Czy znaczna niestabilność postrzegania atrakcyjności twarzy podważa adaptacjonistyczną interpretację tego zjawiska?

Transkrypt

1 Czy znaczna niestabilność postrzegania atrakcyjności twarzy podważa adaptacjonistyczną interpretację tego zjawiska? Krzysztof Kościński Zakład Ekologii Populacyjnej Człowieka, UAM

2 Charles Darwin, 1871, The descent of man, and selection in relation to sex Wiele cech ludzkich, morfologicznych i psychicznych, powstało drogą doboru płciowego wewnątrzpłciowego i międzypłciowego. Ujęcie współczesne (psychologia ewolucyjna): Wybór partnera jest bardzo ważną rzeczą z ewolucyjnego punktu widzenia. Partner płodny, zdrowy, o dobrych genach Partner bezpłodny, chorowity, obciążony genetycznie większe szanse przekazania własnych genów do następnych pokoleń. Dobór naturalny ukształtował psychikę każdej płci każdego gatunku: atrakcyjny osobnik = kontakt z nim jest reprodukcyjnie korzystny.

3 Atrakcyjność ogólna osobnika = inteligencja + zamożność + miły charakter atrakcyjność fizyczna. Najistotniejszy składnik atrakcyjności fizycznej = atrakcyjność twarzy. Wiele badań nad: typowymi preferencjami dla twarzy, międzyosobniczą zmiennością preferencji. Wewnątrzosobnicza zmienność preferencji = stabilność preferencji w czasie = = podobieństwo powtórnych ocen twarzy do ocen pierwotnych. Stabilność preferencji liczono dotychczas tylko w 4 badaniach. Odstęp między sesjami: kilkadziesiąt minut dwa tygodnie. Korelacja pomiędzy ocenami w pierwszej sesji a ocenami w sesji drugiej 0,7.

4 Niniejsze badanie Kobiety oceniały atrakcyjność twarzy mężczyzn. Odstęp czasu między dwoma sesjami: miesiąc (N=90) lub rok (N=86). Miary stabilności gustu: Twarze rzeczywiste (N=30): samo-korelacja ocen atrakcyjności = korelacja między pierwszą a drugą sesją wielkość zmian preferencji dla cech twarzy: wygląd seksowny, małżeński, przyjacielski, zdrowy, zadowolony. np. siła preferencji dla zdrowego wyglądu w pierwszej sesji siła preferencji dla zdrowego wyglądu w drugiej sesji. Twarze zmodyfikowane komputerowo (4 serie po 6 twarzy): Twarze różnią się cechami płciowymi. Kobieta wybierała twarz mężczyzny najodpowiedniejszego: na kochanka, na małżonka, na przyjaciela. Wielkość zmian tych wyborów między sesjami jest miarą stabilności. Ankieta: związek partnerski, nastrój, postawy wobec przygodnego seksu.

5 Wyniki otwartość na przygodny seks kobiety zamknięte na przygodny seks kobiety zamknięte na przygodny seks wielkość zmiany preferencji 0,26 0,24 0,22 0,20 0,18 0,16 0,14 0,12 0,10 0,08 kobiety otwarte na przygodny seks wielkość zmiany wyboru 1,7 1,6 1,5 1,4 1,3 1,2 1,1 1,0 0,9 0,8 kobiety otwarte na przygodny seks seksowny wygląd "małżeński" wygląd na kochanka na małżonka cecha twarzy kontekst wyboru Czyli: każdy typ kobiet najprecyzyjniej, a przez to najstabilniej, preferuje te cechy twarzy i w takim kontekście, który jest dla nich najważniejszy z reprodukcyjnego punktu widzenia. Taki sposób funkcjonowania umysłu mógł, chociaż nie musiał, powstać drogą doboru naturalnego.

6 Wyniki stan partnerski Porównano dwie grupy kobiet: kobiety, które były w tym samym związku w obu sesjach, kobiety, których związek rozpadł się między pierwszą a drugą sesją. 0,20 p =0,09 p =0,002 zmiana siły preferencji 0,15 0,10 0,05 0,00-0,05 związek przetrwał związek się rozpadł -0,10 seksowny wygląd "małżeński" wygląd przyjacielski wygląd cecha twarzy Możliwe interpretacje: kobiety, których związek się rozpadł mogą być przygnębione i potrzebować psychicznego wsparcia, dotychczasowy partner miał nieprzyjemny charakter przy wyborze kolejnego partnera kobieta zwraca większą uwagę na charakter.

7 Wyniki nastrój Zmiana nastroju a zmiana preferencji (R Spearmana) wygląd zdrowy seksowny przyjacielski zadowolony kobiety w związku 0,31* 0,43** 0,08 0,13 kobiety samotne 0,01-0,03-0,03-0,04 * p=0,01; ** p=0,0002 Ewolucyjnie optymalna strategia reprodukcyjna kobiet: utworzyć stały związek z opiekuńczym i bogatym mężczyzną, zdradzić go z mężczyzną o dobrych genach, wmanewrować go w wychowywanie nie swoich dzieci. Dlatego: Kobiety w związku silniej preferują oznaki dobrych genów niż kobiety samotne. Nastrój: odzwierciedla stan wewnętrzny organizmu, ukierunkowuje na podjęcie lub zaniechanie określonych działań (np. zdrady). Wyniki te wspierają ewolucyjne rozumienie percepcji atrakcyjności fizycznej.

8 Wyniki odstęp czasu Stabilność preferencji nie zależała od odstępu czasu: w sensie samo-korelacji ocen atrakcyjności (r mies. = 0,77, r roczne = 0,79) ani w sensie wielkości zmian preferencji dla cech twarzy. Niestabilność preferencji jest wywoływana czynnikami dość szybko fluktuującymi w czasie (np. nastrój), a nie czynnikami o systematycznych, kierunkowych zmianach (których efekty mogą się kumulować w czasie, np. rozwój osobowości), ani czynnikami rzadko zachodzącymi, ale o dużym wpływie na preferencje (im dłuższy odstęp czasu, tym większa szansa, że taki czynnik zadziała).

9 Dlaczego stabilność preferencji jest taka niska? Samo-korelacja = 0,78 60% indywidualnej zmienności ocen atrakcyjności jest stała w czasie w 40% sędzia nie zgadza się sam ze sobą. Jest to zaskakujące, ponieważ: 1. Sprawność analizy twarzy jest ogólnie bardzo wysoka: szybkość rozpoznawania tożsamości twarzy, mimiki oraz atrakcyjności, precyzja rozpoznawania tożsamości twarzy i mimiki ale nie atrakcyjności. 2. Trafna ocena atrakcyjności korzystny wybór partnera sukces reprodukcyjny W toku ewolucji powinna rozwinąć się umiejętność trafnej oceny atrakcyjności. Hipotezy:? Preferencje były stabilne u naszych przodków, a nie są obecnie. (dobre warunki rozwoju upodobnienie oznak zdrowia na twarzach upodobnienie atrakcyjności)? Niestabilność preferencji to skutek zmian stanu osobnika (np. nastrój).? Neuronowy system percepcji atrakcyjności jest mało precyzyjny. (może w toku ewolucji nie było konieczności większej precyzji)

10 Wnioski Pytanie tytułowe: Czy znaczna niestabilność postrzegania atrakcyjności twarzy podważa adaptacjonistyczną interpretację tego zjawiska? Rozmiar niestabilności jest kłopotliwy dla ujęcia adaptacjonistycznego. Niektóre wzorce niestabilności wspierają to ujęcie: 1. Otwartość kobiet na przelotny seks stabilność ocen atrakcyjności w kontekście związku krótko- i długotrwałego. Charakter zależności sugeruje, że jest to adaptacja. 2. Zmiany nastroju zmiana preferencji dla oznak dobrych genów. Efekt jest tylko u kobiet w związku silny argument za adaptacją.