Organizacja czasu pracy. Solidarni w regionie innowacyjni w działaniu Bydgoszcz, październik 2014 r.

Transkrypt

1 Organizacja czasu pracy Solidarni w regionie innowacyjni w działaniu Bydgoszcz, październik 2014 r.

2 Efektywne/racjonalne gospodarowanie - jedno z kluczowych pojęć w ekonomii, w myśl którego podmiot dokonuje takiej alokacji ograniczonych zasobów, które optymalizują korzyści, jakie z tego czerpie. Jednym z istotnych warunków wpływających na wzrost efektywności gospodarowania jest racjonalne wykorzystanie czasu. Do efektywnego gospodarowania zmusza rzadkość zasobów i dóbr dostępnych w gospodarce. Warunkiem racjonalnego gospodarowania jest możliwość wyboru pomiędzy różnymi wariantami rozwiązań i sprecyzowane kryteria wyboru. Czas jest najczęściej traktowany jako zasób. Pełni też funkcję koordynacyjną Uwzględniając w procesie wytwórczym obydwie funkcje czasu, określa się po pierwsze standardy metod pracy, a następnie standardy czasu pracy. Każda jednostka pracy wymaga czasu, Czas warunek efektywności gospodarowania Określenie standardów czasu jest nieodzowne dla celów analizy, planowania, kontroli operacji, koordynacji, opracowania harmonogramu, ale tez dla motywacji w pracy, analizy potrzeb kadrowych i badania kosztów pracy. 2

3 Kodeks pracy Czas pracy, zgodnie z kodeksem pracy, to czas w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie lub innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy (dział 6, rozdział 1,art. 128) Pozostawanie w gotowości do pracy - jest to czas pracy, w czasie którego praca nie jest świadczona. System czasu pracy zbiór zasad związanych z organizacją czasu pracy dopuszczalną przez prawo pracy dot. norm czasu dobowego, tygodniowych wymiarów czasu oraz okresu rozliczeniowego. Czas pracy powinien być zharmonizowany ze zmianami zachodzącymi w przedsiębiorstwie i poza nim. System organizacji czasu pracy utrwalony w przepisach zespół elementów obejmujący: przesłanki stosowania danej organizacji pracy, dopuszczalne wydłużenie wymiaru czasu pracy, maksymalną długość okresu rozliczeniowego, tryb jego wprowadzania. 3

4 Czas pracy a presja konkurentów Zmiany systemu czasu pracy w Polsce nie nadążają za wymogami wypływającymi z presji konkurentów w obszarze globalizacji gospodarki. Zmiany dotyczące czasu pracy/ czasu wytworzenia/ czasu produkcji wdrażane są bardzo szybko, często byle jak, wpływając na zmiany metod pracy, a następnie do redefiniowania standardów czasu pracy. Mamy tym samym do czynienia z inwersją procesu planowania czasu pracy w odniesieniu do procesów produkcji i wytwarzania, to jest wyznaczania standardów czasu bez uwzględnienia metod produkcji (np. w przedsiębiorstwach konkurujących czasem), co związane jest ze zmianami na rynkach, w tym skracaniem cyklu życia produktów, wpływającymi na cykl wytworzenia tych produktów. Istnieje rosnąca rozbieżność między wielkością i tempem wdrażania innowacji technicznych i zmian organizacyjnych, a zakresem i tempem zmian systemu czasu pracy. Dodatkowo m.in. w Polsce coraz częściej mamy do czynienia ze zjawiskiem nienadążania za wymogami wynikającymi z presji konkurentów, w tym z globalizacji gospodarki (delokalizacja produkcji do krajów o taniej sile roboczej). 4

5 Luki organizacyjne a elastyczny czas pracy Powstaje w ten sposób luka organizacyjna, w związku z czym istnieje potrzeba opracowania metod doskonalenia systemu czasu pracy, w której centralne miejsce zajmują narzędzia określania i mechanizmy redukowania mocy produkcyjnych w okresach kryzysu ekonomicznego, pozwalające obniżyć koszty zatrudnienia przy zachowaniu stosunków pracy. Jednak uelastycznianie form zatrudnienia nie zawsze pozwala zaradzić luce organizacyjnej. Np. nie wystarcza ono w sytuacji gdy niewielkie zapotrzebowanie na pracę związane jest z jej okresową arytmią lub długimi okresami zupełnego jej braku czy też zanikaniem zapotrzebowania na oferowane produkty lub usługi. Jednym ze sposobów ratowania zakładów znajdujących się w takiej właśnie sytuacji jest metoda opracowana we Francji zwana CV Zakładu pozwalająca na zmianę działalności zakładu i przekwalifikowanie załogi przy możliwie najmniejszych kosztach społecznych. Ciekawym rozwiązaniem są też elastycznych formy organizacji czasu pracy. Jak pokazują badania (m.in.raport Eurfound 2013 Organizacja czasu pracy: wpływ na wydajność i warunki pracy) istnieje sporo sprawdzonych przykładów, tzw. dobrych praktyk w tym zakresie., 5

6 Uelastycznianie czasu pracy Sprawdzone metody i dobre praktyki dot. elastycznych form organizacji czasu pracy, dostosowując system zarządzania czasem do zmieniających się potrzeb przedsiębiorstwa: Ściśle wiążą się ze strategią przedsiębiorstwa, Uwzględniają zmiany w otoczeniu firmy, obecne i przewidywane, Zawierają wewnętrznie spójny i kompletny układ celów operacyjnych i odpowiadające im zasady, narzędzia, procesy, warunki, etc. jako determinanty zarządzania czasem, Identyfikują i uwzględniają oczekiwania interesariuszy wewnętrznych i zewnętrznych. 6