Istota wyznaczania stref bezpieczeństwa dla magazynowych obiektów wojskowych przeznaczonych do składowania niebezpiecznych materiałów wybuchowych

Transkrypt

1 SATKOWSKI Wojciech 1 KICIŃSKI Marcin 2 BARTOSZEWICZ Jarosław 3 Istota wyznaczania stre bezpieczeństwa dla magazynowych obiektów wojskowych przeznaczonych do składowania niebezpiecznych materiałów wybuchowych WSTĘP Logistyka zarówno w działaniach cywilnych, jak i wojskowych odgrywa obecnie kluczową rolę. Po wejściu Polski do struktur NATO w 1999 roku znacznie większy nacisk położono na aspekty szeroko rozumianej optymalizacji systemu logistycznego Sił Zbrojnych RP (SZRP). Według K. Szymańskiego [19] obecnie logistyka staje się ponadnarodowa, a to oznacza, że system logistyczny SZRP musi być przygotowany do współdziałania z innymi armiami Sojuszu. Spowodowane to jest, m.in. [2,3,5,6,7,8,9,12,19]: zróżnicowaniem miejsc stacjonowania wojsk poszczególnych krajów NATO (różne państwa na różnych kontynentach), zróżnicowaniem lokalizacji miejsc misji wojsk NATO, ekspedycyjnym charakterem działań wojskowych oraz ich różnorodnością, zróżnicowaniem uzbrojenia wojsk poszczególnych krajów NATO, koniecznością obniżania kosztów unkcjonowania SZRP, podniesieniem standardów warunków technicznych unkcjonowania SZRP, Nie bez znaczenia jest także określenie możliwych scenariuszy zadań stojących przed jednostkami Wojska Polskiego, co ma konsekwencje w potrzebach logistycznych zarówno podmiotowych, jak i przedmiotowych. Z tego punktu widzenia wymienić można następujące scenariusze [12]: Scenariusz I zagwarantowanie obronności państwa i sojuszu oraz przeciwstawienie się agresji, np.: ochrona i obrona granic RP, udział w akcjach antyterrorystycznych, uczestniczenie w rozwiązywaniu lokalnego lub regionalnego konliktu zbrojnego. Scenariusz II uczestnictwo w budowie stabilizacji międzynarodowej i udział w operacjach humanitarnych, np.: udział we wszelkiego rodzaju operacjach pokojowych organizowanych przez Organizację Narodów Zjednoczonych (ONZ), Unię Europejską (UE) czy też Pakt Północno-atlantycki NATO, udział w akcjach humanitarnych. Scenariusz III wspieranie bezpieczeństwa wewnętrznego i pomoc społeczeństwu, np.: monitorowanie i ochrona przestrzeni powietrznej, granicy lądowej czy wód terytorialnych RP, usuwanie niewybuchów czy niewypałów, prowadzenie działań poszukiwawczo-ratowniczych. Biorąc pod uwagę obszar działań logistycznych [13], to wyróżnić można także w SZRP zadania związane z: opracowywaniem zamówienia, gospodarką magazynową, magazynem, transportem, pakowaniem. W przypadku wielu operacji wojskowych szczególną uwagę zwraca się na logistykę materiałów niebezpiecznych, w której wyróżnić można [10,24]: organizację przewozu, 1 31 Baza Lotnictwa Taktycznego; Poznań, ul. Silniki 1, wsatkowski@op.pl 2 Politechnika Poznańska, Wydział Maszyn Roboczych i Transportu, Zakład Systemów Transportowych; Poznań, ul. Piotrowo 3; Tel: , marcin.kicinski@put.poznan.pl 3 Politechnika Poznańska, Wydział Maszyn Roboczych i Transportu, Katedra Techniki Cieplnej; Poznań, ul. Piotrowo 3; Tel: , jaroslaw.bartoszewicz@put.poznan.pl 9389

2 oznakowanie materiałów, magazynowanie materiału. Ze względu na specyikę materiałów niebezpiecznych wykorzystywanych w wojsku [1,11] niezwykle duże znaczenie odgrywa obiekt magazynowy, który winien spełniać określone przepisy. 1 MAGAZYNOWANIE NIEBEZPIECZNYCH MATERIAŁÓW WYBUCHOWYCH 1.1 Pojęcie niebezpiecznych materiałów wybuchowych Przez materiały niebezpieczne rozumie się substancje lub preparaty, które ze względu na swoje własności chemiczne, izyczne lub biologiczne mogą, przy nieprawidłowym obchodzeniu się z nimi, doprowadzić do śmierci, rozstroju zdrowia, uszkodzenia ciała ludzkiego, zniszczeń lub szkód materialnych [24]. Są podzielone są według Umowy ADR [4] na 13 klas (rys. 1). Rys. 1. Klasyikacja materiałów niebezpiecznych wg Umowy ADR. Źródło: opracowanie na podstawie [4] W dziedzinie obronności szczególne znaczenie odkrywa klasa 1, tj. materiały niebezpieczne wybuchowe. Materiał wybuchowy w ujęciu izyko-chemicznym [18] to pojedynczy związek chemiczny lub mieszanina kilku związków chemicznych (także zawarta w przedmiocie), która jest zdolna w odpowiednich warunkach do gwałtownej reakcji chemicznej o charakterze egzotermicznym. Takiej reakcji chemicznej na wskutek różnych bodźców zewnętrznych (mechaniczne np.: wybuch innego materiału, dotyk) doprowadzenie światła lub prądu, podgrzanie oraz styczność z inną substancją chemiczną), towarzyszy wydzielenie dużej ilości produktów gazowych w postaci tzw. wybuchu. W ramach klasy 1 wyróżnić można podklasy [4]: 1.1: Materiały i przedmioty, które stwarzają zagrożenie wybuchem masowym. 9390

3 1.2: Materiały i przedmioty, które stwarzają zagrożenie rozrzutem, ale nie wybuchem masowym. 1.3: Materiały i przedmioty stwarzające zagrożenie pożarem i małe zagrożenie wybuchem lub rozrzutem lub oba te zagrożenia, ale które nie stwarzają zagrożenia wybuchem masowym. 1.4: Materiały i przedmioty, które stwarzają tylko małe zagrożenie w przypadku zapalenia lub zainicjowania podczas przewozu. 1.5: Materiały bardzo mało wrażliwe stwarzające zagrożenie wybuchem masowym, które są na tyle niewrażliwe, że istnieje małe prawdopodobieństwo ich zainicjowania lub przejścia od palenia do detonacji w normalnych warunkach przewozu. 1.6: Przedmioty skrajnie niewrażliwe, które nie stwarzają zagrożenia wybuchem masowym. Do klasy 1 zalicza się np. materiały pirotechniczne przeznaczone do wytwarzania eektów np. świetlnych czy też dźwiękowych. W przypadku materiałów wykorzystywanych w SZRP do klasy włącza się, m.in.: bomby lotnicze, rakiety powietrze-powietrze, powietrze-ziemia, czy też powietrzewoda. 1.2 Zasady prawidłowego magazynowania niebezpiecznych materiałów wybuchowych Magazynowanie niebezpiecznych materiałów wybuchowych (NMW) odbywać się może wyłącznie w obiekcie magazynowym. Przez obiekt magazynowy rozumie się [15] pomieszczenie magazynowe i obiekt, w którym są przechowywane wytworzone lub przeznaczone do obrotu materiały wybuchowe, broń amunicja oraz wyroby o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym, a także materiały wybuchowe podczas oczyszczania terenów. Przy przechowywaniu wojskowych NMW należy uwzględnić rodzaj oraz typ bomby czy rakiety tak, by możliwe było zapewnienie dokładnej kontroli pod względem jakościowym, jak i ilościowym, przy zapewnieniu szczególnych zasad bezpieczeństwa i higieny pracy wynikających z instrukcji stanowiskowych, a także instrukcji technicznych przechowywania materiałów niebezpiecznych wybuchowych. Magazynowane w danym obiekcie materiały niebezpieczne nie powinny przekraczać ilości określonych normach. Oprócz tego obiekt magazynowy musi być skutecznie zabezpieczony przed kradzieżą i dostępem osób nieupoważnionych poprzez prowadzenie książki ewidencji osób wchodzących do tego obiektu. Oprócz tego drzwi obiektu magazynowego winny być wyposażone w urządzenia umożliwiające stwierdzenie przez użytkowników pomieszczeń, prób nieuprawnionego otwarcia (np. plomby plastikowe, liczniki otwarcia drzwi, sygnalizatory elektroniczne, itp.). Do podstawowych zasad prawidłowego przechowywania materiałów niebezpiecznych należą, między innymi [15]: Odpowiednie zabezpieczenie magazynowania NMW przed bodźcami, które mogłyby doprowadzić do ich wybuchu, zapłonu, lub utraty określonych parametrów technicznych. Układanie opakowań lub pojemników z wyrobami w taki sposób, aby nie mogły przypadkowo przemieszczać się, przewracać, deormować pod wpływem nadmiernego ciężaru. Należy zapewnić ich stateczność i właściwe wietrzenie podczas magazynowania. Wewnątrz pomieszczenia magazynowego powinny znajdować się tablice zawierające inormacje o: klasach, podklasach i grupy zgodności materiałów wybuchowych i amunicji, dopuszczalną ilość przechowywanych wyrobów oraz dopuszczalną liczę pracowników obsługi mogących przebywać jednocześnie w obiekcie magazynowym. Opakowania do magazynowania NMW powinny być szczelnie zamknięte i zaplombowane plombą metaliczną lub nieusuwalną. W magazynach dla celów bezpieczeństwa kategorycznie zabrania się pozostawiać lub rozmieszczać opakowania z materiałami niebezpiecznymi w przejściach roboczych i kontrolnych. Zabronione jest przechowywanie nieopakowanych niebezpiecznych materiałów wybuchowych. 9391

4 1.3 Wymagania stawiane budynkom przeznaczonym do magazynowania niebezpiecznych materiałów wybuchowych Aktualne przepisy prawne [14,15,16,17,20, 21,22,23] jasno precyzują warunki, jakie musi spełniać budynek pełniący unkcję magazynu dla niebezpiecznych materiałów wybuchowych. Obiekty magazynowe, w których przechowywane są materiały wybuchowe powinny spełniać wymagania mające na celu ochronę zdrowia i życia ludzkiego, mienia oraz środowiska naturalnego. Można je podzielić na 4 zasadnicze grupy wymagań (rys. 2). Rys. 2. Klasyikacja materiałów niebezpiecznych wg Umowy ADR. Źródło: opracowanie na podstawie [15] W przypadku pierwszego z wymagań (odpowiednia lokalizacja magazynu) należy: lokalizować obiekty wyłącznie w wolno stojącym budynku; zachować bezpieczną odległość od innych obiektów usytuowanych w jego otoczeniu, poza częścią administracyjno-koszarową i mieszkaniową; dla zwiększenia bezpieczeństwa wykonać, jeśli to możliwe, zabezpieczenie techniczne w postaci obwałowania wokół obiektu lub wykorzystanie naturalnej przegrody np. gęsty las bądź wzgórza; w celu zredukowania do minimum zagrożenia adekwatnego do rodzaju i ilości zgromadzonego materiału wybuchowego, precyzyjnie określić strey bezpieczeństwa (obszarów oddziaływania). Oprócz tego w streie takiego obiektu nie powinny występować czynniki zwiększające ryzyko zaistnienia wybuchu, spalania lub utraty określonych parametrów technicznych przechowywanych materiałów. Jeśli chodzi o konstrukcję, to obiekt magazynowy winien: być jednokondygnacyjny; posiadać lekki, płaski dach; być wykonany z materiałów niepalnych o wymaganej klasie odporności ogniowej; być wyposażony np. odwodnienia liniowe, to elementy jego muszą być one wykonane z metali nieiskrzących, np. z mosiądzu. Biorąc pod uwagę dodatkowe wyposażenie i zabezpieczenie obiektu magazynowego, to: pomieszczenia, w których magazynowane są niebezpieczne materiały wybuchowe, zagrożone niebezpieczeństwem wydzielania się substancji trujących lub tworzących z powietrzem mieszaniny wybuchowe, muszą być wyposażone w urządzenia sygnalizujące ewentualne zagrożenie; obiekt powinien być wyposażony w sprawny system wentylacji pomieszczeń oraz sprawną i zgodną z wymogami i normami przewidzianymi dla przestrzeni zagrożonych wybuchem instalację elektryczną; obiekt, jeśli jest to wymagane ze względu na rodzaj magazynowanego w nim materiału, powinien posiadać instalację grzewczą, której temperatura jest co najmniej o 50 C niższa od temperatury rozkładu materiału wybuchowego, jednak nie wyższa niż 120 C; do obiektu magazynowego muszą zostać doprowadzone drogi dojazdowe, które będą spełniać wymogi stawiane drogom pożarowym; w celu dodatkowej ochrony, elewacja obiektu, w którym zlokalizowany jest magazyn ze środkami niebezpiecznymi powinna występować w kolorystyce otaczającego go krajobrazu; 9392

5 powierzchnie elementów budowlanych obiektu powinny być trwałe, gładkie, bez szpar i pęknięć; powłoki ścian, podłóg, suitów oraz elementów wyposażenia obiektu magazynowego powinny być, co najmniej trudno zapalne, podłogi i elementy wyposażenia powinny cechować się odpowiednia wytrzymałością na obciążenia, trwałością na zużycie oraz spełniać wymagania Polskiej Normy zharmonizowanej w zakresie ochrony przed elektrycznością statyczną (np. podłoga z nakładką z niepalnej gumy elektroprzewodzącej); drzwi magazynu powinny być wykonane z materiału niepalnego, otwierać się na zewnątrz, zamki umieszczone w drzwiach muszą posiadać zabezpieczenia przeciwko manipulacji, dodatkowo drzwi od wewnątrz powinny być wyposażone dodatkowo w zamek antypaniczny, zawiasy umieszczone na zewnątrz powinny posiadać sworznie zalutowane mosiądzem; lub zespawane w celu uniemożliwienia prób nieuprawnionego ich zdjęcia. dodatkowo drzwi powinny być wyposażone w urządzenia umożliwiające stwierdzenie przez użytkowników pomieszczeń, prób nieuprawnionego otwarcia (np. plomby plastikowe, liczniki otwarcia drzwi, sygnalizatory elektroniczne, itp.) w obiekcie powinno znajdować się wyjście ewakuacyjne; okna, jeżeli przewidziane są w projekcie obiektu, powinny być wykonane z materiału niepalnego lub trudno palnego, mogą spełniać unkcję dodatkowych wyjść ewakuacyjnych (w takim przypadku minimalne wymiary okna to 0,75 m x 0,75 m), powinny otwierać się na zewnątrz, co w razie potrzeby daje możliwość dodatkowej wentylacji pomieszczeń, dodatkowo szyby w oknach powinny być nieprzezroczyste (matowe lub pokryte olią zabezpieczająca przed przenikaniem światła słonecznego do magazynu); pomieszczenie należy wyposażyć w sprzęt gaśniczy zgodnie z obowiązującymi wymogami. Ostatnie z najistotniejszych wymagań stawianych przy magazynowaniu niebezpiecznych materiałów wybuchowych związane jest z personelem obsługowym. Stąd też wskazane jest zachowanie określonych procedur, np.: przed wejściem do magazynu obsługa musi zdać wszystkie urządzenia i przedmioty mogące powodować iskrzenie (np. teleony komórkowe, zapałki, zapalniczki); przed wejściem do magazynu obsługa musi wykonać operację pozbycia się ładunków elektrostatycznych poprzez dotknięcie tabliczki uziemiającej, znajdująca się przed wejściem do magazynu; wykorzystywać w pracach obsługowych wyłącznie narzędzi nieiskrzących. 2 PRZYKŁAD WYZNACZANIA STREFY BEZPIECZEŃSTWA DLA OBWALOWANEGO OBIEKTU MAGAZYNOWEGO PRZEZNACZONEGO DO NMW Dla zapewnienia bezpiecznego magazynowania niebezpiecznych materiałów wybuchowych oraz uniknięcia znaczących zniszczeń w przypadku niekontrolowanego wybuchu NMW, wykonuje się obliczenia stre bezpieczeństwa, nazywanych również obszarami oddziaływania. Strey te obrazują jak daleko od obiektów magazynowych mogą wystąpić zniszczenia i z jaką intensywnością zależną od ciśnienia ali uderzeniowej. W celu określenia stre ochronnych obliczenia wykonuje się zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 27 października 2010 r. [15], w sprawie pomieszczeń magazynowanych obiektów do przechowywania materiałów wybuchowych, broni, amunicji oraz wyrobów o przeznaczaniu wojskowym lub policyjnym. 2.1 Założenia Obliczenie maksymalnej ilości materiałów NMW wyrażone w równoważniku heksogenowym (G), które będzie można zgromadzić w danym budynku, dokonano przy założeniu, że wyznaczone obszary oddziaływania dla poszczególnych wielkości ali uderzeniowej P nie spowodują zagrożenia dla istniejących obiektów poza terenem zamkniętym (na terenie otwartym). Oprócz tego: W budynku magazynowym przechowywane i obsługiwane będą wojskowe niebezpieczne materiały wybuchowe zaliczane do klasy 1 następujących podklas: 1.1, 1.2, 1.3,

6 Wielkości maksymalne stre oddziaływania budynku, które nie powodują zagrożenia dla istniejących obiektów na terenie i poza terenem zamkniętym określono na podstawie Rozporządzenia [15]. Dla przyjętych wielkości i stre oddziaływania maksymalne wielkości równoważnika heksogenowego (G) wyrażonego w kg wzorcowego heksogenu magazynowanego ładunku zdolnego do generowania wybuchu ali uderzeniowej ( P ) wyliczono dla przyjętych podklas niebezpiecznych materiałów wybuchowych. 2.2 Algorytm obliczeń W rozważanym przypadku przyjęto następujący algorytm obliczeń, opierając się na wzorach zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 27 października 2010 r.[15]: Wyznaczanie na podstawie mapy sytuacyjnej strey 1 o P = 1 kpa, poprzez określenie promienia maksymalnej bezpiecznej odległości. Wyznaczenie wartości równoważnika heksogenowego (G) dla odległości powyżej 80 do 500 m. Określa on maksymalną ilość NMW jaka może być zgromadzona w danym obiekcie magazynowym. Dla rozważanego przypadku: L 27, ,1 1 3,693 1 d G 0,63 0, ,693 P 2213,41833 kg w. h. gdzie: G równoważnik heksogenowy wzorcowego heksogenu (w.h.) magazynowanego ładunku, zdolnego do generowania przy wybuchu ali uderzeniowej [kg], L minimalna dopuszczalna odległość od obwałowanego obiektu bazowego [m], d P nadciśnienie ali uderzeniowej [kpa]. Wyznaczenie stre bezpieczeństwa obiektów bazowych dla wielkości al uderzeniowej: P = 3 kpa, P = 5 kpa, P = 35 kpa, P = 60 kpa, P = 80 kpa. Przykładowo dla rozważanego przypadku dla P = 3 kpa minimalna dopuszczalna odległość od obwałowanego obiektu bazowego wynosi 184,73m, a dla P = 5 kpa wartość ta spada do 121,68 m. Przykładową lokalizację obiektu magazynowego przeznaczonego do magazynowania niebezpiecznych materiałów wybuchowych z zaznaczeniem stre oddziaływania zamieszczono na rys. 3. Jak można zauważyć widoczna jest tutaj zmiana kształtu strey oddziaływania takiego obiektu w zależności od występujących przeszkód. Poza pewne strey oddziaływania nachodzą na tereny zamieszkałe zabudowania gospodarcze. (1) 9394

7 Rys. 3. Przykładowa lokalizacja obiektu magazynowego przeznaczonego do magazynowania niebezpiecznych materiałów wybuchowych. Źródło: opracowanie własne WNIOSKI Niebezpieczne materiały wybuchowe z uwagi na swoje własności izyko-chemiczne wymagają określonych działań w zakresie szeroko rozumianej logistyki. W przypadku materiałów wojskowych zarówno w czasie pokoju, jak i podczas misji szczególne znaczenie zwraca się na lokalizację obiektów magazynowych. Zdaniem autorów bardzo ważnym elementem na etapie projektowania magazynu, w którym przechowywane będą NMW jest dokłada analiza lokalizacyjna takiego obiektu, gdyż w przypadku utworzenia magazynu np. w pobliżu zabudowy mieszkalnej skutkować to może protestami mieszkańców, dużymi nakładami inansowymi w wyniku wypłacania odszkodowań np. za ograniczenie w korzystaniu z nieruchomości (zakaz zabudowy) a także wzrostem nakładów inansowych związanych z samą budowa obiektów. Wzrost kosztów wykonawstwa może nastąpić poprzez konieczność budowania dodatkowych obwałowań ziemnych od strony zabudowy mieszkaniowej. Reasumując, zaprojektowanie stre bezpieczeństwa, przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, odpowiednio zaprojektowane i wykonane budynki magazynowe oraz systematyczne kontrole obiektów budowlanych (zgodnie z przepisami budowlanymi), w których zlokalizowane są 9395

8 magazyny materiałów niebezpiecznych, pozwalają na minimalizację zagrożeń i bezpieczne użytkowanie składów środków bojowych. Streszczenie Niniejszy artykuł poświecono zapadniom logistyki w Silach Zbrojnych RP. Biorąc pod uwagę członkostwo Polski w Pakcie Północno-atlantyckim i wynikającym z tego wymaganiom autorzy skupili się na jednym z ważnych elementów w obecnych wojskowych systemach logistycznych, a mianowicie obiektach magazynowych. Ze względu na możliwość wystąpienia trzech kategorii scenariuszy w obecnych działaniach stojących przed jednostkami Wojska Polskiego (obronność kraju, misje stabilizacyjne, bezpieczeństwo wewnętrzne), zwrócono uwagę na aspekt lokalizacji magazynów, w których przechowywane się wojskowe niebezpieczne materiały wybuchowe. Zgodnie z uwarunkowaniami prawnymi są one zaliczane m.in. do podklas wg przepisów ADR odpowiednio: 1.1, 1.2, 1.3, 1.4. Bazując na obowiązujących w Polsce przepisach autorzy zaprezentowali istotę wyznaczania stre bezpieczeństwa dla przykładowego obiektu obwałowanego, zlokalizowanego w sąsiedztwie cywilnych zabudowań. Dla tego obiektu przedstawiono strey oddziaływania uwzględniając zmianę ukształtowania terenu. The importance o designating security zones or a military hazardous explosives warehouse Abstract This article deals with the issues o logistics pertaining to the Armed Forces o the Republic o Poland. Considering the Polish membership in the North Atlantic Alliance and the requirements resulting thereo, the authors ocused on one o the most important elements o the contemporary military logistics, i.e. military warehouses. In view o the possibility o occurrence o three categories o scenarios which the units o the Polish Armed Forces ace (deense o the country, crisis response operations, internal security), attention was drawn to the aspect o location o warehouses where hazardous military explosive materials are stored. Pursuant to legal requirements, these all into the subclasses according to the ADR regulations: 1.1, 1.2, 1.3, 1.4. respectively. Based on the binding Polish regulations, the authors presented the importance o designating security zones or an example o embanked military object located in the vicinity o civil housing area. Impact zones were presented or this object in view o the altered topography. BIBLIOGRAFIA 1. Bailey A., Murray S.G.: Explosives, propellants and pyrotechnics. Royal Military College o Science, Shrivenham (UK), Brassey s, London Bargłowski W.: Wynajem długoterminowy nowa orma pozyskiwania pojazdów. Przegląd Wojsk Lądowych nr 01/2012, s Bursztyński A.: Rola i zadania wojskowego oddziału gospodarczego w systemie zabezpieczenia logistycznego Marynarki Wojennej RP. Zeszyty Naukowe Akademii Marynarki Wojennej nr 1 (176)/2009, s European Agreement concerning the International Carriage o Dangerous Goods by Road. Wersja ECE/TRANS/ Gocuł M.: Współczesne uwarunkowania unkcjonowania i rozwoju Sił Zbrojnych RP. Kwartalnik Bellona nr 1/2014, s Jałowiec T.: Outsourcing usług transportowych w SZRP. Przegląd logistyczny nr 3 (011)/2010, s Kęsicki P.: Problemy szkolenia pododdziałów logistycznych. Przegląd logistyczny nr 2 (014)/2011, s Klechta R., Lis A.: Restrukturyzacja logistyki stacjonarnej. Przegląd Wojsk Lądowych nr 03(057)/2012, s Kubiak P.: Baza magazynowa produktów paliwowych. Przegląd logistyczny nr 3 (011)/2010, s

9 10. Lipińska E.J.: Preparations or the road transport logistics o hazardous materials on the example o Border Podkarpacki. Inrastructure And Ecology o Rural Areas nr 2/2010, PAN Oddział Kraków, s Military explosives. TM , Department o The Army Technical Manual, Washington Pawlisiak M.: System logistyczny a zadania wojsk. Przegląd Wojsk Lądowych nr 03(057)/2012, s Pohl H.-C., Systemy logistyczne. Podstawy organizacji i zarządzania. Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań, Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 22 grudnia 2005 r., w sprawie zasadniczych wymagań dla urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w przestrzeniach zagrożonych wybuchem (Dz. U. nr 263, poz. 2203). 15. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 27 października 2010 r., w sprawie pomieszczeń magazynowanych i obiektów do przechowywania materiałów wybuchowych, broni, amunicji oraz wyrobów o przeznaczaniu wojskowym lub policyjnym (Dz. U. nr. 222, poz. 1451). 16. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 lipca 2003 r., w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy produkcji, transporcie wewnątrzzakładowym oraz w obrocie materiałów wybuchowych, w tym wyrobów pirotechnicznych ( Dz. U. Nr 163, poz z późn. zm.). 17. Rozporządzenie Ministra Inrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r., w sprawie warunków technicznych, jakie powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. nr 75, poz. 690). 18. Różycki M., Kolanowski J.: Operacje transportowe materiałów wybuchowych. PPHU MORITZ Marek Różycki, Katowice Szymański K.: Wyzwania logistyki w 2011 roku. Przegląd logistyczny nr 1 (013)/2011, s Ustawa z dnia 22 czerwca 2001 r. o wykonaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym (Dz. U. nr 67, poz. 679z 2007 r. nr 235 poz., 1700). 21. Ustawa z dnia 24 sierpnia 1999 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U z 2009 r., nr 178, poz z późn. zm.). 22. Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U nr 80, poz. 717 z późn. zm.). 23. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r., Prawo budowlane (Dz. U. nr 89, poz. 414 z późn. zm.) 24. Żabicki D.: Magazynowanie materiałów niebezpiecznych. Inżynieria & Utrzymanie Ruchu Zakładów Przemysłowych nr 5/