S T A T U T. ZESPOŁU SZKÓŁ SPECJALNYCH NR 2 w KRAKOWIE. Tekst ujednolicony

Transkrypt

1 S T A T U T ZESPOŁU SZKÓŁ SPECJALNYCH NR 2 w KRAKOWIE Tekst ujednolicony Podstawa prawna: ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty w brzmieniu obowiązującym (Dz. U. z 2004 r. Nr 256 z późn. zmianami ) oraz akty wykonawcze do ustawy, uchwała nr 18 /2002/2003 Rady Pedagogicznej ZSS nr 2 z dnia 16 kwietnia 2003 r. w sprawie zatwierdzenia jednolitego tekstu Statutu Zespołu Szkół Specjalnych nr 2 w Krakowie, uchwała nr 17 /2005/2006 Rady Pedagogicznej ZSS nr 2 z dnia 13 czerwca 2006 r. w sprawie zatwierdzenia znowelizowanego, jednolitego tekstu Statutu Zespołu Szkół Specjalnych nr 2, uchwała nr 9 /2008/2009 Rady Pedagogicznej ZSS nr 2 z dnia 30 września 2008 r. w sprawie zatwierdzenia nowelizacji Statutu Zespołu Szkół Specjalnych nr 2, uchwała nr 10 /2009/2010 Rady Pedagogicznej ZSS nr 2 z dnia 24 listopada 2009 r. w sprawie zmian w Statucie Zespołu Szkół Specjalnych nr 2, uchwała nr 14 /2010/2011 Rady Pedagogicznej ZSS nr 2 z dnia 23 listopada 2010 r. w sprawie zmian w Statucie Zespołu Szkół Specjalnych nr 2, uchwała nr 7 /2011/2012 Rady Pedagogicznej ZSS nr 2 z dnia 27 września 2011 r. w sprawie przyjęcia jednolitego tekstu Statutu Zespołu Szkół Specjalnych nr 2, uchwała nr 4 /2012/2013 Rady Pedagogicznej ZSS nr 2 z dnia 17 października 2012 r. w sprawie przyjęcia zmian w Statucie Zespołu Szkół Specjalnych nr 2, uchwała nr 11 /2012/2013 Rady Pedagogicznej ZSS nr 2 z dnia 9 stycznia 2013 r. w sprawie przyjęcia jednolitego tekstu Statutu Zespołu Szkół Specjalnych nr 2, uchwała nr 26 /2012/2013 Rady Pedagogicznej ZSS nr 2 z dnia 30 sierpnia 2013 r. w sprawie przyjęcia zmian w Statucie Zespołu Szkół Specjalnych nr 2, uchwała nr 3 /2013/2014 Rady Pedagogicznej ZSS nr 2 z dnia 12 września 2013 r. w sprawie przyjęcia jednolitego tekstu Statutu Zespołu Szkół Specjalnych nr 2, uchwała nr 21 /2013/2014 Rady Pedagogicznej ZSS nr 2 z dnia 27 czerwca 2014 r. w sprawie przyjęcia zmian w Statucie Zespołu Szkół Specjalnych nr 2, Zarządzenie Nr 24/ 2014 Dyrektora ZSS nr 2 w Krakowie z dnia 16 października 2014 r. w sprawie opublikowania ujednoliconego tekstu Statutu Zespołu Szkół Specjalnych nr 2 w Krakowie. Uchwała Nr 6/2015/2016 Rady Pedagogicznej ZSS nr 2 w Krakowie z dnia 15 września 2015 r. w sprawie przyjęcia zmian w Statucie Zespołu Szkół Specjalnych nr 2 w Krakowie.

2 ROZDZIAŁ I Postanowienia ogólne W skład Zespołu Szkół Specjalnych nr 2 w Krakowie zwanego dalej Zespołem wchodzą: 1. Przedszkole Specjalne nr Szkoła Podstawowa Specjalna nr 122 im. Janusza Korczaka. 3. Gimnazjum Specjalne nr XXXIV Liceum Ogólnokształcące. 1. Siedziba Zespołu Szkół Specjalnych Nr 2, Kraków, ul. Kopernika Organem prowadzącym Zespół jest Gmina Miejska Kraków Organem sprawującym nadzór pedagogiczny nad Zespołem jest Małopolski Kurator Oświaty. 1. Pełna nazwa szkoły brzmi: 3 Zespół Szkół Specjalnych nr 2 w Krakowie, ul. Kopernika Pełna nazwa Przedszkola wchodzącego w skład Zespołu brzmi: Zespół Szkół Specjalnych nr 2 Przedszkole Specjalne nr 8 3. Pełna nazwa Szkoły Podstawowej wchodzącej w skład Zespołu brzmi: Zespół Szkół Specjalnych nr 2 Szkoła Podstawowa Specjalna nr 122 im. J. Korczaka. 4. Pełna nazwa Gimnazjum wchodzącego w skład Zespołu brzmi: Zespół Szkół Specjalnych nr 2 Gimnazjum Specjalne nr Pełna nazwa Liceum Ogólnokształcącego wchodzącego w skład Zespołu brzmi: Zespół Szkół Specjalnych nr 2 XXXIV Liceum Ogólnokształcące 6. Ilekroć w statucie jest mowa bez bliższego określenia Zespół należy przez to rozumieć Zespół Szkół Specjalnych nr 2 w Krakowie. 2

3 ROZDZIAŁ II Cele i zadania Zespołu Szkół Specjalnych nr Zespół Szkół Specjalnych nr 2 jest szkołą przeznaczoną dla dzieci i młodzieży leczonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym im. św. Ludwika w Krakowie przy ul. Strzeleckiej 2 i 2a oraz w Szpitalu Uniwersyteckim CM UJ w Krakowie, przy ul. Kopernika 21a i przy ul. Śniadeckich Zajęcia edukacyjne realizuje się zgodnie z organizacją roku szkolnego. Zajęcia dydaktyczne są organizowane w oddziałach klasowych lub klasach łączonych. 3. Zajęcia grup wychowawczych odbywają się przez cały rok zgodnie z organizacją pracy szpitala. Specjalne działania opiekuńczo - wychowawcze na oddziałach somatycznych organizuje się w ramach grup wychowawczych w czasie uzgodnionym z dyrektorem podmiotu leczniczego lub ordynatorem oddziału. 4. Zajęcia edukacyjne oraz specjalne działania opiekuńczo wychowawcze, w ramach grup wychowawczych organizuje się w czasie uzgodnionym z dyrektorem podmiotu leczniczego lub ordynatorem oddziału. 5. Zajęcia edukacyjne prowadzą nauczyciele poszczególnych zajęć edukacyjnych. 6. Zajęcia w grupach prowadzą wychowawcy grup wychowawczych. 7. Liczba dzieci i młodzieży w grupach wychowawczych jest taka sama jak w oddziałach szkolnych i wynosi: 1) chorych leżących - do 12; 2) chorych chodzących do 16; 3) z zaburzeniami psychicznymi lub sprzężonymi dysfunkcjami do Specjalne działania opiekuńczo - wychowawcze realizowane są w grupach wychowawczych w szczególności w następujących formach: odrabianie lekcji, zajęcia wychowawcze oddziałujące terapeutycznie na psychikę dziecka, w tym zajęcia czytelnicze, plastyczne, filmowe, spacery, gry i zabawy na wolnym powietrzu usprawniające fizycznie. 9. Grupy wychowawcze stanowią integralną część szkoły. 10. Zajęcia odbywają się w pomieszczeniach szpitalnych. 11. Zespół zapewnia bezpłatne nauczanie w zakresie podstaw programowych przedszkola, sześcioletniej szkoły podstawowej, trzyletniego gimnazjum i trzyletniego liceum ogólnokształcącego oraz realizuje zadania edukacyjne w oparciu o programy nauczania dopuszczone do użytku w szkole zgodnie z podstawami programowymi kształcenia ogólnego i ramowymi planami nauczania szkół, do których uczniowie uczęszczali przed przyjęciem do szpitala z zastrzeżeniem, że dyrektor szkoły na wniosek nauczyciela, dyrektora podmiotu leczniczego lub upoważnionego przez niego lekarza, ze względu na stan zdrowia ucznia, może zezwolić na: 1) odstąpienie od realizacji niektórych treści nauczania obowiązkowych zajęć edukacyjnych; 2) zmniejszenie liczby godzin zajęć edukacyjnych; 3) odstąpienie od udziału ucznia w zajęciach edukacyjnych na czas wskazany przez lekarza. 3

4 5 1. Pomoc pedagogiczna udzielana uczniowi w szkole, przedszkolu polega na rozpoznawaniu i zaspokajaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia oraz rozpoznawaniu indywidualnych możliwości psychofizycznych ucznia, wynikających w szczególności: 1) z niepełnosprawności; 2) z niedostosowania społecznego; 3) z zagrożenia niedostosowaniem społecznym; 4) ze szczególnych uzdolnień; 5) ze specyficznych trudności w uczeniu się; 6) z zaburzeń komunikacji językowej; 7) z choroby przewlekłej; 8) z sytuacji kryzysowych lub traumatycznych; 9) z niepowodzeń edukacyjnych; 10) z zaniedbań środowiskowych związanych z sytuacją bytową ucznia i jego rodziny, sposobem spędzania czasu wolnego i kontaktami środowiskowymi; 11) z trudności adaptacyjnych związanych z różnicami kulturowymi lub ze zmianą środowiska edukacyjnego, w tym związanych z wcześniejszym kształceniem za granicą. 2. Pomoc pedagogiczna udzielana w szkole, przedszkolu rodzicom uczniów i nauczycielom polega na wspieraniu rodziców i nauczycieli w rozwiązywaniu problemów wychowawczych i dydaktycznych oraz rozwijaniu ich umiejętności wychowawczych w celu zwiększania efektywności pomocy pedagogicznej dla uczniów. 3. Pomoc pedagogiczna w szkole, przedszkolu jest udzielana z inicjatywy: 1) ucznia; 2) rodziców ucznia; 3) dyrektora szkoły; 4) nauczyciela, wychowawcy grupy wychowawczej prowadzących zajęcia z uczniem. 4. W szkole, przedszkolu pomoc pedagogiczna jest udzielana w trakcie bieżącej pracy z uczniem w formie: 1) zajęć rozwijających uzdolnienia; 2) zajęć dydaktyczno-wyrównawczych; 3) innych zajęć o charakterze terapeutycznym; 4) zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu oraz planowaniem kształcenia i kariery zawodowej; 5. Zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze organizuje się dla uczniów mających trudności w nauce, w szczególności w spełnianiu wymagań edukacyjnych wynikających z podstawy programowej kształcenia ogólnego. 4

5 6. Zajęcia rozwijające uzdolnienia, zajęcia wyrównawcze prowadzą nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych. 7. Zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia i zawodu oraz z planowaniem kształcenia i kariery zawodowej organizuje się w celu wspomagania odpowiednio uczniów w podejmowaniu decyzji edukacyjnych i zawodowych, przy wykorzystaniu aktywnych metod pracy. Zajęcia prowadzą nauczyciele i wychowawcy grup wychowawczych. 8. Porady, konsultacje, warsztaty i szkolenia prowadzą nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych. 9. Nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych w szkole, przedszkolu rozpoznają odpowiednio indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz indywidualne możliwości psychofizyczne uczniów, w tym ich zainteresowania i uzdolnienia. 10. Nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych w szkole, przedszkolu prowadzą w szczególności: 1) obserwację pedagogiczną, w trakcie bieżącej pracy z uczniami, mającą na celu rozpoznanie u uczniów: a) trudności w uczeniu się, lub b) szczególnych uzdolnień; 2) doradztwo edukacyjno-zawodowe. 11. W przypadku stwierdzenia, że uczeń ze względu na potrzeby rozwojowe lub edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne wymaga objęcia pomocą pedagogiczną, odpowiednio nauczyciel, wychowawca grupy wychowawczej niezwłocznie udzielają uczniowi tej pomocy w trakcie bieżącej pracy z nim i informują o tym wychowawcę klasy. 12. Wychowawca oddziału informuje innych nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych o potrzebie objęcia ucznia pomocą pedagogiczną w trakcie ich bieżącej pracy z uczniem jeżeli stwierdzi taką potrzebę. 13. W planowaniu udzielania uczniowi pomocy pedagogicznej nauczyciel przedszkola, wychowawca oddziału, wychowawcy grup wychowawczych współpracują z rodzicami ucznia lub pełnoletnim uczniem oraz w zależności od potrzeb z innymi nauczycielami, prowadzącymi zajęcia z uczniem. 14. Nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych udzielający uczniom pomocy pedagogicznej prowadzą dokumentację zgodnie z przepisami. 15. W przypadku uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych udzielający uczniom pomocy pedagogicznej uwzględniają w indywidualnym programie edukacyjno-terapeutycznym, opracowanym dla ucznia zgodnie z przepisami, wnioski dotyczące dalszej pracy z uczniem, zawarte w dokumentacji prowadzonej zgodnie z przepisami. 16. O potrzebie objęcia ucznia pomocą pedagogiczną informuje się rodziców ucznia albo pełnoletniego ucznia. 17. W szkole zadania z zakresu doradztwa edukacyjno-zawodowego planują i realizują nauczyciele i wychowawcy grup wychowawczych, spośród których dyrektor szkoły wyznacza koordynatora. 18. Do zadań koordynatora doradztwa zawodowego należy: 5

6 1) systematyczne diagnozowanie zapotrzebowania uczniów na informacje edukacyjne i zawodowe oraz pomoc w planowaniu kształcenia i kariery zawodowej; 2) gromadzenie, aktualizacja i udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych właściwych dla danego poziomu kształcenia; 3) prowadzenie zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu oraz planowaniem kształcenia i kariery zawodowej; 4) koordynowanie działalności informacyjno-doradczej prowadzonej przez szkołę; 5) współpraca z innymi nauczycielami (wychowawcami klas, wychowawcami grup wychowawczych) w tworzeniu i zapewnieniu ciągłości działań w zakresie doradztwa edukacyjno-zawodowego; 6) wspieranie nauczycieli i wychowawców grup wychowawczych w udzielaniu pomocy pedagogicznej. 6 Innowacje pedagogiczne 1. W Szkole Podstawowej nr 122 prowadzona jest innowacja pedagogiczna Hortiterapia: Cztery pory roku w ogrodzie od nasionka do nasionka od r. do r. 2. W Gimnazjum 69 Bliżej kultury dalej od wykluczenia oraz Hortiterapia: Cztery pory roku w ogrodzie od nasionka do nasionka od r. do r. 3. W XXXIV Liceum Ogólnokształcącym Bliżej kultury dalej od wykluczenia od r. do r. Organami Zespołu są: ROZDZIAŁ III Organy Zespołu Szkół Specjalnych nr Dyrektor Zespołu będący jednocześnie dyrektorem przedszkola i szkół wchodzących w skład Zespołu. 2. Rada Pedagogiczna, której członkami są wszyscy nauczyciele i wychowawcy grup wychowawczych zatrudnieni w przedszkolu i szkołach wchodzących w skład Zespołu. 8 Dyrektor Zespołu 1. Kieruje działalnością Zespołu i jednoosobowo reprezentuje Zespół w stosunkach zewnętrznych. 2. W ramach reprezentacji, o której mowa w ust. 1, Dyrektor Zespołu jest uprawniony do dysponowania środkami finansowymi, w tym do zaciągania zobowiązań w imieniu i na rzecz 6

7 Zespołu oraz szkół wchodzących w jego skład do wysokości środków finansowych pozostających w dyspozycji zgodnie z rocznym planem finansowym. 3. Sprawuje nadzór pedagogiczny. 4. Sprawuje opiekę nad uczniami oraz stwarza warunki do ich harmonijnego rozwoju. 5. Realizuje uchwały rady pedagogicznej Zespołu, podjęte w ramach jej kompetencji stanowiących. 6. Jest kierownikiem zakładu pracy dla zatrudnionych w szkole nauczycieli i pracowników nie będących nauczycielami. 7. Dyrektor w szczególności decyduje w sprawach: 1) zatrudniania i zwalniania nauczycieli oraz innych pracowników Zespołu; 2) przyznawania nagród oraz wymierzania kar porządkowych nauczycielom i innym pracownikom Zespołu; 3) występowania z wnioskami w sprawach odznaczeń, nagród i innych wyróżnień dla nauczycieli oraz pozostałych pracowników Zespołu. 8. Opracowuje arkusz organizacyjny dla Zespołu, w tym przedszkola, szkoły podstawowej, gimnazjum i liceum ogólnokształcącego i przedkłada go do zatwierdzenia organowi prowadzącemu do 30 kwietnia każdego roku. 9. Opracowany przez Dyrektora Zespołu z uwzględnieniem szkolnego planu nauczania, o którym mowa w przepisach w sprawie ramowych planów nauczania arkusz organizacji, zawiera szczegółową organizację nauczania, wychowania i opieki w danym roku szkolnym. Arkusz organizacji zatwierdza organ prowadzący Zespół do dnia 31 maja każdego roku. 10. W arkuszu organizacji Zespołu zamieszcza się w szczególności: liczbę pracowników Zespołu Szkół Specjalnych nr 2, liczbę godzin zajęć edukacyjnych finansowanych ze środków przydzielonych przez organ prowadzący oraz liczbę godzin zajęć prowadzonych przez poszczególnych nauczycieli. 11. Na podstawie zatwierdzonego arkusza organizacji dla Zespołu Szkół Specjalnych nr 2 dyrektor Zespołu ustala, z uwzględnieniem zasad ochrony zdrowia, higieny pracy i organizacji pracy szpitala, tygodniowy rozkład zajęć określający organizację zajęć edukacyjnych i wychowawczych. 9. Sprawuje nadzór w zakresie gospodarowania środkami publicznymi pod względem legalności, celowości i gospodarności. 10. Wykonuje inne zadania wynikające z przepisów szczegółowych. 11. Do realizacji zadań statutowych dyrektor, po zasięgnięciu opinii organu prowadzącego i rady pedagogicznej, powierza (i odwołuje z niego) nauczycielowi posiadającemu odpowiednie kwalifikacje stanowisko wicedyrektora. Jego kompetencje szczegółowo określa zakres czynności. 12. Dyrektor Zespołu, po nowelizacji statutów szkół wchodzących w skład Zespołu Szkół Specjalnych nr 2, każdorazowo opracowuje teksty ujednolicone Statutów szkół wchodzących w skład Zespołu, uwzględniające zmiany zawarte w uchwałach rady pedagogicznej. 7

8 9 Rada pedagogiczna Zespołu 1. W skład rady pedagogicznej wchodzą: dyrektor Zespołu Szkół Specjalnych nr 2 i wszyscy nauczyciele zatrudnieni w Zespole Szkół Specjalnych nr Przewodniczącym rady pedagogicznej jest dyrektor, który prowadzi i przygotowuje zebrania rady pedagogicznej oraz jest odpowiedzialny za zawiadomienie wszystkich jej członków o terminie i porządku zebrania zgodnie z regulaminem. 3. Do kompetencji stanowiących rady pedagogicznej należy : 1) zatwierdzanie planów pracy; 2) zatwierdzanie wyników klasyfikacji i promocji uczniów; 3) podejmowanie uchwał w zakresie innowacji i eksperymentów pedagogicznych; 4) ustalanie organizacji doskonalenia zawodowego nauczycieli; 5) uchwalanie programów wychowawczych i profilaktycznych oraz zasad oceniania wewnętrznego; 6) ustalanie sposobu wykorzystania wyników nadzoru pedagogicznego, w tym sprawowanego nad szkołą przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny, w celu doskonalenia pracy szkoły. 4. Rada pedagogiczna Zespołu opiniuje w szczególności: 1) organizację pracy, w tym zwłaszcza tygodniowy rozkład zajęć lekcyjnych i wychowawczych; 2) projekt planu finansowego; 3) wnioski dyrektora o przyznanie nauczycielom odznaczeń, nagród i innych wyróżnień; 4) propozycje dyrektora w sprawach przydziału nauczycielom stałych prac i zajęć w ramach wynagrodzenia zasadniczego oraz dodatkowo płatnych zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych. 5. Dyrektor wstrzymuje wykonanie uchwał niezgodnych z przepisami prawa. 6. O wstrzymaniu wykonania uchwały Dyrektor niezwłocznie zawiadamia organ prowadzący szkołę oraz organ sprawujący nadzór pedagogiczny. 7. Organ prowadzący nadzór pedagogiczny w porozumieniu z organem prowadzącym szkołę uchyla uchwałę, w razie stwierdzenia jej niezgodności z przepisami prawa. Rozstrzygnięcie organu sprawującego nadzór jest ostateczne. 8. Zebrania rady pedagogicznej są organizowane przed rozpoczęciem roku szkolnego, w każdym okresie w związku z zatwierdzeniem wyników klasyfikowania i promowania uczniów, po zakończeniu rocznych zajęć dydaktyczno-wychowawczych oraz w miarę bieżących potrzeb. Zebrania mogą być organizowane na wniosek organu sprawującego nadzór pedagogiczny, z inicjatywy dyrektora, organu prowadzącego lub na wniosek co najmniej 1/3 członków rady pedagogicznej. 9. Rada pedagogiczna przygotowuje projekt statutu lub jego zmian i przedstawia do uchwalenia na zebraniu. 8

9 10. Rada pedagogiczna może wystąpić z wnioskiem o odwołanie nauczyciela ze stanowiska kierowniczego. Organ uprawniony do odwołania jest obowiązany przeprowadzić postępowanie wyjaśniające i powiadomić o jego wyniku w ciągu 14 dni od otrzymania wniosku. 11. Uchwały rady pedagogicznej są podejmowane zwykłą większością głosów, w obecności co najmniej połowy jej członków. 12. Rada pedagogiczna ustala regulamin swojej działalności, a jej zebrania są protokołowane. 13. Wszystkie osoby biorące udział w zebraniach rady pedagogicznej są zobowiązane do nieujawniania spraw poruszanych podczas tych zebrań, które mogą naruszać dobro osobiste uczniów lub ich rodziców, a także nauczycieli, wychowawców i innych pracowników Zespołu Szkół Specjalnych nr 2. ROZDZIAŁ IV Gospodarka finansowa Zespołu. 1. Zespół Szkół Specjalnych nr 2 jest jednostką budżetową prowadzącą gospodarkę finansową na zasadach określonych w przepisach ustawy o finansach publicznych oraz przepisów wykonawczych do tej ustawy. 2. Dyrektor Zespołu ponosi wyłączną odpowiedzialność za prawidłowe, tj. zgodne z zapisami rocznego planu finansowego, gospodarowanie środkami finansowymi Zespołu, a w szczególności za: 10 1) dokonywanie wydatków w ramach obowiązującego planu finansowego i w kwotach nie przekraczających wysokości w nich przewidzianych; 2) terminowe rozliczanie za pomocą stosownych dokumentów z organem prowadzącym szkołę ze środków otrzymanych z budżetu tego organu; 3) stosowanie procedur przewidzianych w ustawie o zamówieniach publicznych przy zakupie towarów, usług i robót budowlanych ze środków budżetowych otrzymywanych od organu prowadzącego, objętych rocznym planem finansowym szkoły. 3. Dyrektor Zespołu ponosi pełną odpowiedzialność za prawidłowe tj. rzetelne, celowe, oszczędne i efektywne gospodarowanie powierzonym mu w zarząd mieniem Zespołu. 4. W zakresie spraw, o których mowa w ust. 1 2 Dyrektor Zespołu podlega nadzorowi organu prowadzącego Zespół Szkół Specjalnych nr 2 na zasadach wynikających z odrębnych przepisów. ROZDZIAŁ V Postanowienia końcowe 11 Każda ze szkół wchodzących w skład Zespołu posiada odrębny Statut. 9

10 Sprawy nie uregulowane statutem Zespołu regulują Statuty szkół wchodzących w jego skład Zespół Szkół Specjalnych nr 2 posiada pieczęć urzędową wspólną dla szkół wchodzących w jego skład. 10