1. Inwentaryzacja urbanistyczna wnioski wynikające z przeprowadzonych analiz własnych oraz materiałów dostarczonych przez organizatora konkursu

Transkrypt

1 1. Inwentaryzacja urbanistyczna wnioski wynikające z przeprowadzonych analiz własnych oraz materiałów dostarczonych przez organizatora konkursu Przeprowadzone badania kameralne nad materiałami źródłowymi uzyskanymi od organizatora konkursu oraz z innych źródeł jak i badania terenowe pozwoliły na nakreślenie profilu placu oraz wychwycenie i wskazanie głównych problemów, które na późniejszych etapach wypracowywania koncepcji pozwoliły na określenie głównych założeń rewitalizacyjnych placu. Do głównych problemów placu należą przede wszystkim: utrata podstawowych funkcji placu społecznej i reprezentacyjnej, na rzecz parkingu kompletna degradacja struktury przestrzennej i funkcji placu, co wpływa na jego znaczące wyłączenie z tkanki miejskiej, osłabiając równocześnie znaczenie głównego placu w centrum miasta, standard nawierzchni wymagający natychmiastowej zmiany plac wymagający natychmiastowego zaadaptowania należy wykorzystać go przy równoważeniu rozwoju miasta wymaga kompletnej modernizacji oraz lokalizacji atrakcyjnych funkcji przyciągających użytkowników stan zagospodarowania pod względem architektury infrastruktury oraz wyposażenia jest dramatyczny wymaga niezwłocznej interwencji kompozycja nie została zachowana na terenie opracowania panuje całkowity przestrzenny chaos i nieład, nienawiązujący do układu historycznego placu. Niewykorzystany potencjał tkwi w dziedzictwie urbanistyczno architektonicznym miasta bezwzględnie należy odtwarzać miejsca i przestrzenie nawiązujące do bogatej historii miasta oraz sąsiadującej z nią starówki. Niezwykłą wartość stanowią otwarcia i powiązania widokowe, wskazane do koniecznego zachowania i wyeksponowania sylwety Ratusza. 2. Wytyczne projektowe Koncepcja zagospodarowania Placu Zwycięstwa w Słupsku ma na celu wypromowanie miasta oraz jego wielopłaszczyznowe ożywienie - gospodarcze, społeczne, kulturalne poprzez promowanie dziedzictwa miasta jako niepowtarzalnej atrakcji turystycznej. Koncepcja modernizacji zakłada przywrócenie funkcji reprezentacyjnej Placu Zwycięstwa oraz wprowadzenie funkcji wypoczynkowej, kulturalnej i turystycznej, z uwzględnieniem funkcji komunikacyjnej. Zmiany funkcji mają na celu przyciągnięcie użytkowników i zwiększenie atrakcyjności miejsca, a także poprawę jakości przestrzeni publicznej i życia publicznego. W przygotowaniu wytycznych projektowych do koncepcji zagospodarowania placu wzięto pod uwagę zarówno wymiar przestrzenny, środowiskowy, społeczny, kulturowy, jak i gospodarczy. Wytyczne historyczno-kulturowe W opracowaniu koncepcji zagospodarowania placu Zwycięstwa należy uwzględnić kontekst historyczny w projektowanych elementach małej architektury, zieleni i nawierzchni. Należy

2 wyeksponować godne uwagi elementy istniejące tj. budynek ratusza oraz budynek domu towarowego i Nowa Bramę, a także zachować i podkreślić kompozycję placu. Zaleca się renowację Pomnika Zwycięstwa lub całkowitą zmianę tej formy przestrzennej, a także zmianę lokalizacji na centralny punkt placu, zgodnie z układem historycznym. Wskazania dotyczące układu komunikacyjnego Główne przekształcenia układu komunikacyjnego będą miały związek ze zmianą przeznaczenia terenu opracowania i przywrócenia mu funkcji reprezentacyjnej, oraz wprowadzeniu funkcji wypoczynkowej i turystycznej. Należy zatem zlikwidować lub ograniczyć do minimum funkcję parkingową na terenie placu. Miejsca postojowe należy wyznaczyć w jednej części placu, z ograniczeniem czasowym, a także utworzyć parking za obecnym budynkiem toalet miejskich, w tylnej części skweru południowego. Nie ma możliwości całkowitego wyłączenia terenu opracowania z ruchu kołowego. Z analizy historycznej wynika, że plac był otoczony ulicami ze wszystkich stron, po jednej z nich poruszały się nawet tramwaje. Należy zatem wyraźnie rozdzielić strefy komunikacji pieszej i kołowej, przy czym połączenia komunikacji pieszej z terenami sąsiadującymi powinny być dogodne we wszystkich kierunkach. Należy zapewnić dogodny dojazd do terenu opracowania środkami komunikacji miejskiej oraz dojazd samochodami pod budynek Ratusza. W koncepcji modernizacji należy również dążyć do wzrostu udziału ruchu rowerowego na terenie opracowania. Wskazania dotyczące kształtowania szaty roślinnej Na terenie opracowania należy zachować historyczny układ zadrzewień. Zaleca się usunięcie chorych i słabych drzew oraz zadrzewień przy Pomniku Zwycięstwa. Przy projektowaniu nowych zadrzewień należy uwzględnić osie i otwarcia widokowe, aby nie przysłonić godnych uwagi elementów. Dobór roślinności powinien uwzględniać trudne warunki miejskie a także uwarunkowania historyczne. Zarówno istniejące jak i projektowane zadrzewienia należy kształtować w taki sposób (np. na styl paryski), aby nie zasłaniać widoku na ratusz. Wskazania dotyczące programu usługowego/ Wytyczne funkcjonalne Koncepcja modernizacji placu Zwycięstwa w Słupsku zakłada zmianę funkcji z parkingu na funkcję reprezentacyjną i wypoczynkową, w tym celu należy stworzyć miejsca przyciągające ludzi, wprowadzić elementy zagospodarowania, umożliwiające odpoczynek oraz zachęcające do spędzenia tam czasu. Zaleca się utworzenie stref: reprezentacyjnej, wypoczynkowej, gastronomicznej, wystawowej i rekreacyjnej. Zaleca się wprowadzenie nowych funkcji na terenie skwerów przylegających do budynku ratusza, zachęcających użytkowników do aktywnego spędzania tam czasu. Przy projektowaniu zagospodarowania powierzchni placu należy uwzględnić możliwość organizacji imprez masowych. Wszelkie elementy, w tym pawilony gastronomiczne, kawiarnie, fontanny powinny mieć charakter tymczasowy, z możliwością wyłączenia lub usunięcia. Proponuje się wykorzystanie powierzchni placu w okresie zimowym jako lodowisko miejskie. W celu uatrakcyjnienia miejsca należy zaprojektować część wystawową na powierzchni placu oraz podziemny pawilon, służący funkcji kulturalnej przez cały okres.

3 Wytyczne dotyczące nawierzchni Nawierzchnia placu powinna być wykonana z materiałów naturalnych tj. kamień (np. granit). Jej układ powinien akcentować najważniejsze elementy zagospodarowania, a zróżnicowanie materiału podkreślać funkcje komunikacyjne na terenie placu. Należy zachować nawierzchnię ozdobną przy pierzei zachodniej oraz część oryginalnego bruku, np. na drodze dojazdowej do Ratusza. Wytyczne dotyczące elementów wyposażenia W koncepcji modernizacji Placu Zwycięstwa należy wprowadzić elementy umożliwiające wypoczynek i poprawiające atrakcyjność i jakość miejsca. Ze względu na funkcje placu oraz jego historyczne znaczenie, projektowane wyposażenie powinno kształtować estetykę nawiązującą do historycznego odpowiedniego stylu w połączeniu z nowoczesnością. Dodatkowo należy wziąć pod uwagę możliwość organizowania imprez masowych, w tym celu projektowane wyposażenie nie powinno kolidować z otwartą przestrzenią placu lub powinno być tymczasowe i łatwe do usunięcia. 3. Założenia ideowo-kompozycyjne Głównym założeniem koncepcji modernizacji Placu Zwycięstwa było przywrócenie witalności projektowanej przestrzeni publicznej, poprzez wprowadzenie nowych funkcji i podkreślenie reprezentacyjnego i historycznego charakteru miejsca. Plac Zwycięstwa jest cennym elementem w historycznej tkance miejskiej Słupska. Ze względu na swoje położenie ma duży potencjał turystyczny, społeczny i kulturowy. Pełni funkcje głównego placu miejskiego, na którym organizowane są koncerty, jarmarki i inne imprezy masowe. Podstawą niniejszej koncepcji była likwidacja parkingu z powierzchni placu, co dało możliwość rozwoju funkcji wypoczynkowej, reprezentacyjnej i kulturalnej. Podporządkowanie terenu opracowania komunikacji pieszej i rowerowej miało na celu podniesienie turystycznej atrakcyjności placu oraz utworzenie miejsca przyjaznego spotkaniom i interakcjom społecznym. Koncepcja ta wprowadzić ma nową jakość w przestrzeń placu. 4. Opis koncepcji Projektowane zagospodarowanie Placu Zwycięstwa jest odpowiedzią na potrzeby użytkowników oraz na potencjał historyczny i funkcjonalny tego miejsca. Na terenie opracowania wprowadzono strefy, pełniące różnorodne funkcje, zachęcające użytkowników do korzystania z placu i tym samym podnoszące witalność miejsca. Są to funkcje: reprezentacyjna, wypoczynkowo-rekreacyjna, kulturalna, a także gastronomiczna i turystyczna. Koncepcja modernizacji placu oparta jest na czytelnym, zgeometryzowanym układzie przestrzennym, podkreślającym przechodzące przez plac osie wyznaczone przez budynek Ratusza oraz dawną ulicę obwodową Ringstrasse. Kompozycja placu podkreśla monumentalną bryłę Ratusza, a także stwarza przyjazną przestrzeń dla pieszych użytkowników. Nowe zagospodarowanie Placu Zwycięstwa odpowiada na różnorodne potrzeby użytkowników. Łatwy dostęp dla pieszych, wyeliminowanie nadmiaru samochodów i zaprojektowanie miejsc do siedzenia oraz ogródków gastronomicznych zmieni Plac w miejsce spotkań i odpoczynku mieszkańców i turystów.

4 Strefa kulturalna Cała powierzchnia placu przeznaczona jest pod organizację masowych imprez kulturalnych i rozrywkowych, a jego wyposażenie dostosowane jest do celów organizacji takich wydarzeń. Jest zlokalizowane na skraju placu (ławki, kosze, stojaki na rowery) lub może być tymczasowo zlikwidowane i wyłączone (fontanny, basen wodny). Stała strefa o funkcji kulturalnej zaprojektowana została w południowej części placu. Wzdłuż szpaleru drzew usytuowany został pawilon wystawowy, częściowo wbudowany w ziemię. Odbywać się w nim mają wystawy artystyczne i różnego rodzaju wernisaże. Dodatkową funkcją wzbogacającą atrakcyjność tej strefy są usługi gastronomiczne, znajdujące się w pawilonie wystawowym. Aby ożywić tę część placu, zaprojektowano również część wystaw plenerowych, w formie połączonych z pawilonem konstrukcji ażurowych, umożliwiających ekspozycję prac na zewnątrz. Rusztowania te mogą być również demontowane na czas imprez masowych. Wyposażenie placu Strefa stricte wypoczynkowa zaprojektowana została w północno-wschodnim narożniku placu, oddzielona układem fontann, tworzących przyjazny mikroklimat. Fontanny te zaprojektowane zostały jako słupy wodne bezpośrednio tryskające z nawierzchni, tak aby umożliwić korzystanie z tej powierzchni placu w trakcie organizacji imprez masowych. Zaproponowano dwa rodzaje ławek kamienno-drewnianych. Siedziska bez oparcia zaprojektowane zostały wzdłuż wschodniej linii drzew, natomiast w północnej części tej strefy usytuowane zostały ławki z oparciami wyposażone w dodatkowe oświetlenie oraz donice z nasadzeniami wieloletnimi. Lokalizacja ławek umożliwia odpoczynek w cieniu drzew, a także obserwację placu w różnych kierunkach. Ryc.1. Ławka z oparciem (opracowanie własne) Dodatkowe wyposażenie wypoczynkowe w formie ławek zaprojektowane zostało wzdłuż całej wschodniej linii zadrzewień placu. Natomiast wzdłuż pierzei zachodniej zachowano istniejące meble miejskie ławki, kosze na śmieci i stojaki na rowery. Elementy te sprzyjają powstawaniu interakcji społecznych na terenie opracowania i są ważnymi czynnikami poprawiającymi jakość przestrzeni. W funkcji wypoczynkowej ważną rolę pełni również strefa gastronomiczna. Ma ona na celu zwiększenie atrakcyjności placu oraz przyciągnięcie i zatrzymanie większej liczby użytkowników. Ogródki piwne i restauracyjne zlokalizowano w północnej części placu, kawiarnię zaprojektowano w budynku dawnych toalet miejskich na skwerze południowym oraz winiarnię zaprojektowano na placu w południowej jego części.

5 Zaprojektowano nowe wyposażenie skweru północnego o charakterze historycznym. Zaproponowano utworzenie oświetlonej alei ze starymi fotografiami i opisami Słupska, a także makietę śródmieścia miasta. Na dziedzińcu ratusza zaprojektowano miejsca wypoczynku dla pracowników i petentów Urzędu Miejskiego. Elementem zagospodarowania przestrzeni podnoszącym atrakcyjność miejsca jest zaprojektowana w południowo-wschodnim narożniku placu wypożyczalnia rowerów miejskich. W koncepcji zaproponowano modernizację pomnika oraz zmianę jego lokalizacji. Nowy pomnik usytuowany został na osi Ratusza w centralnym punkcie placu. Lokalizacja ta ma uwarunkowania historyczne. Pomnik pełni w ten sposób funkcję reprezentacyjną i jest ważnym akcentem kompozycyjnym. Sam pomnik usytuowany jest w basenie wodnym o głębokości 3 cm, woda wydobywa się spod jego cokołu, a wykonana z kamienia powierzchnia ma ozdobny ornament nawiązujący do witraży w oknach Ratusza. Woda ma za zadanie podnieść walory estetyczne oraz wprowadzić dodatkowe wrażenia odbić w tafli wody, a także poprawić mikroklimat miejsca. Ten element zagospodarowania zaprojektowany został tak, aby zapewnić możliwość organizacji imprez okolicznościowych na całej powierzchni placu. W tym celu wyłącza się wodę, a zagłębiona na 3 cm nawierzchnia nie stanowi przeszkody w poruszaniu się. W otoczeniu pomnika zaprojektowano dodatkowe oświetlenie w nawierzchni placu, podkreślające rangę i funkcję tego elementu zagospodarowania Zieleń Koncepcja zakłada zachowanie w dużym stopniu istniejących zadrzewień skwerów przy budynku ratusza oraz szpalerów drzew wzdłuż północnej i wschodniej pierzei placu, z uzupełnieniem brakujących sztuk i wymianą chorych egzemplarzy. Natomiast szpaler lip przy południowej pierzei, ze względu na zły stan zdrowotny, został zastąpiony nowymi egzemplarzami platanów, zgodnie z pozostałymi nasadzeniami na placu. Szpalery drzew nawiązują do historycznego układu zieleni, podkreślającą pierzeje i kształt placu, oraz pełnią funkcję izolującą od komunikacji kołowej. Projektowana zieleń musi być odporna na niekorzystne warunki miejskie, tj. zanieczyszczenie powietrza, suszę oraz przymrozki. Komunikacja Głównym założeniem projektowym była likwidacja parkingu i udostępnienie powierzchni placu pieszym użytkownikom oraz rowerzystom. Droga dojazdowa do Urzędu Miasta została zachowana ze znacznym zminimalizowaniem ruchu kołowego. Miejsca parkingowe zlokalizowane zostały w tylnej części skweru południowego, a także zachowany został parking dla pracowników Urzędu Miejskiego na tyłach ratusza. W południowej części placu zaprojektowane zostały miejsca parkingowe z ograniczeniem czasowym dla samochodów osobowych. Strefa ta oddzielona jest od powierzchni placu szpalerem drzew oraz pawilonem wystawowym, więc nie ma bezpośredniego wpływu na odbiór przestrzeni placu. Na terenie opracowania zaprojektowano 3 miejsca postoju dla rowerów.. Są to ważne elementy zagospodarowania w rozwoju ruchu rowerowego i przyciągnięciu nowych użytkowników.

6 5. Wnioski Plac Zwycięstwa, wobec obecnego zagospodarowania w formie parkingu, stanowi utraconą przestrzeń miejską. Głównym celem powyższego opracowania było przywrócenie życia społecznego i podstawowych funkcji, jakie powinien spełniać plac miejski. Zaproponowana koncepcja, za główny cel stawia udostępnienie terenu opracowania pieszym użytkownikom i zachęcenie ich do aktywnego udziału w życiu społecznym placu. Ożywienie głównego placu miejskiego, w dobie konkurencyjnych kompleksów usługowo-handlowych, zdaje się być ogromnym wyzwaniem. Z przeprowadzonych badań oraz końcowego efektu pracy, jakim jest opracowana koncepcja modernizacji placu, wyciągnąć można następujące wnioski: modernizacja Placu Zwycięstwa, poprzez likwidacje parkingu i wprowadzenie nowych funkcji wraz z odpowiednim wyposażeniem, jest doskonałym sposobem na odzyskanie utraconej przestrzeni w centrum miasta, współpraca z użytkownikami placu w procesie projektowym jest gwarancją na sukces projektu zagospodarowania, ponieważ uwzględnia rzeczywiste potrzeby użytkowników, prawidłowo zaprojektowana przestrzeń publiczna, z atrakcyjnymi funkcjami i odpowiednim wyposażeniem, jest szczególnym miejscem interakcji społecznych i może stanowić konkurencję dla wielkich centrów handlowych, wprowadzenie funkcji gastronomicznej przyciągnie i zatrzyma użytkowników placu na dłużej, ożywiając w ten sposób przestrzeń, podkreślenie funkcji turystycznej, podnosi atrakcyjność terenu opracowania, uwzględnienie uwarunkowań historycznych w opracowanej koncepcji podnosi wizerunek i tożsamość nie tylko placu, ale i całego miasta. 6. Skrócony opis koncepcji Koncepcja zagospodarowania Placu Zwycięstwa w Słupsku ma na celu rewitalizację i odzyskanie utraconej przestrzeni miejskiej oraz przywrócenie podstawowych funkcji placu miejskiego społecznej i reprezentacyjnej.