STRATEGIA ROZWOJU INSTYTUTU TRANSPORTU SAMOCHODOWEGO U PROGU SIÓDMEJ DEKADY JEGO DZIAŁALNOŚCI

Transkrypt

1 dr inż. Andrzej Wojciechowski STRATEGIA ROZWOJU INSTYTUTU TRANSPORTU SAMOCHODOWEGO U PROGU SIÓDMEJ DEKADY JEGO DZIAŁALNOŚCI I. Ogólna charakterystyka działalności Instytutu Transportu Samochodowego Instytut Transportu Samochodowego (ITS) w Warszawie jest jednostką badawczorozwojową, posiadającą osobowość prawną, wpisaną do Krajowego Rejestru Sądowego w Sądzie Rejonowym w Warszawie w dniu r. pod numerem KRS: REGON nadany przez Urząd Statystyczny w Warszawie. NIP nadany przez Urząd Skarbowy w Warszawie. Podstawę działalności Instytutu określają przepisy prawne dotyczące funkcjonowania jednostek badawczo-rozwojowych oraz statut zatwierdzony przez organ sprawujący nadzór, czyli Ministerstwo Infrastruktury, jak również Regulamin Organizacyjny ITS i dokumentacja wdrożonych systemów zarządzania jakością. Główne kierunki działalności statutowej Instytutu to prowadzenie prac naukowobadawczych i rozwojowych skoncentrowanych w czterech strategicznych obszarach: organizacji, funkcjonowania oraz efektywności transportu samochodowego, w tym analiz rynku transportu samochodowego, ograniczenia negatywnego wpływu rozwoju transportu samochodowego na środowisko, w tym oceny emisji substancji szkodliwych do atmosfery oraz recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji i produktów ich eksploatacji, ograniczenia negatywnego wpływu rozwoju transportu samochodowego na bezpieczeństwo ruchu drogowego, ze szczególnym uwzględnieniem edukacji dzieci i młodzieży w zakresie bezpiecznego uczestniczenia w ruchu drogowym, innowacyjnych rozwiązań konstrukcyjno-materiałowych w środkach transportu, ich podzespołów i części oraz materiałów eksploatacyjnych, z uwzględnieniem ich oddziaływania na środowisko naturalne. Misja ITS Misją Instytutu jest dążenie do ograniczenia negatywnych skutków rozwoju motoryzacji w obszarze bezpieczeństwa ruchu drogowego i ochrony środowiska oraz poprawy funkcjonowania i organizacji transportu samochodowego poprzez zaspokajanie potrzeb naukowo-badawczych, innowacyjno-wdrożeniowych, edukacyjno-informacyjnych podmiotów działających w obszarze transportu samochodowego, w tym organów administracji państwowej i samorządowej, jak również instytucji i organizacji gospodarczych zainteresowanych tą problematyką. Wizja rozwoju ITS Instytut stanowiąc nowoczesny ośrodek europejski o wysoko wyspecjalizowanej kadrze i nowocześnie wyposażonych laboratoriach, rozwijając się, będzie dążył do uzyskania jak najwyższego prestiżu i zaufania, jako niezależna jednostka badawczo-rozwojowa dysponująca wiedzą i doświadczeniem ukierunkowanymi na badania o charakterze poznawczym i stosowanym oraz wdrażanie innowacji, głównie z obszaru transportu samochodowego. W tym zakresie Instytut powinien ugruntować swój wizerunek lidera polskiego centrum kompetencji i zaawansowanych technologii z zakresu motoryzacji -

2 60 lat minęło oferującego swoim klientom usługi oparte na wiedzy - o najwyższym światowym poziomie. Instytut działa na rzecz rozwoju bezpiecznego transportu i ograniczenia problemów związanych z negatywnymi skutkami szeroko pojmowanego rozwoju motoryzacji poprzez następujące działania: ocena poziomu bezpieczeństwa użytkowania pojazdów drogowych, w tym ochrona życia, zdrowia, mienia oraz środowiska, zagrożonych rozwojem motoryzacji i transportu; badania ekonomiczno-techniczne rynku transportowego; kreowanie rozwoju motoryzacji w kierunku zapewnienia coraz wyższego poziomu bezpieczeństwa użytkownikom dróg. Działalność swoją Instytut prowadzi w oparciu o plany rzeczowo-finansowe, oparte na zasadach racjonalnej gospodarki przy założeniu maksymalnego, możliwego poziomu samofinansowania. Wykonywanie poszczególnych prac naukowo-badawczo-rozwojowych odbywa się na zlecenia różnych krajowych i zagranicznych podmiotów gospodarczych, administracji państwowej i samorządowej (m.in. MNiI, MI, MŚ). Przeważająca część prac naukowo-badawczo-rozwojowych finansowana jest ze środków Unii Europejskiej, Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, jak również ze środków własnych Instytutu (działalność statutowa). I.1. Idea przewodnia funkcjonowania i rozwoju Instytutu Utworzenie nowoczesnej jednostki badawczo-rozwojowej działającej w Europejskiej Przestrzeni Badawczej (ERA) wymaga dostosowania jej działalności do standardów europejskich. Zamierzenia w zakresie funkcjonowania i rozwoju Instytutu oraz sposób zarządzania Instytutem podporządkowane są realizacji idei utrzymania i rozwoju ITS jako nowoczesnej i skutecznej w działaniu jednostki badawczo rozwojowej, zajmującej poczesne miejsce w europejskiej i światowej przestrzeni badawczej, legislacyjnej, technicznej i organizacyjnej. Podstawą do realizacji takiego zamierzenia jest potencjał intelektualny pracowników Instytutu, ich wieloletnie doświadczenie, jak również zdobyta powszechna akceptacja Instytutu jako wiodącego ośrodka w zakresie problemów związanych z rozwojem motoryzacji. ITS powinien ugruntować swój wizerunek lidera polskiego centrum kompetencji w obszarze motoryzacji, oferującego swoim klientom przystosowany do realiów gospodarczych know-how na wysokim, światowym poziomie. Z tego punktu widzenia potencjał techniczny oraz kompetentna kadra są głównymi, strategicznymi zasobami Instytutu. Rozwój wiedzy Instytut będzie realizował poprzez aktywny udział w krajowych i międzynarodowych programach badawczych, finansowanych ze środków własnych, publicznych i prywatnych. Ta wiedza oraz doświadczenia zdobyte w kontaktach z otoczeniem gospodarczym stwarzać będą możliwość wypracowania innowacyjnych rozwiązań procesów biznesowych, wykorzystywanych przy wykonywaniu usług doradczych. Instytut Transportu Samochodowego jest jedyną w kraju jednostką, od 60 lat kompleksowo realizującą prace związane z transportem samochodowym, w tym badania dotyczące bezpieczeństwa i psychologii uczestników ruchu drogowego, ochrony 6

3 Strategia rozwoju... środowiska, dopuszczeniem do ruchu pojazdów spełniających kryteria UE i Polski, minimalizacji negatywnych skutków rozwoju motoryzacji, organizacji i optymalizacji kosztów transportu współtworzących interdyscyplinarność, a zarazem pewnego rodzaju synergizm oddziaływania ww. obszarów na siebie. Schemat obszarów działania Instytutu i ich synergii przedstawiono na rys. 1. Rys. 1. Schemat współzależności obszarów działania ITS Fig. 1. Diagram of the correlations between the of areas of ITS s activities. Geopolityczne położenie naszego kraju, a także fakt włączenia Polski w struktury Unii Europejskiej wymuszają opracowanie jasno określonej polityki transportowej państwa, która powinna być przejrzysta, perspektywiczna, a zarazem mieć charakter deklaracji o wysokim stopniu możliwości wdrażania. W tym aspekcie należy widzieć rodzące się potrzeby na nowoczesny, energooszczędny, materiałooszczędny, przyjazny dla środowiska, bezpieczny, zintegrowany i zrównoważony rozwój transportu. Wpisanie się w program realizacji tych potrzeb jest podstawowym zadaniem Instytutu. Spełnienie idei przewodniej będzie przejawiać się w inicjatywach, działalności i sposobie kierowania jednostką. Idea ta może i powinna być realizowana wspólnie przy zaangażowaniu całej załogi i kierownictwa ITS. W tym celu chcę zgromadzić wokół siebie godnych zaufania ludzi, którym zależy na pełnym i pomyślnym urzeczywistnieniu aspiracji Instytutu, którzy rozumieją jego misję w zakresie postępu w transporcie samochodowym i rozwiązywaniu problemów związanych z minimalizacją negatywnych skutków rozwoju szeroko pojmowanej motoryzacji. 7

4 60 lat minęło Uważam, że zarówno kadra kierownicza, jak i wszystkie zespoły naukowo-badawcze, muszą zdawać sobie sprawę z faktu, że szczególnie w obecnej sytuacji naszego kraju, jaka ma miejsce w obszarze nauki, ekonomii oraz polityki socjalnej, fundamentalne znaczenie należy przypisać wszelkim takim przedsięwzięciom, które będą zmierzać do pełnego wykorzystania potencjalnych możliwości Instytutu w zakresie działań na rzecz mobilności społeczeństwa i transportu (motoryzacji) oraz polskiej gospodarki zgodnie z Narodowym Planem Rozwoju i strategią Rządu Rzeczypospolitej. I.2. Syntetyczna analiza potencjału ITS Mimo, że strategii i metod budowania wartości firmy jest wiele, to nie da się osiągnąć wielkich celów bez wizji rozwoju, marzeń oraz ambicji równania do najlepszych, a także bez determinacji w osiąganiu tych zamierzeń. Tylko takie postawy mogą gwarantować sukces. W tym celu opracowałem koncepcję rozwoju i działań kierunkowych, poprzedzonych dokonaniem syntetycznej analizy potencjału ITS. W ocenie tej posłużyłem się metodą SWOT (tab. 1 i 2). Nowoczesne zarządzanie jest związane z obowiązkiem zarządzającego doprowadzenia przedsiębiorstwa do pełnej efektywności działania, rozpoznania potencjału przedsiębiorstwa oraz przekształcenia tego przedsiębiorstwa w przyszłości w wyniku wykorzystania mocnych stron oraz szans, jakie pojawiają się w otoczeniu. Podstawą analizy SWOT jest zidentyfikowanie słabych i silnych stron oraz badanie szans i zagrożeń, jakie stoją przed Instytutem. Analizę przeprowadza się głównie w celu urealnienia wcześniej wykonanych analiz koncepcyjnych oraz wyboru wariantów strategii. Wyniki analizy pomogą wskazać kierunki rozwoju ITS oraz te, przy których należy sięgać do źródeł zewnętrznych, a także propozycje działań minimalizujących wpływ zagrożeń. Analiza powinna dać wskazówki dla strategii wdrożenia poszczególnych działań, tj. czy powinny być wdrażane szybko czy też wskazane jest wdrażanie stopniowe według strategii defensywnej. Tablica 1 Mocne i słabe strony Instytutu Transportu Samochodowego Table 1 Strong and weak points of the Motor Transport Institute. Potencjalne mocne strony Potencjalne słabe strony Organizacja i zarządzanie wieloletnia tradycja ponad półwiekowa działalność w kraju i wysoka specjalizacja zagranicą, wykonywanych badań korzystne położenie geopolityczne, bardzo szeroka współpraca krajowa i międzynarodowa, laboratoryjnych, która ogranicza rozmiary popytu, zagospodarowanie obszaru obejmującego prace związane wysokie koszty zdobywania z minimalizacją negatywnych skutków rozwoju motoryzacji (wynika to nowych rynków, z doświadczeń UE, że funkcjonowanie podobnych niezależnych potrzeba zaangażowania dużej instytucji badawczo-rozwojowych jest ze wszech miar uzasadnione i niezbędne), liczby specjalistów z uwagi na złożoność problemów, dobra współpraca z instytucjami bezpośrednio odpowiedzialnymi za koszt jednostkowy niektórych bezpieczeństwo na drogach (MSWiA, KRBRD-MI, KG Policji, usług wyższy niż u konkurentów, MRBRD, firmy ubezpieczeniowe, stowarzyszenia, fundacje itd.), podatność na naciski ze strony wieloletnie uczestnictwo pracowników ITS w międzynarodowych kontrahentów, gremiach pracujących nad problemami transportu, w niektórych obszarach brak działalność na rzecz społeczeństwa, szczególnie w zakresie brd i pełnego wyposażenia dla ochrony środowiska z inspirującą i kontrolną funkcją organizacji świadczenia pełnego zakresu społecznych i gospodarczych, badań, kompetentna, doświadczona kadra kierownicza o szerokim zakresie konieczność zmiany 8

5 Strategia rozwoju... specjalności, zaangażowana i wysoko wykwalifikowana kadra specjalistów, duża samodzielność kadry w podejmowaniu decyzji, wysoka mobilność zespołu pracowników, młody wiek kadry (średni wiek pracowników ITS 46 lat), dogodna lokalizacja własnej bazy, w tym badawczo - pomiarowej, unikatowe laboratoria badawcze, nowoczesna baza laboratoryjna, rozbudowana infrastruktura informatyczna, własne bazy danych, duża zdolność do konkurowania, dobra znajomość problemów badawczo-rozwojowych, usprawnienie zarządzania informatyzacja, nowe technologie automatycznego zbierania i gromadzenia danych, rozbudowana sieć partnerów, otwartość na zawieranie nowych konsorcjów i umów partnerskich, zajmowanie znaczącej pozycji na rynku, dobra opinia o jakości świadczonych usług u klientów, znana i dobrze ceniona marka, duże zaufanie, długotrwałe i dobre kontakty z odbiorcami usług, standaryzacja realizowanych procedur badawczych, dobra organizacja pracy, akredytowane laboratoria badawcze, jednostka inspekcyjna oraz certyfikująca personel i wyroby w polskim systemie akredytacji (PCA), notyfikacja UE laboratoriów badawczych, wdrożone i stosowane międzynarodowe standardy systemu zapewnienia jakości wg: normy PN-EN ISO-9001, normy AQAP 2110 wymagania NATO dotyczące zapewnienia jakości w projektowaniu, pracach rozwojowych i produkcji, OiB - akredytacja udzielona przez MSWiA/MON w obszarze Obronność i Bezpieczeństwo certyfikacja wyrobów i usług w zakresie bezpieczeństwa wojskowego, w trakcie wdrażania standardy wg normy PN-EN ISO zarządzanie bezpieczeństwem informacji (m.in. ochrona danych osobowych i wiedzy). Marketing rozpoznawalna marka zarówno w kraju, jak i zagranicą, liczne kontakty z instytucjami naukowymi i przemysłem motoryzacyjnym w kraju i zagranicą, organizacja i uczestnictwo w sympozjach i konferencjach naukowych w kraju i zagranicą, duża liczba publikacji z całego obszaru działania ITS, w tym monografii, na miarę własnych możliwości dobre przygotowanie materiałów reklamowych, prezentacji itp., aktywne działania w poszukiwania partnerów. Finanse niższe koszty robocizny i cen poszczególnych usług w porównaniu do renomowanych firm zachodnich, dobra sytuacja finansowa Instytutu, doskonalenie motywacyjnego systemu wynagradzania premiującego osiągane rezultaty pracy i posiadaną wiedzę, możliwość prowadzenia elastycznej polityki finansowej, dobrze przemyślana polityka finansowa, płynność finansowa i wiarygodność na rynku. postaw/mentalności wobec pracy części załogi, brak systematycznego podnoszenia kwalifikacji przez część pracowników, uciążliwe wdrażanie niezbędnych zmian organizacyjnych (brak akceptacji zmian), potrzeba odbiurokratyzowania funkcjonowania JBR-ów przez administrację centralną, wielokrotnie zbyt skomplikowany i długi cykl uzyskania środków i realizacji zadań, brak klarownego systemu zarządzania projektami w zakresie rozliczeń, zamiast współdziałania próby separowania się i konkurowanie między poszczególnymi grupami specjalistów, niewystarczająco silna integracja pomiędzy poszczególnymi zakładami Instytutu. brak oceny wpływu marketingu na wzrost przychodów (brak profesjonalnego marketingu), brak wystarczająco skutecznych metod wdrażania komercjalizacji rezultatów prac badawczo-rozwojowych, brak systemu monitoringu europejskich baz danych o prowadzonych badaniach, brak skutecznego systemu transferu technologii. potrzeba nakładów inwestycyjnych, niekorzystna struktura kosztów stałych, konieczność zdobywania dofinansowania ze źródeł zewnętrznych, konieczność poszukiwania partnerów wyrażających chęć wdrożenia prac Instytutu i finansujących w stosownej części projekty. 9

6 60 lat minęło Szanse i zagrożenia stojące przed Instytutem Transportu Samochodowego Chances and dangers facing the Motor Transport Institute. Tablica 2 Table 2 Potencjalne szanse Płynące z rynku zewnętrznego umocnienie marki ITS, wzrost zaufania partnerów i klientów do Instytutu, pozycja konkurencyjna Instytutu wynikająca z unikalnej w kraju kompleksowości oferty badawczej, rozwój kontaktów z Unią Europejską, udział w projektach europejskich oraz w gremiach tworzących nowe przepisy, udział w sieciach naukowych i centrach zaawansowanych technologii, przyśpieszenie rozwoju gospodarczego kraju oraz duże ożywienie w przemyśle motoryzacyjnym, możliwości poszerzenia asortymentu prac naukowobadawczo-usługowych oraz możliwość zdobycia nowych kontraktów, skierowanie znaczących sum z funduszy UE na rozwój transportu drogowego w latach , współpraca z małymi i średnimi przedsiębiorstwami, dostęp do środków na rozwój nauki i prace badawczorozwojowe w ramach projektów własnych, rozwojowych i celowych, wysoka ocena parametryczna z możliwością zakwalifikowania ITS jako instytutu badawczego do kat. A, możliwości kompleksowego rozwiązywania problemów, zmiana świadomości młodego pokolenia w obszarze bezpieczeństwa ruchu drogowego i ochrony środowiska, stworzenie nowych metodyk i standardów edukacji w celu zmniejszenie liczby ofiar wypadków drogowych, posiadana wiedza, która jest dominującym zasobem stanowiącym o przewadze konkurencyjnej organizacji gospodarczych, integracja z branżowymi jednostkami badawczorozwojowymi w celu wspólnych starań o projekty własne, zamawiane, celowe i rozwojowe, oraz udział w programach strukturalnych. Potencjalne zagrożenia utrudnienia w zdobywaniu środków z UE i budżetu MNiI, możliwość pojawienia się nowych konkurentów, koncentracja konkurencji i tworzenie silnych grup badawczo-kapitałowych, wzrost udziału w rynku krajowym potentatów zagranicznych, brak skutecznych metod wdrażania wyników prac naukowych i badawczo-rozwojowych, utrudniony dostęp polskich jednostek naukowo-badawczych do projektów międzynarodowych, brak wdrożenia skutecznej polityki państwa w zakresie rozwoju transportu, nieuczciwa konkurencja, nowe, nie zawsze jasne i korzystne regulacje ustawodawcze związane z ustawą o zasadach finansowania nauki, planowane zmiany ustawy o Instytutach Badawczych stwarzające nowe warunki funkcjonowania JBR-ów oraz zmiany zasad dostępu do środków budżetowych na prace badawczo-rozwojowe, komercjalizacja, prywatyzacja, konsolidacja, JBR-ów - niepewność w zakresie podejmowanych koncepcji przekształceń własnościowych, a także decyzji organu założycielskiego, brak wsparcia i regulacji finansowoprawnych dla przedsiębiorstw wdrażających rozwiązania innowacyjne, niskie nakłady na naukę oraz prace badawczo- rozwojowe. Wzrost wartości firmy powoduje polepszenie pozycji, a co za tym idzie powstanie trwałych podstaw rozwoju. Wzrost wartości (czynniki wewnętrzne) napędzany jest głównie przez: optymalne zarządzanie (opracowane strategie); umiejętne budowanie marki; kapitał ludzki; innowacyjność. 10

7 Strategia rozwoju... II. Koncepcja rozwoju i działań kierunkowych na lata Wszystkie działania w najbliższych latach będą ukierunkowane na kreowanie i wdrażanie innowacji z zakresu transportu samochodowego, co umożliwi Instytutowi utrzymanie wiodącej roli w obszarze motoryzacji. Przy takim założeniu, największą wartością Instytutu jest wiedza i doświadczenie oraz zaangażowani i kompetentni pracownicy, realizujący rozwój wiedzy poprzez udział w krajowych i międzynarodowych projektach i programach badawczych finansowanych z różnych źródeł. Planowane kierunki prac badawczych Instytutu, to między innymi: w zakresie poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego: obserwatorium BRD opracowanie systemu monitorowania bezpieczeństwa ruchu drogowego, doskonalenie systemu szkolenia kandydatów na kierowców i podnoszenia kwalifikacji kierowców, doskonalenie metod edukacji komunikacyjnej dzieci i młodzieży, doskonalenie metod badania sprawności psychofizycznej kandydatów na kierowców oraz kierowców, ocena wpływu m.in. przeżyć traumatycznych na bezpieczeństwo ruchu drogowego, kampanie społeczne propagujące działania podnoszące bezpieczeństwo ruchu drogowego. w zakresie ochrony środowiska przed szkodliwym oddziaływaniem transportu samochodowego: ograniczenie szkodliwych skutków rozwoju transportu samochodowego i ruchu drogowego pod kątem bezpieczeństwa drogowego oraz ochrony środowiska, rozwój metod obliczeniowych oceny emisji z silników spalinowych, rozwój metod kontroli emisji z silników spalinowych pojazdów samochodowych w eksploatacji, opracowanie i wdrażanie do transportu samochodowego nowych generacji materiałów przyjaznych dla środowiska, rozwój zastosowania elektrycznych pojazdów doładowywanych czystą energią, rozwój alternatywnych źródeł energii biopaliwa, paliwa gazowe. w zakresie ekonomicznych problemów transportu: ogólna poprawa funkcjonowania i organizacji transportu samochodowego, uwarunkowania ekonomiczne i społeczne zmiany gałęziowej struktury przewozów rzeczy oraz osób, rozwój metod monitorowania rynku transportu samochodowego w Polsce, racjonalizacja zużycia energii w transporcie samochodowym, uwarunkowania rozwoju przewozów publicznym transportem pasażerskim w miastach i w relacjach pozamiejskich, zwiększenie mobilności osób niepełnosprawnych, opracowanie standardów dostosowujących transport dla potrzeb osób starszych oraz osób z dysfunkcjami m.in. ruchowymi. 11

8 60 lat minęło w zakresie techniki transportu: rozwój inteligentnych systemów transportowych, w tym systemu diagnostyki pokładowej, badania nad zastosowaniem alternatywnych paliw w transporcie, opracowanie nowoczesnych, innowacyjnych technologii materiałowych dla motoryzacji, opracowanie nowoczesnych kompleksowych technologii recyklingu, pojazdy niskoemisyjne i elektryczne. Wzmocnienie i utrwalenie pozycji Instytutu jako firmy, nie ograniczone do prostego sumowania osiągnięć jej pracowników, jest trudnym, ale niezbędnym warunkiem sprostania konkurencyjności na rynku krajowym, jak również europejskim. Tematyka badawcza Instytutu i zakres jego działania powinny być postrzegane przez pryzmat rozwiązywanych problemów technicznych, a nie określonych dziedzin. Podstawowym warunkiem spójnego rozwoju i konkurencyjności ITS na rynku krajowym i europejskim będzie rozwój interdyscyplinarnych zespołów badawczych zajmujących się zarówno badaniami podstawowymi, jak i badaniami stosowanymi. Zachowanie tych dwóch nurtów rozwijanych w Instytucie, w różnym wprawdzie stopniu w różnych okresach, uważam za podstawowy warunek efektywnego działania i rozwoju jednostki. Pełne wykorzystanie potencjału Instytutu i wzmocnienie jego roli jako firmy zależeć będzie od postawy całego personelu i aktywnego udziału wszystkich szczebli kadry kierowniczej w procesie aktywnego zarządzania. Instytut Transportu Samochodowego działa obecnie w warunkach wzrostu, a czasami i brutalizacji konkurencyjności. Sposób zarządzania musi sprostać tym warunkom i zapewnić stabilny i zrównoważony rozwój Instytutu. Uwzględniając obecny stan ITS, jego atuty i słabości uważam, że dla zapewnienia dalszego jego rozwoju, wzmocnienia silnych stron i zmniejszenia słabości, niezbędne jest działanie w trzech strategicznych, sprzężonych obszarach uwidocznionych na rysunku 2. Wzmocnienie roli firmy Wykorzystanie potencjału Poszerzenie źródeł dochodu jasno określone cele firmy inwestycje w przyszłość i nowoczesność młodzi naukowcy, nowoczesne technologie poprawa administrowania kreowanie kompleksowych prac badawczych poprawa obsługi prac n-b przez informatyczne zarządzanie projektami premiowanie zaangażowania działania w celu uzyskania statusu PIB tworzenie trwałych konsorcjów n-b-r wśród sprawdzonych partnerów spójny rozwój aktywne zarządzanie kontrakty terminowe optymalne wykorzystanie infrastruktury nowe projekty b-r pozyskiwane z MNiSW nowe projekty pozyskiwane z UE umowy wielostronne współpraca z MSP tworzenie w ramach PPP wspólnych przedsięwzięć dbałość kadry o jak najlepsze finansowanie projektów nowe projekty ogólnospołe-czne m.in. AMC, CEDiM rozszerzenie współpracy z administracją rządową i samorządową Rys. 2. Schemat strategicznych obszarów przy zarządzaniu Instytutem Fig. 2. Diagram of the strategic areas for managing the Institute. 12

9 Strategia rozwoju... Pierwszy z tych strategicznych kierunków obejmuje działania prowadzące do skuteczniejszego wykorzystania intelektualnego i materialnego potencjału Instytutu. Działania zgrupowane w drugiej grupie mają na celu wzmocnienie Instytutu poprzez stopniową reorganizację ITS i dopracowanie struktury zgodnie z modelem dobrze zorganizowanej i prosperującej jednostki badawczej, współpracującej z wieloma partnerami w kraju i zagranicą. Działania kierunku trzeciego mają na celu poszerzenie i zróżnicowanie źródeł przychodów Instytutu. Zmiany struktury organizacyjnej są naturalną konsekwencją zmian tematyki oraz zwiększenia zaangażowania kadry kierowniczej i badawczej. Wprowadzenie w przyszłości zasady nominacji kontraktowych na określony czas realizacji wyznaczonego zadania, powinno sprzyjać doskonaleniu struktury organizacyjnej i da możliwość powoływania tematycznych zespołów badawczych do realizacji określonych projektów. Przyjęcie zasady powoływania kierowników zespołów i komórek organizacyjnych na zasadach konkurencyjności będzie również stanowić element zwiększenia efektywności wykorzystania potencjału kadrowego ITS. Wykorzystanie bazy materialnej Instytutu (aparatury i pomieszczeń) jest ściśle związane z wymiernymi składnikami corocznego budżetu i powinno nie tylko stanowić troskę dyrekcji, ale być też elementem oceny kierownictwa poszczególnych komórek organizacyjnych. Dywersyfikacja źródeł przychodów będzie w znacznym stopniu stanowić o rozwoju Instytutu i stanie się obowiązkiem i wyzwaniem każdego kierownika. Projekty badawcze Unii Europejskiej są już w miarę dobrze rozpoznanym źródłem i należy dążyć do intensyfikacji tego kierunku. Sprawne wykorzystanie potencjału Sekcji Funduszy Międzynarodowych oraz Krajowego Punktu Kontaktowego do inicjowania udziału zespołów badawczych w projektach finansowanych przez Unię Europejską będzie nadal bardzo istotnym czynnikiem postępu w tym zakresie. Również projekty dwustronne muszą się rozwijać i zadaniem dyrekcji będzie wykorzystanie w tym celu wszystkich możliwości, a zwłaszcza nawiązanych już wcześniej kontaktów personalnych. Poprawa zróżnicowania obszaru przychodów, a zwłaszcza intensyfikacja współpracy z podmiotami gospodarczymi we wszystkich możliwych postaciach, takich jak projekty badawczo-rozwojowe, celowe, zamawiane, strukturalne czy zlecenia, będzie decydować o kondycji finansowej całego Instytutu, a nie tylko pojedynczych jego komórek organizacyjnych (konsolidacja ITS). Rozwijać należy bezpośrednie kontakty z podmiotami gospodarczymi, a zwłaszcza z małymi i średnimi firmami, które mogą być również partnerami w projektach europejskich. Równie ważne będą kontakty z innymi jednostkami badawczymi i tworzenie konsorcjów do realizacji określonych zadań badawczych. Uczestnictwo w projektach Unii Europejskiej czy projekty z podmiotami gospodarczymi są i będą w znacznym stopniu uzależnione od promocji Instytutu oraz wykreowania jego wizerunku jako firmy zdolnej do rozwiązywania problemów inżynierskich i innych. Wprawdzie aktywne formy promocji w postaci reklamy bezpośredniej są ograniczone ze względów finansowych, ale bierne formy w postaci strony internetowej, folderów i broszur powinny być stale ulepszane i mieć profesjonalny charakter. Zwiększenie dywersyfikacji źródeł przychodów ITS wymagać będzie zwiększenia zaangażowania i mobilności (aktywność) wszystkich pracowników, a w szczególności 13

10 60 lat minęło całej kadry kierowniczej. Działania w tym zakresie powinny być uwzględniane i premiowane w ocenie osiągnięć pracowniczych. Sprawą równie ważną i jednocześnie wspomagającą poprzednio wymienione kierunki wykorzystania potencjału i zróżnicowania źródeł dochodów, będzie wzmocnienie Instytutu jako firmy. W warunkach rosnącej konkurencyjności i ograniczeń budżetowych pozycja ITS nie może wynikać tylko z indywidualnych osiągnięć jej pracowników, ale może i powinna być wzmocniona dobrą organizacją oraz zdolnością do działań zespołowych. Uwzględnienie interesu całej jednostki przy podejmowaniu decyzji oraz dostrzeganie i premiowanie pracy na rzecz firmy w ogólnej ocenie osiągnięć pracowników to podstawowe i proste elementy tego kierunku działania. Jest to też, w moim przekonaniu, ważny element usprawnienia procesu podejmowania decyzji, np. w sprawach osobowych związanych z oceną osiągnięć czy w kwestii zatrudnienia na części etatu (zwłaszcza wówczas, gdy kandydat pracuje w firmie konkurencyjnej). Ważnym elementem wzmocnienia roli firmy jest odpowiednie ukierunkowanie prac, usprawnienie obsługi i odciążenie pracowników badawczych od pracy administracyjnej. Cel ten można osiągnąć wprowadzając dobrze zdefiniowane procedury administracyjne, komputerowe technologie obsługi prac biurowych oraz prac wspomagających procesy badawcze i przez wyspecjalizowany, kompetentny personel. Celem długofalowym powinno być usprawnienie obsługi administracyjnej w zakresie księgowości i sprawozdawczości umożliwiające analizę kosztów poszczególnych zadań (ułatwienie rozliczenia projektów europejskich, racjonalne spełnienie warunków zakupów przetargowych) i generowania danych sprawozdawczych. II.1. Zamierzenia w zakresie funkcjonowania i rozwoju Instytutu Instytut działa i będzie działał przede wszystkim w obszarze bezpieczeństwa użytkowników ruchu drogowego i środowiska oraz będzie kreował coraz wyższy poziom niezawodności, bezpieczeństwa oraz efektywności transportu. Wyznaczone poniżej cele którym będą podporządkowane działania zmierzające do optymalnego funkcjonowania Instytutu powinny zapewnić stabilność finansową oraz efektywny jego rozwój. II.1.1. Działalność naukowo-badawcza i rozwojowa Ograniczone nakłady na naukę powodują, że coraz trudniej uzyskać dziś środki budżetowe na finansowanie projektów badawczo-rozwojowych. Szans należy upatrywać w aktywnych staraniach o projekty w programach międzynarodowych oraz strukturalnych. Wymaga to jednak większego otwarcia na partnerów krajowych i międzynarodowych oraz uczestnictwa w sieciach i konsorcjach skupionych wokół Centrów Zaawansowanych Technologii oraz aktywnego uczestnictwa w pracach międzynarodowych stowarzyszeń i w nowych inicjatywach badawczych. Brak jest w polskiej gospodarce kapitałów i środków na rozwój oraz wdrożenie własnych krajowych rozwiązań konkurencyjnych do wyrobów firm o charakterze międzynarodowym. Brak jest generalnie programów rozwoju branżowego czy programów horyzontalnych, a uzyskanie znaczących nakładów na projekty badawcze lub celowe zamawiane jest rzadkością w skali kraju. Brak jest również ogólnokrajowej polityki innowacyjnej, która tworzyłaby mechanizmy generujące środki na rozwój technologii oraz stymulowanie wdrażania wypracowanych rozwiązań. 14

11 Strategia rozwoju... Uwzględniając aktualne tendencje, jak również konieczność sprostania konkurencji międzynarodowej, przewiduję poszerzenie działalności naukowo-badawczej w zakresie realizacji nowatorskich i innowacyjnych projektów badawczych finansowanych ze środków MNiSW (d. KBN) oraz Unii Europejskiej. W celu zwiększenia możliwości rozwoju w tym zakresie (lepsze wykorzystanie potencjału zarówno ludzkiego, jak i laboratoryjnego) występuje potrzeba konsolidacji sił i środków wspólnie z innymi zainteresowanymi współpracą JBR-ami, uczelniami i jednostkami Polskiej Akademii Nauk w oparciu o wspólne koncepcje badawczorozwojowe. Źródłem finansowania powinny być w tych obszarach granty badawcze, rozwojowe, celowe i zamawiane zarówno krajowe, jak i zagraniczne. II.1.2. Współpraca z zagranicą Jednym z głównych zadań w tym zakresie będzie pogłębienie dotychczasowych doświadczeń, nawiązanie współpracy ze znaczącymi ośrodkami z krajów UE oraz zwiększenie roli i udziału Instytutu we wszystkich dostępnych i adekwatnych programach naukowo-badawczych takich, jak: COST, PHARE, EUREKA, a zwłaszcza w Programach Ramowych Unii Europejskiej. Przewiduję również pogłębienie współpracy z poza europejskimi instytutami m.in. z USA, Japonii, Izraela i krajów d. WNP, w tym głównie z krajami nadbałtyckimi i Ukrainą, z wykorzystaniem możliwości pozyskiwania współfinansowania badań z tych krajów. Jednym z zadań, jakie powinien postawić sobie ITS, jest zrealizowanie od dawna planowanej cyklicznej Międzynarodowej Konferencji Naukowo-Technicznej WSCHÓD- ZACHÓD pt.: Rozwiązania logistyczne, ekologiczne i materiałowo-konstrukcyjne w transporcie w zakresie wymiany dokonań w rozwoju transportu pomiędzy UE i krajami d. WNP, pod patronatem Ministra Infrastruktury i Ministra Nauki RP oraz równorzędnych instytucji z dawnych krajów bloku wschodniego. II.1.3. Działania na rzecz ściślejszej współpracy ITS z Ministerstwem Infrastruktury Istotna - moim zdaniem - jest konieczność sanacji wzajemnych relacji oraz zwiększenie częstotliwości roboczych kontaktów bezpośrednich z przedstawicielami Ministerstwa Infrastruktury. Głównym zadaniem w zakresie ściślejszego powiązania Instytutu z organem założycielskim powinno być pogłębienie współpracy ITS z merytorycznymi departamentami Ministerstwa Infrastruktury w zakresie ustalenia (skorygowania) i realizacji strategii rozwoju transportu samochodowego w Polsce. W tym celu, po zaaprobowaniu planu współpracy przez Ministra Infrastruktury, planuję powołać zespół pracowników Instytutu o dużym doświadczeniu i wiedzy, który by na stałe współpracował (w uzgodnionym zakresie) z odpowiednimi departamentami Ministerstwa. Zespół ten przygotowywałby odpowiednie projekty aktów prawnych związanych z sektorem transportu drogowego, opracowywał stosowne ekspertyzy, a także mógłby się stać pomocny w realizacji bieżących zadań resortu. Realizacja poszerzonego zakresu działań na rzecz resortu powinna ułatwić Instytutowi uzyskanie na wniosek Ministerstwa Infrastruktury statusu Państwowego Instytutu Badawczego. 15

12 60 lat minęło Należy przedstawić Ministerstwu Infrastruktury możliwości poszerzenia zadań merytorycznych w zakresie obszarów objętych działalnością Instytutu, wynikających bezpośrednio z jego statutu i misji, a zarazem realizowanych w MI m.in. w zakresie: skutecznej realizacji Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz. U. Nr 32/2003, poz. 262 wraz z późniejszymi zmianami) oraz Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 5 grudnia 2003 roku w sprawie szczegółowych wymagań w stosunku do stacji przeprowadzających badania techniczne pojazdu (Dz. U. Nr 215/2003, poz. 2116), w zakresie posiadania certyfikatów zgodności na przedmioty wyposażenia i części pojazdów oraz certyfikatów zgodności na wyposażenie kontrolno-pomiarowe stacji kontroli pojazdów (dotychczas brak jest rozporządzeń MI w sprawie szczegółowych wymagań dla wyrobów, które mogą stwarzać zagrożenie albo służą ochronie lub ratowaniu życia, zdrowia, mienia lub środowiska, zgodnie z Ustawą o ogólnym bezpieczeństwie produktów (Dz. U. Nr 229/2003, poz. 2275), realizacji prac związanych z homologacją całopojazdową oraz cząstkową, jako władza homologacyjna (nadzór MI podobnie, jak w wielu krajach UE), realizacji prac związanych z dopuszczeniami jednostkowymi pojazdów samochodowych, kontynuacji prac związanych ze szkoleniem diagnostów stacji kontroli pojazdów, kontynuacji prac związanych z certyfikacją personelu, certyfikacji wyposażenia jednostek wykonujących badania psychologiczne. II.1.4. Działalność w zakresie wdrażania systemów zarządzania jakością Wykorzystując doświadczenie wysoko ocenianego zespołu specjalistów z zakresu systemów jakości (wdrożono w ITS szereg norm PN-EN ISO, AQAP, OiB) powinno się zapewnić postrzeganie Instytutu jako jednostki zarządzanej nowocześnie i skutecznie, zgodnie ze światowymi standardami w tym zakresie. Stanowi to warunek konieczny i niezbędny dla równorzędnego traktowania ITS z podobnymi jednostkami badawczorozwojowymi działającymi w Zjednoczonej Europie. Obecnie należy dążyć do wdrożenia systemu bezpieczeństwa informacji oraz rozszerzenia zakresu akredytacji dla jednostki inspekcyjnej o ocenę i nadzór nad systemami jakości producentów. II.1.5. Zamierzenia w zakresie obniżenia kosztów działania Instytutu Szczegółowej analizie będzie poddawany coroczny plan rzeczowo-finansowy oraz rachunek zysków i strat, szczególnie po stronie wydatków (z podziałem na koszty stałe i zmienne). Przeprowadzona zostanie ponownie analiza przydatności zakupów i wskazania kolejności realizacji ze środków własnych i ze środków zewnętrznych (m.in. dotacji MNiSW). Przewiduję zwiększenie odpowiedzialności osób inicjujących zakupy urządzeń i aparatury w zakresie dokładnego rozeznania (w ramach możliwości ustawy o przetargach publicznych) dostawców, jak i przewidywanego sposobu wykorzystania (biznes plan), aby można było określić rzeczywiste kompetencje i starania kadry zarówno w inicjowaniu działalności badawczej, jak i jej finansowych efektów. 16

13 Strategia rozwoju... W celu lepszego wykorzystania środków (szczególnie koszty pośrednie) z przyznanych do realizacji projektów UE oraz z MNiSW w najbliższym czasie będzie zakupiony wybrany program informatyczny, niezbędny do optymalnego zarządzania projektami, sprzężony z oprogramowaniem kadrowo-księgowym. II.1.6. Zamierzenia dotyczące systemu przygotowania, realizacji i kontroli projektów naukowo-badawczych W celu właściwego ukierunkowania działań Instytutu, w porozumieniu z Radą Naukową należy znowelizować strategię ITS, która powinna systematycznie podlegać okresowej weryfikacji w zależności od zmieniających się czynników zewnętrznych. Strategia ta powinna kształtować rozwój Instytutu oraz służyć do inicjowania i przygotowywania projektów badawczo-rozwojowych oraz weryfikacji działalności w odniesieniu do zmieniających się zewnętrznych uwarunkowań. W zakresie przygotowania i realizacji projektów naukowo-badawczych przewiduję znaczącą poprawę sterowania projektami, począwszy od sformułowania tytułu, celów, powołania zespołów aż po realizację i wewnętrzną ocenę ich efektów. W tym obszarze przewiduję zdecydowane wzmocnienie roli Dyrektora ds. Strategii i Rozwoju, przy współpracy z Sekretarzem Naukowym oraz Radą Naukową. Dotyczy to zarówno wstępnej oceny wniosków przygotowanych na projekty celowe i granty badawcze, jak i konkursów na projekty realizowane w ramach działalności statutowej, a także projekty przygotowane w ramach funduszy strukturalnych, funduszy spójności w transporcie oraz funduszy RPB Unii Europejskiej. Realizacja projektów będzie dokonywana w zespołach tworzonych w zależności od rodzaju projektów i potrzeb związanych z doborem najlepszych specjalistów. Planuję m.in. poprzez system premiowania skuteczniej uaktywnić kadrę naukowobadawczą do większego zaangażowania i chęci kreowania nowych obszarów badawczych oraz rozwijania dotychczasowych (zachęcić do wyjścia poza obecny zakres działania ITS, efektywnie rozliczać z osiągnięć, publikacji, referatów niezbędnych do kategoryzacji Instytutu w MNiSW, itp.). II.1.7. Integracja środowiska naukowo-badawczego Instytutu Współczesne badania, jak wynika z założeń systemu badań naukowych i prac rozwojowych, nie mogą podlegać rozproszeniu środków, stąd konieczna jest integracja wokół zadań i projektów badawczych w sieciach naukowych oraz konsorcjach tak, aby stworzyć badawczą masę krytyczną, zdolną do kompleksowego prowadzenia badań i rozwiązania podejmowanych problemów. Zasadniczym zadaniem Instytutu wynikającym z jego statutu są działania pozostające w bezpośrednim związku z bezpieczeństwem ruchu drogowego i ochroną środowiska. W celu wykorzystania zasobów ludzkich, doświadczenia, możliwości badawczych i zintegrowania działań wszystkich zakładów ITS przewiduję opracowanie i zgłoszenie do realizacji interdyscyplinarnych projektów badawczych związanych z występującymi potrzebami społecznymi, takich np. jak: działalność badawcza: Kompleksowa ocena powypadkowa w tym analiza przyczyn powstania wypadku (np. w m. st. Warszawa). Realizacja takiego projektu przyczyniłaby się do 17

14 60 lat minęło zwiększenia wiedzy na temat powstawania wypadków drogowych oraz pojazdów w nich uczestniczących. Stąd powinny wynikać ewentualne potrzebne zmiany w przepisach i ustawie Prawo o ruchu drogowym dotyczące skuteczności badań technicznych pojazdów dopuszczonych do ruchu po drogach oraz obowiązkowej certyfikacji wyrobów motoryzacyjnych, jako czynnika mającego kluczowe znaczenia dla bezpieczeństwa pojazdów, a w konsekwencji również uczestników ruchu drogowego; Badania zastosowania samochodów z napędem elektrycznym, z wykorzystaniem akumulatorów doładowywanych czystą energią elektryczną, w tym pozyskiwaną z paneli fotowoltaicznych (słonecznych); Badania nad dostosowaniem transportu samochodowego do potrzeb starzejącego się społeczeństwa, a także potrzeb osób niepełnosprawnych; Działania proekologiczne w transporcie w obszarach recyklingu oraz pozyskiwania z odpadów biometanu i zasilania nim autobusów miejskich, jak również rozwijanie badań zasilania gazem (LPG, CNG, LNG, LBG) oraz estrami olejów roślinnych. działalność edukacyjna: Stworzenie Centrum Edukacji Dzieci i Młodzieży umożliwiające interaktywną edukację komunikacyjną przez zabawę oraz opracowywanie standardów nauczania w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego i ochrony środowiska; Wdrażanie pilotowych programów w obszarze Edukacji komunikacyjnej dzieci w szkołach podstawowych. Edukacja komunikacyjna dzieci już w szkołach podstawowych przyczyni się do zwiększenia ich bezpieczeństwa i w ten sposób uniknie się wielu tragedii; Wyższa Szkoła Transportu przy ITS (studia podyplomowe). działalność społeczna: Pomoc dzieciom w dojściu do pełni władz umysłowych i fizycznych po urazach odniesionych w wypadkach komunikacyjnych ; AMC Auto Mobility Centrum - Konsorcjum ITS, Automobilklub Polski, Stowarzyszenie Niepełnosprawnych Spinka służący pomocą oraz promujący mobilność niepełnosprawnych; Modernizacja i dostosowanie dla niepełnosprawnych infrastruktury ITS; Centrum terapii po traumie powypadkowej (Zabawa k. Tarnowa). Dynamizacja rozwoju społeczno gospodarczego połączona z nasilającą się globalną konkurencją wymusza, także na polskim środowisku naukowym, potrzebę koncentracji potencjału: kadrowego, sprzętowego i finansowego. M.in. z tego powodu planuję utworzenie Konsorcjum wiodących Polskich Instytutów Badawczych, Instytutów PAN oraz Uczelni jako równorzędnego partnera dla istniejących analogicznych podmiotów w UE, m.in. TNO, Stowarzyszenia Instytutów Franhovera. Obecnie trudności biurokratyczne i wynikające w dużej mierze z tego niedostateczne zainteresowanie dyrektorów jednostek badawczo-rozwojowych powodują, że nie przynosi spodziewanych efektów preferowana konsolidacja krajowego rynku w celu wykorzystania efektu synergii i tzw. masy krytycznej dla wspólnych korzyści, nie tylko finansowych. 18

15 Strategia rozwoju... II.1.8. Działalność wydawnicza Jedną z najważniejszych dziedzin działalności Instytutu jest zapewnienie możliwości publikowania prac naukowych w ramach własnych czasopism. Instytut szczyci się kilkoma uznanymi tytułami, które ukazują się od wielu dziesięcioleci i mają dużą renomę w kraju i poza jego granicami. Warto w tym miejscu podkreślić, że Instytut z własnych środków wydaje m.in. wysokonakładowy kwartalnik BRD, będący podstawową publikacją w obszarze bezpieczeństwa ruchu drogowego w Polsce. Dołożę wszelkich starań, aby istniejące czasopisma mogły dalej się ukazywać i być wizytówką naszego Instytutu. II.1.9. Współpraca z Radą Naukową oraz ze Związkami Zawodowymi Współpraca z Radą Naukowa oraz ze Związkami Zawodowymi powinna być oparta, tak jak dotychczas, na racjonalnych przesłankach, związanych z legalnością oraz gospodarnością i możliwościami finansowymi Instytutu. Prezentowana koncepcja i zamierzenia wiążą się z koniecznością dalszej konsolidacji kadry kierowniczej i załogi oraz utożsamiania interesów własnych z interesami ITS jako miejscem efektywnej, dającej satysfakcję pracy, w coraz lepszych warunkach, ku satysfakcji ogółu. II Inwestycje W najbliższych latach przed Instytutem stoją do zrealizowania znaczące zadania inwestycyjne: przystosowanie budynków i hal laboratorium do światowych standardów (bez barier dla osób niepełnosprawnych) bezpieczeństwo, termoizolacja, komfort, wygląd wewnętrzny i zewnętrzny itp.; zakup serwerów, komputerów oraz specjalistycznych programów komputerowych; zakup unikatowej aparatury naukowo-badawczej w celu doposażenia i unowocześnienia stanowisk badawczych; budowa nowej hali diagnostycznej do badań pojazdów; dalsze działania związane z wymianą zieleni wokół Instytutu; adaptacja części pomieszczeń do potrzeb nowych obszarów działania takich jak np.: obserwatorium BRD, laboratorium badań psychologicznych, symulatora samochodu osobowego itd. III. Narzędzia niezbędne do realizacji przedstawionych zamierzeń Do takich instrumentów zaliczam przede wszystkim skuteczne i sprawne zarządzanie. Bazą dla takiego sposobu zarządzania jest system zarządzania jakością zgodnie z PN- EN-ISO 9001, którego niekwestionowane zalety to: transparentność zarządzania; jasny i jednoznaczny podział uprawnień i odpowiedzialności dla wszystkich pracowników; ustalone reguły postępowania i wymagania w odniesieniu do poszczególnych działań; zdolność do odtwarzalności i powtarzalności uzyskiwania rezultatów; optymalizacja kosztów podjętych działań; 19

16 60 lat minęło zwiększenie zaufania co do skuteczności realizowanych prac; wzrost dyscypliny wewnętrznej i motywacji; jasne, przejrzyste zasady współpracy z klientami i jednostkami współpracującymi. Dalszą poprawę skuteczności i sprawności zarządzania przewiduję uzyskać poprzez: bardziej efektywną współpracę z kadrą kierowniczą (szybki przepływ informacji, cykliczne spotkania kierownictwa poświęcone sygnalizowaniu problemów i propozycji ich rozwiązania); opieranie się na kompetentnych, rzetelnych i obowiązkowych pracownikach, w pełni identyfikujących się z firmą; rozszerzenie uprawnień i kompetencji, ale i odpowiedzialności kadry kierowniczej; okresową ocenę pracowników i komórek organizacyjnych oraz przygotowanie kadry zastępczej; motywację i wyróżnianie pracowników, którzy swoją działalnością przyczynią się do rozszerzenia obszarów działalności oraz uzyskania jak najwyższej kategoryzacji Instytutu; doskonalenie systemu motywacyjnego w zakresie podziału funduszu nagród i premii, jak i zaszeregowania osobistego pracowników z wykorzystaniem okresowej oceny pracowników; dokonywanie, wspólnie z Radą Naukową, okresowej weryfikacji strategii działania ITS w zależności od zmieniających się czynników zewnętrznych i wewnętrznych; stwarzanie warunków sprzyjających pracy twórczej i wzrostu kwalifikacji pracowników zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o instytutach badawczych; utrzymanie, a nawet zwiększanie transparentności zarządzania Instytutem. Przy uwzględnieniu zamierzeń określonych w,,polityce Transportowej Państwa na lata i Programie Operacyjnym Konkurencyjność Transportu na lata , potrzeby różnych krajowych i zagranicznych przewoźników oraz jednostek odpowiedzialnych za organizację transportu podejmowana w najbliższych latach tematyka prac naukowych i badawczo-rozwojowych będzie ukierunkowana na osiągnięcie takich celów, jak: rozwój inteligentnych systemów transportowych; dostosowanie transportu do potrzeb osób starszych i niepełnosprawnych, w tym również transportu publicznego; zwiększenie bezpieczeństwa transportowego m.in. poprzez poprawienie bezpieczeństwa ładunków i użytkowników dróg; wzmocnienie regionalnych i lokalnych sieci transportowych; ograniczenie szkodliwego wpływu transportu, zwłaszcza drogowego na środowisko; osiągnięcie standardów środowiskowych wyznaczonych przez UE. W celu wzmocnienia znaczenia Instytutu zakłada się m.in.: konsekwentne rozwijanie Instytutu jako jednostki naukowo-badawczo-rozwojowej o światowej renomie; rozwój współpracy z krajowymi i zagranicznymi jednostkami naukowymi i badawczo-rozwojowymi; członkostwo w międzynarodowych organizacjach/stowarzyszeniach oraz grupach roboczych UE; 20

17 Strategia rozwoju... zwiększenie aktywności w zakresie organizacji konferencji i sympozjów naukowych; kontynuowanie wydawania monografii i periodyków; aktywne promowanie działalności ITS. IV. Priorytety Przedstawione zamierzenia w zakresie optymalnego funkcjonowania oraz potrzeba podjęcia działań mających wpływ na rozwój Instytutu Transportu Samochodowego należy w pierwszym rzędzie skoncentrować na: wykorzystaniu potencjału intelektualnego, wysoko wykwalifikowanej kadry pracowników Instytutu, zacieśnieniu kontaktów z Ministerstwem Infrastruktury, innymi JBR-ami, uczelniami i jednostkami PAN oraz podmiotami gospodarczymi, w celu realizacji prac interdyscyplinarnych, wykorzystaniu szans uzyskiwania finansowania pozabudżetowego poprzez udział w programach naukowo-badawczych UE i współpracy z jednostkami naukowymi i badawczo-rozwojowymi w kraju i za granicą, zmniejszeniu kosztów (w wyniku szczegółowych ekonomiczno-finansowych analiz poprzedzających) poprzez: racjonalizację zatrudnienia, dokonanie analizy kosztów i wyeliminowanie zbędnych obciążeń, likwidację lub przekształcenie nierentownych spółek, zmianę regulaminu premiowania (lepsze powiązanie wielkości wypłacanych premii od jakości i efektów prac badawczych), zarządzanie w sposób transparentny oraz zgodny z zasadami CSR (Odpowiedzialność Społeczna Biznesu). Przedstawione zamierzenia nie mogą być traktowane jako panaceum na wszystkie problemy i trudności związane z rozwojem Instytutu. Deklaruję, że wszelkie sugestie szczególnie pracowników Instytutu będą analizowane, a najlepsze wykorzystane. Najlepsze rozwiązania powinny umożliwić jeszcze skuteczniejszą i bardziej efektywną realizację działań zmierzających do osiągnięcia wspólnego dla nas celu, jakim jest dobre funkcjonowanie i rozwój Instytutu Transportu Samochodowego. Realizacja wyszczególnionych zadań wymaga konsolidacji kadry Instytutu, pełnego jej zaangażowania w rozwiązywanie problemów, tworzenia inicjatyw oraz odpowiedzialności za wspólne dziedzictwo pracy kilku już pokoleń pracowników Instytutu. Jestem przekonany, że Instytut Transportu Samochodowego pod moim kierownictwem osiągnie w latach założone, ambitne cele. 21