Konferencja szkoleniowa "PLANY GOSPODAKI NISKOEMISYJNEJ W GMINACH

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Konferencja szkoleniowa "PLANY GOSPODAKI NISKOEMISYJNEJ W GMINACH"

Transkrypt

1 Konferencja szkoleniowa "PLANY GOSPODAKI NISKOEMISYJNEJ W GMINACH Mgr inż. Beata Jędrzejewska-Kozłowska Kielce, 24 kwietnia 2015 roku Konferencja jest współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko

2

3 Zmiany klimatu Najrzetelniejszy, najważniejszy i najobszerniejszy raport o zmianach klimatu: Climate Change 2014 Raport jest tworzony przez Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu czyli Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC). Zespół został założony w 1988 roku przez Światową Organizację Meteorologiczną oraz Program Środowiskowy Organizacji Narodów Zjednoczonych. Siedziba IPCC mieści się w Genewie. Raporty ukazują się od 1990 roku. W opracowaniu najnowszego raportu, opublikowanego w 2014 roku, brało udział 308 autorów z 70 krajów. Wzięto pod uwagę uwag i komentarzy naukowych. Raport jest stale aktualizowany. 3

4 Zmiany temperatury na powierzchni ziemi w latach wg Climate Change

5 Odstępstwa od średniej (z lat ) temperatury na lądzie wg Climate Change

6 Zmiany klimatu - zagrożenia Ekstremalne zjawiska pogodowe - częściej występujące i dłuższe fale upałów susze i pożary. Wzrost częstotliwości silnych opadów ulewy i powodzie. Wzrost występowania ekstremów temperaturowych. Ocieplenie i zakwaszenie wody w oceanach.

7 Zmiany klimatu - konsekwencje Ograniczenie dostępu do wody pitnej. Wzrost cen żywności i mniejsza jej dostępność, niedożywienie wielu ludzi na świecie. Konflikty wywołane rywalizacją o wodę i żywność. Wzrost ubóstwa szczególnie w Afryce, Azji i Ameryce Południowej. Wzrost migracji ludności. Problemy zdrowotne choroby i gorsza kondycja ludzi. Zmiany w ekosystemach.

8 Prawo międzynarodowe Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu z 9 maja 1992 roku (weszła w życie 21 III 1994 roku). W Polsce 26 X 1994 r. Tekst konwencji w języku polskim i angielskim został ogłoszony w Dzienniku Ustaw nr 53 z 10 maja 1996 roku, poz. 238). cel Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych: doprowadzenie do ustabilizowania koncentracji gazów cieplarnianych na poziomie, który zapobiegałby niebezpiecznej antropogenicznej ingerencji w system klimatyczny, dla uniknięcia zagrożenia produkcji żywności i dla umożliwienia zrównoważonego rozwoju ekonomicznego, poziom taki powinien być osiągnięty w okresie wystarczającym do naturalnej adaptacji ekosystemu do zmian klimatu. 8

9 Prawo międzynarodowe Podstawowe zobowiązania konwencji: opracowanie i wdrożenie krajowej strategii redukcji emisji gazów szklarniowych, opartej na mechanizmach administracyjnych i działaniach administracyjnych, inwentaryzacja emisji i pochłaniania gazów cieplarnianych na podstawie określonej metodyki, prowadzenie badań w zakresie zmian klimatu, opracowywanie raportów rządowych (co 2 lata) o wypełnianiu zobowiązań konwencji, pomoc finansowa, naukowa i technologiczna krajów wysoko rozwiniętych dla innych stron konwencji Poziom odniesienia dla wielkości emisji dla większości krajów stanowi emisja z roku 1990, a dla Polski z roku 1988.

10 Prawo międzynarodowe Protokół z Kioto do Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, sporządzony w Kioto dnia 11 grudnia 1997 r. (Dz.U nr 203 poz. 1684) W ramach Protokołu odbywają się: COP konferencja stron (Conference of the Parties to the Kyoto Protocol) CMP spotkanie stron (Meeting of the Parties to the Kyoto Protocol) 10

11 Rok spotkania Miejsce spotkania COP/ CMP 2015 Paryż, Francja COP Lima, Peru COP 20/ CMP Warszawa, Polska COP 19/ CMP Ad Dauha, Katar COP 18/ CMP Durban RPA COP 17/ CMP Cancun, Meksyk COP 16/ CMP Kopenhaga, Dania COP 15/ CMP Poznań, Polska COP 14/ CMP Bali, Indonezja COP 13/ CMP Nairobi, Kenia COP 12/ CMP Montreal, Kanada COP 11/ CMP Buenos Aires, Argentyna COP Mediolan, Włochy COP Nowe Delhi, Indie COP Marakesz, Maroko COP Haga, Holandia COP Bonn, Niemcy COP Buenos Aires, Argentyna COP Kioto, Japonia 11 COP 3

12 Prawo UE Zielona księga Komisji Europejskiej pt. Ramy polityki w zakresie klimatu i energii do roku 2030 Dyrektywa 2012/27/UE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 października 2012 roku w sprawie efektywności energetycznej Dyrektywa 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 roku w sprawie promocji stosowania energii ze źródeł odnawialnych Każde państwo członkowskie dba, aby jego udział energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto w 2020 r. odpowiadał co najmniej jego krajowemu celowi ogólnemu dla udziału energii ze źródeł odnawialnych. Dla Polski cel ten określono na poziomie 15%. 12

13 Prawo UE Dyrektywa 2010/31/UE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 maja 2010 roku w sprawie charakterystyki energetycznej budynków zaostrzenie wymagań dotyczących efektywności energetycznej budynków prowadzenie w krajach członkowskich skutecznych działań, mających na celu poprawę standardu energetycznego budynków (przy wiodącym udziale sektora publicznego) oraz propagowanie budownictwa nisko i zero- energetycznego wszystkie nowe budynki, będące własnością władz publicznych i zajmowane przez te władze po 31 grudnia 2018 roku powinny być budynkami o niemal zerowym zużyciu energii wszystkie nowe budynki od 31 grudnia 2020 roku powinny być budynkami o niemal zerowym zużyciu energii 13

14 Polityka UE Rezolucja Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2012 roku w sprawie planu działania prowadzącego do przejścia na konkurencyjną gospodarkę niskoemisyjną do 2050 roku Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 24 maja 2012 roku w sprawie zasobooszczędnej Europy Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 marca 2013 roku w sprawie planu działania w dziedzinie energii do 2050 roku, przyszłości z energią Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 21 maja 2013 roku w sprawie bieżących wyzwań i szans związanych z energią odnawialną na europejskim wewnętrznym rynku energii 14

15 Polityka UE Biała księga Komisji pt. Plan utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu dążenie do osiągnięcia konkurencyjnego i zasobooszczędnego systemu transportu Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno- Społecznego i Komitetu Regionów z 23 grudnia 2013 roku Wspólne dążenie do osiągnięcia konkurencyjnej i zasobooszczędnej mobilności w miastach - ma na celu zintensyfikowanie wsparcia dla miast europejskich w zakresie podejmowania wyzwań związanych z mobilnością w miastach. 15

16 Pakiet energetyczno-klimatyczny UE W grudniu 2008 roku 27 państw Unii Europejskiej postawiło przed sobą trzy bardzo ambitne cele w ramach pakietu energetyczno-klimatycznego: zwiększenie o 20% efektywności energetycznej, zwiększenie udziału energii ze źródeł odnawialnych o 20%, redukcję emisji gazów cieplarnianych o 20%. Wszystkie trzy cele mają zostać osiągnięte do końca 2020 roku. 16

17 Narodowy Program Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej Założenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej (przyjęte przez Radę Ministrów w dniu 16 sierpnia 2011 roku): Cel główny: Rozwój gospodarki niskoemisyjnej przy zapewnieniu zrównoważonego rozwoju kraju. Procesom redukcji emisji towarzyszyć mają działania ukierunkowane na poprawę efektywności energetycznej i na wykorzystanie zasobów w skali całej gospodarki. Wdrażane nowe technologie powinny ograniczać zużycie energii, materiałów i wody. 17

18 Narodowy Program Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej Osiągnięcie powyższego celu będzie wymagało określenia: obszarów redukcji emisji gazów cieplarnianych i innych substancji, priorytetów z nimi związanych, działań i oczekiwanych z nich efektów, instrumentów wsparcia, które w konsekwencji przyczynią się zarówno do zmniejszenia emisji, jak i gruntownej modernizacji polskiej gospodarki, ścieżek redukcji emisji w horyzoncie czasowym do 2050 roku, w rozbiciu na sektor ETS oraz non-ets, punktów pośrednich w realizacji programu, pozwalających na mierzenie postępu. 18

19 Narodowy Program Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej Cele szczegółowe NPRGN: 1)Rozwój niskoemisyjnych źródeł energii. 2)Poprawa efektywności energetycznej. 3)Poprawa efektywności gospodarowania surowcami i materiałami. 4)Rozwój i wykorzystanie technologii niskoemisyjnych. 5)Zapobieganie powstawaniu oraz poprawa efektywności gospodarowania odpadami. 6)Promocja nowych wzorców konsumpcji. 19

20 Narodowy Program Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej Efekty redukcyjne emisji należy rozpatrywać w kategoriach szerszych niż tylko finansowe. Analiza kosztów i korzyści powinna uwzględniać kwestie ekonomiczne i społeczne, obejmujące m.in.: poprawę jakości życia obywateli, wpływ na wzrost konkurencyjności oraz innowacyjności, zmianę liczby miejsc pracy, możliwości rozwojowe danego mechanizmu redukcji emisji w skali kraju, regionu i świata itp. 20

21 Narodowy Program Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej Źródła finansowania NPRGN: budżet państwa, środki Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, środki z budżetu Unii Europejskiej, środki z pomocy udzielanej przez państwa członkowskie EFTA, środki pochodzące z innych źródeł zagranicznych, współfinansowanie z Funduszu Termomodernizacji i Remontów, środki prywatne, inne. 21

22 Prawo w Polsce ustawa z dnia10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (tekst jednolity Dz.U. 2012, poz.1059 z późn. zm.) ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jednolity Dz.U. 2013, poz.1409) ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów (Dz.U. 2008, Nr 223 poz z późn. zm.) ustawa z 14 września 2012 r. o obowiązkach w zakresie informowania o zużyciu energii przez produkty wykorzystujące energię (Dz.U nr 0 poz. 1203) 22

23 Prawo w Polsce ustawa z dnia 29 sierpnia 2014 r. o charakterystyce energetycznej budynków (Dz.U. 2014, poz.1200) - ustawa weszła w życie 9 marca 2015 roku. ustawa z 15 kwietnia 2011 roku o efektywności energetycznej (Dz.U. 2011, nr 94, poz. 551 z późn. zm.) OBWIESZCZENIE MINISTRA GOSPODARKI z 21 grudnia 2012 r. w sprawie szczegółowego wykazu przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej (M.P. 2013, poz.15) 23

24 Prawo w Polsce ustawa z dnia 20 lutego 2015 roku o odnawialnych źródłach energii (Dz.U. 2015, poz. 478) Część przepisów będzie obowiązywała od kwietnia, część od października 2015 roku, a część od 1 stycznia 2016 roku. ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz.U. 2013, poz z późn. zmianami) 24

25 Zanieczyszczenie powietrza w Polsce Źródło: Poland air pollution fact sheet 2014, EEA 25

26 Zanieczyszczenie powietrza w Polsce Źródło: Poland air pollution fact sheet 2014, EEA 26

27 Zanieczyszczenie powietrza w Polsce 27

28 Zanieczyszczenie powietrza w Polsce Raport z realizacji Polityki Ekologicznej Państwa w latach z perspektywą do roku 2016 stwierdza, że najistotniejszym problemem zanieczyszczenia powietrza w Polsce jest emisja powierzchniowa czyli tzw. niska emisja, która jest główną przyczyną niedotrzymania standardów jakości powietrza. Podczas spalania paliw stałych (czasami też śmieci) w piecach domowych i lokalnych kotłowniach emitowane są pyły, dwutlenek siarki, dwutlenek azotu, tlenek węgla oraz benzo(a)piren. "W Polsce w 2012 roku stwierdzone zostały przekroczenia: w 38 strefach ze względu na przekroczenie poziomu dopuszczalnego pyłów PM10, w 22 strefach ze względu na przekroczenie poziomów dopuszczalnych, powiększonych o margines tolerancji pyłu PM2,5 oraz w 42 strefach ze względu na przekroczenie poziomu docelowego benzo(a)pirenu. W Polsce w 2012 roku 46 stref podlegało ocenie pod względem zanieczyszczeń powietrza.

29 Niska emisja a niskoemisyjność Chcemy ograniczyć niską emisję. Chcemy zwiększyć niskoemisyjność czyli: zwiększyć efektywność energetyczną oraz wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, przy jednoczesnym ograniczaniu emisji CO2.

30 Skutki zanieczyszczenia powietrza

31 Państwowy Monitoring Środowiska Art. 92b. ustawy Prawo ochrony środowiska 1.Informacje o stanie jakości powietrza, w tym lokalizacji wszystkich stref na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w których dokonuje się oceny jakości powietrza i jego stanu, udostępniane są na stronie internetowej Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. WIOŚ w Kielcach jakość powietrza: 31

32 Państwowy Monitoring Środowiska Akty prawne dotyczące monitoringu powietrza: rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 2 sierpnia 2012 r. w sprawie stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza (Dz.U.2012, poz. 914), rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz.U.2012, poz. 1031), 32

33 Państwowy Monitoring Środowiska Art. 89 Prawa ochrony środowiska 1. Wojewódzki inspektor ochrony środowiska, w terminie do 30 kwietnia każdego roku, dokonuje oceny poziomów substancji w powietrzu w danej strefie za rok poprzedni oraz odrębnie dla każdej substancji dokonuje klasyfikacji stref 1a.Wyniki oceny oraz klasyfikację stref wojewódzki inspektor ochrony środowiska niezwłocznie przekazuje zarządowi województwa. 33

34 Program ochrony powietrza Art. 91 Prawa ochrony środowiska 1. Dla stref z przekroczonym poziomem dopuszczalnym powiększonym o margines tolerancji zarząd województwa, w terminie 15 miesięcy od dnia otrzymania wyników oceny, opracowuje i przedstawia do zaopiniowania właściwym wójtom, burmistrzom, prezydentom miast i starostom projekt uchwały w sprawie programu ochrony powietrza, mającego na celu osiągnięcie poziomów dopuszczalnych w powietrzu oraz pułapu stężenia ekspozycji. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 18 września 2012 r. w sprawie programów ochrony powietrza i planów działań krótkoterminowych (Dz.U. 2012, poz. 1028). 34

35 Programy ochrony powietrza Art. 91 Prawa ochrony środowiska 2. Wójt, burmistrz, prezydent miasta są obowiązani do wydania opinii w terminie miesiąca od dnia otrzymania projektu uchwały. 2a.Niewydanie opinii w terminie miesiąca oznacza akceptację projektu uchwały w sprawie POP. 3. Sejmik województwa, w terminie 18 miesięcy od dnia otrzymania wyników oceny, określa, w drodze uchwały, program ochrony powietrza. 35

36 Program ochrony powietrza Opracowany przez zarząd województwa projekt uchwały w sprawie programu ochrony powietrza powinien uwzględniać przeprowadzone przez zarząd województwa: analizy udziału w przekroczeniach poziomów substancji w powietrzu poszczególnych grup źródeł emisji tych substancji i określać odpowiednie działania naprawcze w przypadku przekroczenia obowiązujących poziomów dopuszczalnych lub poziomów docelowych substancji 36

37 Program ochrony powietrza dla województwa świętokrzyskiego Uchwała NR XXV/429/12 Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego z dnia 26 listopada 2012 roku w sprawie określenia Programu ochrony powietrza dla województwa świętokrzyskiego ze względu na przekroczenia pyłu PM2,5 Zestawienie emisji zanieczyszczeń ze źródeł na terenie strefy świętokrzyskiej w roku 2011

38 Program ochrony powietrza dla województwa świętokrzyskiego Procentowe udziały poszczególnych źródeł emisji w rocznej emisji pyłu PM2,5 w strefie świętokrzyskiej w 2011 roku

39 Program ochrony powietrza dla województwa świętokrzyskiego Program ochrony powietrza dla województwa świętokrzyskiego ze względu na przekroczenia pyłu PM2,5 wskazuje działania naprawcze, mające na celu poprawę jakości powietrza. Są to między innymi: zmniejszenie zapotrzebowania na ciepło poprzez termomodernizację obiektów budowlanych, podłączenia budynków do miejskiej sieci ciepłowniczej, wymianę pieców węglowych o niskiej sprawności na pompy ciepła, piece zasilane gazem, olejem lub na ogrzewanie elektryczne, wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii, poprawa stanu dróg i układu komunikacyjnego, ograniczenie niezorganizowanej emisji z kopalni kruszyw, edukacja i informowanie społeczeństwa o wpływie stosowanych źródeł energii na środowisko.

40 POP - wskaźniki efektu ekologicznego Emisja powierzchniowa - Ostrowiec Świętokrzyski Wskaźniki podano również dla gmin: Skarżysko-Kamienna, Starachowice, Końskie, Busko-Zdrój, Górno, Bodzentyn, Masłów, Miedziana Góra, Sitkówka-Nowiny

41 POP - wskaźniki efektu ekologicznego Emisja liniowa

42 KONKURS NFOŚiGW NFOŚiGW ogłosił KONKURS nr 2 /PO IiS/ 9.3/ 2013 w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko Priorytet IX Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku i efektywność energetyczna Działanie 9.3 Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej - plany gospodarki niskoemisyjnej (PNG). Celem konkursu jest wsparcie działań na rzecz realizacji pakietu klimatyczno-energetycznego do roku 2020, tj.: 1) redukcji emisji gazów cieplarnianych; 2) zwiększenia udziału energii pochodzącej z OZE; 3) redukcji zużycia energii finalnej, co ma zostać zrealizowane poprzez podniesienie efektywności energetycznej. 42

43 KONKURS NFOŚiGW Konkurs ma na celu także poprawę jakości powietrza na obszarach, gdzie odnotowano przekroczenia poziomów dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń w powietrzu i realizowane są programy ochrony powietrza (POP) oraz plany działań krótkoterminowych (PDK). Działania zawarte w planach muszą być spójne z tworzonymi POP i PDK oraz w efekcie doprowadzić do redukcji emisji zanieczyszczeń do powietrza. 43

44 KONKURS NFOŚiGW Działania obligatoryjne: 1) opracowanie/aktualizacja planu gospodarki niskoemisyjnej dla gminy (poprzez zlecenie jego wykonania firmie zewnętrznej lub przez wykonanie przez pracowników gminy), 2) stworzenie w gminie bazy danych zawierającej wyselekcjonowane i usystematyzowane informacje pozwalające na ocenę gospodarki energią w gminie, w jej poszczególnych sektorach i obiektach oraz inwentaryzację emisji gazów cieplarnianych, 3) szkolenia dla pracowników gmin na temat problematyki związanej z tworzeniem planów gospodarki niskoemisyjnej, 4) informacja i promocja dotycząca udziału dofinansowania POIiŚ w stworzeniu planów gospodarki niskoemisyjnej oraz upublicznianie informacji o opracowaniu planów. 44

45 KONKURS NFOŚiGW Działania fakultatywne: 5) opracowanie elementów wykorzystywanych w opracowywanych, bądź aktualizowanych planach zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i gaz (lub ich założeń), 6) przeprowadzenie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Na liście rankingowej z roku wymienione są pozytywnie ocenione i dofinansowane 674 projekty na kwotę , 56 zł. 45

46 KONKURS NFOŚiGW Konkurs 2/POIiŚ/9.3/2013 Plany gospodarki niskoemisyjnej podsumowanie: liczba wniosków złożonych (w tym 12 grupowych); liczba gmin biorących udział w konkursie (35% gmin w Polsce); wnioskowana kwota dofinansowania 48,7 mln zł (kwota całkowita 56,9 mln zł). 46

47 Lp. Gmina Wnioskowana kwota dofinansowania [zł] 1 Ostrowiec Świętokrzyski ,75 2 Kije ,50 3 Strawczyn ,00 4 Masłów ,25 5 Połaniec ,00 6 Bodzechów ,00 7 Końskie ,00 8 Koprzywnica ,50 9 Łagów ,00 10 Bliżyn ,00 11 Kielce ,50 12 Łoniów ,00 13 Morawica ,75 14 Starachowice ,00 15 Nowa Słupia ,50 16 Miedziana Góra ,50 17 Zagnańsk ,00 18 Bieliny ,00 19 Górno ,90 20 Chęciny ,00 21 Klimontów ,00

48 KONKURS NFOŚiGW Wg danych NFOŚiGW z 2479 gmin w Polsce udział w konkursie na dofinansowanie do sporządzenia PGN wzięło około 35% gmin z kraju. 21 gmin z województwa świętokrzyskiego otrzymało dofinansowanie do PGN - stanowi to 3,12% z 674 wniosków dofinansowanych przez NFOŚiGW. 21 gmin złożyło wnioski na 102 gminy w województwie świętokrzyskim stanowi to 20,59%. Wnioskowana kwota dofinansowania dla gmin województwa świętokrzyskiego wynosi ,15 zł co stanowi 2,34% ogólnej puli na dofinansowanie czyli , 56 zł.

49 Metodologia opracowania PGN Publikacja UE How to develop a Sustainable Energy Action Plan Guidebook (Urząd Publikacji UE, Luksemburg 2010) została przetłumaczona na język polski przez Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć Energie Cités i opublikowana w 2012 roku. PORADNIK Jak opracować plan działań na rzecz zrównoważonej energii (SEAP)?

50 Co to jest PGN? Plan gospodarki niskoemisyjnej jest to DOKUMENT, który wykorzystuje informacje o wielkości zużycia energii i wielkości emisji dwutlenku węgla do osiągnięcia celu jakim jest zwiększenie efektywnego wykorzystywania energii, redukcja emisji gazów cieplarnianych oraz zwiększenie udziału energii z OZE w ogólnym zużyciu energii. 50

51 Właściwości PGN Plan gospodarki niskoemisyjnej: określa priorytetowe obszary działań, definiuje konkretne środki służące do osiągnięcia celu, określa ramy czasowe osiągnięcia celu, wskazuje osoby odpowiedzialne za realizację poszczególnych elementów celu, zawiera długoterminową strategię działania. 51

52 Właściwości PGN Plan gospodarki niskoemisyjnej: nie może być traktowany jako dokument skończony, zmienia się w czasie, wymaga analizowania prowadzonych działań, wymaga analizowania rozwoju gminy, musi być monitorowany, musi być aktualizowany. 52

53 Zakres PGN PGN - dotyczy obszaru geograficznego podlegającego samorządowi (gmina, powiat, województwo). PGN - uwzględnia działania w sektorze publicznym i prywatnym. PGN - obejmuje działania inwestycyjne i nieinwestycyjne (zamówienia publiczne, edukację, planowanie przestrzenne). PGN - uwzględnia instalacje objęte EU ETS - zmiana Regulaminu Konkursu nr 2/POIiŚ/9.3/2013, informacja NFOŚiGW z 10 kwietnia 2015 roku. 53

54 Horyzont czasowy PGN - obowiązkowo dotyczy okresu do 2020 roku. PGN - może obejmować dłuższy okres (do 2030 lub nawet do 2050 roku). Długoterminowa strategia może zostać zapisana w PGN, ale należy oszacować efekty z jej prowadzenia osiągnięte do 2020 roku. PGN - musi zawierać konkretne działania i środki na ich realizację zaplanowane na najbliższe 3 do 5 lat. 54

55 Fazy tworzenia PGN I. Rozpoczęcie tworzenia PGN 1. Przyjęcie uchwały rady gminy o wyrażeniu zgody na przystąpienie do opracowania i wdrażania Planu gospodarki niskoemisyjnej. 2. Adaptacja samorządowych struktur administracyjnych. 3. Budowanie wsparcia interesariuszy. 55

56 Fazy tworzenia PGN II. Planowanie 1. Ocena aktualnego stanu gminy. 2. Ustalenie wizji czyli celu dokąd chcemy dojść. 3. Opracowanie Planu gospodarki niskoemisyjnej czyli sposobów osiągnięcia ustalonego celu. III. Zatwierdzenie PGN uchwałą rady gminy i przedłożenie go do realizacji. 56

57 Fazy tworzenia PGN IV. Wdrażanie Planu gospodarki niskoemisyjnej 1. Prowadzenie działań i wykorzystywanie środków V. Monitorowanie i raportowanie 1. Monitorowanie. 2. Przygotowanie i złożenie raportu z wdrażania PGN. 3. Ocena przeprowadzonych działań w osiągnięciu ustalonego celu. 57

58 10 podstawowych zasad opracowania PGN 1) Formalne przyjęcie PGN przez radę miasta lub gminy PGN musi zostać zatwierdzony przez radę miasta lub gminy, ponieważ silne wsparcie polityczne jest niezbędne dla zapewnienia powodzenia procesu. 2) Zobowiązanie się gminy do: - redukcji emisji CO2, - do zwiększenia efektywności energetycznej, - do zwiększenia zużycia energii produkowanej w odnawialnych źródłach energii. Ogólne zobowiązanie musi zostać przełożone na konkretne działania i środki wraz z oszacowaniem efektów do roku Jako rok bazowy zaleca się przyjąć rok

59 10 podstawowych zasad opracowania PGN 3) Sporządzenie bazowej inwentaryzacji zużycia energii i emisji dwutlenku węgla oraz energii produkowanej w OZE PGN powinien zostać opracowany w oparciu o solidną wiedzę na temat lokalnej sytuacji w dziedzinie energii i emisji gazów cieplarnianych. Bazowa inwentaryzacja i kolejne inwentaryzacje pozwalają samorządowi lokalnemu: - uzyskać jasną wizję hierarchii ważności działań, - ocenić efekt zastosowania środków redukcji emisji oraz - określić postęp w zbliżaniu się do celu. 59

60 10 podstawowych zasad opracowania PGN 4. Kompleksowe działania powinny objąć kluczowe sektory PGN musi zawierać spójny zestaw działań obejmujących następujące sektory: budynki i urządzenia komunalne, ale także sektor mieszkalny, sektor usługowy, transport publiczny i prywatny, przemysł (opcjonalnie), gospodarkę odpadami (opcjonalnie), gospodarkę wodno-ściekową (opcjonalnie). 60

61 10 podstawowych zasad opracowania PGN 5) Opracowanie strategii i działań do roku 2020 Plan musi uwzględniać: cele do roku 2020, obejmujące konkretne działania w obszarach budynków, transportu i mobilności, edukacji i informacji, planowania przestrzennego, zamówień publicznych, itp. szczegółowe działania na 3 5 lat. Ważne jest, aby dla każdego działania sporządzić opis, wskazać odpowiedzialny wydział lub osobę, ramy czasowe (początek koniec, etapy), szacunkowe koszty i źródła finansowania, szacunkowe oszczędności energii i szacunkową redukcję emisji CO2 oraz wzrost zużycia energii produkowanej w źródłach odnawialnych. 61

62 10 podstawowych zasad opracowania PGN 6) Przystosowanie struktur miejskich Jednym z czynników decydujących o sukcesie całego procesu opracowania, wdrażania i monitorowania PGN jest zapewnienie, by Plan nie był postrzegany przez różne wydziały lokalnej administracji jako dokument zewnętrzny, ale był zintegrowany z ich codzienną pracą. Przystosowanie struktur miejskich stanowi kluczowe zobowiązanie! PGN powinien wskazać, które struktury już istnieją, a które należy stworzyć dla potrzeb realizacji działań i monitorowania rezultatów. Należy określić, jakie są dostępne zasoby kadrowe. 62

63 10 podstawowych zasad opracowania PGN 7) Mobilizacja społeczeństwa obywatelskiego Podstawą wdrażania PGN i czynnikiem koniecznym dla osiągnięcia jego celów jest udział i zaangażowanie społeczeństwa obywatelskiego. Plan powinien opisywać, jak społeczeństwo zostało włączone w jego opracowanie, a także w jaki sposób będzie zaangażowane w jego realizację i kontynuację działań. 63

64 10 podstawowych zasad opracowania PGN 8) Finansowanie Plan gospodarki niskoemisyjnej nie może być realizowany bez odpowiednich środków finansowych. Należy w nim wskazać główne źródła finansowania działań. 9) Monitorowanie i raportowanie Regularne monitorowanie wdrażania PGN pozwala ocenić, czy samorząd lokalny osiąga obrane cele. Umożliwia też wprowadzenie zmian lub środków naprawczych w razie potrzeby. PGN powinien zawierać opis sposobów, w jaki władze lokalne zamierzają monitorować rezultaty podjętych działań i zapewniać ich kontynuację. 64

65 10 podstawowych zasad opracowania PGN 10) Zgodność z dokumentami już istniejącymi w gminie Należy sprawdzić jakie działania są przewidziane w strategiach, planach, programach już opracowanych dla gminy, dla powiatu i województwa. Podejmowane zobowiązania powinny być spójne z obowiązującymi dokumentami! 65

66 Zasoby ludzkie Opracowanie i wdrażanie PGN wymaga odpowiednich zasobów kadrowych. Są to: pracownicy urzędu z różnych wydziałów, specjalna jednostka w ramach urzędu, prywatni konsultanci, naukowcy, pracownicy agencji energetycznych. W wielu przypadkach oszczędności uzyskane dzięki pracy ludzi zaangażowanych w opracowanie i wdrażanie PGN pokrywają koszty ich zatrudnienia. 66

67 Zasoby ludzkie Wykorzystanie w możliwie największym stopniu wewnętrznych zasobów ludzkich pozwala: zmniejszyć koszty opracowania i wdrażania PGN, lepiej realizować założenia PGN, zwiększyć wydajność finansową działań (zmniejszone rachunki ze energię, lepszy dostęp do funduszy europejskich), zwiększyć satysfakcję pracowników z wykonywanej pracy poprzez poczucie, że robią coś ważnego i przynoszącego wymierne korzyści. 67

68 Adaptacja struktur administracyjnych Plany gospodarki niskoemisyjnej są utożsamiane z ograniczaniem niskiej emisji i najczęściej trafiają do ochrony środowiska. PGN wymaga współpracy i koordynacji różnych wydziałów lokalnej administracji, takich jak wydział inwestycji, wydział budownictwa i infrastruktury, gospodarowania gruntami, finansów, planowania przestrzennego, gospodarki komunalnej, spraw społecznych, transportu, oświaty, promocji gminy, zamówień publicznych, wydział ochrony środowiska, itp. 68

69 Adaptacja struktur administracyjnych Przykładem prostej struktury organizacyjnej może być struktura złożona z dwóch grup: Komitet sterujący utworzony przez polityków i władze. Wskazuje strategiczne kierunki i zapewnia konieczne wsparcie polityczne dla całego procesu. Biuro projektu: jedna lub kilka grup roboczych, które tworzą pracownicy różnych wydziałów urzędu gminy. Ich zadanie polega na opracowaniu PGN, zapewnieniu udziału interesariuszy, współpracy z ekspertami, organizowaniu monitoringu, pisaniu raportów itp. W grupach roboczych mogą znaleźć się osoby bezpośrednio zaangażowane w działania przewidziane w PGN, ale niezatrudnione w urzędzie miasta czy gminy. Zarówno komitetowi sterującemu, jak i grupie roboczej potrzebny jest zdecydowany lider. 69

70 Adaptacja struktur administracyjnych Role i obowiązki należy rozdzielić pomiędzy jak największą liczbę najważniejszych pracowników administracji. Nie należy zaniedbywać odpowiednich szkoleń!!! np. z zakresu kompetencji technicznych (dotyczących efektywności energetycznej, efektywnego transportu, wykorzystania odnawialnych źródeł energii...), zarządzania projektami, zarządzania danymi (brak umiejętności w tej dziedzinie może stanowić poważną przeszkodę!), zarządzania finansami, przygotowania projektów inwestycyjnych oraz komunikacji (jak promować zmiany zachowań itp.). 70

71 Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Lublina Plan gospodarki niskoemisyjnej dla miasta Lublin jest tworzony w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko Priorytet IX Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku i efektywność energetyczna, Działanie 9.3 Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej - plany gospodarki niskoemisyjnej (PNG) - Konkurs nr 2 /PO IiS/ 9.3/ Czas trwania projektu: od 1 kwietnia 2014 do 31 marca 2015 r. Koszt projektu: zł - w tym ,50 zł z NFOŚiGW Zespół do wykonania PGN siłami własnymi Urzędu Miasta: 4 osoby tworzą bazę danych, 3 osoby piszą dokument, 37 osób liczy cały zespół zadaniowy do opracowania PGN.

72 Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Lublin: ok. 350 tys. mieszkańców, 147,5 km² powierzchni, 60% zapotrzebowania na ciepło pokrywane jest z miejskiej sieci ciepłowniczej, ponad 20 tys. domków jednorodzinnych, w tym blisko 40% opalanych jest paliwem stałym, dobrze rozwinięta komunikacja miejska 239 autobusów i 97 trolejbusów. Lublina

73

74 Budowanie wsparcia interesariuszy Pierwszy krok to wskazanie głównych interesariuszy, którymi są: ci, na interesy których PGN wywiera wpływ; ci, których działania mają wpływ na PGN; ci, którzy kontrolują lub posiadają informacje, zasoby, specjalistyczną wiedzę i umiejętności potrzebne do opracowania i realizacji strategii; ci, których udział i zaangażowanie są konieczne do udanej realizacji PGN. 74

75 Budowanie wsparcia interesariuszy Lista interesariuszy potencjalnie ważnych w kontekście PGN: lokalna administracja: odpowiednie wydziały urzędu miasta przedsiębiorstwa komunalne; mieszkańcy gminy; wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe, organizacje pozarządowe i inni reprezentanci społeczeństwa obywatelskiego; dzieci, młodzież szkolna i studenci, uczelnie wyższe, instytuty naukowe, specjaliści (konsultanci), dostawcy energii, przedsiębiorstwa energetyczne; podmioty działające w sektorze transportu i mobilności prywatne/publiczne firmy transportowe itp.; biznes i przemysł; 75

76 Budowanie wsparcia interesariuszy Lista interesariuszy potencjalnie ważnych w kontekście PGN cd.: lokalne i regionalne agencje energetyczne; partnerzy finansowi - banki, fundusze prywatne, firmy typu ESCO; izby handlowe, izby architektów i inżynierów; sektor budownictwa: firmy budowlane, deweloperzy; przedstawiciele narodowej i regionalnej administracji oraz administracji sąsiednich miast/gmin w celu zapewnienia koordynacji i spójności z planami i działaniami podejmowanymi na innych szczeblach decyzyjnych; turyści, tam gdzie przemysł turystyczny stanowi znaczące źródło emisji. 76

77 Budowanie wsparcia interesariuszy Poglądy interesariuszy powinny być znane, zanim zostaną opracowane szczegółowe plany. Powinni oni zostać zaangażowani i mieć możliwość uczestniczenia we wszystkich etapach procesu opracowywania PGN: w budowaniu wizji, w definiowaniu celów, w ustalaniu priorytetów itp. Istnieją różne stopnie zaangażowania: - od powiadomienia do zmobilizowania. W celu przygotowania udanego PGN zaleca się zabiegać o jak najwyższy stopień udziału interesariuszy w procesie jego opracowania i realizacji. 77

78 Budowanie wsparcia interesariuszy Udział zainteresowanych stron jest ważny z wielu względów: ich udział w tworzeniu polityki czyni ją bardziej przejrzystą i demokratyczną; decyzja podejmowana z udziałem wielu interesariuszy opiera się na rozleglejszej wiedzy; szeroki consensus wpływa na większą akceptację oraz poprawę jakości, efektywności i wiarygodności Planu (konieczne jest przynajmniej upewnienie się, że zainteresowane strony nie sprzeciwiają się niektórym projektom); poczucie udziału w procesie planowania zapewnia długoterminową akceptację oraz wspieranie strategii i środków ograniczenia emisji, a także ich żywotność; zdarza się, że Plany otrzymują silniejsze wsparcie ze strony zewnętrznych interesariuszy niż wewnętrznego kierownictwa czy pracowników urzędu miasta. 78

79 Budowanie wsparcia interesariuszy Sposoby zaangażowania interesariuszy: 1. Informacja i edukacja broszury, biuletyny, ogłoszenia, wystawy, wizyty studyjne 2. Informacja i informacja zwrotna pisma korespondencja, spotkania, gorąca linia telefoniczna, strona www, telekonferencje, sondaże i ankiety, wystawy z udziałem personelu, sondaże deliberatywne 3. Zaangażowanie i konsultacja warsztaty, dyskusje grupowe, fora dyskusyjne, dni otwartych drzwi, warsztaty Charrette 4. Rozszerzone zaangażowanie społeczne komitety doradcze, zespoły do planowania praktycznych rozwiązań, Pożyteczne może się okazać skorzystanie z pomocy profesjonalnego animatora, który będzie pełnił funkcję neutralnego moderatora. 79

80 Ocena aktualnej sytuacji 1. Analiza istniejących dokumentów Pierwszym krokiem jest rozpoznanie, które z istniejących miejskich, regionalnych i krajowych strategii politycznych, programów, planów, procedur i przepisów mają wpływ na zagadnienia związane z zarządzaniem energią i ochroną klimatu przez władze lokalne. Zlokalizowanie i analiza istniejących dokumentów stanowi dobry punkt wyjścia w kierunku lepszej integracji polityki na wszystkich szczeblach. 80

81 Przykłady dokumentów Krajowy Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej Strategiczny plan adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030 Programy rozwoju alternatywnych/odnawialnych źródeł energii Strategia rozwoju województwa/powiatu/gminy Wieloletnia Prognoza Finansowa Plan zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe Program ochrony powietrza Program ochrony środowiska / gospodarki odpadami Plany zagospodarowania przestrzennego Plan Rozwoju Transportu/ Plany mobilności Strategia rozwoju turystyki Strategie rozwoju gospodarki wodno-kanalizacyjnej Plany rewitalizacji Audyty energetyczne 81

82 Ocena aktualnej sytuacji 2. Ocena sytuacji wyjściowej Zużycie energii i emisja CO2 na poziomie lokalnym zależą od wielu czynników: struktury gospodarki (przemysłowa/usługowa) i rodzaju działalności, poziomu aktywności gospodarczej, liczby ludności, gęstości zaludnienia, charakterystyki zasobów budowlanych, zastosowania i stopnia rozwoju różnych modeli transportu, zachowań mieszkańców, klimatu itp. 82

83 Etapy przeprowadzania oceny sytuacji wyjściowej 1) Wybór zespołu, który dokona oceny najlepiej międzysektorowej grupy roboczej. 2)Przydzielenie zadań członkom zespołu. Uwzględniając kompetencje i dyspozycyjność każdego z członków grupy należy przydzielić im zadania, które będą w stanie wykonać. 3) Ustalenie planu oceny. Należy wskazać realny początek i koniec wszystkich działań związanych ze zbieraniem danych.

84 Etapy przeprowadzania oceny sytuacji wyjściowej 4) Wskazanie najważniejszych danych, na podstawie których zostanie dokonana ocena. Należy uwzględnić następujące elementy: Jakie jest zużycie energii w różnych sektorach oraz przez różne podmioty na terenie gminy? Jakie są trendy w tym zakresie? Kto wytwarza energię i ile? Jakie są najważniejsze źródła energii? Jakie czynniki mają wpływ na zużycie energii? Czy porównywalne są koszty i zużycie energii w podobnych obiektach, czy występują znaczne różnice i jaka jest przyczyna różnic? Jakie zjawiska w mieście wynikają ze zużycia energii (zanieczyszczenie powietrza, przeciążenie w ruchu ulicznym )? Jakie starania w dziedzinie zarządzania energią zostały już podjęte i jakie przyniosły rezultaty? Jakie przeszkody należy pokonać? Jaki jest stopień świadomości urzędników, mieszkańców i innych interesariuszy w zakresie poszanowania energii i ochrony klimatu? 84

85 Etapy przeprowadzania oceny sytuacji wyjściowej 5) Zebranie danych bazowych. Ocena sytuacji wyjściowej wymaga: zebrania i przetworzenia danych liczbowych, przyjęcia wskaźników, zgromadzenia informacji z wykorzystaniem przeglądu dokumentów i wywiadów z udziałem interesariuszy. Wyboru zestawów danych należy dokonać na podstawie kryteriów uzgodnionych z interesariuszami, którzy następnie są czynnie włączani w pozyskiwanie danych. 85

86 Etapy przeprowadzania oceny sytuacji wyjściowej 6) Sporządzenie bazy danych. Bazując na zebranych informacjach można opracować bazę danych o zużyciu energii, emisji CO2 oraz o wielkości energii produkowanej w OZE. 7) Przeanalizowanie danych. Zebrane dane muszą zostać przeanalizowane i zinterpretowane, aby wiadomo było, jakie zaplanować dalsze działania. Na przykład, jeżeli ocena sytuacji wyjściowej wykaże, że zużycie energii wzrasta w jakimś sektorze, należy znaleźć przyczynę tego wzrostu np. zwiększenie populacji, wzmożona aktywność, większe wykorzystanie urządzeń elektrycznych itp. 86

87 Ocena aktualnej sytuacji 8) Sporządzenie raportu wewnętrznego. Raport należy przygotować uczciwie i zgodnie z prawdą, gdyż dokument nie odzwierciedlający rzeczywistości niczemu nie służy. Ocena sytuacji wyjściowej może zostać przeprowadzona wewnętrznie, przez samorząd. Recenzja zewnętrzna może zostać wykonana przez ekspertów zewnętrznych pracujących w innych miastach lub organizacjach, a specjalizujących się w podobnych zagadnieniach. Taka metoda, alternatywna do współpracy z konsultantami, jest efektywna ekonomicznie i często łatwiejsza do zaakceptowania z politycznego punktu widzenia. 87

88 Bazowa inwentaryzacja emisji Najistotniejsze kwestie przy sporządzaniu bazy danych: a) Wybór roku bazowego. Rok bazowy jest rokiem, w stosunku do którego władze lokalne będą się starały ograniczyć wielkość emisji CO2 do roku Zaleca się wybrać rok 1990, gdyż stanowi punkt wyjścia dla celów redukcyjnych przyjętych w pakiecie klimatyczno-energetycznym UE oraz w Protokole z Kioto. Jeżeli jednak władze lokalne nie dysponują danymi umożliwiającymi sporządzenie inwentaryzacji emisji dla roku 1990, mogą wybrać rok, dla którego są w stanie zgromadzić pełne i wiarygodne dane. b) Pozyskanie danych na temat zużycia energii. Przykładem takich danych są: zużycie paliwa na cele grzewcze w budynkach, zużycie energii elektrycznej w budynkach, energii na oświetlenie, zużycie paliw w transporcie. c) Wybór wskaźników emisji. Wskaźniki emisji określają, ile ton CO2 przypada na jednostkę zużycia poszczególnych nośników energii. Wielkość emisji wylicza się mnożąc wskaźnik emisji przez zużycie danego nośnika. 88

89 Sektory uwzględniane w PGN Końcowe zużycie energii w budynkach, usługach i przemyśle: Budynki, wyposażenie/urządzenia komunalne Budynki, wyposażenie/urządzenia niekomunalne Budynki mieszkalne (komunalne/niekomunalne) Komunalne oświetlenie publiczne Zakłady usługowe Zakłady przemysłowe 89

90 Sektory uwzględniane w PGN Końcowe zużycie energii w transporcie: - gminny transport drogowy: tabor gminny (np. samochody służbowe, wozy asenizacyjne, śmieciarki, samochody policyjne, straży pożarnej, straży gminnej i inne pojazdy); - gminny transport drogowy: komunikacja publiczna; - gminny transport drogowy: transport prywatny i komercyjny; - gminny transport szynowy (tramwaj, metro, kolej miejska, szynobusy); - pozostały transport drogowy i szynowy (jeśli PGN przewiduje działania w tym zakresie); - promy lokalne; - transport odbywający się poza wyznaczonymi drogami (np. maszyny rolnicze i budowlane). 90

91 Sektory uwzględniane w PGN Transport drogowy na terenie miasta/gminy można podzielić na dwie kategorie: a) gminny transport drogowy, który obejmuje transport po drogach zlokalizowanych na terenie gminy i znajdujących się w kompetencji samorządu lokalnego - uwzględnienie tego sektora jest silnie zalecane. b) pozostały transport drogowy, który obejmuje transport po drogach zlokalizowanych na terenie gminy, lecz nieznajdujących się w kompetencji samorządu lokalnego. Przykładem może być ruch na autostradach, które przebiegają przez obszar gminy. Emisje związane z pozostałym transportem drogowym mogą zostać uwzględnione w bazie danych, jeżeli samorząd zamierza uwzględnić w swoim PGN środki na redukcję tych emisji. 91

92 Sektory uwzględniane w PGN Inne źródła emisji (niezwiązane ze zużyciem energii): oczyszczanie ścieków; gospodarka odpadami. Produkcja energii: zużycie paliw w procesie produkcji energii elektrycznej; zużycie paliw w procesie produkcji ciepła/chłodu (tylko te zakłady, które sprzedają ciepło/chłód jako towar użytkownikom końcowym zlokalizowanym na terenie gminy). 92

93 Sektory nieuwzględniane w PGN W PGN nie są uwzględniane: emisje procesowe z zakładów przemysłowych; transport lotniczy, morski i rzeczny; emisje niezorganizowane powstające w procesie produkcji, przeróbki i dystrybucji paliw; wykorzystanie gazów fluorowanych i zawierających je produktów (chłodzenie, klimatyzacja); rolnictwo (np. hodowla zwierząt, wykorzystanie obornika, uprawy, stosowanie nawozów, spalanie odpadów rolniczych na wolnym powietrzu); gospodarka leśna. 93

94 Gromadzenie danych a) Budynki i wyposażenie/urządzenia komunalne Zgromadzenie danych na temat zużycia energii wymaga wykonania następujących kroków: identyfikacji wszystkich budynków i urządzeń będących własnością samorządu lokalnego lub przez niego zarządzanych; zidentyfikowania w tych budynkach i urządzeniach wszystkich punktów poboru energii (elektrycznej, gazu, ciepła z miejskiej sieci ciepłowniczej, zbiorników na olej opałowy, zbiorników na gaz płynny); ustalenia dla każdego z punktów poboru energii osoby, która otrzymuje faktury i jest w posiadaniu danych na temat zużycia energii; zorganizowania scentralizowanej zbiórki tych dokumentów/danych; wyboru odpowiedniego systemu magazynowania danych i zarządzania danymi (może to być prosty arkusz w Excelu lub bardziej złożone, komercyjne oprogramowanie); upewnienia się, że dane są gromadzone i wprowadzane do systemu przynajmniej co roku. Możliwe jest zastosowanie zdalnych pomiarów, które ułatwią proces gromadzenia danych. 94

95 Gromadzenie danych b) Komunalne oświetlenie publiczne Samorząd lokalny powinien być w stanie zgromadzić wszystkie potrzebne dane dotyczące komunalnego oświetlenia publicznego. W niektórych przypadkach konieczne może okazać się zamontowanie dodatkowych liczników, na przykład gdy z jednego punktu poboru energii elektrycznej zasilane jest oświetlenie publiczne, budynki i urządzenia. c) Inne budynki i urządzenia Sektor ten obejmuje: budynki i wyposażenie/urządzenia usługowe; budynki mieszkalne; przemysł (opcjonalnie). 95

96 Gromadzenie danych Pozyskanie danych od operatorów rynku paliw i energii Należy ustalić, którzy dostawcy energii działają na terenie gminy i przygotować tabelę, o której wypełnienie zostaną poproszeni. Idealnie, gdyby udało się otrzymać dane w rozbiciu na poszczególne sektory (mieszkalny, usługowy i przemysłowy). Jeżeli możliwe jest uzyskanie większego stopnia dezagregacji danych, należy poprosić np. o rozbicie danych pomiędzy różne podsektory wchodzące w skład sektora usługowego czy przemysłowego lub pomiędzy różne typy mieszkań: prywatne i komunalne, domy lub mieszkania w budownictwie zbiorowym. 96

97 Gromadzenie danych Ankiety skierowane do odbiorców energii Jeżeli nie da się pozyskać wszystkich danych w pożądanym formacie od operatorów rynku paliw i energii lub od innych podmiotów, konieczne może okazać się zwrócenie się z zapytaniem bezpośrednio do konsumentów energii. Ma to miejsce zwłaszcza w przypadku nośników energii, które nie są dystrybuowane za pomocą scentralizowanej sieci (węgiel, olej opałowy, drewno, gaz ziemny). 97

98 Gromadzenie danych Istnieje kilka wariantów pozyskania danych od odbiorców energii: W przypadku sektorów, które charakteryzują się dużą liczbą małych odbiorców (jak na przykład sektor mieszkalny), można skierować kwestionariusz do reprezentatywnej próbki populacji. Badanie ankietowe może zostać przeprowadzone za pośrednictwem Internetu, jednakże w tym przypadku należy upewnić się, że żadna kategoria konsumentów energii nie zostanie w ten sposób wykluczona z badania. W przeciwnym przypadku rezultaty badania będą zafałszowane. W przypadku sektorów, które charakteryzują się ograniczoną liczbą podmiotów, warto skierować kwestionariusz do wszystkich odbiorców energii (tak może być np. w przypadku sektora przemysłowego). 98

99 Gromadzenie danych W przypadku sektorów, które charakteryzują się dużą liczbą podmiotów, wśród których kilka wyróżnia się rozmiarem (np. sektor usługowy), warto upewnić się, że kwestionariusz został rozesłany przynajmniej do tych największych podmiotów (takich jak np. wszystkie supermarkety, szpitale, uczelnie, przedsiębiorstwa zarządzające zasobami mieszkaniowymi, duże biurowce itp.). Kwestionariusz musi być prosty i krótki - najlepiej by nie przekraczał jednej strony. Oprócz pytania o rodzaj i ilość wykorzystywanej energii oraz ewentualną produkcję energii na własne potrzeby (instalacje OZE, jednostki kogeneracyjne), warto zadać jedno lub dwa pytania dotyczące zmiennych wpływających na poziom zużycia energii, np.: pytanie o powierzchnię budynku/mieszkania (m²), pytanie o przeprowadzone remonty/termomodernizacje, pytanie o liczbę mieszkańców/użytkowników budynku itp. 99

100 Gromadzenie danych Wskazówki: Upewnij się, że pytania są jasne i precyzyjne, dzięki czemu wszyscy będą rozumieli je tak samo. Jeżeli zajdzie taka potrzeba, dołącz do nich krótką instrukcję. Wyraźnie poinformuj o celu prowadzonego badania (statystyki dotyczące zużycia energii, a nie cele podatkowe). Zmotywuj ludzi do wzięcia udziału w badaniu (np. poinformuj, że dane zgromadzone za pomocą kwestionariuszy pozwolą zmniejszyć zużycie energii w gminie; możesz też zastosować inne zachęty, które uznasz za właściwe). Zapewnij anonimowość uczestnikom badania (zwłaszcza w przypadku sektora mieszkalnego) i wyjaśnij, że podane przez nich dane będą traktowane jako poufne. Nie wahaj się wysłać przypomnień do tych, którzy nie wypełnili kwestionariusza na czas. Zadzwoń osobiście do największych odbiorców energii, aby upewnić się, że dostarczą niezbędnych danych. 100

101 Gromadzenie danych Transport drogowy W celu oszacowania emisji związanych z transportem drogowym należy zebrać dane na temat ilości paliwa zużytego na terenie gminy. Zwykle ilość ta nie jest równa ilości paliwa sprzedanego. Oszacowania zużycia paliwa należy dokonać na podstawie szacunków dotyczących: liczby kilometrów przejechanych przez pojazdy na terenie gminy [km]; floty pojazdów poruszających się po terenie gminy (samochody, autobusy, pojazdy dwukołowe, ciężkie i lekkie pojazdy użytkowe); średniego zużycia paliwa dla poszczególnych typów pojazdów [litry paliwa/km]. 101

102 Gromadzenie danych Natężenie ruchu pojazdów Wydział urzędu właściwy ds. transportu może mieć oszacowane przepływy pojazdów oraz liczbę przejechanych kilometrów do celów planowania transportu. GDDKiA przeprowadza co 5 lat Generalny Pomiar Ruchu. Pomiary są zarówno zautomatyzowane, jak i angażujące ludzi. Podczas tych badań liczona jest liczba pojazdów mijających określone punkty. W czasie pomiaru rejestracji podlegają wszystkie pojazdy silnikowe korzystające z dróg publicznych (w podziale na 7 kategorii): motocykle, samochody osobowe, samochody dostawcze, samochody ciężarowe bez przyczep i z przyczepami, autobusy, ciągniki rolnicze oraz rowery. Badanie ankietowe przeprowadzone wśród gospodarstw domowych (ankiety dotyczące punktów początkowych i końcowych pokonywanych tras). Informacje z decyzji środowiskowych wydawanych w gminie dla dróg. Można zlecić pomiary natężenia ruchu na drogach. 102

103 Gromadzenie danych Należy określić udział poszczególnych typów pojazdów w ruchu - dokonać rozróżnienia przynajmniej pomiędzy następujące typy pojazdów: samochody osobowe, ciężkie i lekkie pojazdy użytkowe, autobusy/pojazdy w transporcie publicznym, pojazdy dwukołowe. Rozkład pojazdów można oszacować wykorzystując następujące źródła: pomiary ruchu, pojazdy zarejestrowane na terenie gminy, statystyki krajowe, statystyki Eurostatu, metodykę INSTYTUTU BADAWCZEGO DRÓG i MOSTÓW. 103

104 Gromadzenie danych Średnie zużycie paliwa na kilometr w danej kategorii pojazdów zależy od rodzaju pojazdów, ich wieku, cyklu jazdy, rodzaju nawierzchni, sposobu jazdy kierowcy. Zaleca się, by samorząd lokalny oszacował średnie zużycie paliwa przez pojazdy poruszające się po lokalnej sieci dróg na podstawie własnych badań, informacji pochodzących z agencji inspekcyjnych czy informacji na temat pojazdów zarejestrowanych na terenie gminy lub w regionie. Źródłem przydatnych informacji mogą być także: - Instytutu Transportu Samochodowego, - kluby samochodowe, - krajowe stowarzyszenia transportowe. 104

105 Gromadzenie danych Zużycie energii w paliwie dla każdego rodzaju paliwa i każdego typu pojazdu można wyliczyć wykorzystując poniższe równanie: Zużycie energii w paliwie w transporcie drogowym [kwh] = liczba przejechanych kilometrów [km]x średnie zużycie [l/km] x współczynnik przeliczeniowy [kwh/l] Współczynnik przeliczeniowy wynosi: dla benzyny 9,2 kwh/l, dla oleju napędowego 10,0 kwh/l, dla LPG 6,5-6,95 kwh/l (dane literaturowe). 105

106 Gromadzenie danych Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 lutego 2014 r. w sprawie wykazów zawierających informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysokości należnych opłat (Dz.U. 2014, poz. 274) Zużycie paliwa wyrażone w jednostce objętości przelicza się na jednostkę masy, uwzględniając to, że gęstość: benzyny silnikowej wynosi 0,755 kg/l, gazu płynnego propanu-butanu wynosi 0,5 kg/l, oleju napędowego wynosi 0,84 kg/l. Do obliczeń LPG w PGN proponuję przyjąć: Benzyna 12,3 kwh/kg = 9,2865 kwh/litr czyli 9,3 kwh/litr, Olej napędowy 11,9 kwh/kg czyli 10 kwh/litr, LPG 13,1 kwh/kg czyli 6,55 kwh/litr. 106

107 Wskaźniki emisji Do obliczeń emisji CO2 można wykorzystać: standardowe wskaźniki emisji zgodne z zasadami IPCC, które obejmują całość emisji CO2 wynikłej z końcowego zużycia energii na terenie gminy. wskaźniki emisji LCA (od: Life Cycle Assessment Ocena Cyklu Życia), które uwzględniają cały cykl życia poszczególnych nośników energii. W podejściu tym bierze się pod uwagę emisje powstałe na wszystkich etapach łańcucha dostaw, w tym emisje związane z pozyskaniem surowców, ich transportem i przeróbką (np. w rafinerii). 107

108 Wskaźniki emisji Standardowe wskaźniki emisji bazują na zawartości węgla w paliwach, w związku z czym dane pochodzące z różnych źródeł nie różnią się zbytnio między sobą. W przypadku podejścia LCA trudne może okazać się zdobycie informacji na temat emisji występujących na kolejnych etapach procesu produkcyjnego, w związku z czym wskaźniki emisji pochodzące z różnych źródeł mogą znacząco różnić się między sobą, nawet w przypadku tego samego rodzaju paliwa. Sytuacja taka ma miejsce zwłaszcza w przypadku biomasy i biopaliw. 108

109 Wskaźniki emisji 109

110 Kraj Standardowy wskaźnik emisji [t CO2/MWhe] Wskaźniki emisji LCA [t CO2-eq/MWhe] Austria 0,209 0,310 Belgia 0,285 0,402 Niemcy 0,624 0,706 Dania 0,461 0,760 Hiszpania 0,440 0,639 Finlandia 0,216 0,418 Francja 0,056 0,146 Wielka Brytania 0,543 0,658 Grecja 1,149 1,167 Irlandia 0,732 0,870 Włochy 0,483 0,708 Niderlandy 0,435 0,716 Portugalia 0,369 0,750 Szwecja 0,023 0,079 Bułgaria 0,819 0,906 Cypr 0,874 1,019 Czechy 0,950 0,802 Estonia 0,908 1,593 Węgry 0,566 0,678 Litwa 0,153 0,174 Łotwa 0,109 0,563 Polska 1,191 1,185 Rumunia 0,701 1,084 Słowenia 0,557 0,602 Słowacja 0,252 0,353 UE-27 0,460 0,578

111 WSKAŹNIKI EMISJI Współczynniki emisji związanych z lokalnym wytwarzaniem odnawialnej energii elektrycznej lub z zakupem ekologicznej energii elektrycznej: Źródło energii elektrycznej Standardowy wskaźnik emisji [t CO2/MWhe] Wskaźnik emisji LCA [t CO2-eq/MWhe] Ogniwa fotowoltaiczne a Elektrownia wiatrowa b Elektrownia wodna

112 Wskaźniki emisji Emisje gazów cieplarnianych innych niż CO2 należy przeliczyć na ekwiwalent CO2 wykorzystując wartości GWP (potencjał tworzenia efektu cieplarnianego). Przykładowo, w przedziale czasowym wynoszącym 100 lat jeden kg CH4 ma taki sam udział w tworzeniu efektu cieplarnianego jak 21 kg CO2, w związku z czym wskaźnik GWP dla CH4 wynosi

113 Wskaźniki emisji Przeliczenie emisji CH4 i N2O na ekwiwalent CO2 Masa gazu cieplarnianego w tonach Masa gazu cieplarnianego wyrażona w tonach ekwiwalentu CO2 1 Mg dwutlenku węgla 1 Mg 1 Mg metanu 21 Mg 1 Mg podtlenku azotu 310 Mg 113

114 Bazowa inwentaryzacja emisji 114

115 Tabela A. Końcowe zużycie energii 115

116 Tabela B. Emisje CO2 116

117 Tabela C. Lokalne wytwarzanie energii elektrycznej 117

118 Tabela D. Lokalne wytwarzanie ciepła/chłodu 118

119 Priorytety PGN Priorytetem planu gospodarki niskoemisyjnej powinno być ograniczenie końcowego zużycia energii i wzrost produkcji energii z OZE. Energia elektryczna oznacza całkowitą ilość energii elektrycznej wykorzystaną przez użytkowników końcowych zlokalizowanych na terenie gminy, niezależnie od tego gdzie jest ona wytwarzana. Ciepło/chłód oznacza ciepło/chłód dostarczane jako towar użytkownikom końcowym zlokalizowanym na terenie gminy (np. z miejskiego systemu ciepłowniczego/chłodniczego, elektrociepłowni czy spalarni odpadów prowadzącej odzysk ciepła). Nie uwzględnia się tu ciepła produkowanego przez użytkowników końcowych na ich własne potrzeby. 119

120 Priorytety PGN Paliwa kopalne obejmują wszystkie paliwa kopalne zużywane jako towar przez użytkowników końcowych, w tym wszystkie paliwa kopalne kupowane przez użytkowników końcowych w celu ogrzewania pomieszczeń, podgrzewania wody czy gotowania. Obejmują także paliwa wykorzystywane w transporcie oraz w przemysłowych procesach spalania. Energia odnawialna obejmuje wszystkie oleje roślinne, biopaliwa, inną biomasę (np. drewno), energię słońca, wiatru oraz energię geotermalną zużywane jako towar przez użytkowników końcowych. 120

121 Przykładowe działania w PGN 121

122 Przykładowe działania w PGN - budynki Sektor budynków Działania zwiększające efektywność energetyczną i ograniczające emisję CO2 to: termomodernizacje, stosowanie OZE wykorzystanie pomp ciepła, biogazowni, fotowoltaiki, energii wiatru. wykorzystywanie efektywnych źródeł ciepła, wymiana starych urządzeń grzewczych na nowe (kogeneracja!), tworzenie zielonych ścian i zielonych dachów, odpowiednie wykorzystanie roślin przy budynkach, stosowanie energooszczędnego oświetlenia, rozwój budownictwa energooszczędnego i pasywnego. 122

123 PRZYKŁADY DZIAŁAŃ INWESTYCYJNYCH W styczniu 2013 roku gmina Karczew podpisała w formule partnerstwa publiczno prywatnego umowę z firmą Simens Sp. z o.o. na realizację przedsięwzięcia obejmującego kompleksową termomodernizację i utrzymanie obiektów użyteczności publicznej. Wartość umowy to ,06 złotych. Gmina Karczew uzyskała dofinansowanie z NFOŚiGW w formie dotacji na termomodernizację budynków w ramach GIS. Łączna wartość dotacji to zł. Czas trwania umowy 14 lat. Czas trwania procedury prowadzącej do wyłonienia partnera prywatnego 9 miesięcy.

124 PRZYKŁADY DZIAŁAŃ INWESTYCYJNYCH Zakres prowadzonych prac obejmował: ocieplenie ścian zewnętrznych, wykonanie elewacji, wymianę rynien i instalacji odgromowej, wymianę stolarki okiennej i drzwiowej, modernizację systemu ogrzewania w poszczególnych obiektach wymiana kotłów i montaż zaworów termostatycznych, remont/wymianę centralnego ogrzewania, wprowadzenie systemu monitorowania energii, wymianę opraw oświetleniowych na energooszczędne, właściwe ukształtowanie terenu wokół obiektów. Najważniejsze rezultaty i oczekiwania: uzyskanie gwarantowanych oszczędności w ogólnym zużyciu energii cieplnej i elektrycznej w wysokości: 56% dla energii cieplnej, 20,9 % dla energii elektrycznej, poprawa funkcjonalności i estetyki 10. budynków użyteczności publicznej.

125 Raport z badania rynku ppp wśród przedsiębiorców firm doradczych i instytucji finansowych

126 Budownictwo pasywne - Lublana Fot. BJK

127 Budynek pasywny w Lublanie W budynku Pipanova Road są 22 małe lokale mieszkaniowe - razem 673 m². Budynek posiada system wentylacji z gruntowym wymiennikiem ciepła, który dostarcza świeże powietrze do pomieszczeń mieszkalnych i odprowadza zużyte powietrze z kuchni i łazienek. Brak jest wszelkich przerw w powierzchniach podłóg i w strukturze budynku. Każde mieszkanie jest wyposażone w osobne grzejniki powietrza i wody, zasilane instalacją fotowoltaiczną o mocy 12 kw. Koszty prądu elektrycznego do zasilania oświetlenia, wentylacji i pracy wymiennika ciepła to 443 euro na rok, a wartość prądu wytworzonego przez instalację fotowoltaiczną jest oceniana na 2392 euro rocznie. Koszty opłacane przez lokatorów to indywidualne zużycie wody i prądu oraz ogrzewanie pomieszczeń (0,8 euro/m² za rok).

128 Budownictwo pasywne - Lublana

129 fot. Laboratorium Dachów Zielonych Zielone dachy

130 Zielone dachy fot. gizfactory.com

131 fot. A.T. Jędrzejewski

132 Źródło: Bolesław Stelmach EDEN ZAMIAST ARCHITEKTURY

133 Przykładowe działania w PGN - transport Efektywność energetyczną w zakresie mobilności zwiększają następujące działania: zmniejszenie zapotrzebowania na transport, zwiększenie atrakcyjności korzystania z rowerów i podróży pieszych, budowa parkingów park&ride, bike&ride, kiss&ride, stworzenie systemu wspólnych dojazdów do pracy, ograniczanie ruchu pojazdów w centrum miast, inteligentne zarządzanie ruchem. 133

134 Przykładowe działania w PGN - transport Efektywność energetyczną w zakresie transportu zwiększają następujące działania: dopłaty do biletów pojazdami komunikacji zbiorowej dla mieszkańców, dopłaty dla przewoźników do nieopłacalnych kursów, prowadzenie kursów ekojazdy dla kierowców, poprawa stanu nawierzchni dróg, rozwój niskoemisyjnego transportu publicznego, wykorzystanie OZE w transporcie. 134

135 PRZYKŁADY DZIAŁAŃ W PGN - TRANSPORT Zintegrowany System Transportu Miejskiego w Lublinie projekt o wartości ponad 520 milionów zł, z tym 320 mln zł dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej , Działanie: III.1 Systemy miejskiego transportu zbiorowego. W ramach projektu do 2015 roku zostanie zakupiony nowy tabor w następujących liczbach: 100 autobusów (w tym: 27 autobusów przegubowych, 53 autobusy 12- metrowe i 20 miniautobusów) oraz 70 trolejbusów, wyposażonych w dodatkowy napęd w postaci baterii akumulatorów. Takie rozwiązanie pozwoli na przejechanie tras bez trakcji trolejbusowej, na zastępowanie linii autobusowych przejeżdżających przez centrum miasta i zmniejszanie zanieczyszczenia powietrza.

136 Zdjęcie: Maciej Mikulski,

137 Ogniwa fotowoltaiczne na dachach miejskich autobusów w Lublinie Projekt MPK Lublin Spółka z o.o. i Politechniki Lubelskiej Opracowanie technologii autobusowych struktur fotowoltaicznych zmniejszających zużycie paliwa i emisję toksycznych składników spalin znalazł się na liście pięciu najlepszych wniosków konkursowych w dziedzinie mechanika, transport w NCBR. Realizacja projektu potrwa 2 lata. Całkowity koszt to ponad 4,6 mln zł, z czego 3,8 mln zł pochodzi z Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.

138

139 Ogniwa fotowoltaiczne na dachach miejskich autobusów Realizacja projekt MPK Lublin i Politechniki Lubelskiej przyczyni się: - do zmniejszenia obciążenia alternatorów w autobusach, - do zmniejszenia zużycia paliwa, - do zmniejszenia emisji zanieczyszczeń do powietrza. Energia z baterii słonecznych ma wspomagać zasilanie pojazdów niezależnie od pogody. Według wyliczeń Katedry Termodynamiki, Mechaniki Płynów i Napędów Lotniczych Politechniki Lubelskiej, ogniwa mogą pokryć15-25% zapotrzebowania autobusu na energię elektryczną. Szacuje się, że w ciągu roku autobus z takimi ogniwami zużyje od 4,5 do 5% mniej paliwa, co da w ciągu roku około 10 tysięcy złotych oszczędności na jednym pojeździe. Obecnie prowadzone są pomiary w tym zakresie.

140

141 Autobusy z ogrodem na dachu Foto:

142 Autobusy z ogrodem na dachu Twórcą mobilnych ogrodów jest Hiszpan Marc Grañén. Zalety autobusów z ogrodem na dachu: wpływają na poprawę jakości powietrza w metropoliach, zachęcają do korzystania z transportu publicznego, są atrakcją turystyczną. Zakupem pojazdów interesuje się wiele miast. Najpierw trafią one do miast, na terenie których nie ma wielu obszarów zielonych.

143

144 Blackfriars Bridge rooftop PV system

145 Blackfriars Bridge rooftop PV system Most Blackfires w Londynie: panele PV zainstalowane na dachu mostu, liczba paneli PV 4400, powierzchnia paneli ponad 6000 m², roczna produkcja energii kwh, dostarcza 50% energii elektrycznej dla stacji kolejowej Blackfriars, uniknięta emisja dwutlenku węgla 513 Mg/rok.

146 Przykładowe działania w PGN Daj dobry przykład i wspieraj rozwój lokalnego wytwarzania energii: Włączaj przedsiębiorstwa komunalne w realizację nowych projektów dotyczących rozproszonego wytwarzania energii, aby skorzystać z ich doświadczeń, ułatwić dostęp do sieci i do dużej liczby odbiorców indywidualnych. Promuj projekty pilotażowe, aby wypróbować i zaprezentować technologie oraz wzbudzić zainteresowanie interesariuszy. Zaprezentuj na forum publicznym sukces środków służących wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii, zastosowanych w budynkach użyteczności publicznej. 146

147 OZE w oczyszczalni ścieków w Lublinie Projekt uruchomienia zespołów prądotwórczych, wykorzystujących biogaz z oczyszczalni ścieków Hajdów w Lublinie. Powstają dwa zespoły prądotwórcze o mocy elektrycznej około 834 kw każdy. Silniki gazowe będą wyposażone w moduły kogeneracyjne. Wytworzona energia będzie używana do podgrzewania komór fermentacyjnych, do zasilania obiektów w c.w.u. i c.o. Przewidywane koszty realizacji projektu wynoszą zł. Oczekiwane jest zaoszczędzenie energii pierwotnej w wysokości GJ/rok.

148 OZE w oczyszczalni ścieków Hajdów w Lublinie

149 Pionowe siłownie wiatrowe

150 Pionowe siłownie wiatrowe Zalety polskiej siłowni o pionowej osi obrotu: innowacyjna modułowa konstrukcja, prosty i tani transport, budowa segmentów od ziemi, wysokość do 30 metrów, start przy wietrze poniżej 1 m/s, a wymagany średni wiatr to około 4 m/s, praca niezależnie od kierunku wiatru, brak konieczności hamowania przy huraganowym wietrze, efektywność sięgająca ponad 40%, szybka realizacja - od miesięcy, szybka stopa zwrotu (5-7 lat), możliwość budowania obiektów o dowolnej mocy, uproszczone procedury, więcej dostępnych lokalizacji, niskie koszty eksploatacyjne, wieloletnia żywotność, brak ruchomych elementów na zewnątrz siłowni bezpieczeństwo dla ptaków.

151 Pionowe siłownie wiatrowe Zastosowania pionowych siłowni wiatrowych: do pracy jako elektrownie osiedlowe, do budowy systemu oświetlenia dla gminy, do zasilania zakładów produkcyjnych, do zasilania rezerwowego lub szczytowego w dużych zakładach, do wykorzystania w energetyce rozproszonej, w wersji aluminiowej nadają się do posadowienia na dachach biurowców, hoteli i innych budynków. Nagrody w 2014 roku: Technologia Przyszłości - Targi Kielce marzec 2014 Innowacyjny Produkt Targowy Public World Targi Ostróda maj 2014 Najbardziej Innowacyjny Produkt - Targi Energetyczne Łódź czerwiec 2014 Złoty Medal Międzynarodowych Targów Poznańskich POLEKO 2014 Wyróżnienie ECO DESIGNE październik 2014 Wyróżnienie INNOWACJA ŚRODOWISKOWA w konkursie EKOODPOWIEDZIALNI W BIZNESIE październik 2014 INNOWATORY 2014 w konkursie WPROST - X 2014

152 Przykładowe działania w PGN Planowanie urbanistyczne i przestrzenne: Wprowadź kryteria energetyczne do procesu planowania (planowanie przestrzenne, urbanistyczne, mobilności). Promuj wielofunkcyjność zabudowy (mieszkania, usługi, miejsca pracy). Planuj, jak unikać eksurbanizacji: kontroluj rozrost obszarów zabudowanych; zagospodarowuj i rewitalizuj podupadłe tereny przemysłowe; lokuj nową zabudowę w zasięgu istniejącej sieci transportu publicznego; unikaj budowania centrów handlowych na obrzeżach miast. Planuj obszary całkowicie lub częściowo wyłączone z ruchu samochodowego (np. całkowicie zakazując wjazdu samochodów lub wprowadzając opłaty za wjazd do centrum). Promuj planowanie urbanistyczne zorientowane na wykorzystanie energii Słońca (np. projektowanie nowych budynków o optymalnej ekspozycji na światło słoneczne). 152

153 Przykładowe działania w PGN - edukacja Edukacja i informacja promowanie efektywności energetycznej poprzez własny przykład gminy, prowadzenie kampanii informacyjnych o tym, gdzie i w jakim stopniu zużywana jest energia w gospodarstwach domowych, w biurach i w szkołach, zorganizowanie punktu wymiany doświadczeń o zastosowanych metodach oszczędzania energii i wykorzystywania OZE, stworzenie portalu informacyjnego na stronie internetowej gminy, organizowanie Dni Inteligentnej Energii, Dni Światła, 153

154

155

156 Świadomość ekologiczna Polaków Ministerstwo Środowiska prowadzi od 2011 roku cykliczny projekt badawczy Badanie świadomości i zachowań ekologicznych mieszkańców Polski.

157

Plan Gospodarki Niskoemisyjnej zakres i struktura dokumentu

Plan Gospodarki Niskoemisyjnej zakres i struktura dokumentu Z a i n w e s t u j m y r a z e m w ś r o d o w i s k o Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Plan Gospodarki Niskoemisyjnej zakres i struktura dokumentu Anna Pekar Zastępca Dyrektora

Bardziej szczegółowo

Opracowanie i przygotowanie do wdrożenia Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Miasta Opola

Opracowanie i przygotowanie do wdrożenia Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Miasta Opola Opracowanie i przygotowanie do wdrożenia Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Miasta Opola Centrum Doradztwa Energetycznego Sp. z o.o. Styczeń 2015 Plan gospodarki niskoemisyjnej Realizowany w ramach projektu

Bardziej szczegółowo

Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Miasta Józefowa. Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.

Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Miasta Józefowa. Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. . Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Miasta Józefowa Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Plan Gospodarki Niskoemisyjnej integruje dotychczasowe zadania Jednostek Samorządu

Bardziej szczegółowo

Plan Gospodarki Niskoemisyjnej

Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko Dla rozwoju infrastruktury i środowiska Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Mamy energię,

Bardziej szczegółowo

Plan gospodarki niskoemisyjnej dla miasta Mielca

Plan gospodarki niskoemisyjnej dla miasta Mielca Plan gospodarki niskoemisyjnej dla miasta Mielca Czym jest Plan gospodarki niskoemisyjnej (PGN)? Plan gospodarki niskoemisyjnej jest dokumentem bazującym na informacjach dotyczących wielkości zużycia energii

Bardziej szczegółowo

APAKIET ENERGETYCZNY I INNE REGULACJE PRAWNE ŚWIATOWE TENDENCJE

APAKIET ENERGETYCZNY I INNE REGULACJE PRAWNE ŚWIATOWE TENDENCJE APAKIET ENERGETYCZNY I INNE REGULACJE PRAWNE ŚWIATOWE TENDENCJE. . Dokąd zmierza świat?... eksploatacja Ziemi Musiało upłynąć 100 tysięcy lat byśmy osiągnęli 1 miliard. Następnie 100 lat byśmy to podwoili.

Bardziej szczegółowo

Piotr Kukla. Katowice 28.08.2013r.

Piotr Kukla. Katowice 28.08.2013r. Omówienie zasad składania wniosku w zakresie ogłoszonego konkursu przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej konkursu w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura Środowisko 2007-2013,

Bardziej szczegółowo

Plan Działań SEAP AGENCJA ENERGETYCZNA. Warszawa,

Plan Działań SEAP AGENCJA ENERGETYCZNA. Warszawa, Plan Działań na Rzecz Zrównoważonej Energii SEAP MAZOWIECKA AGENCJA ENERGETYCZNA Warszawa, 17.10.2011 Covenantof Mayors -Porozumienie między burmistrzami na rzecz zrównoważonej energii Uchwała Rady Gminy

Bardziej szczegółowo

SZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA

SZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA SZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA 1. Zadanie polegające na opracowaniu planu gospodarki niskoemisyjnej Miasta Kobyłka ma być zrealizowane zgodnie z wytycznymi i zaleceniami dotyczącymi konkursu Narodowego

Bardziej szczegółowo

Finansowanie planów gospodarki niskoemisyjnej w gminach

Finansowanie planów gospodarki niskoemisyjnej w gminach FUNDUSZ UNIA EUROPEJSKA SPÓJNOŚCI Finansowanie planów gospodarki niskoemisyjnej w gminach IX oś priorytetowa POIiŚ, Działanie 9.3 Podtytuł prezentacji Dominik Pióro Główny Specjalista Departamentu Ochrony

Bardziej szczegółowo

Plany gospodarki niskoemisyjnej

Plany gospodarki niskoemisyjnej Plany gospodarki niskoemisyjnej Beneficjenci: gminy oraz ich grupy (związki, stowarzyszenia, porozumienia) Termin naboru: 02.09.2013 31.10.2013 Budżet konkursu: 10,0 mln PLN Dofinansowanie: dotacja w wysokości

Bardziej szczegółowo

Skierniewice, 18.02.2015 r. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej

Skierniewice, 18.02.2015 r. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Skierniewice, 18.02.2015 r. 1 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej 2 Agenda spotkania 1. Czym jest Plan Gospodarki Niskoemisyjnej i w jakim celu się go tworzy? 2. Uwarunkowania krajowe i międzynarodowe 3. Szczególne

Bardziej szczegółowo

Bazowa inwentaryzacja emisji CO 2

Bazowa inwentaryzacja emisji CO 2 Bazowa inwentaryzacja emisji CO 2 Patrycja Płonka Asystent Projektów Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć Energie Cités 31-016 Kraków, ul. Sławkowska 17 tel./faks: +48 12 429 17 93 e-mail: biuro@pnec.org.pl

Bardziej szczegółowo

Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej. Plan działań na rzecz zrównoważonej energii

Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej. Plan działań na rzecz zrównoważonej energii Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej oraz Plan działań na rzecz zrównoważonej energii jako elementy planowania energetycznego w gminie Łukasz Polakowski 1 SEAP Sustainable Energy Action

Bardziej szczegółowo

PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA MIASTA MYSŁOWICE. Spotkanie informacyjne Mysłowice, dn. 16 grudnia 2014 r.

PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA MIASTA MYSŁOWICE. Spotkanie informacyjne Mysłowice, dn. 16 grudnia 2014 r. PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA MIASTA MYSŁOWICE Spotkanie informacyjne Mysłowice, dn. 16 grudnia 2014 r. Gospodarka niskoemisyjna co to takiego? Gospodarka niskoemisyjna (ang. low emission economy)

Bardziej szczegółowo

Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Stare Miasto. - podsumowanie realizacji zadania

Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Stare Miasto. - podsumowanie realizacji zadania Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Stare Miasto - podsumowanie realizacji zadania STARE MIASTO, LISTOPAD 2015 DARIUSZ KAŁUŻNY Czym jest Plan Gospodarki Niskoemisyjnej? Plan Gospodarki Niskoemisyjnej

Bardziej szczegółowo

PROJEKT PLANU GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA MIASTA OLSZTYNA KONSULTACJE SPOŁECZNE

PROJEKT PLANU GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA MIASTA OLSZTYNA KONSULTACJE SPOŁECZNE PROJEKT PLANU GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA MIASTA OLSZTYNA 06.05.2015 KONSULTACJE SPOŁECZNE 1 Plan prezentacji 1. Wprowadzenie 2. Ważne fakty 3. O Planie gospodarki niskoemisyjnej 4. Inwentaryzacja emisji

Bardziej szczegółowo

Element realizacji celów redukcji emisji określonych w pakiecie klimatyczno-energetycznym.

Element realizacji celów redukcji emisji określonych w pakiecie klimatyczno-energetycznym. Realizator: 1 Co to jest Plan Gospodarki Niskoemisyjnej? Dokument tworzony na poziomie gminy. Element realizacji celów redukcji emisji określonych w pakiecie klimatyczno-energetycznym. Dokument ocenia

Bardziej szczegółowo

Finansowanie planów gospodarki niskoemisyjnej w gminach

Finansowanie planów gospodarki niskoemisyjnej w gminach Finansowanie planów gospodarki niskoemisyjnej w gminach IX oś priorytetowa POIiŚ, Działanie 9.3 ANNA PEKAR Zastępca Dyrektora Departamentu Ochrony Klimatu NFOŚiGW Poznań, 17 września 2013 r. 2 Plan prezentacji

Bardziej szczegółowo

Szablon planu działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej (SEAP)

Szablon planu działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej (SEAP) Szablon planu działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej (SEAP) Oto wersja robocza dla sygnatariuszy Porozumienia, ułatwiająca gromadzenie danych. Jednakże wersja online szablonu SEAP dostępna

Bardziej szczegółowo

2. Wykonanie zarządzenia powierza się Sekretarzowi Miasta. 3. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem podpisania.

2. Wykonanie zarządzenia powierza się Sekretarzowi Miasta. 3. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem podpisania. ZARZĄDZENIE Nr 2426/2015 PREZYDENTA MIASTA KRAKOWA z dnia 07.09.2015 r. w sprawie przyjęcia i przekazania pod obrady Rady Miasta Krakowa projektu uchwały Rady Miasta Krakowa w sprawie przyjęcia Planu gospodarki

Bardziej szczegółowo

Plan Gospodarki Niskoemisyjnej

Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko Dla rozwoju infrastruktury i środowiska Plan Gospodarki Niskoemisyjnej w Gminie

Bardziej szczegółowo

ZAPROSZENIE DO SKŁADANIA OFERT

ZAPROSZENIE DO SKŁADANIA OFERT Załącznik nr 5 do Regulaminu zamówień publicznych UMiG w Staszowie ZAPROSZENIE DO SKŁADANIA OFERT dla zamówień o wartości nie przekraczającej wyrażonej w złotych równowartości kwoty 30 000 euro Gmina Staszów

Bardziej szczegółowo

Programy ograniczania niskiej emisji i Plany gospodarki niskoemisyjnej

Programy ograniczania niskiej emisji i Plany gospodarki niskoemisyjnej Programy ograniczania niskiej emisji i Plany gospodarki niskoemisyjnej Piotr Stańczuk Małopolska Agencja Energii i Środowiska sp. z o.o. ul. Łukasiewicza 1, 31 429 Kraków Tel. (012) 294 20 70, fax. (012)

Bardziej szczegółowo

PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ I INWENTARYZACJA EMISJI

PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ I INWENTARYZACJA EMISJI PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ I INWENTARYZACJA EMISJI 1. ZAKRES PLANU 2. INWENTARYZACJA BAZOWA 3. CELE PLANU Bytom, 23 grudnia 2014 r. 1 Zakres PGN 1. Stan obecny - ocena sektorów, opracowanie bazy danych

Bardziej szczegółowo

SZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA

SZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA Załącznik nr 1 do zapytania ofertowego SZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA I. Informacje ogólne 1. Celem opracowania planu gospodarki niskoemisyjnej dla miasta Sanoka jest stworzenie odpowiednich warunków

Bardziej szczegółowo

TEMAT 2. Bazowa Inwentaryzacja Emisji (BEI)

TEMAT 2. Bazowa Inwentaryzacja Emisji (BEI) TEMAT 2 Bazowa Inwentaryzacja Emisji (BEI) Treść prezentacji 1. Wprowadzenie: znaczenie BEI 2. Podstawowe zasady inwentaryzacji 3. Sektory, które należy uwzględnić w BEI 4. Jak wyliczyć wielkość emisji?

Bardziej szczegółowo

Raport z inwentaryzacji emisji wraz z bilansem emisji CO2 z obszaru Gminy Miasto Płońsk

Raport z inwentaryzacji emisji wraz z bilansem emisji CO2 z obszaru Gminy Miasto Płońsk Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007-2013 Raport z inwentaryzacji emisji wraz z bilansem

Bardziej szczegółowo

Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe gminy miejskiej Mielec Piotr Stańczuk

Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe gminy miejskiej Mielec Piotr Stańczuk Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe gminy miejskiej Mielec Piotr Stańczuk Małopolska Agencja Energii i Środowiska sp. z o.o. ul. Łukasiewicza 1, 31 429 Kraków

Bardziej szczegółowo

Działania w zakresie ograniczania. emisji w gminach

Działania w zakresie ograniczania. emisji w gminach Działania w zakresie ograniczania. niskiej emisji w gminach Słupsk, 11 luty 2016 mgr inż. Piotr Antonowicz Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. . ZWIĘKSZENIE EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ Krajowa Agencja

Bardziej szczegółowo

Zasady przygotowania SEAP z przykładami. Andrzej Szajner Bałtycka Agencja Poszanowania Energii SA

Zasady przygotowania SEAP z przykładami. Andrzej Szajner Bałtycka Agencja Poszanowania Energii SA Zasady przygotowania SEAP z przykładami Andrzej Szajner Bałtycka Agencja Poszanowania Energii SA aszajner@bape.com.pl Przygotowanie SEAP Plan działań na rzecz zrównoważonej energii (SEAP) dla liderów podejmujących

Bardziej szczegółowo

Standard Planu Gospodarki Niskoemisyjnej

Standard Planu Gospodarki Niskoemisyjnej Standard Planu Gospodarki Niskoemisyjnej Piotr Kukla FEWE - Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii ul. Rymera 3/4, 40-048 Katowice tel./fax +48 32/203-51-14 e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl

Bardziej szczegółowo

Ograniczanie emisji gazów cieplarnianych z sektora transportu. dr inŝ. Olaf Kopczyński Z-ca Dyrektora Departament Ochrony Powietrza

Ograniczanie emisji gazów cieplarnianych z sektora transportu. dr inŝ. Olaf Kopczyński Z-ca Dyrektora Departament Ochrony Powietrza Ograniczanie emisji gazów cieplarnianych z sektora transportu dr inŝ. Olaf Kopczyński Z-ca Dyrektora Departament Ochrony Powietrza Główne dokumenty strategiczne w zakresie redukcji emisji z sektora transportu

Bardziej szczegółowo

Wsparcie gospodarki niskoemisyjnej w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko 2014-2020. Warszawa, 20 marca 2015 r.

Wsparcie gospodarki niskoemisyjnej w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko 2014-2020. Warszawa, 20 marca 2015 r. Wsparcie gospodarki niskoemisyjnej w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 Warszawa, 20 marca 2015 r. UMOWA PARTNERSTWA Dokument określający strategię interwencji funduszy europejskich

Bardziej szczegółowo

Rzeszów, 4 grudnia 2013r.

Rzeszów, 4 grudnia 2013r. Rzeszów, 4 grudnia 2013r. W Polsce funkcjonuje 16 wojewódzkich funduszy ochrony środowiska oraz Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. NFOŚiGW oraz wojewódzkie fundusze łączy wspólny

Bardziej szczegółowo

Użyteczność publiczna/infrastruktura komunalna

Użyteczność publiczna/infrastruktura komunalna CZA Użyteczność publiczna/infrastruktura komunalna Aktualizacja "Planu gospodarki niskoemisyjnej na terenie Gminy Miasta Czarnkowa" oraz "Projektu założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną

Bardziej szczegółowo

Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko jako źródło finansowania opracowania Planów Gospodarki Niskoemisyjnej dla 8-u gmin Powiatu Suskiego

Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko jako źródło finansowania opracowania Planów Gospodarki Niskoemisyjnej dla 8-u gmin Powiatu Suskiego Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko jako źródło finansowania opracowania Planów Gospodarki Niskoemisyjnej dla 8-u gmin Powiatu Suskiego Mając na uwadze podnoszenie efektywności energetycznej,

Bardziej szczegółowo

Opracowanie planu gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Święciechowa

Opracowanie planu gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Święciechowa Opracowanie planu gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Święciechowa Projekt współfinansowany w ramach działania 9.3. Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej plany gospodarki niskoemisyjnej, priorytetu

Bardziej szczegółowo

Programy ochrony powietrza w województwie mazowieckim. Warszawa, styczeń 2018

Programy ochrony powietrza w województwie mazowieckim. Warszawa, styczeń 2018 Programy ochrony powietrza w województwie mazowieckim 1 Warszawa, styczeń 2018 Czym są programy ochrony powietrza? Programy ochrony powietrza są aktami prawa miejscowego, które określa w drodze uchwał

Bardziej szczegółowo

Plan gospodarki niskoemisyjnej w gminie Bobrowo. Mgr Arkadiusz Wyrzykowski Dagmara Bejgier

Plan gospodarki niskoemisyjnej w gminie Bobrowo. Mgr Arkadiusz Wyrzykowski Dagmara Bejgier Plan gospodarki niskoemisyjnej w gminie Bobrowo Mgr Arkadiusz Wyrzykowski Dagmara Bejgier 1 Plan Gospodarki Niskoemicyjnej Co to jest PGN? Plan gospodarki niskoemisyjnej jest to DOKUMENT, który wykorzystuje

Bardziej szczegółowo

ZPI.271.6.2016 Wietrzychowice, dnia 01.04.2016 r.

ZPI.271.6.2016 Wietrzychowice, dnia 01.04.2016 r. ZPI.271.6.2016 Wietrzychowice, dnia 01.04.2016 r. Zaproszenie do składania ofert dla zamówienia o wartości nie przekraczającej wyrażonej w złotych równowartości kwoty 30 000 euro WÓJT GMINY WIETRZYCHOWICE

Bardziej szczegółowo

OBOWIĄZKI ORGANÓW I PODMIOTÓW ZLOKALIZOWANYCH NA TERENIE STREFY OBJĘTEJ PROGRAMEM

OBOWIĄZKI ORGANÓW I PODMIOTÓW ZLOKALIZOWANYCH NA TERENIE STREFY OBJĘTEJ PROGRAMEM Załącznik nr 3 do uchwały XXXVII/621/17 Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego z dnia 23 października 2017 r. OBOWIĄZKI ORGANÓW I PODMIOTÓW ZLOKALIZOWANYCH NA TERENIE STREFY OBJĘTEJ PROGRAMEM Realizacja

Bardziej szczegółowo

Gospodarka niskoemisyjna

Gospodarka niskoemisyjna Pracownia Badań Strategicznych, Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Gospodarka niskoemisyjna dr hab. Joanna Kulczycka, prof. AGH, mgr Marcin Cholewa Kraków, 02.06.2015

Bardziej szczegółowo

Realizacja działań i wskaźniki monitorowania SEAP (Sustainable Energy Action Plan) i Planów Gospodarki Niskoemisyjnej

Realizacja działań i wskaźniki monitorowania SEAP (Sustainable Energy Action Plan) i Planów Gospodarki Niskoemisyjnej Realizacja działań i wskaźniki monitorowania SEAP (Sustainable Energy Action Plan) i Planów Gospodarki Niskoemisyjnej Wolny Daniel Urząd Miasta Katowice Urych Beata, Śliwińska Anna Główny Instytut Górnictwa

Bardziej szczegółowo

Załącznik 4 - Karty przedsięwzięć PGN

Załącznik 4 - Karty przedsięwzięć PGN Załącznik 4 - Karty przedsięwzięć PGN Numer karty STW Użyteczność publiczna / infrastruktura komunalna Przygotowanie lub aktualizacja dokumentów strategicznych związanych z ochroną środowiska i energetyką

Bardziej szczegółowo

Lokalna Polityka Energetyczna

Lokalna Polityka Energetyczna Lokalna Polityka Energetyczna dr inż. Arkadiusz Węglarz Dyrektor ds. Zrównoważonego rozwoju w KAPE S.A. 2010-12-09 Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. 1 Pytania wymagające odpowiedzi W jaki sposób

Bardziej szczegółowo

G S O P S O P D O A D R A K R I K NI N SK S O K E O M

G S O P S O P D O A D R A K R I K NI N SK S O K E O M PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ MIASTA CHOJNICE na lata 2015 2020 2020 17.10.2015 2015-10-07 1 Spis treści 1. Wstęp 2. Założenia polityki energetycznej na szczeblu międzynarodowym i krajowym 3. Charakterystyka

Bardziej szczegółowo

Szkolenie III Baza emisji CO 2

Szkolenie III Baza emisji CO 2 Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko Dla rozwoju infrastruktury i środowiska Szkolenie III Baza emisji CO 2 Dla Miasta

Bardziej szczegółowo

OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA

OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA ZPU.271.6.2014.KO Zaproszenie do składania ofert na wykonanie usługi polegającej na opracowaniu Planu Gospodarki Niskoemisyjnej Miasta i Gminy Łasin Na podstawie art. 4 pkt. 8 ustawy Prawo zamówień publicznych

Bardziej szczegółowo

ZAŁĄCZNIK A DO PLANU GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ

ZAŁĄCZNIK A DO PLANU GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ ZAŁĄCZNIK A DO PLANU GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ BAZOWA - WYJŚCIOWA INWENTARYZACJA EMISJI 1) Rok inwentaryzacji 2014 2) Współczynnik emisji IPPC 3) Jednostka zgłaszania emisji Mg CO2e TABELA 1. Końcowe zużycie

Bardziej szczegółowo

Przygotowanie lub aktualizacja dokumentów strategicznych związanych z ochroną środowiska i energetyką

Przygotowanie lub aktualizacja dokumentów strategicznych związanych z ochroną środowiska i energetyką Załącznik nr 4 Numer karty GOR Użyteczność publiczna / infrastruktura komunalna Przygotowanie lub aktualizacja dokumentów strategicznych związanych z ochroną środowiska i energetyką Przedsięwzięcie polegać

Bardziej szczegółowo

KLIMAT DLA IŁAWY MYŚL E(CO2)LOGICZNIE DOBRE PRZYKŁADY OCHRONY KLIMATU

KLIMAT DLA IŁAWY MYŚL E(CO2)LOGICZNIE DOBRE PRZYKŁADY OCHRONY KLIMATU KLIMAT DLA IŁAWY MYŚL E(CO2)LOGICZNIE DOBRE PRZYKŁADY OCHRONY KLIMATU NASZ CEL- OGRANICZENIE EMISJI ZANIECZYSZCZEŃ Co osiągniemy dzięki zmniejszeniu emisji? Pakiet yczno - Energetyczny 2020, tzw. 3 x 20%,

Bardziej szczegółowo

Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko

Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko FUNDUSZ UNIA EUROPEJSKA SPÓJNOŚCI Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 Oś priorytetowa I: Podtytuł prezentacji Zmniejszenie emisyjności gospodarki Magdalena Misiurek Departament Gospodarki

Bardziej szczegółowo

Użyteczność publiczna/infrastruktura komunalna

Użyteczność publiczna/infrastruktura komunalna Załącznik 2 Numer karty BAS Użyteczność publiczna/infrastruktura komunalna Aktualizacja "Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Baranów Sandomierski" oraz "Założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię

Bardziej szczegółowo

Finansowanie modernizacji i rozwoju systemów ciepłowniczych

Finansowanie modernizacji i rozwoju systemów ciepłowniczych FUNDUSZ UNIA EUROPEJSKA SPÓJNOŚCI Finansowanie modernizacji i rozwoju systemów ciepłowniczych Podtytuł prezentacji Anna Pekar Zastępca Dyrektora Departament Ochrony Klimatu Styczeń 2013, Lublin Narodowy

Bardziej szczegółowo

PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA MIASTA NOWY DWÓR MAZOWIECKI. lipiec, 2015

PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA MIASTA NOWY DWÓR MAZOWIECKI. lipiec, 2015 PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA MIASTA NOWY DWÓR MAZOWIECKI lipiec, 2015 Agenda 1. Wstęp 2. Ogólne informacje dotyczące gospodarki niskoemisyjnej 3. Porozumienie między burmistrzami 4. Harmonogram realizacji

Bardziej szczegółowo

Bazowa inwentaryzacja emisji CO 2

Bazowa inwentaryzacja emisji CO 2 Bazowa inwentaryzacja emisji CO 2 Patrycja Płonka Asystent Projektów Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć Energie Cités 31-016 Kraków, ul. Sławkowska 17 tel./faks: +48 12 429 17 93 e-mail: biuro@pnec.org.pl

Bardziej szczegółowo

Plan gospodarki niskoemisyjnej w Gminie Igołomia - Wawrzeńczyce

Plan gospodarki niskoemisyjnej w Gminie Igołomia - Wawrzeńczyce Plan gospodarki niskoemisyjnej w Gminie Igołomia - Wawrzeńczyce Plan gospodarki niskoemisyjnej (PGN) jest strategicznym dokumentem, który wyznacza kierunki rozwoju gospodarki niskoemisyjnej dla całego

Bardziej szczegółowo

Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gdańskiego Obszaru Metropolitalnego

Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gdańskiego Obszaru Metropolitalnego ATMOTERM S.A. Dla rozwoju infrastruktury i środowiska Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gdańskiego Obszaru Metropolitalnego Gdański Obszar Metropolitalny 2015 Projekt Plan gospodarki niskoemisyjnej dla

Bardziej szczegółowo

Wiarygodna baza danych jako nieodzowne narzędzie udanej eliminacji niskiej emisji

Wiarygodna baza danych jako nieodzowne narzędzie udanej eliminacji niskiej emisji Wiarygodna baza danych jako nieodzowne narzędzie udanej eliminacji niskiej emisji Wasz partner w ochronie środowiska www.ekolog.pl Celem bazowej inwentaryzacji emisji (BEI) jest wyliczenie ilości CO2,

Bardziej szczegółowo

Finansowanie efektywności energetycznej w budynkach z funduszy europejskich w ramach perspektywy finansowej 2014-2020 Katowice, 11 czerwca 2015 r.

Finansowanie efektywności energetycznej w budynkach z funduszy europejskich w ramach perspektywy finansowej 2014-2020 Katowice, 11 czerwca 2015 r. Finansowanie efektywności energetycznej w budynkach z funduszy europejskich w ramach perspektywy finansowej 2014-2020 Katowice, 11 czerwca 2015 r. Dokument określający strategię interwencji funduszy europejskich

Bardziej szczegółowo

Wojciech Piskorski Prezes Zarządu Carbon Engineering sp. z o.o. 27/09/2010 1

Wojciech Piskorski Prezes Zarządu Carbon Engineering sp. z o.o. 27/09/2010 1 PRAKTYCZNE ASPEKTY OBLICZANIA REDUKCJI EMISJI NA POTRZEBY PROJEKTÓW WYKORZYSTUJĄCYCH DOFINANSOWANIE Z SYSTEMU ZIELONYCH INWESTYCJI W RAMACH PROGRAMU PRIORYTETOWEGO ZARZĄDZANIE ENERGIĄ W BUDYNKACH UŻYTECZNOŚCI

Bardziej szczegółowo

Jak poprawić jakość powietrza w województwie śląskim?

Jak poprawić jakość powietrza w województwie śląskim? Jak poprawić jakość powietrza w województwie śląskim? Stan faktyczny i propozycje rozwiązań Maciej Thorz - Dyrektor Wydziału Ochrony Środowiska Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego Ostrawa, 3-4 grudzień

Bardziej szczegółowo

WPROWADZENIE DO ZAGADNIEŃ OCHRONY KLIMATU I GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ

WPROWADZENIE DO ZAGADNIEŃ OCHRONY KLIMATU I GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ WPROWADZENIE DO ZAGADNIEŃ OCHRONY KLIMATU I GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ Bytom, 23 grudnia 2014 r. Założenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej (2011 rok) cel główny rozwój gospodarki niskoemisyjnej

Bardziej szczegółowo

Odnawialne źródła energii w dokumentach strategicznych regionu

Odnawialne źródła energii w dokumentach strategicznych regionu Odnawialne źródła energii w dokumentach strategicznych regionu Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego Wydział Ochrony Środowiska Katowice, 31 marca 2015 r. STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO ŚLĄSKIE

Bardziej szczegółowo

I Kongres Ekologii Powietrza. Kielce, r.

I Kongres Ekologii Powietrza. Kielce, r. I Kongres Ekologii Powietrza Kielce, 28.02.2019r. Podejmowane działania na rzecz poprawy jakości powietrza: 1. Termomodernizacja budynków użyteczności publicznej. 2. Montaż instalacji odnawialnych źródeł

Bardziej szczegółowo

www.nowamisja-niskaemisja.pl

www.nowamisja-niskaemisja.pl Gospodarka niskoemisyjna w gminach: Nowa misja niska emisja Plany gospodarki niskoemisyjnej możliwością rozwoju dla gmin Mgr inż. Beata Jędrzejewska-Kozłowska Urząd Miasta Lublin Lublin, 12 marca 2015

Bardziej szczegółowo

Plan gospodarki niskoemisyjnej dla GminyMiejskiej Turek

Plan gospodarki niskoemisyjnej dla GminyMiejskiej Turek Projekt Opracowanie Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Miejskiej Turek współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko

Bardziej szczegółowo

Spotkanie informacyjne dla zarządców budynków, spółdzielni mieszkaniowych oraz wspólnot mieszkaniowych z terenu Aglomeracji Opolskiej

Spotkanie informacyjne dla zarządców budynków, spółdzielni mieszkaniowych oraz wspólnot mieszkaniowych z terenu Aglomeracji Opolskiej Spotkanie informacyjne dla zarządców budynków, spółdzielni mieszkaniowych oraz wspólnot mieszkaniowych z terenu Aglomeracji Opolskiej Opole 18.05.2015r. Plan Prezentacji 1. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej

Bardziej szczegółowo

Załącznik 4 - Karty przedsięwzięć

Załącznik 4 - Karty przedsięwzięć Załącznik 4 - Karty przedsięwzięć Numer karty PSZ Użyteczność publiczna/infrastruktura komunalna Aktualizacja "Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Pszczew" oraz Założeń do planu zaopatrzenia w ciepło,

Bardziej szczegółowo

SZCZYRK, Czerwiec 2015 www.w f o s i g w. k a t o w i c e. p l

SZCZYRK, Czerwiec 2015 www.w f o s i g w. k a t o w i c e. p l Wdrażanie Działania 1.7 PO IiŚ na lata 2014-2020 -Kompleksowa likwidacja niskiej emisji na terenie konurbacji śląsko dąbrowskiej SZCZYRK, Czerwiec 2015 www.w f o s i g w. k a t o w i c e. p l Program Operacyjny

Bardziej szczegółowo

Oferta dla jednostek samorządu terytorialnego

Oferta dla jednostek samorządu terytorialnego Oferta dla jednostek samorządu terytorialnego Nasza działalność skupia się na zagadnieniach z dziedziny energetyki, w szczególności efektywności energetycznej, zarządzania energią oraz ochrony środowiska.

Bardziej szczegółowo

EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA A REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO

EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA A REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA A REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO Konferencja Efektywne gospodarowanie energią - możliwości finansowania zewnętrznego inwestycji w sferze publicznej, prywatnej,

Bardziej szczegółowo

Świętokrzysko Podkarpacki Klaster Energetyczny OFERTA USŁUG

Świętokrzysko Podkarpacki Klaster Energetyczny  OFERTA USŁUG OFERTA USŁUG Prezentujemy ofertę usług skierowanych do przedsiębiorstw oraz jednostek samorządu terytorialnego. Oferta obejmuje usługi, które związane są z efektywnym wykorzystaniem energii. Oferta usług

Bardziej szczegółowo

Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego Wydział Ochrony Środowiska

Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego Wydział Ochrony Środowiska Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego Wydział Ochrony Środowiska Katowice, 22. 11.2010 1 Wartości kryterialne do klasyfikacji stref dla terenu kraju ochrona zdrowia, rok 2007 pył zawieszony PM10 Okres

Bardziej szczegółowo

Programy dla przedsiębiorców na rzecz innowacji w ochronie środowiska w latach 2014-2020

Programy dla przedsiębiorców na rzecz innowacji w ochronie środowiska w latach 2014-2020 Programy dla przedsiębiorców na rzecz innowacji w ochronie środowiska w latach 2014-2020 Katowice, maj 2014 roku Programy dla przedsiębiorców na rzecz innowacji w ochronie środowiska w latach 2014-2020

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA Nr.../16 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO z dnia r.

UCHWAŁA Nr.../16 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO z dnia r. PROJEKT ZWM UCHWAŁA Nr.../16 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO z dnia... 2016 r. w sprawie zmiany uchwały Nr XXXIX/612/09 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 21 grudnia 2009 r. w sprawie Programu

Bardziej szczegółowo

OCHRONA ATMOSFERY. WFOŚiGW w Zielonej Górze wrzesień, 2015 r.

OCHRONA ATMOSFERY. WFOŚiGW w Zielonej Górze wrzesień, 2015 r. OCHRONA ATMOSFERY WFOŚiGW w Zielonej Górze wrzesień, 2015 r. LISTA PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH WFOŚiGW W ZIELONEJ GÓRZE NA 2016 ROK KOMPONENT OCHRONA ATMOSFERY Wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii.

Bardziej szczegółowo

unijnych i krajowych

unijnych i krajowych Możliwości dofinansowania działań i inwestycji z zakresu gospodarki niskoemisyjnej. ze środków unijnych i krajowych SPOTKANIE Z PRZEDSIĘBIORCAMI Miejski Ośrodek Kultury w Józefowie ul. Wyszyńskiego 1 9

Bardziej szczegółowo

Plany gospodarki niskoemisyjnej w kontekście adaptacji do zmian klimatu

Plany gospodarki niskoemisyjnej w kontekście adaptacji do zmian klimatu Plany gospodarki niskoemisyjnej w kontekście adaptacji do zmian klimatu Beata Jędrzejewska-Kozłowska Dyrektor Biura Zarządzania Energią Urząd Miasta Lublin Lublin, 15 maja 2017 r. 1 Plan gospodarki niskoemisyjnej

Bardziej szczegółowo

Forum Gospodarki Niskoemisyjnej Warszawa, dnia 19 kwietnia 2013 r. Dr Małgorzata SKUCHA Prezes Zarządu NFOŚiGW

Forum Gospodarki Niskoemisyjnej Warszawa, dnia 19 kwietnia 2013 r. Dr Małgorzata SKUCHA Prezes Zarządu NFOŚiGW Mechanizmy wsparcia gospodarki niskoemisyjnej dotychczasowe doświadczenia i nowa perspektywa finansowa (wprowadzenie do dyskusji na IV sesji panelowej) Dr Małgorzata SKUCHA Prezes Zarządu NFOŚiGW Forum

Bardziej szczegółowo

Kontrola gmin w zakresie realizacji zadań wynikających z Programu Ochrony Powietrza. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie

Kontrola gmin w zakresie realizacji zadań wynikających z Programu Ochrony Powietrza. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie Kontrola gmin w zakresie realizacji zadań wynikających z Programu Ochrony Powietrza Dział III Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2013 r., poz. 1232 z póź. zm.) Polityka

Bardziej szczegółowo

Zespół Doradców Energetycznych

Zespół Doradców Energetycznych Plany gospodarki niskoemisyjnej w Wielkopolsce (podsumowanie działań doradców energetycznych związanych z realizacją PGN w Wielkopolsce, zmiany i aktualizacja planów) Ogólnopolski system wsparcia doradczego

Bardziej szczegółowo

Plany Gospodarki Niskoemisyjnej Zakres i finansowanie. Katarzyna Grecka Bałtycka Agencja Poszanowania Energii SA

Plany Gospodarki Niskoemisyjnej Zakres i finansowanie. Katarzyna Grecka Bałtycka Agencja Poszanowania Energii SA Plany Gospodarki Niskoemisyjnej Zakres i finansowanie Katarzyna Grecka Bałtycka Agencja Poszanowania Energii SA kgrecka@bape.com.pl POIiŚ 2007-2013 Działanie 9.3 Termomodernizacja obiektów użyteczności

Bardziej szczegółowo

Wpływ strategii energetycznej regionu na rozwój odnawialnych źródeł energii. Katarzyna Grecka Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A.

Wpływ strategii energetycznej regionu na rozwój odnawialnych źródeł energii. Katarzyna Grecka Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A. Wpływ strategii energetycznej regionu na rozwój odnawialnych źródeł energii Katarzyna Grecka Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A. Wrocław, 5 listopada 2008 Zrównoważony rozwój regionu Długotrwały

Bardziej szczegółowo

FINANSOWANIE GOSPODARKI

FINANSOWANIE GOSPODARKI FINANSOWANIE GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ W GMINACH OPRACOWANO NA PODSTAWIE PUBLIKACJI NOWA MISJA NISKA EMISJA DOTACJE I POŻYCZKI Z NARODOWEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA i GOSPODARKI WODNEJ W latach 2008

Bardziej szczegółowo

Cele klimatyczne Warszawy\ kierunki rozwoju Miasta. Leszek Drogosz, Dyrektor Biura Infrastruktury, Urząd m.st. Warszawy

Cele klimatyczne Warszawy\ kierunki rozwoju Miasta. Leszek Drogosz, Dyrektor Biura Infrastruktury, Urząd m.st. Warszawy Cele klimatyczne Warszawy\ kierunki rozwoju Miasta Leszek Drogosz, Dyrektor Biura Infrastruktury, Urząd m.st. Warszawy Wyzwania Warszawy związane z polityką klimatyczną Dostosowanie gospodarki do zaostrzających

Bardziej szczegółowo

PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ

PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Zielonej Górze ISO 2001:2009 PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ ZIELONA GÓRA, 9-10 WRZEŚNIA 2015 1 CZYM JEST PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ? To dokument

Bardziej szczegółowo

Program Czyste Powietrze Szkolenie dla pracowników socjalnych Ośrodków Pomocy Społecznej

Program Czyste Powietrze Szkolenie dla pracowników socjalnych Ośrodków Pomocy Społecznej Z a i n w e s t u j m y r a z e m w ś r o d o w i s k o Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Program Czyste Powietrze Szkolenie dla pracowników socjalnych Ośrodków Pomocy Społecznej

Bardziej szczegółowo

Źródła finansowania instalacji prosumenckich

Źródła finansowania instalacji prosumenckich Źródła finansowania instalacji prosumenckich Seminarium: Więcej niż energia obywatelska energetyka odnawialna dla Lubelszczyzny Monika Mulier-Gogół Departament Gospodarki i Współpracy Zagranicznej Oddział

Bardziej szczegółowo

Marlena Ballak Obowiązki podmiotów publicznych i podmiotów gospodarczych w ramach narodowego programu rozwoju gospodarki niskoemisyjnej

Marlena Ballak Obowiązki podmiotów publicznych i podmiotów gospodarczych w ramach narodowego programu rozwoju gospodarki niskoemisyjnej Marlena Ballak Obowiązki podmiotów publicznych i podmiotów gospodarczych w ramach narodowego programu rozwoju gospodarki niskoemisyjnej Szczecin, 15 kwietnia 2016 r. GOSPODARKA NIESKOEMISYJNA zapewnienie

Bardziej szczegółowo

Idea Planu działań na rzecz

Idea Planu działań na rzecz Idea Planu działań na rzecz zrównowaŝonej energii Patrycja Hernik Asystent Projektów Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć Energie Cités 31-016 Kraków, ul. Sławkowska 17 tel./faks: +48 12 429 17 93 e-mail: biuro@pnec.org.pl

Bardziej szczegółowo

Ogólnopolski system wsparcia doradczego dla sektora publicznego, mieszkaniowego oraz przedsiębiorców w zakresie efektywności energetycznej oraz OZE

Ogólnopolski system wsparcia doradczego dla sektora publicznego, mieszkaniowego oraz przedsiębiorców w zakresie efektywności energetycznej oraz OZE Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Zielonej Górze ISO 2001:2009 Ogólnopolski system wsparcia doradczego dla sektora publicznego, mieszkaniowego oraz przedsiębiorców w zakresie

Bardziej szczegółowo

PLAN ZRÓWNOWAŻONEGO GOSPODAROWANIA ENERGIĄ OBSZARU FUNKCJONALNEGO AGLOMERACJI KONIŃSKIEJ

PLAN ZRÓWNOWAŻONEGO GOSPODAROWANIA ENERGIĄ OBSZARU FUNKCJONALNEGO AGLOMERACJI KONIŃSKIEJ Projekt Aglomeracja konińska współpraca JST kluczem do nowoczesnego rozwoju gospodarczego jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Pomoc

Bardziej szczegółowo

Pierwsze doświadczenia z prac nad PGN potrzeba standaryzacji

Pierwsze doświadczenia z prac nad PGN potrzeba standaryzacji Pierwsze doświadczenia z prac nad PGN potrzeba standaryzacji Szymon Liszka, FEWE Piotr Kukla, FEWE Warszawa, 17 grudnia 2014 Zakres prezentacji Doświadczenia FEWE Rynek PGN Elementy standardu PGN na podstawie

Bardziej szczegółowo

Plan Gospodarki Niskoemisyjnej narzędzie do walki ze smogiem

Plan Gospodarki Niskoemisyjnej narzędzie do walki ze smogiem Plan Gospodarki Niskoemisyjnej narzędzie do walki ze smogiem Wasz partner w ochronie środowiska www.ekolog.pl Po co PGN? Posiadanie planu będzie jednym z warunków uzyskania dofinansowania w ramach Europejskiego

Bardziej szczegółowo

XIX. Monitoring i raportowanie planu gospodarki niskoemisyjnej

XIX. Monitoring i raportowanie planu gospodarki niskoemisyjnej XIX. Monitoring i raportowanie planu gospodarki niskoemisyjnej 1 XIX. MONITORING I RAPORTOWANIE PLANU GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ... 1 XIX.1. OGÓLNE ZASADY MONITOROWANIA... 3 XIX.1.1. System monitorowania

Bardziej szczegółowo

Użyteczność publiczna/infrastruktura komunalna. Aktualizacja "Planu Gospodarki Niskoemisyjnej Miasta Augustowa"

Użyteczność publiczna/infrastruktura komunalna. Aktualizacja Planu Gospodarki Niskoemisyjnej Miasta Augustowa AUG Użyteczność publiczna/infrastruktura komunalna Aktualizacja "Planu Gospodarki Niskoemisyjnej Miasta Augustowa" Przedsięwzięcie polegało będzie na aktualizacji "Planu Gospodarki Niskoemisyjnej Miasta

Bardziej szczegółowo

PROGRAM OGRANICZENIA NISKIEJ EMISJI W GMINIE ULHÓWEK

PROGRAM OGRANICZENIA NISKIEJ EMISJI W GMINIE ULHÓWEK PROGRAM OGRANICZENIA NISKIEJ EMISJI W GMINIE ULHÓWEK Plan gospodarki niskoemisyjnej to dokument strategiczny, opisujący kierunki działań zmierzających redukcji emisji gazów cieplarnianych, zwiększania

Bardziej szczegółowo

Opracowanie Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Olkusz

Opracowanie Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Olkusz Wersja archiwalna Opracowanie Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Olkusz Data publikacji 2015-01-07 Rodzaj zamówienia Tryb zamówienia Usługi Art.4 pkt 8 PZP INFORMACJA O WYNIKACH POSTĘPOWANIA Do

Bardziej szczegółowo