Informacja. Nr 598. Ochrona praw osób należących do mniejszości narodowych i etnicznych. (Ukraina, Białoruś, Litwa, Łotwa) SŁAWOMIR ŁODZIŃSKI
|
|
- Kinga Sobczyk
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 KANCELARIA SEJMU BIURO STUDIÓW I EKSPERTYZ WYDZIAŁ SPRAW EKONOMICZNYCH I SPOŁECZNYCH Ochrona praw osób należących do mniejszości narodowych i etnicznych (Ukraina, Białoruś, Litwa, Łotwa) Luty 1998 SŁAWOMIR ŁODZIŃSKI Informacja Nr 598 Informacja zawiera dane o stanie prawnym ochrony nad mniejszościami narodowymi i etnicznymi w krajach sąsiadujących z Polską. W aneksie do informacji publikujemy podstawowe dokumenty w tej sprawie: Prawo Ukrainy o mniejszościach narodowych w Ukrainie; O mniejszościach narodowych w Republice Białoruś; Ustawę o mniejszościach etnicznych (Litwa); Oświadczenie Zgromadzenia Poselskiego Sejmu RP i Sejmu RL z II sesji ( r. w Warszawie); Projekt umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a rządem Republiki Litewskiej o Pisowni Imion i Nazwisk Osób Należących do Mniejszości Polskiej w Republice Litewskiej oraz Mniejszości Litewskiej w Rzeczypospolitej Polskiej (wraz z załącznikami) oraz Ustawę o nieograniczonym rozwoju i prawie do autonomii mniejszości narodowych i etnicznych Łotwy.
2 BSE 1 1. Wstęp Terytoria należące współcześnie do Białorusi i Ukrainy były w przeszłości podzielone rozmaitymi granicami politycznymi i administracyjnymi. Sprzyjało to krzyżowaniu i mieszaniu się kultur narodowych oraz wielokierunkowym migracjom ludności. W ich wyniku obszary te były i są nadal niejednolite wyznaniowo, językowo i narodowościowo. Białoruś i Ukraina, które odzyskały niepodległość w 1991 r., mimo wielu różnic wynikających z położenia, wielkości oraz sytuacji politycznej, mają zbliżone problemy etniczne. Najważniejszymi z nich jest wysoki odsetek ludności rosyjskiej oraz rusyfikacja społeczeństwa, przejawiająca się w silnej obecności, czy wręcz dominacji, jak na Białorusi, języka rosyjskiego. Widoczny jest także przestrzenny rozkład tych cech w obu krajach, uwarunkowany podobną przeszłością historyczną. W miarę przesuwania się na wschód silniejsza staje się obecność zarówno ludności rosyjskiej, jak i rosyjskojęzycznej. Trochę inna jest sytuacja Litwy, którą łączy więcej, ze względów historycznych, geograficznych, jak i politycznych, z państwami bałtyckimi (Łotwa, Estonia). Podobnie jak terytorium Ukrainy i Białorusi, tak terytorium Litwy należało w przeszłości do różnych jednostek politycznych i administracyjnych. Po zmianach demograficznych i politycznych wywołanych II wojną światową nastąpiły tutaj duże zmiany narodowościowe. Było to widoczne przede wszystkim w postaci umocnienia się narodowego, "litewskiego" charakteru tego obszaru oraz pojawienie się dużego odsetka ludności rosyjskiej (choć na Litwie w stopniu znacznie mniejszym niż na Łotwie i w Estonii). Po uzyskaniu niepodległości, każde z tych państw stanęło przed problemem stworzenia gwarancji prawnych dla mniejszości narodowych mieszkających na ich terenie. Duży problem stanowili napływowi Rosjanie, którzy stali się liczną mniejszością narodową, której lojalności państwowej nie były pewne władze tych niepodległych państw. 2. Ukraina Członkowie mniejszości narodowych stanowią ponad ok. 27% obywateli Ukrainy. Według spisu powszechnego z 1989 r. terytorium Ukrainy zamieszkiwało 51,45 mln osób, które reprezentowały następujące narodowości: 72,7% Ukraińców, 22,1% Rosjan, 0,9% Żydów, 0,8% Białorusinów, 0,6% Mołdowian, 0,5% Bułgarów, 0,4% Polaków, 0,3% Węgrów, 0,3% Rumunów i 1,9% przedstawicieli innych grup narodowościowych. Liczebność mniejszości narodowych, na podstawie wspomnianych danych spisowych, wyniosła ponad 14 mln osób. Prawna ochrona mniejszości narodowych na Ukrainie regulowana jest w oparciu o Konstytucję z 1996 r., ustawę z 1992 r., zapisy w ustawach szczegółowych oraz traktaty dwustronne. Konstytucja Ukrainy, przyjęta przez Radę Najwyższą 28 czerwca 1996 r., zawiera
3 2 BSE dwa artykuły dotyczące ochrony praw mniejszości narodowych. 1 Art. 11 stanowi: Państwo popiera konsolidację i rozwój narodu ukraińskiego, jego świadomość historyczną, tradycję i kulturę, a także rozwój etniczny, kulturowy, językowy i religijny tożsamości wszystkich rdzennych ludów i mniejszości narodowych Ukrainy. Z kolei art. 10 mówi o języku oficjalnym Ukrainy i ochronie praw językowych mniejszości: Językiem państwowym jest język ukraiński. Państwo zapewnia wszechstronny rozwój i funkcjonowanie języka ukraińskiego we wszystkich sferach życia społecznego na całym terytorium Ukrainy. Na Ukrainie gwarantuje się swobodny rozwój, używanie i ochronę języka rosyjskiego oraz innych języków mniejszości narodowych Ukrainy. Państwo popiera naukę języków obcych umożliwiających porozumiewanie się między narodami. Możliwości stosowania różnych języków na Ukrainie gwarantuje konstytucja Ukrainy, a określa ustawa. Art. 24 Konstytucji stanowi o równości wszystkich obywateli wobec prawa i zakazie dyskryminacji m.in. ze względów etnicznych: Obywatele mają jednakowe konstytucyjne prawa i wolności oraz są równi wobec prawa. Nie mogą istnieć przywileje lub ograniczenia z powodu rasy, koloru skóry, przekonań politycznych, religijnych i innych, płci, pochodzenia etnicznego i społecznego, stanu posiadania, miejsca zamieszkania, z powodu języka czy z innych powodów.... Zgodnie z art. 55 Konstytucji każdy obywatel Ukrainy, w tym także członek mniejszości narodowej, może zwrócić się do Pełnomocnika Rady Najwyższej Ukrainy do Praw Człowieka (Ombudsmana) ze skargą w celu ochrony swoich praw. Ustawa "O mniejszościach narodowych w Ukrainie", przyjęta przez Radę Najwyższą Ukrainy 25 czerwca 1992 r., mówi o równości praw wszystkich mniejszości narodowych oraz zakazuje dyskryminacji ze względów narodowościowych (art. 1). Gwarantuje wszystkim osobom należącym do mniejszości narodowych m.in. prawo do zrzeszania się, oświaty, wyznawania własnej religii, używania swojej symboliki narodowej, obchodzenia świąt narodowych, tworzenia własnych instytucji kulturalnych i szkolnych oraz pomoc finansową państwa (art. 6, 14). Ustawa dopuszcza również możliwość używania w pracy administracji państwowej, w zakładach pracy i towarzystw społecznych języka mniejszości na równi z językiem ukraińskim (jako państwowym) w miejscowościach, gdzie dana mniejszość narodowa stanowi większość (art. 8). Na podstawie ustawy każdy obywatel Ukrainy ma prawo do odnowienia swojej narodowości oraz prawo do używania swojego narodowego nazwiska, imienia i imienia ojca (art. 12). Zabytki historyczne i kulturalne mniejszości narodowych znajdujące się na terenie Ukrainy znajdują się pod ochroną prawa (art. 6). Członkowie i organizacje mniejszości narodowych mają prawo do utrzymywania niezakłóconych stosunków z osobami swojej narodowości lub ich organizacjami znajdującymi się poza granicami Ukrainy oraz otrzymywania od nich pomocy przeznaczonej na zaspokojenie ich potrzeb kulturalnych i oświato- 1 Konstytucja Ukrainy uchwalona przez Radę Najwyższą 28 czerwca 1996 r., tłumaczenie robocze: Ewa Toczek, "Materiały i Dokumenty" nr 185, Biuro Studiów i Ekspertyz, Kancelaria Sejmu, Warszawa, wrzesień 1996, s Omówienie tekstu Konstytucji w: A. Pawłowicz Zajec, Nowa Konstytucja Ukrainy, "Przegląd Sejmowy" 1997, nr 6 (23).
4 BSE 3 wych (art. 15). Zgodnie z art. 2 ustawy, wszyscy obywatele Ukrainy, bez względu na narodowość, są zobowiązania do przestrzegania Konstytucji i prawa, ochrony integralności terytorialnej państwa oraz poszanowania kultury narodu ukraińskiego i wszystkich mniejszości narodowych. Kodeks Karny, zgodnie z art. 66, przewiduje sankcje karne za działalność i akty przemocy skierowane przeciwko członkom mniejszości narodowych, ich poniżanie, czy ograniczania ich w prawach. Ochrona praw mniejszości narodowych znajduje się również w traktatach dwustronnych, jakie zawarła Ukraina w latach dziewięćdziesiątych. Należą do nich m.in. ostatnio zawarte traktaty dwustronne o dobrym sąsiedztwie i współpracy z Rumunią (2 czerwca 1997 r.) i Federacją Rosyjską (30 maja 1997 r.). Klauzula dotycząca ochrony praw mniejszości znalazła się także w Traktacie między Rzecząpospolitą Polska a Ukrainą o dobrym sąsiedztwie, przyjaznych stosunkach i współpracy, podpisanym 18 maja 1992 r. Art. 11 traktatu stanowi: 1. Strony zgodnie z ogólnie obowiązującymi standardami międzynarodowymi dotyczącymi ochrony mniejszości narodowych, uznają prawo członków mniejszości polskiej na Ukrainie i ukraińskiej w Rzeczypospolitej Polskiej, indywidualnie lub wespół z innymi członkami danej mniejszości do zachowania, wyrażania i rozwijania swojej tożsamości etnicznej, kulturowej, językowej i religijnej bez jakiejkolwiek dyskryminacji i w warunkach pełnej równości wobec prawa. Strony podejmą niezbędne działania w celu realizacji tego prawa, w szczególności prawa do: - nauczania i uczenia się języka ojczystego i w języku ojczystym, swobodnego posługiwania się nim, dostępu, rozpowszechniania i wymiany informacji w tym języku, - zakładania i utrzymywania własnych instytucji i stowarzyszeń oświatowych, kulturalnych i religijnych, - wyznawania i praktykowania swej religii, - używania imion i nazwisk w brzmieniu przyjętym dla języka ojczystego, - ustanowienia i utrzymywania niezakłóconych kontaktów między sobą w obrębie kraju zamieszkania, jak również przez granice. 2. Strony potwierdzają, że przynależność do mniejszości narodowej jest sprawą indywidualnego wyboru osoby i że nie mogą z tego wynikać dla niej żadne niekorzystne następstwa. Każda ze Stron będzie chroniła na swoim terytorium tożsamość narodową mniejszości drugiej Strony przed jakimkolwiek działaniem zagrażającym tej tożsamości i tworzyła warunki dla jej umacniania. 3. Każda osoba należąca do mniejszości polskiej na Ukrainie oraz ukraińskiej w Rzeczypospolitej Polskiej jest zobowiązana jak każdy obywatel do lojalności wobec Państwa swego zamieszkania, kierując się ustawodawstwem tego Państwa. Ukraina zawarła także szereg umów międzynarodowych umów o współpracy w dziedzinie ochrony praw mniejszości pomiędzy wyspecjalizowanymi organami administracji pań-
5 4 BSE stwowej, w tym m.in z Niemcami (wrzesień 1996), Mołdową (luty 1996) oraz Litwą (luty 1997). Głównym, centralnym organem administracyjnym zajmującym się polityką wobec mniejszości narodowych jest Państwowy Komitet ds. Narodowości i Migracji, a na poziomie regionalnym Departamenty ds. Narodowości i Migracji (łącznie 24) oraz oddzielne departamenty w Kijowie oraz Sewastopolu. Zgodnie z dekretem Prezydenta Ukrainy z 28 października 1996 r., głównym zadaniem Państwowego Komitetu jest realizacja polityki państwa w dziedzinie mniejszości narodowych i migracji, zarówno na szczeblu krajowym, jak i międzynarodowym. Przy Komitecie funkcjonuje, jako organ doradczy, Rada przedstawicieli organizacji społecznych mniejszości narodowych. Została ona utworzona w 1996 r., a w jej skład wchodzą przywódcy organizacji mniejszości narodowych o ogólnokrajowym zasięgu działania (23 osoby). Zbiera się dwa razy do roku w celu dyskusji nad najważniejszym problemami związanym z polityką państwa wobec mniejszości narodowych. Znaczenie dla polityki państwa wobec mniejszości mają także wspólne, dwustronne Międzyrządowe Komisje ds. Ochrony Praw Mniejszości Narodowych. Działają już następujące komisje Ukraińsko: - Węgierska (od 1991 r.), - Słowacka (1994 r.) oraz - Litewska (od 1997 r.). Trwają przygotowania do powołania komisji Ukraińsko: - Polskiej, - Rumuńskiej oraz - Mołdawskiej. Od 1992 r. działa państwowa oficyna wydawnicza zajmująca się przygotowywaniem i wydawaniem podręczników, pomocy szkolnych i innych pozycji literackich w językach ojczystych mniejszości (łącznie w 20 językach). Do tej pory wydała ona ponad 330 tytułów. Obecnie wychodzi około 60 tytułów prasowych w językach ojczystych mniejszości, w tym m.in. "Dziennik Kijowski" (w języku polskim). Połowa kosztów wydawania prasy jest pokrywana z budżetu Rady Najwyższej, zaś pozostała część pochodzi z prywatnych dotacji itp. Na tle kosztów finansowania dochodzi często do problemów, jak to się dzieje ostatnio w wypadku "Dziennika Kijowskiego". Na Ukrainie działa 23 ogólnoukraińskich i ponad 300 regionalnych narodowych stowarzyszeń kulturalnych: rosyjskich, polskich, żydowskich, greckich, ormiańskich, węgierskich, czeskich, słowackich, niemieckich. Działa także ponad 1100 amatorskich grup artystycznych mniejszości narodowych. Publiczny system oświaty zapewnia naukę i nauczanie w językach ojczystych mniejszości. W ostatnim roku szkolnym, 1996/1997, działały 3 szkoły z polskim językiem wykładowym (681 uczniów), 28 mieszanych szkół polsko-ukraińskich oraz jedna polsko-rosyjska. Języka polskiego jako języka dodatkowego uczyło się 1929 uczniów. Do głównych problemów polityki państwa wobec mniejszości narodowych na Ukrainie należą przede wszystkim małe środki finansowe przeznaczone na pokrycie kosztów działalności kulturalnej oraz funkcjonowania stowarzyszeń narodowościowych, problemy występujące na poziomie lokalnym oraz nadmierna "polityzacja" niektórych kwestii mniejszości. Na
6 BSE 5 Ukrainie, z wyjątkiem Krymu (problem powrotu Tatarów Krymskich i mieszkającej tam obecnie ludności rosyjskiej), nie doszło do wybuchu większych konfliktów etnicznych. Uchwalenie ustawy oraz konstytucyjne gwarancje unormowały sytuację prawną mniejszości narodowych. Władze Ukrainy starają się prowadzić politykę etniczną, która odwołuje się do idei "państwowości", a nie "narodowości". Prezydenci Ukrainy L. Krawczuk i L. Kuczma w publicznych wystąpieniach wielokrotnie podkreślali, że są przedstawicielami "wielonarodowościowego społeczeństwa Ukrainy". 3. Białoruś Według danych ze spisu ludności z 1989 r. terytorium Białorusi zamieszkiwało tys. osób, które reprezentowały następujące narodowości: 77,9% Białorusinów, 13,2% Rosjan, 4,1% Polaków, 2,9% Ukraińców, 1,1% Żydów i 0,8% przedstawicieli innych grup narodowościowych. Ustawa o mniejszościach narodowych na Białorusi została przyjęta 11 listopada 1992 r. Stanowi ona, że przynależność obywatela Białorusi do mnniejszości narodowej jest sprawą jego wolnego wyboru, z którego nie mogą wynikać żadne negatywne konsekwencje (art. 1). Ustawa gwarantuje członkom mniejszości narodowych prawo do swobodnego rozwoju swoich kultur narodowych oraz równe prawa i swobody polityczne (art. 5). Zakazuje działalności organizacji szerzących wrogość narodową lub rasową (art. 11). Organizacje mniejszości narodowych mogą prowadzić działalność gospodarczą, zgodnie z przyjętym ustawodawstwem na Białorusi (art. 8). Organizacje te mogą z własnych środków tworzyć własne instytucje kulturalno-oświatowe, których działalność państwo wspomaga w formie dotacji (art. 9). Członkowie mniejszości narodowych obowiązani są do przestrzegania Konstytucji, suwerenności państwowej i nienaruszalności terytorialnej Białorusi (art. 2). Ochrona praw członków mniejszości narodowych regulowana jest także poprzez zapisy w traktatach dwustronnych. Klauzula tak znajduje się w Traktacie między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Białorusi o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy, podpisanym 23 czerwca 1992 r. Artykuł 13 traktatu odwołuje się do standardów międzynarodowych dotyczących ochrony mniejszości narodowych. Art. 14 stanowi, iż: 1. Umawiające się Strony potwierdzają, że osoby należące do mniejszości polskiej w Republice Białoruś oraz mniejszości białoruskiej w Rzeczypospolitej Polskiej mają prawo, indywidualnie lub wespół z innymi członkami swojej grupy, do swobodnego rozwijania i wyrażania swojej tożsamości etnicznej, kulturowej, językowej i religijnej, bez jakiejkolwiek dyskryminacji i w warunkach pełnej równości wobec prawa. 2. Umawiające się Strony potwierdzają, że przynależność do mniejszości narodowej jest sprawą indywidualnego wyboru dokonywanego przez osoby i że nie mogą z tego wynikać dla niej żadne negatywne następstwa.
7 6 BSE Art. 15 stanowi z kolei, iż: Umawiające się Strony gwarantują, że osoby wymienione w artykule 14 mają w szczególności, indywidualnie lub wespół z innymi członkami swej grupy, prawa do: - swobodnego posługiwania się językiem ojczystym w życiu prywatnym i publicznym, dostępu do informacji w tym języku jej rozpowszechniania i wymiany, a także używania swych imion i nazwisk w brzmieniu przyjętym dla języka ojczystego; - zakładania i utrzymywania własnych instytucji, organizacji lub stowarzyszeń oświatowych, kulturalnych i innych, które mogą ubiegać się o dobrowolną pomoc finansową lub inną, jak również o pomoc państwową, zgodnie z prawem krajowym, korzystać z dostępu do środków masowego przekazu, a także uczestniczyć w działalności międzynarodowych organizacji pozarządowych; - wyznawania i praktykowania swej religii, w tym nabywania i wykorzystywania materiałów religijnych oraz prowadzenia oświatowej działalności religijnej w języku ojczystym, - ustanawiania i utrzymywania niezakłóconych kontaktów między sobą na terytorium swego państwa, jak również kontaktów poprzez granice z obywatelami innych państw, z którymi łączą je wspólne pochodzenie etniczne lub narodowe, dziedzictwo kulturalne lub przekonania religijne, korzystanie ze środków prawnych, przewidzianych ustawodawstwem wewnętrznym państwa zamieszkania dla urzeczywistnienia i ochrony swych praw. Art. 16 mówi o współpracy obu stron w dziedzinie ochrony praw mniejszości narodowych, potwierdza gwarancje państwa do stworzenia możliwości nauczania w językach ojczystych mniejszości oraz poszanowaniu praw mniejszości do uczestnictwa w sprawach publicznych i konsultacjach z organizacjami mniejszościowymi w sprawach dotyczących ich tożsamości. Art. 17 mówi o zgodzie obu stron, iż osoby należące do mniejszości winny przestrzegać ustawodawstwa państwa swego zamieszkania. Na Białorusi w ciągu ostatnich lata nie doszło do otwartych konfliktów narodowościowych. Napięcia etniczne powstają głównie na tle roszczeń majątkowych różnych grup religijnych. Dotyczy to głównie katolików (powszechnie utożsamianych z Polakami), którzy aktywnie zabiegają o zwrot odebranych im przez władzę radziecką kościołów, co spotyka się z negatywnymi postawami prawosławnych. 4. Litwa Według spisu z 1989 r. terytorium Litwy zamieszkiwało 3 673,4 tys. mieszkańców, którzy reprezentowali następujące narodowości: 79,6% Litwinów, 9,4% Rosjan, 7,0% Polaków, 1,7% Białorusinów, 1,2% Ukraińców, 0,3% Żydów, 0,1% Tatarów, 0,1% Łotyszy, 0,1% Romów i 0,5% przedstawicieli innych grup narodowościowych. Prawa mniejszości narodowych na Litwie regulowane są przez Konstytucję z 1992 r. oraz ustawą o mniejszościach narodowych z 1989 r., która następnie była nowelizowana w następnych latach. Art. 37 Konstytucji stanowi, iż: Obywatele przynależni do wspólnot naro-
8 BSE 7 dowościowych mają prawo do pielęgnowania swego języka, kultury i obyczajów. Art. 29 mówi o zasadzie niedyskryminacji:... Niedozwolone jest ograniczanie praw człowieka lub ustanawianie przywilejów ze względu na płeć, rasę, narodowość, język, pochodzenie, położenie społeczne, wiarę, przekonania albo poglądy. Zgodnie z art. 25, wolność przekonań oraz swoboda ich wyrażania nie może prowadzić do waśni narodowościowych: Wolność wyrażania przekonań i rozpowszechniania informacji jest niepołączalna z działalnością przestępczą, szerzeniem nienawiści narodowej, rasowej, religijnej i społecznej, przemocy i dyskryminacji, a także z oszczerstwem i dezinformacją. Ustawa o mniejszościach gwarantuje wszystkim obywatelom Litwy, bez względu na ich przynależność narodową, równe prawa i swobody polityczne. Wszelka dyskryminacja na tle narodowym lub rasowym jest zakazana (art. 1). Ustawa zapewnia członkom mniejszości narodowych m.in. prawo do pomocy ze strony państwa do rozwijania własnej narodowej kultury i oświaty, prawo do nauczania w językach ojczystych, wydawania prasy, tworzenia własnych organizacji oraz dostęp do stanowisk w ciałach samorządowych i organach władzy państwowej (art. 2). Ustawa dopuszcza dwujęzyczność w urzędach i tablicach informacyjnych na terenach zamieszkałych przez mniejszość (art. 4 i 5). Art. 8 ustawy stanowi, iż każdy obywatel Litwy, przy otrzymaniu paszportu, może swobodnie określić swoją tożsamość etniczną na podstawie narodowości swoich rodziców lub jednego z nich. Ustawa nakłada na członków mniejszości narodowych obowiązek lojalności wobec litewskiej Konstytucji i prawa, suwerenności państwowej i terytorialnej integralności Litwy (preambuła ustawy). Regulacje dotyczące ochrony praw mniejszości znalazły się także w traktatach dwustronnych, jakie Litwa zawarła w latach dziewięćdziesiątych. Zapis dotyczący tej problematyki znajduje się także w Traktacie między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Litwy o przyjaznych stosunkach i dobrosąsiedzkiej współpracy, który został podpisany 26 kwietnia 1994 r. Cztery artykuły traktatu, od art. 13 do 16, poświęcone są problemom ochrony praw członków mniejszości narodowych. Ich postanowienia zgodne są z zasadami, jakie znajdują się w traktatach, jakie Polska zawarła z innymi swoimi sąsiadami, jak z Ukraina i Białorusią oraz obowiązującym normami międzynarodowymi. Zgodnie z art. 13, osoby należące do mniejszości narodowej (odpowiednio: polskiej lub litewskiej) to osoby posiadające obywatelstwo danego państwa (Litwy lub Polski), które mają określone pochodzenie narodowe (polskie lub litewskie), albo też przyznają się do określonej narodowości, kultury lub tradycji (polskiej lub litewskiej) oraz uznają język narodowy (polski lub litewski) za swój język ojczysty. Osoby należące do mniejszości narodowej mają prawo indywidualnie, albo wespół z innymi członkami własnej grupy, do swobodnego wyrażania, zachowania i rozwijania tożsamości narodowej, kulturowej, językowej i religijnej bez jakiejkolwiek dyskryminacji, przy zachowaniu pełnej równości wobec prawa. Przynależność do mniejszości narodowej jest sprawą indywidualnego wyboru dokonywanego przez osobę i nie
9 8 BSE mogą z tego wynikać dla niej żadne negatywne następstwa. Nikt nie może być zmuszony do udowodnienia swej narodowości, ani do jej wyrzeczenia się. Zgodnie z art. 14, osoby należące do mniejszości narodowej mają w szczególności prawo do: - swobodnego posługiwania się swoim językiem ojczystym w życiu prywatnym i publicznie; - dostępu do informacji w tym języku, wymiany tej informacji i rozpowszechniania oraz posiadania własnych środków masowego przekazu; - uczenia się języka swojej mniejszości oraz pobierania nauki w tym języku; - zakładania i utrzymywania własnych instytucji, organizacji i stowarzyszeń (zgodnie z prawem krajowym), w szczególności kulturalnych, religijnych i oświatowych, w tym również szkół wszystkich szczebli, które mogą się ubiegać o dobrowolne wkłady finansowe z kraju i z zagranicy oraz posiadają prawo do uczestniczenia w organizacjach międzynarodowych; - wyznawania i praktykowania swojej religii, w tym także wykorzystywania materiałów religijnych oraz prowadzenia oświatowej działalności religijnej w języku mniejszości narodowej; - ustanawiania i utrzymywania nie zakłóconych kontaktów między sobą w obrębie kraju, jak i poprzez granice z obywatelami innych państw, z którymi łączy ich wspólne pochodzenie narodowe; - używania swych imion i nazwisk w brzmieniu języka mniejszości narodowej; - uczestniczenia w życiu publicznym bezpośrednio lub za pośrednictwem swoich przedstawicieli na szczeblu władz państwowych i lokalnych oraz dopuszczenia do służby publicznej na równi z innymi obywatelami. Zgodnie z art. 15 strony zobowiązują się do ochrony tożsamości narodowej, kulturowej, językowej i religijnej osób należących do mniejszości narodowych oraz tworzenia warunków do jej rozwijania, a w szczególności: - strony rozważą dopuszczenie języków mniejszości narodowych przed swymi urzędami, a w szczególności zaś w tych jednostkach administracyjno-terytorialnych, w których dużą część stanowią członkowie mniejszości narodowej; - zapewnią członkom mniejszości dostęp do publicznych środków masowego przekazu; - zapewnią odpowiednie możliwości nauczania języka mniejszości narodowej oraz pobierania nauki w tym języku w przedszkolach, szkołach podstawowych i średnich; - podejmą niezbędne środki dotyczące ochrony tożsamości mniejszości narodowej po należytej konsultacji, łącznie z kontaktami z organizacjami mniejszości narodowej; - uwzględnią historię i kulturę mniejszości w nauczaniu historii i kultury w placówkach oświatowych;
10 BSE 9 - powstrzymają się od działań mogących doprowadzić do asymilacji członków mniejszości narodowych wbrew ich woli oraz mogących doprowadzić do zmian narodowościowych na obszarach zamieszkałych przez mniejszości narodowe. Żadne z postanowień art. 14 nie może naruszać zasad prawa międzynarodowego, w tym zasady poszanowania integralności terytorialnej państwa. Każda osoba należąca do mniejszości powinna być lojalna wobec państwa swego zamieszkania (art. 16). Znajdujące się wyżej gwarancje dla członków mniejszości narodowych mieszkających na terytorium obu państw odpowiadają ogólnym standardom europejskim, przede wszystkim tym, które zawarte są w Dokumencie Kopenhaskim KBWE z 1990 r. Traktat był postępem w zakresie ochrony praw członków mniejszości polskiej na Litwie, gdyż wychodził poza postanowienia litewskiej ustawy o ochronie mniejszości etnicznych. Art. 8 tej ustawy ograniczał członkostwo w mniejszości narodowej do narodowości rodziców (lub jednego z nich). W traktacie zawarta jest opcja indywidualna - przynależność do mniejszości jest sprawą wyboru dokonywanego przez konkretną osobę. Polakom na Litwie i Litwinom w Polsce zapewnił traktat prawo do używania imion i nazwisk w narodowym brzmieniu oraz ich urzędowej rejestracji w pisowni ich języka ojczystego. O ile w Polsce stało się już to standardem w 1990 r., to na Litwie przygotowywano taka ustawę. W związku z tym, że do tej pory takiej ustawy nie przyjęto, strona polska wystąpiła w styczniu 1998 r. z propozycją zawarcia specjalnej, dwustronnej umowy na ten temat. Traktat zabraniał również dokonywania zmian granic okręgów administracyjnych, które mogły zmieniać stosunki narodowościowe (chodziło tu o zagrożenie polskiej mniejszości w związku z zapowiedziami budowy Wielkiego Wilna). Traktat nie rozwiązał do końca wszystkich tych problemów, a przede wszystkim statusu gruntów przeznaczonych pod rozbudowę Wilna, które są kwalifikowane jako miejskie, co oznacza mniej korzystne warunki ich reprywatyzacji od gruntów rolnych. Traktat nie zapewnił mniejszości polskiej autonomii politycznej, o co zabiegały niektóre organizacje litewskiej Polonii oraz nie zapobiegł zmianom w ordynacji wyborczej do władz lokalnych, które wykluczały z udziału w wyborach stowarzyszenia i organizacje społeczne (w tym organizacje mniejszości narodowych) i w ordynacji wyborczej do parlamentu, który podwyższał próg wyborczy z 4% do 5%. Traktat zmniejszył jednak bardzo poważnie stan napięcia, jaki istniał między tymi krajami na tym polu. Sprawą nierozwiązaną pozostała kwestia używania języka polskiego jako dodatkowego przed urzędami w okręgach administracyjnych na Wileńszczyźnie, w których żyją Polacy. W końcu 1997 r. uchwałę o wprowadzeniu języka polskiego - obok litewskiego - we wszystkich instytucjach i organizacjach rejonu wileńskiego, przyjęła rada samorządu tego rejonu wileńskiego, w 70% zamieszkanego przez Polaków. Rada swoją decyzję uzasadniała art. 4 ustawy o mniejszościach. Wywołało to napięcia z władzami litewskimi, których zdaniem, decyzja ta narusza art. 14 Konstytucji Litwy (mówiący, że językiem państwowym na
11 10 BSE Litwie jest język litewski), ustawę o języku państwowym z 1995 r. (ustawa nakazuje, aby wszystkie dokumenty, korespondencja i napisy w instytucjach państwowych były sporządzane w języku litewskim) oraz ustawę o samorządzie państwowym. Ten problem oraz zapowiedź niekorzystnej nowelizacji ustawy o mniejszościach (dotyczącej używania języka mniejszości), jak i próby zmniejszenia liczby lekcji prowadzonych w języku polskim w szkołach polskich na Litwie, były przedmiotem obrad polsko-litewskiego Zgromadzenia Poselskiego, które miało miejsce w końcu stycznia 1998 r. w Warszawie. W parlamencie Litwy (Seimasie) działa specjalna komisja parlamentarna zajmująca się mniejszościami narodowymi (Komitet ds. Przestrzegania Praw Jednostki i Obywatela oraz Mniejszości). W strukturze administracji rządowej działa departament mniejszości narodowych i problemów regionalnych, mający status ministerstwa. W 1997 r. została powołana międzyrządowa Rada ds. współpracy między rządami Polski i Litwy, której przedmiotem obrad są także kwestie ochrony praw mniejszości narodowych. 5. Łotwa Według spisu powszechnego z 1989 r. terytorium Łotwy zamieszkiwało tys. osób, którzy reprezentowali następujące narodowości: 52,0% Łotyszy, 34,0% Rosjan, 4,5% Białorusinów, 3,5% Ukraińców, 2,3% Polaków i 1,3% Litwinów. Ustawa łotewska o mniejszościach narodowych jest podobna do ustawy białoruskiej w zakresie gwarancji ochrony praw mniejszości. Ustawa ta gwarantuje wszystkim mieszkańcom Republiki Łotewskiej, niezależnie od ich narodowości, równość w dziedzinie praw człowieka na poziomie odpowiadającym standardom międzynarodowym (art. 1). Członkowie mniejszości narodowych mają prawo powoływać własne organizacje i stowarzyszenia (art. 5), używać swoich symboli narodowych i obchodzić własne święta narodowe (art. 8), utrzymywać niezakłócone kontakty z rodakami w swojej historycznej ojczyźnie (art. 10), korzystać z państwowych środków masowego przekazu, jak również tworzyć własne (art. 13). Członkowie mniejszości narodowych oraz ich organizacje mogą podejmować działalność gospodarczą zgodnie z łotewskim ustawodawstwem (art. 14). Ustawa zobowiązuje państwo do finansowego wspomagania działalności kulturalnej i oświatowej mniejszości narodowych (art. 10). Ustawa nie zlikwidowała napięć narodowościowych na Łotwie. Główny konflikt etniczny powstał na tle zasad przyznawania obywatelstwa łotewskiego, które pozbawiało tego obywatelstwa przedstawicieli mniejszości narodowych. Ustawa o obywatelstwie stanowi, że obywatelami Łotwy są osoby i ich potomkowie, które posiadały obywatelstwo łotewskie przed 1940 r. Pozbawia ona obywatelstwa m.in. Rosjan, którzy napłynęli na Łotwę w latach w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych. Ustawa ogranicza bardzo poważnie prawa osób nie posiadających obywatelstwa (m.in. pozbawia ich czynnego i biernego prawa wyborczego, wprowadza zakaz posiadania ziemii i zasobów naturalnych, swobodnego wyboru miejsca zamieszkania, zajmowania stanowisk w administracji państwowej). Dopuszcza ona
12 BSE 11 możliwość przyznania obywatelstwa łotewskiego (tzw. naturalizacji) osobom, które zamieszkiwały stale na terytorium Łotwy co najmniej od 16 lat, pomyślnie zdały egzamin ze znajomości języka łotewskiego i podpisały deklarację lojalności wobec państwa łotewskiego. Ustawa o obywatelstwie łotewskim dotknęła głównie przedstawicieli mniejszości rosyjskiej, ale i także mniejszości polskiej. Z grupy ok. 60 tys. Polaków żyjących na Łotwie, w 1996 r. ok. 20 tys. było nadal pozbawionych obywatelstwa łotewskiego. Parlament łotewski dyskutował jesienią 1996 r. nad poprawką do ustawy o obywatelstwie, która zalecała przyznanie obywatelstwa Łotwy w uproszczonym trybie wszystkim Polakom mieszkającym na stałe w Łotwie. 6. Zakończenie Przegląd regulacji prawnych dotyczących ochrony praw osób należących do mniejszości narodowych i etnicznych obowiązujących w Ukrainie, Białorusi, Litwie i Łotwie pokazuje, iż przyjęto w nich szczególne gwarancje ochrony tych praw o randze wpisu do konstytucji, specjalnej ustawy oraz zapisy w ustawach szczegółowych. Powołano także specjalne organy administracji państwowej i ciała doradcze zajmujące się tymi problemami. Głównym problemem, obok zagadnień finansowania działalności oświatowej i kulturalnej mniejszości, pozostaje jednak nadal sfera praktyki: w jaki sposób są urzeczywistniane te prawa dla mniejszości? Załączniki: - Prawo Ukrainy o mniejszościach narodowych w Ukrainie; - O mniejszościach narodowych w Republice Białoruś; - Ustawa o mniejszościach etnicznych (Litwa); - Oświadczenie Zgromadzenia Poselskiego Sejmu RP i Sejmu RL z II sesji ( r. w Warszawie); - Projekt: Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a rządem Republiki Litewskiej o Pisowni Imion i Nazwisk Osób Należących do Mniejszości Polskiej w Republice Litewskiej oraz Mniejszości Litewskiej w Rzeczypospolitej Polskiej (wraz z załącznikami); - Ustawa o nieograniczonym rozwoju i prawie do autonomii mniejszości narodowych i etnicznych Łotwy.
DEKLARACJA PRAW OSÓB NALEŻĄCYCH DO MNIEJSZOŚCI NARODOWYCH LUB ETNICZNYCH, RELIGIJNYCH I JĘZYKOWYCH
DEKLARACJA PRAW OSÓB NALEŻĄCYCH DO MNIEJSZOŚCI NARODOWYCH LUB ETNICZNYCH, RELIGIJNYCH I JĘZYKOWYCH rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 47/135 przyjęta i proklamowana w dniu 10 grudnia 1992 roku Zgromadzenie
Bardziej szczegółowoCzęść 104 Rozesłana w dniu 2. sierpnia 2001 Cena Kc 34,30 Część 104 Dziennik ustaw nr. 273/2001 Strona 6461
Rocznik 2001 DZIENNIK USTAW REPUBLIKA CZESKA Część 104 Rozesłana w dniu 2. sierpnia 2001 Cena Kc 34,30 Część 104 Dziennik ustaw nr. 273/2001 Strona 6461 273 USTAWA z dnia 10. lipca 2001 r. o prawach członków
Bardziej szczegółowoJęzyki mniejszości narodowych i etnicznych oraz język regionalny a władze samorządowe
Języki mniejszości narodowych i etnicznych oraz język regionalny a władze samorządowe Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji 1 MNIEJSZOŚCI NARODOWE I ETNICZNE I ICH JĘZYKI A SAMORZĄDY JĘZYK REGIONALNY
Bardziej szczegółowoKONWENCJA RAMOWA O OCHRONIE MNIEJSZOŚCI NARODOWYCH
KONWENCJA RAMOWA O OCHRONIE MNIEJSZOŚCI NARODOWYCH COUNCIL OF EUROPE CONSEIL DE L EUROPE Czym jest Konwencja Ramowa o Ochronie Mniejszości Narodowych? Konwencja Ramowa, która weszła w życie 1 lutego 1998
Bardziej szczegółowoKONWENCJA RAMOWA O OCHRONIE MNIEJSZOŚCI NARODOWYCH
KONWENCJA RAMOWA O OCHRONIE MNIEJSZOŚCI NARODOWYCH sporządzona w Strasburgu dnia 1 lutego 1995 roku Państwa członkowskie Rady Europy oraz inne Państwa-Sygnatariusze niniejszej Konwencji ramowej, zważywszy,
Bardziej szczegółowoPodstawy prawne działalności kościołów, stowarzyszeń religijnych i związków wyznaniowych na terenie zakładów karnych i aresztów śledczych Istniejące
Podstawy prawne działalności kościołów, stowarzyszeń religijnych i związków wyznaniowych na terenie zakładów karnych i aresztów śledczych Istniejące uregulowania prawne nakładają na administrację jednostek
Bardziej szczegółowoPrawa mniejszości narodowych i etnicznych w Europie
Prawa mniejszości narodowych i etnicznych w Europie Dni Europejskie na Uniwersytecie Gdańskim, 6 maja 2014 r. Artur Jabłoński (Kaszëbskô Jednota) Europa nie jest homogeniczna. Oprócz państw narodowych,
Bardziej szczegółowoOchrona praw mniejszości narodowych w Europie
SUB Hamburg A/561406 Grzegorz Janusz Ochrona praw mniejszości narodowych w Europie WYDAWNICTWO UNIWERSYTETU MARII CURIE-SKŁODOWSKIEJ LUBLIN 2011 Spis treści Wykaz skrótów Wstęp 11 13 Rozdział I TERMINOLOGIA
Bardziej szczegółowoTytuł. Prawa mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce. Natalia Chojnacka
Tytuł Prawa mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce Natalia Chojnacka Mniejszość narodowa- Definicja Ustawa o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym precyzuje, że mniejszość
Bardziej szczegółowoZakres rozszerzony - moduł 36 Prawa człowieka. Janusz Korzeniowski
Zakres rozszerzony - moduł 36 Prawa człowieka Opracowanie: Janusz Korzeniowski nauczyciel konsultant ds. edukacji obywatelskiej w Zachodniopomorskim Centrum Doskonalenia Nauczycieli 1 Spis slajdów Idea
Bardziej szczegółowoTRAKTAT. między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Białoruś o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy,
Dz.U.93.118.527 TRAKTAT między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Białoruś o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy, podpisany w Warszawie dnia 23 czerwca 1992 r. (Dz. U. z dnia 9 grudnia 1993 r.)
Bardziej szczegółowoUSTAWA. o języku polskim
1 Dz.U. 1999 Nr 90 poz. 999 Data wydania: 1999.10.07 Data wejścia w życie: 2000.05.09 USTAWA o języku polskim Przepisy ustawy dotyczą ochrony języka polskiego i używania go w działalności publicznej oraz
Bardziej szczegółowoMniejszości narodowe i etniczne na Mazowszu
Mniejszości narodowe i etniczne na Mazowszu - Działania Pełnomocnika Wojewody Mazowieckiego do spraw mniejszości narodowych i etnicznych. Warszawa, dnia 11 czerwca 2013 r. Przestawione dane dotyczą społeczności
Bardziej szczegółowoMniejszości narodowe i etniczne w województwie wielkopolskim. Patryk Pawełczak pełnomocnik wojewody ds. mniejszości narodowych i etnicznych
Mniejszości narodowe i etniczne w województwie wielkopolskim Patryk Pawełczak pełnomocnik wojewody ds. mniejszości narodowych i etnicznych Kraj urodzenia Wyniki Spisu z 2011 r. wykazały, że 3413,4 tys.
Bardziej szczegółowoSTATUT STOWARZYSZENIA Koalicja Ateistyczna. Rozdział 1. Postanowienia ogólne
STATUT STOWARZYSZENIA Koalicja Ateistyczna Rozdział 1 Postanowienia ogólne 1. Stowarzyszenie nosi nazwę: Koalicja Ateistyczna, w dalszych postanowieniach Statutu zwane Stowarzyszeniem. 2. Stowarzyszenie
Bardziej szczegółowoKONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 2 kwietnia 1997 r. (wyciąg)
KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 2 kwietnia 1997 r. (wyciąg) W trosce o byt i przyszłość naszej Ojczyzny, odzyskawszy w 1989 roku możliwość suwerennego i demokratycznego stanowienia o Jej losie,
Bardziej szczegółowoPRAWA DZIECKA. dziecko jako istota ludzka wymaga poszanowania jego tożsamości, godności prywatności;
PRAWA DZIECKA "Nie ma dzieci - są ludzie..." - Janusz Korczak Każdy człowiek ma swoje prawa, normy, które go chronią i pozwalają funkcjonować w społeczeństwie, państwie. Prawa mamy również my - dzieci,
Bardziej szczegółowoo zmianie ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym
USTAWA z dnia. 2013 r. o zmianie ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym Art. 1. W ustawie z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku
Bardziej szczegółowoWSPÓLNE DEKLARACJE UMAWIAJĄCYCH SIĘ STRON DO POROZUMIENIA
WSPÓLNE DEKLARACJE UMAWIAJĄCYCH SIĘ STRON DO POROZUMIENIA WSPÓLNA DEKLARACJA W SPRAWIE JEDNOCZESNEGO ROZSZERZENIA UNII EUROPEJSKIEJ I EUROPEJSKIEGO OBSZARU GOSPODARCZEGO Umawiające się Strony podkreślają
Bardziej szczegółowoUstawa z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania. Dz.U. Nr 254, poz.
Ustawa z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania Dz.U. Nr 254, poz. 1700 Ustawa implementuje dyrektywy: dyrektywę Rady 86/613/EWG z dnia
Bardziej szczegółowoCzęść I. Prawo konstytucyjne, Unii Europejskiej, międzynarodowe
Część I. Prawo konstytucyjne, Unii Europejskiej, międzynarodowe 1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm. i sprost.) 1.1. Test 1. Rzeczpospolita Polska jest:
Bardziej szczegółowoTRAKTAT. między Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą o dobrym sąsiedztwie, przyjaznych stosunkach i współpracy,
Dz.U.93.125.573 TRAKTAT między Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą o dobrym sąsiedztwie, przyjaznych stosunkach i współpracy, sporządzony w Warszawie dnia 18 maja 1992 r. (Dz. U. z dnia 20 grudnia 1993 r.)
Bardziej szczegółowoHISTORIA USTROJU POLSKI. Autor: Marian Kallas
HISTORIA USTROJU POLSKI Autor: Marian Kallas Dział I Kształt terytorialno-administracyjny i ludność Polski Część I Dawne państwo polskie (do 1795) Rozdział 1. Powstanie Polski i zmiany terytorialno-administracyjne
Bardziej szczegółowoSTATUT STOWARZYSZENIA HOTELE HISTORYCZNE W POLSCE ROZDZIAŁ I POSTANOWIENIA OGÓLNE
STATUT STOWARZYSZENIA HOTELE HISTORYCZNE W POLSCE ROZDZIAŁ I POSTANOWIENIA OGÓLNE 1. Stowarzyszenie nosi nazwę: HOTELE HISTORYCZNE W POLSCE, w dalszych postanowieniach statutu zwane Stowarzyszeniem. 2.
Bardziej szczegółowoSpis treści. Dział I Kształt terytorialno-administracyjny i ludność Polski. Do Czytelnika Przedmowa... 13
Spis treści Do Czytelnika.............................................. 11 Przedmowa................................................ 13 Dział I Kształt terytorialno-administracyjny i ludność Polski Część
Bardziej szczegółowoTekst jednolity Statutu Fundacji Poznań Ille - et - Vilaine z siedzibą w Poznaniu, stan na dzień 18 czerwca 2014 roku STATUT
Tekst jednolity Statutu Fundacji Poznań Ille - et - Vilaine z siedzibą w Poznaniu, stan na dzień 18 czerwca 2014 roku STATUT Fundacji Poznań Ille - et - Vilaine I. Postanowienia ogólne 1 Fundacja Poznań
Bardziej szczegółowoWIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE ARKUSZ II MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA
WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE ARKUSZ II MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA Zasady oceniania: za rozwiązanie wszystkich zadań z arkusza II można uzyskać maksymalnie 70 punktów, za rozwiązanie zadań powiązanych
Bardziej szczegółowoUSTAWA z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym. Rozdział 1 Przepisy ogólne
Kancelaria Sejmu s. 1/1 USTAWA z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym Opracowano na podstwie: Dz.U. z 2005 r. Nr 17, poz. 141, Nr 62, poz. 550, z 2009
Bardziej szczegółowoSpis treści. Część I. Dawne państwo polskie (do 1795) Rozdział 1. Państwo patrymonialne (połowa X w. 1320)
Spis treści Do Czytelnika 5 Część I Dawne państwo polskie (do 1795) Rozdział 1. Państwo patrymonialne (połowa X w. 1320) 1.1. Początki i rozwój państwa polskiego (do 1138). Rozbicie dzielnicowe i dążenia
Bardziej szczegółowoKONSTYTUCYJNY SYSTEM ORGANÓW PAŃSTWOWYCH RED. EWA GDULEWICZ
KONSTYTUCYJNY SYSTEM ORGANÓW PAŃSTWOWYCH RED. EWA GDULEWICZ PRZEDMOWA ROZDZIAŁ I. ZMIANY USTROJU POLITYCZNEGO POLSKI W LATACH 1944-1997 1. Pojęcie ustroju politycznego i jego periodyzacja 2. Okres Krajowej
Bardziej szczegółowoSTATUT Fundacji Graceland. Postanowienia ogólne
STATUT Fundacji Graceland Postanowienia ogólne 1 1. Fundacja pod nazwą Graceland zwana dalej Fundacją, ustanowiona przez Dominikę Janik- Hornik zwaną dalej Fundatorem, aktem notarialnym sporządzonym przez
Bardziej szczegółowoKONWENCJA O PRAWACH DZIECKA
KONWENCJA O PRAWACH DZIECKA Poniżej prezentujemy wybrane postanowienia Konwencji o prawach dziecka ilustrowane pracami laureatów konkursu plastycznego Prawa dziecka oczami dzieci, zrealizowanego w ramach
Bardziej szczegółowoStatut Stowarzyszenia Absolwentów ROZDZIAŁ I POSTANOWIENIA OGÓLNE
Statut Stowarzyszenia Absolwentów Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Angelusa Silesiusa w Wałbrzychu ROZDZIAŁ I POSTANOWIENIA OGÓLNE 1. Stowarzyszenie nosi nazwę Stowarzyszenie Absolwentów Państwowej
Bardziej szczegółowoII. DEKLARACJE A. WSPÓLNA DEKLARACJA OBECNYCH PAŃSTW CZŁONKOWSKICH. Wspólna deklaracja w sprawie pełnego stosowania przepisów dorobku Schengen
L 112/106 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 24.4.2012 II. DEKLARACJE A. WSPÓLNA DEKLARACJA OBECNYCH PAŃSTW CZŁONKOWSKICH Wspólna deklaracja w sprawie pełnego stosowania przepisów dorobku Schengen Przyjmuje
Bardziej szczegółowoKONSTYTUCJA FEDERACJI ROSYJSKIEJ A ROSYJSKA I EUROPEJSKA TRADYCJA KONSTYTUCYJNA
Ub Hamburg A/553552 Jerzy Kowalski KONSTYTUCJA FEDERACJI ROSYJSKIEJ A ROSYJSKA I EUROPEJSKA TRADYCJA KONSTYTUCYJNA Polskie Wydawnictwo Prawnicze Warszawa - Poznań 2009 Spis treści Wstęp 11 1. Zakres tematyczny
Bardziej szczegółowoStatut Stowarzyszenia. Rozdział I Postanowienia ogólne
Statut Stowarzyszenia Rozdział I Postanowienia ogólne 1. Stowarzyszenie nosi nazwę: Obszary Kultury" ( w skrócie O.K) w dalszych postanowieniach statutu zwane Stowarzyszeniem. 2. Siedzibą stowarzyszenia
Bardziej szczegółowoStatut Stowarzyszenia Europa przyszłości z siedzibą we Wrocławiu (tekst jednolity z dnia 10 grudnia 2006 r.)
Statut Statut Stowarzyszenia Europa przyszłości z siedzibą we Wrocławiu (tekst jednolity z dnia 10 grudnia 2006 r.) Rozdział I Postanowienia ogólne 1. Stowarzyszenie Europa Przyszłości działa na podstawie
Bardziej szczegółowoPRAWA CZŁOWIEKA Dokumenty międzynarodowe
Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności Prawa i wolności: prawo do życia, zniesienie kary śmierci, wolność od tortur i nieludzkiego lub poniżającego traktowania lub karania, wolność
Bardziej szczegółowoSTATUT FUNDACJI... Postanowienia ogólne
WZÓR STATUTU FUNDACJI: (źródło: www.ngo.pl) STATUT FUNDACJI... Postanowienia ogólne 1 1. Fundacja pod nazwą..., zwana dalej Fundacją, ustanowiona przez:...... zwanych dalej fundatorami, aktem notarialnym
Bardziej szczegółowoi szkołach (Dz. U. z 1992 r. Nr 36, poz. 155, z późn. zm.);
INFORMACJA MINISTERA EDUKACJI NARODOWEJ DLA JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO W SPRAWIE REGULACJI DOTYCZĄCYCH RAMOWYCH PLANÓW NAUCZANIA W SZKOŁACH PUBLICZNYCH, ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM REGULACJI
Bardziej szczegółowoKurs Prawa i role mniejszości narodowych i etnicznych w ramach projektu Mniejszości aktywne lokalnie
Kurs Prawa i role mniejszości narodowych i etnicznych w ramach projektu Mniejszości aktywne lokalnie Lekcja 3. Organy odpowiedzialne za mniejszości. Opracowała Katarzyna Waszczyńska. Fundacja Edukacja
Bardziej szczegółowoStatut Stowarzyszenia Razem dla Jedenastki
Statut Stowarzyszenia Razem dla Jedenastki Rozdział I. Postanowienia ogólne 1 1. Stowarzyszenie Razem dla Jedenastki, zwane dalej Stowarzyszeniem, działa na podstawie Ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo
Bardziej szczegółowoSTATUT STOWARZYSZENIA PRZYJACIÓŁ SZKOŁY I OSIEDLA WILCZE GARDŁO. Rozdział I Postanowienia ogólne
STATUT STOWARZYSZENIA PRZYJACIÓŁ SZKOŁY I OSIEDLA WILCZE GARDŁO Rozdział I Postanowienia ogólne Stowarzyszenie nosi nazwę: PRZYJACIÓŁ SZKOŁY I OSIEDLA WILCZE GARDŁO zwane dalej Stowarzyszeniem, zrzesza
Bardziej szczegółowoKonflikt na Ukrainie osłabił bezpieczeństwo Litwinów 2015-06-15 15:21:15
Konflikt na Ukrainie osłabił bezpieczeństwo Litwinów 2015-06-15 15:21:15 2 Działania Rosji na Ukrainie osłabiły bezpieczeństwo Litwinów. Na Litwie, będącej członkiem NATO, nie powinien się powtórzyć ukraiński
Bardziej szczegółowoDZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 27 kwietnia 2015 r. Poz. 573 OBWIESZCZENIE MARSZAŁKA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 8 kwietnia 2015 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu
Bardziej szczegółowoDział I Kształt terytorialno-administracyjny i ludność Polski
Spis treści Do Czytelnika Przedmowa Dział I Kształt terytorialno-administracyjny i ludność Polski Część I Dawne państwo polskie (do 1795) Rozdział 1. Powstanie Polski i zmiany terytorialno-administracyjne
Bardziej szczegółowoSTATUT STOWARZYSZENIA KULTURALNO-OŚWIATOWEGO LIBRI
STATUT STOWARZYSZENIA KULTURALNO-OŚWIATOWEGO LIBRI I. POSTANOWIENIA OGÓLNE 1 Stowarzyszenie Kulturalno-Oświatowe Libri, zwane dalej Stowarzyszeniem, jest organizacją zrzeszającą osoby zainteresowane kreowaniem
Bardziej szczegółowoPodstawowe zasady ustroju Rzeczypospolitej
Podstawowe zasady ustroju Rzeczypospolitej Podstawowe zasady ustroju w systematyce Konstytucji RP Pierwszy rozdział Konstytucji RP, zatytułowany Rzeczpospolita, określa podstawowe zasady ustroju RP. Pozostałe
Bardziej szczegółowoSprawozdanie Rzecznika Praw Obywatelskich z realizacji przez Polskę zobowiązań wynikających z Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych
Sprawozdanie Rzecznika Praw Obywatelskich z realizacji przez Polskę zobowiązań wynikających z Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych Konferencja podsumowująca badania pt. Polityka publiczna wobec osób
Bardziej szczegółowoKatarzyna Wójcik Ochrona mniejszości narodowych w świetle dwustronnych traktatów zawartych przez Polskę. Studia Iuridica Lublinensia 14,
Ochrona mniejszości narodowych w świetle dwustronnych traktatów zawartych przez Polskę Studia Iuridica Lublinensia 14, 217-235 2010 Artykuły Studia Iuridica Lublinensia 14, 2010 Ochrona mniejszości narodowych
Bardziej szczegółowoAkt końcowy Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE)
1 Akt końcowy Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) Sporządzony w Helsinkach dnia 1 sierpnia 1975 r. Deklaracja zasad rządzących wzajemnymi stosunkami między Państwami uczestniczącymi
Bardziej szczegółowoSTATUT Diecezjalnego Ośrodka Kultury Prawosławnej ELPIS. Rozdział I. Przepisy Ogólne
STATUT Diecezjalnego Ośrodka Kultury Prawosławnej ELPIS Rozdział I Przepisy Ogólne Par.1 1. Organizacja jest bractwem cerkiewnym i nosi nazwę: Diecezjalny Ośrodek Kultury Prawosławnej ELPIS, zwana w dalszej
Bardziej szczegółowolistopad 13, Warszawa. Rozporządzenie wykonawcze Rady Ministrów do rozporządzenia z dn. 28 sierpnia 1919 r. (Dz. Pr. P. P. 72 poz.
Spis treści 1. 1918 październik 7, Warszawa. Rada Regencyjna do Narodu Polskiego 2. 1918 listopad 11, Warszawa. Rada Regencyjna do narodu Polskiego 3. 1918 listopad 14, Warszawa. Do Naczelnego Dowódcy
Bardziej szczegółowoUSTAWA. z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym. (Dz. U. Nr 17, poz. 141, z późn. zm.
USTAWA z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym (Dz. U. Nr 17, poz. 141, z późn. zm.) Rozdział 1 Przepisy ogólne Art. 1. (1) Ustawa reguluje sprawy związane
Bardziej szczegółowoSTATUT. Stowarzyszenia Kreatywnej Edukacji
STATUT Stowarzyszenia Kreatywnej Edukacji Rozdział I Postanowienia ogólne 1 Stowarzyszenie nosi nazwę: Stowarzyszenie Kreatywnej Edukacji w dalszych postanowieniach statutu zwane Stowarzyszeniem. 2 Stowarzyszenie
Bardziej szczegółowoPodstawy prawne: LOGO
Kształcenie osób niebędących obywatelami polskimi oraz obywateli polskich pobierających naukę w szkołach funkcjonujących w systemach oświaty innych państw Podstawy prawne: 1) ustawa z dnia 7 września 1991
Bardziej szczegółowoTematy i zagadnienia programu nauczania wiedzy o społeczeństwie w klasie IV TE1, IV TE2, IV TK1, IV TK2, IV TR, IV TI zakres podstawowy.
Tematy i zagadnienia programu nauczania wiedzy o społeczeństwie w klasie IV TE1, IV TE2, IV TK1, IV TK2, IV TR, IV TI zakres podstawowy. Moduł dział - temat Lp. Zakres treści Lekcja organizacyjna 1. -
Bardziej szczegółowoWERSJE SKONSOLIDOWANE
26.10.2012 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej C 326/1 WERSJE SKONSOLIDOWANE TRAKTATU O UNII EUROPEJSKIEJ I TRAKTATU O FUNKCJONOWANIU UNII EUROPEJSKIEJ (2012/C 326/01) 26.10.2012 Dziennik Urzędowy Unii
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE ZA ROK 2011
SPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE ZA ROK 2011 Fundacja Kazimierza Wielkiego jest organizacją non-profit, została zarejestrowana 22 kwietnia 2011 roku w VII Wydziale Sądu Rejonowego w Toruniu Krajowy Rejestr Sądowy,
Bardziej szczegółowoStowarzyszenie WeWręczycy
ROZDZIAŁ I POSTANOWIENIA OGÓLNE STATUT STOWARZYSZENIA Stowarzyszenie WeWręczycy 1. Stowarzyszenie nosi nazwę: Stowarzyszenie WeWręczycy w dalszych postanowieniach statutu zwane Stowarzyszeniem. 2. Stowarzyszenie
Bardziej szczegółowoNajczęściej mamy do czynienia z mobbingiem i dyskryminacją w miejscu pracy.
Najczęściej mamy do czynienia z mobbingiem i dyskryminacją w miejscu pracy. Mobbing jest rodzajem terroru psychicznego, stosowanym przez jedną lub kilka osób przeciwko przeważnie jednej osobie. Trwa wiele
Bardziej szczegółowoŚRODKI MASOWEGO PRZEKAZU Podstawy prawne funkcjonowania środków masowego przekazu w Polsce
Podstawy prawne funkcjonowania środków masowego przekazu w Polsce Art. 54.1. Każdemu zapewnia się wolność wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji. 2. Cenzura prewencyjna
Bardziej szczegółowoUSTAWA. z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie
LexPolonica nr 27335. Stan prawny 2012-11-29 Dz.U.2010.234.1536 (U) Działalność pożytku publicznego i wolontariat zmiany: 2011-07-01 Dz.U.2011.112.654 art. 166 2011-10-30 Dz.U.2011.205.1211 art. 2 2011-11-03
Bardziej szczegółowoSTATUT STOWARZYSZENIA SZCZECIN DLA POKOLEŃ ROZDZIAŁ I
STATUT STOWARZYSZENIA SZCZECIN DLA POKOLEŃ ROZDZIAŁ I POSTANOWIENIA OGÓLNE 1. Stowarzyszenie nosi nazwę SZCZECIN DLA POKOLEŃ w dalszych postanowieniach statutu zwane Stowarzyszeniem. 2. Stowarzyszenie
Bardziej szczegółowo17.12.2010 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej C 343/7
17.12.2010 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej C 343/7 Powiadomienia przewidziane w art. 29 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 864/2007 dotyczącego prawa właściwego dla zobowiązań pozaumownych (Rzym II) (2010/C
Bardziej szczegółowoKurs Prawa i role mniejszości narodowych i etnicznych w ramach projektu Mniejszości aktywne lokalnie
Kurs Prawa i role mniejszości narodowych i etnicznych w ramach projektu Mniejszości aktywne lokalnie Lekcja 2. Ustawa o mniejszościach narodowych i etnicznych. Opracowała Katarzyna Waszczyńska. Fundacja
Bardziej szczegółowoKonwencja ONZ o prawach osób niepełnosprawnych
Konwencja ONZ o prawach osób niepełnosprawnych sporządzona w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 r. Podstawa prawna: Dz. U. z 2012 r. poz. 1169 - dokument ratyfikacyjny podpisany przez Prezydenta RP w dniu
Bardziej szczegółowoUSTAWA z dnia 9 listopada 2000 r. o repatriacji
Dz.U. z 2000 r. Nr 106, poz. 1118 USTAWA z dnia 9 listopada 2000 r. o repatriacji Uznając, że powinnością Państwa Polskiego jest umożliwienie repatriacji Polakom, którzy pozostali na Wschodzie, a zwłaszcza
Bardziej szczegółowoSTATUT FUNDACJI ECLECTICA. Postanowienia ogólne
STATUT FUNDACJI ECLECTICA Postanowienia ogólne 1 Fundacja pod nazwą Fundacja Eclectica zwana dalej Fundacją, ustanowiona przez Joannę Piasecką, zwaną dalej Fundatorem, aktem notarialnym sporządzonym przed
Bardziej szczegółowoStan prawny z dnia 31 grudnia 2016 r.
Załącznik nr 1 do projektu IV Raportu dla Sekretarza Generalnego Rady Europy z realizacji przez Rzeczpospolitą Polską postanowień Konwencji ramowej o ochronie mniejszości narodowych Stan prawny z dnia
Bardziej szczegółowoSTATUT FUNDACJI METROPOLIA DZIECI. Postanowienia ogólne
STATUT FUNDACJI METROPOLIA DZIECI Postanowienia ogólne 1. Fundacja pod nazwą Metropolia Dzieci, zwana dalej: Fundacją, ustanowiona przez: Agnieszkę Błażewicz i Ewelinę Ewertowską, zwane dalej: Fundatorami,
Bardziej szczegółowoStatut Stowarzyszenia Przyjaciół Szkoły Nr 193 w Łodzi
Statut Stowarzyszenia Przyjaciół Szkoły Nr 193 w Łodzi Rozdział I Postanowienia ogólne 1 1. Stowarzyszenie Przyjaciół Szkoły Nr 193, zwane dalej Stowarzyszeniem działa na podstawie Ustawy z dnia 7 kwietnia
Bardziej szczegółowoSTATUT STOWARZYSZENIA CHORCYLIA, stop chorobom cywilizacyjnym
STATUT STOWARZYSZENIA CHORCYLIA, stop chorobom cywilizacyjnym ROZDZIAŁ I POSTANOWIENIA OGÓLNE 1 1. Stowarzyszenie nosi nazwę: Stowarzyszenie Chorcylia, stop chorobom cywilizacyjnym w dalszych postanowieniach
Bardziej szczegółowoStatut Stowarzyszenia. Razem Dla Bielan ROZDZIAŁ I POSTANOWIENIA OGÓLNE
Statut Stowarzyszenia Razem Dla Bielan ROZDZIAŁ I POSTANOWIENIA OGÓLNE 1 Stowarzyszenie nosi nazwę Razem Dla Bielan, w dalszych postanowieniach Statutu zwane "Stowarzyszeniem". 2 1.Działalność Stowarzyszenia
Bardziej szczegółowoArtykuł 25 MIĘDZYNARODOWY PAKT PRAW GOSPODARCZYCH, SOCJALNYCH I KULTURALNYCH. Oto prawa człowieka
Oto prawa człowieka w dokumentach ratyfikowanych przez Polskę (patrz Art. 91 Konstytucji R.P.) POWSZECHNA DEKLARACJA PRAW CZŁOWIEKA (Paryż, 10 grudnia 1948 r.) Artykuł 25 1. Każda osoba ma prawo do poziomu
Bardziej szczegółowo5. Struktura narodowościowa i wyznaniowa w Polsce. Grupy etniczne
5. Struktura narodowościowa i wyznaniowa w Polsce. Grupy etniczne Polska jest zaliczana do państw jednolitych pod względem narodowościowym, etnicznym i religijnym. Wzrastające otwarcie na świat powoduje
Bardziej szczegółowoTRAKTAT O UNII EUROPEJSKIEJ (wersja skonsolidowana) str. 15. TYTUŁ I. Postanowienia wspólne (art. 1-8) str. 17
Spis treści TRAKTAT O UNII EUROPEJSKIEJ (wersja skonsolidowana) str. 15 PREAMBUŁA str. 15 TYTUŁ I. Postanowienia wspólne (art. 1-8) str. 17 TYTUŁ II. Postanowienia o zasadach demokratycznych (art. 9-12)
Bardziej szczegółowozawarty pomiędzy Radą Ministrów Rzeczpospolitej Polskiej reprezentowaną przez Prezesa Rady Ministrów
Wersja z dn. 11. 05. 2011 r. PAKT DLA KULTURY zawarty pomiędzy Radą Ministrów Rzeczpospolitej Polskiej reprezentowaną przez Prezesa Rady Ministrów oraz stroną społeczną reprezentowaną przez Obywateli Kultury
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR.. RADY GMINY KOBYLANKA z dnia.. 2013 r.
UCHWAŁA NR.. RADY GMINY KOBYLANKA z dnia.. 2013 r. w sprawie zmiany uchwały XXXVIII/229/13 Rady Gminy Kobylanka w sprawie przyjęcia rocznego programu współpracy z organizacjami pozarządowymi Na podstawie
Bardziej szczegółowoW centrum uwagi Roczny plan pracy. Liczb a godzi n lekcyj nych. Punkt z NPP
W centrum uwagi Roczny plan pracy Jednostka tematyczna 1. Życie zbiorowe i jego reguły 2. Socjalizacja i kontrola społeczna Zagadnienia Klasa II I. Społeczeństwo socjologia formy życia społecznego normy
Bardziej szczegółowoRozdział XI. STRUKTURA NARODOWO-ETNICZNA LUDNOŚCI
Rozdział XI. STRUKTURA NARODOWO-ETNICZNA LUDNOŚCI Informacje o narodowości, języku i wyznaniu mają w badaniach statystycznych specyficzny status, ponieważ odnoszą sie do najbardziej subiektywnych, delikatnych
Bardziej szczegółowoo zmianie ustawy o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania oraz niektórych innych ustaw1)
Warszawa, dnia 9 listopada 2012 r. Grupa Posłów na Sejm RP Klubu Poselskiego Ruch Palikota Szanowna Pani Ewa Kopacz Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej
Bardziej szczegółowoU Z A S A D N I E N I E. 1. Potrzeba i cel związania Rzeczypospolitej Polskiej Umową międzynarodową
U Z A S A D N I E N I E 1. Potrzeba i cel związania Rzeczypospolitej Polskiej Umową międzynarodową W 2000 r. Republika Federalna Niemiec, Republika Francuska i Stany Zjednoczone Ameryki wyraziły, za pośrednictwem
Bardziej szczegółowoAKT KOŃCOWY. AF/EEE/XPA/pl 1
AKT KOŃCOWY AF/EEE/XPA/pl 1 Pełnomocnicy: WSPÓLNOTY EUROPEJSKIEJ, zwanej dalej Wspólnotą, oraz: KRÓLESTWA BELGII, KRÓLESTWA DANII, REPUBLIKI FEDERALNEJ NIEMIEC, REPUBLIKI GRECKIEJ, KRÓLESTWA HISZPANII,
Bardziej szczegółowoSTATUT STOWARZYSZENIA ABSOLWENTÓW I PRZYJACIÓŁ XV LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO IM. JANA KASPROWICZA W ŁODZI KASPER ROZDZIAŁ I POSTANOWIENIA OGÓLNE
STATUT STOWARZYSZENIA ABSOLWENTÓW I PRZYJACIÓŁ XV LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO IM. JANA KASPROWICZA W ŁODZI KASPER ROZDZIAŁ I POSTANOWIENIA OGÓLNE 1. Stowarzyszenie nosi nazwę: Stowarzyszenie Absolwentów
Bardziej szczegółowoStatut stowarzyszenia Prawosławna Inicjatywa OrthNet. Rozdział I Postanowienia ogólne
Statut stowarzyszenia Prawosławna Inicjatywa OrthNet Rozdział I Postanowienia ogólne 1. Stowarzyszenie Prawosławna Inicjatywa OrthNet, zwane dalej Stowarzyszeniem posiada osobowość prawną. 2. Terenem działania
Bardziej szczegółowoSTATUT STOWARZYSZENIA PROMNI
STATUT STOWARZYSZENIA PROMNI Rozdział I Postanowienia ogólne 1. Stowarzyszenie nosi nazwę STOWARZYSZENIE PROMNI w dalszych postanowieniach statutu zwane Stowarzyszeniem. 2. Stowarzyszenie jest zrzeszeniem
Bardziej szczegółowoStatut Stowarzyszenia Psychologii, Edukacji i Rozwoju Osobistego Kropla Słońca
Statut Stowarzyszenia Psychologii, Edukacji i Rozwoju Osobistego Kropla Słońca Rozdział I Postanowienia ogólne 1. Stowarzyszenie nosi nazwę: Stowarzyszenie Psychologii, Edukacji i Rozwoju Osobistego Kropla
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA NA EGZAMIN POPRAWKOWY
WYMAGANIA NA EGZAMIN POPRAWKOWY 1. Obywatelstwo polskie i unijne - wyjaśnia znaczenie terminów: obywatelstwo, społeczeństwo obywatelskie, - wymienia dwa podstawowe sposoby nabywania obywatelstwa (prawo
Bardziej szczegółowoPrawo do zrzeszania się w stowarzyszeniach: Stowarzyszenie - dobrowolne, samorządne, trwałe zrzeszeniem o celach niezarobkowych.
STOWARZYSZENIA Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. - Prawo o stowarzyszeniach Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym Ustawa z dnia 18
Bardziej szczegółowoPrawa człowieka prawa dziecka ucznia oraz jego obowiązki
Prawa człowieka prawa dziecka ucznia oraz jego obowiązki Podstawowe dokumenty mówiące o ochronie praw człowieka Karta Narodów Zjednoczonych z 1945 r. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z 1948 r. Wszyscy
Bardziej szczegółowoStatut Stowarzyszenia Inny Wymiar
Załącznik do Uchwały nr 2/2019 Statut Stowarzyszenia Inny Wymiar Rozdział I POSTANOWIENIA OGÓLNE 1. Stowarzyszenie Inny Wymiar, zwane dalej Stowarzyszeniem, działa na podstawie Ustawy z dnia 7 kwietnia
Bardziej szczegółowoPODSTAWOWE ZASADY USTROJU RZECZYPOSPOLITEJ
PODSTAWOWE ZASADY USTROJU RZECZYPOSPOLITEJ PODSTAWOWE ZASADY USTROJU W SYSTEMATYCE KONSTYTUCJI RP Pierwszy rozdział Konstytucji RP, zatytułowany Rzeczpospolita, określa podstawowe zasady ustroju RP. Pozostałe
Bardziej szczegółowoSTATUT STOWARZYSZENIA MILION SZCZĘŚLIWYCH KOTÓW. Rozdział I Postanowienia ogólne:
STATUT STOWARZYSZENIA MILION SZCZĘŚLIWYCH KOTÓW Rozdział I Postanowienia ogólne: 1. Stowarzyszenie nosi nazwę Milion Szczęśliwych Kotów w dalszych postanowieniach statutu zwane Stowarzyszeniem. 2. Stowarzyszenie
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. Rozdział I. Aksjologiczne fundamenty Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej Uwagi wprowadzające... 26
SPIS TREŚCI Wykaz skrótów... XI Wykaz podstawowej literatury... XV Przedmowa... XVII Rozdział I. Aksjologiczne fundamenty Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej... 1 1. Uwagi wprowadzające... 2 2. Zasada
Bardziej szczegółowoSOPOCKI DWUMIESIĘCZNIK POZARZĄDOWY STYCZEŃ LUTY
SOPOCKI DWUMIESIĘCZNIK POZARZĄDOWY STYCZEŃ LUTY SPOŁECZEŃSTWO / POMOC SPOŁECZNA / ZDROWIE / GOSPODARKA... 2 NAUKA / EDUKACJA... 5 KULTURA I SZTUKA... 7 EKOLOGIA/OCHRONA ŚRODOWISKA/TURYSTYKA I KRAJOZNAWSTWO...
Bardziej szczegółowoWYKAZ AKTÓW PRAWNYCH Z PRAWA KONSTYTUCYJNEGO. 2. Ustawa z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (Dz.U. z 2011 r. Nr 43, poz. 224 ze zm.
WYKAZ AKTÓW PRAWNYCH Z PRAWA KONSTYTUCYJNEGO 1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze 2. Ustawa z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (Dz.U.
Bardziej szczegółowoUchwala Fundatorów Fundacji Instytut Nauki o Polityce z dnia 13 listopada 2017 roku w przyjęcia tekstu jednolitego statutu
Uchwala Fundatorów Fundacji Instytut Nauki o Polityce z dnia 13 listopada 2017 roku w przyjęcia tekstu jednolitego statutu 1 Ustala się tekst jednolity Statutu Fundacji Instytut Nauki o Polityce w brzmieniu
Bardziej szczegółowoWniosek DECYZJA RADY. ustalająca skład Komitetu Regionów
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 11.6.2014 r. COM(2014) 226 final 2014/0128 (NLE) Wniosek DECYZJA RADY ustalająca skład Komitetu Regionów PL PL UZASADNIENIE 1. KONTEKST WNIOSKU Artykuł 305 Traktatu o
Bardziej szczegółowo