RANKING ZASOBÓW INFORMACYJNYCH JEDNOSTEK SAMORZĄDOWYCH WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO W 2006 r.

Transkrypt

1 RANKING ZASOBÓW INFORMACYJNYCH JEDNOSTEK SAMORZĄDOWYCH WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO W 2006 r. Na podstawie: Rozpoznawalność zasobów treści i usług w serwisach WWW administracji samorządowej w województwie podlaskim. Stanisław W. Ceran, Michał Sidoruk. Kwartalnik Badania Regionalne i Lokalne. Warszawa r. (opracowanie uzupełnione) Abstrakt Praca jest również próbą zinwentaryzowania stanu wyjściowego zasobów treści Internetu samorządów lokalnych w okresie poprzedzającym planowany rozwój egovernment współfinansowany z funduszy strukturalnych UE. Dla realizacji celów, w badaniu wykorzystano aplikację opartą na makrodefinicjach MS Excell i pozwalającą na automatyzację prac. Wstęp Rozwój dostępności zasobów cyfrowych i poprawa wskaźnika rozpoznawalności stron w Internecie jest istotnym zadaniem władz lokalnych. Strony internetowe administracji samorządowej, prezentowanie w nich treści i świadczenie usług publicznych, stanowią o istocie komunikacji elektronicznej w dobie społeczeństwa informacyjnego, będąc jednocześnie dobrym narzędziem marketingu terytorialnego. Opracowanie zawiera analizę rozpoznawalności stron WWW dokonaną w 4-ch systemach wyszukiwania. Ocenę zróżnicowania i pojemności prezentowanych treści jak też poziomów interakcji usług w sieci globalnej odniesiono do obszaru województwa podlaskiego, jednego z najsłabiej w Polsce wyposażonych infrastrukturalnie regionów. Rozwinięciem prac jest dostarczenie wiedzy o przestrzennym rozkładzie analizowanych wskaźników według klas jednostek samorządowych. Metodologia Metodologia badania stron internetowych najbardziej dotychczas znana i powszechna to metoda WAES. W badaniach na terenie Polski w 2002 r. i 2004 r., wykorzystywana była zmodyfikowaną wersję tego systemu. Pozwala ona oceniać strony WWW według ściśle zdefiniowanych, prostych kryteriów. Ocena metodą WAES prowadzona jest metodą binarną: określa, czy dana cecha jest, czy jej nie ma, co umożliwia obiektywną ocenę analizowanych serwisów WWW. Ocena obejmuje również gotowość prezentowania treści dla niepełnosprawnych, umożliwiając np. dostęp audio dla niewidomych. Istnieją też sformalizowane zalecenia np. Web Content Accessibility Guidelines 1.0 konsorcjum W3C, amerykańskie wytyczne U.S. Section 508 Guidelines, brytyjska ustawa UK Disability Discrimination Act. Wiele informacji dostępnych jest poprzez serwis Komisji Europejskiej na portalu UE. Ze stron polskich wymienić trzeba przede wszystkim najstarszą chyba stronę poświęcona tym zagadnieniom: istniejącego od 1991 r. Centrum Komputerowego dla Studentów Niewidomych i Niedowidzących przy UW. Trzeba pamiętać, że średnio ok. 10% Internautów to osoby niepełnosprawne, którym trzeba zapewnić dostępność do wszelkiej informacji na takich samych prawach, jak osobom sprawnym. Nadal żaden z badanych serwisów nie udostępnia pełnego cyklu załatwiania spraw on-line. W przypadku stron WWW urzędów centralnych jest to stosunkowo mniej istotna wada, bo niewiele jest takich spraw, które obywatel musiałby załatwiać w ministerstwie, jednak wyraźnie brak takich rozwiązań na szczeblu urzędów wojewódzkich. Poprawia się dostępność

2 formularzy do pobrania są one już na wszystkich stronach urzędów wojewódzkich i marszałkowskich. Badanie Zasobność Do najbardziej powszechnych informacji udostępnianych przez instytucje publiczne należą: - informacje podstawowe, (tj. informacje kontaktowe, godziny urzędowania itd.) - informacje dotyczące pracy instytucji (dotyczące podejmowanych problemów) - komplet informacji dotyczących załatwiania spraw w urzędzie, - komplet druków, w postaci pozwalającej na ich wydrukowanie i wypełnienie (często on-line). Zasobność treści i częstość występowania badanej cechy rozpatrywano według 17 grup elementów informacyjnych dla których zdefiniowano 5 kategorii charakteryzujących serwisy www (tab. 1) Tabela 1 Grupy elementów informacji w serwisach WWW kategoria informacje podstawowe interakcja urzędu z obywatelem promocja regionu przyjazność dla przedsiębiorców informacje związane z UE opis kategorii podstawowe informacje o urzędzie o jego działalności i funkcjonowaniu kategoria definiująca otwartość urzędu na komunikację w formie elektronicznej urzędu z obywatelem kategoria określa działania promocyjne regionu w sieci Internet kategoria opisująca sposób wspierania rozwoju lokalnej przedsiębiorczości na administrowanym terenie, kategoria obejmująca podstawowe dane związane z promowaniem zachowań prounijnych przez lokalny samorząd. Dla oceny zasobności treści przyjęto 4 klasy określone ilościowo w tabeli 2. Tabela 2. Klasy zasobności informacyjnej Klasa zasobności bardzo duża duża średnia mała liczba grup 13 do 17 8 do 12 4 do 7 1 do 3 Usługi i poziomy interakcji Obecność usług publicznych w witrynie, jest wyrazem zgodnych z prawem procedur urzędowych. W analizie poddano ocenie obecność 20 typów spraw i usług, najczęściej świadczonych i stosowanych 1, uznając je za priorytetowe. Są to; podatek od osób fizycznych, rejestracja pojazdów, ochrona zdrowia, pośrednictwo pracy, obowiązkowe ubezpieczenia społeczne, dokumenty tożsamości, obsługa zgłoszeń na policję, biblioteki publiczne, akty stanu cywilnego, zameldowanie i informacja o zmianie miejsca pobytu, rejestracja kandydatów na wyższe uczelnie, pozwolenia na budowę, zezwolenia i certyfikaty, podatek od osób prawnych, podatek VAT, deklaracje celne, zamówienia publiczne, prezentacja danych statystycznych, rejestracja przedsiębiorstw i działalności gospodarczej i inne. 1 zgodnie z dyrektywami UE

3 Usługi publiczne jako jedna z podstawowych funkcji wykonawczych władz terytorialnych, realizowana jest na 5 poziomach. Interakcja Urząd klient odbywa się w 4 poziomach (brak wyrażono cyfrą 0); poziom 0- brak interakcji, brak serwisu w Internecie, poziom 1- dostęp on-line do informacji na temat usług publicznych, pozwalający klientowi rozpocząć procedurę - informacja, poziom 2-pobranie wymaganych dla realizacji procedury formularzy urzędowych on-line oraz zamawianie formularzy dostarczanych w inny sposób - kontakt, poziom 3- dostęp on-line, pobieranie dokumentów, wypełnianie ich oraz składanie formularzy wraz z fizyczną lub prawną autentykacją 2 klienta, (bezpiecznym podpisem cyfrowym) pełna interakcja, poziom 4 - załatwianie spraw w całości, wraz z otrzymaniem decyzji urzędowej oraz z możliwością opłacenia kosztów realizacji usługi publicznej, żadna papierowa procedura nie jest dodatkowo wymagana. Obecność w witrynie usług publicznych i poziom interakcji analizowana była według 20 typów spraw urzędowych, przyjętych powszechnie do stosowania w krajach UE; Tabela 3. Grupy usług publicznych prezentowane w serwisach www podatek od osób fizycznych pośrednictwo pracy rejestracja pojazdów pozwolenia na budowę służba zdrowia obowiązkowe ubezpieczenia społeczne dokumenty tożsamości policja-obsługa zgłoszeń podatek od osób prawnych prezentacja danych statystycznych deklaracje celne zezwolenia i certyfikaty akty stanu cywilnego biblioteki publiczne VAT zamówienia publiczne zameldowanie informacja o zmianie miejsca pobytu rejestracja kandydatów na wyższe uczelnie rejestracja przedsiębiorstw inne Wnioski W wyniku przeprowadzonej przez Biuro Informatyki Urzędu Marszałkowskiego analizy oficjalnych stron i portali jednostek samorządowych województwa podlaskiego w 2006 roku dokonano punktacji dla potrzeb rankingu stron prezentujących treści i usługi publiczne przydatne dla społeczności lokalnych. W tabeli zaprezentowanej poniżej punktacją objęto te usługi publiczne, które wymagane są w kontaktach urząd-obywatel przez Komisję Europejską. W badaniu stwierdzono, że 73,5 % urzędów w województwie podlaskim posiada własne strony w Internecie najmniej zaś wśród gmin wiejskich bo tylko 63,4 %. Niekorzystna sytuacja pod tym względem charakteryzuje powiaty siemiatycki, sejneński, grajewski i bielski. Generalnie pod tym względem plasuje to województwo na jednej z ostatnich pozycji w kraju. W województwie najliczniej reprezentowaną klasą zasobności jest zakres 4-7 grup informacji. Są to najczęściej informacje typu aktualności, informacje turystyczne i kulturalne (w % badanych przypadków), najsłabiej prezentowane są informacje o Unii Europejskiej i funduszach wsparcia unijnego oraz informacje GIS, informacje o rynku pracy oraz informacje obywatelskie. Należy zatem ocenić, iż strony internetowe jednostek samorządowych pod względem zasobności są w tym regionie jeszcze mało doskonałe. W województwie podlaskim obecność usług publicznych udostępnianych na poziomie informacyjnym stwierdzona została we wszystkich grupach jednostek. Ocena jest jednak bardzo niska, zaś najwyższą wartość uzyskały urzędy starostw powiatów grodzkich i ziemskich i szczebla wojewódzkiego. 2 potwierdzenie autentyczności klienta, czyli osoby fizycznej lub prawnej

4 Zestawienia tabelaryczne Tablica I. Punktacja w zakresie zasobności serwisów Nazwa instytucji Łączna punktacja Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego 18 Urząd Miejski w Białymstoku 14 Starostwo Powiatowe w Łomży 13 Urząd Miejski w Sokółce 13 Urząd Gminy Korycin 13 Urząd Miejski w Tykocinie 11 Starostwo Powiatowe w Hajnówce 11 Urząd Miasta Hajnówka 11 Urząd Miejski w Łomży 11 Urząd Miejski w Knyszynie 11 Urząd Miejski w Suwałkach 11 Urząd Miasta Augustów 10 Urząd Gminy Turośl 10 Starostwo Powiatowe w Siemiatyczach 10 Urząd Miasta Wysokie Mazowieckie 10 Starostwo Powiatowe w Augustowie 9 Starostwo Powiatowe w Białymstoku 9 Urząd Gminy Poświętne 9 Urząd Miasta Grajewo 9 Urząd Gminy Dubicze Cerkiewna 9 Urząd Gminy Hajnówka 9 Urząd Miejski w Stawiskach 9 Urząd Gminy Śniadowo 9 Urząd Gminy Wizna 9 Starostwo Powiatowe w Mońkach 9 Urząd Miasta Sejny 9 Urząd Miejski w Drohiczynie 9 Starostwo Powiatowe w Suwałkach 9 Starostwo Powiatowe w Zambrowie 9 Urząd Gminy Zambrów 9 Urząd Miejski w Lipsku 8 Urząd Miejski w Choroszczy 8 Urząd Miejski w Czarnej Białostockiej 8 Urząd Miejski w Wasilkowie 8 Starostwo Powiatowe w Bielsku Podlaskim 8 Urząd Gminy Grajewo 8 Urząd Gminy Białowieża 8 Urząd Gminy Narewka 8 Urząd Gminy Mały Płock 8 Urząd Miejski w Jedwabnem 8 Urząd Gminy Łomża 8 Urząd Miasta Siemiatycze 8 Urząd Miejski w Dąbrowie Białostockiej 8

5 Urząd Gminy Klukowo 8 Urząd Miasta Zambrów 8 Urząd Gminy Augustów 7 Urząd Gminy Sztabin 7 Urząd Miejski w Supraślu 7 Urząd Gminy Bielsk Podlaski 7 Urząd Gminy Szudziałowo 7 Urząd Gminy Filipów 7 Urząd Gminy Raczki 7 Urząd Miejski w Ciechanowcu 7 Urząd Gminy Kobylin Borzymy 7 Urząd Gminy Szepietowo 7 Urząd Gminy Wysokie Mazowieckie 7 Urząd Gminy Juchnowiec Kościelny 6 Urząd Miejski w Łapach 6 Urząd Miasta Bielsk Podlaski 6 Urząd Miejski w Szczuczynie 6 Urząd Miejski w Kleszczelach 6 Urząd Gminy Narew 6 Urząd Gminy Kolno 6 Urząd Gminy Miastkowo 6 Urząd Miejski w Mońkach 6 Urząd Gminy Jaświły 6 Urząd Gminy Trzcianne 6 Urząd Gminy Bakałarzewo 6 Urząd Gminy Czyżew Osada 6 Urząd Gminy Szumowo 6 Urząd Gminy Bargłów Kościelny 5 Urząd Gminy Gródek 5 Urząd Gminy Michałowo 5 Urząd Gminy Zbójna 5 Urząd Miejski w Goniądzu 5 Urząd Gminy Jasionówka 5 Starostwo Powiatowe w Sejnach 5 Urząd Gminy Mielnik 5 Starostwo Powiatowe w Sokółce 5 Urząd Gminy Janów 5 Urząd Gminy Przerośl 5 Urząd Gminy Rutka-Tartak 5 Urząd Gminy Wiżajny 5 Urząd Gminy Płaska 4 Urząd Gminy Dobrzyniewo Duże 4 Urząd Miasta Brańsk 4 Urząd Gminy Wąsosz 4 Urząd Gminy Czeremcha 4 Starostwo Powiatowe w Kolnie 4 Urząd Miejski w Suchowoli 4 Urząd Gminy Jeleniewo 4 Urząd Gminy Suwałki 4 Starostwo Powiatowe w Wysokiem Mazowieckiem 4 Urząd Gminy Krasnopol 3 Urząd Gminy Krynki 3

6 Urząd Gminy Szypliszki 3 Urząd Gminy Boćki 2 Urząd Miasta Kolno 2 Urząd Gminy Krypno 0 Urząd Gminy Nowinka 0 Urząd Miejski w Surażu 0 Urząd Gminy Turośń Kościelna 0 Urząd Miejski w Zabłudowie 0 Urząd Gminy Zawady 0 Urząd Gminy Brańsk 0 Urząd Gminy Orla 0 Urząd Gminy Rudka 0 Urząd Gminy Wyszki 0 Starostwo Powiatowe w Grajewie 0 Urząd Gminy Radziłów 0 Urząd Miejski w Rajgrodzie 0 Urząd Gminy Czyże 0 Urząd Gminy Grabowo 0 Urząd Miejski w Nowogrodzie 0 Urząd Gminy Piątnica 0 Urząd Gminy Przytuły 0 Urząd Gminy Giby 0 Urząd Gminy Puńsk 0 Urząd Gminy Sejny 0 Urząd Gminy Dziadkowice 0 Urząd Gminy Grodzisk 0 Urząd Gminy Milejczyce 0 Urząd Gminy Nurzec Stacja 0 Urząd Gminy Perlejewo 0 Urząd Gminy Siemiatycze 0 Urząd Gminy Kuźnica 0 Urząd Gminy Nowy Dwór 0 Urząd Gminy Sidra 0 Urząd Gminy Kulesze Kościelna 0 Urząd Gminy Nowe Piekuty 0 Urząd Gminy Sokoły 0 Urząd Gminy Kołaki Kościelne 0 Urząd Gminy Rutki 0

7 Tablica II. Wskaźniki zasobności w układzie powiatowym Mapka 1. Wskaźnik zasobności średni powiaty wsk.zasobności hajnowski 7,1 augustowski 6,1 łomżyński 6,0 moniecki 6,0 suwalski 6,0 białostocki 5,6 kolneński 5,4 sokólski 5,0 zambrowski 5,0 wysokomazowiecki 4,8 grajewski 3,4 bielski 2,6 siemiatycki 2,6 sejneński 2,3