WYŚCIG ZBROJEŃ I IDEA STREFY BEZATOMOWEJ W AZJI POŁUDNIOWEJ
|
|
- Roman Adrian Murawski
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 WYŚCIG ZBROJEŃ I IDEA STREFY BEZATOMOWEJ W AZJI POŁUDNIOWEJ Joanna Skrzyńska-Kudełka, Agnieszka Skrzyńska, Karolina Tkaczyk Akademia Obrony Narodowej w Warszawie, Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji w Zamościu Streszczenie Praca dotyczy problematyki wyścigu zbrojeń i posiadania broni atomowej przez kraje Azji Południowej. Posiadanie broni atomowej ma znaczenie karty przetargowej w stosunkach państw regionu i wielkich mocarstw. W pracy przedstawiono historię wyścigu zbrojeń i jego wpływ na kraje Azji Południowej. Zobrazowano główne postanowienia Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej i historię układu na subkontynencie indyjskim. Zilustrowano również podstawowe problemy rywalizacji państw o dominację w regionie. Pociski rakietowe, którymi dysponują Chiny, Korea, Indie, Pakistan i Wietnam nie licząc Rosji i USA, sprawiają, że dotychczasowa bariera odległości w Azji straciła na znaczeniu, jednak ich użycie wydaje się być mało prawdopodobne. 1. Ujęcie definicyjne wyścigu zbrojeń Jedną z najbardziej charakterystycznych cech współczesnych stosunków międzynarodowych jest wyścig zbrojeń. Zjawisko to występowało już w historii dziejów, ale nigdy w tak szerokiej skali, natężeniu oraz przez tak długu czas. Podstawową przyczyną tego stanu rzeczy jest fakt, że typ współczesnych stosunków międzynarodowych od początku miał charakter konfrontacyjny. Jego pełny obraz ujawnił się zwłaszcza po II wojnie światowej, kiedy podstawowym elementem bezpieczeństwa stała się siła militarna 1. Teoretyczną eksplanacją wyścigu zbrojeń jest dylemat bezpieczeństwa będący naturalną konsekwencją zanarchizowania środowiska międzynarodowego i ciągłego braku poczucia bezpieczeństwa przez państwo. Jego maksymalizacja polega na konwersji zasobów na potencjał militarny, co odbierane jest 1 Z. Cesarz, E. Stadtmuller, Problemy polityczne współczesnego świata, Wrocław 2002, s ISSN , Nr 4 (8) 2011, s. 1-6
2 przez inne państwo bądź grupę państw jako potencjalne zagrożenie dla własnego bezpieczeństwa, powodując reakcje w postaci zwiększenia środków na zbrojenia. Działania takie prowadzą więc do ciągłego zwiększania bezpieczeństwa jednego z państw i reakcji drugiego, nakręcając w końcu irracjonalną spiralę zbrojeń 2. Za pierwszy wyścig zbrojeń uważa się okres przed I Wojną Światową, kiedy o supremację militarną ubiegały się Niemcy, Wielka Brytania, Francja, Rosja i Austro-Węgry. Do wyścigu zbrojeń na niespotykaną wcześniej skalę doszło po II Wojnie Światowej wraz z wybuchem Zimnej Wojny. Uczestniczyły w nim aktywnie państwa Wschodu i Zachodu, a także państwa neutralne i niezaangażowane, nie należące do bloków wojskowych. Objął on wszystkie regiony świata. Charakteryzował się stałym wzrostem znaczenia sił nuklearnych oraz wprowadzaniem coraz to nowych rodzajów broni (np. broń laserowa, rakietowa, elektroniczna). Na cele militarne przeznaczano coraz większe środki finansowe - w 1986 roku globalne wydatki zbrojeniowe przekroczyły 900 miliardów dolarów, z czego na USA i ZSRR przypadało 60%. Ponad 50 mln ludzi na świecie pracowało wówczas na potrzeby sił zbrojnych. W przypadku państw Trzeciego Świata wymogi wyścigu zbrojeń oznaczały przeznaczanie na zbrojenia bardzo dużej części budżetu (1/4 z nich przeznaczała na wojskowość 25%), co powodowało zaniedbanie innych potrzeb. W konsekwencji rozbudowy potencjału nuklearnego stworzono sytuację "wzajemnie gwarantowanej destrukcji", tj. zdolności do natychmiastowego wielokrotnego unicestwienia przeciwnika, co oznaczało, że przeprowadzenie zwycięskiej wojny stało się niemożliwe 3. Efektem wyścigu zbrojeń było malejące realne bezpieczeństwo państw, wzrost poczucia zagrożenia w społeczeństwach, dezorganizacja gospodarki przeciążonej wydatkami wojskowymi, wzrost napięcia w regionach nagromadzenia sił zbrojnych, powstawanie konfrontacyjnych doktryn militarnych Kontrola procesu zbrojeń Duże znaczenie w procesie kontroli zbrojeń nuklearnych przywiązywano do porozumień wielostronnych. Takim pierwszym znaczącym porozumieniem był zawarty w 1968 r. Układ o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej - NPT. Układ NPT wprowadzał dwie kategorie państw, tj. mocarstwa nuklearne i pozostałe państwa. Jako mocarstwa nuklearne określono te państwa, które wyprodukowały ładunki jądrowe i przeprowadziły próby jądrowe przed 1 stycznia 1967 r. wobec czego zaliczały się do nich tylko Stany Zjednoczone, ZSRR, ChRL, Wielką Brytanię i Francję. Pozostałe państwa nie miały tego statusu 5. Główne postanowienia traktatu zobowiązały sygnatariuszy będących mocarstwami nuklearnymi do nieprzekazywania, pośrednio bądź bezpośrednio, i niepomagania innym państwom w pozyskaniu broni jądrowej. Mocarstwom nuklearnym układ gwarantował także udostępnienie korzyści płynących z pokojowego wykorzystania energii jądrowej. Sygnatariuszy nie będących mocarstwami nuklearnymi układ obligował do nieprodukowania i niestarania się o pozyskanie broni jądrowej, a na mocy artykułu 2 P. Ostaszewski, Międzynarodowe stosunki polityczne, Warszawa 2008, s z dnia z dnia M. Pietras, Międzynarodowe stosunki polityczne, Lublin 2006, s
3 III zobowiązywał je do współpracy z Międzynarodową Agencją Energii Atomowej (IAEA). Artykuł IV stanowił jednocześnie, że postanowienia traktatu nie godzą w prawo do pokojowego wykorzystania energii jądrowej. Ustanowienie stref bezatomowych ma duże znaczenie, nie rozwiązuje jednak problemu zbrojeń jądrowych. Choć oficjalnie istnieje pięć mocarstw atomowych - USA, Rosja, Francja, Chiny, Wielka Brytania, a układ o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej (NPT) obowiązuje 175 państw, bronią taką dysponują inne państwa, które do niego nie przystąpiły Charakterystyka sytuacji w Azji Południowej Gdy w latach 90. rysowała się tendencja ograniczenia zbrojeń związana z końcem zimnej wojny i sukcesami rokowań rozbrojeniowych 7, to miała ona głównie miejsce w krajach wysoko rozwiniętych. W krajach rozwijających się tendencja ta była wręcz odwrotna. W Azji Południowej jednym z najludniejszych regionów świata, który tworzy głównie subkontynent indyjski i obejmuje siedem krajów: Bangladesz, Bhutan, Indie, Malediwy, Nepal, Pakistan oraz Sri Lankę 8 wydatki wojskowe wykazywały tendencję rosnącą, co było wynikiem trwających tam konfliktów. Utrzymywał się też wyścig zbrojeń pomiędzy Koreą Południową a Północną 9. Efektem prowadzonych działań jest posiadanie przez te kraje broni jądrowej. W okresie zimnej wojny państwa te były w dużej mierze uzależnione od mocarstw sprzymierzeńców. Rozwój globalizacji i procesy globalizacji sprawiły, że państwa azjatyckie mają coraz większe możliwości unowocześnienia i dozbrajania swoich armii. Usamodzielniają się w tej dziedzinie, wysyłają własne satelity, unowocześniają systemy łączności i rozpoznania. W państwach tych powstają kompleksy militarno-przemysłowe, prowadzi się badania nad nowymi technologiami wojskowymi 10. Zmianom tym towarzyszy redukcja sił lądowych ze względu na potrzebę dostosowania się do nowej rzeczywistości 11. Jako pierwsze do grona mocarstw atomowych w regionie dołączyły Chiny, które pierwszą bombę atomową skonstruowali już w 1964 r., co popchnęło Indie do współpracy z ZSRR, Chiny zaś zaczęły wspierać Pakistan. Subkontynent indyjski charakteryzuje się bowiem długotrwałym napięciem między Indiami a Pakistanem z tytułu rywalizacji o status mocarstw regionalnych. Chiny bardzo długo opierały się przystąpieniu do traktatu NPT. Stały na stanowisku, że w pierwszej kolejności redukcji arsenałów nuklearnych powinny dokonać USA i ZSRR. W 1992 r. przyjęły na siebie zobowiązania wynikające z układu NPT. Chiny opowiedziały się jednak za stworzeniem międzynarodowych mechanizmów gwarantujących nieproliferację broni masowego rażenia. Kluczową rolę zdaniem Pekinu powinna odgrywać ONZ. Władze Chińskiej Republiki Ludowej oświadczyły, że włączą się do wszelkich porozumień międzynarodowych, które będą dotyczyły nieproliferacji broni jądrowej, chemicznej oraz biologicznej. Strategia ta jest zawarta w Białej księdze. W dokumencie tym 6 Por. A. Ciupiński, K. Malak (red.), Bezpieczeństwo polityczne i wojskowe, Warszawa 2004, s z dnia z dnia Por. Z. Cesarz, E. Stadtmuller, Problemy, dz. cyt., s A. Ciupiński, K. Malak (red.), Bezpieczeństwo, dz. cyt., s Tamże, s
4 wprowadzono również nowe zasady kontroli eksportu materiałów i technologii, mogących mieć wojskowe zastosowanie 12. W niedługim czasie do grona posiadaczy arsenałów nuklearnych dołączyła Korea Północna, Indie i Pakistan. Istnieje także duże prawdopodobieństwo, że w przeciągu kilku najbliższych lat dołączy do nich Iran 13. Korea Północna mimo, że była sygnatariuszem traktatu 10 styczni 2004 roku poinformowała, że wycofuje się z traktatu NPT. Wznowiła swój program nuklearny oraz produkcję plutonu. Usunęła także inspektorów MAEA. Z układu NPT Phenian chciał wystąpić już w 1993 r. jednak sytuację załagodziły Stany Zjednoczone 14. Wyrażając zgodę na pomoc gospodarczą w zamian za rezygnację ze zbrojeń. Korea Północna chce powtórzyć sytuację z 1993 r. Mimo, że USA nie są skłonne dalej podtrzymywać rządu Korei Północnej, nie chcą rozwiązywać kryzysu siłą. Phenian posiada czwartą co do wielkości armię świata, broń biologiczną (wąglik, jad kiełbasiany, bakterie dżumy) i chemiczną (sarin, VX, fosgen, gaz musztardowy). Istnieje przypuszczenie, że nałożenie sankcji Korea Północna potraktuje nie jako ostrzeżenie, ale jako wypowiedzenie przez Waszyngton wojny. Pierwszy wybuch atomowy w Indiach miał miejsce w 1974 r. Prace nad rozbudową potencjału nuklearnego i środków jego przenoszenia przyśpieszono po przewrocie wojskowym w Pakistanie w 1977 r. i rozwoju ideologii islamskiej w tym kraju. W latach dziewięćdziesiątych Pakistan prowadził prace zmierzające do budowy arsenału jądrowego. Wywołało to sprzeciw Stanów Zjednoczonych i ograniczenie pomocy finansowej dla tego kraju. Amerykańskie inicjatywy utworzenia na subkontynencie indyjskim strefy wolnej od broni jądrowej nie powiodły się ze względu na brak akceptacji dla traktatu NPT, zarówno ze strony Indii, jak i Pakistanu. Próby jądrowe tych państw w maju 1998 r. potwierdziły przypuszczenia o posiadaniu przez nie tej broni i programów nuklearnych 15. Mimo sankcji nałożonych przez Radę Bezpieczeństwa ONZ państwom tym udało się wejść do klubu atomowego tylnymi drzwiami. W wyniku starań USA Indiom przyznano nawet status specjalny mogą one otrzymywać wsparcie z zagranicy w pracach nad pokojowym wykorzystaniem energii atomowej. Ten przywilej przysługuje zwykle jedynie państwom nienuklearnym, które poddały się pełnej kontroli Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA) 16. Ambicje mocarstwowe Indii i Pakistanu w połączeniu z kontrowersjami i incydentami wokół sporu terytorialnego o Kaszmir, mogą doprowadzić do kolejnego wybuchu wojny między nimi, wobec której z reguły nie pozostaną obojętne Chiny Ludowe jako kolejny regionalny rywal Indii oraz tradycyjny sojusznik Pakistanu. Próby atomowe Indii w maju 1998 r. zademonstrowały niechęć do porozumienia amerykańsko-chińskiego, wykazały dążenia do utworzenia przeciwwagi dla dominacji Chin w regionie. Sytuację bezpieczeństwa komplikuje dodatkowo przedłużająca się wojna domowa w Sri Lance, wobec której nie mogą być obojętne Indie 17. Przyszłym obszarem konfliktu może stać się także Ocean Indyjski, uważany przez Indie za ich wewnętrzny akwen. Tymczasem Chińczycy wybudowali bazy morskie 12 Tamże, s P. Ostaszewski, Międzynarodowe, dz. cyt., s A. Ciupiński, K. Malak (red.), Bezpieczeństwo, dz. cyt., s Tamże, s z dnia Por. E. Ciomer, L. W. Zyblikiewicz, Zarys współczesnych stosunków międzynarodowych, Warszawa-Kraków 2000, s
5 w Pakistanie i Birmie, stawiają stacje radarowe na birmańskich wyspach w pobliżu indyjskiego wybrzeża i rozmawiają o zainstalowaniu bazy wojskowej na Seszelach. Jednocześnie Pekin prowadzi ekspansję gospodarczą i polityczną w Afryce, z powodzeniem obłaskawiając afrykańskich przywódców. Należy także podkreślić, że Indie to obecnie jeden z najbardziej perspektywicznych nabywców uzbrojenia na świecie 18. Na początku 1996 r. bogate kraje Azji Południowo-Wschodniej (ASEAN) rozpoczęły konsultacje na temat utworzenia regionalnego bloku wojskowego. Miał on ułatwić rozwiązywanie wszelkich sporów i konfliktów w regionie, stać się nowym elementem zrównoważenia stosunków w całej strefie. W rezultacie celem ASEAN jest przyspieszenie wzrostu gospodarczego, wzrost dobrobytu społecznego, rozwój kultury pomiędzy członkami organizacji, ochrona pokoju i stabilności w regionie oraz zapewnienie możliwości do pokojowej dyskusji w kwestiach drażliwych 19. Ważnym osiągnięciem w dziedzinie kontroli i redukcji zbrojeń było przyjęcie Traktatu o Całkowitym Zakazie Prób Jądrowych - CTBT. Celem układu jest wprowadzenie całkowitego zakazu przeprowadzania prób z bronią jądrową lub innych próbnych eksplozji jądrowych. Warunkiem wejścia w życie CTBT jest jego podpisanie i ratyfikacja oraz czterdzieści cztery imiennie określone państwa, na których terytorium znajdują się reaktory jądrowe i/lub jądrowe reaktory badawcze. Indie, Pakistan i KRL-D go nie podpisały wobec czego do dzisiaj nie został ratyfikowany Wpływ sytuacji w regionie Azji Południowej na stabilność i bezpieczeństwo całego świata Pociski rakietowe, którymi dysponują Chiny, Korea, Indie, Pakistan i Wietnam nie licząc Rosji i USA, sprawiają, ze dotychczasowa bariera odległości w Azji straciła na znaczeniu. Na azjatyckiej szachownicy zaczyna brakować miejsca. Między innymi to sprawia, że obecność broni jądrowej w regionie nie grozi bezpośrednio rozpoczęciem takiego konfliktu. Wytwarza to raczej sytuację patową, w której żadna ze stron nie będzie chciała użyć tej broni jako pierwsza 21. Ogólnie można zauważyć, iż napięcia i konflikty na półwyspie indyjskim rzutują na labilny podsystem w całym regionie Oceanu Indyjskiego, który jest łącznikiem między Środkowym Wschodem a Azją Południowo-Wschodnią 22. Układ o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej nie odpowiada już swoim postanowieniom powstałym po zakończeniu zimnej wojny. Mocarstwa nuklearne nie są w skłonne do rozbrojenia nuklearnego, do którego zostały zobowiązane w Układzie 23. Ponadto kontrola i redukcja zbrojeń nie objęła taktycznej broni jądrowej, tj. o zasięgu poniżej 500 km. Bardzo duże niebezpieczeństwo stanowi możliwość pozyskania ładunków jądrowych lub budowa bomby radiologicznej przez struktury pozapaństwowe organizacje terrorystyczne 24. Posiadanie broni atomowej ma obecnie znaczenie karty przetargowej w stosunkach państw regionu i wielkich mocarstw z dnia z dnia M. Pietras, Międzynarodowe, dz. cyt., s A. Ciupiński, K. Malak (red.), Bezpieczeństwo, dz. cyt., s E. Ciomer, L. W. Zyblikiewicz, Zarys, dz. cyt., s M. Pietras, Międzynarodowe, dz. cyt., s Tamże, s A. Ciupiński, K. Malak (red.), Bezpieczeństwo, dz. cyt., s
6 Bibliografia 1. Cesarz Z., Stadtmuller E., Problemy polityczne współczesnego świata, Wrocław Ciomer E., Zyblikiewicz L. W., Zarys współczesnych stosunków międzynarodowych, Warszawa- Kraków Ciupiński A., Malak K.(red.), Bezpieczeństwo polityczne i wojskowe, Warszawa Ostaszewski P., Międzynarodowe stosunki polityczne, Warszawa Pietras M., Międzynarodowe stosunki polityczne, Lublin
Bezpieczeństwo ' polityczne i wojskowe
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ A 388068 Bezpieczeństwo ' polityczne i wojskowe Redakcja i opracowanie: Andrzej Ciupiński Kazimierz Malak WARSZAWA 2004 SPIS TREŚCI WSTĘP 9 CZĘŚĆ I. NOWE PODEJŚCIE DO POLITYKI
Bardziej szczegółowoproblemy polityczne współczesnego świata
Zbigniew Cesarz, Elżbieta Stadtmuller problemy polityczne współczesnego świata Wrocław 1998 Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego Spis treści Od autorów 5 Wstęp 7 I. Problemy globalne współczesności -
Bardziej szczegółowoProblemy polityczne współczesnego świata
A 372536 Zbigniew Cesarz, Elżbieta Stadtmiiller Problemy polityczne współczesnego świata Wrocław 2002 Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego Spis treści Od autorów 5 Wstęp 7 I. Problemy globalne współczesności
Bardziej szczegółowoTRANSATLANTIC TRENDS POLAND
TRANSATLANTIC TRENDS POLAND P.1 Czy uważa Pan(i), że dla przyszłości Polski będzie najlepiej, jeśli będziemy brali aktywny udział w sprawach światowych, czy też jeśli będziemy trzymali się od nich z daleka?
Bardziej szczegółowoPaweł Letko Яберное опужие после "холобной гойны", red. Алексей Г. Арбатов, Владимир З. Дворкин, Moskwa : [recenzja]
Paweł Letko Яберное опужие после "холобной гойны", red. Алексей Г. Арбатов, Владимир З. Дворкин, Moskwa : [recenzja] Przegląd Wschodnioeuropejski 3, 524-528 2012 PRZEGLĄD WSCHODNIOEUROPEJSKI 3 2012: 524-528
Bardziej szczegółowoAzja w stosunkach międzynarodowych. dr Andrzej Anders
Azja w stosunkach międzynarodowych dr Andrzej Anders Japonia współczesna Japonia jest jednym z nielicznych krajów pozaeuropejskich, które uniknęły kolonizacji w XIX w. Wraz z wzrostem mocarstwowości Japonii
Bardziej szczegółowoKierunki migracji: USA, Indie, Pakistan, Francja, RFN
Dane statystyczne Wzrost natężenia migracji Zmiana kontekstu migracji Rozwój komunikacji: internet, skype Nowoczesny transport Koniec zimnej wojny Globalizacja Wybuch nacjonalizmów Wydarzenia polityczne
Bardziej szczegółowoOrganizacja Traktatu Północnoatlantyckiego, (ang. North Atlantic Treaty Organization, NATO; organizacja politycznowojskowa powstała 24 sierpnia 1949
Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego, (ang. North Atlantic Treaty Organization, NATO; organizacja politycznowojskowa powstała 24 sierpnia 1949 na mocy podpisanego 4 kwietnia 1949 Traktatu Północnoatlantyckiego.
Bardziej szczegółowoMECHANIZMY KONTROLI ZBROJEŃ
MECHANIZMY KONTROLI ZBROJEŃ Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej w sprawie statku Lotus (1927 rok) stwierdził, że: Prawo międzynarodowe normuje relacje pomiędzy niepodległymi państwami. [...]
Bardziej szczegółowoWstęp 9. Rozdział 2 [Roman Kuźniar]
Spis treści [Roman Kuźniar] Wstęp 9 Rozdział 1 [Roman Kuźniar] Ewolucja problemu bezpieczeństwa rys historyczny 18 1. Pierwsze traktaty o pokoju i równowadze sił 19 2. Liga Narodów niedoceniony wynalazek
Bardziej szczegółowoSYLABUS. Studia Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów Politologia Studia II stopnia Studia stacjonarne
Rzeszów, 1 październik 201 r. SYLABUS Nazwa Spory i konflikty międzynarodowe Nazwa jednostki prowadzącej Wydział Socjologiczno-Historyczny przedmiot Katedra Politologii Kod MK_21 Studia Kierunek studiów
Bardziej szczegółowoROSYJSKA DOKTRYNA MILITARNA NA POTRZEBY NOWEJ ZIMNEJ WOJNY
UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 14.12.2016 R. Stanisław Koziej ROSYJSKA DOKTRYNA MILITARNA NA POTRZEBY NOWEJ ZIMNEJ WOJNY Tezy do dyskusji na seminarium katedralnym Plan Geneza i istota nowej (hybrydowej) zimnej
Bardziej szczegółowoNazwa jednostki prowadzącej Katedra Politologii, Wydział Socjologiczno-Historyczny
Rzeszów, 1 październik 201 r. SYLABUS Nazwa Spory i konflikty międzynarodowe Nazwa jednostki prowadzącej Katedra Politologii, przedmiot Wydział Socjologiczno-Historyczny Kod MK_6 Studia Kierunek studiów
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET WARSZAWSKI III Uniwersyteckie Dni Dyplomacji r. Stanisław Koziej ISTOTA I CHARAKTER NOWEJ ZIMNEJ WOJNY.
UNIWERSYTET WARSZAWSKI III Uniwersyteckie Dni Dyplomacji 12.04.2018r. Stanisław Koziej ISTOTA I CHARAKTER NOWEJ ZIMNEJ WOJNY Tezy do dyskusji Plan Geneza i istota nowej (hybrydowej) zimnej wojny między
Bardziej szczegółowoZASADY ZALICZENIA ĆWICZEŃ WNOPIP
ZASADY ZALICZENIA ĆWICZEŃ WNOPIP mgr. Aleksandra Spychalska aleksandra.spychalska@prawo.uni.wroc.pl konsultacje: sala 307 budynek A poniedziałki godz. 14.45-15.45 wtorki godz. 11.15-12.15 ZASADY ZALICZENIA
Bardziej szczegółowoPARLAMENT EUROPEJSKI
PARLAMENT EUROPEJSKI 2004 Dokument z posiedzenia 2009 7.3.2007 B6-0093/2007 PROJEKT REZOLUCJI zamykającej debatę nad oświadczeniami Rady i Komisji zgodnie z art. 103 ust. 2 Regulaminu złoŝyli André Brie,
Bardziej szczegółowo70. ROCZNICA ZAKOŃCZENIA II WOJNY ŚWIATOWEJ
70. ROCZNICA ZAKOŃCZENIA II WOJNY ŚWIATOWEJ Wojna 1939-1945 była konfliktem globalnym prowadzonym na terytoriach: Europy, http://wiadomosci.dziennik.pl/wydarzenia/galeria/402834,5,niemcy-atakuja-polske-ii-wojna-swiatowa-na-zdjeciach-koszmar-ii-wojny-swiatowej-zobacz-zdjecia.html
Bardziej szczegółowoAzja w Stosunkach Międzynarodowych. Stowarzyszenie Krajów Azji Południowo Wschodniej
Azja w Stosunkach Międzynarodowych Stowarzyszenie Krajów Azji Południowo Wschodniej Logo i flaga ASEAN ASEAN Stowarzyszenie Krajów Azji Południowo Wschodniej (ang. Association of Southeast Asian Nations
Bardziej szczegółowoORGANIZACJA NARODÓW ZJEDNOCZONYCH
ORGANIZACJA NARODÓW ZJEDNOCZONYCH ONZ 26.06.1945: podpisanie Karty Narodów Zjednoczonych na konferencji w San Francisco (USA) 24.10.1945: wejście w życie Karty Narodów Zjednoczonych po złożeniu instrumentów
Bardziej szczegółowoStanisław Koziej NOWA ZIMNA WOJNA MIĘDZY ROSJĄ I ZACHODEM: ZAGROŻENIA I WYZWANIA. Tezy do dyskusji.
www.koziej.pl @SKoziej UNIWERSYTET JANA KOCHANOWSKIEGO Kielce, 25.04.2018r. Stanisław Koziej NOWA ZIMNA WOJNA MIĘDZY ROSJĄ I ZACHODEM: ZAGROŻENIA I WYZWANIA Tezy do dyskusji www.koziej.pl @SKoziej 1 Plan
Bardziej szczegółowoStrefy wpływów i dominacja mocarstw w regionie Azji i Pacyfiku czwartek, 23 września :09
W regionie Azji i Pacyfiku obecne są wszystkie mocarstwa współczesnego świata. Stany Zjednoczone, które są zainteresowane utrwaleniem bądź rozszerzeniem swojej strefy wpływów, Japonia, która chce odgrywać
Bardziej szczegółowoOD STAROŻYTNOŚCI DO R.
Spis treści WSTĘP 13 Rozdział 1 Dzieje CYPRU OD STAROŻYTNOŚCI DO 1878 R. 1.1. Historia Cypru do podboju tureckiego w 1571 r. 21 1.2. Cypr pod rządami Turków w latach 1571-1878 27 1.3. Sytuacja międzynarodowa
Bardziej szczegółowoOświadczenie rządu chińskiego z 31 lipca 1963 roku
Oświadczenie rządu chińskiego z 31 lipca 1963 roku 1 http://maopd.wordpress.com/ Oświadczenie rządu Chińskiej Republiki Ludowej z dnia 31 lipca 1963 roku. Maoistowski Projekt Dokumentacyjny 2013 2 Przedstawiciele
Bardziej szczegółowoHistorisch-technisches Informationszentrum.
1 Historisch-technisches Informationszentrum. Wojskowy Ośrodek Badawczy w Peenemünde był w latach 1936-1945 jednym z najbardziej nowoczesnych ośrodków technologii na świecie. W październiku 1942 roku udało
Bardziej szczegółowozbadania możliwości rozszerzenia zakresu zakazów i ograniczeń zawartych w niniejszej konwencji i w załączonych do niej protokołach, biorąc również
Konwencja o zakazie lub ograniczeniu użycia pewnych broni konwencjonalnych, które mogą być uważane za powodujące nadmierne cierpienia lub mające niekontrolowane skutki, Genewa, 10 października 1980 r.
Bardziej szczegółowo_ A AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ. WYDZIAŁ STRATEGICZNO-OBRONNY Katedra Prawa i Bezpieczeństwa Międzynarodowego QD KONFLIKTÓW DO PARTNERSKIEJ WSPÓŁPRACY
_ A AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ WYDZIAŁ STRATEGICZNO-OBRONNY Katedra Prawa i Bezpieczeństwa Międzynarodowego AON wewn. 4969/97 QD KONFLIKTÓW DO PARTNERSKIEJ WSPÓŁPRACY. Redakcja naukowa prof. zw. dr hab.
Bardziej szczegółowoB8-0146/2016 } B8-0169/2016 } B8-0170/2016 } B8-0177/2016 } B8-0178/2016 } RC1/Am. 2
B8-0178/2016 } RC1/Am. 2 2 Motyw B B. mając na uwadze, że w kontekście arabskiej wiosny w lutym 2011 r. Libijczycy wyszli na ulice, co przerodziło się w dziewięciomiesięczny konflikt wewnętrzny; mając
Bardziej szczegółowoTEKSTY PRZYJĘTE. uwzględniając swoją rezolucję z dnia 10 marca 2010 r. w sprawie Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej 2,
Parlament Europejski 2014-2019 TEKSTY PRZYJĘTE P8_TA(2016)0424 Bezpieczeństwo jądrowe i nierozprzestrzenianie Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 27 października 2016 r. w sprawie bezpieczeństwa
Bardziej szczegółowoPROJEKT REZOLUCJI. PL Zjednoczona w różnorodności PL. Parlament Europejski B8-1131/
Parlament Europejski 2014-2019 Dokument z posiedzenia B8-1131/2016 19.10.2016 PROJEKT REZOLUCJI złożony w następstwie oświadczenia wiceprzewodniczącej Komisji/wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych
Bardziej szczegółowo, , POLSKA POLITYKA ZAGRANICZNA W OPINII SPOŁECZNEJ WARSZAWA, PAŹDZIERNIK 95
CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT ZESPÓŁ REALIZACJI BADAŃ 629-35 - 69, 628-37 - 04 621-07 - 57, 628-90 - 17 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET: http://www.cbos.pl
Bardziej szczegółowoCBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ DEZAPROBATA EWENTUALNEJ INTERWENCJI ZBROJNEJ W IRAKU BS/31/2003 KOMUNIKAT Z BADAŃ WARSZAWA, LUTY 2003
CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT OŚRODEK INFORMACJI 629-35 - 69, 628-37 - 04 693-46 - 92, 625-76 - 23 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET http://www.cbos.pl
Bardziej szczegółowoŻycie młodych ludzi w państwie Izrael
III SPOTKANIE - Konflikt izraelsko-palestyński na progu XXI wieku Życie młodych ludzi w państwie Izrael 1. Powszechna służba wojskowa kobiet i mężczyzn (rola IDF w społeczeństwie); 2. Aktywność polityczna
Bardziej szczegółowoPodręcznik akademicki dotowany przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Recenzenci: prof. dr hab. Marek Pietraś prof. dr hab. Michał Chorośnicki Redaktor prowadząca: Anna Raciborska Redakcja: Anna Kaniewska Korekta: Joanna Barska, Anna Kaniewska Projekt okładki: Katarzyna
Bardziej szczegółowoForma zajęć zaliczenia. ECTS łącznie
Kierunek: stosunki międzynarodowe studia II st. Specjalność: Studia pozaeuropejskie Specjalizacja: Studia nad Afryką oraz Bliskim i Środkowym Wschodem minimum programowe 2018/2019 I rok Lp Nazwa modułu
Bardziej szczegółowoSpis treści CZĘŚĆ I. PODSTAWOWE POJĘCIA, PODSTAWY PRAWNE I ZASADY FUNKCJONOWANIA DYPLOMACJI WIELOSTRONNEJ
Spis treści CZĘŚĆ I. PODSTAWOWE POJĘCIA, PODSTAWY PRAWNE I ZASADY FUNKCJONOWANIA DYPLOMACJI WIELOSTRONNEJ Rozdział l. POJĘCIE DYPLOMACJI WIELOSTRONNEJ 1.1. Definicja dyplomacji 1.1.1. Tradycyjne i nowe
Bardziej szczegółowoTERRORYZM JAKO STRATEGICZNE ZAGROŻENIE W WARUNKACH
r. Stanisław Koziej 1 TERRORYZM JAKO STRATEGICZNE ZAGROŻENIE W WARUNKACH NOWEJ ZIMNEJ WOJNY 2 Agenda Strategiczne środowisko bezpieczeństwa Charakter współczesnego terroryzmu Dylematy walki z terroryzmem
Bardziej szczegółowoWPŁYW RELIGII I KULTURY NA ROZWÓJ WSPÓŁCZESNYCH PAŃSTW
ĆWICZENIA IV WPŁYW RELIGII I KULTURY NA ROZWÓJ WSPÓŁCZESNYCH PAŃSTW POJĘCIE RELIGII I KULTURY RELIGIA to zespół wierzeń dotyczących ludzkości i człowieka, związanych z nim zagadnień oraz form organizacji
Bardziej szczegółowoPróbka książki wyłącznie do celów informacyjnych.
Próbka książki wyłącznie do celów informacyjnych. Copyright by Wydawnictwo KIRIN spis treści Wstęp...7 Rozdział 1 Czynniki kształtujące obecną japońską politykę bezpieczeństwa...15 1.1 9 artykuł konstytucji...15
Bardziej szczegółowo*** PROJEKT ZALECENIA
PARLAMENT EUROPEJSKI 2009-2014 Komisja Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych 30.1.2014 2013/0120B(NLE) *** PROJEKT ZALECENIA w sprawie projektu decyzji Rady w sprawie zawarcia Umowy
Bardziej szczegółowoSIŁA I JEJ ZASTOSOWANIE W STOSUNKACH MIĘDZYNARODOWYCH
ĆWICZENIA II SIŁA I JEJ ZASTOSOWANIE W STOSUNKACH MIĘDZYNARODOWYCH PROBLEMATYKA SIŁY I JEJ UŻYCIA 1. perspektywa historyczna 2. trudność w określeniu samego pojęcia 3. złożone formy zastosowania 4. art.
Bardziej szczegółowoRAPORT: ROSJA TNIE WYDATKI NA WOJSKO, WSCHODNIA FLANKA NATO - ZWIĘKSZA
aut. Jakub Palowski 07.05.2018 RAPORT: ROSJA TNIE WYDATKI NA WOJSKO, WSCHODNIA FLANKA NATO - ZWIĘKSZA Rosja po raz pierwszy od około 20 lat zmniejszyła swoje wydatki obronne w 2017 roku, podczas gdy kraje
Bardziej szczegółowoNie ma chyba nikogo, kto by nie stawiał sobie pytania o przyszłość swoją, najbliższych, kraju czy świata.
Nie ma chyba nikogo, kto by nie stawiał sobie pytania o przyszłość swoją, najbliższych, kraju czy świata. Tym bardziej, że ogromna jest dynamika zmian jakich jesteśmy światkami w ostatnich kilkudziesięciu
Bardziej szczegółowoRada odpowiada za utrzymanie pokoju na świecie. W przypadku wybuchu konfliktu może podjąć decyzję w wysłaniu w rejon konfliktu sił pokojowych.
Katarzyna Gontek Rada odpowiada za utrzymanie pokoju na świecie. W przypadku wybuchu konfliktu może podjąć decyzję w wysłaniu w rejon konfliktu sił pokojowych. Składa się z 15 członków, z czego 5 (USA,
Bardziej szczegółowoWstęp. CZĘŚĆ I. Bezpieczeństwo militarne
Wstęp CZĘŚĆ I. Bezpieczeństwo militarne Rozdział 1. Rola i modele sił zbrojnych we współczesnym świecie Role armii Modele armii Armie wybranych państw Rozdział 2. Wojny i konflikty zbrojne Definicja wojny
Bardziej szczegółowoSIPRI YEARBOOK Maciej MAGIERA. DOI : /ps
Przegląd Strategiczny 2017, nr 10 Maciej MAGIERA Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu DOI : 10.14746/ps.2017.1.32 SIPRI YEARBOOK 2016 SIPRI (Sztokholmski Międzynarodowy Instytut Badań nad Pokojem)
Bardziej szczegółowoCENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ
CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT OŚRODEK INFORMACJI 629-35 - 69, 628-37 - 04 693-46 - 92, 625-76 - 23 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET http://www.cbos.pl
Bardziej szczegółowoSYLABUS. Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Socjologiczno-Historyczny, Katedra Politologii
Rzeszów, 1 październik 2014 r. SYLABUS Nazwa Najnowsza historia polityczna Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Socjologiczno-Historyczny, Katedra Politologii Kod MK_5 Studia Kierunek studiów
Bardziej szczegółowoJerzy Zdanowski WPROWADZENIE
X: 2013 nr 3 Jerzy Zdanowski WPROWADZENIE W latach 60. wybitny amerykański politolog Malcolm Kerr, znawca problematyki bliskowschodniej, wprowadził do obiegu naukowego termin arabska zimna wojna. W tym
Bardziej szczegółowoŻycie młodych ludzi w państwie Izrael
III SPOTKANIE - Konflikt izraelsko-palestyński na progu XXI wieku Życie młodych ludzi w państwie Izrael 1. Powszechna służba wojskowa kobiet i mężczyzn (rola IDF w społeczeństwie); 2. Aktywność polityczna
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp. Część I. Istota, ewolucja i czynniki międzynarodowych stosunków politycznych
Spis treści Wstęp Część I. Istota, ewolucja i czynniki międzynarodowych stosunków politycznych Rozdział 1 / Marek Pietraś Istota i ewolucja międzynarodowych stosunków politycznych 1. Istota międzynarodowych
Bardziej szczegółowoSurowce energetyczne a energia odnawialna
Surowce energetyczne a energia odnawialna Poznań 6 czerwca 2012 1 Energia = cywilizacja, dobrobyt Warszawa 11 maja 2012 Andrzej Szczęśniak Bezpieczeństwo energetyczne - wykład dla PISM 2 Surowce jako twarda
Bardziej szczegółowoGniewomir Pieńkowski Funkcjonalne Obszary Analizy Problemu Kryzysu w Stosunkach Międzynarodowych
Gniewomir Pieńkowski Funkcjonalne Obszary Analizy Problemu Kryzysu w Stosunkach Międzynarodowych Łódź 2014r. Skład, redakcja i korekta techniczna: Wydawnicto Locuples Projekt okładki: Wydawnictwo Locuples
Bardziej szczegółowoTradycyjna Gospodarka światowa i jej upadek
Tradycyjna Gospodarka światowa i jej upadek AGENDA 1. Definicje 2. Okres przed-tradycyjny 3. Rewolucja Przemysłowa 4. Współczesna gospodarka Światowa Definicje gospodarka światowa, ekon. historycznie ukształtowany
Bardziej szczegółowoGospodarki krajów wschodzących po kryzysie. 14/03/2011 Jakub Janus
Gospodarki krajów wschodzących po kryzysie 14/03/2011 Jakub Janus 1 Plan prezentacji 1. Wzrost gospodarczy po kryzysie w perspektywie globalnej 2. Sytuacja w głównych gospodarkach 1. Chiny 2. Indie 3.
Bardziej szczegółowoMiędzynarodowe Targi Górnictwa, Przemysłu Energetycznego i Hutniczego KATOWICE 2015. Konferencja: WĘGIEL TANIA ENERGIA I MIEJSCA PRACY.
Międzynarodowe Targi Górnictwa, Przemysłu Energetycznego i Hutniczego KATOWICE 2015 Konferencja: WĘGIEL TANIA ENERGIA I MIEJSCA PRACY Wprowadzenie Janusz Olszowski Górnicza Izba Przemysłowo-Handlowa Produkcja
Bardziej szczegółowoGospodarka światowa w 2015. Mateusz Knez kl. 2A
Gospodarka światowa w 2015 Mateusz Knez kl. 2A Koło Ekonomiczne IV LO Nasze koło ekonomiczne współpracuje z Uniwersytetem Ekonomicznym w Poznaniu. Wspólne działania rozpoczęły się od podpisania umowy pomiędzy
Bardziej szczegółowoRyszard Unia Europejska
A 377214 Ryszard Unia Europejska jako aktor stosunków międzynarodowych Wydawnictwo Naukowe Scholar Warszawa 2003 Spis treści Wstęp 13 Rozdział I Budowanie unii politycznej państw Wspólnoty Europejskiej:
Bardziej szczegółowoPOKÓJ I BEZPIECZEŃSTWO WSPÓŁCZESNYCH PAŃSTW
ĆWICZENIA I POKÓJ I BEZPIECZEŃSTWO WSPÓŁCZESNYCH PAŃSTW PERSPEKTYWA HISTORYCZNA - początki badań; 1910- Carnegie Endowment for International Peace i World Peace Foundation - Isza Wojna Światowa, ład powojenny
Bardziej szczegółowoWstęp Sławomir Dębski... 5
SPIS TREŚCI Wstęp Sławomir Dębski............................. 5 I. Wybrane zagadnienia z zakresu ewolucji struktur organizacyjnych polskiej służby dyplomatyczno-konsularnej w latach 1944 1989 Krzysztof
Bardziej szczegółowoŚwiat po wielkiej wojnie
Świat po wielkiej wojnie 1. Konferencja pokojowa w Paryżu Początek to styczeń 1919r. Obradami kierowała Rada Najwyższa; złożona z przedstawicieli 5 zwycięskich mocarstw: 1. USA (prez. Wilson), 2. Wielka
Bardziej szczegółowoPolityka zagraniczna Chin. Między integracją a dążeniem do mocar
Model : - Producent : - Autor: Jean-Pierre Cabestan stwowości Tytuł oryginalny: La politique internationale de la Chine. Entre intégration et volonté de puissance Tłumaczenie: Elżbieta Brzozowska Wzrost
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 30 maja 2017 r. Poz. 1045
Warszawa, dnia 30 maja 2017 r. Poz. 1045 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROZWOJU I FINANSÓW 1) z dnia 25 maja 2017 r. w sprawie krajowego zezwolenia generalnego 2) Na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 29 listopada
Bardziej szczegółowoUwagi: Celem tego wykładu jest wprowadzenie studentów do tematyki związanej z przypadkami nadużycia nauk biologicznych i wykorzystania ich do wrogich
1 2 3 Uwagi: Celem tego wykładu jest wprowadzenie studentów do tematyki związanej z przypadkami nadużycia nauk biologicznych i wykorzystania ich do wrogich celów. Innymi słowy, wykład ma posłużyć przedstawieniu
Bardziej szczegółowoWykaz zagadnień do egzaminu magisterskiego na kierunku STOSUNKI MIĘDZYNARODOWE
Wykaz zagadnień do egzaminu magisterskiego na kierunku STOSUNKI MIĘDZYNARODOWE ZAGADNIENIA OGÓLNE 1. Modele bezpieczeństwa międzynarodowego 2. Mechanizmy bezpieczeństwa w Europie 3. Broń masowego rażenia
Bardziej szczegółowoKoncepcja strategiczna obrony obszaru północnoatlantyckiego DC 6/1 1 grudnia 1949 r.
Koncepcja strategiczna obrony obszaru północnoatlantyckiego DC 6/1 1 grudnia 1949 r. I Preambuła 1. Osiągnięcie celów Traktatu Północnoatlantyckiego wymaga integracji przez jego państwa-strony takich środków
Bardziej szczegółowoSprawdzian 2. Rozdziały
Sprawdzian 2. Rozdziały 11. 20. Grupa B Imię i nazwisko Klasa Ocena Nr zadania 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Suma punktów Liczba punktów Zadanie 1. (2 pkt) Oceń, czy zdania dotyczące Indii i Chin w okresie kolonializmu
Bardziej szczegółowoSOCJOLOGIA GLOBALNYCH PROCESÓW SPOŁECZNYCH
SOCJOLOGIA GLOBALNYCH PROCESÓW SPOŁECZNYCH Wykład 4 KONFLIKT CYWILIZACJI Samuel Huntington SAMUEL HUNTINGON ZDERZENIE CYWILIZACJI, 1993, 1997 Ur. 1927 r., amerykański profesor Uniwersytetu Eaton, prezes
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI Wykaz skrótów Podziękowania Wstęp Rozdział 1. Pojęcie bezpieczeństwa Rozdział 2. Zagrożenia bezpieczeństwa
SPIS TREŚCI Wykaz skrótów................................................................... 11 Podziękowania................................................................... 15 Wstęp...........................................................................
Bardziej szczegółowoStanisław Koziej EWOLUCJA ŚRODOWISKA BEZPIECZEŃSTWA W WARUNKACH NOWEJ ZIMNEJ WOJNY
www.koziej.pl @SKoziej Stanisław Koziej EWOLUCJA ŚRODOWISKA BEZPIECZEŃSTWA W WARUNKACH NOWEJ ZIMNEJ WOJNY Konferencja PAN: Bezpieczeństwo Europy w dobie przesileń cywilizacyjnych, Jabłonna 19.04.2018r.
Bardziej szczegółowoINSTYTUT STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH
INSTYTUT STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH Minimum programowe dla studentów MISH od r. 2009/10 Studia pierwszego stopnia ROK I Historia stosunków międzynarodowych Geografia polityczna i ekonomiczna świata Wstęp
Bardziej szczegółowoDokument z posiedzenia PROJEKT REZOLUCJI
Parlament Europejski 2014-2019 Dokument z posiedzenia B8-1125/2016 19.10.2016 PROJEKT REZOLUCJI złożony w następstwie oświadczenia wiceprzewodniczącej Komisji/wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych
Bardziej szczegółowoAzja 1. Azja kontynent wielkich kontrastów
Azja 1. Azja kontynent wielkich kontrastów terminu Eurazja świata Eurazję i Azję wymienia przykłady kontrastów geograficznych Azji wybrane elementy linii brzegowej Azji i podaje ich nazwy wymienia czynniki
Bardziej szczegółowoDOKTRYNA GIERASIMOWA DR KRZYSZTOF LIEDEL DYREKTOR CBNT CC
DOKTRYNA GIERASIMOWA DR KRZYSZTOF LIEDEL DYREKTOR CBNT CC WALERIJ GIERASIMOW (2013) Reguły wojny uległy zmianie. Wzrosła rola niewojskowych sposobów osiągania celów politycznych i strategicznych, które
Bardziej szczegółowoKonflikty zbrojne współczesnego świata Kod przedmiotu
Konflikty zbrojne współczesnego świata - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Konflikty zbrojne współczesnego świata Kod przedmiotu 14.1-WZ-BezD-KZWŚ-S16 Wydział Kierunek Wydział Ekonomii
Bardziej szczegółowoWspółczesne zagrożenia cywilizacyjne czasu wojny i pokoju. Prowadzący (dr Dariusz Kotarski)
Współczesne zagrożenia cywilizacyjne czasu wojny i pokoju Prowadzący (dr Dariusz Kotarski) Tematyka zajęć 1. Istotne cechy i Istotne cechy i podział cywilizacji we współczesnym świecie. 2. Uwarunkowania
Bardziej szczegółowoUkład o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej
22.12.2010 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej C 349 E/77 Układ o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej P7_TA(2010)0062 Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 10 marca 2010 r. w sprawie Układu o nierozprzestrzenianiu
Bardziej szczegółowoPublikacja dofinansowana przez Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego
Redaktor prowadzący: Anna Raciborska Redakcja: Anna Kaniewska Korekta: Michał Olewnik Projekt okładki: Katarzyna Juras Copyright by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o., Warszawa 2010 ISBN 978-83-7383-469-9
Bardziej szczegółowoCENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ
CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT OŚRODEK INFORMACJI 629-35 - 69, 628-37 - 04 693-46 - 92, 625-76 - 23 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET http://www.cbos.pl
Bardziej szczegółowo, , ZAGROŻENIA DLA ŚWIATA I OPINIE O EWENTUALNEJ INTERWENCJI ZBROJNEJ W BYŁEJ JUGOSŁAWII
CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT ZESPÓŁ REALIZACJI BADAŃ 629-35 - 69, 628-37 - 04 621-07 - 57, 628-90 - 17 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET: http://www.cbos.pl
Bardziej szczegółowoTERRORYZM MIĘDZYNARODOWY JAKO ZAGROŻENIE DLA WSPÓŁCZESNYCH PAŃSTW
ĆWICZENIA III TERRORYZM MIĘDZYNARODOWY JAKO ZAGROŻENIE DLA WSPÓŁCZESNYCH PAŃSTW POJĘCIE TERRORYZMU Terroryzm: - jedna z form przemocy politycznej - politycznie motywowana przemoc skierowana przeciw celom
Bardziej szczegółowoOcena dążeń Rosji i konfliktu rosyjsko-gruzińskiego
Ocena dążeń Rosji i konfliktu rosyjsko-gruzińskiego Wyniki badań Instytutu Spraw Publicznych Rosja i Niemcy zawsze należały do sąsiadów, z którymi Polacy wiązali największe obawy. Wojna rosyjsko-gruzińska
Bardziej szczegółowoInternetowy Miesięcznik Idei, nr 9 (75)/2016, 7 września 4 października A więc wojna
A więc wojna JAcek BArtosiAk Stały współpracownik Nowej Konfederacji, ekspert ds. geopolityki CA KJ, doktor nauk społecznych Konflikt dwóch największych mocarstw i dwóch największych gospodarek, USA i
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI GEOGRAFIA JAKO NAUKA 9
GEOGRAFIA JAKO NAUKA 9 I PLANETA ZIEMIA. ZIEMIA JAKO CZĘŚĆ WSZECHŚWIATA 1. Pierwotne wyobrażenia o kształcie Ziemi i ich ewolucja 11 2. Wszechświat. Układ Słoneczny 12 3. Ruch obrotowy Ziemi i jego konsekwencje
Bardziej szczegółowoEnergia chińskiego smoka. Próba zdefiniowania chińskiej polityki energetycznej. mgr Maciej M. Sokołowski WPiA UW
Energia chińskiego smoka. Próba zdefiniowania chińskiej polityki energetycznej. mgr Maciej M. Sokołowski WPiA UW Definiowanie polityki Polityka (z gr. poly mnogość, różnorodność; gr. polis państwo-miasto;
Bardziej szczegółowoATOMOWA PIĘŚĆ PARYŻA
11.11.2014 ATOMOWA PIĘŚĆ PARYŻA Francja, która dysponuje blisko 300 głowicami jądrowymi pozostaje drugą potęgą nuklearną w NATO. Dzięki wykorzystaniu okrętów podwodnych z pociskami balistycznymi w połączeniu
Bardziej szczegółowoKażde pytanie zawiera postawienie problemu/pytanie i cztery warianty odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa.
Każde pytanie zawiera postawienie problemu/pytanie i cztery warianty odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa. 1. Podstawowym używanym w Polsce pierwotnym nośnikiem energii jest: a) ropa naftowa
Bardziej szczegółowoWstęp... 11 Wykaz wybranych skrótów... 15. 1. Bezpieczeństwo jako kategoria współczesnych stosunków międzynarodowych
Spis treści Wstęp.............................................................. 11 Wykaz wybranych skrótów............................................ 15 1. Bezpieczeństwo jako kategoria współczesnych
Bardziej szczegółowoAzja w Stosunkach Miedzynarodowych. Dr Andrzej Anders
Azja w Stosunkach Miedzynarodowych Dr Andrzej Anders Azja w Stosunkach Miedzynarodowych Literatura do zajęć: Krzysztof Gawlikowski, Małgorzata Ławacz (red) Azja Wschodnia na przełomie XX i XXI wieku, Warszawa
Bardziej szczegółowoDOI: /meip.2(65) /s.koziej
Stanisław Koziej * JACEK BARTOSIAK PACYFIK I EURAZJA. O WOJNIE, WYD. JACEK BARTOSIAK, WARSZAWA 2016, SS. 623 DOI: 10.26399/meip.2(65).2019.24/s.koziej Doktor Jacek Bartosiak jest uznanym w polskim środowisku
Bardziej szczegółowoTendencje i uwarunkowania biznesu międzynarodowego
Tendencje i uwarunkowania biznesu międzynarodowego Dr Bogdan Buczkowski Katedra Wymiany Międzynarodowej Konferencja organizowana w ramach projektu Utworzenie nowych interdyscyplinarnych programów kształcenia
Bardziej szczegółowoCENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ
CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT 69--69; 68-7-0 UL. ŻURAWIA A, SKR. PT. INTERNET http://www.cbos.pl OŚRODEK INFORMACJI 69-6-9, 6-76- 00-0 W A R S Z A W A E-mail: sekretariat@cbos.pl TELEFAX
Bardziej szczegółowoI Seminarium Migracyjne EUMIGRO pt. Migracje, uchodźstwo i azyl w Europie wczoraj, dziś, jutro, 5 kwietnia 2017 r. Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
I Seminarium Migracyjne EUMIGRO pt. Migracje, uchodźstwo i azyl w Europie wczoraj, dziś, jutro, 5 kwietnia 2017 r. Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Sprawiedliwość społeczna migracji osiedleńczych dr
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 29 maja 2014 r. Poz. 702
Warszawa, dnia 29 maja 2014 r. Poz. 702 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI 1) z dnia 19 maja 2014 r. w sprawie krajowego zezwolenia generalnego 2) Na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 29 listopada
Bardziej szczegółowoHandel zagraniczny Polski w 2012 roku
Handel zagraniczny Polski w 2012 roku JANUSZ PIECHOCIŃSKI Luty 2013 Obroty towarowe Polski z zagranicą w latach 2000-2013 mld EUR 160 Redukcja deficytu w latach 2008-2012 o ponad 60%, tj. o 16,5 mld EUR.
Bardziej szczegółowoCBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ OPINIE O PLANACH ZBROJNEJ INTERWENCJI W IRAKU BS/18/2003 KOMUNIKAT Z BADAŃ WARSZAWA, STYCZEŃ 2003
CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT OŚRODEK INFORMACJI 629-35 - 69, 628-37 - 04 693-46 - 92, 625-76 - 23 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET http://www.cbos.pl
Bardziej szczegółowoPOLICY PAPERS. Nr 3/2009. Warszawa, styczeń 2009 ZJEDNOCZENIE PÓŁWYSPU KOREAŃSKIEGO PERSPEKTYWY I ZAGROŻENIA
POLICY PAPERS Nr 3/2009 Warszawa, styczeń 2009 Małgorzata CITKO * ZJEDNOCZENIE PÓŁWYSPU KOREAŃSKIEGO PERSPEKTYWY I ZAGROŻENIA Od lat 50-tych XX w. podział Półwyspu Koreańskiego stanowi duży problem dla
Bardziej szczegółowoCHINY ŚWIATOWYM HEGEMONEM?
Rozdział 3 MERKANTYLISTYCZNA STRATEGIA NADWYŻEK W HANDLU ZAGRANICZNYM I PŁYNĄCE Z NIEJ KORZYŚCI 94 1. Merkantylizm albo potrzeba nadwyżek w handlu zagranicznym 94 2. Wzrost, wydatki wewnętrzne i saldo
Bardziej szczegółowoInformacja BBN nt. nowej Narodowej Strategii Wojskowej USA
Źródło: http://www.bbn.gov.pl/pl/wydarzenia/6906,informacja-bbn-nt-nowej-narodowej-strategii-wojskowej-usa.html Wygenerowano: Środa, 3 sierpnia 2016, 09:55 Strona znajduje się w archiwum. Data publikacji
Bardziej szczegółowoPrzedmowa. Część 1 TEORIE POLITYCZNE. 1. Co to jest polityka? 2. Rządy, systemy i ustroje. 3. Ideologie polityczne XIII
Przedmowa XIII Część 1 TEORIE POLITYCZNE 1. Co to jest polityka? Definiowanie polityki 4 Polityka jako sztuka rządzenia 6 Polityka jako sprawy publiczne 10 Polityka jako kompromis i konsensus 11 Polityka
Bardziej szczegółowo10. Perspektywy rozwiązywania problemu zadłużenia: koordynowanie polityki ekonomicznej w ramach spotkań przywódców i ministrów finansów państw; mądra
TEMAT: Zadłużenie międzynarodowe 9. 8. Funkcje kredytów w skali międzynarodowej: eksport kapitałów; możliwość realizacji określonych inwestycji np. przejęcie kontroli nad firmą znajdującą się zagranicą,
Bardziej szczegółowo