla firm lotniczych z innych państw. Lotniska, zwłaszcza lokalne, nie są wystarczająco promowane. Polityka zagraniczna dotycząca transportu lotniczego nie jest korzystna dla polskich przewoźników. Brakuje środków finansowych na rozwój komunikacji publicznej łączącej lotniska z centrami miast. zwiększyć środki finansowe na rozwój infrastruktury komunikacyjnej w otoczeniu lotnisk; zmniejszyć opłaty lotniskowe; zmienić politykę dotyczącą transportu lotniczego; zmodernizować i unowocześnić lokalne lotniska, aby można było promować połączenia międzynarodowe nie tylko z Warszawą.