KONKURS BIOLOGICZNY dla uczniów gimnazjów województwa lubuskiego 13 marca 2009r. - zawody III stopnia (finał)

Transkrypt

1 KOD:.. KONKURS BIOLOGICZNY dla uczniów gimnazjów województwa lubuskiego 13 marca 2009r. - zawody III stopnia (finał) Przed Tobą test, który składa się z zadań otwartych. Udzielaj odpowiedzi w miejscach do tego przeznaczonych w taki sposób, by Komisja bez przeszkód mogła odczytać zawarte w nich informacje. Pracuj bardzo spokojnie i uwaŝnie. Na rozwiązanie wszystkich zadań masz 90 minut. Powodzenia! Zadanie 1. Przebieg i natęŝenie procesu fotosyntezy zaleŝy od wielu czynników. Podaj po dwa przykłady czynników zewnętrznych i wewnętrznych wpływających na natęŝenie tego procesu. a/ czynniki zewnętrzne:. b/ czynniki wewnętrzne:. Zadanie 2. Zjedzenie mięsa wieprzowego, które nie było badanie przez weterynarza, jest często groźne w skutkach dla człowieka. Podaj nazwę gatunkową tasiemca i nicienia, którym moŝe zarazić się człowiek przez zjedzenie zakaŝonego mięsa wieprzowego.. 1

2 Zadanie 3. Schemat przedstawia dwie wiązki przewodzące. a/ Który schemat A czy B przedstawia wiązkę przewodzącą charakterystyczną dla roślin jednoliściennych?. b/ Na podstawie porównania schematów podaj jedną róŝnicę w budowie tych wiązek. RóŜnica:. Zadanie 4. Ze względu na rodzaj odbieranego bodźca receptory dzielimy na następujące grupy: a/ fotoreceptory; b/ chemoreceptory; c/ mechanoreceptory; d/ elektroreceptory. Określ, do których z wymienionych grup naleŝą receptory umoŝliwiające funkcjonowanie: I narządów smaku i węchu, II narządów słuchu i równowagi. I II.... 2

3 Zadanie 5. Na rysunkach I i II przedstawiono zmodyfikowane organy ziemniaka i marchwi. Podaj nazwy organów, które uległy modyfikacji, i określ, jakie funkcje pełnią. Rysunek I Rysunek II Zadanie 6. Piegowatość jest cechą dominującą w stosunku do braku piegów. JeŜeli małŝeństwo heterozygotycznych piegowatych rodziców ma juŝ trójkę piegowatych dzieci, to czwarte dziecko nie będzie miało piegów. Oceń prawdziwość powyŝszego stwierdzenia i jednym argumentem uzasadnij swoje stanowisko. Zadanie 7. Dokonaj przyporządkowania. Nazwa witaminy Skutki awitaminozy 1. witamina A A. beri-beri 2. witamina K B. krzywica u dzieci 3. witamina C C. jaskra 4. witamina D D. kurza ślepota 5. witamina B 1 E. szkorbut F. podatność na krwotoki

4 Zadanie 8. Na rysunku przedstawiono wtórną tkankę okrywającą korek wraz z innymi tkankami. Korek chroni pędy drzew m.in. przed duŝymi wahaniami temperatur powietrza i przed nadmiernym parowaniem. Wymień dwie cechy budowy korka widoczne na rysunku, które świadczą o jego przystosowaniu do pełnienia tych funkcji. Zadanie 9. Przyjrzyj się schematowi przedstawiającemu wzór zębowy dorosłego człowieka. Określ liczbę: a/ zębów przedtrzonowych w jamie ustnej:... b/ siekaczy w Ŝuchwie: c/ zębów trzonowych w szczęce górnej:... 4

5 Zadanie 10. Na rysunku przedstawiono dwa typy tkanki mięśniowej. a/ Wypełnij tabelę, wykazując róŝnicę między prezentowanymi tkankami. Obszary róŝnic A B a/ kształt komórek b/ liczba jąder komórkowych w komórce c/ obecność prąŝkowania b/ Podaj po jednym przykładzie narządów, w których występują tkanki przedstawione na rysunku A i B. A. B... 5

6 Zadanie 11. Tlen oraz dwutlenek węgla są substratami dwóch róŝnych procesów zachodzących w komórkach liścia. Wpisz w miejsca kropek nazwy procesów, do których przebiegu niezbędne są te gazy. Zadanie 12. Zdjęcie przedstawia dojrzałe erytrocyty człowieka. Podaj 3 cechy, które umoŝliwiają i ułatwiają tym komórkom pełnienie ich funkcji

7 Zadanie 13. W pewnym doświadczeniu badano warunki, w jakich przebiega trawienie skrobi. Do pięciu probówek zawierających po 1 cm 3 roztworu skrobi dodano po 0,1cm 3 enzymu amylazy ślinowej. W kaŝdej z probówek roztwór miał temperaturę 36 o C oraz określone ph odpowiednio 4, 5, 6, 7, 8. W odstępach jednominutowych pobierano z mieszaniny reakcyjnej w kaŝdej probówce po jednej kropli roztworu i badano, czy skrobia została juŝ rozłoŝona. Następnie cały eksperyment powtórzono w temperaturze 37 o C. Wyniki zebrano w tabeli. ph roztworu skrobi i Czas całkowitego rozkładu skrobi [w min.] amylazy W temperaturze 36 o C W temperaturze 37 o C Na podstawie wyników doświadczenia określ wartości dwóch czynników (warunków), w jakich trawienie skrobi zachodzi najefektywniej. Zadanie 14. Dwa zespoły uczniów miały uporządkować organizmy, stosując kryteria dotyczące zaleŝności międzygatunkowych. Oto zestaw tych organizmów: bąkojad, rumianek, sikora bogatka, szakal, podnawka, gazela, krętek blady, brudnica mniszka, rekin, świerk, bawół, lew, wieloryb, sikora modra, koniczyna, sęp, antylopa, pąkle. Spośród zamieszczonych powyŝej organizmów uczniowie wybrali takie, które zestawili w pary: Zespół I: rumianek koniczyna, antylopa gazela, sikora bogatka sikora modra. Zespół II: lew sęp, rekin podnawka, wieloryb pąkle. Określ, jakie kryterium zastosował zespół I, a jakie zespół II, dobierając organizmy w pary. I II

8 Zadanie 15. W tabeli przedstawiono grupy krwi rodziców w trzech rodzinach. Rodzina Grupy krwi Matka Ojciec 1 B A 2 0 AB 3 B 0 We wszystkich rodzinach moŝliwe jest urodzenie dzieci z pewną wspólną grupą krwi. Określ, jaka to grupa krwi, i zapisz jej genotyp. Zadanie 16. Przeanalizuj schemat przedstawiający emulgację, czyli rozbijanie kropli tłuszczu na mikroskopijnej wielkości kulki, i odpowiedz na poniŝsze pytania. a/ W którym miejscu układu pokarmowego zachodzi proces emulgacji?... b/ Gdzie jest wytwarzana substancja, która emulguje tłuszcze?... c/ Wyjaśnij, jakie jest znaczenie biologiczne procesu emulgacji? 8

9 Zadanie 17. Przyporządkuj ilustracje odpowiednim zaleŝnościom przedstawionym w tabeli. Przy zaleŝnościach, do których nie moŝna przypisać ilustracji, wstaw znak minus. ZaleŜność między stęŝeniami gazów W<Z Ilustracja W>Z X>Y X<Y X stęŝenie tlenu w pęcherzyku płucnym Y stęŝenie tlenu we krwi W stęŝenie dwutlenku węgla w pęcherzyku płucnym Z stęŝenie dwutlenku węgla we krwi 9

10 Zadanie 18. Korzystając z mapy uzupełnij tabelę. Nazwa parku narodowego Numer na mapie Drawieński Park Narodowy 3 Gorczański Park Narodowy 19 Magurski Park Narodowy 15 10

11 Zadanie 19. Podaj nazwy rodzajowe drzew, których liście i owoce przedstawiono na rysunkach. A.... B.... C.... D