Instytut Obrabiarek i TBM, Politechnika Łódzka
|
|
- Maciej Witkowski
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 1 Autor dr inż. Stanisław Bąbol Instrukcja do ćwiczenia nr 4 Temat ćwiczenia Cel ćwiczenia: MIKROSKOPY WARSZTATOWE Celem ćwiczenia jest zapoznanie studentów z budową mikroskopów, ich wyposażenia oraz z techniką wybranych pomiarów, wykonywanych przy użyciu tego sprzętu. Program ćwiczenia: Ćwiczenie obejmuje: Literatura: zapoznanie się z budową mikroskopów warsztatowych oraz ich wyposażeniem, pomiar zarysu we współrzędnych prostokątnych, pomiar z wykorzystaniem czujnika optycznego, pomiar kąta z wykorzystaniem głowicy goniometrycznej, pomiar zarysu przez projekcję. 1. W. Jakubiec, J. Malinowski Metrologia wielkości geometrycznych, WNT, Warszawa 004 r.. A. Sadowski, E. Miernik, J. Sobol Metrologia długości i kąta, WNT, W-wa 1978 r. 3. E. Krawczuk Narzędzia do pomiaru długości i kąta, W-wa 1977 r. Wprowadzenie Mikroskopy pomiarowe są zaliczane do grupy optycznych przyrządów pomiarowych. Ich konstrukcja i bogate wyposażenie umożliwia wykonywanie pomiarów wymiarów liniowych i kątów zarówno metodą bezpośrednią jak też pośrednią. Możliwość pomiaru współrzędnych punktów pozwala na określenie najbardziej złożonych kształtów przedmiotu. W grupie mikroskopów pomiarowych wyróżnia się najczęściej: mikroskopy warsztatowe, mikroskopy uniwersalne, mikroskopy projekcyjne. Najszersze zastosowanie w praktyce mają mikroskopy warsztatowe. Budowane są one w dwu następujących typach: mikroskop warsztatowy mały MWM, mikroskop warsztatowy duży MWD.
2 Budowa mikroskopu warsztatowego. Obydwa typy mikroskopów charakteryzują się podobną budową. Również zasada działania jest niemalże identyczna. Budowę dużego mikroskopu warsztatowego (MWD) obrazuje rys.1. Rys. 1. Schemat dużego mikroskopu warsztatowego. 1-podstawa, - stół obrotowy (obrót pokrętło 7, blokada obrotu pokrętło 8), 3- szklana płyta, 4- pokrętło przesuwu poprzecznego (kierunek y), 5- pokrętło przesuwu wzdłużnego (kierunek x); 10- pochylna kolumna, 11- pokrętło pochylania kolumny, 14 tubus, 16 pokrętło precyzyjnej regulacji ostrości, 17- obiektyw, 18- głowica goniometryczna, 19- okular główny, 0- okular pomocniczy. Na podstawie 1 znajduje się łożyskowany tocznie obrotowy stół pomiarowy. W stole tym umieszczona jest szklana płyta 3 umożliwiająca wykonywanie pomiarów w tzw. świetle przechodzącym, czyli przy oświetleniu przedmiotu od spodu i pomiarów z użyciem przystawki projekcyjnej. W polu widzenia okularu widoczny jest wtedy cień przedmiotu. Stół pomiarowy mikroskopu posiada możliwość ruchu w dwu wzajemnie prostopadłych kierunkach (najczęściej: kierunek wzdłużny x 150 mm, kierunek poprzeczny y 50 mm). Przesuwy w tych kierunkach realizowane są przez obrót bębnów śrub mikrometrycznych 4 i 5.Zakresy pomiarowe tych śrub wynoszą z reguły 5 mm (spotyka się również zakres 50 mm). W celu wykorzystania pełnych możliwości ruchowych stolika (rozszerzenia zakresu pomiarowego), należy włożyć lub wymienić na odpowiednią płytkę wzorcową pomiędzy powierzchnię oporową stołu, a końcówkę śruby mikrometrycznej zmieniając w ten sposób położenie zakresu pomiarowego śrub mikrometrycznych. Obrót stołu pomiarowego realizowany jest pokrętłem 7. Określone położenie kątowe stołu blokowane jest pokrętłem 8. Rowki teowe stołu umożliwiają zarówno mocowanie wyposażenia dodatkowego (np. przystawki kłowej lub pryzmowej) jak też mocowania mierzonego przedmiotu.
3 3 W przypadku pomiaru przedmiotu, którego zarys jest nierównoległy do powierzchni stołu (a więc nie leży w płaszczyźnie prostopadłej do osi optycznej mikroskopu), należy, wynikłe stąd zniekształcenie obrazu korygować pochyleniem kolumny 10 doprowadzając kierunek osi optycznej do położenia prostopadłego do płaszczyzny zarysu. Pochylenie to wykonuje się pokrętłem 11, a wielkość kąta pochylenia odczytuje się na skali pokrętła. Z kolumną, poprzez ramię 1, związany jest tubus mikroskopu 14. Na boku ramienia znajduje się pokrętło umożliwiające ruch w kierunku pionowym a określone położenie tubusu ustalone jest pokrętłem 13. Pokrętła powyższe umożliwiają zgrubne ustawienie ostrości widzenia przedmiotu mierzonego, natomiast dokładnego ustawienia dokonuje się przy użyciu pierścienia 16. Poniżej pierścienia znajduje się rowek umożliwiający zainstalowanie oświetlacza górnego(na rysunku brak), który wykorzystany jest przy pomiarach w świetle odbitym. U góry tubusu, w specjalnym gnieździe, osadzona jest głowica goniometryczna 18. Budowę głowicy goniometrycznej przedstawiono na rys.. W dolnej części tubusu znajduje się gniazdo do wkręcania wymiennych obiektywów (na wyposażeniu mikroskopu znajdują się obiektywy o powiększeniach: x1; x1,5; x3; x5). Powiększenie optyczne mikroskopu jest iloczynem powiększenia okularu (x10) i użytego obiektywu, a więc może wynosić: x10; x15, x30; x50). Mikroskop warsztatowy mały zbudowany jest podobnie. Najistotniejsze różnice to: mniejsze wymiary gabarytowe, mniejsze przesuwy pomiarowe stolika, brak stołu obrotowego. Stół pomiarowy tego mikroskopu może wykonać jedynie stosunkowo mały ruch obrotowy wynoszący 6 0, wykorzystywany w celach nastawczych. Głowica goniometryczna Budowę głowicy goniometrycznej przedstawia rysunek. a) pokrętło obrotu płytki okular główny okular pomocniczy korpus głowicy płytka głowicy goniometrycznej część ustalająca
4 4 b) podziałka kątowa płytki zbiór kres odniesienia Rys.. Głowica goniometryczna. a schemat budowy, b płytka głowicy. Podstawowe elementy głowicy goniometrycznej mikroskopu zaznaczono na rys a. Z korpusem głowicy są połączone dwa okulary: okular główny - służący do obserwacji części środkowej płytki (kres, którymi domierzamy się do zarysu mierzonego przedmiotu. Punkt przecięcia się poziomej kresy ze środkową kresą pionową nazywany jest krzyżem głowicy goniometrycznej) oraz okular pomocniczy służący do obserwacji podziałki kątowej wykonanej co 1 0 w przedziale (pomiaru kąta obrotu płytki z wykorzystaniem noniusza). Obydwa okulary posiadają regulację ostrości widzenia elementów odniesienia. Widok obrotowej płytki szklanej przedstawia rys b. Pola widzenia w okularze głównym i pomocniczym zamieszczono odpowiednio na rys 3a i 3b. a) b) Rys.3. Pole widzenia w okularze a głównym, b pomocniczym. Noniusz do odczytu wartości kątowej (rys. 3b) posiada rozdzielczość odczytu 1, a sposób odczytu wyniku jest następujący: ustalenie kresy skali stopniowej znajdującej się w zakresie podziałki minutowej noniusza (na rys. jest to kresa 30 0 ), odczyt liczby minut wskazywanej przez tę kresę(na rys. jest to wartość 5). Wynik odczytu
5 5 Mikroskopy warsztatowe najczęściej posiadają następujące wyposażenie: głowice rewolwerowe z wzorcami łuków, gwintów i.t.p., nożyki pomiarowe, przystawka projekcyjna, czujnik optyczny, głowica podwójnego obrazu, wymienne obiektywy (x1; x1,5; x3; x5), przystawka kłowa i pryzmowa. Do pomiarów w trakcie ćwiczenia zostanie wykorzystany czujnik optyczny oraz przystawka projekcyjna. Czujnik optyczny Schemat czujnika optycznego przedstawia rysunek 4. Rys 4a wyjaśnia zasadę działania czujnika. Mierzony przedmiot dosuwa się do końcówki pomiarowej 1 za pomocą pokręteł śrub mikrometrycznych mikroskopu (przedmiot mierzony powinien być zamocowany do stołu specjalnymi dociskami). Za poprawne położenie pomiarowe przedmiotu uważa się stan, kiedy podwójne kresy (bisektory) naniesione na płytkę 3 obejmą symetrycznie kresę domiarową głowicy goniometrycznej (rys 4b). W tym położeniu końcówka pomiarowa zajmuje położenie pionowe. W korpusie czujnika (w osi źródła światła 4) znajdują się dwa pokrętła regulacyjne: pokrętło regulacji ostrości widzenia trzech par kres (od strony oświetlacza) oraz pokrętło zmiany kierunku nacisku mierniczego (po stronie przeciwległej). Czujnik optyczny pozwala na stykowe domierzanie się do zarysu mierzonego przedmiotu, co pierścieniowym obiektywu. a) b) Mierzony przedmiot Rys. 4. Czujnik optyczny. a) schemat optyczny, b) widok w okularze głowicy goniometrycznej; 1 -trzpień pomiarowy, - zwierciadło, 3 - płytka z trzema parami kres, 4 - źródło światła, 5- głowica goniometryczna.
6 6 Przykład pomiaru z zastosowaniem czujnika optycznego przedstawia rys. 5. W przypadku pomiaru średnicy otworu, ostateczny wynik pomiaru zależny jest od średnicy kulki pomiarowej d k. Oznaczając odpowiednio przez a 1 i a odczyty z bębnów śrub mikrometrycznych w położeniu 1 i, mierzone wartości oblicza się z zależności: D = a 1 a +d k a = a 1 a (1) 1 a) b) d k D Rys. 5. Przykład pomiaru za pomocą czujnika optycznego. a) średnicy otworu, b) wymiaru a. Pomiar zarysu we współrzędnych prostokątnych Pomiar ten polega na określeniu wartości współrzędnych prostokątnych punktów charakterystycznych mierzonego zarysu (rys.6). Punkty te naprowadza się na środek krzyża głowicy goniometrycznej i odczytuje wskazania bębnów śrub mikrometrycznych. Na podstawie tych wskazań określa się współrzędne prostokątne mierzonych punktów w przyjętym układzie współrzędnych. W przypadku zaokrąglenia naroży przedmiotu lub usytuowania krawędzi przedmiotu pod dowolnym kątem, odczytu współrzędnych należy dokonać po naprowadzeniu środka krzyża na punkty przecięcia poszczególnych krawędzi (rys.6 szczegół A). 1(x 1,y 1 ) A 3(x 3,y 3 ) (x,y ) y 5(x 5,y 5 ) 4(x 4,y 4 ) Szczegół A 1 x a Rys.6. Schemat pomiaru zarysu we współrzędnych prostokątnych.
7 Pomiar kąta z wykorzystaniem głowicy goniometrycznej 7 Pomiary kątów z wykorzystaniem głowicy goniometrycznej są często wykonywane w praktyce pomiarowej. Wpływa na to zarówno prostota pomiaru, jak też fakt, że inne metody pomiaru kąta nie mogą być w wielu przypadkach zastosowane, np.: pomiar kąta zarysu gwintu. W celu wykonania pomiaru należy: domierzyć się poziomą (lub pionową) kresą krzyża głowicy goniometrycznej do ramion (położenie A i B rys.7 ) mierzonego kąta, odczytać wartości kątowe w okularze pomocniczym głowicy (rys. 3b), obliczyć, w oparciu o uzyskane wyniki, wartość mierzonego kąta. Rys.7. Schemat pomiaru kąta z wykorzystaniem głowicy goniometrycznej. 4. Pomiar zarysu za pomocą przystawki projekcyjnej. Istota pomiaru za pomocą przystawki projekcyjnej polega na: porównaniu obrazu mierzonego przedmiotu z rysunkiem kontrolnym (wzorcem wykreślonym na kalce technicznej oraz zaznaczonymi polami tolerancji) umieszczonym na ekranie przystawki projekcyjnej, pomiarze odchyłek zarysu rzeczywistego w stosunku do wymiarów granicznych za pomocą stołu pomiarowego i śrub mikrometrycznych. Pierwsza możliwość jest z reguły stosowana do oceny poprawności wykonania przedmiotów o skomplikowanych kształtach, druga zaś jest niezbędna do określenia wartości koniecznych poprawek w procesie technologicznym. Przystawka projekcyjna jest zamocowana w miejscu usytuowania głowicy goniometrycznej, zarys przedmiotu sprawdzanego natomiast musi być prostopadły do osi optycznej mikroskopu. Przebieg ćwiczenia Zadanie 1 A B Wyznaczyć współrzędne prostokątne punktów charakterystycznych wskazanego zarysu oraz wykonać szkic mierzonego zarysu. Kolejność postępowania: 1. Określić położenie mierzonego przedmiotu w przyjętym układzie współrzędnych prostokątnych i wyznaczyć punkty charakterystyczne zarysu. Położenie to naszkicować w karcie pomiarów.. Położyć mierzony element na stole pomiarowym.
8 8 3. Włączyć oświetlenie górne pola widzenia mikroskopu. 4. Ustawić ostrość widzenia krzyża głowicy goniometrycznej. 5. Ustawić ostrość widzenia mierzonego profilu. 6. Włączyć i wyregulować oświetlenie skali kątowej mikroskopu. 7. Ustawić położenie kątowe głowicy goniometrycznej na wartość 0 º Sprawdzić i ustawić zerowe pochylenie kolumny. 9. Ustawić bębny śrub mikrometrycznych na wartości około 5 mm. 10. Przemieszczając przedmiot na stole pomiarowym doprowadzić zgrubnie do jego położenia zgodnie z rysunkiem 6. Położenie dokładne należy uzyskać przy pomocy pokręteł śrub mikrometrycznych. 11. Dokonać odczytu z bębnów śrub mikrometrycznych (a o,b o ) i wpisać w tabl. 1 karty pomiarów. 1. Przemieszczając stół za pomocą śrub mikrometrycznych naprowadzać kolejno mierzone punkty na środek głowicy goniometrycznej i notować odczyty (a i, b i ) z bębnów śrub mikrometrycznych w tablicy 1. W przypadku wyczerpania się zakresu pomiarowego któregoś z bębnów należy go rozszerzyć za pomocą płytek wzorcowych. Wymiary zastosowanych płytek wzorcowych wpisać do karty pomiarów. 13. Uwzględniając niezerowe wartości wskazań bębnów śrub dla punktu 0 oraz zmianę zakresu pomiarowego, obliczyć współrzędne (x, y) poszczególnych punktów dla przyjętego układu współrzędnych (rys. 6) według zależności: x i = a i a o + (w ai -w ao ) () y i = b i - b o + (w bi -w bo ) gdzie: a i,b i odczyty z odpowiednich bębnów śrub mikrometrycznych (a - przesuwu wzdłużnego x, b przesuwu poprzecznego y), a o, b o odczyty z bębnów śrub mikrometrycznych dla punktu 0, w ai, w bi wymiary płytek ) zastosowanych do pomiaru danego punktu, w ao, w bo wymiar płytki (stosu płytek) zastosowanych do pomiaru współrzędnej punktu Obliczyć niepewność pomiaru dla maksymalnej wartości współrzędnych x i y. W celu obliczenia niepewności pomiaru współrzędnych danego punktu, należy obliczyć wartości błędów cząstkowych, a mianowicie: błąd domierzania wynikający z precyzji ustawienia kres odniesienia głowicy goniometrycznej względem zarysu mierzonego przedmiotu. Wartości tego błędu, z uwagi na zróżnicowanie wzroku oraz predyspozycji osób mierzących, najlepiej wyznaczyć doświadczalnie poprzez określenie rozrzutu wartości współrzędnych przy wielokrotnym domierzaniu się krzyżem głowicy goniometrycznej do wybranego punktu zarysu. Wartość błędu obliczamy wg wzoru: dom. = c n R (3) gdzie: dom. graniczna wartość błędu domierzania. c n współczynnik zależny od liczby powtórzeń n. n c n 0,971 0,860 0,789 0,740 0,70 0,673 0,650 R rozstęp wartości odczytanych współrzędnych i (R = max - min ).
9 9 błąd przyrządu p,o. Wartość tego błędu (zawierająca składowe części mechanicznej mikroskopu, składowe układu optycznego oraz błąd odczytu) zależy od typu mikroskopu, kierunku i rodzaju pomiaru i jest obliczana według zależności podanych w tablicy 1. błąd wymiaru płytki wzorcowej w (stosu płytek) zastosowanej do rozszerzenia zakresu pomiarowego stolika przy pomiarze danego punktu. Do tego celu są stosowane płytki klasy II, a dopuszczalne błędy odtwarzania wynoszą: Długość nominalna L [mm] Niepewność pomiaru obliczamy ze wzoru : u w Dopuszczalne wartości błędów odtwarzania [m] do 10 0,45 Pow. 10 do 5 0,6 Pow.5 do 50 0,8 Pow.50 d0 75 1,0 (4) (.) ( dom p, o) ( w ) Podwójne uwzględnienie błędu domierzania wynika z faktu, że wyznaczenie współrzędnych punktów zarysu uwzględnia również pomiar w punkcie zerowym. Zadanie Dokonać pomiaru kąta z wykorzystaniem głowicy goniometrycznej. W tym celu należy: 1. Wykonać czynności regulacyjne mikroskopu: włączyć oświetlenie górne i przechodzące, ustawić ostrość widzenia kres krzyża głowicy, ustawić poprawność oświetlenia i ostrość widzenia skali kątowej, ustawić zerowe wartości kąta obrotu płytki i wartości pochylenia kolumny mikroskopu.. Położyć mierzony eksponat na stole mikroskopu i ustawić ostrość widzenia zarysu. 3. Wykorzystując pokrętła bębnów śrub mikrometrycznych i pokrętło obrotu płytki głowicy, domierzyć się poziomą (lub pionową) kresą krzyża głowicy goniometrycznej do ramion (położenie A i B rys.7 ) mierzonego kąta. Ustawienie zgrubne względem linii odniesienia głowicy dokonujemy poprzez przemieszczenie przedmiotu na stoliku. 4. Odczytać wartości kątowe w okularze pomocniczym głowicy (rys. 3b). 5. Obliczyć, w oparciu o uzyskane wyniki, wartość mierzonego kąta. 6. Obliczyć niepewność pomiaru. W celu obliczenia niepewności pomiaru, należy obliczyć wartości błędów cząstkowych, a mianowicie: błąd domierzania wynikający z precyzji ustawienia kres odniesienia głowicy goniometrycznej względem ramion mierzonego kąta. Wartości tego błędu, z tych samych przyczyn jak w zadaniu 1, najlepiej wyznaczyć doświadczalnie poprzez określenie rozrzutu wartości odczytu kąta przy wielokrotnym domierzaniu się
10 10 krzyżem głowicy goniometrycznej do tego samego ramienia kąta. Wartość błędu obliczamy identycznie jak w zadaniu 1. błąd przyrządu p,o. Wartość tego błędu (zawierająca składowe części mechanicznej mikroskopu, składowe układu optycznego oraz błąd odczytu) jest obliczana według zależności podanych w tablicy 1.Podczas pomiaru, ramiona mierzonego kąta z reguły nie mieszczą się w polu widzenia. Wówczas do zależności z tablicy 1 w miejsce f podstawiamy średnicę pola widzenia okularu zależną od stosowanego powiększenia. Wynosi ona : 1 mm dla p=10, 14mm dla p=15, 7mm dla p=30, 4,mm dla p=50. Niepewność pomiaru obliczamy ze wzoru : Zadanie 3 (5) u ( dom.) ( p, o) Dokonać pomiaru wskazanego wymiaru eksponatu za pomocą czujnika optycznego. 1. Wykonać czynności regulacyjne mikroskopu: zamocować obiektyw o powiększeniu x3, zamocować czujnik optyczny i wyregulować jego położenie kątowe, włączyć oświetlenie czujnika, ustawić ostrość widzenia kres krzyża głowicy, ustawić ostrość widzenia par kres, ustawić zerowe wartości kąta obrotu płytki i wartości pochylenia kolumny mikroskopu.. Położyć i zamocować mierzony eksponat na stole mikroskopu. 3. Wykorzystując pokrętła bębnów śrub mikrometrycznych i pokrętło opuszczania tubusu, domierzyć się końcówką czujnika do mierzonych powierzchni przedmiotu doprowadzając każdorazowo do symetrycznego położenia kresy domiarowej głowicy (rys. 4b). Przy pomiarze średnicy otworu należy przesuwać przedmiot w kierunku poprzecznym do uzyskania punktu zwrotnego ruchu podwójnych kres. 4. Odczytać wskazania wartości z bębna śruby mikrometryczne w kierunku pomiaru. 5. Obliczyć, w oparciu o uzyskane wyniki, mierzoną wartość (wzory 1). Według danych producenta, średnica kulki czujnika d k =,9851 0,0005 [mm]. 6. Obliczyć niepewność pomiaru. W celu obliczenia niepewności pomiaru, należy obliczyć wartości błędów cząstkowych, a mianowicie: błąd domierzania wynikający z precyzji ustawienia kresy krzyża głowicy goniometrycznej między parami kres (bisektorami). Wartości tego błędu, określona doświadczalnie wynosi 0,003 [mm]. błąd przyrządu p. Wartość tego błędu powinna uwzględniać zarówno błąd czujnika optycznego wynoszący p1 = 0,00 [mm] oraz błąd mikroskopu p, którą należy obliczyć według zależności podanych w tablicy 1. Podobnie, jak w zadaniach 1 i, wartość tego błędu zawiera składowe części mechanicznej mikroskopu, składowe układu optycznego oraz błąd odczytu. błąd kulki pomiarowej czujnika dk (tylko przy pomiarze wymiarów wewnętrznych). Błąd ten wynosi 0,0005 [mm].
11 11 Niepewność pomiaru obliczamy ze wzoru : Dla pomiaru wymiarów wewnętrznych: ud ( dom.) ( p1) ( p) ( dk ) (6) Dla pomiaru wymiarów mieszanych: ua ( dom.) ( p1) ( p) (7) Zadanie 4 Sprawdzić przez porównanie zgodność kształtu mierzonego z zarysem kontrolnym. Określić wielkość odchyłek granicznych i ich położenie w stosunku do sprawdzanego zarysu. Wykonać szkic zarysu. Kolejność postępowania: 1. Założyć wskazany rysunek kontrolny na ekran projektora.. Włączyć oświetlenie projekcyjne. 3. Położyć mierzony element na stole pomiarowym. 4. Nastawić ostrość widzenia cienia zarysu na ekranie. 5. Przemieszczając przedmiot doprowadzić do pokrycia cienia krawędzi bazowych z odpowiednimi liniami rysunku (linia c i d). a) b) i b i a b a Z r Poziom i c d i b i a Rys.7. Pomiar zarysu za pomocą przystawki projekcyjnej. a) zarys kontrolny, b) położenie po domierzeniu się zarysu rzeczywistego do linii c i d zarysu kontrolnego.
12 1 6. W karcie pomiarów zanotować odczyty z bębnów śrub mikrometrycznych. 7. Dla każdego z poziomów pomiarowych należy: pokręcając odpowiednim pokrętłem śruby mikrometrycznej, ustawić linię cienia sprawdzanego zarysu Z r z punktem i b (górnym wymiarem granicznym) zarysu kontrolnego. Odczyty z bębnów wpisać do karty pomiarów. powyższy pomiar wykonać domierzając się z punktem i a (dolnym wymiarem granicznym) zarysu kontrolnego. Odczyty z bębnów wpisać do karty pomiarów. 8. Dla każdego poziomu pomiarowego obliczyć wartość przekroczenia zarysu rzeczywistego w stosunku do wymiarów granicznych. Jeśli obliczone wartości są ujemne, oznacza to przekroczenie w głąb materiału, jeśli dodatnie na zewnątrz materiału. 9. Wskazać błąd zarysu Z jest to maksymalne przekroczenie na zewnątrz materiału względem linii górnego wymiaru granicznego lub maksymalne przekroczenie w głąb materiału względem dolnego wymiaru granicznego zarysu kontrolnego. 10. Obliczyć niepewność pomiaru uwzględniając następujące błędy cząstkowe: błąd domierzania wynikający z precyzji ustawienia zarysu mierzonego względem linii zarysu wzorcowego. Wartości tego błędu, określona doświadczalnie wynosi 0,0 [mm]. błąd przyrządu p. Wartość tego błędu należy obliczyć według zależności podanych w tablicy 1. błąd zarysu wzorcowego zw - należy go obliczyć według zależności podanych w tablicy 1. W zadaniu -powiększenie mikroskopu wynosi: p =15. Niepewność pomiaru obliczamy ze wzoru : uz ( dom.) ( p) ( zw) (8)
13 Tablica 1. Błędy mikroskopu przy pomiarze wymiarów liniowych z wykorzystaniem głowicy goniometrycznej [m]. 13 Graniczne wartości błędów przyrządów stosowanych w ćwiczeniu Typ mikroskopu MWM MWD MWD-cyfrowy Błąd mikroskopu przy pomiarze kątów z wykorzystaniem głowicy goniometrycznej []. Kierunek wzdłużny (x) L HL Kierunek poprzeczny (y) L HL L HL L HL ,7 f Błąd czujnika optycznego [mm] 0,00 L HL Błędy mikroskopu przy pomiarze wymiarów Kierunek wzdłużny (x) 3, liniowych z wykorzystaniem czujnika optycznego [m]. L HL Kierunek poprzeczny (y) 3, L HL Kierunek wzdłużny (x) 4 Błędy przyrządu przy pomiarze wymiarów liniowych z wykorzystaniem przystawki projekcyjnej [m]. L HL Kierunek poprzeczny (y) G Błąd rysunku kontrolnego (pomiar z przystawką projekcyjną) [mm]. p L mierzona długość przedmiotu [mm], H wysokość mierzonego przedmiotu (odległość mierzonego zarysu od powierzchni stołu mikroskopu)[mm], f długość ramienia kąta [mm], G - błąd rysunku kontrolnego. W zadaniu G = 0,5 [mm]. p zastosowane powiększenie mikroskopu. L HL L HL
14
15 15
Instytut Obrabiarek i TBM, Politechnika Łódzka
1 Autor dr inż. Stanisław Bąbol Instrukcja do ćwiczenia nr 11 Temat ćwiczenia POMIAR GWINTÓW Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest zapoznanie studentów z metodami i techniką pomiaru gwintów oraz z przyrządami
Bardziej szczegółowoPOMIARY METODAMI POŚREDNIMI NA MIKROSKOPIE WAR- SZTATOWYM. OBLICZANIE NIEPEWNOŚCI TYCH POMIARÓW
Józef Zawada Instrukcja do ćwiczenia nr P12 Temat ćwiczenia: POMIARY METODAMI POŚREDNIMI NA MIKROSKOPIE WAR- SZTATOWYM. OBLICZANIE NIEPEWNOŚCI TYCH POMIARÓW Cel ćwiczenia Celem niniejszego ćwiczenia jest
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA OPOLSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY Katedra Technologii Maszyn i Automatyzacji Produkcji POMIARY KĄTÓW I STOŻKÓW
POLITECHNIKA OPOLSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY Katedra Technologii Maszyn i Automatyzacji Produkcji TEMAT: Ćwiczenie nr 4 POMIARY KĄTÓW I STOŻKÓW ZADANIA DO WYKONANIA:. zmierzyć 3 wskazane kąty zadanego przedmiotu
Bardziej szczegółowoPOMIARY KĄTÓW I STOŻKÓW
WYDZIAŁ MECHANICZNY Katedra Technologii Maszyn i Automatyzacji Produkcji Ćwiczenie nr 4 TEMAT: POMIARY KĄTÓW I STOŻKÓW ZADANIA DO WYKONANIA:. zmierzyć trzy wskazane kąty zadanego przedmiotu kątomierzem
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE NR 79 POMIARY MIKROSKOPOWE. I. Cel ćwiczenia: Zapoznanie się z budową mikroskopu i jego podstawowymi możliwościami pomiarowymi.
ĆWICZENIE NR 79 POMIARY MIKROSKOPOWE I. Zestaw przyrządów: 1. Mikroskop z wymiennymi obiektywami i okularami.. Oświetlacz mikroskopowy z zasilaczem. 3. Skala mikrometryczna. 4. Skala milimetrowa na statywie.
Bardziej szczegółowoKATEDRA TECHNOLOGII MASZYN I AUTOMATYZACJI PRODUKCJI ĆWICZENIE NR 2 POMIAR KRZYWEK W UKŁADZIE WSPÓŁRZĘDNYCH BIEGUNOWYCH
KATEDRA TECHNOLOGII MASZYN I AUTOMATYZACJI PRODUKCJI TEMAT ĆWICZENIA: ĆWICZENIE NR 2 POMIAR KRZYWEK W UKŁADZIE WSPÓŁRZĘDNYCH BIEGUNOWYCH ZADANIA DO WYKONANIA: 1. Pomiar rzeczywistego zarysu krzywki. 2.
Bardziej szczegółowoMetrologia: charakterystyki podstawowych przyrządów pomiarowych. dr inż. Paweł Zalewski Akademia Morska w Szczecinie
Metrologia: charakterystyki podstawowych przyrządów pomiarowych dr inż. Paweł Zalewski Akademia Morska w Szczecinie Przyrządy z noniuszami: Noniusz jest pomocniczą podziałką, służącą do powiększenia dokładności
Bardziej szczegółowoPomiary gwintów w budowie maszyn / Jan Malinowski, Władysław Jakubiec, Wojciech Płowucha. wyd. 2. Warszawa, Spis treści.
Pomiary gwintów w budowie maszyn / Jan Malinowski, Władysław Jakubiec, Wojciech Płowucha. wyd. 2. Warszawa, 2010 Spis treści Przedmowa 9 1. Wiadomości ogólne 11 1.1. Podział i przeznaczenie gwintów 11
Bardziej szczegółowoSystemy Ochrony Powietrza Ćwiczenia Laboratoryjne
POLITECHNIKA POZNAŃSKA INSTYTUT INŻYNIERII ŚRODOWISKA PROWADZĄCY: mgr inż. Łukasz Amanowicz Systemy Ochrony Powietrza Ćwiczenia Laboratoryjne 3 TEMAT ĆWICZENIA: Badanie składu pyłu za pomocą mikroskopu
Bardziej szczegółowoTemat ćwiczenia. Cechowanie przyrządów pomiarowych metrologii długości i kąta
POLITECHNIKA ŚLĄSKA W YDZIAŁ TRANSPORTU Temat ćwiczenia Cechowanie przyrządów pomiarowych metrologii długości i kąta Cel ćwiczenia Zapoznanie studentów z metodami sprawdzania przyrządów pomiarowych. I.
Bardziej szczegółowoPOMIARY POŚREDNIE. Zakład Metrologii i Systemów Pomiarowych P o l i t e c h n i k a P o z n ańska
Zakład Metrologii i Systemów Pomiarowych P o l i t e c h n i k a P o z n ańska ul. Jana Pawła II 2 60-965 POZNAŃ (budynek Centrum Mechatroniki, Biomechaniki i Nanoinżynierii) www.zmisp.mt.put.poznan.pl
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTYTUT OBRABIAREK I TECHNOLOGII BUDOWY MASZYN. Ćwiczenie B-2 POMIAR PROSTOLINIOWOŚCI PROWADNIC ŁOŻA OBRABIARKI
POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTYTUT OBRABIAREK I TECHNOLOGII BUDOWY MASZYN Ćwiczenie B-2 Temat: POMIAR PROSTOLINIOWOŚCI PROWADNIC ŁOŻA OBRABIARKI Opracowanie: dr inż G Siwiński Aktualizacja i opracowanie elektroniczne:
Bardziej szczegółowoPOMIARY POŚREDNIE POZNAŃ III.2017
Zakład Metrologii i Systemów Pomiarowych P o l i t e c h n i k a P o z n ańska ul. Jana Pawła II 24 60-965 POZNAŃ (budynek Centrum Mechatroniki, Biomechaniki i Nanoinżynierii) www.zmisp.mt.put.poznan.pl
Bardziej szczegółowoSTYKOWE POMIARY GWINTÓW
Zakład Metrologii i Systemów Pomiarowych P o l i t e c h n i k a P o z n ańska ul. Jana Pawła II 24 60-965 POZNAŃ (budynek Centrum Mechatroniki, Biomechaniki i Nanoinżynierii) www.zmisp.mt.put.poznan.pl
Bardziej szczegółowoŚWIADECTWO WZORCOWANIA
LP- MET Laboratorium Pomiarów Metrologicznych Długości i Kąta ul. Dobrego Pasterza 106; 31-416 Kraków tel. (+48) 507929409; (+48) 788652233 e-mail: lapmet@gmail.com http://www.lpmet..pl LP-MET Laboratorium
Bardziej szczegółowoWZORCE I PODSTAWOWE PRZYRZĄDY POMIAROWE
WZORCE I PODSTAWOWE PRZYRZĄDY POMIAROWE 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest: 1. Poznanie podstawowych pojęć z zakresu metrologii: wartość działki elementarnej, długość działki elementarnej, wzorzec,
Bardziej szczegółowoWYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA ZAŁAMANIA SZKŁA ZA POMOCĄ SPEKTROMETRU CZĘŚĆ (A-zestaw 1) Instrukcja wykonawcza
ĆWICZENIE 76A WYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA ZAŁAMANIA SZKŁA ZA POMOCĄ SPEKTROMETRU CZĘŚĆ (A-zestaw ) Instrukcja wykonawcza. Wykaz przyrządów Spektrometr (goniometr) Lampy spektralne Pryzmaty. Cel ćwiczenia
Bardziej szczegółowoLaboratorium metrologii
Wydział Inżynierii Mechanicznej i Mechatroniki Instytut Technologii Mechanicznej Laboratorium metrologii Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Temat ćwiczenia: Pomiary wymiarów zewnętrznych Opracował:
Bardziej szczegółowoWYZNACZANIE PROMIENIA KRZYWIZNY SOCZEWKI I DŁUGOŚCI FALI ŚWIETLNEJ ZA POMOCĄ PIERŚCIENI NEWTONA
Ćwiczenie 81 A. ubica WYZNACZANIE PROMIENIA RZYWIZNY SOCZEWI I DŁUGOŚCI FALI ŚWIETLNEJ ZA POMOCĄ PIERŚCIENI NEWTONA Cel ćwiczenia: poznanie prążków interferencyjnych równej grubości, wykorzystanie tego
Bardziej szczegółowoPOMIARY WYMIARÓW ZEWNĘTRZNYCH, WEWNĘTRZNYCH, MIESZANYCH i POŚREDNICH
PROTOKÓŁ POMIAROWY Imię i nazwisko Kierunek: Rok akademicki:. Semestr: Grupa lab:.. Ocena.. Uwagi Ćwiczenie nr TEMAT: POMIARY WYMIARÓW ZEWNĘTRZNYCH, WEWNĘTRZNYCH, MIESZANYCH i POŚREDNICH CEL ĆWICZENIA........
Bardziej szczegółowoPomiary wymiarów zewnętrznych (wałków)
Pomiary wymiarów zewnętrznych (wałków) I. Cel ćwiczenia. Zapoznanie się ze sposobami pomiaru średnic oraz ze sprawdzaniem błędów kształtu wałka, a także przyswojeniu umiejętności posługiwania się stosowanymi
Bardziej szczegółowoPomiary otworów. Ismena Bobel
Pomiary otworów Ismena Bobel 1.Pomiar średnicy otworu suwmiarką. Pomiar został wykonany metodą pomiarową bezpośrednią. Metoda pomiarowa bezpośrednia, w której wynik pomiaru otrzymuje się przez odczytanie
Bardziej szczegółowoWYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA ZAŁAMANIA SZKŁA ZA POMOCĄ SPEKTROMETRU.
0.X.00 ĆWICZENIE NR 76 A (zestaw ) WYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA ZAŁAMANIA SZKŁA ZA POMOCĄ SPEKTROMETRU. I. Zestaw przyrządów:. Spektrometr (goniometr), Lampy spektralne 3. Pryzmaty II. Cel ćwiczenia: Zapoznanie
Bardziej szczegółowoPOMIAR ODLEGŁOŚCI OGNISKOWYCH SOCZEWEK. Instrukcja wykonawcza
ĆWICZENIE 77 POMIAR ODLEGŁOŚCI OGNISKOWYCH SOCZEWEK Instrukcja wykonawcza 1. Wykaz przyrządów Ława optyczna z podziałką, oświetlacz z zasilaczem i płytka z wyciętym wzorkiem, ekran Komplet soczewek z oprawkami
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA OPOLSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY Katedra Technologii Maszyn i Automatyzacji Produkcji
POLITECHNIKA OPOLSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY Katedra Technologii Maszyn i Automatyzacji Produkcji Ćwiczenie nr TEMAT: SPRAWDZANIE SPRAWDZIANU DWUGRANICZNEGO TŁOCZKOWEGO DO OTWORÓW ZADANIA DO WYKONANIA:. przeprowadzić
Bardziej szczegółowoPL B1. POLITECHNIKA ŚWIĘTOKRZYSKA, Kielce, PL BUP 07/19. PAWEŁ ZMARZŁY, Brzeziny, PL WUP 08/19. rzecz. pat.
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 233066 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 427690 (51) Int.Cl. G01B 5/08 (2006.01) G01B 3/18 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data
Bardziej szczegółowoNazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 51: Współczynnik załamania światła dla ciał stałych
Nazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 5: Współczynnik załamania światła dla ciał stałych Cel ćwiczenia: Wyznaczenie współczynnika załamania światła dla szkła i pleksiglasu metodą pomiaru grubości
Bardziej szczegółowoSPRAWDZANIE NARZĘDZI POMIAROWYCH
Zakład Metrologii i Systemów Pomiarowych P o l i t e c h n i k a P o z n ańska ul. Jana Pawła II 4 60-965 POZNAŃ (budynek Centrum Mechatroniki, Biomechaniki i Nanoinżynierii) www.zmisp.mt.put.poznan.pl
Bardziej szczegółowoPrzekrój 1 [mm] Przekrój 2 [mm] Przekrój 3 [mm]
POLITECHNIKA POZNAŃSKA Instytut Technologii Mechanicznej Zakład Metrologii i Systemów Pomiarowych LABORATORIUM METROLOGII... (Imię i nazwisko) Wydział... Kierunek... Grupa... Rok studiów... Semestr...
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ INŻYNIERII ZARZĄDZANIA PODSTAWY TECHNIKI I TECHNOLOGII
POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA WYDZIAŁ INŻYNIERII ZARZĄDZANIA KATEDRA ZARZĄDZANIA PRODUKCJĄ Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu: PODSTAWY TECHNIKI I TECHNOLOGII Kod przedmiotu: ISO1123, I NO1123
Bardziej szczegółowoWYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA ZAŁAMANIA ŚWIATŁA METODĄ SZPILEK I ZA POMOCĄ MIKROSKOPU
WYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA ZAŁAMANIA ŚWIATŁA METODĄ SZPILEK I ZA POMOCĄ MIKROSKOPU Cel ćwiczenia: 1. Zapoznanie z budową i zasadą działania mikroskopu optycznego. 2. Wyznaczenie współczynnika załamania
Bardziej szczegółowoSprawdzenie narzędzi pomiarowych i wyznaczenie niepewności rozszerzonej typu A w pomiarach pośrednich
Podstawy Metrologii i Technik Eksperymentu Laboratorium Sprawdzenie narzędzi pomiarowych i wyznaczenie niepewności rozszerzonej typu A w pomiarach pośrednich Instrukcja do ćwiczenia nr 4 Zakład Miernictwa
Bardziej szczegółowo( Wersja A ) WYZNACZANIE PROMIENI KRZYWIZNY SOCZEWKI I DŁUGOŚCI FALI ŚWIETLNEJ ZA POMOCĄ PIERŚCIENI NEWTONA.
0.X.203 ĆWICZENIE NR 8 ( Wersja A ) WYZNACZANIE PROMIENI KRZYWIZNY SOCZEWKI I DŁUGOŚCI FALI ŚWIETLNEJ ZA POMOCĄ PIERŚCIENI NEWTONA. I. Zestaw przyrządów:. Mikroskop. 2. Płytki szklane płaskorównoległe.
Bardziej szczegółowoKatedra Technik Wytwarzania i Automatyzacji
Katedra Technik Wytwarzania i Automatyzacji METROLOGIA I KONTKOLA JAKOŚCI - LABORATORIM TEMAT: POMIARY ŚREDNIC OTWORÓW I WAŁKÓW . Cele ćwiczenia zapoznanie studentów z podstawowymi narzędziami pomiarowymi
Bardziej szczegółowoSPRAWDZANIE NARZĘDZI POMIAROWYCH
Zakład Metrologii i Systemów Pomiarowych P o l i t e c h n i k a P o z n ańska ul. Jana Pawła II 4 60-965 POZNAŃ (budynek Centrum Mechatroniki, Biomechaniki i Nanoinżynierii) www.zmisp.mt.put.poznan.pl
Bardziej szczegółowoAutor - dr inż. Józef Zawada. Instrukcja do ćwiczenia nr 6 SPRAWDZANIE CZUJNIKÓW ZĘBATYCH
Autor - dr inż. Józef Zawada Instrukcja do ćwiczenia nr 6 Temat ćwiczenia SPRAWDZANIE CZUJNIKÓW ZĘBATYCH Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest zapoznanie studentów z wymaganiami stawianymi czujnikom zębatym
Bardziej szczegółowo1.Wstęp. Prąd elektryczny
1.Wstęp. Celem ćwiczenia pierwszego jest zapoznanie się z metodą wyznaczania charakterystyki regulacyjnej silnika prądu stałego n=f(u), jako zależności prędkości obrotowej n od wartości napięcia zasilania
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 41 POMIARY PRZY UŻYCIU GONIOMETRU KOŁOWEGO. Wprowadzenie teoretyczne
ĆWICZENIE 4 POMIARY PRZY UŻYCIU GONIOMETRU KOŁOWEGO Wprowadzenie teoretyczne Rys. Promień przechodzący przez pryzmat ulega dwukrotnemu załamaniu na jego powierzchniach bocznych i odchyleniu o kąt δ. Jeżeli
Bardziej szczegółowoCZUJNIKI I PRZETWORNIKI POJEMNOŚCIOWE
CZUJNIKI I PRZETWORNIKI POJEMNOŚCIOWE A POMIAR ZALEŻNOŚCI POJENOŚCI ELEKTRYCZNEJ OD WYMIARÓW KONDENSATOR PŁASKIEGO I Zestaw przyrządów: Kondensator płaski 2 Miernik pojemności II Przebieg pomiarów: Zmierzyć
Bardziej szczegółowo(13)B1 PL B1. (54) Sposób oraz urządzenie do pomiaru odchyłek okrągłości BUP 21/ WUP 04/99
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19)PL 176148 (13)B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 307963 (22) Data zgłoszenia: 30.03.1995 (51) IntCl6 G01B 5/20 (54) Sposób
Bardziej szczegółowoSPRAWDZANIE SPRAWDZIANU DWUGRANICZNEGO TŁOCZKOWEGO DO OTWORÓW
PROTOKÓŁ POMIAROWY Imię i nazwisko Kierunek: Rok akademicki:. Semestr: Grupa lab:.. Ocena.. Uwagi TEMAT: Ćwiczenie nr SPRAWDZANIE SPRAWDZIANU DWUGRANICZNEGO TŁOCZKOWEGO DO OTWORÓW CEL ĆWICZENIA........
Bardziej szczegółowoPL B1. Sposób prostopadłego ustawienia osi wrzeciona do kierunku ruchu posuwowego podczas frezowania. POLITECHNIKA POZNAŃSKA, Poznań, PL
PL 222915 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 222915 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 401901 (22) Data zgłoszenia: 05.12.2012 (51) Int.Cl.
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM OPTYKI GEOMETRYCZNEJ
LABORATORIUM OPTYKI GEOMETRYCZNEJ MIKROSKOP 1. Cel dwiczenia Zapoznanie się z budową i podstawową obsługo mikroskopu biologicznego. 2. Zakres wymaganych zagadnieo: Budowa mikroskopu. Powstawanie obrazu
Bardziej szczegółowoSposób wykonania ćwiczenia. Płytka płasko-równoległa. Rys. 1. Wyznaczanie współczynnika załamania materiału płytki : A,B,C,D punkty wbicia szpilek ; s
WYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA ZAŁAMANIA ŚWIATŁA METODĄ SZPILEK I ZA POMOCĄ MIKROSKOPU Cel ćwiczenia: 1. Zapoznanie z budową i zasadą działania mikroskopu optycznego.. Wyznaczenie współczynnika załamania światła
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA OPOLSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY Katedra Technologii Maszyn i Automatyzacji Produkcji
POLITECHNIKA OPOLSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY Katedra Technologii Maszyn i Automatyzacji Produkcji TEMAT : Ćwiczenie nr 3 POMIARY WYMIARÓW ZEWNĘTRZNYCH, WEWNĘTRZNYCH, MIESZANYCH i POŚREDNICH ZADANIA DO WYKONANIA:
Bardziej szczegółowoPomiary wymiarów kątowych i stożków
Wrocław, nia Metrologia Wielkości Geometrycznyc Ćwiczenie Rok i kierunek... Grupa (zień i gozina rozpoczęcia zajęć) Pomiary wymiarów kątowyc i stożków A. Pomiar ocyłki nacylenia. okonać pomiaru ocyłki
Bardziej szczegółowoKatedra Technik Wytwarzania i Automatyzacji STATYSTYCZNA KONTROLA PROCESU
Katedra Technik Wytwarzania i Automatyzacji METROLOGIA I KONTKOLA JAKOŚCI - LABORATORIUM TEMAT: STATYSTYCZNA KONTROLA PROCESU 1. Cel ćwiczenia Zapoznanie studentów z podstawami wdrażania i stosowania metod
Bardziej szczegółowoc) d) Strona: 1 1. Cel ćwiczenia
Strona: 1 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest ugruntowanie wiadomości dotyczących pomiarów wielkości geometrycznych z wykorzystaniem prostych przyrządów pomiarowych - suwmiarek i mikrometrów. 2. Podstawowe
Bardziej szczegółowoPrzedmowa Wiadomości ogólne... 17
Spis treści Przedmowa... 13 1. Wiadomości ogólne... 17 1.1. Metrologia i jej podział... 17 1.2. Metrologia wielkości geometrycznych, jej przedmiot i zadania... 20 1.3. Jednostka miary długości... 21 1.4.
Bardziej szczegółowoPomiar dyspersji materiałów za pomocą spektrometru
Ćwiczenie nr 9 Pomiar dyspersji materiałów za pomocą spektrometru I. Zestaw przyrządów 1. Spektrometr 2. Lampy spektralne: helowa i rtęciowa 3. Pryzmaty szklane, których własności mierzymy II. Cel ćwiczenia
Bardziej szczegółowoDOKŁADNOŚĆ POMIARU DŁUGOŚCI
1a DOKŁADNOŚĆ POMIARU DŁUGOŚCI 1. ZAGADNIENIA TEORETYCZNE: sposoby wyznaczania niepewności pomiaru standardowa niepewność wyniku pomiaru wielkości mierzonej bezpośrednio i złożona niepewność standardowa;
Bardziej szczegółowoWyznaczenie długości fali świetlnej metodą pierścieni Newtona
Politechnika Łódzka FTIMS Kierunek: Informatyka rok akademicki: 2008/2009 sem. 2. Termin: 23 III 2009 Nr. ćwiczenia: 412 Temat ćwiczenia: Wyznaczenie długości fali świetlnej metodą pierścieni Newtona Nr.
Bardziej szczegółowoTemat ćwiczenia. Pomiary gwintów
POLITECHNIKA ŚLĄSKA W YDZIAŁ TRANSPORTU Temat ćwiczenia Pomiary gwintów I. Cel ćwiczenia Zapoznanie się studentów z metodami pomiarów gwintów II. Wprowadzenie Pojęcia ogólne dotyczące gwintów metrycznych
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE NR 4 4. OBRÓBKA ROWKA PROSTOKĄTNEGO NA FREZARCE POZIOMEJ
ĆWICZENIE NR 4 4. OBRÓBKA ROWKA PROSTOKĄTNEGO NA FREZARCE POZIOMEJ 4.1. Zadanie technologiczne Dla zadanego rysunkiem wykonawczym wałka wykonać : - Plan operacyjny obróbki rowka prostokątnego, wykonywanego
Bardziej szczegółowoBADANIE INTERFEROMETRU YOUNGA
Celem ćwiczenia jest: BADANIE INTERFEROMETRU YOUNGA 1. poznanie podstawowych właściwości interferometru z podziałem czoła fali w oświetleniu monochromatycznym i świetle białym, 2. demonstracja możliwości
Bardziej szczegółowoDOKŁADNOŚĆ POMIARU DŁUGOŚCI 1
DOKŁADNOŚĆ POMIARU DŁUGOŚCI 1 I. ZAGADNIENIA TEORETYCZNE Niepewności pomiaru standardowa niepewność wyniku pomiaru wielkości mierzonej bezpośrednio i złożona niepewność standardowa. Przedstawianie wyników
Bardziej szczegółowoGEODEZJA WYKŁAD Pomiary kątów
GEODEZJA WYKŁAD Pomiary kątów Katedra Geodezji im. K. Weigla ul. Poznańska 2/34 Do rozwiązywania zadań z geodezji konieczna jest znajomość kątów w figurach i bryłach obiektów. W geodezji przyjęto mierzyć:
Bardziej szczegółowoPOMIARY OTWORÓW KATEDRA BUDOWY MASZYN KATEDRA BUDOWY MASZYN PRACOWNIA MIERNICTWA WARSZTATOWEGO PRACOWNIA MIERNICTWA WARSZTATOWEGO POMIARY OTWORÓW
POMIARY OTWORÓW POMIARY OTWORÓW Średnicę otworu definiujemy jako długość cięciwy otworu przechodzącej przez jego oś Do pomiaru otworów stosuje się następujące przyrządy pomiarowe: suwmiarkowe: suwmiarka
Bardziej szczegółowoPrzygotowanie do pracy frezarki CNC
Wydział Budowy Maszyn i Zarządzania Instytut Technologii Mechanicznej Maszyny i urządzenia technologiczne laboratorium Przygotowanie do pracy frezarki CNC Cykl I Ćwiczenie 2 Opracował: dr inż. Krzysztof
Bardziej szczegółowo(54) Przyrząd do pomiaru liniowych odchyleń punktów od kolimacyjnych płaszczyzn
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11)166470 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 293448 (51) IntCl6: G01C 15/00 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 11.02.1992 (54)
Bardziej szczegółowo1. Parametry gwintów, 2. Tolerancje gwintów, 3. Oznaczanie gwintów na rysunkach, 4. Metody pomiaru gwintów zewnętrznych: -średnicy podziałowej d 2,
1. Parametry gwintów,. Tolerancje gwintów, 3. Oznaczanie gwintów na rysunkach, 4. Metody pomiaru gwintów zewnętrznych: -średnicy podziałowej d, -średnic d 1 i d, - skoku P h, - kąta zarysu α. d - średnica
Bardziej szczegółowoKlasyfikacja przyrządów pomiarowych i wzorców miar
Klasyfikacja przyrządów pomiarowych i wzorców miar Przyrządy suwmiarkowe Przyrządy mikrometryczne wg. Jan Malinowski Pomiary długości i kąta w budowie maszyn Przyrządy pomiarowe Czujniki Maszyny pomiarowe
Bardziej szczegółowoWyznaczanie współczynnika załamania światła
Ćwiczenie O2 Wyznaczanie współczynnika załamania światła O2.1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest wyznaczenie współczynnika załamania światła dla przeźroczystych, płaskorównoległych płytek wykonanych z
Bardziej szczegółowoWyznaczanie momentu magnetycznego obwodu w polu magnetycznym
Ćwiczenie E6 Wyznaczanie momentu magnetycznego obwodu w polu magnetycznym E6.1. Cel ćwiczenia Na zamkniętą pętlę przewodnika z prądem, umieszczoną w jednorodnym polu magnetycznym, działa skręcający moment
Bardziej szczegółowoKATEDRA TECHNOLOGII MASZYN I AUTOMATYZACJI PRODUKCJI ĆWICZENIE NR 1
KATEDRA TECHNOLOGII MASZYN I AUTOMATYZACJI PRODUKCJI TEMAT ĆWICZENIA: ĆWICZENIE NR 1 SPRAWDZANIE PŁYTEK WZORCOWYCH ZADANIA DO WYKONANIA: 1. Ustalić klasę dokładności sprawdzanych płytek wzorcowych na podstawie:
Bardziej szczegółowoTolerancja wymiarowa
Tolerancja wymiarowa Pojęcia podstawowe Wykonanie przedmiotu zgodnie z podanymi na rysunku wymiarami, z uwagi na ograniczone dokładności wykonawcze oraz pomiarowe w praktyce jest bardzo trudne. Tylko przez
Bardziej szczegółowoBADANIE MIKROSKOPU. POMIARY MAŁYCH DŁUGOŚCI
ĆWICZENIE 43 BADANIE MIKROSKOPU. POMIARY MAŁYCH DŁUGOŚCI Układ optyczny mikroskopu składa się z obiektywu i okularu rozmieszczonych na końcach rury zwanej tubusem. Przedmiot ustawia się w odległości większej
Bardziej szczegółowoWyznaczanie składowej poziomej natężenia pola magnetycznego Ziemi za pomocą busoli stycznych
Ćwiczenie E12 Wyznaczanie składowej poziomej natężenia pola magnetycznego Ziemi za pomocą busoli stycznych E12.1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest wyznaczenie wartości składowej poziomej natężenia pola
Bardziej szczegółowoPaństwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Kaliszu
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Kaliszu Ć wiczenia laboratoryjne z fizyki Ćwiczenie 6 Wyznaczanie ogniskowych soczewek ze wzoru soczewkowego i metodą Bessela Kalisz, luty 2005 r. Opracował: Ryszard
Bardziej szczegółowoPomiar indukcji pola magnetycznego w szczelinie elektromagnesu
Ćwiczenie E5 Pomiar indukcji pola magnetycznego w szczelinie elektromagnesu E5.1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest pomiar siły elektrodynamicznej (przy pomocy wagi) działającej na odcinek przewodnika
Bardziej szczegółowoTolerancje kształtu i położenia
Strona z 7 Strona główna PM Tolerancje kształtu i położenia Strony związane: Podstawy Konstrukcji Maszyn, Tolerancje gwintów, Tolerancje i pasowania Pola tolerancji wałków i otworów, Układy pasowań normalnych,
Bardziej szczegółowoBADANIE POWTARZALNOŚCI PRZYRZĄDU POMIAROWEGO
Zakład Metrologii i Systemów Pomiarowych P o l i t e c h n i k a P o z n ańska ul Jana Pawła II 24 60-965 POZNAŃ budynek Centrum Mechatroniki, iomechaniki i Nanoinżynierii) wwwzmispmtputpoznanpl tel +48
Bardziej szczegółowoWyposażenie projektorów pomiarowych
Specyfikacja uzupełniająca Odstępy linii siatek 10X : 0,1 mm 20X : 0,05 mm 50X : 0,02 mm 100X : 0,01 mm Wyposażenie projektorów pomiarowych Grupa 1 Dla projektorów pomiarowych Te standardowe siatki pomiarowe
Bardziej szczegółowoWyznaczanie współczynnika załamania światła za pomocą mikroskopu i pryzmatu
POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA KATEDRA ZARZĄDZANIA PRODUKCJĄ Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu: MATEMATYKA Z ELEMENTAMI FIZYKI Kod przedmiotu: ISO73; INO73 Ćwiczenie Nr Wyznaczanie współczynnika
Bardziej szczegółowoSPRAWDZANIE NARZĘDZI POMIAROWYCH
Zakład Metrologii i Systemów Pomiarowych P o l i t e c h n i k a P o z n ańska ul. Jana Pawła II 4 60-965 POZNAŃ (budynek Centrum Mechatroniki, Biomechaniki i Nanoinżynierii) www.zmisp.mt.put.poznan.pl
Bardziej szczegółowoLaboratorium metrologii. Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych. Temat ćwiczenia: Pomiary gwintów
Wydział Inżynierii Mechanicznej i Mechatroniki Instytut Technologii Mechanicznej Laboratorium metrologii Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Temat ćwiczenia: Pomiary gwintów Opracowała dr inż. Eliza
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
Nazwa przedmiotu: Kierunek: Mechatronika Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy moduł kierunkowy ogólny Rodzaj zajęć: wykład, laboratorium I KARTA PRZEDMIOTU CEL PRZEDMIOTU PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE C1. Student
Bardziej szczegółowoPL B1. Oprzyrządowanie optimetru do pomiaru ściernego zużycia liniowego materiału konstrukcyjnego
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 212054 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 384478 (22) Data zgłoszenia: 18.02.2008 (51) Int.Cl. G01B 11/02 (2006.01)
Bardziej szczegółowoWyznaczanie momentu magnetycznego obwodu w polu magnetycznym
Ćwiczenie 11B Wyznaczanie momentu magnetycznego obwodu w polu magnetycznym 11B.1. Zasada ćwiczenia Na zamkniętą pętlę przewodnika z prądem, umieszczoną w jednorodnym polu magnetycznym, działa skręcający
Bardziej szczegółowoOBLICZANIE NADDATKÓW NA OBRÓBKĘ SKRAWANIEM na podstawie; J.Tymowski Technologia budowy maszyn. mgr inż. Marta Bogdan-Chudy
OBLICZANIE NADDATKÓW NA OBRÓBKĘ SKRAWANIEM na podstawie; J.Tymowski Technologia budowy maszyn mgr inż. Marta Bogdan-Chudy 1 NADDATKI NA OBRÓBKĘ b a Naddatek na obróbkę jest warstwą materiału usuwaną z
Bardziej szczegółowoTemat ćwiczenia. Pomiary płaskości i prostoliniowości powierzchni
POLITECHNIKA ŚLĄSKA W YDZIAŁ TRANSPORTU Temat ćwiczenia Pomiary płaskości i prostoliniowości powierzchni I. Cel ćwiczenia. Celem ćwiczenia jest zapoznanie z metodami pomiaru płaskości i prostoliniowości
Bardziej szczegółowoPomiar dyspersji materiałów za pomocą spektrometru
Ćwiczenie nr 9 Pomiar dyspersji materiałów za pomocą spektrometru I. Zestaw przyrządów 1. Spektrometr 2. Lampy spektralne: helowa i rtęciowa 3. Pryzmaty szklane, których własności mierzymy II. Cel ćwiczenia
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA OPOLSKA
POLITECHNIKA OPOLSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY Katedra Technologii Maszyn i Automatyzacji Produkcji Laboratorium Podstaw Inżynierii Jakości Ćwiczenie nr 1 Temat: Kontrola odbiorcza partii wyrobów z selekcją
Bardziej szczegółowoRozdział I. Wiedza ogólna o pomiarach w budowie maszyn Metrologia informacje podstawowe Jednostki miar. Wymiarowanie...
SPIS TREŚCI Wstęp...9 Rozdział I. Wiedza ogólna o pomiarach w budowie maszyn... 13 1. Metrologia informacje podstawowe.....13 1.1. Jednostki miar. Wymiarowanie....14 1.2. Opracowanie wyników pomiarów...
Bardziej szczegółowoMetrologia Techniczna
Zakła Metrologii i Baań Jakości Wrocław, nia Rok i kierunek stuiów Grupa (zień tygonia i gozina rozpoczęcia zajęć) Metrologia Techniczna Ćwiczenie... Imię i nazwisko Imię i nazwisko Imię i nazwisko Błęy
Bardziej szczegółowoĆw. 18: Pomiary wielkości nieelektrycznych II
Wydział: EAIiE Kierunek: Imię i nazwisko (e mail): Rok:. (2010/2011) Grupa: Zespół: Data wykonania: Zaliczenie: Podpis prowadzącego: Uwagi: LABORATORIUM METROLOGII Ćw. 18: Pomiary wielkości nieelektrycznych
Bardziej szczegółowoInstrukcja obsługi linijki koincydencyjnej do pomiaru odległości między prążkami dyfrakcyjnymi
POLITECHNIKA LUBELSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY KATEDRA INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ Laboratorium Inżynierii Materiałowej Instrukcja obsługi linijki koincydencyjnej do pomiaru odległości między prążkami dyfrakcyjnymi
Bardziej szczegółowoPomiar współczynnika załamania światła OG 1
I. Cel ćwiczenia: Pomiar współczynnika załamania światła OG 1 1. Zapoznanie się z budową i zasadą działania goniometru. 2. Poznanie metody pomiaru kątów pryzmatu 3. Poznanie metody pomiaru współczynników
Bardziej szczegółowoBierne układy różniczkujące i całkujące typu RC
Instytut Fizyki ul. Wielkopolska 15 70-451 Szczecin 6 Pracownia Elektroniki. Bierne układy różniczkujące i całkujące typu RC........ (Oprac. dr Radosław Gąsowski) Zakres materiału obowiązujący do ćwiczenia:
Bardziej szczegółowoŚWIADECTWO WZORCOWANIA
LPMET Nr 4245/03/2016 LPMET Laboratorium Pomiarów Metrologicznych Ul. Dobrego Pasterza 106; 31416 Kraków, Tel: (+48) 507 929 409; (+48) 788 652 233 NIP: 9451135617; REGON: 120808812 http://www.lpmet.pl/
Bardziej szczegółowoWyznaczanie sił działających na przewodnik z prądem w polu magnetycznym
Ćwiczenie 11A Wyznaczanie sił działających na przewodnik z prądem w polu magnetycznym 11A.1. Zasada ćwiczenia W ćwiczeniu mierzy się przy pomocy wagi siłę elektrodynamiczną, działającą na odcinek przewodnika
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 15. Sprawdzanie watomierza i licznika energii
Ćwiczenie 15 Sprawdzanie watomierza i licznika energii Program ćwiczenia: 1. Sprawdzenie błędów podstawowych watomierza analogowego 2. Sprawdzanie jednofazowego licznika indukcyjnego 2.1. Sprawdzenie prądu
Bardziej szczegółowoCECHOWANIE TERMOELEMENTU Fe-Mo I WYZNACZANIE PUNKTU INWERSJI
INSTYTUT FIZYKI WYDZIAŁ INŻYNIERII PRODUKCJI I TECHNOLOGII MATERIAŁÓW POLITECHNIKA CZĘSTOCHOWSKA PRACOWNIA FIZYKI CIAŁA STAŁEGO Ć W I C Z E N I E N R FCS - 7 CECHOWANIE TERMOELEMENTU Fe-Mo I WYZNACZANIE
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Nr ćwiczenia : 7
Przedmiot : OBRÓBKA SKRAWANIEM I NARZĘDZIA Temat: Szlifowanie cz. II. KATEDRA TECHNIK WYTWARZANIA I AUTOMATYZACJI INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Nr ćwiczenia : 7 Kierunek: Mechanika i Budowa Maszyn
Bardziej szczegółowoObrabiarki CNC. Nr 10
Politechnika Poznańska Instytut Technologii Mechanicznej Laboratorium Obrabiarki CNC Nr 10 Obróbka na tokarce CNC CT210 ze sterowaniem Sinumerik 840D Opracował: Dr inż. Wojciech Ptaszyński Poznań, 17 maja,
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
Nazwa przedmiotu: Kierunek: Inżynieria Biomedyczna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy moduł kierunkowy ogólny Rodzaj zajęć: wykład, laboratorium I KARTA PRZEDMIOTU CEL PRZEDMIOTU PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
Bardziej szczegółowoPaństwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego w Kaliszu
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego w Kaliszu Ć wiczenia laboratoryjne z fizyki Ćwiczenie 10 Wyznaczanie współczynnika załamania światła metodą najmniejszego odchylenia
Bardziej szczegółowoPolitechnika Poznańska Instytut Technologii Mechanicznej. Laboratorium MASZYN I URZĄDZEŃ TECHNOLOGICZNYCH. Nr 2
Politechnika Poznańska Instytut Technologii Mechanicznej Laboratorium MASZYN I URZĄDZEŃ TECHNOLOGICZNYCH Nr 2 POMIAR I KASOWANIE LUZU W STOLE OBROTOWYM NC Poznań 2008 1. CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest
Bardziej szczegółowoPOMIAR KÓŁ ZĘBATYCH WALCOWYCH cz. 1.
I. Cel ćwiczenia: POMIAR KÓŁ ZĘBATYCH WALCOWYCH cz. 1. 1. Zidentyfikować koło zębate przeznaczone do pomiaru i określić jego podstawowe parametry 2. Dokonać pomiaru grubości zęba suwmiarką modułową lub
Bardziej szczegółowo