Program profilaktyczny w zakresie przeciwdziałania uzależnieniu od alkoholu, tytoniu i innych środków psychoaktywnych.

Transkrypt

1 Program profilaktyczny w zakresie przeciwdziałania uzależnieniu od alkoholu, tytoniu i innych środków psychoaktywnych.

2 E-papieros pomaga czy szkodzi? Opracowanie: Kamila Knol-Michałowska Alicja Petrykowska Krzysztof Puchalski

3 Analiza przeglądu literatury pozwoliła na wyodrębnienie 4 grup badań naukowych prowadzonych nad e-papierosami. Dotyczą one: 1. składu chemicznego i szkodliwości liquidu/aerozolu wdychanego przez e-palacza 2. krótkotrwałego wpływu używania e-papierosów na zdrowie człowieka 3. występowania zjawiska biernego palenia 4. możliwości i skutków zdrowotnych stosowania e-papierosa jako metody rzucania palenia

4 Co mówią badania naukowe o szkodliwości substancji zawartych w liquidzie oraz we wdychanym przez e-palacza aerozolu?

5 Goniewicz i wsp. (2013) Badanie dotyczyło 11 najpopularniejszych w Polsce marek produkujących e-papierosy. Dodatkowo do badania dołączono jednego e-papierosa wyprodukowanego w Wielkiej Brytanii. Kartridże do e-papierosów zawierały wysoką dawkę nikotyny: mg. Para/aerozol z e-papierosa był generowany za pomocą specjalnego urządzenia tzw. palaczbota (automatycznego symulatora palenia).

6 W badaniu zastosowano następujące parametry: długość zaciągnięcia - 1,8 sek. odstęp między zaciągnięciami ciami - 10 sek. objętość zaciągnięcia: 70 ml liczba zaciągnięć w jednej sesji - 15 Goniewicz i wsp. (2013) urządzenie wykonało 150 zaciągnięć każdego e-papierosa (w 10 seriach po 15 zaciągnięć, w odstępach czasu co 5 minut) (150 zaciągnięć e-papierosa jest porównanych do wypalenia 10 papierosów) każdy e-papieros był testowany 3 razy, 3 dni z rzędu (w ciągu badania były wymieniane baterie i zakładane nowe kartridże) w aerozolu poszukiwano m.in. związków zków karbonylonowych, lotnych związków zków organicznych, specyficznych dla tytoniu nitrozoamin oraz metali ciężkich badania porównano również z aerozolem wytwarzanym z inhalatora nikotyny Nicorette zawierającego 10 mg nikotyny

7 Goniewicz i wsp. (2013) WYNIKI W porównaniu z papierosami tradycyjnymi poziom wykrytych toksycznych związków był od 9 do 450 razy niższy w aerozolu z e-papierosa.

8 Laugesen (2009) Badania 50 liquidów marki Ruyan, z zawartością nikotyny mg (na etykiecie 16 mg) Poszukiwano wybranych substancji toksycznych na podstawie listy grupy badawczej wyrobów tytoniowych WHO (TobReg), listy badaczy Fowles & Dybing oraz listy substancji toksycznych Markik British Columbia WYNIKI Produkt jest wolny od wszystkich towarzyszących paleniu tradycyjnemu substancji toksycznych. Liquidy są zbliżone bezpieczeństwem, dawką i potencjałem uzależniania do medycznych inhalatorów nikotyny. W porównaniu z emisją dymu tytoniowego emisja z e-papierosów marki Ruyan jest o kilka wielkości bezpieczniejsza.

9 McAuley i wsp. (2012) Badano 4 popularne marki liquidów do e-papierosów (nie podano nazw), z wysoką zawartością nikotyny (24-26 mg/ml). Badanie przeprowadzono za pomocą specjalnej palącej maszyny Zastosowano następujące parametry: długość zaciągnięcia - 4 sek. odstęp między zaciągnięciami - 30 sek. objętość zaciągnięcia: 50 ml liczba zaciągnięć w jednej sesji -50 każdy e-papieros był testowany w dwóch fazach Parę wytwarzaną z e-papierosów badano pod kątem lotnych związków organicznych związków karbonylowych: wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, specyficznych dla tytoniu nitrozoamin. Analiza dotyczyła również zawartości nikotyny, glikolu dietylenowego (DEG) i glikolu propylenowego (PG).

10 McAuley i wsp. (2012) WYNIKI Analiza stężenia powyżej wymienionych zanieczyszczeń w wytwarzanej parze z e-papierosa pokazuje znacząco niższe wartości niż przy papierosach tradycyjnych.

11 Pellegrino i wsp. (2012) Celem badania była analiza składu liquidu i jego par pod kątem zanieczyszczeń. Porównano e-papierosa z papierosem tradycyjnym. WYNIKI Głównymi składnikami zarówno liquidu, jak i pary był glikol propylenowy oraz gliceryna. Substancje smakowe stanowiły mniej niż 0.1%. Emisja pyłu zawieszonego PM (mogącego zawierać m.in. wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, metale ciężkie itp.) była wyższa w papierosie tradycyjnym niż w e-papierosie.

12 Badano 3 polskie marki e-papierosów: Colins, Ecigars, Mild za pomocą tzw. palaczbota. W badaniu zastosowano następujące parametry: długość zaciągnięcia - 1,8 sek. odstęp między zaciągnięciami - 10 sek. objętość zaciągnięcia: 70 ml WYNIKI Czogala i wsp. (2013) Przeciętne stężenie nikotyny w papierosach było 10 razy wyższe niż w e-papierosach. Średnie stężenie PM2.5 (części ci pyłu zawieszonego, najbardziej szkodliwego dla zdrowia spośród innych zanieczyszczeń atmosferycznych) z palącego się papierosa jest 7 razy wyższe niż z e-papierosa.

13 Kim, Shin (2013) [za: Palazzolo, 2013] Badano 105 liquidów, 11 koreańskich marek WNIOSKI Małe stężenie specyficznych dla dymu tytoniowego nitrozamin.

14 Westenberger (2009) Badano 2 marki e-papierosów: Njoy, Smoking Everywhere, a także inhalator nikotyny. Badanie zostało wykonane za pomocą techniki umożliwiającej analizę toksyn (tj. LC-MS/MS, GC-MS, HPLC-MS/MS itp.) WYNIKI W kartridżach znaleziono specyficzne dla dymu tytoniowego nitrozoaminy (NNN, NNK), glikol dietylenowy oraz specyficzne dla dymu tytoniowego zanieczyszczenia (m.in. kotyninę, anabazynę itp.).

15 Wiliams i wsp. (2013) Przeanalizowano 22 katomizery popularnych marek oraz wytwarzany z katomizerów aerozol. WYNIKI W aerozolu wykryto metale ciężkie i cząsteczki silikatów.

16 Co mówią badania naukowe o krótkotrwałym wpływie używania e-papierosów na zdrowie człowieka?

17 Flouris i wsp. (2012) Badanie eksperymentalne na 15 palaczach (papierosów tradycyjnych) i 15 osobach nigdy nie palących Trzy sesje dla palaczy: kontrolna, aktywne palenie papierosów, aktywne używanie e-papierosów Trzy sesje dla nigdy niepalących: kontrolna, bierne palenie papierosów, bierne używanie e-papierosów Każdy uczestniczył w każdej sesji 1 raz Badano próbki krwi pobrane godzinę po sesji. WYNIKI: Używanie e-papierosów nie wpłynęło na całkowitą liczbę krwinek w przebadanych próbkach (badania wykazały, iż aktywne palenie tytoniu powodowało wzrost liczby białych krwinek, liczby limfocytów, liczby granulocytów).

18 Vansickel i wsp. (2010) Próba badawcza obejmowała 32 osoby (13 K i 19 M), w wieku lat, palących min.15 papierosów/dzień Odbyły się 4 sesje laboratoryjne trwające po 150 minut. (w odstępach czasu po 48 godzin). W sesjach w różnej kolejności uczestnicy: palili papierosy (własnej preferowanej marki), nie zapalali papierosa, używali e-papierosa NPRO (18 mg) oraz e-papierosa Hydro (16 mg) - wykonywali 10 zaciągnięć co 30 sek. Uczestnicy nie mogli palić papierosów przez 12 godz. przed badaniem Po każdej sesji (po 5, 15, 30 i 45 min.) uczestnicy wypełniali kwestionariusz na temat subiektywnych efektów i pobierane były próbki krwi. WYNIKI: Po użyciu e-papierosów nie zauważono znaczących zmian w tętnie, poziomie tlenku węgla i poziomie nikotyny w osoczu.

19 Callahan-Lyon (2014) Przeanalizowano 44 artykuły dotyczące badań klinicznych WYNIKI W przeanalizowanej literaturze zaobserwowano następujące fizjologiczne efekty używania e-papierosów: Brak zmian w tętnie, poziomie tlenku węgla i poziomie nikotyny w osoczu Brak zmian w morfologii obwodowej krwi Brak zmian w czynności płuc Brak zmian czynności serca Brak wzrostu wskaźników stanów zapalnych

20 Vardavas i wsp. (2014) Próba badawcza obejmowała 30 palaczy, wieku lat Uczestników podzielono na grupę kontrolną i eksperymentalną Uczestniczy używali e-papierosa przez 5 minut w dowolny sposób Grupa kontrolna używała e-papierosa bez kartridża WYNIKI Użycie (5-minutowe) e-papierosa u zdrowych palaczy powoduje zwiększenie impedancji - opór przepływu dróg obwodowych i stres oksydacyjny WNIOSKI W badaniu stwierdzono, iż e-papierosy mają natychmiastowe negatywne skutki fizjologiczne po krótkotrwałym użytkowaniu.

21 Schripp i wsp. (2013) WYNIKI Konsumpcja e-papierosów powoduje m.in. emisję lotnych związków organicznych (m.in. glikolu propylenowego) substancji smakowych, nikotyny do powietrza w pomieszczeniach. W czasie inhalacji e-papierosem rozkład aerozolu w płucach prowadzi do zmiany ich wielkości, co skutkuje wydychaniem mniejszych cząsteczek ww. związków.

22 Na ten moment brakuje badań naukowych pokazujących wpływ e-papierosów na zdrowie przy długotrwałym ich używaniu

23 Co mówią badania naukowe na temat występowania zjawiska biernego palenia w przypadku używania e-papierosów? W przypadku e-papierosów w wyniku jego używania wydobywa się aerozol/pary (nie dym)

24 McAuley i wsp. (2012) WYNIKI Całkowita emisja zanieczyszczeń z e-papierosa do powietrza była bardzo niska. Badania nie ujawniły występowania dostrzegalnego wpływu na zdrowie ekspozycji pary wyprodukowanej z liquidu e-papierosa.

25 Flouris i wsp. (2012) WYNIKI Bierne e-palenie nie wpłynęło na całkowitą liczbę krwinek. Badania wykazały, iż bierne palenie tytoniu powodowało wzrost liczby białych krwinek, liczby limfocytów, liczby granulocytów.

26 Goniewicz (2014) WYNIKI: W parach znaleziono związki karbonylowe (formaldehyd, acetaldehyd, akroleinę), lotne związki organiczne, specyficzne dla tytoniu nitrozoaminy (NNN, NNK) i metale (kadm, nikiel, ołów) Te potencjalnie toksyczne składniki w wynikach badań były od 9 do 450 razy niższe od tych z papierosów tradycyjnych i w wielu wypadkach porównywalne z inhalatorem nikotyny Nicorette WNIOSKI: E-papierosy istotnie zmniejszają ekspozycję na specyficzne dla tytoniu toksyczne substancje.

27 Czogala i wsp. (2013) WYNIKI: E-papierosy emitują znaczącą ilość nikotyny (jednak w badaniach ilość nikotyny przy biernej ekspozycji zależała od marki e-papierosa), ale nie emitują znaczącej ilości CO i LZO (lotne związki organiczne).

28 Co mówią badania naukowe o możliwości stosowania e-papierosów jako sposobu rzucania palenia?

29 Badania pokazują, że zaspokojenie potrzeb związanych z behawioralnymi aspektami uzależnienia takimi jak np. trzymanie papierosa redukuje pragnienie palenia, nawet jeśli nie jest dostarczana organizmowi nikotyna. Czy e-papieros odpowiada na te potrzeby? Źródło: za :Siegel i wsp., 2011

30 Bullen i wsp. (2010) Jednym z badań wskazujących na możliwość wykorzystania e- papierosów jako narzędzia wspomagającego rzucenie palenia jest badanie z udziałem 40 palaczy w wieku lat. W badaniu porównywano zawartość CO w organizmie oraz potrzebę zapalenia papierosa u osób używających inhalatora nikotyny, e-papierosa z nikotyną, placebo. WNIOSKI: E-papieros redukował pragnienie zaplenia, był przyjemniejszy w użyciu niż inhalator i powodował zmiany farmakokinetyczne zbliżone do skutków użycia inhalatora. Wskazuje to na potencjalną możliwość wykorzystania e-papierosów jako środka pomagającego rzucić palenie.

31 Bullen i wsp. (2013) Badanie porównujące skuteczność e-papierosów z nikotyną, plastrów nikotynowych oraz e-papierosów bez nikotyny przeprowadzone na próbie 657 palaczy. WNIOSKI Zarówno e-papierosy z nikotyną, jak i bez nikotyny są tak samo efektywne w pomaganiu utrzymania abstynencji tytoniowej, co plastry, bez występowania dodatkowych skutków ubocznych ich stosowania.

32 Pokhrel (2013) Badanie ankietowe przeprowadzone na próbie ponad 1,5 tys. palaczy, w którym 13% respondentów używało e-papierosa jako środka wspomagającego rzucenie palenia. WYNIKI Badani twierdzili, że dzięki e-papierosom : mają większą motywację do rozstania z nałogiem, mają wyższe poczucie własnej skuteczności, są bardziej skłonni do używania medycznych środków wspomagających rzucanie palenia oraz są w stanie dłużej zachować abstynencję niż palacze nieużywający e-papierosów.

33 Czy e-papieros jest lepszy niż NTZ? E-papieros oprócz dostarczania substancji, od której jest się uzależnionym, daje wrażenie palenia zaciągania się dymem, trzymania papierosa, dzięki czemu odpowiada na behawioralne aspekty palenia. Źródło: Sobczak, 2013; Kośmider i wsp., 2012

34 Bibliografia Etter J.-F. (2014) Cała prawda o e-papierosach, Wydawnictwo Filia, Poznań. Progadżet, Co to jest e-papieros - budowa e-papierosa. Źródło: E-Cigarette Laws Worldwide. Źródło: Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady ws. zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich w sprawie produkcji, prezentowania i sprzedaży wyrobów tytoniowych i powiązanych wyrobów oraz uchylających dyrektywę 2001/37/WE, LEX Źródło: Brenntag Polska S.A., Glikol propylenowy USP/EP, (2012) Dworniczak M., Co użytkownik e-papierosów o nikotynie wiedzieć powinien?, Dworniczak M., Stary Chemik bloguje - blog dla użytkowników e-papierosów, Kossobudzka M., (2013)E-papierosy mogą ocalić miliony istnień ludzkich?, Wszystko o e-papierosach, Savante, Raport z ogólnopolskiego badania ankietowego na temat postaw wobec palenia tytoniu (2013) GIS, Warszawa E-Cigarette Laws Worldwide, Kośmider L., Knysak J., Goniewicz M., Sobczak A. (2012) Elektroniczny papieros bezpieczny substytut papierosa czy nowe zagrożenie?, Przegląd Lekarski 69/10. Etter J-F., Bullen C. Electronic cigarette: users profile, utilization, satisfaction and perceived efficacy, Society for the Study of Addiction 2011,(106),

35 Bibliografia cd. McAuley T. R., Hopke P.K., Zhao J., Babaian S., Comparison of the effects of e-cigarette vapour and cigarette smoke on indoor air quality, Inhal Toxicol 2012;24; Schripp T., Markiewitz D., Uhde E. T. Salthammer, Does e-cigarette consumption cause passive vaping? Indoor Air 2013; 23: Laugesen M. Ruyan e-cigarette bench-top tests Poster. Soc Res Nicotine Tob Pellegrino RM, Tinghino B, Mangiaracina G, et al. Electronic cigarettes: an evaluation of exposure to chemicals and fine particulate matter (PM). Ann Ig 2012;24: Caponnetto P, Campagna D, Papale G, et al. The emerging phenomenon of electronic cigarettes. Expert Rev Respir Med 2012;6:63 74; Polosa R, Morjaria JB, Caponnetto P, et al. Effectiveness and tolerability of electronic cigarette in real-life: a 24-month prospective observational study. Intern Emerg Med Published Online First: 20 Jul doi: /s z Vansickel AR, Cobb CO, Weaver MF. A clinical laboratory model for evaluating the acute effects of electronic cigarettes: nicotine delivery profile and cardiovascular and subjective effects. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev 2010;19: Vardavas CI, Anagnostopoulos N, Kougias M, et al. Short-term pulmonary effects of using an electronic cigarette. Chest 2012;141: Flouris AD, Poulianiti KP, Chorti MS, et al. Acute effects of electronic and tobacco cigarette smoking on complete blood count. Food Chem Toxicol 2012;50: ] Chorti M, Poulianti K, Jamurtas A, et al. Effects of active and passive electronic and tobacco cigarette smoking on lung function. Abstracts/Toxicol Lett 2012;21(1S):64.

36 Bibliografia cd. Tzatzarakis MN, Tsitoglou KI, Chorti MS, et al. Acute and short term impact of active and passive tobacco and electronic cigarette smoking on inflammatory markers. Toxicol Lett 2013;221S:S86 Czogala J., Goniewicz M.L, Fidelus B., Zielińska W., Travers M.J., Sobczak A. Secondhand Exposure to Vapors from Electronic Cigarettes, Nicotine & Tobacco Reaserch, 2013, 1-8 Nieglowicz J. (2010) Zalety i wady e-papierosa, Drewnowska B. (2014) Gra o duże zyski z e-papierosów, Rzeczpospolita, Westenberger BJ. Evaluation of e-cigarettes. Department of Health and Human Services Food and Drug Administration, Center for Drug Evaluation and Research, Division of Pharmaceutical Analysis, Flouris AD, Chorti MS, Poulianiti KP, et al. Acute impact of active and passive electronic cigarette smoking on serum cotinine and lung function. Inhal Toxicol 2013;25: Farsalinos K, Tsiapras D, Kyrzopoulos S, et al. Acute effects of using an electronic nicotine-delivery device (e-cigarette) on myocardial function: comparison with the effects of regular cigarettes. Eur Heart J 2012;33(Supp 1):203.

37 Projekt Profilaktyczny program zakresie przeciwdziałania uzależnieniu od alkoholu, tytoniu i innych środków psychoaktywnych współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej. Wartość dofinansowania: CHF