This copy is for personal use only - distribution prohibited.
|
|
- Agnieszka Żurawska
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 188 SUMMARY - - Key words: Przewlekłe zapalenie ślinianek jest jedną z najczęstszych przyczyn postępującego upośledzenia wydzielania śliny, a jego odpowiednie rozpoznanie i leczenie jest ważne dla przywrócenia prawidłowej czynności wydzielniczej. Około 5% wszystkich porad laryngologicznych jest udzielanych z powodu dolegliwości ze strony ślinianek [1]. Postawienie prawidłowego rozpoznania warunkuje wybór metody leczenia. Przewlekłe zapalenie ślinianki przyusznej manifestuje się jako okresowy, nawracający obrzęk okolicy przedusznej, a powiększeniu towarzyszy bolesność z wydobywaniem się treści ropnej z ujścia naturalnego przewodu Stenona. Rozpoznania, które są wówczas najczęściej stawiane, to: ropne zapalenia przyusznicy (parotitis purulenta), nawracające zapalenie przyusznicy (parotitis recidivans), zapalenie ślinianki na tle kamicy (silalolithiasis et / sialoadenitis) lub łagodna sialopatia (lymphosialoadenopathy benigna) [2]. Z patologicznego punktu widzenia, zapalenie dużych gruczołów ślinowych (sialitis) można podzielić na zapalenie miąższu (sialadenitis) lub przewodów wyprowadzających (sialodochitis). Wyróżnić można zapalenia ostre i przewlekłe. Kolejny podział obejmuje zapalenia o podłożu obturacyjnym i pozostałe [3]. Ostre wirusowe zapalenie przyusznicy wywołane przez paramyxowirusy jest jedną z najczęstszych ostrych chorób zakaźnych wieku dziecięcego, nawet w dobie upowszechnionych szczepień przeciwko śwince. Ostre zapalenia przyusznicy o etiologii bakteryjnej występują zarówno u dzieci, jak i u osób dorosłych. Ślina przed wydostaniem się z gruczołu ślinowego jest jałowa. Infekcje szerzą się najczęściej drogą wstępującą od strony jamy ustnej, rzadziej poprzez torebkę ze sta-
2 Kamica sialolithiasis Brodawka/ dystalny odcinek -ruchomy, niezaklinowany, ->7mm Usunięcie złogu nacięcie brodawki Obrzęk gruczołu ślinowego Ultrasonografia o wysokiej rozdzielczości 7 10 MHz Niedrożny przewód wyprowadzający Wnęka/ śródmiąższowo Usunięcie złogu Zapalenie przewodu sialodochitis Podanie sterydu (hydrocortisonu) Dostęp podwójny (ślinianka przyuszna) Zwężenie przewodu stenosis Sialoendoskopia postępowanie diagnostyczne i terapeutyczne Niepowodzenie Założenie stentu i podanie sterydu Usunięcie ślinianki podżuchwowej Wykluczenie guza Inne, np. ciało obce Usunięcie ciała obcego Ryc. 1. wu skroniowo-żuchwowego lub drogą krwiopochodną w przebiegu posocznicy. Ból ma charakter kolkowy, czyli gwałtownie narastający (salivary colic), zwłaszcza przy spożywaniu posiłków. Może pojawić się nawet przy braku wykładników obturacji mechanicznej, choć w ponad 50% przypadków u osób dorosłych kamica leży u podłoża schorzenia. Zarówno w ostrym zapaleniu ślinianki przyusznej, jak i podżuchwowej, w ujściu naturalnym obserwuje się mlecznie zabarwioną ślinę o charakterze zastoinowym lub wręcz treść ropną. Rozpoznanie stawia się na podstawie objawów klinicznych. Opcjonalnie, jako dodatkowe narzędzie diagnostyczne, można wykorzystać ultrasonografię o wysokiej rozdzielczości. Jest przydatna do uwidocznienie ewentualnego złogu i w celu wykluczenia obecności guza [4]. Przy masywnych naciekach precyzyjnie różnicuje hypoechogeniczną, bogato unaczynioną tkankę zapalnie zmienionej ślinianki od bezechowego obszaru ropnia. Nie wykonuje się w stanie ostrym sialografii. Sialoendoskopię, przy sonograficznie potwierdzonym zwężeniu przewodu lub przy obecności złogu na granicy miąższu i przewodu odracza się do chwili opanowania ostrego stanu zapalnego [1, 3, 5]. Przewlekłe zapalenie przyusznicy u dzieci jest schorzeniem dość częstym a etiologia pozostaje niejasna (predyspozycja genetyczna, malformacja przewodów wyprowadzających, wrodzone poszerzenie przewodu, niedobór IgA i procesy immunologiczne). Początek może przypominać infekcję wirusową, niemniej po okresach remisji jedno- lub obustronny ból i obrzęk pojawiają się w nieregularnych odstępach czasu. Przewlekłe zapalenie przyusznicy u dorosłych może wystąpić u osób cierpiących na stany zapalne w dzieciństwie lub pojawić się bez uprzedniego wywiadu zapalnego [6]. 189
3 190 Tabela I. Tabela II. 5 Sialoendoskopia 3 Odrębną grupę patologii stanowi przewlekłe zapalenie przyusznicy na tle niewydolności przewodu wyprowadzającego bez jego mechanicznej obturacji. Idiopatyczne poszerzenie przewodu wyprowadzającego jest spowodowane przez pierwotne zwężenie zlokalizowane na poziomie zwieracza w ujściu naturalnym oraz osłabienie ściany przewodu. Balonowate poszerzenie przewodu, powiększające się podczas posiłków, anatomicznie przypomina przepuklinę. W przyusznicy przewlekła niewydolność ujścia i wtórnie ściany prowadzi do trwałego poszerzenia przewodu, a jego zgrubiała ściana może być palpacyjnie wyczuwalna przez skórę policzka [3]. Pierwszym krokiem diagnostycznym w przewlekłym zapaleniu dużych gruczołów ślinowych pozostaje ultrasonografia, w obrazie której widoczna jest cała gama zmian, zależnie od stopnia obturacji, czasu trwania i nasilenia procesu. W izoechogenicznym miąższu pojawiają się hyperechogeniczne wtręty wskazujące na ślady włóknienia, uwidocznić można kuliste hypoechogeniczne obszary odpowiadające poszerzonym przewodom wyprowadzającym oraz węzły chłonne, niewidoczne w prawidłowej śliniance [7]. Najczulszym narzędziem do oceny złogów pozostaje tomografia komputerowa o wysokiej rozdzielczości, w ultrasonografii można uwidocznić kamień o wielkości >2 mm. Im większy złóg, tym większe centralne nagromadzenie substancji nieorganicznych dających silne echo, tak więc drobne złogi można przeoczyć z powodu braku dostatecznego wysycenia. Fałszywie dodatni wynik możemy natomiast uzyskać przy silnym przekrwieniu zmienionego zapalnie przewodu. W tych przypadkach najwięcej informacji dostarcza nam sialoendoskopia. Sialografia klasyczna lub sialografia w tomografii komputerowej lub tomografii rezonansu magnetycznego są cennym uzupełnieniem diagnostyki, niemniej, wg wielu autorów, wypieranym przez ultrasonografię o wysokiej rozdzielczości [4]. Ciągle brakuje ostatecznej odpowiedzi na pytanie o etiologię, czynniki sprzyjające powstawaniu przewlekłego zapalenia ślinianek i ewentualną predyspozycję osobniczą. Nie rozstrzygnięta pozostaje też kwestia, czy na tle przewlekłego zapalenia może dojść do rozwoju zespołu Sjogrena [6]. Przyczynkiem do zweryfikowania
4 klasyfikacji przewlekłego zapalenia przyusznic jest unowocześnienie schematu postępowania, uzupełnionego o aktualnie stosowane metody diagnostyczne i terapeutyczne, przede wszystkim sialoendoskopię. Celem tego doniesienia jest próba odpowiedzi na pytanie, czy różne diagnozy przewlekłego zapalenia przyusznic są stawiane prawidłowo i czy wobec powyższego wdrażany jest odpowiedni sposób leczenia. W Klinice Chirurgii Głowy i Szyi, Otolaryngologii i Onkologii Laryngologicznej UM w Poznaniu w latach łącznie leczono 145 chorych z przewlekłym zapaleniem ślinianek, w tym 50 przyusznych i 95 podżuchwowych. W tej liczbie było 88 kobiet i 57 mężczyzn, w wieku od 23 do 74 lat, średnia 41. Nie leczono dzieci poniżej 15. roku życia. U 98 pacjentów podłożem patologii były zmiany obturacyjne, tj. kamica lub zwężenie przewodu wyprowadzającego, w tym u 25 z patologią przyusznicy i 73 z zapaleniem ślinianki podżuchwowej. U 3 chorych postawiono rozpoznanie zespołu Sjogrena. U 1 chorej rozpoznano guz Kuttnera. W grudniu 2008 wprowadzono do rutynowej praktyki klinicznej sialoendoskopię jako metodę zarówno diagnostyczną, jak i terapeutyczną. Okres ostatnich czterech lat wybrano ze względu na możliwość porównania dwóch dwuletnich przedziałów czasu: i , a szczegóły przedstawiono w tabeli I. W latach znakomitą większość chorych objęto leczeniem ambulatoryjnym, zaledwie 4 hospitalizowano w celu zastosowania dożylnej antybiotykoterapii z powodu masywnego nacieku zapalnego ślinianek. W latach do leczenia zachowawczego stanu zapalnego przyjęto do Kliniki 3 pacjentów, 92 kolejnych to planowe hospitalizacje jednodniowe do sialoendoskopii. Wyniki Spośród analizowanej grupy 145 pacjentów z przewlekłym zapaleniem ślinianek w latach leczono 64, a w latach chorych, co stanowi wzrost liczby chorych w skali dwóch lat o prawie 26%. Spośród 50 chorych z przewlekłym zapaleniem przyusznicy u połowy, tj. 25 rozpoznano przyczyny obturacyjne; u 10 w pierwszym, a u 15 w drugim analizowanym przedziale czasu. Spośród 95 pacjentów z patologią ślinianki podżuchwowej obturację zdiagnozowano u 73, w tym u 32 w pierwszym okresie, a w drugim u 41 chorych. Zwraca uwagę zwiększona zgłaszalność pacjentów z kamicą ślinianki przyusznej w drugim z analizowanych okresów wzrost o 50%, podczas gdy w przypadku kamicy podżuchwowej to około 25%. W latach u 10 chorych wykonano klasyczne, chirurgiczne usunięcie złogu z ujścia przewodu Whartona lub Stenona, a w latach u 4, co przedstawiono w tabeli II. Usunięcie ślinianki podżuchwowej z powodu przewlekłego stanu zapalnego i/ lub kamicy przeprowadzono u 23 chorych w latach i u 5 w latach (Tab. II). U żadnego chorego nie wykonano parotidektomii częściowej czy całkowitej z powodu stanu zapalnego. U 94 chorych w latach wykonano sialoendoskopię, w tym u 38 z powodu kamicy ślinianki podżuchwowej, u 7 z kamicą ślinianki przyusznej, natomiast u 7 chorych stwierdzono zwężenie przewodu Stenona, a u 12 zwężenia przewodu Whartona. Zwiększone bezwzględne liczby chorych leczonych z powodu przewlekłego zapalenia ślinianek w latach wynikały głównie z większego napływu pacjentów z powodu wprowadzenia nowej metody leczenia, tj. sialoendoskopii. Zastosowanie tej techniki zmieniło też proporcję hospitalizacji, ponieważ wszyscy chorzy diagnozowani i leczeni tą metodą byli przyjęci do oddziału w trybie 24-godzinnym. Pojęcie nawracające ropne zapalenie przyusznic po raz pierwszy zaproponował w 1933 Payne [8] w celu rozróżnienia nawracającego obrzęku przyusznicy od epidemicznego zapalenia przyusznicy, kamicy i choroby Mikulicza. W kolejnych dekadach podziałów dokonywano na podstawie obrazu klinicznego, sialografii, ultrasonografii, wyników punkcji cienkoigłowych oraz badań laboratoryjnych ukierunkowych na potwierdzenie lub wykluczenie procesów immunologicznych. Podział na przewlekłe obturacyjne zapalenie przyusznicy, przewlekłe ropne zapalenie i przewlekłe zapalenie u dzieci przedstawił w 1946 r. Bigler [9]. Podział oparty na obrazie sialografii opublikował w 1971 r. Hemanway, wyodrębniając na podstawie poszerzonych przewodów wyprowadzających chorobę Mikulicza i zespół Sjögrena [10]. W 1975 r. Yoel [11] sklasyfikował zapalenie przyusznicy jako zapalenie przewodów wyprowadzających, wyróżniając ostre pierwotne zapalenie przewodów, ostre wtórne i przewlekłe zapalenie przewodów oraz zapalenie tkanki gruczołowej: ostre i przewlekłe. Rozbudowany podział zapaleń podał w 1977 roku Work [12]; zasadniczo wyróżnił zmiany obturacyjne (kamica, zwężenie przewodu, zapalenie tkanki gruczołowej z wtórnym zwężeniem lub poszerzeniem przewodów) i nieobturacyjne (u dorosłych, u dzieci, niespecyficzne, specyficzne, łagodną lymphosialoadenopatię, alergiczne i polekowe). Topazian [13] w 2002 r. podzielił zapalenia przyusznicy na bakteryjne (u dorosłych i u dzieci) oraz immunologiczne (z. Sjögrena i kolagenozy), inni autorzy (Malloy i Marchal) do tej ostatniej grupy dołożyli inne choroby ziarniniakowe, tj. zespół Wegenera, sarkoidozę i zapalenie miąższu ślinianki wywołane przez mycobacterium [2, 14]. 191
5 192 Na podstawie przeglądu literatury i doświadczeń własnych, w 2008 Wang i wsp. [15] zaproponowali następującą klasyfikację przewlekłego zapalenia ślinianek: I przewlekłe zapalenia ślinianek u dzieci; obrzęk przyusznic pojawia się przed 15. rokiem życia, w sialografii widoczne jest punktowe poszerzenie przewodów wyprowadzających a najbardziej charakterystyczną cechą kliniczną jest tendencja do spontanicznej remisji schorzenia po okresie pokwitania. II przewlekłe zapalenia ślinianek u dorosłych; ten termin obejmuje zapalenie przetrwałe u osób powyżej 15. roku życia, też ma tendencje do samoistnego ustępowania, III przewlekłe obturacyjne zapalenie ślinianek; ta kategoria obejmuje pacjentów z nawracającym obrzękiem spowodowanym niedrożnością przewodu wyprowadzającego spowodowaną różnymi czynnikami: kamicą, zwężeniem, ciałem obcym. Główną cechą widoczną w sialografii jest amputacja, zwężenie lub poszerzenie przewodów wyprowadzających. Diagnostyka różnicowa, poza powyżej wymienionymi, musi obejmować inne rozpoznania: IV subkliniczny zespół Sjögrena; obejmuje pacjentów z nawracającym obrzękiem ślinianki o nieznanej etiologii, na sialogramach widoczne jest punktowe poszerzenie przewodów wyprowadzających, ale bez wywiadu przewlekłego zapalenia przyusznic w dzieciństwie i bez objawów suchości w ustach i bez suchego oka, V zespół Sjögrena z wstępującą infekcją miąższu ślinianki; u pacjentów z rozpoznaną chorobą Sjögrena może dochodzić do nawracających epizodów zapalenia z obrzękiem i tkliwością ślinianki, VI sialopatia z wtórnym zakażeniem. Nowy podział z jednej strony powstał na podstawie wielu dziesięcioleci obserwacji i zbierania doświadczeń klinicznych, z drugiej zaś uwarunkowany był rozwojem nowych metod diagnostycznych i terapeutycznych. Implikacje terapeutyczne powyższego podziału są następujące: typ I i II jako jednostki ulegające spontanicznej remisji wymagają leczenia zachowawczego i ewentualnie wykonania sialografii, która ma znaczenie diagnostyczne i prognostyczne. U chorych bez klinicznych wykładników ustępowania epizodów choroby i przy zaawansowanych zmianach w obrazie sialograficznym wskazane jest wykonanie sialoendoskopii. Zespół Sjögrena i subkliniczny zespół Sjögrena wymagają leczenia systemowego. Leczenie zachowawcze przewlekłego zapalenia ślinianek typu I i II obejmuje podawanie antybiotyków o spektrum obejmującym florę bakteryjną jamy ustnej, leków ślinopędnych, wzmożenie higieny jamy ustnej poprzez stosowanie miejscowo środków antyseptycznych i manualne masaże okolicy zmienionej ślinianki. Jeżeli zawodzi leczenie zachowawcze, należy rozważyć leczenie chirurgiczne. Leczenie operacyjne obejmuje tzw. zabiegi mniejsze: usunięcie złogu, podwiązanie przewodu wyprowadzającego ślinianki, plastykę przewodu lub jako ostateczność zabiegi duże: usunięcie ślinianki podżuchwowej, parotidektomię boczną, całkowitą lub prawie całkowitą. Podwiązanie przewodu wyprowadzającego jako metoda prowadząca do atrofii ślinianki i tym samym zlikwidowania wydzielania i nawracających zapaleń jest kontrowersyjne i ma praktycznie znaczenie historyczne, podobnie jak neurektomia splotu bębenkowego. Parotidektomia jest ostateczną opcją leczenia, niemniej wskazania do jej zastosowania w przewlekłym zapaleniu ślinianki pozostają przedmiotem kontrowersji zarówno co do ostatecznej zasadności, jak i co do czasu przeprowadzenia operacji. W materiale Kliniki w latach spośród 420 operacji w obrębie ślinianek przyusznych w żadnym przypadku nie podjęto wykonania parotidektomii z powodu przewlekłego zapalenia. Klasyfikacja zaproponowana przez Wanga jest stosunkowo prosta i uwypukla najważniejsze aspekty kliniczne rozwoju przewlekłego zapalenia ślinianek: przyczyny obturacyjne i immunologiczne. Ogniskując się na pierwszej grupie, obejmującej zdecydowanie najczęstsze patologie, w postępowaniu diagnostycznym i terapeutycznym należy uwzględnić algorytm opracowany przez Kocha [16]. Naczelne miejsce zajmuje w nim sialoendoskopia, zarówno jako jedna z ważnych metod diagnostycznych, jak i jako podstawowa metoda terapeutyczna. Autorzy na podstawie przedstawionego materiału 64 chorych w okresie przed wprowadzeniem sialoendoskopii oraz 81 po upowszechnieniu tej metody ukazali zmianę, jaka zaszła w sposobie leczenia chorych z przewlekłym zapaleniem ślinianek oraz stopniowe dostosowanie się do zaleceń publikowanych przez autorytety w tej dziedzinie [16, 17]. Podstawowym celem leczenia przewlekłego zapalenia przyusznicy jest osiągnięcie trwałego ustąpienia objawów za pomocą jak najoszczędniejszego zabiegu i przy jak najmniejszej liczbie powikłań. Obecnie, w zdecydowanej liczbie przypadków interwencja chirurgiczna może być skutecznie zastąpiona postępowaniem miniinwazyjnym, tj. diagnostyczną lub terapeutyczną sialoendoskopią, co podkreślają liczni autorzy oraz doświadczenia własne [5, 17]. W ośrodku reprezentowanym przez autorów do roku 2008 dominowało postępowanie zachowawcze, niemniej wraz z rozwojem sialoendoskopii istotnie wzrósł odsetek chorych kierowanych do zabiegów miniinwazyjnych. Podobnie, w latach 2007 i 2008 wykonano 23 zabiegi usunięcia ślinianek podżuchwowych z powodu kamicy oraz zaawansowanych zmian zapalnych, natomiast w latach 2009 i 2010 zaledwie 5. Podsumowując, należy stwierdzić, że wraz z rozwojem nowych metod diagnostycznych i terapeutycznych ważne jest zweryfikowanie dotychczasowego sposobu klasyfikowania przewlekłego zapalenia dużych gruczołów ślinowych. Kolejnym wypływającym z literatury i doświadczeń własnych wnioskiem jest konieczność stosowania i stałego udoskonalania nowoczesnych metod leczenia, czyli w przypadku obturacyjnej patologii ślinianek szerokie stosowanie sialoendoskopii.
6 1. Kopeć T. Nowotwory gruczołów ślinowych. Kamica gruczołów ślinowych. Przewodnik Lekarza 2002; 9(45): Malloy KM, Rosen D, Rosen MR. Salivary gland diseases: surgical and medical management: Sialadenitis. New York: Springer, Zenk J, Iro H, Klintworth N, Lell M. Diagnostic imaging in sialadenitis. Oral Maxillofacial Surg Clin N Am 2009; 21: Zenk J, Koch M, Klintworth N, Iro H. Chronic recurrent parotitis. HNO. 2010;58(3): Kopeć T. Szyfter W. Sialendoscopy as a non-invasive treatment method of sialolithiasis and non-inflammatory processes causing salivary gland swelling. Otolaryngol Pol (6): Guntinas-Lichius O, Vissink A, Ihrler S. Autoimmune sialadenitis. HNO 2010;58(3): Iro H, Zenk J, Koch M. Modern concepts for the diagnosis and therapy of sialolithiasis. HNO 2010;58: Payne RT. Recurrent pyogenic parotitis. Lancet 1933;1: Bigler JA. Salivary gland infection. Pediatr Clin North Am 1946;27: Hemanway WG. Chronic punctuate parotitis. Laryngoscope. 1971;81: Yoel J. pathology and surgery of the salivary glands. Denver:Springfiled (IL): Charles and Thomas; Work WP,Batsakis IG. Classification of salivary gland diseases. Otolaryngol Clin North Am. 1977;10: Topazian RG, Goldberg MH, Hupp JR. Oral maxillofacuial infections. Philadelphia (PA): WB Saunders Company; Marchal F, Bradley PJ. Salivary gland diseases: management of infections of salivary glands. New York: Springer; Wang S, Marchal F, Zou Z, Zhou J, Qi S. Classification and management of chronic sialadenitis of the parotid gland. J Oral Rehabil. 2009;36(1): Koch M, Zenk J, Iro H. Algorithms for teatment of salivary gland obstruction. Otolaryngol Clin N Am 2009; 42: Nahlieli O, Nakar LH, Nazarian Y, Turner MD. Sialoendoscopy: A new approach to salivary gland obstructive pathology. J Am Dent Assoc. 2006;137(10):
Paweł Szwedowicz. Sialoendoskopia w diagnostyce i leczeniu schorzeń gruczołów ślinowych - analiza doświadczeń własnych
Paweł Szwedowicz Sialoendoskopia w diagnostyce i leczeniu schorzeń gruczołów ślinowych - analiza doświadczeń własnych XLVIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Otorynolaryngologów Chirurgów Głosy i Szyi; Katowice
Bardziej szczegółowoSialoendoskopia jako nieinwazyjna metoda leczenia kamicy
370 Sialoendoskopia jako nieinwazyjna metoda leczenia kamicy SUMMARY - - - sialoendoskopia /Received: /Accepted: / Pacjenci z zapalnymi i nienowotworowymi zmianami w obrębie dużych gruczołów ślinowych
Bardziej szczegółowoTyreologia opis przypadku 15
Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 15 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Opis przypadku 28-letnia kobieta zgłosił się do Poradni Endokrynologicznej.
Bardziej szczegółowoKATEDRA CHIRURGII STOMATOLOGICZNEJ I SZCZĘKOWO- TWARZOWEJ ZAKŁAD CHIRURGII STOMATOLOGICZNEJ
DLA STUDENTÓW III ROKU ODDZIAŁU STOMATOLOGII SEMESTR VI (LETNI) 1. Zapoznanie z organizacją Katedry, w szczególności z organizacją Zakładu Chirurgii Stomatologicznej. Powiązania chirurgii stomatologicznej
Bardziej szczegółowoWSKAZANIA DO LECZENIA CHIRURGICZNEGO W CHOROBACH ZAPALNYCH JELIT. Zuzanna Kaszycka Klinika Chirurgii Gastroenterologicznej i Transplantologii
WSKAZANIA DO LECZENIA CHIRURGICZNEGO W CHOROBACH ZAPALNYCH JELIT Zuzanna Kaszycka Klinika Chirurgii Gastroenterologicznej i Transplantologii Choroba Crohna Zapalenie przewodu pokarmowego w chorobie Crohna
Bardziej szczegółowoI. STRESZCZENIE Cele pracy:
I. STRESZCZENIE Przewlekłe zapalenie trzustki (PZT) jest przewlekłym procesem zapalnym, powodującym postępujące i nieodwracalne włóknienie trzustki. Choroba przebiega z okresami remisji i zaostrzeń, prowadząc
Bardziej szczegółowoAUTOREFERAT. Dr n. med. Tomasz Kopeć. Klinika Otolaryngologii i Onkologii Laryngologicznej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu
AUTOREFERAT Dr n. med. Tomasz Kopeć Klinika Otolaryngologii i Onkologii Laryngologicznej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu Poznań 2014 1 Spis treści 1. Dane wnioskodawcy 3 2. Posiadane dyplomy i stopnie
Bardziej szczegółowoPoradnia Immunologiczna
Poradnia Immunologiczna Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli Lublin, 2011 Szanowni Państwo, Uprzejmie informujemy, że w Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli funkcjonuje
Bardziej szczegółowoWytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011
Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011 Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki,
Bardziej szczegółowoPodstawy diagnostyki onkologicznej. Podstawy diagnostyki onkologicznej. Marcin Stępie. pień
Marcin Stępie pień Katedra Onkologii i Klinika Onkologii Ginekologicznej AM Wrocław, Dolnośląskie Centrum Onkologii we Wrocławiu. Cele diagnostyki rozpoznanie choroby nowotworowej; ocena zaawansowania
Bardziej szczegółowoPrzykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
PROGRAM POPRAWY WCZESNEGO WYKRYWANIA I DIAGNOZOWANIA NOWOTWORÓW U DZIECI W PIĘCIU WOJEWÓDZTWACH POLSKI Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
Bardziej szczegółowoCzynniki ryzyka przerwania ciągłości torebki
GDAŃSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY Praca na stopień doktora nauk medycznych wykonana w Katedrze i Klinice Otolaryngologii Kierownik: prof. dr hab. med. Czesław Stankiewicz Krzysztof Kiciński Czynniki ryzyka
Bardziej szczegółowoCHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH
CHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH KATEDRA I KLINIKA CHIRURGII NACZYŃ I ANGIOLOGII AKADEMII MEDYCZNEJ W LUBLINIE Kierownik: Dr hab.n. med. Jacek Wroński UDROŻNIENIE T. SZYJNEJ WEWNĘTRZNEJ WSKAZANIA
Bardziej szczegółowoCZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY OBJAWY, ROZPOZNAWANIE I LECZENIE
CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA ROZDZIA 4 NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY OBJAWY, ROZPOZNAWANIE I LECZENIE Arkadiusz Jeziorski W Polsce do lekarzy onkologów zgłasza się rocznie ponad 130 tysięcy nowych pacjentów; około 80 tysięcy
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Chirurgia i onkologia 2/2
Kod NKO(nz)ChirOnk modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) Nazwa modułu I nforma cje ogólne Chirurgia i onkologia 2/2 Obowiązkowy Lekarsko-Stomatologiczny
Bardziej szczegółowoUrologiczne leczenie paliatywne zaawansowanych raków nerki. Dr n. med. Roman Sosnowski Klinika Nowotworów Układu Moczowego, COI, Warszawa
Urologiczne leczenie paliatywne zaawansowanych raków nerki Dr n. med. Roman Sosnowski Klinika Nowotworów Układu Moczowego, COI, Warszawa Nefrektomia Nefrektomia jest metodą umożliwiającą całkowite wyleczenie
Bardziej szczegółowoZadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji. Ocena informacji o metodzie leczenia
Praktykowanie EBM Krok 1 Krok 2 Krok 3 Krok 4 Zadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji Ocena informacji o metodzie leczenia Podjęcie decyzji klinicznej na podstawie
Bardziej szczegółowoWCZESNE OBJAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ U DZIECI
WCZESNE OBJAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ U DZIECI Elżbieta Adamkiewicz-Drożyńska Katedra i Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii Początki choroby nowotworowej u dzieci Kumulacja wielu zmian genetycznych
Bardziej szczegółowoZaawansowany. Zaliczenie pierwszego semestru z anatomii i z patologii
1 Kierunek: PILĘGNIARSTWO Nazwa przedmiotu Chirurgia i pielęgniarstwo chirurgiczne Kod przedmiotu Poziom przedmiotu Rok studiów Semestr Liczba punktów Metody nauczania Język wykładowy Imię i nazwisko wykładowcy
Bardziej szczegółowoTyreologia opis przypadku 3
Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 3 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Opis przypadku 25-letnia kobieta zgłosiła się do Poradni Endokrynologicznej
Bardziej szczegółowoLeczenie zachowawcze dużych kamieni gruczołów ślinowych w śliniance podżuchwowej
_innowacje Leczenie zachowawcze dużych kamieni gruczołów ślinowych w śliniance podżuchwowej Conservative management of a large salivary calculus in the submandibular gland Autorzy_Habib Zarifeh, Najwa
Bardziej szczegółowoZaawansowany. Zaliczenie drugiego semestru z chirurgii i pielęgniarstwa chirurgicznego.
1 Kierunek: PIELĘGNIARSTWO Nazwa przedmiotu Chirurgia i pielęgniarstwo chirurgiczne Kod przedmiotu Poziom przedmiotu Rok studiów Semestr Liczba punktów Metody nauczania Język wykładowy Imię i nazwisko
Bardziej szczegółowoImię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:...
FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury medycznej
Bardziej szczegółowoChoroby wewnętrzne - pulmonologia Kod przedmiotu
Choroby wewnętrzne - pulmonologia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Choroby wewnętrzne - pulmonologia Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-ChW-P Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Pediatria
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Nazwa modułu Pediatria Obowiązkowy Lekarsko-Stomatologiczny (WLS) Lekarsko-dentystyczny
Bardziej szczegółowoSpis Treści. Przedmowa... 11
Spis Treści Przedmowa................................................ 11 Rozdział 1 Wybrane zagadnienia z anatomii i fizjologii jamy ustnej Maria Anna Nowakowska.................................. 13 1.1.
Bardziej szczegółowoPiątek. 9:20 9:40 Śródmiąższowe włóknienia płuc w badaniu mikroskopowym prof. Renata Langfort
Program 9 lutego Piątek 8:30 9:50 Sesja I: Śródmiąższowe włóknienie płuc, część I 8:30 8:40 Śródmiąższowe choroby płuc prowadzące do włóknienia - wprowadzenie 8:40 9:00 Włóknienie płuc w przebiegu różnych
Bardziej szczegółowoJama ustna i ustna część gardła
Jama ustna i ustna część gardła Jama ustna Przedsionek Jama ustna właściwa Z przodu ograniczona przez wargi Z tyłu przez łuk językowo-migdałkowy Od dołu dno jamy ustnej Od góry podniebienie twarde i miękkie
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. I stopnia II stopnia. Rok 4, semestr VII
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Nazwa modułu: Otolaryngologia Rodzaj modułu/przedmiotu Wydział PUM Kierunek studiów obowiązkowy Lekarsko-Stomatologiczny lekarsko-dentystyczny Specjalność
Bardziej szczegółowoChirurgia - opis przedmiotu
Chirurgia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Chirurgia Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-Ch Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil praktyczny Rodzaj studiów jednolite
Bardziej szczegółowoSpis treści. Część I Choroby układu krążenia 1 Wendy A. Ware. Część II Choroby układu oddechowego 137 Eleanor C. Hawkins
Spis treści Część I Choroby układu krążenia 1 Wendy A. Ware 1 Badanie układu krążenia 2 2 Badania dodatkowe stosowane w chorobach układu krążenia 8 3 Leczenie zastoinowej niewydolności serca 29 4 Zaburzenia
Bardziej szczegółowoTorbiele przymiedniczkowe nie mogą być mylone z wodonerczem i torbielami okołomiedniczkowymi.
Torbiele przymiedniczkowe nie mogą być mylone z wodonerczem i torbielami okołomiedniczkowymi. Przypadek kliniczny 9 Case courtesy of Dr Ahmed Abd Rabou rid: 24528 Dziewczynka, 8 lat Bóle w lewej okolicy
Bardziej szczegółowoPytania z zakresu ginekologii i opieki ginekologicznej
Pytania z zakresu ginekologii i opieki ginekologicznej - 2017 1. Proszę wymienić zagrożenia zdrowotne dla kobiety jakie mogą wystąpić w okresie okołomenopauzalnym. 2. Proszę omówić rolę położnej w opiece
Bardziej szczegółowoImię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:...
FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury medycznej
Bardziej szczegółowoLek. Marcin Polok. Katedra i Klinika Chirurgii i Urologii Dziecięcej UM we Wrocławiu. Ocena skuteczności operacyjnego leczenia wodonercza u dzieci
Lek. Marcin Polok Katedra i Klinika Chirurgii i Urologii Dziecięcej UM we Wrocławiu Ocena skuteczności operacyjnego leczenia wodonercza u dzieci Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych w zakresie medycyny
Bardziej szczegółowoPrzegląd epidemiologiczny metod diagnostyki i leczenia łagodnego rozrostu stercza na terenie Polski.
Przegląd epidemiologiczny metod diagnostyki i leczenia łagodnego rozrostu stercza na terenie Polski. Program MOTO-BIP /PM_L_0257/ Ocena wyników programu epidemiologicznego. Dr n. med. Bartosz Małkiewicz
Bardziej szczegółowoprzytarczyce, niedoczynność przytarczyc, hipokalcemia, rak tarczycy, wycięcie tarczycy, tyreoidektomia
SŁOWA KLUCZOWE: przytarczyce, niedoczynność przytarczyc, hipokalcemia, rak tarczycy, wycięcie tarczycy, tyreoidektomia STRESZCZENIE Wstęp. Ze względu na stosunki anatomiczne oraz wspólne unaczynienie tarczycy
Bardziej szczegółowoMAM HAKA NA CHŁONIAKA
MAM HAKA NA CHŁONIAKA CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA Chłoniaki są to choroby nowotworowe, w których następuje nieprawidłowy wzrost komórek układu limfatycznego (chłonnego). Podobnie jak inne nowotwory, chłoniaki
Bardziej szczegółowoPROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa. wprowadzenie
PROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa wprowadzenie CZĘŚĆ PIERWSZA: Czym jest prokalcytonina? PCT w diagnostyce i monitowaniu sepsy PCT w diagnostyce zapalenia dolnych dróg oddechowych Interpretacje
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 7 czerwca 2019 r. Poz Rozporządzenie. z dnia 23 maja 2019 r.
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 7 czerwca 2019 r. Poz. 1060 Rozporządzenie Ministra Zdrowia 1) z dnia 23 maja 2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Lekarsko stomatologiczny (WLS)
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Nazwa modułu: Dermatologia i wenerologia Rodzaj modułu/przedmiotu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność - Poziom studiów Forma studiów Rok, semestr
Bardziej szczegółowoPrzerzut raka żołądka do migdałka podniebiennego
Dariusz Kaczmarczyk Przerzut raka żołądka do migdałka podniebiennego Klinika Chirurgii Nowotworów Głowy i Szyi Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Kierownik: Prof. dr hab. med. Alina Morawiec Sztandera Opis
Bardziej szczegółowoForma zaliczenia przedmiotu/ modułu ( z toku) ( egzamin, zaliczenie z oceną, zaliczenie bez oceny)
Załącznik nr 4 do Uchwały Senatu nr 430/01/2015 SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2021 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Propedeutyka chorób narządu żucia Kod
Bardziej szczegółowoZapalenie ucha środkowego
Zapalenie ucha środkowego Poradnik dla pacjenta Dr Maciej Starachowski Ostre zapalenie ucha środkowego. Co to jest? Ostre zapalenie ucha środkowego jest rozpoznawane w przypadku zmian zapalnych w uchu
Bardziej szczegółowoDr n. med. Piotr Malinowski,
Plan ćwiczeń z chirurgii naczyniowej IV rok kierunek lekarski 2012 5 dni po 6 godzin ( Ćwiczą 2 grupy 5-osobowe ) Osoba odpowiedzialna za realizację programu ćwiczeń Dr n. med. Piotr Malinowski, Dr n.
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Otolaryngologia
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Nazwa modułu I nforma cje ogólne Otolaryngologia Obowiązkowy Lekarsko-Stomatologiczny
Bardziej szczegółowow kale oraz innych laboratoryjnych markerów stanu zapalnego (białka C-reaktywnego,
1. Streszczenie Wstęp: Od połowy XX-go wieku obserwuje się wzrost zachorowalności na nieswoiste choroby zapalne jelit (NChZJ), w tym chorobę Leśniowskiego-Crohna (ChLC), zarówno wśród dorosłych, jak i
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Lekarsko stomatologiczny (WLS)
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Nazwa modułu: Dermatologia i wenerologia Rodzaj modułu/przedmiotu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność - Poziom studiów Forma studiów Rok, semestr
Bardziej szczegółowoTyreologia opis przypadku 2
Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 2 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Opis przypadku 28-letni mężczyzna zgłosił się do Poradni Endokrynologicznej.
Bardziej szczegółowowww.pediatric-rheumathology.printo.it CHOROBA Z LYME
www.pediatric-rheumathology.printo.it CHOROBA Z LYME Co to jest? Choroba z Lyme jest jedną z chorób wywołanych przez bakterię Borrelia burgdorferi (Borelioza). Bakteria przekazywana jest poprzez ukąszenie
Bardziej szczegółowoWIEDZA. K_W01 Zna definicje, cele i metody żywienia klinicznego oraz sposoby oceny odżywienia w oparciu o metody kliniczne.
Opis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych Nazwa studiów: Żywienie kliniczne Typ studiów: doskonalące Symbol Efekty kształcenia dla studiów podyplomowych WIEDZA K_W01 Zna definicje,
Bardziej szczegółowoBiopsja: (odpowiednie podkreślić) 2. zmiany patologicznej w obrębie skóry lub tkanki podskórnej: a. cienkoigłowa, b. gruboigłowa, c.
Informacja dla pacjenta o proponowanej procedurze medycznej oraz oświadczenie o wyrażeniu świadomej zgody na wykonanie biopsji I. Nazwa proponowanej procedury medycznej (zabiegu, badania) 1. węzła chłonnego:
Bardziej szczegółowoUSG Power Doppler jest użytecznym narzędziem pozwalającym na uwidocznienie wzmożonego przepływu naczyniowego w synovium będącego skutkiem zapalenia.
STRESZCZENIE Serologiczne markery angiogenezy u dzieci chorych na młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów - korelacja z obrazem klinicznym i ultrasonograficznym MIZS to najczęstsza przewlekła artropatia
Bardziej szczegółowoOśrodki medyczne wykonujące procedury diagnostyczno-terapeutyczne powinny mieć następujące możliwości:
REKOMENDACJE KONSULTANTA KRAJOWEGO W DZIEDZINIE CHIRURGII ONKOLOGICZNEJ ORAZ POLSKIEGO TOWARZYSTWA CHIRURGII ONKOLOGICZNEJ W ZAKRESIE DIAGNOSTYKI I LECZENIA CHORYCH NA RAKA JELITA GRUBEGO REKOMENDACJE
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Propedeutyka onkologii
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Nazwa modułu Propedeutyka onkologii Obowiązkowy Lekarsko-Stomatologiczny
Bardziej szczegółowoSialoendoskopia przewodów Whartona i Stenona doniesienie wstępne
Czas. Stomatol., 2009, 62, 10, 824-831 2009 Polish Dental Society http://www.czas.stomat.net Sialoendoskopia przewodów Whartona i Stenona doniesienie wstępne Wharton and Stenon duct sialoendoscopy preliminary
Bardziej szczegółowoCewkowo-śródmiąższowe zapalenie nerek
Cewkowo-śródmiąższowe zapalenie nerek Krzysztof Letachowicz Katedra i Klinika Nefrologii i Medycyny Transplantacyjnej, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Kierownik: Prof. dr hab. Marian Klinger Cewkowo-śródmiąższowe
Bardziej szczegółowoTab. 2. Charakterystyka zbadanej populacji w latach 1998-1999 w grupach płci i wieku. Grupy wiekowe. 18-28 29-39 40-49 50-59 >60 r.
. WYIKI Analizie poddano wyniki badań 89 osób, 7 kobiet i mężczyzn w wieku 8-78 lat. Średnia wieku kobiet wynosiła,8 ±,6 lat, średnia wieku mężczyzn wynosiła,89 ± 7, lat. Średnia wieku dla obu płci wynosiła,6
Bardziej szczegółowoJAK DZIAŁA WĄTROBA? Wątroba spełnia cztery funkcje. Najczęstsze przyczyny chorób wątroby. Objawy towarzyszące chorobom wątroby
SPIS TREŚCI JAK DZIAŁA WĄTROBA? Wątroba spełnia cztery funkcje Wątroba jest największym narządem wewnętrznym naszego organizmu. Wątroba jest kluczowym organem regulującym nasz metabolizm (każda substancja
Bardziej szczegółowoPomieszczenie Ilość Opis pomieszczenia 8 1 sala 1-łóżkowa + sanitariat 1 sala 2-łóżkowa + sanitariat 6 sal 3-łóżkowych
Wewnętrzna struktura organizacyjna I. Pełna nazwa oddziału : Oddział Chorób Nerek II. Specjalność: Oddział : zachowawcza III. Oferowany poziom świadczeń szpitalnych : Oddział specjalistyczny IV. Pomieszczenia
Bardziej szczegółowoKURS KWALIFIKACYJNY Pielęgniarstwo onkologiczne. OTWARCIE KURSU KWALIFIKACYJNEGO Kierownik kursu: mgr Anna Kosowska godz.14:30
OTWARCIE KURSU KWALIFIKACYJNEGO Kierownik kursu: godz.14:30 Wywiad, dane biograficzne, sytuacja psychospołeczna i socjoekonomiczna - ważne elementy w badaniu psychoonkologicznym 8 września 2017 r. Wskazania
Bardziej szczegółowoPROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla studentów VI roku
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla studentów VI roku 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Propedeutyka Stomatologii 2. NAZWA JEDNOSTKI
Bardziej szczegółowoUwarunkowania genetyczne. w cukrzycy
Uwarunkowania genetyczne Kliknij, aby edytować styl wzorca podtytułu w cukrzycy Lek. Sylwia Wenclewska Klinika Chorób Wewnętrznych, Diabetologii i Farmakologii Klincznej Kliknij, aby edytować format tekstu
Bardziej szczegółowoHIV/AIDS Jacek Juszczyk 0
HIV/AIDS Jacek Juszczyk 0 HIV/AIDS/Polska Od 1985 r. 16 tys. zakażeń HIV (co 4-ta osoba - kobieta) Rzeczywista ciemna liczba: 25 30 tysięcy AIDS rozpoznano u ~ 2500 osób Zakażenie HIV (także już z AIDS)
Bardziej szczegółowoZebrała i opracowała Maria Sałamacha
BÓLE BRZUCHA Zebrała i opracowała Maria Sałamacha Ból brzucha u dzieci ma zwykle charakter czynnościowy, co oznacza, że szczegółowe badania i analizy laboratoryjne nie wykazują żadnych odchyleń, jednak
Bardziej szczegółowoHARMONOGRAM KURSU KWALIFIKACYJNEGO. Przedmiot/Tematyka zajęć. 2. Wskazania do interwencji psychoonkologicznej
HARMONOGRAM KURSU KWALIFIKACYJNEGO Nazwa kursu: Kod kursu: Miejsce kursu: zajęcia teoretyczne: ćwiczenia: staż: Kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa onkologicznego dla pielęgniarek PiP/.4/11/1-27
Bardziej szczegółowoMłodzieńcze Idiopatyczne Zapalenie Stawów
www.printo.it/pediatric-rheumatology/pl/intro Młodzieńcze Idiopatyczne Zapalenie Stawów Wersja 2016 2. RÓŻNE POSTACI MIZS 2.1 Czy istnieją różne postaci tej choroby? Istnieje kilka postaci MIZS. Różnią
Bardziej szczegółowoWykorzystuje metody obrazowania narządów i specjalistyczny sprzęt do przeprowadzania zabiegów diagnostycznych i leczniczych zastępując, uzupełniając
R A D I O L O G I A Z A B I E G O W A Radiologia Zabiegowa Wykorzystuje metody obrazowania narządów i specjalistyczny sprzęt do przeprowadzania zabiegów diagnostycznych i leczniczych zastępując, uzupełniając
Bardziej szczegółowoHARMONOGRAM KURSU KWALIFIKACYJNEGO. Przedmiot/Tematyka zajęć. 2 0 MODUŁ II Profilaktyka i 5 2. Czynniki ryzyka chorób nowotworowych
HARMONOGRAM KURSU KWALIFIKACYJNEGO Nazwa kursu: Kod kursu: Miejsce kursu: zajęcia teoretyczne: ćwiczenia: staż: Kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa onkologicznego dla pielęgniarek PiP/.4/11/1-28
Bardziej szczegółowoHARMONOGRAM KURSU KWALIFIKACYJNEGO. Przedmiot/Tematyka zajęć. 2. Wskazania do interwencji psychoonkologicznej
HARMONOGRAM KURSU KWALIFIKACYJNEGO Nazwa kursu: Kod kursu: Miejsce kursu: zajęcia teoretyczne: ćwiczenia: staż: Kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa onkologicznego dla pielęgniarek PiP/.4/11/1-27
Bardziej szczegółowoC. Średnia liczba pacjentów leczona w ośrodku kwartalnie z uwzględnieniem rodzaju skazy.
Wyniki raportu za 2013 rok sporządzone w oparciu o dane przesłane przez wojewódzkich koordynatorów ds. leczenia hemofilii i pokrewnych skaz krwotocznych - DOROŚLI A. Dane organizacyjne. 11 ośrodków dysponuje
Bardziej szczegółowoStosowanie preparatu BioCardine900 u chorych. z chorobą wieńcową leczonych angioplastyką naczyń
Jan Z. Peruga, Stosowanie preparatu BioCardine900 u chorych z chorobą wieńcową leczonych angioplastyką naczyń wieńcowych II Katedra Kardiologii Klinika Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi 1 Jednym
Bardziej szczegółowoImię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:...
FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury medycznej
Bardziej szczegółowo10 WSKAZÓWEK DLA CHORYCH NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE GRUCZOŁÓW ŚLINOWYCH Rozpoznanie choroby JAKIE SĄ PRZYCZYNY?
10 WSKAZÓWEK DLA CHORYCH NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE GRUCZOŁÓW ŚLINOWYCH Rozpoznanie choroby nowotworowej wiąże się z dużym obciążeniem fizycznym i psychicznym.obecność kogoś bliskiego, pielęgniarki i innych
Bardziej szczegółowoCentrum Pulmonologii i Torakochirurgii w Bystrej (dawniej : Specjalistyczny Zespół Chorób Płuc i Gruźlicy)
Centrum Pulmonologii i posiada w swojej strukturze 8 oddziałów szpitalnych w tym Oddział Chirurgii Klatki Piersiowej ( zamiennie - torakochirurgii) Oddział został utworzony w latach 50 tych ubiegłego stulecia
Bardziej szczegółowoNazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI
Załącznik nr 11 do Zarządzenia Nr 41/2009 Prezesa NFZ z dnia 15 września 2009 roku Nazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI ICD 10 D80 w tym D80.0, D80.1, D80.3, D80.4, D80.5,
Bardziej szczegółowoOpis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych ŻYWIENIE KLINICZNE I OPIEKA METABOLICZNA WIEDZA
Załącznik nr 8 do zarządzenia nr 68 Rektora UJ z 18 czerwca 2015 r. Opis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych ŻYWIENIE KLINICZNE I OPIEKA METABOLICZNA Nazwa studiów: ŻYWIENIE KLINICZNE
Bardziej szczegółowoNazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI
Załącznik nr 12 do zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI ICD 10 D80 w tym D80.0, D80.1, D80.3, D80.4,
Bardziej szczegółowoHARMONOGRAM KURSU KWALIFIKACYJNEGO. Przedmiot/Tematyka zajęć. 1. Epidemiologia najczęściej występujących nowotworów złośliwych w Polsce
HARMONOGRAM KURSU KWALIFIKACYJNEGO Nazwa kursu: Kod kursu: Miejsce kursu: zajęcia teoretyczne: ćwiczenia: staż: Kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa onkologicznego dla pielęgniarek PiP/.4/11/1-28
Bardziej szczegółowoAlgorytmy postępowania w przypadku stwierdzenia objawów wskazujących na potencjalną chorobę nowotworową
PROGRAM POPRAWY WCZESNEGO WYKRYWANIA I DIAGNOZOWANIA NOWOTWORÓW U DZIECI W PIĘCIU WOJEWÓDZTWACH POLSKI Algorytmy postępowania w przypadku stwierdzenia objawów wskazujących na potencjalną chorobę nowotworową
Bardziej szczegółowoWalczymy z rakiem buuu rakiem! Pod honorowym patronatem Rzecznika Praw Dziecka
Walczymy z rakiem buuu rakiem! Pod honorowym patronatem Rzecznika Praw Dziecka Drodzy Rodzice! W ostatnich latach wyleczalność nowotworów u dzieci i młodzieży wzrosła aż do 70-80%, a w przypadku ostrej
Bardziej szczegółowoKoszty POChP w Polsce
Koszty POChP w Polsce Październik 2016 Główne wnioski Przeprowadzone analizy dotyczą kosztów bezpośrednich i pośrednich generowanych przez przewlekłą obturacyjną chorobę płuc. Analiza obejmuje koszty związane
Bardziej szczegółowoTesty dla kobiet w ciąży. Zakażenie HIV i AIDS u dzieci.
Testy dla kobiet w ciąży. Zakażenie HIV i AIDS u dzieci. dr n. med. Agnieszka Ołdakowska Klinika Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie
Bardziej szczegółowoVI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego Omnisolvan przeznaczone do publicznej wiadomości
VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego Omnisolvan przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Nadmierne wydzielanie śluzu w drogach
Bardziej szczegółowoTyreologia opis przypadku 10
Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 10 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Tyreologia Opis przypadku ATA/AACE Guidelines HYPERTHYROIDISM
Bardziej szczegółowoMężczyzna, 60 lat Bóle w lewej okolicy lędźwiowej z promieniowaniem do pachwiny. W wywiadzie kamica nerkowa.
Mężczyzna, 60 lat Bóle w lewej okolicy lędźwiowej z promieniowaniem do pachwiny. W wywiadzie kamica nerkowa. W dystalnej części lewego moczowodu widoczny złóg o wymiarach 6 x 5 x 5 mm. Niewielkie poszerzenie
Bardziej szczegółowoPostępowanie w zakażeniach układu oddechowego
Postępowanie w zakażeniach układu oddechowego Etiologia Wirusy; Rinowirusy; Adenowirusy; Koronawirusy; Wirusy grypy i paragrypy; Wirus RS; Enterowirusy ; Etiologia Bakterie Streptococcus pneumoniae Haemophilus
Bardziej szczegółowo[4ZSP/KII] Flebologia
1. Ogólne informacje o module [4ZSP/KII] Flebologia Nazwa modułu FLEBOLOGIA Kod modułu Nazwa jednostki prowadzącej moduł Nazwa kierunku studiów Forma studiów Profil kształcenia Semestr Status modułu Język
Bardziej szczegółowoPropozycja ujednoliconego programu nauczania onkologii w Polsce. Katedra Onkologii Akademii Medycznej we Wrocławiu
Propozycja ujednoliconego programu nauczania onkologii w Polsce Katedra Onkologii Akademii Medycznej we Wrocławiu Wytyczne: POLANICA 1998 POZNAŃ 1999 KRAKÓW 2000 Wrocław 2006 Rozporządzenie ministra edukacji
Bardziej szczegółowoChirurgia 15 godz. wykładów. Tematy wykładów - IV rok kierunek Lekarski. Rok akademicki 2011/2012 semestr zimowy. Aula Janowskiego 15:15-16:45
Chirurgia 15 godz. wykładów Tematy wykładów - IV rok kierunek Lekarski Rok akademicki 2011/2012 semestr zimowy Aula Janowskiego 15:15-16:45 1. Wykład organizacyjny. Standardy postępowania chirurgicznego
Bardziej szczegółowoRak piersi to najpowszechniej występujący nowotwór kobiecy w Polsce czy nauka poznała przyczyny powstawania tego nowotworu?
Rak piersi to najpowszechniej występujący nowotwór kobiecy w Polsce czy nauka poznała przyczyny powstawania tego nowotworu? Wiele czynników na które mamy bezpośredni wpływ, zwiększa ryzyko zachorowania
Bardziej szczegółowoZBYT PÓŹNE WYKRYWANIE RAKA NERKI ROLA LEKARZA PIERWSZEGO KONTAKTU
ZBYT PÓŹNE WYKRYWANIE RAKA NERKI ROLA LEKARZA PIERWSZEGO KONTAKTU 14 czerwca 2012 r dr n. med. Piotr Tomczak Klinika Onkologii U.M. Poznań Epidemiologia raka nerki RCC stanowi 2 3% nowotworów złośliwych
Bardziej szczegółowoMichał Brzewski, Andrzej Marciński, Agnieszka Biejat Zakład Radiologii Pediatrycznej Akademii Medycznej w Warszawie
DIAGNOSTYKA CHORÓB NARZĄDÓW MIEDNICY MNIEJSZEJ U DZIEWCZĄT Michał Brzewski, Andrzej Marciński, Agnieszka Biejat Zakład Radiologii Pediatrycznej Akademii Medycznej w Warszawie 1 2 2 Cele wykładu Zaprezentowanie
Bardziej szczegółowoCykl kształcenia 2013-2016
203-206 SYLABUS Nazwa Fizjoterapia kliniczna w chirurgii, onkologii i medycynie paliatywnej. Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Medyczny, Instytut Fizjoterapii Kod Studia Kierunek studiów Poziom
Bardziej szczegółowoPYTANIA NA EGZAMIN DYPLOMOWY OBOWIĄZUJĄCE W ROKU AKADEMICKIM 2018/2019 STUDIA POMOSTOWE KIERUNEK PIELĘGNIARSTWO
PYTANIA NA EGZAMIN DYPLOMOWY OBOWIĄZUJĄCE W ROKU AKADEMICKIM 2018/2019 STUDIA POMOSTOWE KIERUNEK PIELĘGNIARSTWO PYTANIA Z PEDIATRII I PIELĘGNIARSTWA PEDIATRYCZNEGO 1. Wskaż metody oceny stanu zdrowia noworodka
Bardziej szczegółowoZałożenia i cele. Ogromny postęp, który dokonał się w dziedzinie chirurgii rekonstrukcyjnej w ostatnich dekadach, sprawił, że stało się możliwe
Założenia i cele. Ogromny postęp, który dokonał się w dziedzinie chirurgii rekonstrukcyjnej w ostatnich dekadach, sprawił, że stało się możliwe zaopatrywanie rozległych ubytków poresekcyjnych praktycznie
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
Bardziej szczegółowoALERGIA kwartalnik dla lekarzy Wpływ hipertonicznego roztworu wody morskiej na upośledzenie drożności nosa
autor(); Dr n. med. Piotr Rapiejko, Prof. dr hab. n. med. Dariusz Jurkiewicz Klinika Otolaryngologii, WIM w Warszawie Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. n. med. Dariusz Jurkiewicz keywords (); TERAPIA PRACA
Bardziej szczegółowoZnaczenie obecności schorzeń towarzyszących łagodnemu rozrostowi stercza w podejmowaniu decyzji terapeutycznych przez polskich urologów.
Znaczenie obecności schorzeń towarzyszących łagodnemu rozrostowi stercza w podejmowaniu decyzji terapeutycznych przez polskich urologów. Program DAL-SAFE /ALFUS_L_01798/ Ocena wyników programu epidemiologicznego.
Bardziej szczegółowo