pracowników podmiotów leczniczych, przedstawiam poniższą opinię.

Transkrypt

1 WICEPRZEWODNICZĄCA OGÓLNOPOLSKIEGO POROZUMIENIA ZWIĄZKÓW ZA WODOWYCH WIESŁAWA TARANOWSKA OPZZ/ WT/ RG/ 410/ 2016 Warszawa,dnia 30 czerwca2016 r. Szanowny Pan Konstanty RADZIWIłł Minister Zdrowia W odpowiedzi na przedstawiony członkom Trójstronnego Zespołu do Spraw Ochrony Zdrowia projekt ustawy w sprawie minimalnego wynagrodzenia pracowników podmiotów leczniczych, przedstawiam poniższą opinię. OPZZ przekazało projekt ustawy do szerokich konsultacji społecznych z branżowymi organizacjami członkowskimi reprezentującymi wszystkie zawody zatrudnionych w ochronie zdrowia, w szczególności zrzeszonych w Federacji Związków Zawodowych Pracowników Ochrony Zdrowia i Pomocy Społecznej. Niemal wszystkie organizacje wyrażają konieczność i oczekiwanie pilnego uregulowania systemowego wzrostu wynagrodzeń obejmującego wszystkie grupy zawodowe pracujących w ochronie zdrowia, wskazując, że jest to jeden z warunków zachowania spokoju społecznego w podmiotach leczniczych, jak też respektowania zasady solidarności i sprawiedliwości społecznej wobec wszystkich zatrudnionych. Niestety, przedstawiony projekt ustawy w wersji przekazanej członkom Trójstronnego Zespołu do Spraw Ochrony Zdrowia jest nie do przyjęcia, zarówno ze względów merytorycznych, jak i legislacyjnych. Opinia poniższa wskazuje na zasadnicze mankamenty projektu, z których za najważniejsze należy uznać: zakres podmiotowy ustawy, terminy wejścia w życie poszczególnych przepisów, wysokość proponowanych (wzrostów?) wynagrodzeń, sposób i tryb ich ustalania, brak zabezpieczenia środków finansowych na realizację ustawy ze wskazaniem, że jej wykonanie będzie uzależnione od sytuacji finansowej podmiotu leczniczego. Przede wszystkim projektowana ustawa nie spełni głównego celu, jakim w naszej ocenie powinno być z jednej strony stopniowe zmniejszanie dysproporcji płacowej pomiędzy poszczególnymi grupami zawodowymi zatrudnionych w podmiotach leczniczych, z drugiej - systemowe zwiększanie płac dla wszystkich pracowników. OGÓLNOPOLSKIE POROZUMIENIE ZWIĄZKÓW ZAWODOWYCH Warszawa, ul. Kopernika 36/40 tel.: , fax: taranowska@opzz.org.pl, www:

2 Uwagi do poszczególnych zagadnień projektowanej ustawy: 1) Zakres podmiotowy ustawy (art. 1) Przedstawiony projekt ustawy zawiera niejasne oznaczenie do kogo jest adresowany. Zapisy odnoszą się do minimalnego wynagrodzenia "pracowników podmiotów leczniczych" natomiast zapis wskazuje, że "ustawa określa sposób ustalania minimalnego wynagrodzenia pracowników wykonujących zawody medyczne zatrudnionych w podmiotach leczniczych". Zgodnie z definicją zawartą wart. 2 pkt. ust. 1 pkt. 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 201lr. o działalności leczniczej: "osoba wykonująca zawód medyczny - to osoba uprawniona na podstawie odrębnych przepisów do udzielania świadczeń zdrowotnych oraz osoba legitymująca się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny". Należy też podkreślić, że ustawa o działalności leczniczej do pracowników podmiotów leczniczych zalicza także pracowników administracyjnych, technicznych, gospodarczych i obsługi. Z treści przedstawionego projektu jednoznacznie wynika, że jej regulacje odnoszą się tylko do pracowników wykonujących zawody medyczne (pracowników zatrudnionych w ramach realizacji działalności podstawowej), na co wskazuje załącznik do ustawy. Taki zakres podmiotowy jest nie do przyjęcia przez nasze organizacje członkowskie reprezentujące wszystkie grupy zawodowe pracujących w podmiotach leczniczych. Stąd postulujemy, aby zakres podmiotowy ustawy obejmował także pracowników administracyjnych, technicznych, gospodarczych i obsługi. Podkreślić należy, że dane płacowe uwzględniające powyższe grupy zawodowe były zbierane w ankiecie Ministerstwa Zdrowia - były to takie grupy jak: pracownicy administracyjni, techniczni, ekonomiczni (osoby zatrudnione na stanowiskach administracyjnych, technicznych, ekonomicznych) - przykładowe grupy stanowisk pracy: stanowiska samodzielne wymagające wyższego wykształcenia o odpowiednim kierunku; inne stanowiska wymagające wykształcenia średniego; stanowiska wymagające wykształcenia podstawowego; pracownicy gospodarczy (osoby zatrudnione na stanowiskach gospodarczych) - przykładowe grupy stanowisk pracy: stanowiska wymagające zasadniczego wykształcenia zawodowego w odpowiednim zawodzie lub podstawowego wykształcenia i kursu przysposobienia zawodowego; stanowiska wymagające wykształcenia podstawowego; dodatkowa uwaga: w związku z tym, że 31 maja 2016r. weszła w życie ustawa z dnia 25 września 2015r. o zawodzie fizjoterapeuty wskazująca na zawód fizjoterapeuty jako samodzielny zawód medyczny - konieczne i zasadne jest oddzielne wyodrębnienie tego zawodu w grupie zawodów medycznych. 2

3 Dodatkowe uzasadnienie zakresu podmiotowego: Uwzględnienie wszystkich pracujących grup zawodowych w podmiotach leczniczych to jeden z najczęściej wskazywanych postulatów organizacji członkowskich opzz. Wskazują, że zaproponowany zakres podmiotowy będzie konfliktować pracowników podmiotów leczniczych. Pojawiają się m.in. opinie: "by podmiot leczniczy mógł dobrze i sprawnie funkcjonować potrzebni są nie tylko pracownicy medyczni ale także sprawna administracja czy księgowość dbająca o rozliczenia czy obsługa, stanowiąca "trzon" placówek. Nie można zapominać o tych grupach i antagonizować pracowników tego samego zakładu pracy, pomijając ich pracę. Sam też tytuł projektu ustawy sugeruje, że jest to "projekt ustawy w sprawie minimalnego wynagrodzenia pracowników podmiotów leczniczych", co oznacza - wszystkich a nie wybranych grup zawodowych". Opinie wskazują także, że nawet określenie stanowisk w ramach działalności podstawowej będzie źródłem wielu niejasności, bo np. sekretarki czy statystycy medyczni w jednych regulaminach organizacyjnych pracy są uwzględnieni w pionie lecznictwa, a w drugim np. w dziale administracji. Kolejny przykład: można interpretować, że projektowana ustawa reguluje płace pracownika medycznego jakim jest np. "zmywacz szkła laboratoryjnego", gdzie wymaganym wykształceniem jest podstawowe, pomijając całkowicie pracownika na stanowisku np. "technik urządzeń medycznych" zajmującego się aparaturą medyczną, urządzeniami do dializ itp. gdzie jest wymagane wykształcenie co najmniej średnie oraz wysokie kwalifikacje zawodowe. To przykłady uzasadniające konieczność doprecyzowania zakresu ustawy, który powinien uwzględniać pracowników podmiotów leczniczych, nie tylko zatrudnionych w ramach działalności podstawowej. 2) Słowniczek ustawy (art.2). Uwaga ogólna dotyczy naruszenia zasad techniki prawodawczej, jakim jest brak podstawowej siatki definicyjnej projektowanej regulacji. projekt wprowadza nową kategorię "minimalnego wynagrodzenia zasadniczego", mającą zastosowanie wyłącznie w sektorze ochrony zdrowia; w załączniku do ustawy pojawia się także kategoria "minimalne wynagrodzenie zasadnicze brutto", także niezdefiniowane. Ustawa powinna jednoznacznie wskazywać, że minimalne wynagrodzenie zasadnicze jest inną kategorią prawną niż minimalne wynagrodzenie w rozumieniu art. 1 pkt. 3a ustawy z dnia 10 października 2002r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 20l5r., poz. 2008); inaczej w porządku prawnym będą funkcjonować 2 definicje minimalnego wynagrodzenia. analogicznymi są np. definicja "pracownika" (określona w Kodeksie pracy i zupełnie inna niż ta zdefiniowana w projekcie); pomija się także definicję "zawodu medycznego" (powinno być przynajmniej odniesienie do stosownej ustawy). 3

4 3) Odniesienie do przeciętnego wynagrodzenia - "zamrożona" kwota do 2021r. (art. 6) Nie do przyjęcia jest zaproponowana "sztywno" podstawa kwoty 3900 zł brutto, mająca obowiązywać do dnia 31 grudnia 2021r. Naliczenia płac od takiej podstawy będą skutkować w perspektywie kolejnych 5 lat wręcz obniżką wynagrodzeń, przy wzroście płacy przeciętnej czy nawet minimalnej w gospodarce narodowej. Jeśli założeniem jest ustalanie minimalnego wynagrodzenia zasadniczego jako iloczynu współczynnika pracy określonego w załączniku do ustawy oraz wynagrodzenia przeciętnego - nie powinno być okresu dostosowawczego. Od początku obowiązywania ustawy kwota bazowa powinna być ustalona na poziomie przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w rozumieniu art. 1 pkt. 3a ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2015 r., poz. 2008) obowiązującego w poprzednim roku. Domagamy się, aby kwota 3900 zł została zastąpiona definicją "wynagrodzenia przeciętnego rozumianego jako przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w gospodarce narodowej, ogłoszone przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski': zawartą wart. 1 pkt. 3a) ustawy z dnia 10 października 2002r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2015 r., poz. 2008). 4) Tryb ustalania minimalnego wynagrodzenia zasadniczego (art. 6 ust. 2) Projekt wskazuje, że do 2021r. pracodawca dokonuje podwyższania wynagrodzenia pracownika, którego wynagrodzenie zasadnicze jest niższe od minimalnego wynagrodzenia, w terminie do dnia 1 lipca każdego roku. Uwagi: nie do przyjęcia jest termin - uważamy, że podwyższanie wynagrodzenia powinno być dokonywane z dniem 1 stycznia każdego roku; pkt. 2) przepis wskazujący, że sposób podwyższenia wynagrodzenia ustalają, w drodze porozumienia, strony uprawnione w danym podmiocie leczniczym do zawarcia zakładowego układu zbiorowego pracy - jest wadliwy prawnie. W myśl art Kodeksu pracy układ zakładowy zawierają wszystkie organizacje związkowe, które prowadziły rokowania nad tym układem, bądź przynajmniej wszystkie reprezentatywne organizacje związkowe, w rozumieniu art a, uczestniczące w rokowaniach. Tym samym nie jest jasne, które organizacje po stronie związkowej są zdaniem projektodawcy uprawnione w danym podmiocie leczniczym do zawarcia zakładowego układu zbiorowego pracy. Ponadto wątpliwości budzi również wyrażenie "ustalają" - w jakim trybie, czy wyrażenie "ustalają" należy rozumieć jako konsultują czy uzgadniają? 4

5 przepis niejasno precyzuje, czy chodzi o dokonywanie podwyższenia minimalnego wynagrodzenia zasadniczego, ustalonego zgodnie z tą niniejszą ustawą czy obecnie obowiązującego wynagrodzenia zasadniczego w danej grupie zawodowej? oraz w stosunku do czego - czy do obowiązującego minimalnego wynagrodzenia w gospodarce czy minimalnego wynagrodzenia ustalonego tą ustawą? pkt. 3) wskazuje się, że porozumienie dotyczące podwyższenia wynagrodzenia zawiera się corocznie w terminie do dnia 31 maja. W naszej ocenie "waloryzacja" wynagrodzeń powinna obowiązywać od 1 stycznia każdego roku, w związku z tym porozumienie mogłoby być zawarte np. do końca listopada danego roku. pkt. 5) nie do przyjęcia jest zapis, że "ustalony w drodze porozumienia albo zarządzenia sposób podwyższenia wynagrodzenia uwzględnia sytuację i możliwości finansowe podmiotu leczniczego". Nie ulega wątpliwości, że w praktyce będzie to realizowane nie tylko uznaniowo ale jako argument do nieprzyznania wzrostu płac, pomimo ustawowych zapisów. 5) Wysokość wynagrodzeń i Załącznik nr 1 określający współczynniki pracy. Nie do przyjęcia jest zapis stanowiący, że do dnia 1 lipca 2018r. wynagrodzenie pracowników zostaje podwyższone co najmniej o 20 % kwoty stanowiącej różnicę między minimalnym wynagrodzeniem, a wynagrodzeniem zasadniczym pracownika. Zaproponowane w tabeli kwoty minimalnego wynagrodzenia zasadniczego brutto oznaczają w praktyce, że przez kolejne 4 lata pracownicy będą dostawać "podwyżkę" wynagrodzeń na granicy obecnie wypłacanego dodatku wyrównawczego do minimalnego wynagrodzenia. Należy dokonać modyfikacji zaproponowanych współczynników pracy wpływających na wysokość minimalnego wynagrodzenia zasadniczego brutto, we wszystkich grupach zawodowych. Obecnie zaproponowane współczynniki pracy, owszem uwzględniają wyniki Ankiety zebranej przez Ministerstwo Zdrowia od podmiotów leczniczych, ale jedynie utrwalają stan obecnych. żenująco niskich dla wielu grup zawodowych wynagrodzeń. Wzrost wynagrodzeń powinien być "ponad" obecnie obowiązujące stawki dla każdego zawodu, tymczasem współczynniki pracy "zamrażają" płace w ochronie zdrowia, ale też w perspektywie kolejnych 5 lat - znacząco je obniżą. Nawet uzasadnienie do ustawy wprost wskazuje, że docelowe poziomy minimalnych wynagrodzeń, co do zasady ustalone zostały na poziomie średnich wynagrodzeń zasadniczych wypłacanych obecnie w działających w Polsce podmiotach leczniczych - a przecież wzrost wynagrodzeń nie polega na opisaniu staniu faktycznego. To jeden z najważniejszych elementów ustawy, który powinien stanowić element wyjściowy do dalszych uzgodnień w ramach branżowego Trójstronnego Zespołu do Spraw Ochrony Zdrowia wraz z uwzględnieniem proporcji pomiędzy wynagrodzeniami poszczególnych grup zawodowych. 5

6 6) Brak wskazania źródła finansowania wzrostu wynagrodzeń w ochronie zdrowia Projekt wskazuje jedynie na skutek finansowy dla podmiotów leczniczych w momencie osiągnięcia docelowych poziomów minimalnych wynagrodzeń dla pracowników podmiotów leczniczych szacowany na ok. 6,7 mld zł - brakuje wprost wskazania źródła finansowania projektowanych rozwiązań, co jest niezbędne. Nie ma naszej zgody na to, aby tak systemowa regulacja płacowa dokonywała się kosztem obniżenia liczby ijakości świadczeń zdrowotnych, jeśli założeniem jest jej finansowanie w ramach tych samych dostępnych środków NFZ. Nie można także zrzucać odpowiedzialności za realizację ustawy podmiotom leczniczym, bez wskazania źródła finansowania. 7) Termin wejścia w życie ustawy - od l stycznia 2017r. jest nie do przyjęcia wraz ze wskazaniem, że docelowa wysokość wynagrodzenia minimalnego miałaby zostać osiągnięta dopiero po upływie wskazanego w ustawie okresu przejściowego tj. po 202lr. Nowa regulacja placowa w ochronie zdrowia powinna obowiązywać co najmniej od IV kwartału br. 8) Kontrola wykonywania obowiązku realizacji wzrostu wynagrodzenia przez podmiot tworzący jak i inspekcję pracy może być pozorna, jeśli nie będzie żadnych sankcji określonych ustawowo jak np. w przypadku Państwowej Inspekcji Pracy powinny to być co najmniej wysokości kary grzywny czy mandatów karnych za naruszenia przepisów związanych z wykroczeniami przeciwko prawom pracownika (analogicznie jak niewypłacanie wynagrodzeń). Pomimo krytycznej opinii do niniejszego projektu, branżowe organizacje członkowskie OPZZ liczą, że jest to punkt wyjściowy do dalszej pracy nad płacową regulacją systemową w ochronie zdrowia. ~\ \, Z poważaniem \:' ' "\-.. \\, \l, f'v Q.. \..A U,.~----../) ~ ~ o,,," Wie~awa Taranowska Wiceprzewodnicząca OPZZ 6