WPŁYW SYSTEMU ORGANIZACJI PRACY CIĄGŁEJ NA JEDNOSTKOWY KOSZT WŁASNY W ASPEKCIE STOPNIA WYKORZYSTANIA ZDOLNOŚCI PRODUKCYJNEJ ZAKŁADU GÓRNICZEGO
|
|
- Zofia Zakrzewska
- 2 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 WPŁYW SYSTEMU ORGANIZACJI PRACY CIĄGŁEJ NA JEDNOSTKOWY KOSZT WŁASNY W ASPEKCIE STOPNIA WYKORZYSTANIA ZDOLNOŚCI PRODUKCYJNEJ ZAKŁADU GÓRNICZEGO Roman MAGDA, Tadeusz WOŹNY Streszczenie: W pracy przedstawiono pewien wycinek badań obejmujący analizę i ocenę wpływu systemu organizacji pracy ciągłej na jednostkowy koszt własny zakładu górniczego, przy uwzględnieniu stopnia wykorzystania jego rocznej zdolności produkcyjnej. Przeprowadzono wariantowe obliczenia przyjmując określone układy dni pracy i odpoczynku oraz wynikający z nich bilans czasu pracy. Uwzględniono strukturę rodzajową kosztów z podziałem na stałe i zmienne. W wyniku przeprowadzonych obliczeń otrzymano wartości jednostkowego kosztu własnego jako funkcję wielkości wydobycia oraz funkcję stopnia wykorzystania rocznej zdolności produkcyjnej zakładu górniczego. Wyniki obliczeń posłużyły jako materiał do przeprowadzenia analizy porównawczej. Słowa kluczowe: efektywność w zarządzaniu produkcją, wspomaganie procesu podejmowania decyzji, projektowanie i organizacja produkcji górniczej, koszt własny produkcji górniczej. 1. Wprowadzenie Aktualnie obserwuje się spadek cen większości surowców na rynkach światowych. Szczególnie niekorzystna sytuacja dotyczy węgla kamiennego, obniżają się jego ceny a zapasy wydobytego już węgla zalegają na zwałach. Nadprodukcja węgla i utrzymywanie się niskich cen prowadzą w perspektywie do nieuchronnej likwidacji zakładów górniczych lub ich części, w których wydobywa się węgiel po wysokich jednostkowych kosztach własnych i przeniesienie ich zadań wydobywczych do kopalń o odpowiednio niskim poziomie tych kosztów. Jednocześnie działaniom tym powinien towarzyszyć wzrost stopnia wykorzystania potencjału produkcyjnego zakładów górniczych. Należy zatem poszukiwać sposobów obniżenia jednostkowego kosztu własnego produkcji górniczej, np. w wyniku pełniejszego niż dotychczas wykorzystania posiadanego przez zakład górniczy potencjału technicznych środków produkcji i zatrudnionej załogi. Jednym z kierunków działań może być zastosowanie wielozmianowego i wielobrygadowego systemu pracy, który poprzez intensywniejsze wykorzystanie technicznych środków produkcji w skali roku może prowadzić do obniżenia jednostkowego kosztu własnego produkcji górniczej. Problem obniżenia jednostkowych kosztów własnych produkcji górniczej jest zagadnieniem trudnym, bowiem wysokie koszty stałe tej produkcji (sięgające 80% kosztu własnego), wysoki udział kosztów osobowych (sięgający 50% kosztu własnego) oraz zaangażowanie kosztownych technicznych środków produkcji (zwłaszcza wysoko zmechanizowanych kompleksów ścianowych) powodują wysoki udział kosztów stałych, które należy ponosić niezależnie od wielkości produkcji i sprzedaży. Jednostkowy koszt własny produkcji górniczej będzie tym mniejszy im większa będzie wielkość produkcji zakładu górniczego, a produkcja ta znajdzie szybko nabywcę. 245
2 Badania nad jednostkowym kosztem własnym produkcji górniczej nabierają szczególnego znaczenia w aktualnej sytuacji kryzysowej sektora górnictwa węgla kamiennego z uwagi na straty, jakie ponoszą duże, wielozakładowe spółki węglowe. Należy intensywnie poszukiwać sposobów jego obniżenia, usilnie zmierzając do sytuacji w której jego poziom nie przekracza średniej ceny gotowego produktu. Uzasadnia to kontynuację badań nad wpływem stopnia wykorzystania zdolności produkcyjnej zakładu górniczego na jednostkowy koszt własny [5,6]. Pojawiła się koncepcja rozszerzenia tych badań o nowy kierunek badawczy, zmierzający do określenia wpływu systemu organizacji pracy ciągłej zakładu górniczego na jednostkowy koszt własny, z jednoczesnym uwzględnieniem stopnia wykorzystania zdolności produkcyjnej zakładu górniczego. System organizacji pracy ciągłej zakładu górniczego polega na kontynuowaniu wydobycia we wszystkie dni tygodnia (nie tylko dni traktowane jako robocze, ale również w soboty i niedziele), z wyłączeniem dni świątecznych ustawowo wolnych od pracy oraz dni niezbędnych ze względu na konieczne przerwy technologiczne w procesie produkcyjnym. Praca zakładu górniczego w systemie ciągłym wymaga dostosowania systemu organizacji pracy w taki sposób, aby część załogi obsługująca podstawowe ciągi technologiczne wydobycia i przeróbki mechanicznej pracowała również w soboty i niedziele. Zagadnienie to było przedmiotem szeregu opracowań [1,2,3], które powstały w ślad za pojawieniem się koncepcji odmian organizacji produkcji polegającej na wielozmianowym i wielobrygadowym systemie organizacji pracy. W niniejszej pracy podjęto próbę oszacowania jednostkowego kosztu własnego dla różnych odmian organizacji produkcji przy założeniu pracy ciągłej zakładu górniczego. W tym celu poddano analizie trzy wybrane warianty organizacji produkcji jeden zakładający klasyczny system organizacji pracy tylko w dni robocze oraz dwa zakładające różne odmiany systemu pracy ciągłej zakładu górniczego we wszystkie dni tygodnia, z wyłączeniem dni świątecznych ustawowo wolnych od pracy oraz dni niezbędnych ze względu na konieczne przerwy technologiczne w procesie produkcyjnym. W systemie organizacyjnym uwzględniającym pracę ciągłą zakładu górniczego zatrudniona byłaby znaczna część załogi zakładu górniczego, związana bezpośrednio z zabezpieczeniem ciągłości produkcji, natomiast pozostała część załogi, która nie wymaga zatrudnienia w systemie pracy ciągłej, byłaby zatrudniona na dotychczasowych zasadach w dni robocze (od poniedziałku do piątku). 2. Układy dni pracy i odpoczynku oraz bilans czasu pracy w systemie organizacyjnym uwzględniającym pracę ciągłą zakładu górniczego Istota wielozmianowego i wielobrygadowego systemu organizacji pracy polega na tym, że załoga jest podzielona na jednakowe zespoły (brygady), z których kilka pracuje w ciągu doby na różnych zmianach roboczych (każda na innej), natomiast reszta załogi odpoczywa. Układy dni pracy i odpoczynku w systemie wielozmianowym i wielobrygadowym mogą być opracowane w wielowariantowy sposób, uwzględniający wzajemne kombinacje w zakresie częstotliwości łamania zmian, kumulowania lub rozdrabniania dni wolnych od pracy, długości powtarzalnego cyklu dni pracy i odpoczynku oraz rytmu występowania dni wolnych od pracy i wolnych niedziel [1]. Częstotliwość łamania zmian określa co jaki okres następuje przejście danej brygady z jednej zmiany na inną oraz jak długo (w sensie liczby roboczodniówek) trwa praca danej brygady na określonej zmianie (pierwszej, drugiej, trzeciej lub czwartej). 246
3 Zakładając, że każda z brygad pracuje kilka dni na określonej, tej samej zmianie, a następnie ma jeden, dwa lub kilka dni wolne od pracy można poprzez kombinację liczby zmian i liczby brygad wyodrębnić wiele wariantów układów dni pracy i odpoczynku, przy zachowaniu zasady, że liczba brygad jest co najmniej o jeden większa od liczby zmian. Dla systemu trójzmianowego (czas trwania zmiany roboczej wynosi 8 godzin) można np. opracować następujące warianty układu dni pracy i odpoczynku (rys. 1): wariant 3z-4b-1 (trzy zmiany cztery zespoły odmiana 1) trzy dni pracy na zmianie 1, jeden dzień odpoczynku, trzy dni pracy na zmianie 2, jeden dzień odpoczynku, trzy dni pracy na zmianie 3, jeden dzień odpoczynku, itd., w każdym dniu trzy zespoły pracują, jeden odpoczywa, długość cyklu wynosi 12 dni, wariant 3z-4b-2 (trzy zmiany cztery zespoły odmiana 2) cztery dni pracy na zmianie 1, jeden dzień odpoczynku, cztery dni pracy na zmianie 2, jeden dzień odpoczynku, cztery dni pracy na zmianie 3, dwa dni odpoczynku itd., w każdym dniu trzy zespoły pracują, jeden odpoczywa, długość cyklu wynosi 16 dni, wariant 3z-4b-3 (trzy zmiany cztery zespoły odmiana 3) pięć dni pracy na zmianie 1, jeden dzień odpoczynku, pięć dni pracy na zmianie 2, dwa dni odpoczynku, pięć dni pracy na zmianie 3, dwa dni odpoczynku, itd., w każdym dniu dwa zespoły pracują, jeden odpoczywa, długość cyklu wynosi 20 dni. Rys. 1. Układ dni pracy i odpoczynku w systemie trójzmianowym z czterema zespołami roboczymi [1] Dla systemu czterozmianowego (czas trwania zmiany roboczej wynosi 8 godzin, czas przebywania w przodku 6 godzin) można opracować następujące warianty układu dni pracy i odpoczynku (rys. 2): wariant 4z-5b-1 (cztery zmiany pięć brygad odmiana 1) cztery dni pracy na zmianie 1, jeden dzień odpoczynku, cztery dni pracy na zmianie 2, jeden dzień odpoczynku, cztery dni pracy na zmianie 3, jeden dzień odpoczynku, cztery dni pracy na zmianie 4, jeden dzień odpoczynku itd., w każdym dniu cztery zespoły pracują, jeden odpoczywa, długość cyklu wynosi 20 dni, wariant 4z-5b-2 (cztery zmiany pięć brygad odmiana 2) pięć dni pracy na zmianie 1, jeden dzień odpoczynku, pięć dni pracy na zmianie 2, jeden dzień odpoczynku, pięć dni pracy na zmianie 3, jeden dzień odpoczynku, pięć dni pracy 247
4 na zmianie 4, dwa dni odpoczynku, itd., w każdym dniu cztery zespoły pracują, jeden odpoczywa, długość cyklu wynosi 25 dni, wariant 4z-5b-3 (cztery zmiany pięć brygad odmiana 3) sześć dni pracy na zmianie 1, jeden dzień odpoczynku, sześć dni pracy na zmianie 2, dwa dni odpoczynku, sześć dni pracy na zmianie 3, jeden dzień odpoczynku, sześć dni pracy na zmianie 4, dwa dni odpoczynku, itd., w każdym dniu cztery zespoły pracują, jeden odpoczywa, długość cyklu wynosi 30 dni. Rys. 2. Układ dni pracy i odpoczynku w systemie czterozmianowym z pięcioma zespołami roboczymi [1] Analiza rocznego bilansu czasu pracy zespołów roboczych w trójzmianowym systemie pracy z czterema zespołami roboczymi [2] wykazała, że wynosi on zmian roboczych w ciągu roku, natomiast w czterozmianowym systemie pracy z pięcioma zespołami roboczymi: W tradycyjnym systemie trójzmianowym (przy pracy tylko w dni robocze) roczny bilans czasu pracy wynosi 252 zmiany robocze. Z porównania bilansu czasu pracy wynika, że w systemie wielozmianowym i wielobrygadowym roczny bilans czasu jest dłuższy. Za pracę w takim systemie pracownik powinien otrzymywać dodatkowy ekwiwalent uwzględniający zwiększoną liczbę zmian roboczych w roku oraz pracę w soboty i niedziele. Zastosowanie systemu wielozmianowego i czterobrygadowego skutkuje zatem wzrostem kosztów osobowych ponoszonych przez zakład górniczy. 3. Wpływ stopnia wykorzystania zdolności produkcyjnej zakładu górniczego na jednostkowy koszt własny Jednostkowy koszt własny przyjmuje najmniejszą wartość gdy wydobycie jest równe zdolności produkcyjnej; zależność tę można opisać wzorem [5]: k = + k gdzie: k min minimalny jednostkowy koszt własny, zł/mg, 248
5 K s koszt stały, mln zł/rok, Z zdolność wydobywcza zakładu górniczego, mln Mg/rok, k z koszt jednostkowy zmienny, zł/mg. Minimalna wielkość kosztu jednostkowego może stanowić poziom odniesienia dla badań nad wpływem stopnia wykorzystania zdolności wydobywczej na jednostkowy koszt własny. Przyjmując jako stopień wykorzystania zdolności wydobywczej zakładu górniczego stosunek wielkości wydobycia do zdolności wydobywczej możemy napisać formułę: = gdzie: α stopień wykorzystania zdolności wydobywczej zakładu górniczego, W wielkość produkcji zakładu górniczego, mln Mg/rok. Bezwzględny przyrost kosztu jednostkowego Δk zależy od stopnia wykorzystania zdolności wydobywczej zakładu górniczego zgodnie ze wzorem [5]: k = 1 Względny przyrost kosztu jednostkowego można przyjąć jako stosunek bezwzględnego przyrostu kosztu jednostkowego do kosztu minimalnego i opisać formułą [5]: (%) = 1 100% Przytoczone powyżej formuły mogą służyć badaniom analitycznym nad określaniem wpływu stopnia wykorzystania zdolności wydobywczej zakładu górniczego na koszt jednostkowy. 4. Założenia podstawowe, dane wejściowe i wyniki przykładowych obliczeń Do przykładowych obliczeń przyjęto następujące warianty funkcjonowania zakładu górniczego w aspekcie systemu organizacji produkcji: Wariant I: zakład górniczy wydobywa węgiel przez 5 dni w tygodniu w czterozmianowym systemie organizacji pracy (trzy zmiany produkcyjne i jedna przeznaczona na konserwacje i remonty) czas trwania zmiany roboczej wynosi 8 godzin, czas przebywania w przodku 6 godzin, czas efektywny przeznaczony na wydobycie 18 godzin/dobę a przyjęta do obliczeń roczna liczba dni z wydobyciem wynosi 252. Wariant II zakład górniczy wydobywa węgiel przez 7 dni w tygodniu (z wyłączeniem dni ustawowo wolnych od pracy i kilku dni przeznaczonych na przeglądy szybowe), w trójzmianowym systemie organizacji pracy (dwie zmiany produkcyjne i jedna przeznaczona na konserwacje i remonty) czas trwania zmiany roboczej wynosi 8 godzin, czas efektywny przeznaczony na wydobycie 15 godzin/dobę a przyjęta do obliczeń roczna liczba dni z wydobyciem wynosi 350. Wariant III zakład górniczy wydobywa węgiel przez 7 dni w tygodniu (z wyłączeniem dni ustawowo wolnych od pracy i kilku dni przeznaczonych na 249
6 przeglądy szybowe), w czterozmianowym systemie organizacji pracy (trzy zmiany produkcyjne i jedna przeznaczona na konserwacje i remonty) czas trwania zmiany roboczej wynosi 8 godzin, czas przebywania w przodku 6 godzin, czas efektywny przeznaczony na wydobycie 18 godzin/dobę a przyjęta do obliczeń roczna liczba dni z wydobyciem wynosi 350. Założono, że dobowa zdolność wydobywcza wynosi: Wariant I: Mg/dobę (w tym Mg/dobę z robót eksploatacyjnych i 2 Mg/dobę z robót przygotowawczych). Wariant II: Mg/dobę ( Mg/dobę z robót eksploatacyjnych i Mg/dobę z robót przygotowawczych). Wariant III: Mg/dobę (w tym Mg/dobę z robót eksploatacyjnych i 2 Mg/dobę z robót przygotowawczych). Uwzględniając roczną liczbę dni z produkcją można określić roczną zdolność wydobywczą, która wynosi odpowiednio: Wariant I: 5,5 mln Mg/rok. Wariant II: 6,5 mln Mg/rok. Wariant III: 7,7 mln Mg/rok. Liczba zatrudnionej załogi wynosi: Wariant I: osób (przy założeniu rocznej wydajności na poziomie Mg/os/rok). Wariant II: osób (w tym: 4125 osób zatrudnionych w systemie pracy ciągłej i osób nie wymagających zatrudnienia w systemie pracy ciągłej); roczna wydajność wynosi wówczas Mg/os/rok. Wariant III: osób (w tym: osób zatrudnionych w systemie pracy ciągłej i osób nie wymagających zatrudnienia w systemie pracy ciągłej); roczna wydajność wynosi wówczas Mg/os/rok. Zmiana systemu organizacji pracy w zakładzie górniczym związana z przejściem na ciągły system pracy w ciągu 350 dni w roku zamiast tradycyjnego systemu pracy w ciągu 252 dni roboczych w roku wiąże się ze skutkami finansowymi wynikającymi ze wzrostu kosztów osobowych. W przeprowadzonych obliczeniach przyjęto, że za ponadwymiarowy czas pracy uważa się czas przekraczający 252 zmiany robocze w ciągu roku. Za pracę w ponadwymiarowym czasie pracownik otrzymuje podwójną stawkę. Dodatkowo za przepracowany czas w soboty i niedziele przeciętną stawkę powiększa się mnożąc przez współczynnik 1,452. Bilans czasu pracy załogi wynosi: Wariant I: 252 zmiany/rok. Wariant II: 265 zmian/rok dla załogi zatrudnionej w pracy ciągłej i 252 zmiany/rok dla załogi nie wymagającej zatrudnienia w pracy ciągłej. Wariant III: 282 zmiany/rok dla załogi zatrudnionej w pracy ciągłej i 252 zmiany/rok dla załogi nie wymagającej zatrudnienia w pracy ciągłej. Oszacowane przy powyższych założeniach roczne koszty osobowe ponoszone przez zakład górniczy, obejmujące koszty wynagrodzenia podstawowego, dodatki za ponadwymiarowy czas pracy, dodatki za pracę w soboty i niedziele oraz pochodne od wynagrodzeń, w przeliczeniu na pracownika wynoszą: Wariant I: zł/rok. 250
7 Wariant II: zł/rok dla pracownika zatrudnionego w systemie pracy ciągłej i zł/rok dla pracownika nie wymagającego zatrudnienia w systemie pracy ciągłej. Wariant III: zł/rok dla pracownika zatrudnionego w systemie pracy ciągłej i zł/rok dla pracownika nie wymagającego zatrudnienia w systemie pracy ciągłej. Do dalszych obliczeń przyjęto względną relację kosztów osobowych ponoszonych przez zakład górniczy pomiędzy poszczególnymi wariantami w oparciu o opracowanie [3], tj. wariant I jako 100%, wariant II 127%, wariant III 186%. Roczne koszty osobowe ponoszone przez zakład górniczy wynoszą zatem: Wariant I: 440 mln zł/rok. Wariant II: 558,8 mln zł/rok. Wariant III: 818,4 mln zł/rok. Tab. 1. Struktura rodzajowa kosztów z podziałem na stałe i zmienne Poz. Wyszczególnienie Wariant I Wariant II Wariant III Koszty [mln zł/rok] Koszty [mln zł/rok] Koszty [mln zł/rok] stałe zmienne ogółem stałe zmienne ogółem stałe zmienne ogółem 1 Koszty osobowe 440,0 0, ,8 0,0 558,8 818,8 0,0 818,8 2 Koszty materiałowe 12,0 108, ,0 127,6 139,6 12,0 151,2 163,2 3 Koszty związane z majątkiem trwałym 197,0 60, ,0 70,9 267,9 197,0 84,0 281,0 3.1 amortyzacja 137,0 0, ,0 0,0 137,0 137,0 0,0 137,0 3.2 remonty, naprawy, konserwacje 40,0 60, ,0 70,9 110,9 40,0 84,0 124,0 3.3 ubezpieczenia majątkowe 8,0 0,0 8 8,0 0,0 8,0 8,0 0,0 8,0 3.4 pozostałe koszty 12,0 0, ,0 0,0 12,0 12,0 0,0 12,0 4 Energia 57,2 30, ,2 36,4 93,6 57,2 43,1 100,3 5 Usługi produkcyjne 12,8 48, ,8 57,0 69,8 12,8 67,5 80,3 5.1 usługi wiertnicze 8,4 33,6 42 8,4 39,7 48,1 8,4 47,0 55,4 5.2 usługi transportowe 3,4 13,6 17 3,4 16,1 19,5 3,4 19,0 22,4 5.3 inne usługi produkcyjne 1,0 1,0 2 1,0 1,2 2,2 1,0 1,4 2,4 6 Podatki i usługi administracyjne 2,1 18,9 21 2,1 22,3 24,4 2,1 26,5 28,6 7 Pozostałe koszty wytwarzania 5,0 5,0 10 5,0 5,9 10,9 5,0 7,0 12,0 8 Koszty wytworzenia węgla 726,1 270, ,9 320,2 1165,1 1104,9 379,3 1484,2 9 Koszty ogólnozakładowe 65,0 0, ,0 0,0 65,0 65,0 0,0 65,0 10 Koszty sprzedaży 19,8 13, ,8 15,6 35,4 19,8 18,5 38,3 11 Sumaryczny koszt własny 810,9 284, ,7 335,8 1265,5 1189,7 397,7 1587,4 Roczne koszty osobowe stanowią jeden ze składników układu rodzajowego kosztów ponoszonych rocznie przez zakład górniczy. Koszty te dzielą się na koszty stałe i zmienne względem wielkości produkcji. Do przykładowych obliczeń przyjęto dla wariantu I strukturę kosztów rodzajowych jak w opracowaniach [5,6]. Pozostałe koszty rodzajowe dla wariantów II i III (poza osobowymi) oszacowano przyjmując identyczne dla wszystkich wariantów roczne koszty stałe i proporcjonalne do wielkości rocznej zdolności 251
8 wydobywczej koszty zmienne. W tabeli 1 zamieszczono zestawienie kosztów w układzie rodzajowym dla wyodrębnionych wariantów. Wyniki obliczeń jednostkowego kosztu własnego w zależności od wielkości wydobycia zakładu górniczego dla poszczególnych wariantów, z podziałem na koszt stały i zmienny, zestawiono w tabeli 2 i zilustrowano graficznie na rysunku 3. Tab. 2. Jednostkowy koszt własny w zależności od wielkości wydobycia kopalni Wariant I Wariant II Wariant III Wydobycie Koszt jednostkowy [zł/mg] [mln Mg/rok] stały zmienny razem stały zmienny razem stały zmienny razem 2,5 324,36 51,65 376,01 371,88 51,65 423,53 475,88 51,65 527,53 2,75 294,87 51,65 346,53 338,07 51,65 389,73 432,62 51,65 484, ,30 51,65 321,95 309,90 51,65 361,55 396,57 51,65 448,22 3,25 249,51 51,65 301,16 286,06 51,65 337,72 366,06 51,65 417,72 3,5 231,69 51,65 283,34 265,63 51,65 317,28 339,91 51,65 391,57 3,75 216,24 51,65 267,89 247,92 51,65 299,57 317,25 51,65 368, ,73 51,65 254,38 232,43 51,65 284,08 297,43 51,65 349,08 4,25 190,80 51,65 242,45 218,75 51,65 270,41 279,93 51,65 331,58 4,5 180,20 51,65 231,85 206,60 51,65 258,25 264,38 51,65 316,03 4,75 170,72 51,65 222,37 195,73 51,65 247,38 250,46 51,65 302, ,18 51,65 213,83 185,94 51,65 237,59 237,94 51,65 289,59 5,25 154,46 51,65 206,11 177,09 51,65 228,74 226,61 51,65 278,26 5,5 147,44 51,65 199,09 169,04 51,65 220,69 216,31 51,65 267,96 5,75 161,69 51,65 213,34 206,90 51,65 258, ,95 51,65 206,60 198,28 51,65 249,94 6,25 148,75 51,65 200,41 190,35 51,65 242,01 6,5 143,03 51,65 194,69 183,03 51,65 234,69 6,75 176,25 51,65 227, ,96 51,65 221,61 7,25 164,10 51,65 215,75 7,5 158,63 51,65 210,28 7,75 153,51 51,65 205,16 Z porównania uzyskanych w obliczeniach wartości jednostkowego kosztu własnego, zestawionych w tabeli 2, można zauważyć, że najniższy jednostkowy koszt własny wynosi: Wariant I: 199,09 zł/mg w przypadku pełnego wykorzystania rocznej zdolności produkcyjnej na poziomie 5,5 mln Mg/rok. Wariant II: 194,69 zł/mg w przypadku pełnego wykorzystania rocznej zdolności produkcyjnej na poziomie 6,5 mln Mg/rok. Wariant III: 205,16 zł/ w przypadku pełnego wykorzystania rocznej zdolności produkcyjnej na poziomie 7,7 mln Mg/rok. 252
9 Rys. 3. Charakterystyka kosztu jednostkowego jako funkcji wielkości wydobycia Porównując poszczególne warianty ze względu na minimalne wartości jednostkowego kosztu własnego można zauważyć, że dla wariantu II jest on najniższy. W stosunku do wariantu I (tradycyjny system organizacji pracy) jednostkowy koszt dla wariantu II jest jednak zaledwie o 4,40 zł/mg niższy, chociaż roczna zdolność wydobywcza jest o 1 mln Mg/rok wyższa. Możliwość pełnego wykorzystania rocznej zdolności produkcyjnej w przypadku zmiany systemu organizacji pracy z tradycyjnej na określoną dla wariantu II przyniosłaby oszczędności rzędu zł rocznie. W świetle uzyskanych wyników obliczeń wariant III pojawia się jako rozwiązanie nieefektywne, bowiem charakteryzuje go największa wartość minimalnego jednostkowego kosztu własnego, wyższa w porównaniu z wariantem I o 6,07 zł/mg i wyższa w porównaniu z wariantem II o 10,47 zł/mg, mimo iż zdolność wydobywcza jest większa o 2,2 mln Mg/rok niż w wariancie I oraz o 1,2 mln Mg/rok większa niż w wariancie II. Wykorzystanie pełnej zdolności produkcyjnej zakładu górniczego byłoby rozwiązaniem idealnym, jednak trudnym do uzyskania w praktycznych warunkach. Otrzymane wartości minimalnego kosztu jednostkowego własnego mogą jednak stanowić poziom odniesienia dla obliczeń jednostkowego kosztu własnego dla bardziej realnych w rzeczywistości przypadków, kiedy występują określone zakłócenia rytmicznej realizacji procesu produkcyjnego, które w warunkach podziemnej eksploatacji złoża są w zasadzie nieuniknione. Dalsze obliczenia jednostkowego kosztu własnego uwzględniają więc stopień wykorzystania rocznej zdolności produkcyjnej zakładu górniczego. Wyniki obliczeń przyrostów kosztu jednostkowego w stosunku do kosztu minimalnego dla poszczególnych wariantów w zależności od stopnia wykorzystania zdolności wydobywczej, zestawiono w tabeli 3 i zilustrowano graficznie na rysunku 4 dla przyrostu kosztu jednostkowego wyrażonego w zł/mg i rysunku 5 dla przyrostu kosztu jednostkowego wyrażonego w %. 253
10 Tab. 3. Wyniki obliczeń przyrostów kosztu jednostkowego w zależności od stopnia wykorzystania zdolności wydobywczej Stopień wykorzystania zdolności wydobywczej Wariant I Wariant II Wariant III Przyrost kosztu jednostkowego Bezwzględny Względny Bezwzględny Względny Bezwzględny Względny α Δk [zł/mg] Δk/k min [%] Δk [zł/mg] Δk/k min [%] Δk [zł/mg] Δk/k min [%] 0,3 344,02 172,79 333,74 171,42 360,52 175,72 0,35 273,81 137,53 265,63 136,44 286,94 139,86 0,4 221,15 111,08 214,55 110,20 231,76 112,96 0,45 180,20 90,51 174,82 89,79 188,84 92,04 0,5 147,44 74,05 143,03 73,47 154,51 75,31 0,55 120,63 60,59 117,03 60,11 126,41 61,62 0,6 98,29 49,37 95,35 48,98 103,00 50,21 0,65 79,39 39,88 77,02 39,56 83,20 40,55 0,7 63,19 31,74 61,30 31,49 66,22 32,28 0,75 49,15 24,68 47,68 24,49 51,50 25,10 0,8 36,86 18,51 35,76 18,37 38,63 18,83 0,85 26,02 13,07 25,24 12,96 27,27 13,29 0,9 16,38 8,23 15,89 8,16 17,17 8,37 0,95 7,76 3,90 7,53 3,87 8,13 3,96 1 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Rys. 4. Przyrost kosztu jednostkowego w zależności od stopnia wykorzystania zdolności wydobywczej 254
11 Rys. 5. Względny przyrost kosztu jednostkowego w zależności od stopnia wykorzystania zdolności wydobywczej Tab. 4. Jednostkowy koszt własny w zależności od stopnia wykorzystania zdolności wydobywczej Stopień wykorzystania Wariant I Wariant II Wariant III zdolności wydobywczej Koszt jednostkowy α k [zł/mg] k [zł/mg] k [zł/mg] 0,3 543,11 528,42 565,68 0,35 472,90 460,31 492,10 0,4 420,25 409,23 436,92 0,45 379,29 369,50 394,01 0,5 346,53 337,72 359,67 0,55 319,72 311,71 331,58 0,6 297,38 290,04 308,17 0,65 278,48 271,70 288,36 0,7 262,28 255,98 271,38 0,75 248,24 242,36 256,67 0,8 235,95 230,44 243,79 0,85 225,11 219,93 232,43 0,9 215,47 210,58 222,33 0,95 206,85 202,21 213, ,09 194,69 205,16 255
12 Wyniki obliczeń jednostkowego kosztu własnego w zależności od stopnia wykorzystania zdolności wydobywczej zakładu górniczego zestawiono w tabeli 4 i zilustrowano graficznie na rysunku 6. Otrzymany w wyniku tych obliczeń materiał badawczy może stanowić podstawę do wielu analiz, które ze względu na ograniczenia objętościowe nie są zamieszczone w niniejszej pracy. Rys. 6. Charakterystyka kosztu jednostkowego jako funkcji stopnia wykorzystania zdolności wydobywczej stopnia wykorzystania zdolności wydobywczej 5. Podsumowanie Impuls do rozważań przeprowadzonych powyżej wyniknął z potrzeby poszukiwania możliwości obniżenia jednostkowego kosztu własnego jako jednego z kierunków działań zmierzających do odzyskania i utrzymania rentowności zakładów górniczych wchodzących w skład wielozakładowych spółek węgla kamiennego, w sytuacji utrzymywania się w dłuższej perspektywie niskich cen węgla i braku możliwości wzrostu przychodów ze sprzedaży. W takim przypadku pozostają działania po stronie kosztów produkcji górniczej, zmierzające do ich zmniejszenia. Poddano analizie jeden z możliwych kierunków działań, który dotyczy zastosowania systemu organizacji pracy ciągłej w zakładzie górniczym, który może mieć szansę na uzyskanie i utrzymanie rentowności. Ten system organizacji produkcji polega na kontynuacji wydobycia we wszystkie dni, z wyłączeniem dni świątecznych ustawowo wolnych od pracy oraz dni niezbędnych ze względu na konieczne przerwy technologiczne w procesie produkcyjnym. Przeprowadzone powyżej rozważania teoretyczne oraz badania przeprowadzone na modelach obliczeniowych dotyczyły przede wszystkim ujęcia metodycznego zagadnienia, bardziej niż określenia konkretnych wielkości do praktycznego zastosowania. Badania te należy uznać za uproszczone, 256
13 pokazane na zasadzie porównawczej pomiędzy wariantami przyjętymi do badań. Wnioskowanie z wyników obliczeń należy traktować jako przybliżone. Uzyskanie dokładnych wyników badań wiąże się z dostępem do rzeczywistych danych źródłowych będących w dyspozycji przedsiębiorstw sektora górnictwa węgla kamiennego. Praca dofinansowana przez MNiSzW umowa statutowa Nr Literatura 1. Magda R., Franik T., Woźny T. Opracowanie harmonogramów systemu pracy ciągłej zakładu wydobywczego w aspekcie wzrostu wykorzystania jego zdolności produkcyjnej. Gospodarka Surowcami Mineralnymi, tom 21, zeszyt 1/2005, s Magda R., Franik T., Woźny T. Bilans czasu pracy załogi w systemie organizacyjnym uwzględniającym ciągłą pracę zakładu wydobywczego. Gospodarka Surowcami Mineralnymi, tom 21, zeszyt 2/2005, s Magda R., Franik T., Woźny T. Analiza wielkości wydobycia, zatrudnienia oraz kosztów wynagrodzeń w systemie organizacyjnym uwzględniającym ciągłą pracę zakładu wydobywczego. Gospodarka Surowcami Mineralnymi, tom 21, zeszyt 3/2005, s Franik T., Woźny T Ekonomiczne skutki zastosowania systemów organizacyjnych uwzględniających pracę ciągłą zakładu górniczego. Przegląd Górniczy, tom 69, nr 9/2013, s Magda R.: Wpływ stopnia wykorzystania zdolności produkcyjnej zakładu górniczego na jednostkowy koszt własny. /W: Innowacje w zarządzaniu i inżynierii produkcji. Tom I/ Oficyna Wydawnicza Polskiego Towarzystwa Zarządzania Produkcją. Opole 2014, s Magda R., Woźny T Zależność jednostkowego kosztu własnego od stopnia wykorzystania zdolności produkcyjnej zakładu wydobywczego. Przegląd Górniczy, tom 70, nr 9/2014, s Prof. dr hab. inż. Roman MAGDA Dr inż. Tadeusz WOŹNY Katedra Ekonomiki i Zarządzania w Przemyśle Wydział Górnictwa i Geoinżynierii Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie Kraków, al. Mickiewicza 30 tel./fax: (0-12)
Marian Turek. Techniczna i organizacyjna restrukturyzacja kopalń węgla kamiennego
Marian Turek Techniczna i organizacyjna restrukturyzacja kopalń węgla kamiennego GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWA Katowice 2007 1 Spis treści Od Autora... 7 Wprowadzenie... 8 ROZDZIAŁ 1 Warunki restrukturyzacji
Sprawozdanie ze stażu naukowo-technicznego
dr inż. Edyta Brzychczy mgr inż. Aneta Napieraj Katedra Ekonomiki i Zarządzania w Przemyśle Wydział Górnictwa i Geoinżynierii Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie Sprawozdanie
Wszyscy zapłacimy za politykę klimatyczną
Wszyscy zapłacimy za politykę klimatyczną Autor: Stanisław Tokarski, Jerzy Janikowski ( Polska Energia - nr 5/2012) W Krajowej Izbie Gospodarczej, w obecności przedstawicieli rządu oraz środowisk gospodarczych,
2. Analiza podstawowych parametrów kopalń węgla brunatnego
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 35 Zeszyt 3 2011 Zbigniew Kasztelewicz* ANALIZA PARAMETRÓW PRACY KRAJOWYCH KOPALŃ WĘGLA BRUNATNEGO** 1. Wstęp Kopalnie węgla brunatnego są bardzo skomplikowanymi organizmami.
KOMUNIKAT PRASOWY LW BOGDANKA S.A. PO I KWARTALE 2014 ROKU: WZROST WYDOBYCIA I SOLIDNE WYNIKI FINANSOWE POMIMO TRUDNYCH WARUNKÓW RYNKOWYCH
Bogdanka, 8 maja 2014 roku KOMUNIKAT PRASOWY LW BOGDANKA S.A. PO I KWARTALE 2014 ROKU: WZROST WYDOBYCIA I SOLIDNE WYNIKI FINANSOWE POMIMO TRUDNYCH WARUNKÓW RYNKOWYCH Grupa Kapitałowa Lubelskiego Węgla
Ogólny zarys koncepcji rachunku ABC w kopalni węgla kamiennego
Ogólny zarys koncepcji rachunku ABC w kopalni węgla kamiennego Mogłoby się wydawać, iż kopalnia węgla kamiennego, która wydobywa teoretycznie jeden surowiec jakim jest węgiel nie potrzebuje tak zaawansowanego
REALIZACJA BIZNESPLANU EFEKTY I PROGNOZY. Katowice, 12 maja 2015 r.
REALIZACJA BIZNESPLANU EFEKTY I PROGNOZY Katowice, 12 maja 2015 r. Kompania W glowa stan obecny Kompania Węglowa zgodnie z harmonogramem realizuje program optymalizacji w celu uzyskania trwałej rentowności.
SYMULACJA EFEKTÓW PRACY UKŁADÓW TECHNOLOGICZNYCH PRZERÓBKI RUD MIEDZI Z WYKORZYSTANIEM KRYTERIÓW TECHNOLOGICZNYCH I EKONOMICZNYCH**
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 31 Zeszyt 4 2007 Daniel Saramak* SYMULACJA EFEKTÓW PRACY UKŁADÓW TECHNOLOGICZNYCH PRZERÓBKI RUD MIEDZI Z WYKORZYSTANIEM KRYTERIÓW TECHNOLOGICZNYCH I EKONOMICZNYCH** 1. Wstęp
Rachunek kosztów. Rachunek Kosztów (W3) Zespół Katedry Rachunkowości Menedżerskiej SGH 1. Rachunek kosztów normalnych, Rachunek kosztów standardowych
Plan zajęć normalnych, standardowych 1. Wpływ zmian w poziomie kosztów oraz wielkości produkcji na zniekształcanie informacji o kosztach produktów 2. Prezentacja różnych podejść do planowania rozmiarów
Rachunek kosztów działań sterowany czasem (Time-Driven ABC)
Rachunek kosztów działań sterowany czasem (Time-Driven ABC) Spis treści I. Rachunek kosztów działań sterowany czasem (time-driven ABC)... 2 1. Geneza time-driven ABC... 2 2. Ogólna koncepcja TD ABC....
Efekt Porozumienia z negocjacji zakończonych w dniu 13.02.2015 r. pomiędzy Zarządem JSW S.A., a Komitetem Strajkowym.
Tabela pokazująca różnice pomiędzy : zaproponowanym przez Zarząd JSW S.A. Pakietem rozwiązań mających na celu ratowanie Spółki oraz projektem Zakładowego Układy Zbiorowego Pracy dla Pracowników JSW S.A.
Efekt Porozumienia z negocjacji zakończonych w dniu r. pomiędzy Zarządem JSW S.A., a Komitetem Strajkowym.
Tabela pokazująca różnice pomiędzy : zaproponowanego przez Zarząd JSW S.A. Pakietu rozwiązań mających na celu ratowanie Spółki oraz projektem Zakładowego Układy Zbiorowego Pracy dla Pracowników JSW S.A.
Planowanie i organizacja produkcji Zarządzanie produkcją
Planowanie i organizacja produkcji Zarządzanie produkcją Materiały szkoleniowe. Część 2 Zagadnienia Część 1. Parametry procesu produkcyjnego niezbędne dla logistyki Część 2. Produkcja na zapas i zamówienie
Bezodpadowe technologie przeróbki rud metali nieżelaznych
Bezodpadowe technologie przeróbki rud metali nieżelaznych Barbara Tora Polityka surowcowa w perspektywie nowych inicjatyw i programów KGHM Cuprum, Wrocław, 29.10.2015 r. PROGRAM GEKON GENERATOR KONCEPCJI
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI 1) z dnia 10 czerwca 2010 r.
Dziennik Ustaw Nr 109 9101 Poz. 714 714 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI 1) z dnia 10 czerwca 2010 r. w sprawie dotacji budżetowej przeznaczonej na dofinansowanie do inwestycji początkowych 2) Na podstawie
Koszty w rachunkowości podmiotów gospodarczych Koszty w ujęciu ustawy o rachunkowości Koszty z punktu widzenia podatkowego
Rachunek kosztów Paweł Łagowski Zakład Zarządzania Finansami Instytut Nauk Ekonomicznych Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytet Wrocławski Plan zajęć Koszty w rachunkowości podmiotów gospodarczych
Objaśnienia wartości przyjętych w Wieloletniej Prognozie Finansowej na lata 2014 2029 Gminy Miasta Radomia.
Objaśnienia wartości przyjętych w Wieloletniej Prognozie Finansowej na lata 2014 2029 Gminy Miasta Radomia. Za bazę do opracowania Wieloletniej Prognozy Finansowej na kolejne lata przyjęto projekt budżetu
Emerytury górnicze to świadczenia emerytalne, do których prawo, po spełnieniu określonych warunków, mają pracownicy, wykonujący pracę górniczą.
Emerytury górnicze to świadczenia emerytalne, do których prawo, po spełnieniu określonych warunków, mają pracownicy, wykonujący pracę górniczą. Co to jest praca górnicza? Okresy pracy górniczej to kluczowe
Objaśnienia wartości przyjętych w Wieloletniej Prognozie Finansowej na lata 2015 2029 Gminy Miasta Radomia.
Objaśnienia wartości przyjętych w Wieloletniej Prognozie Finansowej na lata 2015 2029 Gminy Miasta Radomia. Za bazę do opracowania Wieloletniej Prognozy Finansowej na kolejne lata przyjęto projekt budżetu
Projekt innowacyjnej podziemnej kopalni węgla kamiennego
Projekt innowacyjnej podziemnej kopalni węgla kamiennego w granicach zatwierdzonej dokumentacji geologicznej złoża węgla kamiennego Oświęcim-Polanka 1 KOPEX GROUP KOPEX-EX-COAL Warszawa 24 czerwiec 2015
OPRACOWANIE TECHNOLOGII ZGAZOWANIA WĘGLA DLA WYSOKOEFEKTYWNEJ PRODUKCJI PALIW I ENERGII ELEKTRYCZNEJ
OPRACOWANIE TECHNOLOGII ZGAZOWANIA WĘGLA DLA WYSOKOEFEKTYWNEJ PRODUKCJI PALIW I ENERGII ELEKTRYCZNEJ Zadanie badawcze nr 3 realizowane w ramach strategicznego programu badan naukowych i prac rozwojowych
PODSUMOWANIE MINIMALNYCH WARUNKÓW PRACY W PRZEMYŚLE TECHNOLOGICZNYM
TEKNOLOGIATEOLLISUUS RY 24.10.2013 METALLITYÖVÄEN LIITTO RY PODSUMOWANIE MINIMALNYCH WARUNKÓW PRACY W PRZEMYŚLE TECHNOLOGICZNYM Niniejsza instrukcja jest przeznaczona dla przedsiębiorstw zagranicznych
OPŁACALNOŚĆ UŻYTKOWANIA MASZYN NABYTYCH Z DOTACJĄ
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 3/2008 Aleksander Muzalewski Instytut Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa w Warszawie OPŁACALNOŚĆ UŻYTKOWANIA MASZYN NABYTYCH Z OTACJĄ Streszczenie Opracowano
Informacje ogólne. Oficjalne przejęcie kopalni Silesia przez inwestora koncern EPH 9 grudnia 2010
Katowice 2012 PG SILESIA to prywatne przedsiębiorstwo należące do Energetický a Průmyslový Holding a.s., czołowej czeskiej grupy działającej w sektorze energetycznym i przemysłowym. Spółka zmodernizowała
Kamień milowy Okres Miernik. Pierwsze dwa miesiące w Ukończenie biznesplanu. Koniec każdego z okresów Stopień realizacji celów strategicznych
Podstawowe cele dotyczące sfery organizacyjnej są związane z harmonogramem planu oraz decyzjami dotyczącymi form i sposobów zatrudnienia pracowników. Harmonogram planu obejmuje okres uruchomienia STOLARNI
Broszura informacyjna
Broszura informacyjna Nr 4/2016 Teść ulotki można przeczytać w najbliższym wydaniu Trybuny Górniczej (czwartek, 18 lutego 2016) Szanowni Państwo, Drodzy Górnicy Miniony rok był bardzo trudny dla Kompanii
Spis treści: Wprowadzenie...9. Część pierwsza Rachunkowość podmiotów gospodarczych...11
Spis treści: Wprowadzenie...9 Część pierwsza Rachunkowość podmiotów gospodarczych...11 1. Zarys historii rachunkowości oraz podstawy prawne jej prowadzenia w Polsce...11 1.1. Historia rachunkowości...11
Rachunki Decyzyjne. Katedra Rachunkowości US
Rachunki Decyzyjne Katedra Rachunkowości US Rachunki Decyzyjne Wykorzystywane do optymalizacji efektów przy istniejącym profilu działalności w krótkich okresach czasu. Podstawą analizy są relacje pomiędzy
Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć
Nazwa modułu: Ekonomika przedsiębiorstwa górniczego Rok akademicki: 2013/2014 Kod: GGiG-1-407-n Punkty ECTS: 3 Wydział: Górnictwa i Geoinżynierii Kierunek: Górnictwo i Geologia Specjalność: - Poziom studiów:
Objaśnienia wartości przyjętych w Wieloletniej Prognozie Finansowej na lata 2012 2039 Gminy Miasta Radomia.
Objaśnienia wartości przyjętych w Wieloletniej Prognozie Finansowej na lata 2012 2039 Gminy Miasta Radomia. Za bazę do opracowania Wieloletniej Prognozy Finansowej na kolejne lata przyjęto projekt budŝetu
Dodatkowe informacje i objaśnienia do sprawozdania finansowego
Dodatkowe informacje i objaśnienia do sprawozdania finansowego 1. Zmiany wartości środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych oraz inwestycji długoterminowych Wartość brutto Lp. Określenie grupy
Koszty wypadków przy pracy w przedsiębiorstwach
BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka 2/1999, s. 2-4 mgr JAN RZEPECKI Centralny Instytut Ochrony Pracy Koszty przy pracy w przedsiębiorstwach Praca wykonana w ramach Strategicznego Programu Rządowego pn.
Druk nr 3390 Warszawa, 15 września 2010 r.
SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VI kadencja Prezes Rady Ministrów RM 10-47-10 Druk nr 3390 Warszawa, 15 września 2010 r. Pan Grzegorz Schetyna Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Szanowny Panie Marszałku
WPROWADZENIE DO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO Karkonoski Sejmik Osób Niepełnosprawnych organizacja pożytku publicznego
WPROWADZENIE DO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO Karkonoski Sejmik Osób Niepełnosprawnych organizacja pożytku publicznego sporządzonego na dzień 31.12.2009 r. Karkonoski Sejmik Osób Niepełnosprawnych organizacja
Rys. 1. Obudowa zmechanizowana Glinik 15/32 Poz [1]: 1 stropnica, 2 stojaki, 3 spągnica
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 30 Zeszyt 1 2006 Sławomir Badura*, Dariusz Bańdo*, Katarzyna Migacz** ANALIZA WYTRZYMAŁOŚCIOWA MES SPĄGNICY OBUDOWY ZMECHANIZOWANEJ GLINIK 15/32 POZ 1. Wstęp Obudowy podporowo-osłonowe
RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA W2
RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA W2 dr inż. Dorota Kużdowicz Wydział Ekonomii i Zarządzania, Uniwersytet Zielonogórski Ewidencja i rozliczanie kosztów Rachunek kosztów w układzie rodzajowym Rachunek kosztów wg miejsc
Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć
Nazwa modułu: Ekonomika i organizacja procesów Rok akademicki: 2014/2015 Kod: GIS-1-515-n Punkty ECTS: 2 Wydział: Górnictwa i Geoinżynierii Kierunek: Inżynieria Środowiska Specjalność: - Poziom studiów:
TEORIA DECYZJE KRÓTKOOKRESOWE
TEORIA DECYZJE KRÓTKOOKRESOWE 1. Rozwiązywanie problemów decyzji krótkoterminowych Relacje między rozmiarami produkcji, kosztami i zyskiem wykorzystuje się w procesie badania opłacalności różnych wariantów
Zielona Góra, 13 czerwca 2014 r.
KANCELARIA RADCY PRAWNEGO Aneta Bełżecka - radca prawny 65-454 Zielona Góra, ul. Gen. Wł. Sikorskiego 17/5 Tel./fax 68/4512997 NIP 925-125-43-52, REGON 080275884, e-mail radca@belzecka.pl Zielona Góra,
Planowanie przychodów ze sprzedaży na przykładzie przedsiębiorstwa z branży transportowej
M.Ryng Wroclaw University of Economycs Planowanie przychodów ze sprzedaży na przykładzie przedsiębiorstwa z branży transportowej Working paper Słowa kluczowe: Planowanie finansowe, metoda procentu od sprzedaży,
Czasem pracy jest czas, w którym pozostajesz w dyspozycji pracodawcy w zakładzie lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy.
Czasem pracy jest czas, w którym pozostajesz w dyspozycji pracodawcy w zakładzie lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy. Zgodnie z Kodeksem pracy, czas pracy nie może przekraczać: 8 godzin
WPŁYW PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ W ŹRÓDŁACH OPALANYCH WĘGLEM BRUNATNYM NA STABILIZACJĘ CENY ENERGII DLA ODBIORCÓW KOŃCOWYCH
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 35 Zeszyt 3 2011 Andrzej Patrycy* WPŁYW PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ W ŹRÓDŁACH OPALANYCH WĘGLEM BRUNATNYM NA STABILIZACJĘ CENY ENERGII DLA ODBIORCÓW KOŃCOWYCH 1. Węgiel
Kompleksowe rozwiązania dla górnictwa
Kompleksowe rozwiązania dla górnictwa BEZPIECZEŃSTWO P O P I E R W SZE BEZPIECZEŃSTWO K Kluczowym wyzwaniem dla światowych producentów nowoczesnych maszyn i urządzeń wydobywczych jest zapewnienie ich maksymalnej
SPRAWOZDANIE FINANSOWE ZA 2013 ROK. adres OLSZTYN ul. Tracka 5 NIP 739-33-31-558 FUNDACJA "PRZYSZŁOŚĆ DLA DZIECI"
SPRAWOZDANIE FINANSOWE ZA 2013 ROK FUNDACJA "PRZYSZŁOŚĆ DLA DZIECI" adres OLSZTYN ul. Tracka 5 NIP 739-33-31-558 Fundacja "PRZYSZŁOŚĆ DLA DZIECI" wprowadzenie do sprawozdania finansowego za 2012rok 2 1.
Z-EKO-358 Analiza ekonomiczna Economic analysis
KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim Obowiązuje od roku akademickiego 2012/2013 Z-EKO-358 Analiza ekonomiczna Economic analysis A. USYTUOWANIE MODUŁU
RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA I CONTROLLING. Autor: MIECZYSŁAW DOBIJA
RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA I CONTROLLING. Autor: MIECZYSŁAW DOBIJA Wstęp Rozdział I. Wartość ekonomiczna a rachunkowość 1. Wartość ekonomiczna 1.1. Wartość ekonomiczna w aspekcie pomiaru 1.2. Różne postacie
KROK 8. PROGNOZA SPRAWOZDAÑ FINANSOWYCH. Jerzy T. Skrzypek
KROK 8. PROGNOZA SPRAWOZDAÑ FINANSOWYCH Jerzy T. Skrzypek poprzedniej prezentacji: Plan marketingowy 1 Prezentacja zawiera zasady konstrukcji planu marketingowego wraz z przykładem 2 Źródło: książka Biznesplan
Dyżur jest wynikającym ze stosunku pracy świadczeniem pracownika na rzecz pracodawcy polegającym na pozostawaniu poza normalnymi godzinami pracy w
Dyżur pracowniczy Dyżur jest wynikającym ze stosunku pracy świadczeniem pracownika na rzecz pracodawcy polegającym na pozostawaniu poza normalnymi godzinami pracy w stałej gotowości do wykonywania pracy
1. Analiza wskaźnikowa... 3 1.1. Wskaźniki szczegółowe... 3 1.2. Wskaźniki syntetyczne... 53 1.2.1.
Spis treści 1. Analiza wskaźnikowa... 3 1.1. Wskaźniki szczegółowe... 3 1.2. Wskaźniki syntetyczne... 53 1.2.1. Zastosowana metodologia rangowania obiektów wielocechowych... 53 1.2.2. Potencjał innowacyjny
PRZECIWZUŻYCIOWE POWŁOKI CERAMICZNO-METALOWE NANOSZONE NA ELEMENT SILNIKÓW SPALINOWYCH
PRZECIWZUŻYCIOWE POWŁOKI CERAMICZNO-METALOWE NANOSZONE NA ELEMENT SILNIKÓW SPALINOWYCH AUTOR: Michał Folwarski PROMOTOR PRACY: Dr inż. Marcin Kot UCZELNIA: Akademia Górniczo-Hutnicza Im. Stanisława Staszica
Mieczysław Prystupa. WYCENA NIERUCHOMOŚCI I PRZEDSIĘBIORSTW w podejściu kosztowym
Mieczysław Prystupa WYCENA NIERUCHOMOŚCI I PRZEDSIĘBIORSTW w podejściu kosztowym Warszawa 2012 Recenzenci prof. zw. dr hab. Stanisław Kasiewicz prof. nadzw. dr hab. Elżbieta Mączyńska Korekta Paulina Chmielak
Temat: Podstawy analizy finansowej.
Przedmiot: Analiza ekonomiczna Temat: Podstawy analizy finansowej. Rola analizy finansowej w systemie analiz. Analiza finansowa jest ta częścią analizy ekonomicznej, która stanowi najwyższy stopień jej
Inwentaryzacja emisji metanu z układów wentylacyjnych i z układów odmetanowania kopalń węgla kamiennego w Polsce w latach 2001-2010
1 Inwentaryzacja emisji metanu z układów wentylacyjnych i z układów odmetanowania kopalń węgla kamiennego w Polsce w latach 2001-2010 Dr inż. Renata Patyńska Główny Instytut Górnictwa Pracę zrealizowano
PODSTAWY MINIMALNYCH WARUNKÓW PRACY I
PODSTAWY MINIMALNYCH WARUNKÓW PRACY I ZATRUDNIENIA W SEKTORZE ENERGETYCZNYM, ELEKTRYCZNYM, TECHNOLOGII SIECIOWYCH ORAZ TECHNOLOGII INFORMACYJNO-KOMUNIKACYJNYCH (obowiązujące do dnia 30.9.2014) Niniejsze
Tak dla restrukturyzacji: raport z badań Instytutu Badań Rynku i Opinii Publicznej CEM Polacy wobec przemysłu górniczego (luty- marzec 2015)
14/04/2015 Tak dla restrukturyzacji: raport z badań Instytutu Badań Rynku i Opinii Publicznej CEM Polacy wobec przemysłu górniczego (luty- marzec 2015) Kontekst badań Spadek cen węgla kamiennego na światowych
BP tabela C5-C7. C-5 Cena
BP tabela C5-C7 C-5 Cena, C-6 Prognoza sprzedaży, C-7 Przychody C-5 Cena Proszę opisać zaplanowaną politykę cenową biorąc pod uwagę, że wielkość obrotu będzie od niej uzależniona. Dane dotyczące poszczególnych
o zmianie ustawy o podatku od wydobycia niektórych kopalin
Grupa Posłów KP SLD Warszawa, 9 kwietnia 2015 r. Pan Radosław SIKORSKI Marszałek Sejmu RP Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r. oraz art. 32 ust. 2 Regulaminu Sejmu, niżej podpisani
Produkt krajowy brutto w województwie śląskim w 2010 r.
Urząd Statystyczny w Katowicach 40 158 Katowice, ul. Owocowa 3 e-mail: SekretariatUsKce@stat.gov.pl tel.: 32 7791 200 fax: 32 7791 300, 258 51 55 OPRACOWANIA SYGNALNE Produkt krajowy brutto w województwie
ZESTAW ĆWICZENIOWY Z ANALIZY EKONOMICZNEJ I EKONOMICZNO-FINANSOWEJ dr Henryk Zagórski
ZESTAW ĆWICZENIOWY Z ANALIZY EKONOMICZNEJ I EKONOMICZNO-FINANSOWEJ dr Henryk Zagórski 1. W oparciu o poniŝsze informacje uzupełnij bilans analityczny: - wskaźnik płynności natychmiastowej 0,2 - wskaźnik
- o zmianie ustawy - Kodeks pracy.
SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ V kadencja Prezes Rady Ministrów RM 10-106-06 Druk nr 863 Warszawa, 24 lipca 2006 r. Pan Marek Jurek Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Na podstawie art. 118 ust.
Decyzje krótkoterminowe
Decyzje krótkoterminowe Wykorzystanie rachunku kosztów zmiennych do podejmowania decyzji i krótkoterminowej oceny ich efektywności Analiza koszty rozmiary produkcji zysk CVP (ang. Cost Volume Profit) Założenia
KOSZTY PRZEWOZÓW ROLNICZYCH RÓŻNYMI ŚRODKAMI TRANSPORTOWYMI
Problemy Inżynierii Rolniczej Nr 3/26 Stanisław Kokoszka, Stanisław Sęk, Sylwester Tabor Katedra Inżynierii Rolniczej i Informatyki Akademia Rolnicza w Krakowie KOSZTY PRZEWOZÓW ROLNICZYCH RÓŻNYMI ŚRODKAMI
Wykład 1 Klasyfikacja kosztów
Wykład 1 Klasyfikacja kosztów dr Robert Piechota Pojęcie kosztów Wyrażone w pieniądzu celowe zużycie środków trwałych, materiałów, paliwa, energii, usług, czasu pracy pracowników oraz niektóre wydatki
Warunki realizacji zadania
Nazwa zadania: Wielowariantowa koncepcja techniczno-ekonomiczna rozbudowy i modernizacji elektrociepłowni Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia (warunki techniczne itp.): Przedmiotem niniejszego zadania
Układ treści projektu z przedmiotu Projektowanie inżynierskie i technologiczne UKŁAD POGLĄDOWY SZCZEGÓŁY PODANE ZOSTAŁY NA ZAJĘCIACH
Układ treści projektu z przedmiotu Projektowanie inżynierskie i technologiczne UKŁAD POGLĄDOWY SZCZEGÓŁY PODANE ZOSTAŁY NA ZAJĘCIACH 1. Cel projektowania i realizacji projektu 2. Charakterystyka produktu
Rynek węgla energetycznego w Polsce w latach
Materiały XXIX Konferencji z cyklu Zagadnienie surowców energetycznych i energii w gospodarce krajowej Zakopane, 11 14.1.215 r. ISBN 978-83-62922-51-2 Waldemar Beuch*, Robert Marzec* Rynek węgla energetycznego
Krajowy przemysł farmaceutyczny a bezpieczeństwo lekowe i wpływ na gospodarkę.
Krajowy przemysł farmaceutyczny a bezpieczeństwo lekowe i wpływ na gospodarkę. Jakie korzyści przynosi nam krajowy przemysł farmaceutyczny? 1. Zapewnia bezpieczeństwo lekowe Polaków. Co drugi lek na rynku
Plan Techniczno-Ekonomiczny - Budżet Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A. na 2011r. Jastrzębie Zdrój, styczeń 2011r.
Plan Techniczno-Ekonomiczny - Budżet Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A. na 2011r. Jastrzębie Zdrój, styczeń 2011r. Plan Techniczno-Ekonomiczny - Budżet JSW S.A. na 2011r. SPIS TREŚCI 1. Główne założenia
BIZNESPLAN. 1 Definicja za: Wikipedia.pl
BIZNESPLAN Każda działalność gospodarcza, nawet najmniejsza, musi zostać skrupulatnie zaplanowana. Plan przedsięwzięcia gospodarczego konstruuje się zazwyczaj w formie biznesplanu. Biznesplan 1 (ang. business
Rozdział IV Czas pracy
Regulaminu Pracy Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego wprowadzony Zarządzeniem nr 15 /2012 Rektora WUM z dnia 22 lutego 2012r. Fragmenty Rozdział IV Czas pracy 12 1. Czasem pracy jest czas, w którym pracownik
Temat pracy: Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa na przykładzie przedsiębiorstwa z branży produkcja urządzeń elektrycznych
Agata Kozłowska Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Temat pracy: Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa na przykładzie przedsiębiorstwa z branży produkcja urządzeń elektrycznych Przedmiotem poniższej
Rachunkowość zalządcza
Mieczysław Dobija Rachunkowość zalządcza ~ Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 1995 Spis treści Wstęp......................... 9 Rozdział I. Wartość ekonomiczna a rachunkowość. 13 1. Wartość ekonomiczna............
Ewolucja poziomu zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw
Biuletyn Obserwatorium Regionalnych Rynków Pracy KPP Numer 4 Ewolucja poziomu zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw Czerwiec był piątym kolejnym miesiącem, w którym mieliśmy do czynienia ze spadkiem
Modele finansowania działalności operacyjnej przedsiębiorstw górniczych. Praca zbiorowa pod redakcją Mariana Turka
Modele finansowania działalności operacyjnej przedsiębiorstw górniczych Praca zbiorowa pod redakcją Mariana Turka GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWA Katowice 2011 Spis treści Wprowadzenie...11 Rozdział 1. Sprawozdawczość
Technologia eksploatacji podwodnej i otworowej surowców stałych. Rok akademicki: 2014/2015 Kod: GGiG-2-301-GO-s Punkty ECTS: 3
Nazwa modułu: Technologia eksploatacji podwodnej i otworowej surowców stałych Rok akademicki: 2014/2015 Kod: GGiG-2-301-GO-s Punkty ECTS: 3 Wydział: Górnictwa i Geoinżynierii Kierunek: Górnictwo i Geologia
KOMPANIA WĘGLOWA S.A.
KOMPANIA WĘGLOWA S.A. REGULAMIN WYNAGRADZANIA PRACOWNIKÓW KOPALŃ KOMPANII WĘGLOWEJ S.A. - projekt - Opracował: Zespół powołany PSP/7/2009 Prezesa Zarządu KW S.A. z dnia 18.05.2009 r. Katowice, 1 czerwca
www.portalkadrowy.pl Iwona Jaroszewska-Ignatowska Czas pracy w 2008 roku 23 p r z y k ł a d o w e
www.portalkadrowy.pl Iwona Jaroszewska-Ignatowska Czas pracy w 2008 roku 23 p r z y k ł a d o w e g r a f i k i Iwona Jaroszewska-Ignatowska radca prawny prowadzący Kancelarię Prawa Pracy w Warszawie Czas
Wyniki finansowe spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych (SKOK) za 2009 r. i I półrocze 2010 r. 1
Warszawa, dnia 25 października r. Wyniki finansowe spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych (SKOK) za 2009 r. i I półrocze r. 1 W końcu grudnia 2009 r. funkcjonowały 62 spółdzielcze kasy oszczędnościowokredytowe.
Metody dokonywania odpisów amortyzacyjnych
Metody dokonywania odpisów amortyzacyjnych Wydatki na środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne, co do zasady, nie mogą być bezpośrednio zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Wydatki te mogą
obowiązujące do dnia 31.1.2016
PODSTAWY MINIMALNYCH WARUNKÓW PRACY I ZATRUDNIENIA W SEKTORZE ENERGETYCZNYM, ELEKTRYCZNYM, TECHNOLOGII SIECIOWYCH ORAZ TECHNOLOGII INFORMATYCZNO- KOMUNIKACYJNYCH obowiązujące do dnia 31.1.2016 PODSTAWY
Objaśnienia wartości przyjętych w Wieloletniej Prognozie Finansowej Gminy Miejskiej Kamienna Góra na lata
Objaśnienia wartości przyjętych w Wieloletniej Prognozie Finansowej Gminy Miejskiej Kamienna Góra na lata 2015-2020 Zgodnie z art. 227 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych wieloletnia
Planowanie Gospodarki Niskoemisyjnej proekologiczne rozwiązania w transporcie. Marcin Cholewa Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Planowanie Gospodarki Niskoemisyjnej proekologiczne rozwiązania w transporcie Marcin Cholewa Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN Praca naukowa finansowana ze środków NCBiR w ramach
SPRAWOZDANIE FINANSOWE ZA 2011 ROK. adres OLSZTYN ul. Tracka 5 NIP 739-33-31-558 FUNDACJA "PRZYSZŁOŚĆ DLA DZIECI"
SPRAWOZDANIE FINANSOWE ZA 2011 ROK FUNDACJA "PRZYSZŁOŚĆ DLA DZIECI" adres OLSZTYN ul. Tracka 5 NIP 739-33-31-558 Fundacja "PRZYSZŁOŚĆ DLA DZIECI" wprowadzenie do sprawozdania finansowego za 2010rok 2 1.
Z-EKO-049 Rachunkowość zarządcza Management Accounting. Ekonomia I stopień Ogólnoakademicki
KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim Obowiązuje od roku akademickiego 2012/2013 Z-EKO-049 Rachunkowość zarządcza Management Accounting A. USYTUOWANIE
AUDYT NAPĘDU ELEKTRYCZNEGO
Wytyczne do audytu wykonano w ramach projektu Doskonalenie poziomu edukacji w samorządach terytorialnych w zakresie zrównoważonego gospodarowania energią i ochrony klimatu Ziemi dzięki wsparciu udzielonemu
OPTYMALIZACJA PRZEPŁYWU MATERIAŁU W PRODUKCJI TURBIN W ROLLS-ROYCE DEUTSCHLAND LTD & CO KG
Andrew Page Rolls-Royce Deutschland Ltd & Co KG Bernd Hentschel Technische Fachhochschule Wildau Gudrun Lindstedt Projektlogistik GmbH OPTYMALIZACJA PRZEPŁYWU MATERIAŁU W PRODUKCJI TURBIN W ROLLS-ROYCE
Zmiany koniunktury w Polsce. Budownictwo na tle innych sektorów.
Elżbieta Adamowicz Instytut Rozwoju Gospodarczego Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Zmiany koniunktury w Polsce. Budownictwo na tle innych sektorów. W badaniach koniunktury przedmiotem analizy są zmiany
Informacja dla osób urodzonych w latach 1949-1953
Informacja dla osób urodzonych w latach 1949-1953 (wybrane artykuły z ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z funduszu ubezpieczeń społecznych) Art. 24. 1. Ubezpieczonym urodzonym po dniu
Informacja dodatkowa. - w zakresie wyceny środków trwałych - rozliczenia kosztów zakupu materiałów - wyceny zapasu produkcji w toku
Informacja dodatkowa I. W czwartym kwartale 2007r przy sporządzeniu skonsolidowanego sprawozdania finansowego dokonano zmian w stosowanych zasadach (polityki) rachunkowości przechodząc na międzynarodowe
SPRAWOZDANIE FINANSOWE ZA 2010 ROK. adres OLSZTYN ul. Tracka 5 NIP 739-33-31-558 FUNDACJA "PRZYSZŁOŚĆ DLA DZIECI" Olsztyn 2010 rok
SPRAWOZDANIE FINANSOWE ZA 010 ROK FUNDACJA "PRZYSZŁOŚĆ DLA DZIECI" adres OLSZTYN ul. Tracka 5 NIP 739-33-31-558 Olsztyn 010 rok Fundacja "PRZYSZŁOŚĆ DLA DZIECI" wprowadzenie do sprawozdania finansowego
Obliczenia, Kalkulacje...
Obliczenia, Kalkulacje... 1 Bilans O D P I E R W S Z E G O E T A T U D O W Ł A S N E J F I R M Y To podstawowy dokument przedstawiający majątek przedsiębiorstwa. Bilans to zestawienie dwóch list, które
Sprawozdanie finansowe Instytutu Ekologii Terenów Uprzemysłowionych za 2012 rok
Sprawozdanie finansowe Instytutu Ekologii Terenów Uprzemysłowionych za 2012 rok Katowice, kwiecień 2013 1 Spis treści 1. SPRAWOZDANIE FINANSOWE... 3 1.1 INFORMACJE OGÓLNE... 3 1.2 STOSOWANE METODY WYCENY
W p r o w a d z e n i e d o s p r a w o z d a n i a f i n a n s o w e g o
Załącznik nr 2 do ustawy z dnia Załącznik nr 5 ZAKRES INFORMACJI WYKAZYWANYCH W SPRAWOZDANIU FINANSOWYM, O KTÓRYM MOWA W ART. 45 USTAWY, DLA JEDNOSTEK MAŁYCH KORZYSTAJĄCYCH Z UPROSZCZEŃ ODNOSZĄCYCH SIĘ
Analiza racjonalizacyjna Wersja 1.0. Wykonawca: MAHTA Sp. z o.o. ul. Rejtana 17/5 02-516 Warszawa Tel. 22 542 41 54 E-mail: biuro@mahta.
Adcetris (brentuksymab vedotin) w leczeniu dorosłych oraz dzieci od 12 r.ż. chorych na nawrotowego lub opornego na leczenie chłoniaka Hodgkina CD30+ oraz układowego chłoniaka anaplastycznego z dużych komórek
Podstawowe wytyczne do wykonania rachunku techniczno ekonomicznego dla wyboru nośnika energii w celu zaopatrzenia obiektu w ciepło
Informacje dla Inwestorów Podstawowe wytyczne do wykonania rachunku techniczno ekonomicznego dla wyboru nośnika energii w celu zaopatrzenia obiektu w ciepło 1. Źródło ciepła w nowym obiekcie (lub wcześniej
ZARZĄDZENIE NR 97/2012 WÓJTA GMINY GRĘBOCICE. z dnia 21 sierpnia 2012 r.
ZARZĄDZENIE NR 97/2012 WÓJTA GMINY GRĘBOCICE w sprawie: Opracowania materiałów planistycznych do projektu uchwały budżetowej Gminy Grębocice na 2013 rok. Na podstawie art. 233 ustawy z dnia 27 sierpnia
CHARAKTERYSTYKA OPISOWA PROJEKTU BUDŻETU MIASTA SŁUPSKA - INFORMACJE OGÓLNE
2.2.1. CHARAKTERYSTYKA OPISOWA PROJEKTU BUDŻETU MIASTA SŁUPSKA - INFORMACJE OGÓLNE I. REGULACJE PRAWNE Tryb prac nad budżetem jednostki samorządu terytorialnego reguluje ustawa o finansach publicznych
SPRAWOZDANIE FINANSOWE. za okres
SPRAWOZDANIE FINANSOWE za okres 01.01.2015 31.12.2015 INTERNATIONAL POLICE ASSOCIATION (Międzynarodowe Stowarzyszenie Policji) SEKCJA POLSKA PODKARPACKA 35-036 Rzeszów, ul. Dąbrowskiego 30 NIP: 8133176877
Sposób ustalania wyniku finansowego zależy m.in. od momentu i celu jego ustalania i nie ma wpływu na jego wysokość.
1 Zasady ustalanie wyniku finansowego IV moduł Ustalenie wyniku finansowego z działalności gospodarczej jednostki Wynik finansowy jest różnicą między przychodami dotyczącymi okresu sprawozdawczego a kosztami
Ustalanie kosztów procesów, produktów i usług z programem ADONIS. Zbigniew Misiak Daria Świderska - Rak Jolanta Rutkowska
Ustalanie kosztów procesów, produktów i usług z programem ADONIS Zbigniew Misiak Daria Świderska - Rak Jolanta Rutkowska Metody rachunku kosztów Kalkulacja kosztów wytworzenia produktów A i B metodą tradycyjną