DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH

Transkrypt

1 Powiatowy Urząd Pracy w Grajewie RANKING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE GRAJEWSKIM W I PÓŁROCZU 2014 ROKU Grajewo, październik 2014 rok

2 1. WSTĘP Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych jest procesem systematycznego obserwowania zjawisk zachodzących na rynku pracy dotyczących kształtowania popytu na pracę i podaży zasobów pracy w przekroju terytorialno zawodowym oraz formułowania na tej podstawie ocen, wniosków i krótkotrwałych prognoz niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania systemów: szkolenia bezrobotnych oraz kształcenia zawodowego. Narzędziem monitoringu jest poniższy raport ranking zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie grajewskim, który służy jako źródło informacji do: określenia kierunków i natężenia zmian zachodzących w strukturze zawodowo kwalifikacyjnej na grajewskim rynku pracy, określenia odpowiednich kierunków szkolenia bezrobotnych, zapewniających zwiększenie efektywności organizowanych szkoleń, bieżącej korekty poziomu, struktury i treści kształcenia zawodowego (dotyczy władz oświatowych oraz dyrekcji szkół), usprawnienia poradnictwa zawodowego poprzez wskazanie zawodów deficytowych i nadwyżkowych, usprawnienia pośrednictwa pracy poprzez uzyskanie informacji o planowanych ofertach pracy na rok przyszły oraz przewidywanej liczbie absolwentów według zawodów, ułatwienia realizacji programów specjalnych dla aktywizacji osób długotrwale bezrobotnych w celu promowania ich ponownego zatrudnienia. Podstawą niniejszego opracowania są dane zawarte w załączniku do sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy za I półrocze 2014 r.: Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy, poszukujący pracy oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej (załącznik 2) i załączniku Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności (załącznik 3). Analiza struktury zawodowej bezrobotnych i ofert pracy została oparta na Klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy. Ponadto przy monitoringu uwzględniono poziom i strukturę bezrobotnych oraz zgłaszanych ofert pracy wg Polskiej Klasyfikacji Działalności. 2

3 2. ANALIZA BEZROBOCIA WG ZAWODÓW (GRUP ZAWODÓW) Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w PUP w Grajewie na koniec I półrocza 2014r. wynosiła 3667, w tym kobiet było 1691 (46,1%). Bezrobotni posiadający zawód w liczbie 2501 stanowili 68,2% ogólnej liczby zarejestrowanych. Analiza tej populacji bezrobotnych ze względu na płeć wskazuje, że zawód posiadało 1356 mężczyzn (54,2%), kobiet zaś 1145 (45,8%). Tabela 1. Bezrobotni wg zawodów w porządku malejącym (z liczbą powyżej 50 w zawodzie) W tym Lp Kod Nazwa Bezrobotni kobiety absolwenci powyżej 12 m-cy zawodu zawodu ogółem razem kobiety razem kobiety Bez zawodu Sprzedawca Technik rolnik Ślusarz Technik ekonomista Murarz Piekarz Krawiec Technik mechanik Robotnik gospodarczy Robotnik budowlany Technik żywienia i gospodarstwa domowego Dane przedstawione w powyższej tabeli zawierają zawody, które kumulują największe w skali powiatu zasoby osób bezrobotnych. Podział na określone grupy z wyszczególnieniem kobiet, osób rejestrujących się po zakończeniu nauki (absolwenci) oraz osób pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy daje obraz zjawiska w przedstawionych populacjach bezrobotnych. Jak wynika z powyższego zestawienia analogicznie jak na koniec I półrocza 2013r. najliczniejszą grupą zawodową na koniec I półrocza 2013r. byli sprzedawcy 137 osób (5,5 % populacji i 3,7% ogółu osób bezrobotnych). Kolejne grupy reprezentowane były przez zawody: technik rolnik 112 osób (odpowiednio 4,5% i 3,1%), ślusarz 111 osób (odpowiednio 4,4% i 3%), technik ekonomista 96 osób (odpowiednio 3,8% i 2,6%). 3

4 Absolwenci (osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki) figurujący w ewidencji PUP na koniec I półrocza 2014r. stanowili 2,4% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych (88 osób w tym 57 kobiet). Udział kobiet w tej populacji wyniósł 64,8%. Zawód posiadało 36 osób, tj.40,9% ogółu zarejestrowanych absolwentów, w tym 23 kobiety. Najliczniej reprezentowane zawody w tej grupie bezrobotnych to: pedagog animacji kulturalnej 3 osoby, ekonomista 3 osoby, inspektor ds. obrony cywilnej 3 osoby, specjalista ds. rachunkowości 2 osoby, specjalista administracji publicznej 2 osoby. Ww. absolwenci to głównie bezrobotni z wykształceniem wyższym. Kolejną kategorię stanowią osoby bezrobotne (poprzednio pracujące) pozostające w ewidencji powyżej 12 miesięcy. Ich liczba na koniec omawianego okresu osiągnęła poziom 1261 osób, co stanowiło 34,4% ogółu zarejestrowanych w urzędzie. Udział kobiet w omawianej grupie wyniósł 48,2% (608 osoby). Zawód posiadało 1045 osób (82,9% populacji), w tym 506 kobiet. Najliczniej reprezentowane zawody w kategorii osób poprzednio pracujących, pozostających w ewidencji powyżej 12 miesięcy: sprzedawca 86 osób (w tym 79 kobiet), technik rolnik 44 osoby, ślusarz 43 osoby, murarz 36 osób, technik ekonomista 33 osoby, piekarz 32 osoby, krawiec 28 osób, robotnik gospodarczy 28 osób, robotnik budowlany 26 osób, tokarz w metalu 22 osoby, mechanik samochodów osobowych 21 osób, technik żywienia i gospodarstwa domowego 20 osób. Grupa bezrobotnych bez zawodu liczyła 1166 osób (31,8% ogółu bezrobotnych), w tym 546 kobiet (46,8% populacji i 14,9% ogółu bezrobotnych). Absolwentów bez zawodu odnotowano 52 osoby stanowili oni 4,5% populacji, w tym 34 kobiety (2,9% zarejestrowanych bez zawodu). Bezrobotni bez zawodu (poprzednio pracujący) pozostający bez pracy powyżej 12 miesięcy stanowili 18,5% (216 osób) badanej populacji, w tym było 102 kobiety. Analizując strukturę bezrobotnych przez pryzmat dużych grup zawodowych można wskazać najliczniejsze grupy (obejmujące bezrobotnych posiadających zawód): robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn i urządzeń i pokrewni (13% badanej populacji i 8,9% ogółu bezrobotnych ), średni personel nauk fizycznych, chemicznych i technicznych 314 (12,6% odpowiednio i 8,6%ogółu bezrobotnych), robotnicy w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna, produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewni -251 (odpowiednio 10% i 6,8%), pracownicy usług osobistych -191 (odpowiednio 7,6% i 5,2%), robotnicy budowlani i pokrewni (z wyłączeniem elektryków) -191 (odpowiednio 7,2% i 4,9%), sprzedawcy i pokrewni -155 (odpowiednio 6,2% i 4,2%), średni personel do spraw biznesu i administracji -130 (odpowiednio 5,2% i 3,5%). 4

5 Najmniej licznie reprezentowane były następujące duże grupy zawodów: monterzy 7 osób, pracownicy pomocniczy przygotowujący posiłki 6 osób, specjaliści ds. technologii informacyjnokomunikacyjnych 5 osób, dwie osoby reprezentowały grupę: pozostali pracownicy obsługi biura. Grupy: żołnierze szeregowi, kierownicy do spraw produkcji i usług oraz rolnicy i rybacy pracujący na własne potrzeby reprezentowane były po 1 osobie. Bez reprezentantów były grupy: kierownicy do spraw zarządzania i handlu oraz kierownicy w branży hotelarskiej, handlu i innych branżach usługowych. Najbardziej sfeminizowane grupy zawodów to: kierownicy ds. produkcji i usług po 1 osobie (100% grupy); pomoce domowe i sprzątaczki 24 osoby (100% grupy); pracownicy pomocniczy przygotowujący posiłki 6 osób (100% grupy); specjaliści ds. zdrowia -15 osób (93,7% grupy); sprzedawcy i pokrewni 140 osoby (90,3% grupy); rzemieślnicy i robotnicy poligraficzni 23 osoby (85,2% grupy); sekretarki, operatorzy urządzeń biurowych i pokrewni - 39 osób (84,8% grupy); średni personel z dziedziny prawa, spraw społecznych, kultury i pokrewny 26 osób (78,8% grupy); pracownicy opieki osobistej i pokrewni 13 osób (76,5%). W I półroczu 2014r. zarejestrowało się ogółem 1830 osób (o 90 mniej niż w analogicznym okresie 2013r.), w tym 751 kobiet (41%). Wśród omawianej grupy bezrobotnych zawód posiadało 1215 osób (66,4%), w tym 516 kobiet (42,5%) napływu z zawodem i 68,7% ogółu napływu kobiet). W omawianym okresie zarejestrowało się 178 absolwentów, tj. 9,7% ogólnego napływu. W tej grupie kobiety w liczbie 95 osób stanowiły 5,2% ogólnego napływu i 53,4% ogółu rejestrujących się absolwentów. Liczba absolwentów posiadających zawód wynosiła 80 osób tj. 45% ogółu rejestrujących się absolwentów. Kobiety w tej grupie stanowiły 56,3% (45 osób). Najliczniejszy udział w napływie mieli absolwenci w zawodach: pedagog 5 osób (2,8%), ekonomista 4 osoby (2,2%), inspektor do spraw obrony cywilnej 4 osoby (2,2%), inżynier budownictwa - budownictwo ogólne 3 osoby (1,7%). Odrębną kategorię osób stanowili bezrobotni nie posiadający zawodu w liczbie 615 osób (33,6% napływu ogółem), w tym 235 kobiet (38,2%) ogółu osób bez zawodu i 31,3% napływu wszystkich kobiet). Rejestrujących się absolwentów bez zawodu zanotowano 98 osób (15,9% napływu bez zawodu). W tej grupie znalazło się 50 kobiet, tj.51% napływu absolwentów bez zawodu. 5

6 Tabela 2. Najliczniejszy napływ bezrobotnych w porządku malejącym (z liczbą powyżej 20 w zawodzie) Lp Kod zawodu Nazwa zawodu Bezrobotni ogółem Udział w ogólnym napływie % kobiety W tym razem absolwenci Bez zawodu , Ślusarz 57 3, Technik ekonomista 47 2, Technik rolnik 46 2, Sprzedawca 44 2, Technik mechanik Mechanik pojazdów samochodowych kobiety 29 1, Murarz 28 1, Piekarz 26 1, Robotnik gospodarczy 25 1, Technik żywienia i gospodarstwa domowego 24 1, Krawiec 21 1, Napływ bezrobotnych zanotowano w 495 zawodach, gdzie największy miał miejsce w grupach: robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn i urządzeń i pokrewni 155 osób (12,8% rejestrujących się z zawodem i 8,5% całego napływu), średni personel nauk fizycznych, chemicznych i technicznych osób (9,5% rejestrujących się z zawodem i 6,3% całego napływu), robotnicy w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna, produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewni - 94 osoby (odpowiednio: 7,7% i 5,1%), robotnicy budowlani i pokrewni 83 osoby (odpowiednio: 6,8% i 4,5%), pracownicy usług osobistych 78 osób (odpowiednio: 6,4% i 4,3%), specjaliści do spraw ekonomicznych i zarządzania - 77 osób (odpowiednio: 6,4% i 4,2%), średni personel ds. biznesu i administracji 65 (odpowiednio: 5,4% i 3,6%), sprzedawcy i pokrewni 57 (odpowiednio: 4,7% i 3,1%). Najmniej liczny napływ zarejestrowany został w 9 grupach (poniżej 4 osób w grupie): o monterzy 3 osoby, o pracownicy pomocniczy przygotowujący posiłki 3 osoby, 6

7 o robotnicy pomocniczy w rolnictwie, leśnictwie i rybołówstwie 3 osoby, o ładowacze nieczystości i inni pracownicy przy pracach prostych 3 osoby, o żołnierze szeregowi 2 osoby, o specjaliści ds. technologii informacyjno-komunikacyjnych 2 osoby, o pozostali pracownicy obsługi biura 2 osoby, o leśnicy i rybacy 1 osoba, o rolnicy i rybacy pracujący na własne potrzeby 1 osoba, Zerowy stan rejestrujących się dotyczył grup: kierownicy do spraw zarządzania i handlu, kierownicy do spraw produkcji i usług, kierownicy w branży hotelarskiej, handlu i innych branżach usługowych. Uzupełnieniem tematu struktury napływu bezrobotnych może być analiza tego zjawiska wg rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy. W I półroczu 2014r. wśród rejestrujących się bezrobotnych dominowały osoby, które przed nabyciem statusu bezrobotnego pracowały. Liczba tych osób wynosiła 1386 (75,7% ogólnej liczby napływu bezrobotnych). Struktura bezrobotnych w tej kategorii pokazuje grupy zawodowe dotknięte największym spadkiem zatrudnienia w poszczególnych sekcjach wg Polskiej Klasyfikacji Działalności. Branże działalności generujące największe populacje bezrobotnych na terenie powiatu to: działalność nie zidentyfikowana osób (15% ogólnej liczby napływu bezrobotnych), handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle 201 osób (11%), budownictwo osób (9,5%), przetwórstwo przemysłowe osób (9,3%), administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenie społeczne 97 osoby (5,3%), edukacja - 82 osoby (4,5%), transport i gospodarka magazynowa 61 osoby (3,3%). Pozostałe branże generowały mniej niż 60 osób bezrobotnych. Najmniej liczny napływ odnotowano w następujących sekcjach PKD: wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną gazową, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych 1 osoba, gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby 5 osób. Nie odnotowano napływu osób bezrobotnych z branży: organizacje i zespoły eksterytorialne. 7

8 3. ANALIZA OFERT PRACY WG ZAWODÓW (GRUP ZAWODÓW) W I półroczu 2014r. do Powiatowego Urzędu Pracy w Grajewie wpłynęły 872 ofert pracy w 182 zawodach. Oferty pracy subsydiowanej stanowiły 67,1% i było ich 585. Na koniec omawianego okresu pozostało 107 ofert pracy, które nie zostały zrealizowane. Tabela 3. Zgłoszone oferty pracy wg zawodów (z liczbą powyżej 10 w danym zawodzie) w porządku malejącym Lp. Kod zawodu Nazwa zawodu Liczba ofert pracy w zawodzie Procentowy udział w ogólnej liczbie zgłoszonych ofert Robotnik gospodarczy , Sprzedawca 60 6, Technik prac biurowych 33 3, Kierowca samochodu ciężarowego 30 3, Posadzkarz 25 2, Sprzątaczka biurowa 22 2, Przedstawiciel handlowy 20 2, Przetwórca ryb 15 1, Pomoc kuchenna 13 1, Magazynier 11 1,3 Z powyższej tabeli wynika, że największe zapotrzebowanie ze strony pracodawców dotyczyło przede wszystkim pracowników o elementarnych umiejętnościach, reprezentujących najniższe poziomy wykształcenia, pracowników z sektora usług osobistych, sprzedawców, robotników pomocniczych w rolnictwie, robotników budowlanych, kierowców jak również pracowników administracyjnobiurowych średniego szczebla. Do zawodów, w których wpłynęła najmniejsza ilość wolnych miejsc pracy (po jednej) należały między innymi: kierownik działu w lokalu gastronomicznym (napływ w I półroczu 2014r. 1 oferta, stan na koniec czerwca 2014r. 0), kierownik lokalu gastronomicznego (napływ w I półroczu 2014r. 1 oferta, stan na koniec czerwca 2014r. 0), logistyk (napływ w I półroczu 2014r. 1 oferta, stan na koniec czerwca 2014r. 1), inżynier budownictwa budownictwo ogólne (odpowiednio: 1 i 0), inżynier inżynierii środowiska instalacje sanitarne - (odpowiednio: 1 i 0), inżynier technologii żywności - (odpowiednio: 1 i 0), inżynier geodeta - (odpowiednio: 1 i 0), pielęgniarka - (odpowiednio: 1 i 0), lekarz weterynarii (1 i 0), fizjoterapeuta - (odpowiednio: 1 i 0), nauczyciel wychowania fizycznego - (1 i 0), inspektor nadzoru budowlanego - (1 i 0), psycholog - (1 i 0), technik elektryk - (1 i 0), technik hodowca zwierząt - (1 i 0), 8

9 technik rolnik - (1 i 1), technik farmaceutyczny (1 i 0), fotograf (1 i 0), technik telekomunikacji - (1 i 1), listonosz (1 i 1), kelner - (1 i 0), pomoc dentystyczna - (1 i 0), ogrodnik - (1 i 0), dojarz - (1 i 1), glazurnik - (1 i 1), malarz budowlany (1 i 0), mechanik ciągników - (1 i 0), pilarz - (1 i 0), krawiec - (31 i 72), salowa - (1 i 0), pomocnik mechanika - (1 i 0). W I półroczu 2014 roku nie było zarejestrowanych osób w niżej wymienionych zawodach, dla których wpłynęło po 1 ofercie pracy: kierownik działu w lokalu gastronomicznym, kierownik lokalu gastronomicznego, inżynier budownictwa-urządzenia, instalacje i sieci energetyczne, inżynier geodeta geomatyka, inżynier geodeta kataster i gospodarka nieruchomościami, lekarz weterynarii, specjalista zdrowia publicznego, nauczyciel instruktor, instruktor amatorskiego ruchu artystycznego, specjalista ds. kontrolingu, inspektor nadzoru budowlanego, psycholog, specjalista ds. rodziny (familiolog), technik elektryk samochodowy, asystent parlamentarny, instruktor fitness, instruktor rekreacji ruchowej, animator kultury, technik telekomunikacji, fakturzystka, charakteryzator, pracownik solarium, kasjer handlowy, opiekun medyczny, pomoc dentystyczna, ogrodnik, dojarz, szkutnik, monter/składacz okien, szklarz, monter instalacji i urządzeń sanitarnych, 9

10 monter sieci cieplnych, pilarz, operator maszyn urabiających i ładujących, operator maszyn i urządzeń do rozdrabniania i sortowania surowców mineralnych, operator urządzeń do produkcji mas asfaltobetonowych, aparatowy procesów chemicznych, wulkanizator, operator wtryskarki, operator maszyn krojących i wykrawających do papieru, operator sklejarek płyt stolarskich, grabarz, konserwator części, pomocnik mechanika, sortowacz. Biorąc pod uwagę duże grupy zawodów największą ilość wolnych miejsc pracy pracodawcy zgłosili w grupie pracownicy usług osobistych 250 ofert pracy (28,7% ogółu zgłoszonych ofert). W tej grupie wyróżnić należy zawód o największej liczbie ofert - robotnik gospodarczy (225 ofert t. j. 90% opisywanej grupy). Kolejna grupa zawodowa to sprzedawcy i pokrewni 77 ofert (8,8% ogółu zgłoszonych ofert) z dominującym zawodem w tej grupie sprzedawca (60 ofert 77,9% tej grupy). Pozostałe najliczniejsze grupy to: sekretarki, operatorzy urządzeń biurowych i pokrewni 58 ofert (6,7% ogółu ofert, dominujący zawód - technik prac biurowych 33 oferty t.j. 56,9% grupy), robotnicy budowlani i pokrewni (z wyłączeniem elektryków) 49 ofert (5,6% ogółu zgłoszonych ofert, dominujący zawód w tej grupie posadzkarz 25 ofert, t. j. 51% grupy), robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie i transporcie 49 ofert (5,6% ogółu ofert, dominujący zawód: robotnik drogowy 10 ofert pracy, 20,4% grupy), kierowcy i operatorzy pojazdów 48 ofert (5,5% ogółu ofert, dominujący zawód: kierowca samochodu ciężarowego 30 ofert pracy, 62,5% grupy),xxx robotnicy w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna, produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewni 27 ofert (4,1% ogółu, dominujący zawód przetwórca ryb - 18 ofert t.j. 66,7% grupy), pomoce domowe i sprzątaczki 27 oferty (4,1% ogółu, dominujący zawód sprzątaczka biurowa -20 ofert t.j. 74,1% grupy). Duże grupy zawodów, w których nie zgłoszono ofert pracy to: oficerowie sił zbrojnych, żołnierze szeregowi, przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i dyrektorzy generalni, kierownicy do spraw zarządzania i handlu, kierownicy do spraw produkcji i usług oraz sprzedawcy uliczni i pracownicy świadczący usługi na ulicach. Zgłoszone do realizacji oferty pracy można przedstawić w grupach wg sekcji Polskiej Klasyfikacji Działalności. Tabela 4. Oferty pracy wg PKD w porządku malejącym Lp. 1. Sekcja PKD Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne Liczba ofert pracy Udział procentowy ,1 10

11 2. Przetwórstwo przemysłowe ,4 3. Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle ,9 4. Budownictwo 98 11,2 5. Edukacja 71 8,2 6. Transport i gospodarka magazynowa 37 4,3 7. Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 28 3,2 8. Działalność profesjonalna naukowa i techniczna Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca Dostawa wody, gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją 25 2,9 11. Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 23 2,6 12. Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 22 2,5 13. Działalność finansowa i ubezpieczenia 14 1,6 14. Pozostała działalność usługowa 13 1,5 15. Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 11 1,3 16. Informacja i komunikacja 7 0,8 17. Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 3 0,4 18. Górnictwo i wydobywanie 2 0,2 4. ANALIZA ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH Podstawowym celem, któremu ma służyć ranking zawodów deficytowych i nadwyżkowych jest próba wskazania, na które zawody istnieje popyt na lokalnym rynku pracy, a które z nich występują w stopniu nadwyżkowym. Dokonując analizy zawodów deficytowych i nadwyżkowych wzięto pod uwagę wyłącznie informacje o nowo rejestrujących się bezrobotnych (napływ) oraz zgłaszanych ofertach pracy w I półroczu 2014r. Wyjaśnienia wymaga przyjęta definicja zawodu deficytowego i nadwyżkowego. Za zawód deficytowy uznany został zawód, na który występuje na rynku pracy wyższe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Zawodem nadwyżkowym określa się zawód, na który występuje na rynku pracy mniejsze zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących w nim pracy. Zawody deficytowe i nadwyżkowe zostały wyłonione w oparciu o wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów, a zdefiniowany jako stosunek zgłoszonych w badanym okresie ofert pracy do liczby rejestrujących się w tym czasie bezrobotnych w danym zawodzie. W zaleceniach metodycznych do monitoringu zawodów określono, że zawody o wskaźniku: W < 0,9 to zawody nadwyżkowe, W > 1,1 to zawody deficytowe, 0,9 W 1,1 to zawody zrównoważone. 11

12 Zastosowanie ww. wskaźnika jako kryterium analizy pozwoliło na wyodrębnienie grupy zawodów nadwyżkowych w liczbie 355, wśród której można wyodrębnić dwie podgrupy: 1. Rejestrujący się bezrobotni reprezentanci 43 zawodów mogli liczyć na otrzymanie przynajmniej jednej oferty w I półroczu 2014r. (92 ofert pracy dla 476 osób średnia dla grupy to 5 bezrobotnych na jedną ofertę). Lp. Tabela 5. Zawody nadwyżkowe o wskaźniku większym od 0 Kod zawodu Nazwa zawodu Wskaźnik intensywnoś ci nadwyżki (deficytu) zawodów Napływ bezrobotnych Opiekunka dziecięca 0, Kierowca samochodu osobowego 0, Stolarz 0, Technik handlowiec 0, Pracownik socjalny 0, Nauczyciel wychowania fizycznego 0, Specjalista ds. finansów 0, Listonosz 0, Elektromechanik pojazdów samochodowych 0, Elektromechanik sprzętu gospodarstwa domowego 0, Operator koparko-ładowarki 0, Kucharz 0, Robotnik budowlany 0, Fryzjer 0, Rzeźnik-wędliniarz 0, Instruktor dyscypliny sportu 0, Operator maszyn do produkcji płyt i sklejek 0, Kierowca ciągnika rolniczego 0, Betoniarz zbrojarz 0, Technik elektryk 0, Robotnik magazynowy 0, Pielęgniarka 0, Murarz 0, Inżynier budownictwa-budownictwo ogólne 0, Malarz budowlany 0, Mechanik maszyn i urządzeń przemysłowych 0, Elektromonter instalacji elektrycznych 0, Stolarz budowlany 0, Technik informatyk 0, Ekonomista 0, Mechanik ciągników 0, Oferty pracy 12

13 Cukiernik 0, Piekarz 0, Kelner 0, Hydraulik 0, Ślusarz 0, Mechanik pojazdów samochodowych 0, Rolnik 0, Mechanik samochodów osobowych 0, Pedagog 0, Krawiec 0, Technik rolnik 0, Grupa zawodów nadwyżkowych w liczbie 312 charakteryzowała się wskaźnikiem równym 0 (1172 bezrobotnych wraz z osobami bez zawodu). Oznacza to, że w I półroczu 2014r. nie wpłynęła żadna oferta pracy w zawodach tej grupy. Tabela 6. Zawody nadwyżkowe ze wskaźnikiem równym 0 i napływem powyżej 3 osób Lp. Kod zawodu Nazwa zawodu Napływ bezrobotnych Bez zawodu Technik ekonomista Technik mechanik Technik żywienia i gospodarstwa domowego Tokarz w metalu Rolnik upraw polowych Specjalista do spraw badań społeczno-ekonomicznych Technik hotelarstwa Kucharz małej gastronomii Specjalista administracji publicznej Technik budownictwa Technik organizacji usług gastronomicznych Stolarz meblowy Palacz kotłów centralnego ogrzewania wodnych rusztowych Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym Technik ochrony fizycznej osób i mienia Mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych Specjalista ds. organizacji usług gastronomicznych, hotelarskich i turystycznych Technik elektronik Technik technologii drewna Opiekunka domowa Betoniarz Monter instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody Kosmetolog Pedagog animacji kulturalnej 4 13

14 Filolog filologia obcojęzyczna Technik mechanizacji rolnictwa Inspektor ds. obrony cywilnej Asystent ds. księgowości Mechanik maszyn rolniczych Palacz kotłów centralnego ogrzewania gazowych Meliorant 4 Grupa 122 zawodów charakteryzowała się wskaźnikami umożliwiającymi zakwalifikowanie ich do grona zawodów deficytowych, wśród której można wyróżnić dwie grupy: 1. Grupa 24 zawodów, dla których ilość zgłoszonych ofert pracy przewyższała ilość rejestrujących się bezrobotnych w tych zawodach (512 ofert pracy dla 144 osób, czyli średnio 3,6 oferty pracy na osobę). Tabela 7. Zawody deficytowe Lp. Kod zawodu Nazwa zawodu Wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów Napływ bezrobotnych Oferty pracy Sprzątaczka biurowa 11, Robotnik gospodarczy 9, Pomocnik mleczarski 9, Sekretarka 7, Pomoc kuchenna 6, Barman 6, Monter konstrukcji stalowych 5, Mechanik samochodów ciężarowych 5, Konserwator budynków 4, Dozorca 4, Kierowca samochodu ciężarowego 3, Technik prac biurowych 3, Posadzkarz 3, Robotnik drogowy 2, Magazynier 2, Doradca finansowy 2, Elektromonter (elektryk zakładowy) 1, Elektromechanik 1, Specjalista do spraw marketingu i handlu 1, Pomocniczy robotnik przy konserwacji terenów zieleni 1, Sprzedawca 1, Technik administracji 1, Szwaczka 1,

15 2. Grupa 98 zawodów, dla których wskaźnik intensywności deficytu był maksymalny (MAX), czyli na zgłoszoną ofertę pracy w danym zawodzie przypadał zerowy napływ bezrobotnych. W omawianym okresie wpłynęło 247 takich ofert pracy. Tabela 8. Zawody deficytowe o wskaźniku MAX z liczbą ofert powyżej jednej Lp. Kod zawodu Nazwa zawodu Oferty pracy Przedstawiciel handlowy Przetwórca ryb Operator urządzeń do natryskowego nakładania powłok Kierowca samochodu dostawczego Agent ubezpieczeniowy Pakowacz Sprzedawca w stacji paliw Operator urządzeń do paletyzacji Pomocnik piekarza Pracownik centrum obsługi telefonicznej (call center) Doradca klienta Kosmetyczka Asystent nauczyciela przedszkola Technik automatyk Księgowy Opiekunka środowiskowa Serwisant sprzętu komputerowego Operator koparki Operator ładowarki Pomocnik ciastkarza Główny księgowy Statystyk Asystent prawny Technik weterynarii Terapeuta zajęciowy Spedytor Bibliotekarz Pomocnik biblioteczny Opiekunka dzieci w drodze do szkoły Robotnik leśny Operator maszyn do produkcji wyrobów z drutu, lin, siatek i kabli Operator żurawia jezdniowego Woźny 2 Grupa zawodów zrównoważonych obejmuje łącznie 19 zawodów, które charakteryzowały się wskaźnikiem intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów równym 1 (21 ofert pracy dla 21 osób rejestrujących się w danym zawodzie). 15

16 Tabela 9. Zawody zrównoważone o wskaźniku 1 Napływ Lp. Kod zawodu Nazwa zawodu bezrobot- Oferty pracy nych Dozorca Logistyk Inżynier inżynierii środowiska instalacje sanitarne Inżynier geodeta geomatyka Lekarz weterynarii Specjalista zdrowia publicznego Fizjoterapeuta Psycholog Technik hodowca zwierząt Technik farmaceutyczny Technik telekomunikacji Recepcjonista Ogrodnik terenów zieleni Glazurnik Pozostali mechanicy pojazdów samochodowych Elektryk Monter instalacji i urządzeń telekomunikacyjnych (telemonter) Pozostali robotnicy przygotowujący drewno i pokrewni Kierowca mechanik 1 1 Struktura zawodów zawody zrównoważone zawody nadwyżkowe zawody deficytowe 4% 25% 71% 16

17 Tabela 10. Ranking zawodów deficytowych i nadwyżkowych wg dużych grup zawodów Wskaźnik Kod grupy zawodów intensywności Nazwa grupy zawodów Lp. nadwyżki (deficytu) zawodów Kierownicy do spraw produkcji i usług 0, Rolnicy i rybacy pracujący na własne 0, Żołnierze szeregowi 0, Specjaliści do spraw technologii informacyjnokomunikacyjnych 0, Pracownicy usług ochrony 0, Rzemieślnicy i robotnicy poligraficzni 0, Średni personel nauk fizycznych, chemicznych i technicznych 0, Specjaliści nauczania i wychowania 0, Rolnicy produkcji towarowej 0, Specjaliści do spraw ekonomicznych i zarządzania 0, Specjaliści z dziedziny prawa, dziedzin społecznych i kultury 0, Technicy informatycy 0, Robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn i urządzeń i pokrewni 0, Specjaliści do spraw zdrowia 0, Średni personel do spraw zdrowia 0, Specjaliści nauk fizycznych, matematycznych i technicznych 0, Pracownicy obsługi klienta 0, Robotnicy w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna, produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewni 0, Robotnicy budowlani i pokrewni (z wyłączeniem elektryków) 0, Monterzy 0, Średni personel do spraw biznesu i administracji 0, Elektrycy i elektronicy 0, Średni personel z dziedziny prawa, spraw społecznych, kultury i pokrewny Robotnicy pomocniczy w rolnictwie, leśnictwie i rybołówstwie 1, Robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie i transporcie 1, Pracownicy do spraw finansowo-statystycznych i ewidencji materiałowej 1, Sprzedawcy i pokrewni 1, Operatorzy maszyn i urządzeń wydobywczych i przetwórczych 1, Ładowacze nieczystości i inni pracownicy przy pracach prostych 2, Leśnicy i rybacy 2, Kierowcy i operatorzy pojazdów 2, Pozostali pracownicy obsługi biura 2, Pracownicy opieki osobistej i pokrewni 2, Pracownicy usług osobistych 3, Pracownicy pomocniczy przygotowujący posiłki 4, Sekretarki, operatorzy urządzeń biurowych i pokrewni 4, Pomoce domowe i sprzątaczki 6, Kierownicy do spraw zarządzania i handlu MAX Kierownicy w branży hotelarskiej, handlu i innych branżach usługowych MAX Wśród 39 dużych grup zawodów 23 pierwszych z powyżej tabeli należy do grupy zawodów nadwyżkowych. Sześć grup charakteryzuje się zerowym wskaźnikiem intensywności nadwyżki zawodów: kierownicy do spraw produkcji i usług, rolnicy i rybacy pracujący na własne, żołnierze szeregowi, specjaliści do spraw technologii informacyjno-komunikacyjnych, Pracownicy usług ochrony, rzemieślnicy i robotnicy poligraficzni. Oznacza to, że w zawodach zagregowanych w tych grupach nie wpłynęła żadna oferta pracy w I półroczu 2014r. 17

18 Najniższy wskaźnik w omawianej kategorii zawodów zanotowano w grupie 31 średni personel nauk fizycznych, chemicznych i technicznych (0,0563), najwyższy zaś w grupie 34 średni personel z dziedziny prawa, spraw społecznych (0,8095). Do grupy zawodów zrównoważonych należą tylko: robotnicy pomocniczy w rolnictwie, leśnictwie i rybołówstwie (1,0000). Do grona dużych grup zawodów deficytowych zaklasyfikowane zostały te grupy, których wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów przekraczał wartość 1,1. Warunek ten spełniło 13 dużych grup. Najniższy wskaźnik odnotowano w grupie 93 robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie i transporcie (1,1951), a najwyższy w grupie 91 pomoce domowe i sprzątaczki (6,0000). Dwie duże grupy uzyskały wskaźnik o wartości MAX, co oznacza, że na zgłoszone oferty pracy w zawodach tej grupy przypadło 0 rejestrujących się bezrobotnych (kierownicy do spraw zarządzania i handlu oraz kierownicy w branży hotelarskiej, handlu i innych branżach usługowych). Analiza zawodów deficytowych i nadwyżkowych obejmuje również ranking zawodów zgłoszonych w ofertach pracy ze względu na wskaźnik szansy uzyskania oferty. Wskaźnik ten jest obliczany na podstawie proporcji średniej miesięcznej liczby ofert w danym zawodzie w stosunku do średniego miesięcznego poziomu rejestrowanego bezrobocia w I półroczu 2014r. w danym zawodzie. Biorąc pod uwagę ranking wg dużych grup zawodów, najwyższy wskaźnik szansy uzyskania oferty pracy zanotowano w grupie 14 kierownicy w branży hotelarskiej, handlu i innych branżach usługowych (1,0000). Każda osoba bezrobotna z tej grupy miała szansę na otrzymanie oferty pracy. Kolejne duże grupy skupiające zawody, w których bezrobotni mieli wysoką szansę zatrudnienia to: grupa 12 kierownicy do spraw zarządzania i handlu (0,6666), grupa 41 - sekretarki, operatorzy urządzeń biurowych i pokrewni (0,4394), grupa 94 pracownicy pomocniczy przygotowujący posiłki (0,3939). Niewielkie szanse na zatrudnienie posiadały osoby w zawodach zagregowanych w dużych grupach zawodów: 31 średni personel nauk fizycznych, chemicznych i technicznych (0,0051); 61 rolnicy produkcji towarowej (0,0077); 23 specjaliści nauczania i wychowania (0,0095); 32 średni personel do spraw zdrowia (0,0147). Zerowym wskaźnikiem szansy uzyskania oferty pracy charakteryzowały się grupy zawodów: 03 żołnierze szeregowi, 63 rolnicy i rybacy pracujący na własne potrzeby, 25 specjaliści do spraw technologii informacyjno-komunikacyjnych, 54 pracownicy usług ochrony, 73 rzemieślnicy i robotnicy poligraficzni. W celu pełniejszego zdiagnozowania sytuacji na lokalnym rynku pracy należy dokonać analizy rankingu zawodów generujących długotrwałe bezrobocie. Kryterium tego rankingu stanowi wskaźnik długotrwałego bezrobocia, który obliczany jest na podstawie stosunku liczby bezrobotnych w danym zawodzie, pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy do liczby zarejestrowanych bezrobotnych w tym samym zawodzie według stanu na koniec I półrocza 2014r. Najwyższe długotrwałe bezrobocie generowane było na terenie powiatu grajewskiego przez następujące duże grupy zawodów: 13 kierownicy do spraw produkcji i usług (z najwyższym wskaźnikiem o wartości 1,0000) 03 żołnierze szeregowi (1,0000) 62 leśnicy i rybacy (0,7778) 82 monterzy (07143) 91 pomoce domowe i sprzątaczki (0,6667) 94 pracownicy pomocniczy przygotowujący posiłki (0,6667) 53 pracownicy opieki osobistej (0,5882) 52 sprzedawcy i pokrewni (0,5742) 96 ładowacze nieczystości i inni pracownicy przy pracach prostych (0,5714) 43 pracownicy do spraw finansowo-statystycznych i ewidencji materiałowej (0,5714) 73 rzemieślnicy i robotnicy poligraficzni (0,5556) 18

19 Niskimi wskaźnikami długotrwałego bezrobocia charakteryzowały się grupy: o 42 - pracownicy obsługi klienta (0,1600) o 35 - technicy informatycy (0,2353) o 21 specjaliści nauk fizycznych, matematycznych i technicznych (0,2553) o 24 specjaliści do spraw ekonomicznych i zarządzania (0,2621) o 26 - specjaliści z dziedziny prawa, dziedzin społecznych i kultury (0,2683). Analizując dalej wspomniany zakres tematyczny wskaźnik długotrwałego bezrobocia osiągnął wartość 1 (wskaźnik maksymalny oznaczający, że wszystkie osoby zarejestrowane w tych grupach pozostawały bez pracy powyżej 12 miesięcy na dzień r.) w 42 elementarnych grupach zawodów (17,1% z 246 grup). Przykładem takich elementarnych grup są: nauczyciele akademiccy, tapicerzy i pokrewni, sekretarki (ogólne), agenci ubezpieczeniowi, doradcy finansowi i inwestycyjni, monterzy linii elektrycznych, robotnicy w produkcji wyrobów mleczarskich, księgowi, tynkarze i pokrewni, szklarze, opiekunowie dziecięcy, praczki ręczne i prasowacze. Wskaźnik równy 0 posiadało 88 elementarnych grup zawodów (35,8 % wszystkich grup) oznacza to, że w zawodach skupionych w tych grupach nie odnotowano zjawiska długotrwałego bezrobocia. Wśród nich można wymienić: farmaceuci, kasjerzy i sprzedawcy biletów, nauczyciele szkół specjalnych, sadownicy, kierownicy w gastronomii, inżynierowie elektronicy, pośrednicy handlowi, pracownicy usług domowych, psycholodzy i pokrewni, pakowacze, ładowacze nieczystości. Dla pozostałych grup zawodów w liczbie 116 (47,2% ogółu grup elementarnych) wskaźnik długotrwałego bezrobocia osiągał wartość wyższą od 0 i niższą niż 1. Przykładem takich grup są (wg rosnącego wskaźnika): recepcjoniści hotelowi (wskaźnik 0,0588), szefowie kuchni i organizatorzy usług gastronomicznych (wskaźnik 0,1111), średni personel ochrony środowiska, medycyny pracy i bhp (wskaźnik 0,1667), specjaliści do spraw księgowości i rachunkowości: (0,1667), rolnicy produkcji roślinnej i zwierzęcej (0,1667), kosmetyczki i pokrewni (0,2000), analitycy finansowi (0,2000), ekonomiści (0,2000), technicy mechanicy (0,2099), pracownicy ochrony osób i mienia (0,2143), technicy elektrycy (0,2222). 19

20 5. PODSUMOWANIE Niniejsze opracowanie miało za zadanie zarysowanie obrazy rynku pracy w powiecie grajewskim w I półroczu 2014r. w kontekście zagadnienia deficytu i nadwyżki zawodów. W oparciu o analizę: bezrobotnych wg zawodów, napływu ofert pracy oraz sporządzony ranking zawodów deficytowych i nadwyżkowych za I półrocze 2014r. nasuwają się następujące spostrzeżenia: Poziom bezrobocia w końcu I półrocza 2014r. zmniejszył się o 0,6% w porównaniu do analogicznego okresu 2013r. i ukształtował się na poziomie 3667 osób. W omawianym okresie zarejestrowało się mniej osób niż w I półroczu 2013r. o 90 osób 4,7%. Strukturę bezrobotnych charakteryzuje wysoki odsetek osób bez zawodu 31,8%, co oznacza, że niemal co czwarta zarejestrowana osoba nie posiadała przygotowania zawodowego. W przypadku bezrobotnych absolwentów odsetek ten był wyższy i wynosił 59,1%. Grupa zawodów generujących zasadniczą część osób bezrobotnych pozostaje bez zmian: sprzedawca, technik rolnik, technik ekonomista, ślusarz, krawiec, piekarz, robotnik gospodarczy, murarz, robotnik budowlany, technik żywienia i gospodarstwa domowego Wśród zarejestrowanych absolwentów najwyższe bezrobocie koncentrowało się w grupach zawodów z wykształceniem wyższym: towaroznawcy, inżynierowie technologii żywności, specjaliści do spraw ekonomicznych, specjaliści do spraw administracji publicznej i rozwoju, specjaliści do spraw ochrony środowiska, nauczyciele w szkołach podstawowych. Spadkowi poziomu bezrobocia w I półroczu 2014r. towarzyszył wzrost liczby ofert pracy. W porównaniu do I półrocza 2013r. liczba ofert zwiększyła się o 219 ofert (33,5%. Największą ilość ofert pracy (podobnie jak w latach ubiegłych) zgłoszono w grupie pracownicy usług osobistych (28,7% ogółu ofert), głównie w zawodach: robotnik gospodarczy, robotnik budowlany, pomoc kuchenna oraz w grupie sprzedawcy i pokrewni (8,8% ogółu ofert). Zdecydowana większość ofert pracy należała do kategorii ofert pracy subsydiowanej (585) ofert i głównie dotyczyły pracowników nisko wykwalifikowanych oraz osób uczestniczących w poza zatrudnieniowych formach aktywizacji (staże, prace społecznie użyteczne). Odsetek takich ofert zmienił się z 74,6% (514 ofert) w I półroczu 2013r. do 67,1% (585) w I półroczu 2014 roku. Charakterystyczną cechą rynku pracy powiatu grajewskiego jest nierównowaga między podażą a popytem w przekroju zawodowym. Liczba zawodów nadwyżkowych na koniec VI 2014r. wynosiła 355 zawodów co stanowiło 74,4% ogółu. Odsetek zawodów nadwyżkowych zwiększył się o 7,3% w stosunku do analogicznego okresu w 2013r. Zwiększył się również odsetek zawodów deficytowych o 17 zawodów. Odsetek zawodów zrównoważonych w stosunku do 2013r. utrzymał się na tym samym poziomie. Najwyższe wskaźniki deficytowości osiągnęły zawody z grup: pomoce domowe i sprzątaczki (sprzątaczka biurowa), pracownicy do spraw finansowo-statystycznych i ewidencji materiałowej (magazynier), sekretarki, operatorzy urządzeń i pokrewni (technik prac biurowych), pracownicy usług osobistych (np. robotnik gospodarczy, barman), pracownicy pomocniczy przygotowujący posiłki. 20

21 21