Wykorzystanie języka obcego w realizacji zadań dotyczących organizacji turystyki 341[05].Z1.04

Transkrypt

1 MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ Marzena Borowska Wykorzystanie języka obcego w realizacji zadań dotyczących organizacji turystyki 341[05].Z1.04 Poradnik dla ucznia Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji Państwowy Instytut Badawczy Radom 2006

2 Recenzenci: mgr Jan Matyjaszczyk mgr Andrzej Muż Opracowanie redakcyjne: mgr Marzena Borowska Konsultacja: mgr inż. Piotr Ziembicki Korekta: Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 341[05].Z1.04 Wykorzystanie języka obcego w realizacji zadań dotyczących organizacji turystyki zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu technik obsługi turystycznej. Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji Państwowy Instytut Badawczy, Radom

3 SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie 3 2. Wymagania wstępne 5 3. Cele kształcenia 6 4. Materiał nauczania Turystyka podstawowe pojęcia i definicje Materiał nauczania Pytania sprawdzające Ćwiczenia Sprawdzian postępów Formy i rodzaje turystyki Materiał nauczania Pytania sprawdzające Ćwiczenia Sprawdzian postępów Potrzeby konsumenta usług turystycznych Materiał nauczania Pytania sprawdzające Ćwiczenia Sprawdzian postępów Usługi turystyczne Materiał nauczania Pytania sprawdzające Ćwiczenia Sprawdzian postępów Czynniki wpływające na rozwój turystyki Materiał nauczania Pytania sprawdzające Ćwiczenia Sprawdzian postępów Polskie turystyczne produkty markowe Materiał nauczania Pytania sprawdzające Ćwiczenia Sprawdzian postępów Zarządzanie turystyką Materiał nauczania Pytania sprawdzające Ćwiczenia Sprawdzian postępów Sprawdzian osiągnięć Literatura 65 2

4 1. WPROWADZENIE Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy, zdobywaniu i rozwijaniu umiejętności w wykorzystaniu języka obcego w realizacji zadań dotyczących organizacji turystyki. Poradnik Wykorzystanie języka obcego do realizacji zadań dotyczących organizacji turystyki zawiera: 1. Wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności i wiedzy, które powinieneś mieć opanowane, aby przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej. 2. Cele kształcenia tej jednostki modułowej. 3. Materiał nauczania, który umożliwia samodzielne przygotowanie się do wykonania ćwiczeń i zaliczenia sprawdzianów. Szczególnie istotnymi treściami są zagadnienia związane z potrzebami konsumenta usług turystycznych, polskimi turystycznymi produktami markowymi, z zarządzaniem w turystyce. Wymagają one opanowania wiadomości teoretycznych i przełożenia ich na działania praktyczne, takie jak poprawne wypowiadanie się w języku obcym, słuchanie, czytanie ze zrozumieniem, redagowanie charakterystyk polskich turystycznych produktów markowych, definiowanie, określanie potrzeb konsumenta usług turystycznych, opisywanie organizacji turystycznych, operowanie słownictwem z zakresu szeroko pojętej turystyki, prawa, administracji, marketingu. Wykorzystaj do poszerzenia wiedzy wskazaną literaturę oraz inne źródła informacji. 4. Pytania sprawdzające wiedzę potrzebną do wykonania ćwiczenia. 5. Ćwiczenia, które zawierają wykaz materiałów i sprzętu pomocnych w ich realizacji. 6. Sprawdzian postępów. Wykonując sprawdzian postępów powinieneś odpowiadać na pytanie tak lub nie, co oznacza, że opanowałeś materiał albo nie. 7. Sprawdzian osiągnięć wraz z instrukcją i kartą odpowiedzi. 8. Wykaz literatury. Jeżeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, to poproś nauczyciela o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz daną czynność. Po zrealizowaniu materiału spróbuj zaliczyć sprawdzian z zakresu jednostki modułowej. Jednostka modułowa: Wykorzystanie języka obcego do realizacji zadań dotyczących organizacji turystyki, której treści teraz poznasz jest jedną z koniecznych do opanowania wiadomości umiejętności posługiwania się językiem angielskim w zawodzie technik obsługi turystycznej w różnorodnych dziedzinach turystyki schemat 1. Bezpieczeństwo i higiena pracy W czasie pobytu w pracowni musisz przestrzegać regulaminów, przepisów bhp i higieny pracy oraz instrukcji przeciwpożarowych, wynikających z rodzaju wykonywanych prac. Przepisy te poznasz podczas trwania nauki. 3

5 Moduł 341[05].Z1 Podstawy turystyki 341[05].Z1.01 Charakteryzowanie ruchu turystycznego 341[05].Z1.02 Rozpoznawanie polskich markowych produktów turystycznych 341[05].Z1.04 Wykorzystanie języka obcego w realizacji zadań dotyczących organizacji 341[05].Z1.03 Podejmowanie działań stymulujących rozwój turystyki przez instytucje centralne, samorządy i organizacje turystyczne Schemat układu jednostek modułowych 4

6 2. WYMAGANIA WSTĘPNE Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej Wykorzystanie języka obcego do realizacji zadań dotyczących organizacji turystyki powinieneś umieć: określać terminologię zalecaną przez WTO, charakteryzować wszystkie zagadnienia związane z ruchem turystycznym, charakteryzować rodzaje usług turystycznych, określać funkcje i dysfunkcje turystyki, określać czynniki i kierunki rozwoju turystyki, charakteryzować markowe produkty polskiej turystyki, korzystać z różnych aktów prawnych, określać zadania organów centralnych, terenowych, samorządowych dotyczących turystyki, charakteryzować krajowe i międzynarodowe organizacje turystyczne, przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. 5

7 3. CELE KSZTAŁCENIA W wyniku realizacji programu jednostki modułowej, powinieneś umieć: posłużyć się terminologią z zakresu turystyki, napisać różnorodne teksty dotyczące organizacji turystyki, określić formy i rodzaje turystyki, określić potrzeby konsumenta usług turystycznych, określić czynniki wpływające na rozwój turystyki, scharakteryzować usługi turystyczne, scharakteryzować polskie turystyczne produkty markowe, określić zadania organów centralnych, terenowych i samorządowych związane z funkcjonowaniem turystyki, zinterpretować teksty dotyczące organizacji turystyki, scharakteryzować organizacje turystyczne, przetłumaczyć na język polski teksty w języku obcym dotyczące organizacji turystyki. 6

8 4. MATERIAŁ NAUCZANIA 4.1. Turystyka podstawowe pojęcia i definicje Materiał nauczania W turystyce funkcjonuje wiele pojęć i definicji związanych z jej organizacją i funkcjonowaniem. Warto więc znać znaczenie tych pojęć zarówno w języku polskim jak i angielskim, ponieważ są one pomocne w codziennym wykonywaniu zawodu związanego z turystyką. Do redagowania definicji w języku angielskim służą zaimki względne (Relative Pronouns) typu: which, (który) stosowany do opisu przedmiotów, zjawisk, who (kto) służący do opisu ludzi, where (gdzie) używany do charakteryzowania miejsc, whose (czyj) określający posiadanie. Zwroty te służą do opisywania i definiowania. Do tworzenia definicji i objaśniania znaczenia pojęć w języku angielskim używa się zwykle czasu Present Simple, ponieważ za pomocą tego czasu wyraża się czynności, stany, mające charakter stały lub powtarzający się. Niektóre definicje wymagają użycia czasu przeszłego Past Simple, zwłaszcza te, definiujące pojęcie, które wyszło już z użycia, mające archaiczne znaczenie. W definiowaniu pomocne są też struktury składniowe w stronie biernej (Passive Voice), wśród nich konstrukcja Present Passive, ponieważ wyraża się za ich pomocą najpierw przedmiot czynności, a potem ich wykonawcę. Definicja, pojęcie zarówno w języku polskim jak i angielskim powinna zawierać najważniejsze informacje, sformułowane w sposób jasny i zrozumiały, ponieważ tego wymaga sama struktura definicji. Niektóre terminy obcojęzyczne, głównie zaczerpnięte z języka angielskiego i francuskiego nie mają odpowiednika w tłumaczeniu na język polski, więc używa się ich obcojęzycznych odpowiedników, które weszły do języka polskiego, np. booking, allotment. Do redagowania definicji danego pojęcia przydatne są jego synonimy, ponieważ niektóre definicje wymagają wymienienia w ich obrębie treści tego pojęcia. Synonimy są również pomocne do zachowania poprawności stylistycznej definicji, gdyż za ich pomocą unika się powtórzeń. Tworząc definicję lub objaśniając znaczenie pojęcia w języku angielskim należy znać słownictwo z zakresu turystyki, ekonomii, marketingu, transportu, hotelarstwa i gastronomii. Do podstawowych, kluczowych terminów stosowanych w turystyce należą: All inclusive rodzaj imprezy obejmującej wszystkie usługi wliczone w cenę, z których turysta korzysta w hotelu lub ośrodku bez dodatkowych opłat. All inclusive it is a kind of event which includes all services included in the price and a tourist uses them in a hotel or resort without additional charges. Allotment to rodzaj pisemnej umowy pomiędzy osobą, która zamawia dane usługi a ich dostawcą. Umowa ta pozwala zamawiającemu usługi na dysponowanie przez określony czas uzgodnioną ilością usług. Według tej umowy, zamawiający może zrezygnować w określonym terminie z całości lub części zamówionych usług bez pokrywania ich kosztów. Allotment it is a kind of a written contract between a person who orders given services and their supplier. That contract lets a person who orders services to dispose negotiated number of services for a given time. Booking rezerwowanie, zamawianie usług turystycznych, np. miejscówek, noclegów, biletów. Booking it is a reservation, ordering of tourist services, for example, reserved-seat tickets, overnights, tickets. Check in rejestracja, meldowanie, odprawa przy wjeździe. Check in it is a registration, clearance by incoming. Check out wyrejestrowanie, wymeldowanie, odprawa przy wyjeździe. 7

9 Czarter to rodzaj pisemnej umowy pomiędzy osobą zamawiającą dane usługi a dostawcą usług. Umowa ta pozwala zamawiającemu na kupno danych usług w określonym terminie i standardzie za określoną cenę, ale uniemożliwia dokonanie jakichkolwiek zwrotów czy rezygnacji z zamówionych usług. Check out it is an unregistered, entry by leaving. Charter it is a kind of a written contract between a person who orders given services and their supplier. That contract lets a person buy given services in a specified time and standard for a specified price, but this contract makes impossible returning or resignations from ordered services. Ferry to prom, statek lub samolot kursujący na określonej trasie między dwoma punktami. Prom it is a ferry, a ship or a plane which circulates on specified route between two points. Impreza fakultatywna to impreza dodatkowa, uzupełniająca program wliczony w cenę, za którą turysta musi dodatkowo zapłacić, jeśli chce z niej korzystać. Optional event it is an additional event which supplements the programme included in the price and a tourist must pay additionally for it if he wants to take part in. Klient to osoba, która zawiera umowę o świadczenie usług turystycznych, ale zawarcie umowy nie stanowi przedmiotu jej działalności gospodarczej. Customer (client) it is a person who enters into a contract about tourist services, but signing the contract does not establish the matter of the economic activity of this person. Marka to nazwa produktu, która pozwala na jego identyfikację i odróżnienie od innych produktów, np. Hilton. Brand it is a product s name which allows its identification and makes it distinct from others products being on the market, for example Hilton, Orbis, Holiday Inn, Stena Line. Ośrodek turystyczny to miejsce służące do wypoczynku i rekreacji turystów zapewniający różne rodzaje rozrywki i rekreacji. Resort it is a place where tourists rest that, assure different kinds of entertainment and recreation. Package to kompletny zestaw możliwych świadczeń, które są do dyspozycji turysty bez dodatkowych opłat na trasie, takich jak zakwaterowanie, wyżywienie, transfery, ubezpieczenie, program. Package it is a completed set of possible services which are for a tourist s disposal without additional charges en route, such as accommodation, board, transfers, insurance and programme. Park tematyczny to miejsce służące do rekreacji i rozrywki, gdzie są atrakcje związane z jedną dziedziną, np. z tematem przyrodniczym, ekologicznym, historycznym. Zwykle jest to miejsce płatne, świadczy się też w nim usługi gastronomiczne i handlowe. Przykładami parków tematycznych mogą być Aquaparki czy Disneylandy. Theme park it is a place for recreation and entertainment with some attractions connected with one topic, for example, with a natural, ecological or historic theme. It is usually a paid place with restaurant and shops. The examples of themes parks are Aqua parks or Disneylands. Podatek od turystów jest to rodzaj opłaty obowiązkowej, podatek pobierany od turystów przez rząd lub instytucje do tego uprawnioną. Rozróżnia się następujące rodzaje podatków: podatek wjazdowy, podatek wyjazdowy, lokalny podatek turystyczny, podatek od odwiedzających. Tourist tax it is a kind of obligatory charge taken from tourists by the government or the institution authorised to do it. There are the following kinds of taxes: incoming tax, outgoing tax, resort tax, visitor tax. Rejestry jest to ewidencja wszelkich dokumentów w biurze podróży związanych ze sprzedażą usług, realizacją zamówień, zleceń. Rejestry służą do ewidencji numerów nadawanych imprezom. 8

10 Registers it is a register of all documents at the travel agency connected with selling services, commissions and orders realization. The registers are used for the evidence of numbers which are given to the events. Suite to apartament składający się z łączonych pokoi, np. z sypialni, salonów, jadalni. Apartament może tez składać się z jednego dużego pokoju z wydzielonym miejscem do spania i do pobytu dziennego. Suite it is an apartment consisting of adjoining rooms, for example, bedrooms, living rooms, dinning rooms. The apartment can also consist of one big room with a separate space for sleeping and for daily use. Szwedzki stół to bufet samoobsługowy, z którego turysta może korzystać na miejscu bez ograniczeń, ale nie powinien wynosić i konsumować tych posiłków na zewnątrz. Smorgasbord (Swedish table) it is a self-service buffet which a tourist can use in a place without any limits, but he shouldn t carry out and consume these meals outside. Teczka imprezy to całościowy zbiór dokumentacji danej imprezy. Event s folder it is a comprehensive file of documents connected with a given event. Tranzyt to przejazd przez obszar obcego państwa do kraju docelowego. Transit it is a ride through a territory of a foreign country to a destination country. Voucher to dokument finansowy, kredytowy służący do realizacji świadczeń dla grup turystów lub turystów indywidualnych zamówionych przez biuro u kontrahenta zagranicznego, jeśli ten dokument wydawany jest przez kontrahenta krajowego, wówczas nazywa się skierowaniem. Voucher it is a financial and credit document used for services realization for tourists groups or for an individual tourist ordered by the travel agency with foreign contracting party. If the document is given by a domestic contracting party, then it is named directing. Wiza to pisemne zezwolenie na wyjazd i pobyt w danym kraju, wystawiane przez konsulat danego państwa. Visa it is a written permission to leave and reside in a given country, issued by the consulate of a given country. Zniżka to bonifikata skierowana do turysty na dane świadczenia. Discount/Allowance it is a reduction directed to a tourist for given services Pytania sprawdzające Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Jakie znasz struktury gramatyczne używane do konstruowania definicji pojęć związanych z turystyką w języku angielskim? 2. Jakich czasów gramatycznych używa się do redagowania definicji pojęć związanych z turystyką w języku angielskim? 3. Jakie informacje powinna zawierać definicja? 4. Jakich wyrazów należy użyć w definicji, aby uniknąć powtórzeń? 5. Jakich konstrukcji składniowych używa się do budowania definicji w języku angielskim? 6. Co należy zrobić, jeśli anglojęzyczne pojęcie nie ma odpowiednika w języku polskim? 7. Jakie znasz pojęcia związane z turystyką w języku polskim? 8. Jakie znasz pojęcia związane z turystyką w języku angielskim? 9. W jaki sposób należy formułować treść definicji? 10. Z jakich dziedzin należy znać słownictwo redagując definicję pojęcia w języku angielskim? 9

11 Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Podane definicje w języku angielskim uzupełnij brakującymi wyrazami: a) which, b) who, c) where, a następnie napisz, jakiego pojęcia one dotyczą. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) zapoznać się z materiałem nauczania, 2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 3) znać pojęcia i definicje związane z turystyką, 4) znać słownictwo w języku angielskim z zakresu ekonomii, marketingu, transportu, hotelarstwa, gastronomii, 5) znać konstrukcje gramatyczne i składniowe stosowane w definicjach, 6) podsumować wyniki pracy, 7) przedstawić rezultat swojej pracy. Przykładowe definicje (opracowanie własne autora): 1. It is a self-service buffet.. a tourist can use in a place without any limits, but he shouldn t carry out and consume these meals outside. 2. It is a place for recreation and entertainment there are some attractions connected with one topic, for example, with a natural, ecological or historic theme. It is usually a paid place with restaurant and shops. 3. It is a kind of written contract between a person.. orders given services and their supplier. That contract lets such a person to dispose negotiated number of services for a given time. Klucz odpowiedzi: 1 a) Smorgasbord (Swedish table), 2 c) Theme park, 3 b) Allotment Wyposażenie stanowiska pracy: arkusze papieru z wydrukowanymi definicjami z lukami, słowniki dwujęzyczne i branżowe, przybory do pisania, literatura z rozdziału 6. Ćwiczenie 2 Po wysłuchaniu w języku angielskim tekstu, w którym zostaną zaprezentowane pojęcia i definicje związane z turystyką, dopasuj definicje do podanych pojęć. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) zapoznać się z materiałem nauczania, 2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 3) znać pojęcia i definicje związane z turystyką, 4) znać słownictwo w języku angielskim z zakresu ekonomii, marketingu, transportu, hotelarstwa, gastronomii, 5) znać konstrukcje gramatyczne i składniowe stosowane w definicjach, 6) potrafić słuchać ze zrozumieniem tekst w języku angielskim, 10

12 7) podsumować wyniki pracy, 8) przedstawić rezultat swojej pracy. Wyposażenie stanowiska pracy: magnetofon, kaseta lub płyta CD z nagranym tekstem, arkusze papieru z wydrukowanymi pojęciami, słowniki dwujęzyczne i branżowe, pakiety multimedialne do nauki języka angielskiego, przybory do pisania, literatura z rozdziału 6. Ćwiczenie 3 Zredaguj w języku angielskim definicje podanych pojęć. Następnie wymień się pracami z sąsiednimi grupami, których zadaniem będzie przetłumaczenie pojęć i ich definicji na język polski. Grupa 1 rejestr, wiza, voucher, allotment, check-in, Grupa 2 zniżka, park tematyczny, all inclusive, check-out, package, Grupa 3 marka, ośrodek turystyczny, booking, suite, klient, Grupa 4 podatek od turystów, czarter, impreza fakultatywna, package, tranzyt. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) zapoznać się z materiałem nauczania, 2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 3) znać pojęcia i definicje związane z turystyką, 4) znać słownictwo w języku angielskim z zakresu ekonomii, marketingu, transportu, hotelarstwa, gastronomii, 5) znać konstrukcje gramatyczne i składniowe stosowane w definicjach, 6) redagować definicje i objaśniać znaczenie pojęć w języku angielskim i polskim, 7) podsumować wyniki pracy, 8) przedstawić rezultat swojej pracy. Wyposażenie stanowiska pracy: arkusze papieru z wydrukowanymi pojęciami, słowniki dwujęzyczne i branżowe, przybory do pisania, literatura z rozdziału 6. Ćwiczenie 4 Zredaguj w języku angielskim mini słownik pojęć i definicji związanych z turystyką. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) zapoznać się z materiałem nauczania, 2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 3) znać pojęcia i definicje związane z turystyką, 11

13 4) znać słownictwo w języku angielskim z zakresu ekonomii, marketingu, transportu, hotelarstwa, gastronomii, 5) znać konstrukcje gramatyczne i składniowe stosowane w definicjach, 6) redagować definicje i objaśniać znaczenie pojęć w języku angielskim, 7) podsumować wyniki pracy, 8) przedstawić rezultat swojej pracy. Wyposażenie stanowiska pracy: kartki z pojęciami związanymi z turystyką, stanowiska komputerowe z drukarkami, papier do drukarek, słowniki dwujęzyczne i branżowe, przybory do pisania, literatura z rozdziału Sprawdzian postępów Tak Nie Czy potrafisz: 1) wykazać się znajomością terminów i pojęć związanych z turystyką w języku polskim i angielskim? 2) słuchać tekstu ze zrozumieniem w języku angielskim? 3) redagować definicje i objaśniać znaczenie pojęć związanych z turystyką w języku angielskim? 4) stosować odpowiednie słownictwo języka angielskiego w definicjach? 5) stosować odpowiednie struktury gramatyczne języka angielskiego w definicjach? 6) stosować odpowiednie konstrukcje składniowe języka angielskiego w definicjach? 7) poprawnie przyporządkowywać pojęcia do ich definicji w języku angielskim? 8) uzupełniać definicje odpowiednimi wyrazami w języku angielskim? 9) przetłumaczyć definicję z języka polskiego na język angielski? 10) posługiwać się słownikami dwujęzycznymi i branżowymi? 12

14 4.2. Formy i rodzaje turystyki Materiał nauczania 1. Formy turystyki Według klasyfikacji Światowej Organizacji Turystyki (UNWTO) rozróżnia się trzy podstawowe formy turystyki: a) Turystyka krajowa podróże, wycieczki po obszarze własnego kraju. (Domestic tourism journeys, excursions on the own country s territory.) b) Turystyka przyjazdowa przyjazdy do danego kraju osób, które nie mieszkają w nim na stałe. (Incoming tourism arrivals of people living in one country to another country.) c) Turystyka wyjazdowa wyjazdy obywateli danego państwa do innych krajów. (Outgoing tourism leavings of citizens of a given country to other countries.) Wymienione formy turystyki tworzą trzy podstawowe kategorie turystyki: a) Turystyka wewnątrzkrajowa w jej skład wchodzą turystyka krajowa i turystyka przyjazdowa, (Country tourism includes domestic tourism and incoming tourism). b) Turystyka narodowa w jej skład wchodzą turystyka krajowa i turystyka wyjazdowa, (National tourism includes domestic tourism and outgoing tourism), c) Turystyka międzynarodowa w jej skład wchodzą turystyka przyjazdowa i turystyka wyjazdowa. (International tourism includes incoming tourism and outgoing tourism). Rys. 1. Formy turystyki od strony popytu [12, s.221] Ze względu na różne formy turystyki istnieje klasyfikacja podróżnych. Osoby zmieniające miejsce pobytu nazywane są podróżnymi (travellers). Odwiedzającymi (visitors) nazywa się wszelkich podróżnych, których można nazwać turystami. Natomiast ci, którzy nie zostali zakwalifikowani do turystów, to inni podróżni (other travellers). W obrębie kategorii odwiedzający istnieją dwie grupy turyści (tourists) i odwiedzający jednodniowi (some day visitors). Ze względu na formy turystyki wyróżnia się odwiedzających międzynarodowych (international visitors) i odwiedzających krajowych (domestic visitors). 13

15 2. Rodzaje turystyki Istnieje kilka podziałów turystyki, które są dokonywane według różnych kryteriów. Oto kilka z najważniejszych podziałów: a) Ze względu na czas pobytu i cel podróży (Due to time of a residence and destination): turystyka pobytowa pobyt w jednym miejscu, (residence tourism), wycieczkowa/krajoznawcza (excursion/sightseeing tourism), weekendowa wyjazdy podczas weekendów, (weekend tourism), specjalistyczna (specialist tourism), uprawianie danej dziedziny sporu lub rekreacji, np. jeździectwo, wędkarstwo, kwalifikowana (qualified tourism), obejmująca wyjazdy na wczasy, wyjazdy lecznicze do uzdrowisk, biznesowa kongresy, szkolenia, zjazdy, (business tourism). b) Ze względu na czas trwania wyjazdu (Due to lenght of stay): krótkookresowa (short term tourism), długookresowa (long term tourism). c) Ze względu na formy organizacji (Due to forms of organisation): zorganizowana zamawianie świadczeń za pomocą innych instytucji, np. biur podróży (organised tourism), indywidualna organizowana samodzielnie przez turystę, bez pomocy innych instytucji (individual tourism). d) Ze względu na liczbę uczestników (Due to the number of participants): indywidualna (individual tourism), grupowa (group tourism). e) Ze względu na rodzaj uczestników w turystyce (Due to a kind of participants in tourism): turystyka mieszkańców miast i wsi (cities and countries inhabitants tourism), turystyka dzieci i młodzieży (children and youth tourism), turystyka ludzi starszych (elderly people tourism), turystyka niepełnosprawnych ludzi (disabled people tourism). f) Ze względu na środek transportu (Due to a mean of transport): turystyka drogowa rower, motocykl, autokar, samochód osobowy (road tourism), turystyka wodna (water tourism) obejmuje turystykę: promową (ferry tourism), żeglarską (nautical tourism), morska śródlądowa (inland sea tourism), kajakowa (kayaking tourism). kolejowa (rail tourism), samolotowa (aeroplane tourism). g) Ze wzgledu na okres wyjazdu (Due to a time of stay/journey): urlopowa (vacation tourism), wakacyjna (holiday tourism), zimowa (winter tourism). 14

16 h) Ze względu na koszty i sposób finansowania (Due to expenses and a kind of financing): komercyjna funkcjonująca na rynku biur podróży (commercial tourism), socjalna dofinansowana (social tourism). i) Ze względu na cel wyjazdu (Due to aim of leaving): krajoznawcza (sightseeing tourism), wypoczynkowa (rest tourism), zdrowotna (health tourism), kulturowa (cultural tourism), sportowa (sport tourism), religijna (religious tourism), pielgrzymkowa (pilgrimage tourism). j) Ze względu na przemieszczanie się oraz ilość odwiedzanych miejsc (Due to the movement and the amount of visited places): pobytowa (residence tourism), wędrowna (itinerary tourism). k) Ze względu na powszechność uczestnictwa (Due to the generality of participation); masowa (mass tourism), kwalifikowana/specjalistyczna (qualified/specialist tourism). Istnieją również formy turystyki bez klasyfikacji: kongresowa (congress tourism), motywacyjna (incentive tourism), etniczna (ethnic tourism) alternatywna (alternative tourism). 3. Charakteryzowanie form i rodzajów turystyki w języku angielskim Ustne i pisemne charakteryzowanie form i rodzajów turystyki w języku angielskim wymaga użycia czasu Present Simple (teraźniejszego prostego), ponieważ za pomocą tego czasu są wyrażane stałe cechy, właściwości opisywanych przedmiotów i osób. W opisie form i rodzajów turystyki charakteryzuje się ich stałe cechy i właściwości, stąd należy używać tego czasu. Można też posługiwać się czasownikami modalnymi, za pomocą których wyraża się powinność should, możliwość can, may. Ponadto pomocne są tu konstrukcje składniowe w stronie biernej (Passive Voice), zwłaszcza dotyczące czasu Present Simple (teraźniejszego prostego). Do opisywania i charakteryzowania w języku angielskim służą zaimki względne (Relative Pronouns) typu: which, (który) stosowany do opisu przedmiotów, zjawisk, who (kto) służący do opisu ludzi, where (gdzie) używany do charakteryzowania miejsc, whose (czyj) określający posiadanie. Pomocne tu będzie słownictwo z zakresu krajoznawstwa, ekonomii, sportu i wielu innych dziedzin, z którymi wiąże się turystyka. Zdania powinny być redagowane w sposób jasny i zrozumiały oraz zawierać najważniejsze cechy danej formy turystyki. Charakterystyka powinna obejmować: rodzaj turystyki, do kogo jest ona adresowana, w jakim celu uprawiana, jakie są jej najważniejsze właściwości. Oto przykłady charakterystyki kilku form i rodzajów turystyki w języku angielskim (opracowanie własne autora): 15

17 Turystyka alternatywna obejmuje te formy turystyki, które zwiększają pozytywne oddziaływanie społeczne, kulturalne i ekologiczne. Cechuje ją nieduże nasilenie, uprawianie samodzielne lub w niewielkich grupach. Istotnym elementem turystyki alternatywnej jest obcowanie z rodzimą kulturą odwiedzanych miejsc i zachowanie tradycyjnych wartości ich społeczności. Alternative tourism includes these forms of tourism which enlarge positive social, cultural and ecological interaction. It is characterised by little intensification, independent or in small groups exercising. The important element of alternative tourism is the contact with the indigenous culture of visited places and keeping traditional values of their communities. Turystyka zimowa obejmuje te formy turystyki, które uprawiane są zimą. Najczęściej jest to wyjazd w celach wypoczynkowych, sportowo-rekreacyjnych, związany z uprawianiem sportów zimowych. Uczestniczą w niej zarówno dzieci, młodzież jak i dorośli. Głównymi formami turystyki zimowej są: zimowisko, obóz sportowy, wczasy oraz wyjazdy do uzdrowisk. Winter tourism includes these forms of tourism which are practised in winter. Mostly, it is a leaving to rest and sport and recreational aims are connected with winter sports. The participants of winter tourism are both children, youth as adults. The main forms of winter tourism are: a winter camp, sport camp, holiday and leavings to health resorts. Turystyka drogowa obejmuje turystykę, w której środkami transportu są: rower, motocykl, autokar, samochód osobowy. Głównie jest to wyjazd w celach wypoczynkowych, rekreacyjnych i krajoznawczych. Z transportu autokarem, samochodem i rowerem korzystają turyści w różnych grupach wiekowych, zaś z motocykli dorośli i młodzież posiadająca uprawnienia do prowadzenia motocykla. Turystyka drogowa, w której środkiem transportu jest autokar i samochód osobowy uprawiana jest całorocznie, zaś ta, w której turyści korzystają z roweru lub motocyklu, jest uprawiana sezonowo - wiosną i latem. Road tourism includes tourism in which means of transport are: a bicycle, motorbike, coach and car. It is a leaving with resting, recreational and sightseeing aims. Transport by coach, car and bike is used by tourists in different age but transport by motorbike is used by adults and youth having a licence for driving a motorbike. Road tourism in which means of transport are coach and car is practised all the year, but that in which tourists use a bicycle or motorbike is practised seasonably in spring and summer. Turystyka dzieci młodzieży jest ona przeznaczona dla dzieci młodzieży. Należą do niej wyjazdy na wakacje, obozy, zielone szkoły, wycieczki. Zgodnie z porą i rodzajem wyjazdu, uprawiana jest zimą zimowiska, latem, wiosną, jesienią obozy, kolonie, wycieczki, zielone szkoły. Głównym celem turystyki dzieci młodzieży jest wypoczynek, rekreacja i krajoznawstwo. Children and youth tourism is addressed to children and young people. That tourism includes goings out on holiday, camps, green schools and excursions. Accordingly to the season and a kind of leaving, it is practised in the winter winter camps, in the spring, summer, autumn camps, holiday camps, excursions, green schools. The main aim of children and youth tourism is a rest, recreation and sightseeing Pytania sprawdzające Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Jakie znasz formy turystyki w języku angielskim? 2. Jakie znasz kategorie turystyki w języku angielskim? 3. Jakie znasz rodzaje turystyki w języku angielskim? 4. Jak dzieli się podróżnych ze względu na rodzaje turystyki? 16

18 5. Jakich konstrukcji składniowych w języku angielskim używa się do charakteryzowania w formie ustnej lub pisemnej poszczególnych form i rodzajów turystyki? 6. Jakich konstrukcji gramatycznych w języku angielskim używa się do charakteryzowania w formie ustnej lub pisemnej poszczególnych form i rodzajów turystyki? 7. Jakie znasz kategorie służące do podziału form i rodzajów turystyki? 8. Jakiego słownictwa w języku angielskim należy używać do budowania ustnej i pisemnej wypowiedzi na temat form i rodzajów turystyki? 9. W jaki sposób należy formułować teksty o formach i rodzajach turystyki? 10. Jakie elementy powinna zawierać ustna lub pisemna charakterystyka rodzajów i form turystyki w języku angielskim? Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Podane charakterystyki w języku angielskim uzupełnij brakującymi wyrazami a) which, b) who, c) where, a następnie napisz, jakiej formy lub rodzaju turystyki one dotyczą. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) zapoznać się z materiałem nauczania, 2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 3) znać formy i rodzaje turystyki, 4) znać słownictwo w języku angielskim z zakresu ekonomii, marketingu, transportu, turystyki, 5) znać konstrukcje gramatyczne i składniowe używane do charakteryzowania, 6) podsumować wyniki pracy, 7) przedstawić rezultat swojej pracy. Przykładowe charakterystyki (opracowanie własne autora): 1. This kind of tourism includes tourism means of transport are: a bicycle, motorbike, coach and car. It is a leaving in resting, recreational and sightseeing aims. 2. This is a kind of tourism. includes journeys, excursions on the own country s territory. 3. This kind of tourism includes leavings for a rest, sport and recreational aims connected with winter sports. There are many different participants of such a tourism are children, youth and adults. The main forms of that tourism are winter camps, sport camps, holiday and leavings to health resorts. Klucz odpowiedzi: 1 c) road tourism, 2 a) domestic tourism, 3 b) winter tourism. Wyposażenie stanowiska pracy: arkusze papieru z wydrukowanymi definicjami z lukami, słowniki dwujęzyczne i branżowe, przybory do pisania, literatura z rozdziału 6. Ćwiczenie 2 Po przeczytaniu tekstu w języku angielskim o formach i rodzajach turystyki wychwyć jego przewodnią myśl oraz określ, jakie formy i rodzaje turystyki zostały w nim zaprezentowane. Następnie przetłumacz ten tekst na język polski. 17

19 Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) zapoznać się z materiałem nauczania, 2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 3) określić formy i rodzaje turystyki, 4) czytać ze zrozumieniem tekst w języku angielskim, 5) wychwycić myśli przewodnie tekstu, 6) przetłumaczyć na język polski teksty o tematyce turystycznej, 7) podsumować wyniki pracy, 8) przedstawić rezultat swojej pracy. Przykładowy tekst: [9, s. 98] Our readers tell us about their Dream Destination 1. I went to see the States last year with a friend. We re used to travelling around on our own without spending too much money, so we didn t mind taking buses everywhere. We avoided hitchhiking because we didn t want to risk being mugged but we saw someone being mugged outside a bus station! Apart from that, it was a great holiday. The Grand Canyon was the most breathtaking sight I ve ever seen! 2. I d always wanted to go to Italy and visit Rome, the Vatican, Florence, and see the magnificent art there and I wasn t disappointed! It s worth learning to speak a bit of Italian before you go. I managed to see quite a lot but there was so much to see and so many tourists! I can t stand queuing and some places were impossible you must have seen the crowds being pushed through places like cattle. But, as I say, it was my dream destination and it was marvellous. I d planned to go to Venice, too, but didn t have time in the end. 3. My brother immigrated to Australia twenty years ago. We d always keep in touch and I d seen his wife and kids sitting in their garden on video, but I d promised to visit them, and so I did, last Christmas. Before that I d always refused to fly but there s no point in worrying too much at my age, is there? And it was the best Christmas I ve ever had! 4. Every Muslim who is healthy and has enough money is expected to visit Mecca once in his or her lifetime. I d put off going for years I just couldn t afford to go. But, then, last year, I decided to make a real effort and go. It was amazing. I had seen the crowds walking around on TV before but the place was really bustling. I really enjoyed meeting people from so many different countries. Klucz odpowiedzi: 1. Outgoing, individual, excursion, sightseeing, holiday tourism 2. Outgoing, excursion, itinerary, individual, sightseeing, cultural tourism 3. Outgoing, residence, individual tourism 4. Outgoing, residence, individual, aeroplane, religious, pilgrimage tourism. Wyposażenie stanowiska pracy: magnetofon, kaseta lub płyta CD z nagranym tekstem, arkusze papieru z wydrukowanymi pojęciami, słowniki dwujęzyczne i branżowe, przybory do pisania, literatura z rozdziału 6. Ćwiczenie 3 Zredagujcie w języku angielskim charakterystykę podanych form i rodzajów turystyki. Następnie wymieńcie się swoimi pracami z sąsiednimi grupami, których zadaniem będzie przetłumaczenie form i rodzajów turystyki oraz ich charakterystyki na język polski. 18

20 Grupa 1 turystyka międzynarodowa, zdrowotna, drogowa, masowa, wędrowna, Grupa 2 turystyka krajowa, pielgrzymkowa, wodna, zorganizowana, biznesowa, Grupa 3 turystyka przyjazdowa, weekendowa, długookresowa, specjalistyczna, urlopowa, Grupa 4 turystyka wyjazdowa, wycieczkowa/krajoznawcza, socjalna, etniczna, grupowa. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) zapoznać się z materiałem nauczania, 2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 3) znać formy i rodzaje turystyki, 4) znać słownictwo w języku angielskim z zakresu ekonomii, transportu, turystyki, 5) znać konstrukcje gramatyczne i składniowe stosowane w charakteryzowaniu pojęć, 6) znać zasady charakteryzowania form i rodzajów turystyki w języku angielskim, 7) pisemnie charakteryzować formy i rodzaje turystyki w języku angielskim i polskim, 8) podsumować wyniki pracy, 9) przedstawić rezultat swojej pracy. Wyposażenie stanowiska pracy: arkusze papieru z wydrukowanymi pojęciami, stanowiska komputerowe z drukarkami, słowniki dwujęzyczne i branżowe, przybory do pisania, literatura z rozdziału 6. Ćwiczenie 4 Dokonajcie w formie ustnej charakterystyki form i rodzajów turystyki w języku angielskim. Ćwiczenie to przeprowadźcie w formie konkursu, w którym nauczyciel podaje daną formę lub rodzaj turystyki, grupa zaś wyznacza swojego przedstawiciela, który dokona ustnej charakterystyki. Wygrywa ta grupa, która udzieli najwięcej poprawnych odpowiedzi. Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś: 1) zapoznać się z materiałem nauczania, 2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 3) znać formy i rodzaje turystyki, 4) znać słownictwo w języku angielskim z zakresu ekonomii, transportu, turystyki, 5) znać konstrukcje gramatyczne i składniowe stosowane w charakteryzowaniu pojęć, 6) znać zasady charakteryzowania form i rodzajów turystyki w języku angielskim, 7) ustnie scharakteryzować formy i rodzaje turystyki w języku angielskim, 8) podsumować wyniki pracy, 9) przedstawić rezultat swojej pracy. Wyposażenie stanowiska pracy: prace uczniów z poprzedniego ćwiczenia, słowniki dwujęzyczne i branżowe, przybory do pisania, literatura z rozdziału 6. 19