Rynek mięsa Mechanizmy regulacji

Transkrypt

1 Rynek mięsa Mechanizmy regulacji Aneta Jarosz-Angowska "Mechanizmy WPR" 1

2 Mechanizmy i systemy regulacji rynku mięsa wołowego i cielęcego Aneta Jarosz-Angowska "Mechanizmy WPR" 2

3 Wspólna organizacja rynku wołowiny i cielęciny obejmuje: zwierzęta żywe, mięso i jego przetwory, podroby, tłuszcze i skóry. Aneta Jarosz-Angowska "Mechanizmy WPR" 3

4 Na rynku mięsa wołowego można wyodrębnić cztery segmenty: rynek bydła rzeźnego, rynek cieląt opasowych, rynek mięsa wołowego do przetwórstwa, rynek wołowiny kulinarnej i innych wyrobów z mięsa wołowego oraz przetworów wieprzowo-wołowych. Aneta Jarosz-Angowska "Mechanizmy WPR" 4

5 Podstawowe grupy instrumentów polityki rynkowej: 1. Wsparcie rynkowe - obejmujące utrzymanie cen wewnętrznych na określonym poziomie (powyżej cen światowych) poprzez system interwencji, pomocy dla przechowalnictwa prywatnego, opłaty importowe i dotacje eksportowe. 2. Subsydia bezpośrednie - polegające na bezpośrednich wypłatach premii dla producentów utrzymujących określony stan pogłowia. 3. Premia ekstensyfikacyjna - mająca na celu ograniczenie obsady zwierząt na hektar z jednej strony, a z drugiej ograniczenie płatności z dwóch powyższych tytułów. Aneta Jarosz-Angowska "Mechanizmy WPR" 5

6 System cen Cena orientacyjna - ustalana jest na dorosłe bydło, raz do roku dla nadchodzącego sezonu. Wyznacza poziom cen rynkowych pożądanych do utrzymania zrównoważonych proporcji popytu i podaży. Decyzje co do jej wysokości podejmuje Rada Wspólnoty na podstawie obserwacji średnich notowań cen żywca o standardowej jakości, pochodzących z reprezentatywnych rynków wewnętrznych w ugrupowaniu. Zmiany ceny orientacyjnej stanowią sygnał dla producentów o zmieniających się preferencjach dotyczących struktury produkcji, a także kryterium dla oceny stanu rynku wołowiny i podjęcia działań interwencyjnych. Aneta Jarosz-Angowska "Mechanizmy WPR" 6

7 Cena referencyjna Jest to cena rynkowa żywca rzeźnego, służy do oceny sytuacji na rynku Wspólnoty. Ceny referencyjne dorosłych zwierząt, cieląt oraz tusz cielęcych określane są według klas handlowych i wagi żywej na wybranych rynkach. Informacje zbierane są raz w tygodniu (czwartek) i powinny obejmować: średnie arytmetyczne ceny dorosłych i żywych zwierząt na rynku każdego producenta; kategorie zwierząt i ich ilość w euro/100 kg żywej wagi listę rynków referencyjnych. Aneta Jarosz-Angowska "Mechanizmy WPR" 7

8 Cena interwencyjna Ustalana jest na podstawie masy poubojowej i obowiązuje w danym roku gospodarczym. Cenę interwencyjną ustala się zwykle na początku roku na tusze z bukatów i młodych byczków w klasie III poprzez zastosowanie odpowiednich współczynników określanych w przepisach. Cena interwencyjna adresowana jest do pośrednika (hurtownika), a nie do producenta rolnego. Uwzględnia ona marżę ubojową oraz część marży handlowej na pokrycie kosztów przemieszczenia towaru z ubojni do hurtu. Kryzys na rynku wołowiny w Unii Europejskiej, spowodowany spadkiem popytu w związku z BSE, przyczynił się do podjęcia decyzji o kontynuowaniu obniżki cen interwencyjnych (rozpoczętych przez Reformę McShary,ego). Zgodnie z postanowieniami reformy Agenda 2000 ceny zostały obniżone w trzech etapach o 20%. Aneta Jarosz-Angowska "Mechanizmy WPR" 8

9 Skup interwencyjny Skup interwencyjny uruchamiany jest dla młodych byczków i wolców sklasyfikowanych jako klasa R3. Zakupy interwencyjne wołowiny mogą być dokonywane w drodze przetargu, po spełnieniu określonych warunków (dotyczy klasyfikacji jakościowej mięsa wołowego, kategorii, a także cen interwencyjnych). Istnieją dwie procedury skupu interwencyjnego: zwykły skup interwencyjny - stosuje się go, gdy w okresie 2 kolejnych tygodni średnia cena rynkowa notowana dla tusz dorosłych osobników oparta na skali EUROP w Unii Europejskiej znajduje się poniżej poziomu 84% ceny interwencyjnej, cena zaś rynkowa dla tusz dorosłych osobników w Unii Europejskiej jest niższa niż 80% ceny interwencyjnej; w ramach tzw. siatki bezpieczeństwa - uruchamiany jest obligatoryjnie, gdy w okresie 2 kolejnych tygodni średnia cena rynkowa Unii Europejskiej na tusze buhajów lub wolców spada poniżej 78% ceny interwencyjnej, jednocześnie ceny rynkowe są niższe niż 60% ceny interwencyjnej. Aneta Jarosz-Angowska "Mechanizmy WPR" 9

10 Skup interwencyjny c.d. Obecnie skup interwencyjny uruchamiany jest, gdy średnia cena rynkowa w danym państwie członkowskim spadnie poniżej 1560 Euro/t. Zamknięcie skupu interwencyjnego gdy przez okres jednego tygodnia warunek ten nie występuje Interwencyjnym zakupem objęte jest świeże lub schłodzone mięso wołowe z buhajów w wieku do 2 lat (kategoria A), których ubój nastąpił nie później niż 2 dni i nie wcześniej niż 6 dni przed datą zakupu interwencyjnego Przedmiotem zakupu mogą być półtusze w klasach R2 R3 O2 O3, pochodzące ze zwierząt utrzymywanych na terytorium UE, które uzyskane zostały z tusz o wadze nie przekraczającej 340 kg Ceny monitorowane są przez Komisję Europejską w sposób ciągły, a kategorie i klasy jakości objęte zakupem interwencyjnym ogłaszane są przed datą zamknięcia każdego przetargu. Aneta Jarosz-Angowska "Mechanizmy WPR" 10

11 Skup interwencyjny c.d. Ogłoszenie o otwarciu przetargu jest publikowane w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich. Oferty mogą być składane do godz w każdy drugi i czwarty wtorek miesiąca. Oferty do agencji interwencyjnej mogą składać wyłącznie posiadające uprawnienia ubojnie oraz handlowcy, którzy dokonują uboju na własny rachunek i są płatnikami VAT. Każdy zgłaszający się do przetargu może przedstawić tylko jedną ofertę na kategorię opiewającą na minimum 10 ton. Oferta powinna zawierać: nazwę i adres oferenta, oferowaną ilość produktu w tonach w każdej kategorii, cenę za 100 kg produktu jakości R3 podaną w euro. Oferenci muszą wpłacić zabezpieczenie w wysokości 30 Euro/100 kg oferowanej do zakupu wołowiny. Cena zakupu ustalana jest przez KE w drodze zaproszenia do przetargu na podstawie złożonych ofert. Po ustaleniu max ceny zakupu Komisja zawiera umowy z przedsiębiorcami, którzy oferowali ceny zbliżone. Aneta Jarosz-Angowska "Mechanizmy WPR" 11

12 Prywatne przechowalnictwo Wsparcie rynku polega na wypłacaniu dotacji właścicielowi mięsa (handlowiec, zakład przetwórczy), który zdecyduje się przechowywać mięso przez określony czas (zwykle 5-6 miesięcy). System uruchamiany jest w przypadku spadku średniej ceny rynkowej na obszarze Wspólnoty do poziomu 103% ceny bazowej. Podstawą do wyliczenia pomocy jest cena tuszy wołowej (lub jej części) klasy R3. Pomoc dla prywatnego magazynowania nie była wykorzystywana od 1989 roku, jednak z powodu kryzysu BSE od 2002 roku uznano za konieczne jej uruchomienie. Wyjściową cenę bazową wyznaczono na 2224 euro/tonę, stawkę dotacji zaś wyznacza Komisja. Aneta Jarosz-Angowska "Mechanizmy WPR" 12

13 Regulacje handlu zagranicznego na rynku mięsa wołowego System licencjonowania eksportu i importu ma na celu: kontrolę importu i eksportu Unii Europejskiej z krajami trzecimi, zapewnienie informacji statystycznej dla celów zarządzania rynkiem, wykorzystywanie licencji do kontroli rozdysponowania kontyngentów preferencyjnych, wykorzystanie licencji do wypłacania zwrotów eksportowych w przypadku większości produktów objętych tym systemem, wykorzystanie zabezpieczeń jako zapewnienia wypełnienia przez handlowców obowiązku eksportowania/importowania wymaganych ilości towarów w określonym czasie. Aneta Jarosz-Angowska "Mechanizmy WPR" 13

14 System subsydiów eksportowych Refundacje (zwroty) eksportowe są formą dopłaty do wyeksportowanego towaru, których wielkość pokrywa, częściowo lub całkowicie, różnicę między wysokością cen produktów na rynkach światowych a cenami na rynku wewnętrznym Unii Europejskiej. Prawo do subsydiów eksportowych nabywa się z chwilą opuszczenia obszaru celnego Wspólnoty: -dla wszystkich krajów rozwijających stosuje się jedną stawkę subsydiów, -w przypadku importu do kraju rozwijającego się - zastosowanie mają zróżnicowane subsydia eksportowe właściwe dla tego kraju. Subsydia eksportowe przyznaje się tylko w stosunku do produktów, które niezależnie od statusu celnego ich opakowania pochodzą z krajów Wspólnoty i znajdują się w wolnym obiegu we Wspólnocie. Aneta Jarosz-Angowska "Mechanizmy WPR" 14

15 System subsydiów eksportowych Prawo do subsydiów eksportowych uzależnione jest od przedłożenia licencji eksportowej wraz z wysokością subsydiów ustaloną z góry (z wyjątkiem eksportu towarów lub międzynarodowej pomocy żywnościowej) oraz od wpłacenia zabezpieczenia w odpowiedniej wysokości. Licencja nie jest wymagana w celu uzyskania subsydiów eksportowych, jeśli kwota subsydiów zgodnie ze zgłoszeniem do procedury eksportowej nie przekracza 60 euro oraz dostawy przeznaczone są dla sił zbrojnych państw członkowskich stacjonujących w krajach rozwijających się. Aneta Jarosz-Angowska "Mechanizmy WPR" 15

16 System subsydiów eksportowych c.d. Subsydia eksportowe ustala się raz na trzy miesiące. Ich wysokość różni się w zależności od kraju importującego i kalkulowana jest na podstawie następujących elementów: oceny aktualnej i przewidywanej sytuacji na wewnętrznym i światowym rynku; oceny pozycji konkurencyjnej Wspólnoty na rynkach krajów trzecich; kryteriów wynikających z realizowanej polityki handlowej. Poziom stawki refundacji eksportowych wyliczany jest przez Komitet Zarządzający ds. Wołowiny Podpisując porozumieniew ramach WTO UE zobowiązała się do ograniczenia poziomu subsydiowania eksportu na rynki trzecie. Wspomaganie rynku wewnętrznego poprzez dopłaty eksportowe ograniczone jest do poziomu 817,1 tyś. ton mięsa wołowego i wartości 1,26 mld euro rocznie. Aneta Jarosz-Angowska "Mechanizmy WPR" 16

17 Subsydia bezpośrednie (premie) premia specjalna (kompensacyjna) - wypłacana w formie premii do wielkości pogłowia byków i wolców, ograniczona maksymalnie do 90 sztuk jednostek dużych bydła (SDB) i w limicie obsady zwierząt do 2 SDB na ha powierzchni pastwiska; w przypadku byków premia wypłacana jest tylko raz w życiu zwierzęcia, począwszy od 9. miesiąca życia; premia zmniejszająca sezonowość uboju (dodatek do premii specjalnej) - wypłacana w przypadku przekroczenia pewnego progu ubojów wywołanego spiętrzeniem się podaży żywca w okresie jesiennym; Aneta Jarosz-Angowska "Mechanizmy WPR" 17

18 Subsydia bezpośrednie c.d. premia ubojowa - wypłacana producentom pod warunkiem pozostawania zwierząt w gospodarstwie co najmniej przez wyznaczony okres. Do premii tej uprawnione są; byczki, wólce, krowy, jałówki w wieku od ośmiu miesięcy oraz cielęta w wieku od jednego do siedmiu miesięcy i wadze do 160 kg. Liczba zwierząt korzystających z premii jest ograniczona pułapami regionalnymi ustalonymi na podstawie produkcji z 1995 roku lub z trzech następnych lat; premia dla krów mamek - przyznawana w celu podtrzymania stada krów ras mięsnych w ramach limitów indywidualnych dla hodowców, którzy nie dostarczają mleka do przetwórni (ograniczenie to nie jest stosowane dla producentów wytwarzających mniej niż 120 tyś. litrów rocznie). Gęstość obsady zwierząt nie może przekroczyć 2 SDB na ha powierzchni paszowej. Aneta Jarosz-Angowska "Mechanizmy WPR" 18

19 Subsydia bezpośrednie c.d. Premia ekstensyfikacyjna Jej celem jest zahamowanie tendencji do nadmiernej intensyfikacji chowu i powiązanie jego rozmiarów z powierzchnią paszową. Może być ona wypłacana gospodarstwom korzystającym z premii specjalnej lub dla krów mamek", w których obsada nie przekracza 1,4 SDB na ha powierzchni paszowej. Producenci, którzy pragną zakwalifikować się do płatności za ekstensyfikację powinni chować przez okres przynajmniej 6 kolejnych miesięcy, rozpoczynających się w dniu złożenia wniosku, pewną liczbę krów mlecznych przynajmniej równą liczbie krów mlecznych, na które złożono wniosek o płatność za ekstensyfikację. Aneta Jarosz-Angowska "Mechanizmy WPR" 19

20 Polska system uproszczony dopłat bezpośrednich Kwota dopłat bezpośrednich do gospodarstwa składa się z 3 części: Podstawowa stawka dopłaty do każdego hektara użytków rolnych w gospodarstwie, odpowiada 25%, 30% i 35% krajowej kwoty podzielonej przez całkowity obszar użytków rolnych Stawka dodatkowej dopłaty powierzchniowej do powierzchni wybranych upraw, które w UE objęte są dopłatami bezpośrednimi (np. zboża, oleiste, wysokobiałkowe, len i konopie włókniste) Stawka dodatkowej dopłaty powierzchniowej do powierzchni paszowej, wykorzystywanej w produkcji zwierzęcej, która w UE jest objęta dopłatami bezpośrednimi (produkcja bydła, owiec, mleka), jednak bez konieczności udokumentowania produkcji zwierzęcej. Aneta Jarosz-Angowska "Mechanizmy WPR" 20

21 System identyfikacji i rejestracji zwierząt (IACS) System IACS stanowi podstawę przestrzegania programów premii w relacji pogłowia zwierząt, w tym: premii specjalnej, premii za ubój czy premii za krowy mamki. System IACS pozwala prześledzić drogę" zwierzęcia zarówno wewnątrz państw członkowskich, jak i między nimi. System IACS współdziała ze Zintegrowanym Systemem Administracji i Kontroli dla programów pomocowych Unii Europejskiej (Rozporządzenie Rady nr 1760/2000). System IACS obejmuje następujące elementy: kolczyki identyfikujące zwierzęta indywidualnie; skomputeryzowane bazy danych; paszporty zwierząt; rejestry indywidualne prowadzone w poszczególnych gospodarstwach. Aneta Jarosz-Angowska "Mechanizmy WPR" 21

22 Dopłaty do prywatnego przechowywania wieprzowiny Aneta Jarosz-Angowska "Mechanizmy WPR" 22

23 Mechanizm dopłat do prywatnego przechowywania wieprzowiny Mechanizm polega na udzielaniu dopłat do przechowywania półtusz i elementów mięsa wieprzowego będących własnością przedsiębiorcy przez czas określony w umowie Cel mechanizmu: stabilizacja rynku wieprzowiny poprzez zagospodarowanie sezonowych nadwyżek, dostosowanie wielkości podaży do popytu, utrzymanie optymalnej wysokości cen rynkowych Zagospodarowanie nadwyżek może mieć charakter: Czasowy po zakończeniu okresu przechowywania wieprzowina trafia z powrotem na rynek Stały wieprzowina zostaje wywieziona poza obszar celny UE Aneta Jarosz-Angowska "Mechanizmy WPR" 23

24 Uruchomienie mechanizmu Mechanizm uruchamiany jest przez Komisję Europejską na wniosek państw członkowskich Cena tusz wieprzowych na rynku Wspólnoty musi być poniżej 103% ceny bazowej KE wydaje rozporządzenie, w którym określa: Listę produktów objętych dopłatami Okres przechowywania Termin składania wniosków Minimalne ilości, na jakie może być złożony wniosek Stawki dopłat Wysokość zabezpieczenia ARR podaje do publicznej wiadomości warunki udzielania dopłat oraz zaproszenie do składania wniosków/ofert przetargowych Aneta Jarosz-Angowska "Mechanizmy WPR" 24

25 Przedmiot dopłat Półtusze wieprzowe lub elementy powstałe z półtusz wieprzowych: Sklasyfikowane wg systemu EUROP Pochodzące ze zwierząt, których ubój nastąpił nie wcześniej niż 10 dni przed datą oddania mięsa do przechowywania Pochodzące ze zwierząt, które były hodowane w UE przez ostatnie dwa miesiące O dozwolonej przez KE minimalnej zawartości pierwiastków radioaktywnych Aneta Jarosz-Angowska "Mechanizmy WPR" 25

26 Stawki dopłat Dwa sposoby ustalania wysokości dopłat: Stawki dopłat ustalone przez KE Stawki określane w drodze przetargu Stawki dopłat są zróżnicowane w zależności od rodzaju przechowywanego produktu oraz długości okresu przechowywania Przykład cen za półtusze wieprzowe: 278 Euro/t za okres przechowywania 3 m-ce 315 Euro za okres przechowywania 4 m-ce 352 Euro za okres przechowywania 5 m-cy Stosowany jest kurs wymiany Euro na PLN z dnia rozpoczęcia przechowywania Aneta Jarosz-Angowska "Mechanizmy WPR" 26

27 Beneficjenci mechanizmu Przedsiębiorcy, którzy: zarejestrowali się w Centralnym Rejestrze Przedsiębiorców ARR i posiadają identyfikacyjny numer rejestracyjny nadany im przez Agencję Przez co najmniej 12 m-cy poprzedzających datę złożenia wniosku prowadzili zarejestrowaną w państwie członkowskim działalność w sektorze mięsa lub żywca Dysponują chłodnią do przechowywania wieprzowiny na terenie UE Aneta Jarosz-Angowska "Mechanizmy WPR" 27

28 Zawarcie umowy Poprzedzone złożeniem w ARR wniosku lub oferty przetargowej z uwzględnieniem: Nazwy i ilości produktu przeznaczonego do przechowywania Okresu przechowywania Stawki dopłaty w euro za okres przechowywania Deklarację o wprowadzeniu do chłodni i przechowywaniu zgodnie z określonymi wymogami Dodatkowo dostarczona powinna być umowa między przedsiębiorcą a właścicielem chłodni lub dowód własności chłodni Dowód złożenia zabezpieczenia w wysokości ustalonej przez KE. Wysokość zabezpieczenia nie może przekroczyć 30% kwoty dopłaty, o którą ubiegać będzie się przedsiębiorca. Aneta Jarosz-Angowska "Mechanizmy WPR" 28

29 Realizacja umowy Po zawarciu umowy przedsiębiorca jest zobowiązany do umieszczenia w chłodni całkowitej ilości wieprzowiny objętej umową w ciągu 28 dni od daty zawarcia a następnie do jej przechowywania na własny koszt i ryzyko przez czas określony w umowie Świeża wieprzowina może być umieszczana w chłodni partiami, z zachowaniem minimalnej wielkości 5 ton. W ramach jednej umowy może być wprowadzone do chłodni max 5 partii Co najmniej 5 dni przed terminem umieszczenia mięsa w chłodni przedsiębiorca jest zobowiązany do przesłania do ARR informacji zawierającej adres chłodni, ilość wieprzowiny przeznaczonej do wprowadzenia oraz czas wprowadzenia. Umieszczanie każdej partii musi odbywać się przy obecności pracownika służb technicznych ARR Aneta Jarosz-Angowska "Mechanizmy WPR" 29

30 Realizacja umowy c.d. Wieprzowina powinna być przechowywana w sposób umożliwiający jej łatwą identyfikację tzn. wg numeru umowy, wagi, daty wprowadzenia do chłodni W trakcie umownego okresu przechowywania przedstawiciel służb technicznych ARR może przeprowadzić wyrywkową kontrolę w celu stwierdzenia prawidłowości realizacji umowy W przypadku wycofywania wieprzowiny z mechanizmu przedsiębiorca powinien min 5 dni wcześniej przesłać do ARR stosowne informacje: nazwa i adres chłodni, data i godzina wycofania, ilość przeznaczona do wycofania Wycofanie z mechanizmu może nastąpić bez fizycznego usunięcia wieprzowiny z chłodni Aneta Jarosz-Angowska "Mechanizmy WPR" 30

31 Uprawnienia przedsiębiorcy w trakcie trwania umowy Przedsiębiorca może: Dokonać przemieszczenia wieprzowiny między chłodniami za zgodą ARR (w ciągu 28 dni od dnia zawarcia umowy) Wycofać wieprzowinę z mechanizmu jeżeli przeznacza ją na wywóz poza obszar celny Wspólnoty (warunkiem jest wcześniejsze przechowywanie przez min 2 miesiące oraz wywóz w ciągu 60 dni od daty wycofania) Ubiegać się o wypłatę zaliczkowej kwoty dopłaty, przysługującej po trzech miesiącach przechowywania, warunkiem złożenie w ARR stosownego zabezpieczenia Aneta Jarosz-Angowska "Mechanizmy WPR" 31

32 Wypłata dopłaty i zwrot zabezpieczenia Przy prawidłowej realizacji umowy wysokość dopłaty zostaje wyliczona proporcjonalnie do ilości wprowadzonego i przechowywanego mięsa, zabezpieczenie zostaje zwrócone w całości Za należyte wykonanie umowy uważa się wprowadzenie do chłodni w ciągu 28 dni od daty zawarcia umowy co najmniej 90% umownej ilości wieprzowiny oraz przechowywanie jej przez czas określony w umowie Przedsiębiorca zobowiązany jest złożyć: Zbiorcze zestawienie danych, m.in. numery partii, datę wprowadzenia/wycofania półtusz z chłodni, liczbę półtusz i wagę netto Kserokopie dowodów wydania wieprzowiny z chłodni Dokument T5 w przypadku wywozu poza obszar celny Wspólnoty ARR dokonuje należnej wypłaty w terminie 3 miesięcy od daty otrzymania kompletu wymaganych dokumentów Aneta Jarosz-Angowska "Mechanizmy WPR" 32

33 Redukcja dopłaty i przepadek zabezpieczenia Gdy ilość wieprzowiny faktycznie przechowywanej stanowi Mniej niż 90%, nie mniej niż 80% ilości objętej umową dopłata do ilości faktycznie przechowywanej jest zmniejszana o 50%, zabezpieczenie zostaje proporcjonalnie przejęte przez ARR w ilości stanowiącej różnicę Mniej niż 80% ilości objętej umową dopłata nie zostaje wypłacona, zabezpieczenie przejmuje w całości ARR 28 dniowy termin na wprowadzenie mięsa do chłodni zostaje przekroczony o wiece niż 10 dni dopłata nie jest wypłacana, zabezpieczenie przejęte przez ARR Wycofanie wieprzowiny z chłodni z przeznaczeniem na wywóz poza obszar celny Wspólnoty nastąpi przed upływem 2 miesięcy 10% redukcji dopłaty za każdy dzień Wycofanie wieprzowiny z chłodni nastąpi przed zakończeniem umownego okresu przechowywania j.w. Przedsiębiorca podmieni wieprzowinę lub przeniesie ją do innej chłodni dopłata nie zostaje wypłacona, następuje przepadek zabezpieczenia Jeżeli przedsiębiorca złożył fałszywe oświadczenie odnośnie pochodzenia mięsa, dopłata nie zostaje wypłacona, przedsiębiorca zostaje wykluczony z mechanizmu w kolejnym roku. Aneta Jarosz-Angowska "Mechanizmy WPR" 33

34 Dziękuję za uwagę Aneta Jarosz-Angowska "Mechanizmy WPR" 34