Wybrane elementy zarządzania turystyką 1. Selected elements of management of tourism
|
|
- Zbigniew Kosiński
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Turystyka i Rekreacja Tom 3/ Kazimierz Michałowski Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Białymstoku f Jolanta Ryś Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej Wybrane elementy zarządzania turystyką 1 Selected elements of management of tourism Abstract The paper includes brief explanations of the idea of management as well as the process of management of organizations in classical construction. On the base of pointed elements there was conducted the attempt of formulation of the idea of management in tourism. The main effort was put on the management in macro - aspect and in the spatial construction. It makes a certain innovation in perceiving the management; not only in theoretical, but also in practical sense. The Polish literaturę concerning this matter merely mentions this aspect. In this paper two new concepts were introduced. One is the defmition of the cycle of the tourism in macro-perspective and administrative-municipal system. Moreover, there was presented the trial of creating the spatial arrangement in aspect of management of tourism. Słowa kluczowe: zarządzanie, turystyka, planowanie, strategia, układ przestrzenny Wstęp Zakres przedmiotowy turystyki obejmuje bardzo szerokie spektrum. Reprezentuje ona dziedzinę gospodarki, która cechuje się szybką dynamiką rozwojową i to zarówno na świecie, w kraju, w regionach, gminach. Ów szybki rozwój niejednokrotnie bywa korygowany z powodu nierównomiernego wzrostu poszczególnych dziedzin (działów) turystyki. W tym względzie jakże przydatne wydaje się odniesienie do procesu zarządzania turystyką. Należy przy tym konstatować, iż zmienia się sens i zakres terminologii używanej w turystyce. Ulega ona pewnym modyfikacjom. Wskazuje na to wiele badań [1], mówiących o różnym rozumieniu pojęć w turystyce. Z uwagi na fakt, iż zarządzanie turystyką rozpatruje się jako zagadnienie interdyscyplinarne, natomiast sama turystyka stanowi również dziedzinę wielofunkcyjną, istnieje wiele definicji turystyki (formułowanych w zależności od spojrzenia na nią przez pryzmat szeregu nauk). Krótka historia turystyki a zarządzanie Znajomość historii rozwoju turystyki i teorii zarządzania okazuje się pomocne w zarządzaniu turystyką. Podróżowanie i poznawanie otoczenia stanowią przejaw aktywności człowieka od najdawniejszych czasów. Początkowo było to poszukiwanie nowych terenów łowieckich i miejsc zamieszkania. Później przyczyny migracji wiązały się z ekspansją terytorialną (wojny, krucjaty), dyplomacją (misje, poselstwa), handlem [2]. W wiekach średnich dominował czynnik zainteresowania otaczającym światem, względy religijne, a także chęć podnoszenia poziomu wykształcenia. Obecnie podróżowanie związane jest przede wszystkim z odpoczynkiem i realizacją zainteresowań. Początków turystyki europejskiej można dopatrywać się w starożytności. W czasach greckich i rzymskich odbywano liczne wędrówki, w ten sposób poznając obce kraje i nawiązując kontakty społeczne z ich mieszkańcami. Wymienić tu należy podróże specjalnych wysłanników i posłów, kupców, ale również pielgrzymki
2 78 do miejsc świętych. Opuszczano także miejsce zamieszkania w celu załatwienia różnych interesów, odwiedzenia rejonów kąpielowych, a ponadto dla własnej przyjemności [7]. Epoki renesansu i oświecenia zmieniły motywacje omawianej ruchliwości przestrzennej, W okresie odrodzenia wzrosło znaczenie wędrówek o charakterze poznawczym, naukowym i zdrowotnym. Nadal wiele podróży wiązało się z handlem i religią. Podobna sytuacja przedstawiała się w czasach oświecenia, aczkolwiek dodatkowo wśród przesłanek podróżowania pojawiły się cele wypoczynkowe. Fala nasilonego rozwoju turystyki w Europie przypada na lata W tym okresie zwiększyła się liczba wyjazdów turystycznych, a także zmieniła struktura ruchu turystycznego. Z dobrodziejstw omawianych migracji zaczęły korzystać mniej zamożne grupy społeczne. Szczególnie wzrosła liczba uczestników, wywodzących się z warstwy średniej oraz spośród wyższych rangą urzędników państwowych; w końcu lat dwudziestych do tego grona dołączyli urzędnicy niższego szczebla, a nawet robotnicy. Wydatne ożywienie wskazanej ruchliwości przestrzennej nastąpiło po roku 1950, wraz ze wzrostem znaczenia motoryzacji i stabilizacją polityczną. Turystyka weszła w nową fazę rozwoju, charakteryzującą,się masowością wyjazdów turystycznych z jednej strony, a z drugiej - masowością i postępującą dywersyfikacją oferty turystycznej. Lata pięćdziesiąte to również intensywny rozwój turystyki krajowej i przyjazdów obcokrajowców do Polski. Możliwe stały się podróże do krajów socjalistycznych, jedynie na pieczątkę w dowodzie osobistym. Powstały nowe spółdzielnie lub państwowe biura tury-styczne, zajmujące się działalnością przewozową, względnie przewodnicką (np. Gromada, Juwentur). Na początku lat dziewięćdziesiątych wprowadzono w Polsce do turystyki zasady gospodarki wolnorynkowej. Pociągnęło to za sobą odchodzenie od wzorca turystyki socjalnej na rzecz turystyki komercyjnej, a w efekcie stały spadek zainteresowania pierwszym modelem. Powstające różnego rodzaju przedsiębiorstwa turystyczne, z czasem konkurujące ze sobą, coraz częściej zmuszone były korzystać z wiedzy o zarządzaniu i poznawać teorie zarządzania. Teoria dostarcza ram dla wiedzy, na podstawie której można planować działania. Teorie zarządzania wykorzystywane są do budowy organizacji i prowadzenia ich ku wytyczonym celom [3]. U podstaw wielu teorii zarządzania legło stwierdzenie, iż organizacje, w tym turystyczne, muszą stać się bardziej ruchliwe i jednocześnie wrażliwe na sygnały z otoczenia. Dla współczesnych usługodawców duże znaczenie ma również świadomość i zrozumienie ważnych elementów rozwoju historycznego. Historyczny kontekst zarządzania daje poczucie ciągłości dziejowego dziedzictwa, co może pomóc menedżerom w unikaniu błędów w trakcie kierowania firmą. Pojęcie, istota i proces zarządzania w turystyce W teorii klasycznej organizacji zarządzanie jest zbiorem różnych funkcji kierowniczych, spośród których najczęściej wymienianymi są: planowanie, organizacja, koordynacja, motywowanie i kontrola [5]. Według Griffina zarządzanie jest to zestaw działań (obejmujący planowanie, podejmowanie decyzji, organizowanie, przewodzenie ludźmi oraz kontrolowanie) skierowanych na zasoby organizacji. Przechodząc do istoty zarządzania można ją scharakteryzować w sposób następujący: Istota zarządzania polega na tym, że wszelkie organizacje, w tym turystyczne - duże, małe, nastawione na przynoszenie zysku, bądź nie stawiające sobie takiego celu, wykorzystują pewną kombinację zasobów ludzkich, finansowych, rzeczowych i informacyjnych do osiągnięcia swoich zadań. Zasoby te albo nakłady, uzyskiwane są na ogół z otoczenia organizacji. Utrzymaniu sprawności zarządzania pomaga planowanie i podejmowanie decyzji, dostarczające wskazówek dla przyszłych pokoleń. Można to przedstawić jak na ryć. l.
3 79 Planowanie Wytyczanie celów organizacji i określenie sposobu ich najlepszej realizacji Podejmowanie decyzji Część procesu planowania obejmująca wybór trybu działania spośród dostępnych możliwości Rycina 1: Planowanie i podejmowanie decyzji [Źródło: opracowanie własne] Samo pojęcie zarządzania uszczegółowia natomiast proces zarządzania. Można go ująć według ryć. 2.. Planowanie i podejmowanie decyzji Nakłady z otoczenia: - zasoby ludzkie - zasoby finansowe - zasoby fizyczne - zasoby informacyjne Cele osiągnięte: - sprawne - skuteczne Przewodzenie (kierowanie ludźmi) Rycina 2: Proces zarządzania [Źródło: R. W. Griffm, Podstawy zarządzania organizacjami", PWN, Warszawa 1999] W oparciu o pojęcia istoty zarządzania i procesu zarządzania można sformułować ogólne pojęcie zarządzania w turystyce. Otóż, zarządzanie w turystyce stanowi kompleksowe zarządzanie, obejmujące politykę turystyczną, prognozowanie i planowanie w turystyce, strategię i zarządzanie strategią turystyczną, systemy informacji turystycznej łącznie z elementami marketingu, mające na celu poprawę jakości usług i minimalizację kosztów funkcjonowania turystyki.
4 80 Odmienne podejście pozwala na sformułowanie bardziej precyzyjnej definicji. Brzmi ona następująco: zarządzanie w turystyce tworzy zestaw działań (obejmujący planowanie i podejmowanie decyzji w szeroko rozumianej gospodarce turystycznej, organizowanie, przewodzenie tj. kierowanie ludźmi) skierowanych na zasoby organizacji turystycznej (ludzkie, rzeczowe, finansowe, przyrodnicze, informacyjne) i wykorzystywanych z zamiarem osiągnięcia celów tych organizacji w sposób sprawny i skuteczny. Rodzaje zarządzania w turystyce Wyróżniamy dwa rodzaje zarządzania: - zarządzanie strategiczne - zarządzanie marketingowe. Zarządzanie strategiczne - termin ten poszerza rozumienie zarządzania. Można stwierdzić, że na zarządzanie strategiczne składa się kompleksowy ciągły proces zarządzania, nastawiony na formułowanie i wdrażanie skutecznych strategii, sprzyjających wyższemu stopniowi zgodności organizacji (podmiotu) i jej otoczenia oraz osiągnięciu celów strategicznych [3], pod kątem pełnego zrozumienia praktycznego wykorzystania zarządzania strategicznego. Konieczne staje się przede wszystkim zrozumienie składowych strategii, poszczególnych szczebli, a także rozróżnienie pomiędzy formułowaniem i realizacj ą strategii. Zarządzaniem strategicznym, innymi słowy, nazwiemy proces nastawiony na formułowanie i wdrażanie strategii, który sprzyja wyższemu stopniowi zgodności organizacji z jej otoczeniem oraz osiągnięciu celów strategicznych. Natomiast w odniesieniu do turystyki możemy określić adekwatną definicję zarządzania strategicznego: Zarządzanie strategiczne w turystyce -jest to proces zarządzania oparty na formułowaniu i wdrażaniu strategii, które sprzyjają stopniowi zgodności organizacji, instytucji i różnych podmiotów w turystyce z ich otoczeniem, a także służą osiągnięciu celów strategicznych. Zarządzanie strategiczne jest w hierarchii zarządzania najbardziej wpływowe, co wynika między innymi z celu, jaki leży u podstaw funkcjonowania tego kierunku zarządzania turystyką: potrzeba kształtowania zrównoważonego rynku turystycznego oraz istnienia warunków do jego realizacji. Rozpatrując rynek turystyczny z punktu widzenia turysty należy stwierdzić, że istotnymi składnikami są udostępnione na obszarze walory turystyczne, ścieżki, wyciągi, szlaki turystyczne, budowle zabytkowe itp. Dla wielu zwolenników uprawiania turystyki kwalifikowanej i campingowej ważnym elementem świadczenia usług jest oferta sieci placówek handlowych i zakładów naprawczych sprzętu turystycznego. Warunek funkcjonowania systemu świadczenia usług stanowi budowa wielu obiektów i urządzeń. Jest to wyjściowy i najważniejszy kierunek zarządzania strategicznego - związanego z kształtowaniem warunków dla funkcjonowania zrównoważonego rynku turystycznego. Zarządzanie marketingowe wiąże się z wprowadzeniem do zarządzania, w tym turystycznego, marketingu. Skuteczność takiego rozwiązania zależy przede wszystkim od jakości bazy i struktur w systemie tego zarządzania, motywacji jego uczestników, ogólnej sytuacji w otoczeniu oraz techniki pracy menadżera, a także kapitału jakim on dysponuje [4], Nowoczesne zarządzanie marketingowe oznacza, iż na początku należy zbadać, czy na dane dobra (walory) podmiotu turystycznego znajdą się nabywcy. Jeżeli badania wykażą, iż takie potencjalne możliwości istnieją, wtedy przystępuje się do przygotowania, planowania, inwestowania, oferowania i wytwarzania. Zarządzanie marketingowe zasadniczo należy powiązać z takimi fazami jak: - faza badań i analiz organizacji (podmiotów) turystycznej wraz z otoczeniem, - faza opracowania celu i koncepcji organizacji, - faza ukształtowania i zorganizowania działań w jednostce turystycznej i otoczeniu, - faza realizacji usług turystycznych, - faza kontroli, - faza ewentualnych dostosowań i zmian do przemian otoczenia,
5 81 - faza stosowania programów oszczędnościowych. Podstawowe ogniwa zarządzania turystyką - cykl zarządzania Na wstępie warto określić pojęcie cyklu zarządzania w turystyce. Otóż, na proces zarządzania w turystyce wpływa wiele elementów składowych, faz, czynników. W makroskali zarządzanie turystyką należałoby traktować jako szereg działań - ogniw, tworzących w miarę zamknięty cykl. Za cykl zarządzania w turystyce można przyjąć sumę etapów wpływających na cały proces zarządzania turystyką w makroskali. To znaczenie mogłoby ewentualnie znaleźć inną formułę: Cykl zarządzania w turystyce - to proces ciągły i żadne ogniwo wchodzące w jego skład nie może zostać pominięte, przy dynamicznym oddziaływaniu państwa i samorządów na turystykę. Wydaje się, że podstawowe ogniwa zarządzania turystyką w makroskali, w cyklu w miarę zamkniętym, stanowić będą następujący układ, który obrazuje ryć. 3: Polityka turystyczna Prognozowanie w turystyce Przedmiot i zakres planowania w turystyce Strategia rozwoju turystyki Zarządzanie strategią - wdrażanie strategii Marketing w turystyce Zarządzanie informacją w turystyce I Weryfikacja polityki turystycznej Rycina 3: Ogniwa zarządzania turystyką Uzasadnienie proponowanego schematu przedstawia się następująco: 1. polityka turystyczna. Wśród czynników wpływających na rozwój turystyki szczególną pozycję wobec tej sfery życia społeczno - gospodarczego zajmuje polityka turystyczna. Jest ona kategorią historyczną, która ukształtowała się na określonym poziomie rozwoju społeczno - gospodarczego państw. Posiada bezpośrednie związki ze wzrostem ruchu turystyczne- go, który zaczął powodować ważne dla
6 82 każdego kraju skutki ekonomiczne, społeczne, polityczne; 2. prognozowanie w turystyce. Ranga przewidywania przyszłości ciągle wzrasta. Prognozowanie jest wkomponowane w każdy nowoczesny system zarządzania. Dotyczy to też w pełni turystyki. Trudno bowiem wyobrazić sytuację, aby kierowanie skomplikowanymi procesami, a do takich z pewnością należy rozwój turystyki, mogło odbywać się bez prognoz dotyczących owych procesów; 3. planowanie w turystyce. Jeżeli nie chcemy stosować w rozwoju turystyki metody prób i błędów, musimy w tym zakresie odpowiednio ukierunkować naszą aktywność oraz działalność. Właściwie ukierunkowane działanie (gdy zakładamy, że przyniesie sukces) zależy od prawidłowo sporządzonego planu działania, czyli od planu, w którym celei sposoby ich osiągnięcia są oparte na trafnie rozpoznanym układzie przyszłych warunków i zasobów; 4. strategia rozwoju turystyki. Strategia to jeden z podstawowych instrumentów zarządzania w turystyce. Dzięki dobrej strategii: wiele firm turystycznych (transportowe, gastronomiczno - hotelarskie, biura podróży i inne), odniosły sukces, na niektórych obszarach administracyjnych czy funkcjonalnych zaczyna rozwijać się turystyka; 5. zarządzanie strategią - wdrażanie strategii. Należy stwierdzić, iż zarządzanie strategią w turystyce jest kompleksowym procesem kierowniczym, którego cel stanowi formułowanie i wdrażanie skutecznych metod, sprzyjających nadrzędnemu priorytetowi zgodności organizacji turystycznej z jej otoczeniem oraz osiągnięciu celów strategicznych; 6. marketing w turystyce. Marketing uznaje się za istotne ogniwo w zarządzaniu turystyką. Oznacza on proces formułowania strategii marketingowej w ramach zarządzania strategicznego i powinien być rozpatrywany jako składowa tego zarządzania; 7. zarządzanie informacją w turystyce. Łatwy dostęp do informacji dla wszystkich zainteresowanych może ożywić sektor usług turystycznych. Na pojęcie zarządzania informacją składa się: a) usprawnienie obsługi turystów, b) prawidłowe rozmieszczenie ruchu turystycznego w stosunku do możliwości recepcyjnych poszczególnych regionów i miejscowości turystycznych, c) popularyzację mało znanych destynacji turystycznych, d) zwiększenie zainteresowania turystów zagranicznych Polską, jako krajem recepcji turystycznej; 8. weryfikacja polityki turystycznej. Jednym z ważnych elementów procesu wdrażania polityki turystycznej stanowi jego monitorowanie, polegające na ciągłym systemie obserwacji i kontroli realizacji polityki oraz ogólnych warunków jej funkcjonowania. W razie zaistnienia pewnych niedociągnięć czy niedomagań w poszczególnych ogniwach zarządzania, politykę turystyczną należy weryfikować. W oparciu o wyszczególniony cykl zarządzania (przedstawione ogniwa zarządzania) warto podjąć próbę propozycji skrótowej (dalekiej od doskonałości) definicji (pojęcia) zarządzania. Można stwierdzić, iż zarządzanie turystyką stanowią kompleksowe działania, obejmujące politykę turystyczną, prognozowanie i planowanie, strategię i zarządzanie strategią turystyczną, systemy informacji turystycznej, łącznie z elementami marketingu, mające na celu poprawę jakości świadczonych usług i minimalizację kosztów funkcjonowania turystyki. Próba tworzenia układu rodzajowo - przestrzennego w aspekcie zarządzania turystyką Układ powyższy można by podzielić na 3 duże grupy [6]: zarządzanie organizacją (podmiotami) turystyczną w układzie jednostkowo - przestrzennym; zarządzanie turystyką w makroskali w układzie przestrzennym; zarządzanie kulturowymi i rekreacyjnymi obiektami turystycznymi w układzie jednostkowym i przestrzennym.
7 83 Zarządzanie organizacją (podmiotami) turystyczną w układzie jednostkowo - przestrzennym Za uzasadnione uznaje się podzielenie tego rodzaju zarządzania na 3 grupy: 1. zarządzanie organizacją w układzie jednostkowo - organizacyjnym (zarządzanie obiektami turystycznymi): a) jednostki wypoczynkowo - turystyczne, b) biura podróży, c) turystyczne przedsiębiorstwa transportowe, d) przedsiębiorstwa gastronomiczne, e) przedsiębiorstwa noclegowe, f) inne; 2. zarządzanie turystyką w układzie Lasów Państwowych: a) Naczelna Dyrekcja Lasów Państwowych, b) Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych, c) Nadleśnictwa; 3. zarządzanie turystyką w układzie recepcyjno - turystycznym: a) zarządzanie turystyką leczniczą w grupie (obszarze) uzdrowiskowym (np. rejon Jeleniej Góry), b) zarządzanie turystyką wypoczynkowo - krajoznawczą w grupie (obszarze) turystyczno - wypoczynkowym (np. okolice Kaszub). Zarządzanie turystyką w makroskali w układzie przestrzennym Ten rodzaj zarządzania można również podzielić na 3 grupy: 1. zarządzanie turystyką w układzie administracyjno - samorządowym: a) zarządzanie turystyką na poziomie lokalnym (gminnym, powiatowym), b) zarządzanie turystyką na szczeblu regionalnym (wojewódzkim), c) zarządzanie turystyką w układzie krajowym; 2. zarządzanie turystyką w układzie funkcjonalno - przestrzennym: a) zarządzanie turystyką np. w odniesieniu do obszaru funkcjonalnego Zielone Płuca Polski", b) zarządzanie turystyką na większych, średnich bądź mniejszych obszarach funkcjonalnych np. Wielkie Jeziora Mazurskie, Pojezierze Augustowsko - Suwalskie, Puszcza Białowieska, Roztocze i inne; 3. zarządzanie turystyką na obszarach chronionych (przyrodniczo - cennych): a) zarządzanie turystyką w parkach narodowych, b) zarządzanie turystyką w parkach krajobrazowych, c) zarządzanie turystyką ewentualnie na obszarach chronionego krajobrazu, czy też w układzie zlewni chronionych. Zarządzanie kulturalnymi i rekreacyjnymi obiektami turystycznymi w układzie jednostkowym oraz przestrzennym Ten rodzaj zarządzania można podzielić na 2 grupy: 1. zarządzanie obiektem kulturalno - rozrywkowym i rekreacyjnym, 2. zarządzanie np. zalewami wodnymi przez Gminne Ośrodki Sportu i Rekreacji. W znacznej grupie wymienionych form i rodzajów zarządzania w turystyce nie występują wszystkie elementy (części) składowe zarządzania w pełnym (szerokim tego słowa) znaczeniu. Ogranicza się ono często do planowania, programowania, strategii projektów koncepcyjne - realizacyjnych itp. Niemniej istnieją przesłanki, iż w przyszłości, w miarę sukcesywnego rozwoju turystyki, wzrostu liczby organizacji samorządowych, zrzeszeń, instytucji, przedsiębiorstw turystycznych, przy czynnym zaangażowaniu administracji publicznej i samorządowej, zarządzanie turystyką nabierze szerszego wymiaru i znaczenia w całym układzie rodzajowo - przestrzennym. Sądzę, iż zagadnienia te staną się niebawem płaszczyzną dyskusji w różnych gremiach turystycznych: naukowych i podmiotowych (praktycznych). Piśmiennictwo: 1. Alejziak W. 2000: Przemysł turystyczny - przyczynek do dyskusji na temat zasadności używania definicji oraz zakresu znaczeniowego pojęcia. W: Dziegień E., Szwichtenberg A. (red.) Przemysł Turystyczny, Kraków: 69-80
8 84 Alejziak W. 1999: Turystyka w obliczu wyzwań XXI wieku. Wydawnictwo ALBIS, Warszawa: Griffin R. W. 1999: Podstawy zarządzania organizacjami, PWN, Warszawa: 3-30 Kornak A. S. 2004: Turystyka i uzdrowiska w gospodarce gmin i powiatów u początków XXI wieku, Wydawnictwo Wyższa Szkoła Hotelarstwa i Turystyki, Częstochowa: Koźmiński A. K., Piotrowski W. 2000: Zarządzanie. Teoria i praktyka., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa: Michałowski K. 2007: Podstawy zarządzania turystyką, Wydawnictwo Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Białymstoku, publikacja w druku Przecławska K. 1997: Człowiek a turystyka. Zarys socjologii turystyki, Wydawnictwo ALBIS, Kraków: Adres korespondencyjny: dr hab. inż. Kazimierz Michałowski Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Białymstoku Katedra Gospodarowania Środowiskiem i Turystyki Ul. Zwycięstwa 14/ Białystok 1 Wykład wygłoszony r. w czasie sympozjum zorganizowanego w ramach projektu EIMAPS Project Curriculum Development 2004/2007, contract nr IC FR+ERASMUS+PRO+1.
WSHiG Karta przedmiotu/sylabus
h WSHiG Karta przedmiotu/sylabus KIERUNEK SPECJALNOŚĆ TRYB STUDIÓW SEMESTR Turystyka i rekreacja Obsługa Ruchu Turystycznego, Hotelarstwo i Gastronomia, Zarządzanie i Marketing, Gastronomii, Turystyce
Bardziej szczegółowoTurystyka Władysław W. Gaworecki
Turystyka Władysław W. Gaworecki Przedmiotem rozważań zawartych w książce jest turystyka, jej rodzaje, uwarunkowania cywilizacyjne, tendencje rozwoju i konsekwencje społeczno-ekonomiczne dla różnych dziedzin
Bardziej szczegółowo4. Miejsce przedmiotu w programie studiów: przedmiot z grupy treści kierunkowych
Przedmiot: Ekonomika turystyki i rekreacji Kod: Kierunek: Turystyka i rekreacja Rok/Semestr: 2/3 Specjalność: wszystkie Tryby: S/NS Liczba godzin / semestr: 30/24 Wykłady: 15/8 Ćwiczenia: 15/8 Laboratoria:
Bardziej szczegółowoEFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW TURYSTYKA I REKREACJA
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW TURYSTYKA I REKREACJA poziom kształcenia profil kształcenia tytuł zawodowy uzyskiwany przez absolwenta studia drugiego stopnia ogólnoakademicki magister 1. Umiejscowienie
Bardziej szczegółowoWSHiG Karta przedmiotu/sylabus
WSHiG Karta przedmiotu/sylabus KIERUNEK SPECJALNOŚĆ TRYB STUDIÓW SEMESTR Turystyka i rekreacja Obsługa Ruchu Turystycznego, Hotelarstwo i Gastronomia, Zarządzanie i Marketing w Hotelarstwie, Gastronomii,
Bardziej szczegółowoWSHiG Karta przedmiotu/sylabus. Turystyka i Rekreacja Zarządzanie i Marketing w Hotelarstwie, Gastronomi, Turystyce i Rekreacji
WSHiG Karta przedmiotu/sylabus KIERUNEK SPECJALNOŚĆ TRYB STUDIÓW SEMESTR Turystyka i Rekreacja Zarządzanie i Marketing w Hotelarstwie, Gastronomi, Turystyce i Rekreacji Stacjonarny / niestacjonarny II
Bardziej szczegółowoUdział w ćwiczeniach: 30h Realizacja projektu: 5h Przygotowanie do kolokwiów: 15 Przygotowanie do egzaminu: 15 Konsultacje :5
Tryb studiów Stacjonarne Nazwa kierunku studiów Finanse i rachunkowość Poziom studiów Stopień pierwszy Rok studiów/ semestr I/I Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Suwałkach SYLLABUS na rok akademicki 04/05
Bardziej szczegółowoPodstawy zarządzania organizacjami
Materiał do użytku wewnętrznego dla studentów PWSZ w Głogowie Podstawy zarządzania organizacjami Wykładowca: dr Jarosław Hermaszewski Literatura Podstawowa: Griffin R.W., Podstawy zarządzania organizacjami.
Bardziej szczegółowoTurystyka i Rekreacja pytania na egzamin dyplomowy
Turystyka i Rekreacja pytania na egzamin dyplomowy ZAGADNIENIA Z PRZEDMIOTÓW KIERUNKOWYCH 1. Podstawowe typy i rodzaje przedsiębiorstw turystycznych w Polsce. Zakres ich funkcjonowania. Struktury organizacyjne
Bardziej szczegółowoKIERUNEK GOSPODARKA TURYSTYCZNA
KIERUNEK GOSPODARKA TURYSTYCZNA Osoba kontaktowa: dr Ewa Markiewicz e.markiewicz@ue.poznan.pl Gospodarka Turystyczna to międzynarodowy biznes turystyczny Branża turystyczna w Polsce i na świecie Wpływy
Bardziej szczegółowoOpis efektów kształcenia dla modułu zajęć
Nazwa modułu: Infrastruktura turystyczna Rok akademicki: 2012/2013 Kod: ZZP-2-201-ZT-n Punkty ECTS: 2 Wydział: Zarządzania Kierunek: Zarządzanie Specjalność: Zarządzanie w Turystyce Poziom studiów: Studia
Bardziej szczegółowoWymagające bezpośredniego udziału nauczyciela W formie pracy samodzielnej
Tryb studiów Niestacjonarne Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Suwałkach SYLLABUS na rok akademicki 04/05 Nazwa kierunku studiów Finanse i Rachunkowość Poziom studiów Stopień pierwszy Rok studiów/ semestr
Bardziej szczegółowoWSHiG Karta przedmiotu/sylabus
WSHiG Karta przedmiotu/sylabus KIERUNEK SPECJALNOŚĆ TRYB STUDIÓW SEMESTR Turystyka i rekreacja Obsługa Ruchu Turystycznego, Hotelarstwo i Gastronomia, Zarządzanie i Marketing w Hotelarstwie, Gastronomii,
Bardziej szczegółowoZAGADNIENIA NA EGZAMIN DYPLOMOWY GEOGRAFIA, ROK AKADEMICKI 2010/2011
ZAGADNIENIA NA EGZAMIN DYPLOMOWY GEOGRAFIA, ROK AKADEMICKI 2010/2011 SPECJALNOŚĆ: TURYSTYKA 1. Przedstaw problemy z zagospodarowaniem turystycznym i rekreacyjnym obszarów chronionych przedstaw turystykę
Bardziej szczegółowoIV ZACHODNIOPOMORSKIE FORUM TURYSTYKI
IV ZACHODNIOPOMORSKIE FORUM TURYSTYKI Rola jednostek samorządu terytorialnego w rozwoju turystyki WAŁCZ 15-16 grudnia 2011 ZBIGNIEW FRĄCZYK TURYSTYFIKACJA FAKTEM ŚWIAT: zatrudnienie 235 mln osób PKB ~
Bardziej szczegółowoWSHiG Karta przedmiotu/sylabus. Polityka turystyczna. Studia stacjonarne 30 Studia niestacjonarne - 16 Studia niestacjonarne - 8
WSHiG Karta przedmiotu/sylabus KIERUNEK SPECJALNOŚĆ TRYB STUDIÓW SEMESTR Turystyka i rekreacja Hotelarstwo i gastronomia, Zarządzanie i marketing w hotelarstwie i gastronomii, turystyce i rekreacji, Obsługa
Bardziej szczegółowoAkademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku SYLABUS W ROKU AKADEMICKIM 2012/2013 i 2013/2014
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku SYLABUS W ROKU AKADEMICKIM 2012/2013 i 2013/2014 Jednostka organizacyjna: Rodzaj studiów i profil: Nazwa przedmiotu: Wydział Turystyki i Rekreacji I stopień
Bardziej szczegółowoRozwój instytucjonalny polskich partnerstw lokalnych wzmacniających obszary funkcjonalne na tle doświadczeń zagranicznych
Rozwój instytucjonalny polskich partnerstw lokalnych wzmacniających obszary funkcjonalne na tle doświadczeń zagranicznych Jacek F. Nowak Katedra Ekonomiki Przestrzennej i Środowiskowej UEP Związek Miast
Bardziej szczegółowoKryteria konkursu na Najlepsze Europejskie Destynacje (EDEN) Edycja Polska
Załącznik nr 1 do Regulaminu Kryteria konkursu na Najlepsze Europejskie Destynacje (EDEN) Edycja Polska Kryteria podstawowe (podstawa dopuszczenia): aplikująca destynacja stanowi obszar, który spełnia
Bardziej szczegółowoEkonomika turystyki i rekreacji
Jednostka Organizacyjna: Rodzaj studiów i profil: Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku SYLABUS W ROKU AKADEMICKIM 2012/2013 i 2013/2014 Wydział Turystyki i Rekreacji I stopień, profil praktyczny
Bardziej szczegółowoTematyka prac licencjackich proponowana przez promotorów Katedry Turystyki i Promocji Zdrowia
Katedra Turystyki i Promocji Zdrowia Główne tematy naukowo-badawcze podejmowane w katedrze: Turystyka kulturowa w Polsce i na świecie. Wpływ walorów turystycznych, historycznych i kulturowych miast na
Bardziej szczegółowoKATEDRA EKONOMII ZAKŁAD EKONOMIKI KSZTAŁCENIA
KATEDRA EKONOMII 1. Agroturystyka jako forma aktywizacji obszarów wiejskich na przykładzie.. 2. Działalność agroturystyczna jako dodatkowe źródło dochodu na przykładzie 3. Wykorzystanie potencjału turystycznego
Bardziej szczegółowoDYPLOMOWY EGZAMIN USTNY W ROKU AKADEMICKIM 2011/2012
DYPLOMOWY EGZAMIN USTNY W ROKU AKADEMICKIM 2011/2012 I. Zagadnienia kierunkowe (obowiązują wszystkich dyplomantów niezależnie od specjalności i trybu studiów) 1. Wymień i scharakteryzuj społeczne cele
Bardziej szczegółowoWitamy w Collegium Geographicum Wydziału Nauk Geograficznych i Geologicznych UAM
Koncepcja Kierunków Rozwoju Przestrzennego Metropolii Poznań Witamy w Collegium Geographicum Wydziału Nauk Geograficznych i Geologicznych UAM CENTRUM BADAŃ METROPOLITALNYCH Uniwersytet im. Adama Mickiewicza
Bardziej szczegółowoWSHiG Karta przedmiotu/sylabus
WSHiG Karta przedmiotu/sylabus KIERUNEK SPECJALNOŚĆ TRYB STUDIÓW SEMESTR Turystyka i Rekreacja Obsługa Ruchu Turystycznego, Hotelarstwo i Gastronomia, Zarządzanie i Marketing w Hotelarstwie, Gastronomii,
Bardziej szczegółowoSTRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO GOSPODARCZEGO GMINY GNOJNIK NA LATA ROZDZIAŁ 1. WPROWADZENIE
Jeżeli człowiek sam nie wie do jakiego zmierza portu, żaden wiatr nie jest pomyślny SENEKA ROZDZIAŁ 1. WPROWADZENIE Strategia jest nadrzędnym i integratywnym planem, określającym korzyści dla społeczności
Bardziej szczegółowoPYTANIA I STOPIEŃ egzamin licencjacki. obowiązują od roku akademickiego 2014/2015
PYTANIA I STOPIEŃ egzamin licencjacki obowiązują od roku akademickiego 2014/2015 1. Wymień układy, których współdziałanie jest niezbędne do wykonania ruchu. 2. Scharakteryzuj łańcuch biokinematyczny kończyny
Bardziej szczegółowoKierunki rozwoju turystyki do 2015 roku, ze szczególnym uwzględnieniem turystyki wiejskiej
Kierunki rozwoju do 2015 roku, ze szczególnym uwzględnieniem wiejskiej Katarzyna Sobierajska Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sportu i Turystyki Międzynarodowa Konferencja Perspektywy rozwoju i promocji
Bardziej szczegółowoEkonomika Transportu. Przedsiębiorstwo transportowe. Przedsiębiorstwo transportowe. Przedsiębiorstwo transportowe. Przedsiębiorstwo transportowe
Ekonomika Transportu każda zorganizowana postać podażowej strony rynku usług przemieszczania, mająca swoją nazwę i oferującą specyficzny produkt - usługę transportową Cechy: odrębność ekonomiczna odrębność
Bardziej szczegółowoPODEJMOWANIE DECYZJI W TEORII ZARZĄDZANIA. Elżbieta Jamrozy Marcin Sadowski WSOWL 2011
PODEJMOWANIE DECYZJI W TEORII ZARZĄDZANIA Elżbieta Jamrozy Marcin Sadowski WSOWL 2011 2011-03-20 Podejmowanie decyzji w teorii zarządzania 2 CZYM JEST DECYDOWANIE? 1 2011-03-20 Podejmowanie decyzji w teorii
Bardziej szczegółowoSpis treści. 00 Red. Spis tresci. Wstep..indd 5 2009 12 02 10:52:08
Spis treści Wstęp 9 Rozdział 1. Wprowadzenie do zarządzania projektami 11 1.1. Istota projektu 11 1.2. Zarządzanie projektami 19 1.3. Cykl życia projektu 22 1.3.1. Cykl projektowo realizacyjny 22 1.3.2.
Bardziej szczegółowo1. K la l s a y s f y ik i a k c a j c a j a c z c yn y n n i n k i ó k w ó r oz o woj o u j u t ur u ys y t s yk y i k :
Wykład 7. CZYNNIKI ROZWOJU TURYSTYKI 1 1. Klasyfikacja czynników rozwoju turystyki: WTO wyodrębniła ponad 130 czynników wpływających na rozwój turystyki i popyt turystyczny, dzieląc je na: ekonomiczne,
Bardziej szczegółowoWSHiG Karta przedmiotu/sylabus. Turystyka i Rekreacja Zarządzanie i Marketing w Hotelarstwie, Gastronomii, Turystyce i Rekreacji
WSHiG Karta przedmiotu/sylabus KIERUNEK SPECJALNOŚĆ TRYB STUDIÓW SEMESTR Turystyka i Rekreacja Zarządzanie i Marketing w Hotelarstwie, Gastronomii, Turystyce i Rekreacji Stacjonarny / niestacjonarny VI
Bardziej szczegółowoWydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej
Wydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej Zestaw pytań do egzaminu magisterskiego na kierunku Ekonomia II stopień PYTANIA NA OBRONĘ
Bardziej szczegółowoKATEDRA EKONOMII ZAKŁAD EKONOMIKI KSZTAŁCENIA
KATEDRA EKONOMII 1. Agroturystyka jako forma aktywizacji obszarów wiejskich na przykładzie... 2. Działalność agroturystyczna jako dodatkowe źródło dochodu na przykładzie. 3. Wykorzystanie potencjału turystycznego
Bardziej szczegółowoZINTEGROWANY ROZWÓJ PRZEWORSKO- DYNOWSKIEGO OBSZARU WSPARCIA
ZINTEGROWANY ROZWÓJ PRZEWORSKO- DYNOWSKIEGO OBSZARU WSPARCIA projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Podstawy organizacji i zarządzania
KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Podstawy organizacji i zarządzania 2. KIERUNEK: Bezpieczeństwo narodowe 3. POZIOM STUDIÓW: studia pierwszego stopnia 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: rok II, semestr 3 5.
Bardziej szczegółowoIstota zarządzania Definicje Ewolucja Funkcje
Istota zarządzania Definicje Ewolucja Funkcje Opracowanie: Aneta Stosik ORGANIZACJA ZARZĄDZANIE Jest zestawem działań skierowanych na zasoby organizacji z zamiarem osiągni gnięcia celów w organizacyjnych
Bardziej szczegółowoKatedra Teorii Organizacji i Zarządzania Zakład Zarządzania Publicznego
Prof. dr hab. Andrzej Piotr Wiatrak Katedra Teorii Organizacji i Zarządzania Zakład Zarządzania Publicznego Pokój B322, dyżur w piątki godz. 14.00-16.00 16.00 e-mail: apw@wz.uw.edu.pl 1 Przedmiot: Podstawy
Bardziej szczegółowoPodstawy zarządzania
AWF KATOWICE Podstawy zarządzania TiR, 1 rok, gr 1 Magdalena Badura, Adrianna Hasiak, Alicja Janota [Rok] A W F K A T O W I C E Zarządzanie należy do nauk ekonomicznych. Od początku XX wieku, odkąd zarządzanie
Bardziej szczegółowoPrzedmiot kod nr w planie ECTS studiów REGIONALNE STRATEGIE TURYSTYCZNE TR/2/PK/RST 13 3
Przedmiot kod nr w planie ECTS studiów REGIONALNE STRATEGIE TURYSTYCZNE TR/2/PK/RST 13 3 Kierunek Turystyka i Rekreacja Poziom kształcenia II stopień Rok/Semestr II/3 Typ przedmiotu (obowiązkowy/fakultatywny)
Bardziej szczegółowoTeoretyczne podstawy zarządzania. dr Michał Pulit
Teoretyczne podstawy zarządzania dr Michał Pulit Literatura Stephen P. Robbins, David A. DeCenzo, Podstawy zarządzania, Warszawa 2002, PWE. Fudaliński, J., Smutek, H., Kosała, M., Dołhasz, M., Podstawy
Bardziej szczegółowoPrzemiana jako przekształcenie, zmiana, stanie się innym niż poprzednio itp. pod wpływem oddziały- wania określonych czynników.
Wykład 8. TURYSTYKA JAKO CZYNNIK PRZEMIAN 1 1. Istota i zakres przemian: Przemiana jako przekształcenie, zmiana, stanie się innym niż poprzednio itp. pod wpływem oddziały- wania określonych czynników.
Bardziej szczegółowoPODSUMOWANIE DO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU STAROGARDZKIEGO NA LATA Z PERSPEKTYWĄ NA LATA
PODSUMOWANIE DO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU STAROGARDZKIEGO NA LATA 2017-2020 Z PERSPEKTYWĄ NA LATA 2021-2024 Po przyjęciu dokumentu pn. Program ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego
Bardziej szczegółowoWyższa Szkoła Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu SYLABUS. Moduł (typ) przedmiotów: Katedra Zarządzania i Marketingu
Wyższa Szkoła Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu SYLABUS Profil kształcenia: ogólnoakademicki Stopień studiów: II Kierunek studiów: Turystyka i Rekreacja Specjalność: Semestr: Forma studiów: Nazwa przedmiotu:
Bardziej szczegółowoGeografia turystyczna
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku SYLABUS W ROKU AKADEMICKIM 2012/2013 i 2013/2014 Jednostka organizacyjna: Rodzaj studiów i profil: Nazwa przedmiotu: Wydział Turystyki i Rekreacji I stopień
Bardziej szczegółowostudiów TEORIA I METODYKA TURYSTYKI TR/1/PK/TMTUR 17 3
kod nr w planie ECTS Przedmiot studiów TEORIA I METODYKA TURYSTYKI TR/1/PK/TMTUR 17 3 Kierunek Poziom kształcenia Rok/Semestr Typ przedmiotu (obowiązkowy/fakultatywny) Wykłady/ (liczba ) Język wykładowy
Bardziej szczegółowoKształtowanie teorii i wdrożeniowe aspekty zrównoważonego rozwoju
Bazyli Poskrobko (red.) Kształtowanie teorii i wdrożeniowe aspekty zrównoważonego rozwoju Wyższa Szkoła Ekonomiczna Białystok 2011 SPIS TREŚ CI Wstęp... 11 I. PODSTAWY KSZTAŁTOWANIA NAUKI O ZRÓWNOWAŻONYM
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU. Organizacja i Zarządzanie B7
KARTA PRZEDMIOTU 1. Informacje ogólne Nazwa przedmiotu i kod (wg planu studiów): Nazwa przedmiotu (j. ang.): Kierunek studiów: Specjalność/specjalizacja: Poziom kształcenia: Profil kształcenia: Forma studiów:
Bardziej szczegółowoUchwała nr 72/2013 Senatu Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu z dnia 22 maja 2013 r.
Uchwała nr 72/2013 Senatu Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu z dnia 22 maja 2013 r. w sprawie: opinii o utworzeniu na Wydziale Hodowli i Biologii Zwierząt kierunku turystyka przyrodnicza na poziomie
Bardziej szczegółowostudiów POLITYKA TURYSTYCZNA TR/2/PK/PTUR 14 4
kod nr w planie ECTS Przedmiot studiów POLITYKA TURYSTYCZNA TR/2/PK/PTUR 14 4 Kierunek Turystyka i Rekreacja Poziom kształcenia 2 Rok/Semestr II/3 Typ przedmiotu (obowiązkowy/fakultatywny) Obowiązkowy
Bardziej szczegółowoŚwiat jest wspaniałą ksiąŝką, z której ci co nigdy nie oddalili się od domu, przeczytali tylko jedną stronę. Augustyn z Hippo
Specjalności: ci: ^Turystyka międzynarodowa ^Hotelarstwo i gastronomia Świat jest wspaniałą ksiąŝką, z której ci co nigdy nie oddalili się od domu, przeczytali tylko jedną stronę. Augustyn z Hippo A wszystko
Bardziej szczegółowoKierunek studiów: STOSUNKI MIĘDZYNARODOWE Specjalność: międzynarodowe stosunki ekonomiczne STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA SYLWETKA ABSOLWENTA
Specjalność: międzynarodowe stosunki ekonomiczne STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA Specjalność międzynarodowe stosunki ekonomiczne skierowana jest do osób, które pragną aktywnie działać na rynkach międzynarodowych,
Bardziej szczegółowoSpotkanie konsultacyjne - projekt planu ochrony dla BTPK
Plany ochrony dla parków krajobrazowych - zasady opracowania Piotr Sułek Podstawy prawne Parki krajobrazowe obejmują obszary chronione ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe oraz
Bardziej szczegółowoWsparcie przedsięwzięć turystycznych z funduszy strukturalnych w latach 2007-2013 w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka
Wsparcie przedsięwzięć turystycznych z funduszy strukturalnych w latach 2007-2013 w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka Warszawa, 23 czerwca 2006 r. Gospodarka turystyczna NaleŜy zauwaŝyć,
Bardziej szczegółowoWSHiG Karta przedmiotu/sylabus. ORT_MKK_S_5 ORT_MKK_NST_5 HG_MKK_S_5 HG_MKK_NST_5 ZM_MKK_S_5 ZM_MKK_NST_5 Wymiar godzinowy poszczególnych form zajęć
WSHiG Karta przedmiotu/sylabus KIERUNEK SPECJALNOŚĆ TRYB STUDIÓW SEMESTR Turystyka i Rekreacja Hotelarstwo i gastronomia, Zarządzanie i marketing w hotelarstwie i gastronomii, turystyce i rekreacji, Obsługa
Bardziej szczegółowoInstytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego Zakład Gospodarki Turystycznej i Uzdrowiskowej. Studia dwustopniowe
Studia dwustopniowe STUDIA I STOPNIA 3-letnie zawodowe stacjonarne studia licencjackie specjalność turystyka do wyboru na II roku studiów STUDIA II STOPNIA stacjonarne (dzienne) niestacjonarne (zaoczne)
Bardziej szczegółowoPrzedmiot WYBRANE ZAGADNIENIA TEORII TURYSTYKI. studiów TR/2/PK/WTUR 26b 3
Przedmiot WYBRANE ZAGADNIENIA TEORII TURYSTYKI kod nr w planie ECTS studiów TR/2/PK/WTUR 26b 3 Kierunek Turystyka i Rekreacja Poziom kształcenia II o Rok/Semestr I/1 Typ przedmiotu (obowiązkowy/fakultatywny)
Bardziej szczegółowoOpis kierunku studiów.
Zakład Centrum Turystyki i Rekreacji http://turystyka.amu.edu.pl. Nabór na Turystykę i Rekreację III letnie dzienne i zaoczne studia licencjackie II letnie dzienne i zaoczne studia magisterskie (w tym
Bardziej szczegółowoPOWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI
Załącznik 3. do Strategii #Warszawa2030 POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI Projekt do uzgodnień 31 stycznia 2018 r. Realizacja Strategii #Warszawa2030 jest współzależna z realizacją dokumentów strategicznych
Bardziej szczegółowoStudia II stopnia (magisterskie) rok akademicki 2019/2020 Wybór promotorów prac dyplomowych na kierunku Gospodarka Przestrzenna
WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH Studia II stopnia (magisterskie) rok akademicki 2019/2020 Wybór promotorów prac dyplomowych na kierunku Gospodarka Przestrzenna Katedra Gospodarki Przestrzennej i Administracji
Bardziej szczegółowoProjekt: Inkubator liderów europejskiej ochrony przyrody
Projekt: Inkubator liderów europejskiej ochrony przyrody Zarys projektu Celem projektu, którego pierwszy, opisywany tu etap planujemy zrealizować w okresie od stycznia do sierpnia 2006, jest przygotowanie
Bardziej szczegółowoZarządzanie kompetencjami
Zarządzanie kompetencjami Zarządzanie kompetencjami reprezentuje jeden z najnowszych nurtów zarządzania zasobami ludzkimi. Jako datę początku zainteresowania zarządzaniem kompetencjami w literaturze wskazuje
Bardziej szczegółowoAgroturystyka jako sposób aktywizacji lokalnej społeczności. Anna Bakierska Wojewódzki Urząd Pracy w Olsztynie
Agroturystyka jako sposób aktywizacji lokalnej społeczności Anna Bakierska Wojewódzki Urząd Pracy w Olsztynie 1 Rozwój agroturystyki wymaga zgodności z: warunkami przyrodniczymi: ochrona krajobrazu, uwzględnienie
Bardziej szczegółowoRAMOWY PROGRAM STUDIÓW I STOPNIA KIERUNEK ZARZĄDZANIE (profil praktyczny)
WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA RAMOWY PROGRAM STUDIÓW I STOPNIA KIERUNEK ZARZĄDZANIE (profil praktyczny) WYMAGANIA OGÓLNE Ilość semestrów: 6 Liczba punktów : 183 RAMOWE TREŚCI KSZTAŁCENIA
Bardziej szczegółowoParku Krajobrazowego Puszczy Knysyzńśkiej
Parku Krajobrazowego Puszczy Knyszyńskiej Parku Krajobrazowego Puszczy Knysyzńśkiej Działania na rzecz ochrony obszaru Puszczy Knyszyńskiej pojawiły się po raz pierwszy w latach 50 i 60 za sprawą Profesora
Bardziej szczegółowoMETODY SZACOWANIA KORZYŚCI I STRAT W DZIEDZINIE OCHRONY ŚRODOWISKA I ZDROWIA
METODY SZACOWANIA KORZYŚCI I STRAT W DZIEDZINIE OCHRONY ŚRODOWISKA I ZDROWIA Autor: red. Piotr Jeżowski, Wstęp Jedną z najważniejszych kwestii współczesności jest zagrożenie środowiska przyrodniczego i
Bardziej szczegółowoSystem monitorowania realizacji strategii rozwoju. Andrzej Sobczyk
System monitorowania realizacji strategii rozwoju Andrzej Sobczyk System monitorowania realizacji strategii rozwoju Proces systematycznego zbierania, analizowania publikowania wiarygodnych informacji,
Bardziej szczegółowoOpis efektów kształcenia dla modułu zajęć
Nazwa modułu: Infrastruktura turystyczna Rok akademicki: 2030/2031 Kod: ZZP-2-201-ZT-s Punkty ECTS: 2 Wydział: Zarządzania Kierunek: Zarządzanie Specjalność: Zarządzanie w Turystyce Poziom studiów: Studia
Bardziej szczegółowoWSHiG Karta przedmiotu/sylabus. Turystyka i Rekreacja Zarządzanie i Marketing w Hotelarstwie, Gastronomii, Turystyce i Rekreacji
WSHiG Karta przedmiotu/sylabus KIERUNEK SPECJALNOŚĆ TRYB STUDIÓW SEMESTR Turystyka i Rekreacja Zarządzanie i Marketing w Hotelarstwie, Gastronomii, Turystyce i Rekreacji Stacjonarny / niestacjonarny III/
Bardziej szczegółowoPODSTAWY FUNKCJONOWANIA PRZEDSIĘBIORSTW
PODSTAWY FUNKCJONOWANIA PRZEDSIĘBIORSTW Część 5. Mgr Michał AMBROZIAK Wydział Zarządzania Uniwersytet Warszawski Warszawa, 2007 Prawa autorskie zastrzeżone. Niniejszego opracowania nie wolno kopiować ani
Bardziej szczegółowoWyższa Szkoła Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu SYLABUS. Moduł (typ) przedmiotów: Liczba punktów ECTS za zaliczenie przedmiotu: 4
Wyższa Szkoła Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu SYLABUS Profil kształcenia: Zawodowy Stopień studiów: I Kierunek studiów: Turystyka i Rekreacja Specjalność: Semestr: Forma studiów: Nazwa przedmiotu:
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR R SENATU UNIWERSYTETU EKONOMICZNEGO WE WROCŁAWIU z dnia 25 lutego 2016 r.
UCHWAŁA NR R.0000.26.2016 U UNIWERSYTETU EKONOMICZNEGO WE WROCŁAWIU z dnia 25 lutego 2016 r. w sprawie zatwierdzenia efektów kształcenia dla kierunku studiów Gospodarka przestrzenna (drugiego stopnia o
Bardziej szczegółowoZarządzanie łańcuchem dostaw
Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania kierunek: Zarządzanie i Marketing Zarządzanie łańcuchem dostaw Wykład 1 Opracowanie: dr Joanna Krygier 1 Zagadnienia Wprowadzenie do tematyki zarządzania
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia niestacjonarne II stopnia Kierunek Ekonomia Promotorzy prac magisterskich
Studia niestacjonarne II stopnia Kierunek Ekonomia Promotorzy prac magisterskich Promotorzy prac magisterskich Prof. dr hab. Stanisław CZAJA Prof. dr hab. Andrzej GRACZYK (min. 5 osób) Prof. dr hab. Jerzy
Bardziej szczegółowoRola zielonych szkół w promocji obszarów Natura dr Maria Palińska Włocławskie Centrum Edukacji Ekologicznej
Rola zielonych szkół w promocji obszarów Natura 2000 dr Maria Palińska Włocławskie Centrum Edukacji Ekologicznej www.wcee.org.pl Konferencja pn. Co dalej z nami pytają obszary Natura 2000 Walory przyrodnicze
Bardziej szczegółowoEwaluacja w strategiach rozwiązywania problemów
Ewaluacja w strategiach rozwiązywania problemów społecznych Beata Bujak Szwaczka Proregio Consulting Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Planowanie
Bardziej szczegółowoOrganizacje pozarządowe jako potencjalni beneficjenci w MRPO 2014-2020. Jakub Szymański Dyrektor Departamentu Polityki Regionalnej
Organizacje pozarządowe jako potencjalni beneficjenci w MRPO 2014-2020 Jakub Szymański Dyrektor Departamentu Polityki Regionalnej SCHEMAT RPO 2014-2020: DWUFUNDUSZOWY I ZINTEGROWANY 1. WARUNKI DLA ROZWOJU
Bardziej szczegółowoWydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej
Wydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej Zestaw pytań do egzaminu magisterskiego na kierunku Ekonomia II stopień PYTANIA NA OBRONĘ
Bardziej szczegółowoWstęp 1. Dwugłos o zarządzaniu 2. Współczesny świat w erze turbulencji (Alojzy Z. Nowak) 3. Przedsiębiorczość (Beata Glinka)
Wstęp 1. Dwugłos o zarządzaniu 1.1. Ewolucja podejść do zarządzania (Włodzimierz Piotrowski) 1.1.1. Kierunek klasyczny 1.1.2. Kierunek human relations (szkoła stosunków międzyludzkich) 1.1.3. Podejście
Bardziej szczegółowoTeoria turystyki a zarządzanie turystyką. Tadeusz Chudoba
Teoria turystyki a zarządzanie turystyką. Tadeusz Chudoba Publikacja obrazuje całość rzeczywistości związanej z funkcjonowaniem turystyki, przedstawia zarówno turystykę w popularnym tego słowa znaczeniu,
Bardziej szczegółowoWSHiG Karta przedmiotu/sylabus. Ekonomika turystyki i rekreacji
WSHiG Karta przedmiotu/sylabus KIERUNEK SPECJALNOŚĆ TRYB STUDIÓW SEMESTR Turystyka i Rekreacja Obsługa Ruchu Turystycznego Hotelarstwo i Gastronomia Zarządzanie i Marketing Stacjonarny / niestacjonarny
Bardziej szczegółowo1 Założenia Programu Promocji Zachodniopomorskich Produktów Turystycznych na lata Po pierwsze selekcja produktów wiodących.
Spis treści 1 Założenia Programu Promocji Zachodniopomorskich Produktów Turystycznych na lata 2014-2020 Po pierwsze selekcja produktów wiodących. Po drugie wybór grup odbiorców. 2 Uwarunkowania wewnętrzne
Bardziej szczegółowoWSHiG Karta przedmiotu/sylabus
WSHiG Karta przedmiotu/sylabus KIERUNEK SPECJALNOŚĆ TRYB STUDIÓW SEMESTR Turystyka i Rekreacja Obsługa Ruchu Turystycznego, Hotelarstwo i Gastronomia, Zarządzanie i Marketing w Hotelarstwie, Gastronomii,
Bardziej szczegółowo1. ŹRÓDŁA WIEDZY O ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIU ORAZ JEJ DOTYCHCZASOWY ROZWÓJ
Władysław Kobyliński Podstawy współczesnego zarządzania Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania w Łodzi Łódź - Warszawa 2004 SPIS TREŚCI SŁOWO WSTĘPNE... 7 1. ŹRÓDŁA WIEDZY O ORGANIZACJI
Bardziej szczegółowoA. Zawartość planu ochrony dla parku narodowego i obszaru Natura Porównanie zawartości obu planów.
Zawartość, tryb sporządzania i zakres prac koniecznych dla sporządzenia projektu planu ochrony dla parku narodowego, uwzględniającego zakres planu ochrony dla obszaru Natura 2000 Zgodnie z art. 20 ust.
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
Nazwa przedmiotu: Kierunek: I KARTA PRZEDMIOTU CEL PRZEDMIOTU PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE C1. Przyswojenie przez studentów podstawowych pojęć z C2. Przekazanie studentom wiedzy i zasad, dotyczących podstawowych
Bardziej szczegółowoPodstawy Zarządzania
Podstawy Zarządzania mgr Marcin Darecki TiMO (Zakład Teorii i Metod Organizacji) Wydział Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego mdarecki@wz.uw.edu.pl Kontakt mgr Marcin Darecki Katedra Teorii Organizacji
Bardziej szczegółowoAKTUALIZACJA STRATEGII ROZWOJU WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO NA LATA
AKTUALIZACJA STRATEGII ROZWOJU WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO NA LATA 2000-2020 REGIONALNE FORUM ROZWOJU WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO 27 czerwca 2008 r. Katowice AKTUALIZACJA STRATEGII PRZESŁANKI AKTUALIZACJI STRATEGII
Bardziej szczegółowoWydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej Instytut Przedsiębiorczości. Zarządzanie strategiczne
Nazwa Wydziału Nazwa jednostki prowadzącej moduł Nazwa modułu kształcenia Kod modułu Język kształcenia Efekty kształcenia dla modułu kształcenia Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej Instytut Przedsiębiorczości
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia niestacjonarne I stopnia Kierunek ekonomia Promotorzy prac dyplomowych
Kierunek ekonomia Promotorzy prac dyplomowych Promotorzy prac dyplomowych Profesorowie i doktorzy habilitowani Prof. dr hab. Stanisław CZAJA Dr hab. Karol KOCISZEWSKI, prof. UE Promotorzy prac dyplomowych
Bardziej szczegółowoGeografia społeczno-ekonomiczna
Geografia społeczno-ekonomiczna Rok akademicki 2018/2019 Co oferujemy? SPECJALNOŚĆ Geografia społeczno-ekonomiczna w ramach specjalności student wybiera jedną specjalizację Studia miejskie albo Geografię
Bardziej szczegółowoZASADY, TRYB I HARMONOGRAM OPRACOWANIA AKTUALIZACJI STRATEGII ROZWOJU WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO ŚLĄSKIE 2020.
Załącznik do uchwały Sejmiku Województwa Śląskiego ZASADY, TRYB I HARMONOGRAM OPRACOWANIA AKTUALIZACJI STRATEGII ROZWOJU WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO ŚLĄSKIE 2020. 1. Podstawy aktualizacji strategii. Aktualizacja
Bardziej szczegółowoSystem programowania strategicznego w Polsce
System programowania strategicznego w Polsce Dr Piotr Żuber Dyrektor Departamentu Koordynacji Polityki Strukturalnej Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Warszawa, listopad 2007 r. 1 Podstawowe zalety programowania
Bardziej szczegółowoPODSTAWY ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIA Basis of organization and management. forma studiów: studia stacjonarne. Liczba godzin/tydzień: 2W, 1S
Nazwa przedmiotu: Kierunek: Rodzaj przedmiotu: Specjalnościowy Materiały i handel Rodzaj zajęć: Wyk. Sem. PODSTAWY ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIA Basis of organization and management Inżynieria Materiałowa
Bardziej szczegółowoTurystyka na terenach antropogenicznych
Turystyka na terenach antropogenicznych - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Turystyka na terenach antropogenicznych Kod przedmiotu 06.4-WI-ArchKD-turyst.- 16 Wydział Kierunek Wydział Budownictwa,
Bardziej szczegółowowskaźnika narastająco wsparcie w PLN Wartość z jednostką miary % realizacji Planowane 8 50% , % 0,00 zł 8 100% , ,00
Strategia rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność na lata 2016-2023 S t r o n a 67 3. PLN DZIŁNI Nazwa wskaźnika 2016-2018 2019-2021 2022-2023 Razem 2016-2023 Razem wartość wskaźników Razem planowane
Bardziej szczegółowow języku polskim Turystyka i krajoznawstwo w języku angielskim Tourism and Regional Studies Rok akadem Profil kształcenia
Załącznik do Zarządzenia K A R T A P R Z E D M I O T U ( S Y L L A B U S ) W Y D R U K Z S Y S T E M U Kod Nazwa w języku polskim Turystyka i krajoznawstwo w języku angielskim Tourism and Regional Studies
Bardziej szczegółowoEuropejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie.
Załącznik nr do ogłoszenia nr 3/07 Kryteria w zakresie budowy, modernizacji, wyposażenia ogólnodostępnej i niekomercyjnej infrastruktury turystycznej, sportowo - rekreacyjnej, integracji społecznej, kulturalnej
Bardziej szczegółowoWSHiG Karta przedmiotu/sylabus
WSHiG Karta przedmiotu/sylabus KIERUNEK SPECJALNOŚĆ TRYB STUDIÓW SEMESTR Turystyka i Rekreacja Obsługa Ruchu Turystycznego, Hotelarstwo i Gastronomia, Zarządzanie i Marketing w Hotelarstwie, Gastronomii,
Bardziej szczegółowo