Śródporodowy zapis KTG u kobiet, które urodziły dzieci z wrodzoną infekcją wewnątrzmaciczną

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Śródporodowy zapis KTG u kobiet, które urodziły dzieci z wrodzoną infekcją wewnątrzmaciczną"

Transkrypt

1 Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 4, zeszyt 2, 70-75, 2011 Śródporodowy zapis KTG u kobiet, które urodziły dzieci z wrodzoną infekcją wewnątrzmaciczną LIDIA BIESIADA, MICHAŁ KREKORA, STANISŁAW SOBANTKA, GRZEGORZ KRASOMSKI Streszczenie Cel: Celem była retrospektywna analiza śródporodowych zapisów KTG i wyników położniczych u kobiet, które urodziły dzieci z infekcją wewnątrzmaciczną (IW). Materiał i metody: Grupę badaną stanowiło 91 pacjentek (bez objawów infekcji u matki i bez przedwczesnego odpływania płynu owodniowego), które urodziły dzieci z infekcją wewnątrzmaciczną, grupę porównawczą 59 ciężarnych, które urodziły dzieci zdrowe. Porównano dane dotyczące śródporodowego zapisu KTG, przebiegu porodu i wyników położniczych. Analizę statystyczną przeprowadzono testem Manna- Whitneya oraz chi kwadrat. Wyniki: Grupy nie różniły się, jeśli chodzi o wiek i rodność. U kobiet z IW częściej stwierdzano zapisy KTG z kategorii II wg ACOG (61,7% do 28%, p = 0,0001) oraz mniej często z kategorii I (24,7% do 66%, p = 0,0001). Najczęstszym typem była tachykardia z zaznaczoną zmiennością podstawowej FHR i nawracającymi deceleracjami zmiennymi oraz normokardia z minimalną zmiennością podstawowej FHR, brakiem akceleracji i pojedynczymi deceleracjami zmiennymi. W grupie z IW częściej indukowano poród (19,7% do 10%, p = 0,0391), stwierdzano płyn owodniowy podbarwiony smółką (32,1% do 16%, p = 0,0107) i wykonywano więcej cięć cesarskich (46,9% do 30%, p = 0,0195), a średni czas trwania I okresu porodu był krótszy (251,1 min do 309,5 min, p = 0,0325). Noworodki urodzone przez kobiety z IW miały niższą średnią masę urodzeniową (3227,3 g do 3473,3 g, p = 0,0145). Średnie wartości ph krwi z żyły pępowinowej w obu grupach były podobne, ale stan noworodków z IW (wg Apgar) był gorszy (8,28 do 9,29, p = 0,0001). Wnioski: 1) U rodzących z IW najczęściej obserwowano śródporodowe zapisy KTG kategorii II wg ACOG. 2) Normokardia z minimalną oscylacją, brakiem akceleracji i pojedynczymi deceleracjami zmiennymi oraz tachykardia z zaznaczoną oscylacją i nawracającymi deceleracjami zmiennymi występowały częściej. 3) Średnie ph krwi z żyły pępowinowej nie różniło się u płodów z IW, ale średni stan urodzeniowy wg Apgar w 5. min był gorszy, a masa urodzeniowa niższa. Słowa kluczowe: infekcja wewnątrzmaciczna, kardiotokografia Wstęp Niespecyficzne infekcje wewnątrzmaciczne (IW) są ważnym problemem perinatologii, stając się główną przyczyną porodów przedwczesnych i następstw wcześniactwa. W terminie okołoporodowym najczęściej dochodzi do zakażenia jaja płodowego drogą wstępującą drobnoustrojami zasiedlającymi pochwę. Ocena wydzieliny pochwowej i pomiar jej ph jest obowiązkiem lekarza podczas każdej wizyty kontrolnej [1]. Jednak duża grupa rodzących nie ma wykonanego badania przesiewowego w kierunku paciorkowców beta-hemolizujących, a u większości ciężarnych nie oceniano biocenozy pochwy w okresie bezpośrednio poprzedzającym poród. Niekiedy objawy kliniczne lub laboratoryjne już od początku sugerują możliwość zakażenia wewnątrzmacicznego. Przedwczesne pęknięcie błon płodowych, objawy infekcji u matki gorączka, wzrost leukocytozy lub białka C-reaktywnego sprawiają, że można spodziewać się urodzenia dziecka wymagającego intensywnej opieki neonatologicznej. Problemem są natomiast pozornie zdrowe kobiety rodzące dzieci z objawami wrodzonej infekcji. Wczesne wyselekcjonowanie takich pacjentek jest szczególnie ważne w warunkach zaczynającego się porodu, gdy nie ma czasu na wykonanie badań mikrobiologicznych i brak jest wskazań do antybiotykoterapii. Cel pracy Celem pracy jest ocena, czy na podstawie śródporodowego zapisu KTG, badania rutynowo wykonywanego u każdej rodzącej, można podejrzewać wystąpienie niespecyficznej infekcji wewnątrzmacicznej (IW) u płodu w sytuacji, gdy spełnione są następujące kryteria: 1) brak jest przesłanek do podejrzewania tego stanu na podstawie przebiegu ciąży i badania klinicznego rodzącej, 2) ciężarna nie miała wykonanej oceny biocenozy pochwy w okresie przedporodowym, 3) nie stwierdza się u niej laboratoryjnych wykładników infekcji. Materiał i metody Przeprowadzono retrospektywną analizę dokumentacji okołoporodowej 91 ciężarnych, które spełniały wyżej wymienione kryteria i urodziły dzieci z potwierdzoną bezpośrednio po porodzie (klinicznie, radiologicznie lub na podstawie badań laboratoryjnych) niespecyficzną infekcją (grupa IW). II Katedra Ginekologii i Położnictwa Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, Klinika Położnictwa i Ginekologii Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki

2 Śródporodowy zapis KTG u kobiet, które urodziły dzieci z wrodzoną infekcją wewnątrzmaciczną 71 Kobiety rodziły, będąc w ciąży powyżej 35. tygodnia, u żadnej z nich nie stwierdzono pęknięcia błon płodowych przed rozpoczęciem czynności skurczowej. U wszystkich oznaczano leukocytozę przed i po porodzie, za górną granicę normy przyjmując Innych badań w kierunku infekcji u matki nie wykonywano przed porodem, ponieważ u żadnej z kobiet nie było klinicznych podejrzeń jej obecności. Sposób rozwiązania zależał od sytuacji położniczej. Stan noworodków oceniano wg Apgar w 5. minucie. Oznaczano ph krwi pobranej w 1. minucie po porodzie z żyły pępowinowej. Noworodki były leczone w Oddziale Intensywnej Opieki Noworodkowej lub Oddziale Przejściowym. Grupę porównawczą stanowiło 100 losowo wybranych rodzących, które urodziły dzieci zdrowe. U każdej pacjentki prowadzono ciągły zapis KTG podczas porodu, u części z nich również w okresie bezpośrednio poprzedzającym poród. Nieprawidłowości w zapisie były często powodem podjęcia decyzji o indukcji porodu. Ocena i kwalifikacja zapisu była przeprowadzana zgodnie z systemem interpretacji FHR podanym przez ACOG [2] Ze względu na znaczną różnorodność zapisów kwalifikowanych do II kategorii wyodrębniono wśród nich trzy podstawowe, najczęściej występujące typy: 1) II. 1. Normokardia z minimalną zmiennością podstawowej FHR, brakiem akceleracji po stymulacji płodu i pojedynczymi deceleracjami zmiennymi; 2) II.2. Tachykardia z zaznaczoną zmiennością podstawowej FHR i nawracającymi deceleracjami zmiennymi przy > 50% skurczów; 3) II.3. Normokardia z wydłużoną deceleracją trwającą powyżej 2, ale poniżej 10 minut. Pozostałe typy zapisu kategorii II potraktowano jako 4) II.4. Inne zapisy FHR klasyfikowane do grupy II. Po stwierdzeniu wyżej wymienionych typów zapisu kategorii II wdrażano u rodzących postępowanie polegające na próbie eliminacji ewentualnego ucisku sznura pępowinowego poprzez zmianę ułożenia rodzącej. W przypadku rodzących w znieczuleniu zewnątrzoponowym niwelowano spadek ciśnienia tętniczego matki poprzez wypełnienie łożyska naczyniowego przetoczeniem płynów krystalicznych. Aktywnie prowadzono poród dążąc do szybkiego jego zakończenia. W przypadku słabej czynności skurczowej stymulowano ją oksytocyną, obserwując jednocześnie rodzącą pod kątem ewentualnego wystąpienia tachysystole. Jeżeli zastosowane metody nie odnosiły skutku, a poród nie postępował prawidłowo, kończono go w zabiegowo w sposób zależny od sytuacji położniczej. Oprócz oceny zapisów KTG przeanalizowano cechy charakteryzujące obie grupy (wiek, tydzień porodu, rodność). Przedstawiono dane dotyczące przebiegu porodu (czas trwania poszczególnych okresów, sposób rozwiązania, wskazania do cięć cesarskich) oraz wyniki położnicze. Analizę statystyczną przeprowadzono (po sprawdzeniu normalności rozkładów) testami U Manna-Whitneya oraz chi kwadrat, podając wartość testu oraz poziom istotności p. Wyniki Wyniki przedstawiono w tabelach. W obu grupach stwierdzono zbliżony odsetek pierwiastek i wieloródek, nie różniły się one też pod względem wieku kobiet ani najczęściej występujących patologii ciąży jak nadciśnienie indukowane ciążą, cukrzyca ciążowa czy zahamowanie wzrostu płodu. Średnia wartość przedporodowej leukocytozy była podobna w obu grupach. W grupie IW częściej indukowano poród (19,7% do 10%) niższy średni wiek ciążowy porodu (38,6 tyg. do 39,9 tyg.). Wynikało to najczęściej z nieprawidłowości zapisu KTG podczas ciąży, który wymagał decyzji o wcześniejszej indukcji porodu. Stymulację porodu oksytocyną stosowano z podobną częstością w obu grupach, natomiast znieczulenie zewnątrzoponowe częściej w grupie kobiet, które urodziły dzieci zdrowe. Wśród kobiet z IW częściej stwierdzano podbarwienie płynu owodniowego smółką (p = 0,0107), choć odsetek płodów owiniętych pępowiną był zbliżony w obu grupach. Odsetek cięć cesarskich był większy wśród pacjentek z IW (46,9% do 30%, p = 0,0195), ale wskazania do ich wykonania były podobne w obu grupach. Średni czas trwania I okresu porodu w grupie IW był krótszy (251,1 minut do 309,5 minut, p = 0,0325), natomiast II i III okresu był podobny. Noworodki z infekcją miały niższą średnią masę urodzeniową (3227,3 g do 3473,3 g, p = 0,0145). Chociaż nie stwierdzono różnic w wartości średnich ph krwi uzyskanej z żyły pępowinowej w pierwszej minucie po porodzie, to stan dzieci z IW oceniany w 5. minucie życia punktacją w skali Apgar był gorszy (8,28 do 9,29, p = 0,0001). Średnia wartość poporodowej leukocytozy (badanie wykonywane w drugiej dobie po porodzie) była wyższa u położnic z grupy IW (14,1 tys do 11,4 tys., p = 0,0008). Analizując śródporodowe zapisy KTG stwierdzono różnice w częstości występowania poszczególnych ich kategorii, ocenianych zgodnie z zaleceniami ACGO. W obu grupach zapisy kategorii III spotykano z podobną częstością u tych pacjentek z reguły poród kończono w sposób zabiegowy. U rodzących z IW zapisy prawidłowe I kategoria stwierdzano znacznie rzadziej niż u kobiet, które urodziły zdrowe dzieci (24,7% do 66%, p = 0,0001). Zdecydowaną większość u pacjentek z IW stanowiły zapisy II kategorii (61,7% w stosunku do 28% w grupie porównawczej, p = 0,0001). Najczęstszym typem zapisu była tachykardia z zaznaczoną zmiennością podstawowej częstości akcji serca i nawracającymi deceleracjami zmiennymi przy > 50% skurczów, którą stwierdzano u 27,2% kobiet z IW (8% u pacjentek, które urodziły dzieci zdrowe, p = 0,0005).

3 72 L. Biesiada, M. Krekora, S. Sobantka, G. Krasomski Tabela 1. Dane przedporodowe charakteryzujące grupy Grupa IW Grupa porównawcza Średnia Min Max Odch. st. Średnia Min Max Odch. st. Wartość testu p Wiek pacjentki 28, ,52 28, ,59 0,8388 0,4015 Tydzień porodu 38, ,89 39, ,22 2,5592 0,0104 Leukocytoza przed porodem 10,91 5,1 15,9 2,76 11,05 5,8 17,65 2,38 0, Liczba % Liczba % p Pierwiastki 45 55, ,2172 0,6412 PIH w ciąży 9 11, ,0006 0,9811 GDM w cąży 6 7, ,4497 0,5025 Hipotrofia 3 3, ,0589 0,8008 Tabela 2. Dane dotyczące porodu Grupa IW Grupa porównawcza Wartość Liczba % Liczba % testu p Indukcja porodu 16 19, ,2569 0,0391 Znieczulenie zewnątrzoponowe porodu 13 16, ,8084 0,0283 Stymulacja porodu oksytocyną 41 50, ,5662 0,4518 Zielony płyn owodniowy 26 32, ,5086 0,0107 Okręcenie płodu pępowiną 6 7, ,9789 0,1595 Sposób rozwiązania Poród fizjologiczny 40 49, ,9118 0,0479 Kleszcze 3 3, ,1317 0,7167 Cięcie cesarskie 38 46, ,4582 0,0195 Wskazania do cc (38 cięć cesarskich) Wskazania do cc (30 cięć cesarskich) Zamartwica 20 52,6% 11 36,7% 1,7226 0,1894 Brak postępu porodu 9 23,6% 12 40% 2,8988 0,1482 Inne 9 23,65% 7 23,3% 0,0011 0,9730 Średnia Min Max Odch. st. Średnia Min Max Odch. st. ph krwi żyły pępowinowej 7,29 6,93 7,5 0,1 7,32 7,13 7,48 0,06 1,6168 0,1059 Długość I okresu porodu 251, ,8 309, ,4 2,1372 0,0325 Długość II okresu porodu 19, ,17 20, ,3 0,3540 0,7233 Długość III okresu porodu 7, ,97 7, ,58 0,3128 0,7544 Leukocytoza po porodzie 11,4 6,3 23,7 3,04 14,1 7,78 20,4 2,55 3,1593 0,0008 Masa urodzeniowa 3227, ,4 3473, ,5 2,4422 0,0145 Apgar w 5. min 8, ,22 9, ,94 5,8516 0,0001

4 Śródporodowy zapis KTG u kobiet, które urodziły dzieci z wrodzoną infekcją wewnątrzmaciczną 73 Tabela 3. Rodzaje śródporodowych zapisów KTG Rodzaj zapisu KTG Grupa IW Grupa porównawcza wg ACOG liczba % Liczba % Wartość testu p Kategoria I 20 24, ,6213 0,0001 Kategoria II razem 50 61, ,7598 0,0001 II , ,0885 0,0432 II , ,1680 0,0005 II.3 4 4, ,1055 0,7453 II , ,6612 0,1028 Kategoria III 11 13, ,0216 0,0822 Również normokardia z minimalną zmiennością podstawowej akcji serca, brakiem akceleracji po stymulacji płodu i pojedynczymi deceleracjami zmiennymi występowała częściej u kobiet z IW (13,6% do 5%, p = 0,0432). U żadnej rodzącej z grupy IW nie stwierdzano długotrwałej bradykardii w zapisie ani wykresu sinusoidalnego. Dyskusja Infekcja wewnątrzmaciczna spowodowana drobnoustrojami kolonizującymi pochwę jest uważana za podstawowy czynnik ryzyka przedwczesnego pęknięcia błon płodowych i porodu w ciąży niedonoszonej [3]. Jednak Jones stwierdzał obecność bakterii w łożysku i błonach płodowych, również w ciążach donoszonych, szczególnie u kobiet, które rodziły drogą pochwową, a odpowiedź układu immunologicznego płodu na drobnoustroje uważa za czynnik wywołujący poród [4]. Gonçalves podawał, że najczęstszymi mikroorganizmami związanymi z wewnątrzmaciczną infekcją są Ureaplasma urealyticum, Fusobacterium i Mycoplasma hominis [5]. Pomimo zaleceń określenia stanu biocenozy pochwy kobiet w III trymestrze u znacznej części pacjentek z prawidłowym ph wydzieliny pochwowej nie wykonuje się tego badania przed porodem. W większości szpitali u zdrowych, niegorączkujących kobiet w ciąży powyżej 36. tygodnia, zgłaszających się do porodu z zachowanymi błonami płodowymi, nie wykonuje się rutynowo badań w kierunku infekcji wewnątrzmacicznej ani nie zaleca antybiotykoterapii. Powszechnie stosowaną metodą nadzoru płodu podczas porodu jest kardiotokografia. Korzyści wynikające z monitorowania tą metodą były poddawane dyskusji. Podkreśla się, że wprowadzenie KTG w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku spowodowało wzrost częstości cięć cesarskich ze względu na znaczny odsetek wyników fałszywie dodatnich, a kryteria oceny zapisu są niejednoznaczne [6-8]. Sikora, zwracając uwagę na niezadowalające wartości pozytywnych wskaźników predykcyjnych badania kardiotokograficznego w przewidywaniu stanu noworodka, zaleca elektrokardiografię płodową jako optymalną metodę monitorowania płodu [9]. Jednakże Amer-Wahlin, podając dane z badania prawie 5000 pacjentek z trzech różnych ośrodków, stwierdził, że jednoczesne monitorowanie za pomocą KTG i EKG w niewielkim stopniu zmniejsza liczbę porodów zabiegowych [6]. Pomimo wątpliwości badanie KTG jest obecnie najczęściej stosowaną, zalecaną przez NFZ metodą śródporodowego nadzoru płodu w Polsce, a jej skuteczność w wykrywaniu kwasicy metabolicznej płodu jest uznana [2, 15-18]. Ujednolicenie definicji i interpretacji wyników przez ACOG w 2008 roku ułatwiło ocenę rzeczywistego zagrożenia płodu i dało wytyczne dotyczące postępowania położniczego [2, 10]. Jednak Miller podaje, że zapis KTG może zależeć nie tylko od bezpośrednich epizodów niedotlenienia, ale również innych czynników matczynych lub płodowych, między innymi zakażenia [3]. Uważa się, że deceleracje późne są wynikiem niewydolności macicznołożyskowej, a zmienne zwykle zależą od ucisku sznura pępowinowego [2]. Zmiany podstawowej częstości serca płodu, a szczególnie tachykardia oraz zmniejszenie zmienności krótkoterminowej, mogą być powodowane przez infekcję wewnątrzmaciczną. W piśmiennictwie prezentowane są niejednolite dane dotyczące zapisów KTG płodów urodzonych z cechami infekcji. Day podaje, że u 61% noworodków urodzonych z objawami uogólnionego zakażenia śródporodowy zapis był prawidłowy [11]. Natomiast Sameshima obserwował u 24% pacjentek z infekcją wewnątrzmaciczną nieprawidłowości pod postacią zmniejszenia zmienności krótkoterminowej, nawracających deceleracji późnych i głębokich deceleracji zmiennych, podobnie jak Aina-Mumuney [12, 14]. Blot zwraca uwagę na rolę tachykardii stwierdzanej w zapisach i podkreśla, że dodatkowo współistniejące podbarwienie płynu owodniowego smółką zwiększa prawdopodobieństwo urodzenia dziecka z infekcją [13]. Również w naszej grupie kobiet z IW zielony płyn owodniowy stwierdzano znamiennie częściej. W badanej przez nas grupie płodów z infekcją zapisy typu: 1) normokardia z minimalną zmiennością krótkoterminową, brakiem akceleracji po stymulacji płodu i pojedynczymi deceleracjami zmiennymi oraz 2) tachykardia z zaznaczoną zmiennością krótkoterminową i nawracającymi deceleracjami zmiennymi przy

5 74 L. Biesiada, M. Krekora, S. Sobantka, G. Krasomski > 50% skurczów występowały znamiennie częściej niż u płodów zdrowych. Jednak średnie ph krwi pępowinowej (parametr odzwierciedlający wydolność maciczno-łożyskową) nie różniło się w obu grupach, co może sugerować, że nieprawidłowości zapisu były odbiciem zmienionej reakcji układu nerwowego płodu spowodowanej infekcją, a nie wynikały z niedotlenienia. Podobną obserwację podaje też Blot [13]. Natomiast niższa punktacja wg Apgar mogła wynikać z faktu, że ocena była przeprowadzana w 5. minucie życia, gdy zaczynały się ujawniać pierwsze zaburzenia adaptacji do środowiska pozamacicznego, spowodowane infekcją. Zasługuje na uwagę fakt, że tak dużej ilości deceleracji zmiennych w zapisach kobiet z IW nie towarzyszyło częstsze okręcenie płodu pępowiną, dlatego ucisk sznura pępowinowego jako przyczyna tych zaburzeń jest mało prawdopodobny w tej grupie. W dostępnym piśmiennictwie nie znaleziono danych dotyczących czasu trwania porodu kobiet z IW. W naszej grupie IW średni czas trwania I okresu porodu był krótszy niż w porównawczej, chociaż więcej pacjentek miało poród indukowany, co może świadczyć o dużej gotowości skurczowej macicy. Większy odsetek wykonywanych cięć cesarskich był skutkiem znacznej ilości zapisów KTG kategorii II, które nie poprawiały się po próbie wdrożenia odpowiedniego postępowania. Chociaż główną rolą kardiotokografii jest ocena dobrostanu i selekcjonowanie płodów zagrożonych hipoksją oraz kwasicą metaboliczną, wydaje się, że niektóre typy nieprawidłowych zapisów KTG są dość charakterystyczne dla infekcji wewnątrzmacicznej. Dalsze, bardziej szczegółowe badania mogłyby ustalić, jaka jest ich wartość w przewidywaniu wystąpienia tej patologii u pozornie zdrowych rodzących w sytuacji, gdy rutynowe badania laboratoryjne nie wskazują na istnienie zakażenia. Wnioski 1) U rodzących z IW najczęściej obserwowano śródporodowe zapisy KTG kategorii II. 2) Normokardia z minimalną zmiennością krótkoterminową, brakiem akceleracji po stymulacji płodu i pojedynczymi deceleracjami zmiennymi oraz tachykardia z zaznaczoną zmiennością krótkoterminową i nawracającymi deceleracjami zmiennymi przy > 50% skurczów występowały znamiennie częściej niż u płodów zdrowych. 3) Średnie ph krwi z żyły pępowinowej nie różniło się u płodów z NIW w porównaniu ze zdrowymi, ale średni stan urodzeniowy oceniony w 5. minucie według Apgar był gorszy, a średnia masa urodzeniowa niższa. Piśmiennictwo [1] (2008) Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego Wydanie specjalne. Gin. po dyplomie [2] Maccones G.A., Hankins G.D., Spong C.Y. et al. (2008) The 2008 National Institute of Child Health and Human Development workshop report on electronic fetal monitoring: update on definitions, interpretation and research guidelines. Obstet. Gynecol. 112: [3] Miller D.A. (2010) Śródporodowe monitorowanie płodu. Jak zwiększyć korzyści i zmniejszyć ryzyko. Gin. po Dyplomie 4: [4] Jones H.E., Harris K.A., Azizia M. et al. (2009) Differing prevalence and diversity of bacterial species in fetal membranes from very preterm and term labor. 8(4) e [5] Gonçalves L.F., Chaiworapongsa T., Romero R. (2002) Intrauterine infection and prematurity. Ment. Retard. Dev. Disabil. Res. Rev. 8: [6] Amer-Wahlin I., Hellsten C., Noren H. et al. (2001) Cardiotocography only versus cardiotocography plus ST analysis of fetal electrocardiogram for intrapartum fetal monitoring: a Swedish randomised controlled trial. Lancet 18(358): [7] Parer J.T., King T., Flanders S., Fox M. et al. (2006) Fetal acidemia and electronic fetal heart rate patterns: is there evidence of an association? J. Matern. Fetal. Neonatal. Med. 19: [8] Parer J.T., King T. (2000) Fetal heart rate monitoring: is it salvageable? Am. J. Obstet. Gynecol. 182, [9] Sikora J. (2009) Śródporodowe monitorowanie płodu. Insight. Przegląd Ginekologiczno-Położniczy 9(2). [10] (2009) A COG Practice Bulletin. Obstet. Gynecol. 114: [11] Day D., Ugol J.H., French J.I., Haverkamp A. et al. (1992) Fetal monitoring in perinatal sepsis. Am. J. Perinatol. 9: [12] Sameshima H., Ikenoue T., Ikeda T. et al. (2005) Association of nonreassuring fetal heart rate patterns and subsequent cerebral palsy in pregnancies with intrauterine bacterial infection. Am. J. Perinatol. 22: [13] Blot P., Milliez J., Breart G. (1983) Fetal tachycardia and meconium staining: a sign of fetal infection. Int. J. Gynaecol. Obstet. 2: [14] Aina-Mumuney A.J., Althaus J.E., Henderson J.L. et al. (2007) Intrapartum electronic fetal monitoring and the identification of systemic fetal inflammation. J. Reprod. Med. 52: [15] Larma J.D., Silva A.M., Holcroft C.J. et al. (2007) Intrapartum electronic fetal heart rate monitoring and the identification of metabolic acidosis and hypoxic-ischemic encephalopathy. Am. J. Obstet. Gynecol. 197(301). [16] Williams K.P., Galerneau F. (2003) Intrapartum fetal heart rate patterns in the prediction of neonatal acidemia. Am. J. Obstet. Gynecol. 188: [17] Larma J.D., Silva A.M., Holcroft C.J. et al. (2007) Intrapartum electronic fetal heart rate monitoring and the identification of metabolic acidosis and hypoxic-ischemic encephalopathy. Am. J. Obstet. Gynecol. 197(301). [18] Ropacka M., Markwitz W., Bręborowicz G.H. (2000) Spectral analysis of fetal heart rate variability. Ginekol. Pol. 71: J Lidia Biesiada II Katedra Ginekologii i Położnictwa Uniwersytet Medyczny w Łodzi Łódź, ul. Rzgowska 281/289 bieslidia@o2.pl

6 Śródporodowy zapis KTG u kobiet, które urodziły dzieci z wrodzoną infekcją wewnątrzmaciczną 75 Intranatal cardiotocography in women who delivered babies with intrauterine infection The aim was to present intranatal CTG patterns and perinatal outcome in the group of women who delivered newborns with non-specific intrauterine infection (intrauterine infected babies IUIB). Methods: A retrospective study was performed to compare a perinatal outcome of 91 patients w IUIB to a control group of 100 women who delivered healthy babies. Age, past obstetric history, the course of delivery including CTG patterns and obstetric outcomes were analyzed. Results: Compared to the control group there was no difference in the mean age and parity. More women in IUIB group presented CTG patterns of the second category according to ACOG (61.7% vs 28%, p = ). The most frequent types were: 1. Tachycardia with normal FHR variability and recurrent variable decelerations and 2. normocardia with minimal FHR variability, without acceleracions and with single variable decelerations. In IUIB group there was more inductions of the labour (19.7% vs 10%, p = ), more often the meconium staned fluid was observed (32.1% vs 16% p = ), more caesarean sections were performed (46.9% vs 30%, p = ), and the mean time od the first stage of delivery was shorter (251.1 min vs min, p = ). The mean weight of infected babies was lower ( g vs g, p = ). The mean ph of umbilical blood was similar in both groups, but Apgar score was worse in infected nowborns (8.28 vs 9.29, p = ). Conclusions: 1) During the delivery of IUIB patients CTG patterns of the II category were observed more often. 2) The most frequent types of CTG patterns were: 1. Tachycardia with normal FHR variability and recurrent variable decelerations and 2. normocardia with minimal FHR variability, without acceleracions and with single variable decelerations. 3) The mean ph of umbilical blood was similar in both groups, but Apgar score was worse in infected nowborns (8.28 vs 9.29, p = 0,0001). Key words: intrauterine infection, cardiotocography

Metody monitorowania stanu płodu. I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii WUM

Metody monitorowania stanu płodu. I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii WUM Metody monitorowania stanu płodu I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii WUM MONITOROWANIE DOBROSTANU PŁODU Rozpoznawanie stanów zagrożenia płodu, objawów ostrego lub przewlekłego niedotlenienia

Bardziej szczegółowo

Kardiotokografia. Czynniki wpływające na częstotliwość akcji serca płodu czynniki biochemiczne czynniki neurogenne czynniki hemodynamiczne

Kardiotokografia. Czynniki wpływające na częstotliwość akcji serca płodu czynniki biochemiczne czynniki neurogenne czynniki hemodynamiczne Kardiotokografia Kardiotokografia Stosowana jest do nadzoru płodu przed porodem i w czasie porodu Dzięki ciągłemu nadzorowi kardiotokograficznemu możliwe jest wczesne rozpoznanie niedotlenienia płodu i

Bardziej szczegółowo

Metody monitorowania stanu płodu. I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii WUM

Metody monitorowania stanu płodu. I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii WUM Metody monitorowania stanu płodu I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii WUM MONITOROWANIE DOBROSTANU PŁODU Rozpoznawanie stanów zagrożenia płodu, objawów ostrego lub przewlekłego niedotlenienia

Bardziej szczegółowo

Kardiotokografia oraz elektrokardiografia płodowa w śródporodowej ocenie stanu płodu

Kardiotokografia oraz elektrokardiografia płodowa w śródporodowej ocenie stanu płodu Kliniczna Perinatologia i Ginekologia, tom 43, zeszyt 3, 23-27, 2007 Kardiotokografia oraz elektrokardiografia płodowa w śródporodowej ocenie stanu płodu SŁAWOMIR ŚWIDERSKI, MACIEJ ZIĘTEK, ZBIGNIEW CELEWICZ,

Bardziej szczegółowo

VIII Kongres Polskiego Towarzystwa Medycyny Perinatalnej. Stare problemy nowe możliwości kwietnia 2019r. Hotel Aurora****, Międzyzdroje

VIII Kongres Polskiego Towarzystwa Medycyny Perinatalnej. Stare problemy nowe możliwości kwietnia 2019r. Hotel Aurora****, Międzyzdroje VIII Kongres Polskiego Towarzystwa Medycyny Perinatalnej Stare problemy nowe możliwości 12-13 kwietnia 2019r. Hotel Aurora****, Międzyzdroje PROGRAM 12 kwietnia 2019 r. (piątek) 8:30-11:00 Sesja I : Poród

Bardziej szczegółowo

Marzena Woźniak Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie

Marzena Woźniak Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie Marzena Woźniak Rozprawa doktorska na stopień doktora nauk medycznych Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie Okresy ciąży i połogu są wymieniane

Bardziej szczegółowo

Maria Katarzyna Borszewska- Kornacka Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Maria Katarzyna Borszewska- Kornacka Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Maria Katarzyna Borszewska- Kornacka Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego 1.ZARZĄDZENIE MINISTRA 2.REKOMENDACJE TOWARZYSTW NAUKOWYCH 3.OPINIE EKSPERTÓW

Bardziej szczegółowo

PRZEDWCZESNE PĘKNIĘCIE BŁON PŁODOWYCH (PPBP) (oocystoruptura praecox)

PRZEDWCZESNE PĘKNIĘCIE BŁON PŁODOWYCH (PPBP) (oocystoruptura praecox) PRZEDWCZESNE PĘKNIĘCIE BŁON PŁODOWYCH (PPBP) (oocystoruptura praecox) 1. Przedwczesne pęknięcie błon płodowych (PPBP) przerwanie ciągłości pęcherza płodowego przed rozpoczęciem akcji porodowej Czasowe

Bardziej szczegółowo

MARIA KWIATKOWSKA, MAŁGORZATA POKRZYWNICKA, PAWEŁ KRAJEWSKI. Streszczenie. Materiał i metody. Wstęp

MARIA KWIATKOWSKA, MAŁGORZATA POKRZYWNICKA, PAWEŁ KRAJEWSKI. Streszczenie. Materiał i metody. Wstęp Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 1, zeszyt 2, 116-120, 2008 Analiza porównawcza sposobu urodzenia, urodzeniowej masy i długości ciała oraz wewnątrzmacicznego wzrostu płodu u noworodków matek

Bardziej szczegółowo

Jak prowadzić poród w 23. tygodniu ciąży

Jak prowadzić poród w 23. tygodniu ciąży GRZEGORZ JAKIEL Jak prowadzić poród w 23. tygodniu ciąży I Klinika Położnictwa i Ginekologii Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego w Warszawie Peri- viable birth Poród na granicy przeżywalności AGENDA

Bardziej szczegółowo

Pytania z zakresu położnictwa

Pytania z zakresu położnictwa Pytania z zakresu położnictwa - 2017 1. Proszę omówić zapotrzebowanie na składniki mineralne i witaminowe u kobiet ciężarnych i karmiących piersią ze szczególnym uwzględnieniem znaczenia profilaktyki jodowej.

Bardziej szczegółowo

Ultrasonograficzna ocena wzrastania płodów w I i II trymestrze ciąży w populacyjnym programie badań prenatalnych wad wrodzonych w regionie lubelskim

Ultrasonograficzna ocena wzrastania płodów w I i II trymestrze ciąży w populacyjnym programie badań prenatalnych wad wrodzonych w regionie lubelskim Lek. med. Izabela Wnuczek-Mazurek Ultrasonograficzna ocena wzrastania płodów w I i II trymestrze ciąży w populacyjnym programie badań prenatalnych wad wrodzonych w regionie lubelskim Promotor: Dr hab.

Bardziej szczegółowo

Gminny Program Opieki nad Kobietą w Ciąży 2011-2014

Gminny Program Opieki nad Kobietą w Ciąży 2011-2014 wersja robocza Gminny Program Opieki nad Kobietą w Ciąży 2011-2014 Pomysłodawcy: Komisja Zdrowia, Opieki Społecznej i Profilaktyki Rady Gminy Izabelin Autor: Anita Mamczur 1 I. Opis problemu zdrowotnego

Bardziej szczegółowo

IUGR. prof. dr hab. n. med. Krzysztof Sodowski

IUGR. prof. dr hab. n. med. Krzysztof Sodowski IUGR prof. dr hab. n. med. Krzysztof Sodowski definicja postacie znaczenie diagnostyka monitoring decyzje porodowe mały płód - SGA prawidłowy - brak cech wad, chorób genetycznych, infekcji nieprawidłowy

Bardziej szczegółowo

Czynniki ryzyka niepowodzenia planowej indukcji porodu u ciężarnych po 41. tygodniu ciąży

Czynniki ryzyka niepowodzenia planowej indukcji porodu u ciężarnych po 41. tygodniu ciąży Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 4, zeszyt 3, 137-142, 2011 Czynniki ryzyka niepowodzenia planowej indukcji porodu u ciężarnych po 41. tygodniu ciąży MARTA KOSTRZEWA 1, WALDEMAR KRZESZOWSKI

Bardziej szczegółowo

NEONATOLOGIA I OPIEKA NEONATOLOGICZNA

NEONATOLOGIA I OPIEKA NEONATOLOGICZNA NEONATOLOGIA I OPIEKA NEONATOLOGICZNA 1. Szczegółowe cele kształcenia wykaz umiejętności: W wyniku zorganizowanego procesu kształcenia student potrafi: Omówić założenia opieki neonatologicznej w oddziale

Bardziej szczegółowo

Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Katedra Ginekologii, Położnictwa i Onkologii Ginekologicznej Klinika Onkologii Ginekologicznej Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. n. med. Ewa Nowak-Markwitz

Bardziej szczegółowo

Monitorowanie stanu płodu w czasie porodu powikłanego zielonym zabarwieniem płynu owodniowego oraz w czasie indukcji porodu

Monitorowanie stanu płodu w czasie porodu powikłanego zielonym zabarwieniem płynu owodniowego oraz w czasie indukcji porodu Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 2, zeszyt 1, 36-42, 2009 Monitorowanie stanu płodu w czasie porodu powikłanego zielonym zabarwieniem płynu owodniowego oraz w czasie indukcji porodu RAFAŁ

Bardziej szczegółowo

PROGRAM PRZYGOTOWANY PRZEZ ZESPÓŁ PROGRAMOWY W SKŁADZIE 1 :

PROGRAM PRZYGOTOWANY PRZEZ ZESPÓŁ PROGRAMOWY W SKŁADZIE 1 : PROGRAM PRZYGOTOWANY PRZEZ ZESPÓŁ PROGRAMOWY W SKŁADZIE 1 : 1. dr hab. n. o zdr. Grażyna Iwanowicz-Palus Przewodnicząca Zespołu; Samodzielna Pracownia Umiejętności Położniczych Wydział Nauk o Zdrowiu,

Bardziej szczegółowo

Rola położnej w opiece nad ciężarną, rodzącą, położnicą z cukrzycą Leokadia Jędrzejewska Konsultant Krajowy w dziedzinie pielęgniarstwa ginekologicznego i położniczego Kraków 20 21 maja 2011r. Grażyna

Bardziej szczegółowo

8. STRESZCZENIE Celem niniejszej pracy jest:

8. STRESZCZENIE Celem niniejszej pracy jest: 8. STRESZCZENIE Zadaniem lekarza pracującego w oddziale neonatologicznym jest dbanie, aby przebieg adaptacji noworodka do życia zewnątrzmacicznego był prawidłowy, została nawiązana więź między matką a

Bardziej szczegółowo

Raport Euro-Peristat Konferencja Prasowa Instytutu Matki i Dziecka

Raport Euro-Peristat Konferencja Prasowa Instytutu Matki i Dziecka Raport Euro-Peristat 2015 Konferencja Prasowa Instytutu Matki i Dziecka 13.02.2019 https://www.europeristat.com/ Celem działania projektu Euro-Peristat jest stworzenie uzasadnionych naukowo i wiarygodnych

Bardziej szczegółowo

Ciąża bliźniacza jako czynnik ryzyka wystąpienia krwawienia do komór bocznych mózgu u noworodków

Ciąża bliźniacza jako czynnik ryzyka wystąpienia krwawienia do komór bocznych mózgu u noworodków Ginekol Pol. 2015, 86, 137-142 P R A C E O R Y G I N A L N E Ciąża bliźniacza jako czynnik ryzyka wystąpienia krwawienia do komór bocznych mózgu u noworodków Twin pregnancy as the risk factor for neonatal

Bardziej szczegółowo

Kryteria oceny zapisu kardiotokograficznego

Kryteria oceny zapisu kardiotokograficznego Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 5, zeszyt 4,199-205, 2012 PRACA PRZEGL DOWA Kryteria oceny zapisu kardiotokograficznego MARIOLA ROPACKA-LESIAK, GRZEGORZ H. BRĘBOROWICZ Streszczenie Praca

Bardziej szczegółowo

Metody intensywnego nadzoru w ciąży i porodzie

Metody intensywnego nadzoru w ciąży i porodzie Metody intensywnego nadzoru w ciąży i porodzie Jacek Sieńko II Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Nadzór położniczy Nad płodem Samoocena aktywności ruchowej

Bardziej szczegółowo

Klinika Położnictwa i Ginekologii. Poznań, wrzesień 2013 r.

Klinika Położnictwa i Ginekologii. Poznań, wrzesień 2013 r. Instytutu Matki i Dziecka Klinika Położnictwa i Ginekologii Rozwój opieki perinatalnej na przełomie XX i XXI wieku Tomasz Maciejewski, Michał Troszyński, Sławomir Janus Poznań, wrzesień 2013 r. Zgony matek

Bardziej szczegółowo

Hubert Huras Klinika Położnictwa i Perinatologii Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum

Hubert Huras Klinika Położnictwa i Perinatologii Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum Hubert Huras Klinika Położnictwa i Perinatologii Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum W krajach rozwijających się problem hipotrofii dotyka 3-10% noworodków. Dla 36 letniej nieródki ryzyko IUGR

Bardziej szczegółowo

Ocena wybranych parametrów klinicznych rodzących kobiet i noworodków w przebiegu porodu konwencjonalnego i porodu rodzinnego

Ocena wybranych parametrów klinicznych rodzących kobiet i noworodków w przebiegu porodu konwencjonalnego i porodu rodzinnego Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom, zeszyt, 11-16, 212 Ocena wybranych parametrów klinicznych rodzących kobiet i noworodków w przebiegu porodu konwencjonalnego i porodu rodzinnego BOGUSŁAWA

Bardziej szczegółowo

Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu

Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Ginekologia i położnictwo Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-GiP Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil

Bardziej szczegółowo

Jarosław Kalinka1, Wojciech Hanke2 ROLA PALENIA TYTONIU JAKO CZYNNIKA RYZYKA H IPO TRO FII PŁODU I PORODU PRZEDWCZESNEGO

Jarosław Kalinka1, Wojciech Hanke2 ROLA PALENIA TYTONIU JAKO CZYNNIKA RYZYKA H IPO TRO FII PŁODU I PORODU PRZEDWCZESNEGO PRZEG. EPID., 1996, 50, 3 Jarosław Kalinka1, Wojciech Hanke2 ROLA PALENIA TYTONIU JAKO CZYNNIKA RYZYKA H IPO TRO FII PŁODU I PORODU PRZEDWCZESNEGO 1 Instytut Ginekologii i Położnictwa AM w Łodzi Dyrektor:

Bardziej szczegółowo

Rodzaj przyczepu pępowiny a stan urodzeniowy bliźniąt

Rodzaj przyczepu pępowiny a stan urodzeniowy bliźniąt Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 2, zeszyt 1, 12-16, 2009 przyczepu pępowiny a stan urodzeniowy bliźniąt SŁAWOMIR SZYMAŃSKI 1, WITOLD MALINOWSKI 1, ELŻBIETA RONIN-WALKNOWSKA 2 Streszczenie

Bardziej szczegółowo

ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNO-PROGRAMOWE

ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNO-PROGRAMOWE ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNO-PROGRAMOWE Rodzaj kształcenia Kurs specjalistyczny jest to rodzaj kształcenia, który zgodnie z ustawą z dnia 5 lipca 1996r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz. U. Nr 57, poz.

Bardziej szczegółowo

Analiza związku intensywności opieki położniczej z właściwym czasem trwania i zakończeniem ciąży

Analiza związku intensywności opieki położniczej z właściwym czasem trwania i zakończeniem ciąży Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 7, zeszyt 2, 81-87, 2014 Analiza związku intensywności opieki położniczej z właściwym czasem trwania i zakończeniem ciąży EWA PIEKARSKA, GRZEGORZ KRASOMSKI,

Bardziej szczegółowo

ZAKRES PROFILAKTYCZNYCH ŚWIADCZEŃ OPIEKI ZDROWOTNEJ U DZIECI DO UKOŃCZENIA 6 ROKU ŻYCIA WRAZ Z OKRESAMI ICH PRZEPROWADZANIA

ZAKRES PROFILAKTYCZNYCH ŚWIADCZEŃ OPIEKI ZDROWOTNEJ U DZIECI DO UKOŃCZENIA 6 ROKU ŻYCIA WRAZ Z OKRESAMI ICH PRZEPROWADZANIA Załącznik nr 2 ZAKRES PROFILAKTYCZNYCH ŚWIADCZEŃ OPIEKI ZDROWOTNEJ U DZIECI DO UKOŃCZENIA 6 ROKU ŻYCIA WRAZ Z OKRESAMI ICH PRZEPROWADZANIA Termin badania (wiek) Badania (testy) przesiewowe oraz świadczenia

Bardziej szczegółowo

Standardy opieki okołoporodowej w przypadkach występowania określonych powikłań

Standardy opieki okołoporodowej w przypadkach występowania określonych powikłań praca POGLĄDOWA Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2016 tom 1, nr 1, strony 1 9 Copyright 2016 Via Medica ISSN 2451 0122 Standardy opieki okołoporodowej w przypadkach występowania określonych powikłań

Bardziej szczegółowo

Ocena ryzyka nieprawidłowego neurologicznego rozwoju dzieci urodzonych przedwcześnie w zależności od drogi porodu

Ocena ryzyka nieprawidłowego neurologicznego rozwoju dzieci urodzonych przedwcześnie w zależności od drogi porodu Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 1, zeszyt 2, 98-102, 2008 Ocena ryzyka nieprawidłowego neurologicznego rozwoju dzieci urodzonych przedwcześnie w zależności od drogi porodu TOMASZ MACIEJEWSKI

Bardziej szczegółowo

Brzozowska Maria, Kowalska-Koprek Urszula, Kuś Ewa, Berner-Trąbska Marlena, Karowicz-Bilińska Agata

Brzozowska Maria, Kowalska-Koprek Urszula, Kuś Ewa, Berner-Trąbska Marlena, Karowicz-Bilińska Agata P R A C E O R Y G I N A L N E Ginekol Pol. 2011, 82, 592-597 Analiza wskazań do porodu drogą cięcia cesarskiego noworodków ze skrajnie niską masą urodzeniową (

Bardziej szczegółowo

dr hab n. med. Piotr Węgrzyn dr n. med. Robert Bartkowiak lek. Robert Brawura-Biskupski-Samaha I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii

dr hab n. med. Piotr Węgrzyn dr n. med. Robert Bartkowiak lek. Robert Brawura-Biskupski-Samaha I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii dr hab n. med. Piotr Węgrzyn dr n. med. Robert Bartkowiak lek. Robert Brawura-Biskupski-Samaha I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii najbardziej popularna metoda wizualizacji duża dostępność względnie

Bardziej szczegółowo

Wanda Siemiątkowska - Stengert

Wanda Siemiątkowska - Stengert Wanda Siemiątkowska - Stengert Wpływ zabiegu odsysania z tchawicy na ciśnienie śródczaszkowe i układ krążenia noworodków wymagających wentylacji zastępczej, po zastosowaniu różnej premedykacji farmakologicznej.

Bardziej szczegółowo

UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.

UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA. UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie

Bardziej szczegółowo

Rodząca po cięciu cesarskim powtórne cięcie czy poród siłami natury?

Rodząca po cięciu cesarskim powtórne cięcie czy poród siłami natury? Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 2, zeszyt 3, 173-184, 2009 Rodząca po cięciu cesarskim powtórne cięcie czy poród siłami natury? EWA ROMEJKO-WOLNIEWICZ, ANNA GORSIAK, JULIA ZARĘBA-SZCZUDLIK,

Bardziej szczegółowo

SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA

SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2016-2022 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Kod przedmiotu/ modułu* Wydział (nazwa jednostki prowadzącej kierunek) Nazwa jednostki

Bardziej szczegółowo

Wmedycynie dorosłych badanie fizykalne pacjenta ma

Wmedycynie dorosłych badanie fizykalne pacjenta ma 169 5 Przedporodowa ocena płodu za pomocą ultrasonografii: profil biofizyczny płodu Martin R. Chavez, Yinka Oyelese i Anthony M. Vintzileos Technika przeprowadzania oceny profilu biofizycznego Profil biofizyczny:

Bardziej szczegółowo

Poród po cięciu cesarskim

Poród po cięciu cesarskim Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 2, zeszyt 3, 185-194, 2009 Poród po cięciu cesarskim ANETA MALINOWSKA-POLUBIEC, MAŁGORZATA KNAŚ, ROMAN SMOLARCZYK, KRZYSZTOF CZAJKOWSKI Streszczenie Wstęp:

Bardziej szczegółowo

Ci¹ a po 35. roku ycia wyniki po³o nicze w materiale w³asnym Kliniki Po³o nictwa Collegium Medicum w Bydgoszczy

Ci¹ a po 35. roku ycia wyniki po³o nicze w materiale w³asnym Kliniki Po³o nictwa Collegium Medicum w Bydgoszczy Ci¹ a po 35. roku ycia wyniki po³o nicze w materiale w³asnym Kliniki Po³o nictwa Collegium Medicum w Bydgoszczy Pregnancy after the age of 35: obstetrics results in the material from the Department of

Bardziej szczegółowo

Czy epidemia cięć cesarskich jest wykładnikiem liberalizacji wskazań?

Czy epidemia cięć cesarskich jest wykładnikiem liberalizacji wskazań? Czy epidemia cięć cesarskich jest wykładnikiem liberalizacji wskazań? Is the epidemic of cesarean sections the result of more liberal indications? Stasiełuk Aleksandra 1, Langowicz Izabela 1, Kosińska-Kaczyńska

Bardziej szczegółowo

Ocena wiedzy i opinii rodzących na temat komórek macierzystych krwi. 1. Zakład Pielęgniarstwa w Ginekologii i Położnictwie, Katedry Ginekologii i

Ocena wiedzy i opinii rodzących na temat komórek macierzystych krwi. 1. Zakład Pielęgniarstwa w Ginekologii i Położnictwie, Katedry Ginekologii i Ocena wiedzy i opinii rodzących na temat komórek macierzystych krwi pępowinowej PATRYCJA KRAWCZYK 1, ANDRZEJ BARAN 2, URSZULA SIOMA- MARKOWSKA 1, MARIOLA MACHURA 1, SYLWIA KUBASZEWSKA 1, ANNA KANABROCKA

Bardziej szczegółowo

Projekt dofinansowany ze środków Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich

Projekt dofinansowany ze środków Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich ANKIETA NFZ Pytania zawarte w ankiecie dotyczą 2015 roku 1. Proszę podać medianę czasu pobytu (dni) dla poszczególnych jednostek : Porodu samoistnego w ułożeniu podłużnym potylicowym (IDC- 10 O80.0) Porodu

Bardziej szczegółowo

OCENA ROZPRAWY NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH

OCENA ROZPRAWY NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH KLINIKA NEONATOLOGII PUM 72-010 Police, ul. Siedlecka 2 Kierownik kliniki: Prof. dr. hab. n. med. Maria Beata Czeszyńska Tel/fax. 91 425 38 91 adres e- mail beataces@pum.edu.pl Szczecin, dnia 11. 06. 2018r

Bardziej szczegółowo

Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją

Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją 234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle

Bardziej szczegółowo

Standardy prowadzenia ciąży

Standardy prowadzenia ciąży Standardy prowadzenia ciąży Gdańsk 2015 Redaktor prowadzący: Olga Strzelec Redakcja: Joanna Fiuk, Olga Strzelec Korekta: Joanna Fiuk, Olga Strzelec Projekt okładki: Andrzej Owsiany Skład: Iwona Łytkowska

Bardziej szczegółowo

ZDROWIE DZIECI PO LECZENIU NIEPŁODNOŚCI

ZDROWIE DZIECI PO LECZENIU NIEPŁODNOŚCI ZDROWIE DZIECI PO LECZENIU NIEPŁODNOŚCI Rafał Kurzawa rafal.kurzawa@gmail.com Pomorski Uniwersytet Medyczny Sekcja Płodności i Niepłodności PTG Ośrodek Studiów nad Płodnością Człowieka IVF ma 35 lat

Bardziej szczegółowo

Wpływ przedwczesnego pęknięcia błon płodowych (PROM) na stan noworodka

Wpływ przedwczesnego pęknięcia błon płodowych (PROM) na stan noworodka Ginekol Pol. 2010, 81, 277-282 P R A C E O R Y G I N A L N E Wpływ przedwczesnego pęknięcia błon płodowych (PROM) na stan noworodka The impact of premature rupture of membranes (PROM) on neonatal outcome

Bardziej szczegółowo

Położnictwo i ginekologia

Położnictwo i ginekologia CRASH COURSE Redaktor serii Daniel Horton-Szar Położnictwo i ginekologia Nick Panay, Ruma Dutta, Audrey Ryan, J. A. Mark Broadbent Wydanie pierwsze polskie pod redakcją Jerzego Florjańskiego Wydawnictwo

Bardziej szczegółowo

warunkowania porodu drogami natury po przebytym cięciu cesarskim

warunkowania porodu drogami natury po przebytym cięciu cesarskim P R A C A O R Y G I N A L N A Joanna Strzerzyńska, Beata Sztyber, Grażyna Bączek Zakład Dydaktyki Ginekologiczno-Położniczej, Warszawski Uniwersytet Medyczny U warunkowania porodu drogami natury po przebytym

Bardziej szczegółowo

Liczba porodów, transferów i dyskwalifikacji

Liczba porodów, transferów i dyskwalifikacji Drodzy Czytelnicy, Poniżej przedstawiamy Wam wybrane efekty naszej owocnej pracy i wyniki porodów kobiet, które zdecydowały się na poród w domu w asyście położnej stowarzyszonej w Dobrze Urodzonych. Nie

Bardziej szczegółowo

Indukcja porodu algorytmy kliniczne. Wytyczne Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników

Indukcja porodu algorytmy kliniczne. Wytyczne Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników REKOMENDACJE Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2018 tom 3, nr 1, strony 23 29 Copyright 2018 Via Medica ISSN 2451 0122 Indukcja porodu algorytmy kliniczne. Wytyczne Polskiego Towarzystwa Ginekologów

Bardziej szczegółowo

dr n. med. Norbert Krajczy Zastępca Ordynatora: lek. Krzysztof Kroczak Zastępca Ordynatora: lek. Edmund Lupa Prof. dr hab.

dr n. med. Norbert Krajczy Zastępca Ordynatora: lek. Krzysztof Kroczak Zastępca Ordynatora: lek. Edmund Lupa Prof. dr hab. Ordynator Oddziału: dr n. med. Norbert Krajczy Zastępca Ordynatora: lek. Krzysztof Kroczak Zastępca Ordynatora: lek. Edmund Lupa Prof. dr hab. Marian Gabryś Pielęgniarka oddziałowa: mgr Beata Sajboth Telefony

Bardziej szczegółowo

Janusz Kidacki. Sposób rozwiązania ciąży a predyspozycje kobiet do radzenia sobie z trudnościami życiowymi

Janusz Kidacki. Sposób rozwiązania ciąży a predyspozycje kobiet do radzenia sobie z trudnościami życiowymi UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU Janusz Kidacki Sposób rozwiązania ciąży a predyspozycje kobiet do radzenia sobie z trudnościami życiowymi Streszczenie rozprawy na stopień doktora

Bardziej szczegółowo

KARDIOTOKOGRAFIA KTG

KARDIOTOKOGRAFIA KTG Mgr Jolanta Sadek KARDIOTOKOGRAFIA KTG Jest to ciągły, jednoczasowy zapis częstotliwości czynności serca płodu i skurczów macicy. 1. Rejestracja czynności serca płodu rejestracja FHR (Fetal Heart Rate)

Bardziej szczegółowo

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 30 listopada 2015 r. Poz. 1997 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 9 listopada 2015 r. w sprawie standardów postępowania medycznego w łagodzeniu

Bardziej szczegółowo

RAMOWY PROGRAM STAŻU ADAPTACYJNEGO POŁOŻNYCH

RAMOWY PROGRAM STAŻU ADAPTACYJNEGO POŁOŻNYCH Załącznik nr 2 RAMOWY PROGRAM STAŻU ADAPTACYJNEGO POŁOŻNYCH Cele stażu 1. Uzyskanie sprawności w zakresie wykorzystania wiedzy i umiejętności nabytych w toku kształcenia w szkole położnych. 2. Aktualizacja

Bardziej szczegółowo

Tyreologia opis przypadku 6

Tyreologia opis przypadku 6 Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 6 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Opis przypadku 23-letna kobieta zgłosił się do Poradni Endokrynologicznej.

Bardziej szczegółowo

SLAJDY WYBRANE I ZMODYFIKOWANE POD KĄTEM PREZENTACJI W INTERNECIE

SLAJDY WYBRANE I ZMODYFIKOWANE POD KĄTEM PREZENTACJI W INTERNECIE SUM - WLK 2011 WYKŁAD PIĄTY: BIOSTATYSTYKA C.D. Prof. dr hab. med. Jan E. Zejda! UWAGA! SLAJDY WYBRANE I ZMODYFIKOWANE POD KĄTEM PREZENTACJI W INTERNECIE TREŚĆ WYKŁADU Dokumentowanie efektu (analiza danych

Bardziej szczegółowo

Charakterystyka obrotu kostnego u kobiet w ciąży fizjologicznej i powikłanej porodem przedwczesnym streszczenie.

Charakterystyka obrotu kostnego u kobiet w ciąży fizjologicznej i powikłanej porodem przedwczesnym streszczenie. Anastasiya Zasimovich Charakterystyka obrotu kostnego u kobiet w ciąży fizjologicznej i powikłanej porodem przedwczesnym streszczenie. Ciąża jest to specyficzny, fizjologiczny stan organizmu kobiety. O

Bardziej szczegółowo

3.Zaliczenie zajęć praktycznych - Odbywa się po zakończeniu zajęć z Położnictwa, Ginekologii i pielęgniarstwa położniczoginekologicznego

3.Zaliczenie zajęć praktycznych - Odbywa się po zakończeniu zajęć z Położnictwa, Ginekologii i pielęgniarstwa położniczoginekologicznego REGULAMIN PRZEDMIOTU POŁOŻNICTWO I GINEKOLOGIA I PIELĘGNIARSTWA POŁOŻNICZO- GINEKOLOGICZNEGO DLA STUDENTÓW III ROKU STUDIÓW STACJONARNYCH PIERWSZEGO STOPNIA, KIERUNEK-PIELĘGNIARSTWO ROK AKADEMICKI 2015-2016

Bardziej szczegółowo

Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu

Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Ginekologia i położnictwo Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-GiPoł Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil

Bardziej szczegółowo

Pan Krzysztof Zając Mazowiecki Szpital Specjalistyczny Spółka z o.o. ul. J. Aleksandrowicza Radom

Pan Krzysztof Zając Mazowiecki Szpital Specjalistyczny Spółka z o.o. ul. J. Aleksandrowicza Radom Warszawa, 28 lipca 2015 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WK-R.9612.3.2.2015 Pan Krzysztof Zając Mazowiecki Szpital Specjalistyczny Spółka z o.o. ul. J. Aleksandrowicza 5 26-617 Radom W Y S T Ą P I E N I E P O K

Bardziej szczegółowo

Wpływ zakażenia Ureaplasma urealyticum na występowanie powikłań położniczych oraz stan zdrowia noworodków

Wpływ zakażenia Ureaplasma urealyticum na występowanie powikłań położniczych oraz stan zdrowia noworodków ROZDZIAŁ XV ZDROWIE I DOBROSTAN 1/2015 DOBROSTAN I ZDROWIE Department of Obstetrics Medical University of Gdansk Klinika Położnictwa Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego DARIUSZ LAUTENBACH, KAROLINA KOZUBOWSKA,

Bardziej szczegółowo

OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA ZESTAWIENIE WYMAGANYCH PARAMETRÓW Systemu nadzoru okołoporodowego z komputerową analizą zapisu kardiotokograficznego

OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA ZESTAWIENIE WYMAGANYCH PARAMETRÓW Systemu nadzoru okołoporodowego z komputerową analizą zapisu kardiotokograficznego OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA ZESTAWIENIE WYMAGANYCH PARAMETRÓW Systemu nadzoru okołoporodowego z komputerową analizą zapisu kardiotokograficznego L.p. PARAMETR/WARUNEK Wielostanowiskowy system nadzoru położniczego

Bardziej szczegółowo

TAK/ PODAĆ TAK/ PODAĆ TAK TAK TAK/ PODAĆ TAK TAK TAK TAK

TAK/ PODAĆ TAK/ PODAĆ TAK TAK TAK/ PODAĆ TAK TAK TAK TAK SPECYFIKACJA TECHNICZNA L.P Wymagane parametry techniczne Minimalne wartości wymagane SYSTEM CENTRALNEGO NADZORU 1 SZTUKA 1 Nazwa systemu 2 System nadzoru okołoporodowego obejmujący min. 4 stanowiska KTG,

Bardziej szczegółowo

Noworodki SGA w oddziale intensywnej terapii grupa ryzyka przewlekłych zaburzeń wzrastania.

Noworodki SGA w oddziale intensywnej terapii grupa ryzyka przewlekłych zaburzeń wzrastania. Noworodki SGA w oddziale intensywnej terapii grupa ryzyka przewlekłych zaburzeń wzrastania. M. Kęsiak, A. Stolarczyk, T. Talar, B. Cyranowicz, E. Gulczyńska Klinika Neonatologii ICZMP, kierownik kliniki

Bardziej szczegółowo

ANALIZA WPŁYWU INDUKCJI PORODU CIĄŻ DONOSZONYCH NA SPOSÓB UKOŃCZENIA CIĄŻY ORAZ POURODZENIOWY STAN NOWORODKÓW OCENIANY W SKALI APGAR

ANALIZA WPŁYWU INDUKCJI PORODU CIĄŻ DONOSZONYCH NA SPOSÓB UKOŃCZENIA CIĄŻY ORAZ POURODZENIOWY STAN NOWORODKÓW OCENIANY W SKALI APGAR Magdalena Jarczak ANALIZA WPŁYWU INDUKCJI PORODU CIĄŻ DONOSZONYCH NA SPOSÓB UKOŃCZENIA CIĄŻY ORAZ POURODZENIOWY STAN NOWORODKÓW OCENIANY W SKALI APGAR STRESZCZENIE Wstęp Indukcja porodu jest wznieceniem

Bardziej szczegółowo

Epidural analgesia during labour: a retrospective cohort study on its effects on labour, delivery and neonatal outcome

Epidural analgesia during labour: a retrospective cohort study on its effects on labour, delivery and neonatal outcome Ginekol Pol. 204, 85, 923-928 P R A C E O R Y G I N A L N E Epidural analgesia during labour: a retrospective cohort study on its effects on labour, delivery and neonatal outcome Wpływ znieczulenia zewnątrzoponowego

Bardziej szczegółowo

Diagnostyka i terapia porodu przedwczesnego

Diagnostyka i terapia porodu przedwczesnego ROZDZIAŁ VI ZDROWIE I DOBROSTAN 1/2015 DOBROSTAN I ZDROWIE 1 Wydział Nauk o Zdrowiu w Katowicach, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Zakład Propedeutyki Położnictwa Katedry Zdrowia Kobiety School

Bardziej szczegółowo

Pani Ewa Ryszka Dyrektor Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej ul. Idzikowskiego 7b Sulejówek

Pani Ewa Ryszka Dyrektor Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej ul. Idzikowskiego 7b Sulejówek Warszawa, G c u a u o l2018 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WZ-VI.9612.3.3.2018 Pani Ewa Ryszka Dyrektor Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej ul. Idzikowskiego 7b 05-070 Sulejówek WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

Bardziej szczegółowo

EBM w farmakoterapii

EBM w farmakoterapii EBM w farmakoterapii Dr Przemysław Niewiński Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej AM we Wrocławiu Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej AM Wrocław EBM Evidence Based Medicine (EBM) "praktyka medyczna

Bardziej szczegółowo

EWA HELWICH Instytut Matki i Dziecka w Warszawie

EWA HELWICH Instytut Matki i Dziecka w Warszawie VI KONGRES Polskiego Towarzystwa Medycyny Perinatalnej Poznań, 26 28 września 2013 Polska Sieć Neonatologiczna EWA HELWICH Instytut Matki i Dziecka w Warszawie Nadzór celowany w odniesieniu do najważniejszych

Bardziej szczegółowo

ZAKAŻENIA UOGÓLNIONE I MIEJSCOWE ORAZ CHOROBY ZAKAŹNE W CIĄŻY. I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii AM w Warszawie

ZAKAŻENIA UOGÓLNIONE I MIEJSCOWE ORAZ CHOROBY ZAKAŹNE W CIĄŻY. I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii AM w Warszawie ZAKAŻENIA UOGÓLNIONE I MIEJSCOWE ORAZ CHOROBY ZAKAŹNE W CIĄŻY I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii AM w Warszawie ZAKAŻENIA najczęstsza przyczyna powikłań w ciąży, porodzie i połogu w 70% przyczyna

Bardziej szczegółowo

Pani Katarzyna Wyszogrodzka-Jagiełło Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej ul. Akacjowa 2A Siennica

Pani Katarzyna Wyszogrodzka-Jagiełło Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej ul. Akacjowa 2A Siennica Warszawa, 14 listopada 2016 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WK-II.9612.3.16.2016 Pani Katarzyna Wyszogrodzka-Jagiełło Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej ul. Akacjowa 2A 05-332 Siennica W Y S T Ą P I

Bardziej szczegółowo

Makrosomia płodu jako problem kliniczny rozpoznawanie i postępowanie

Makrosomia płodu jako problem kliniczny rozpoznawanie i postępowanie Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 3, zeszyt 2, 117-123, 2010 Makrosomia płodu jako problem kliniczny rozpoznawanie i postępowanie JULIA ZARĘBA-SZCZUDLIK, EWA ROMEJKO, SAADA AHMED Streszczenie

Bardziej szczegółowo

Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu

Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Ginekologia i położnictwo Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-GiP Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil

Bardziej szczegółowo

SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Ginekologia i Położnictwo. Katedra Ginekologii i Położnictwa

SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Ginekologia i Położnictwo. Katedra Ginekologii i Położnictwa SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2021 (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Ginekologia i Położnictwo Kod przedmiotu/ modułu* GP/F Wydział (nazwa

Bardziej szczegółowo

ZDALNA OPIEKA POŁOŻNICZA. Badanie kardiotokograficzne w warunkach domowych

ZDALNA OPIEKA POŁOŻNICZA. Badanie kardiotokograficzne w warunkach domowych ZDALNA OPIEKA POŁOŻNICZA Badanie kardiotokograficzne w warunkach domowych ZDALNA OPIEKA POŁOŻNICZA Zdalna Opieka Położnicza to rozwiązanie przeznaczone do bezpiecznego monitorowania czynności akcji serca

Bardziej szczegółowo

Ewolucja wskazań do cięć cesarskich w materiale własnym w dwóch przedziałach czasowych w latach oraz

Ewolucja wskazań do cięć cesarskich w materiale własnym w dwóch przedziałach czasowych w latach oraz GinPolMedProject 1 (43) 2017: 066-070 ARTYKUŁ ORYGINALNY Ewolucja wskazań do cięć cesarskich w materiale własnym w dwóch przedziałach czasowych w latach 2002-2007 oraz 2008-2014 Jolanta Mazurek-Kantor

Bardziej szczegółowo

Wpływ nieprawidłowego profilu biofizycznego płodu na stan noworodka po porodzie

Wpływ nieprawidłowego profilu biofizycznego płodu na stan noworodka po porodzie Borgis Med Rodz 2018; 21(3): 216-224 DOI: https://doi.org/10.25121/mr.2018.21.3.216 Wpływ nieprawidłowego profilu biofizycznego płodu na stan noworodka po porodzie The influence of foetus incorrect biophysical

Bardziej szczegółowo

Krwiak podkosmówkowy jako czynnik ryzyka ciąży i porodu kobiet z zagrażającym poronieniem

Krwiak podkosmówkowy jako czynnik ryzyka ciąży i porodu kobiet z zagrażającym poronieniem P R A C E O R Y G I N A L N E Ginekol Pol. 2010, 81, 902-906 Krwiak podkosmówkowy jako czynnik ryzyka ciąży i porodu kobiet z zagrażającym poronieniem Subchorionic hematoma as a risk factor of pregnancy

Bardziej szczegółowo

Ultrasonografia diagnostyczna i interwencyjna

Ultrasonografia diagnostyczna i interwencyjna Ultrasonografia diagnostyczna i interwencyjna Click to edit Master subtitle style dr hab n. med. Piotr Węgrzyn dr n. med. Robert Bartkowiak lek. Robert Brawura-Biskupski-Samaha I Katedra i Klinika Położnictwa

Bardziej szczegółowo

Ocena narażenia zawodowego personelu zatrudnionego w SP ZOZ Nr 1 w Rzeszowie. z zakresu BHP

Ocena narażenia zawodowego personelu zatrudnionego w SP ZOZ Nr 1 w Rzeszowie. z zakresu BHP Lp. Data kontroli Jednostka przeprowadzająca kontrolę 1. 23.01.2014 r. Państwowy Powiatowy Inspektor 2. 31.01.2014 r. Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Rzeszowie 3. 10 21.02.2014 r. Państwowy

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Zdrowie i płodność kobiety. Cele operacyjne rozdziału Celina Łepecka-Klusek... 45

Spis treści. Zdrowie i płodność kobiety. Cele operacyjne rozdziału Celina Łepecka-Klusek... 45 Rozdział I Zdrowie i płodność kobiety Cele operacyjne rozdziału Celina Łepecka-Klusek... 1 1. Okresy życia kobiety Michał Bokiniec... 2 1.1. Okres dojrzewania, pokwitania... 2 1.2. Okres dojrzałości płciowej...

Bardziej szczegółowo

INFORMATOR DLA PRZYSZŁEJ MATKI. Co powinna wiedzieć kobieta w ciąży. i jakie są jej prawa związane z porodem. (projekt)

INFORMATOR DLA PRZYSZŁEJ MATKI. Co powinna wiedzieć kobieta w ciąży. i jakie są jej prawa związane z porodem. (projekt) INFORMATOR DLA PRZYSZŁEJ MATKI Co powinna wiedzieć kobieta w ciąży i jakie są jej prawa związane z porodem (projekt) Istnieją liczne foldery, poradniki dotyczące różnych zagadnień związanych z ciążą, głównie

Bardziej szczegółowo

Pan Arkadiusz Stępniewski Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Pniewach Pniewy 2A Pniewy

Pan Arkadiusz Stępniewski Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Pniewach Pniewy 2A Pniewy Warszawa, 14 sierpnia 2015 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WK-R.9612.3.3.2015 Pan Arkadiusz Stępniewski Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Pniewach Pniewy 2A 05-652 Pniewy W Y S T Ą P I E N I E P

Bardziej szczegółowo

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 271 SECTIO D 2003

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 271 SECTIO D 2003 ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 271 SECTIO D 2003 Oddział Położniczy i Trakt Porodowy, Samodzielny Publiczny Szpital Wojewódzki im. Jana Bożego w

Bardziej szczegółowo

Is there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report

Is there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report Is there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report Czy istnieje zależność pomiędzy wiekiem i stroną, po której umiejscawia się ciąża ektopowa jajowodowa?

Bardziej szczegółowo

Poród drogą pochwową po cięciu cesarskim

Poród drogą pochwową po cięciu cesarskim Poród drogą pochwową po cięciu cesarskim Vaginal birth after cesarean delivery Kostrzewa Tomasz 1, Walczak Joanna 2, Więckowska Katarzyna 1 1 Oddział Położniczo-Ginekologiczny, SPZOZ w Łowiczu, 2 Oddział

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 11 września 2018 r. Poz. 1756

Warszawa, dnia 11 września 2018 r. Poz. 1756 Warszawa, dnia 11 września 2018 r. Poz. 1756 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 16 sierpnia 2018 r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej Na podstawie art. 22 ust. 5 ustawy z

Bardziej szczegółowo

PLAN ZAJĘĆ DYDAKTYCZNYCH

PLAN ZAJĘĆ DYDAKTYCZNYCH ZAKŁAD PIELĘGNIARSTWA W GINEKOLOGII I POŁOŻNICTWIE KATEDRY ZDROWIA KOBIETY Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach 8 00-15 30 PLAN ZAJĘĆ DYDAKTYCZNYCH Z PRZEDMIOTU PIELĘGNIARSTWO POŁOŻNICZO-GINEKOLOGICZNE

Bardziej szczegółowo

PóŸne macierzyñstwo przebieg ci¹ y i porodu powy ej 35. roku ycia

PóŸne macierzyñstwo przebieg ci¹ y i porodu powy ej 35. roku ycia PóŸne macierzyñstwo przebieg ci¹ y i porodu powy ej 35. roku ycia Late maternity: the pregnancy and delivery in women after 35 years of age Piotr Hincz, Edyta Wojciechowska, Lech Podciechowski, Agnieszka

Bardziej szczegółowo

Wybrane dane statystyczne charakteryzujące opiekę medyczna nad matką i dzieckiem w Wielkopolsce

Wybrane dane statystyczne charakteryzujące opiekę medyczna nad matką i dzieckiem w Wielkopolsce WIELKOPOLSKA M. POZNAŃ POWIAT POZNAŃSKI Załącznik nr 2 Wybrane dane statystyczne charakteryzujące opiekę medyczna nad matką i dzieckiem w Wielkopolsce Istnieje około 80 szpitali publicznych w Wielkopolsce,

Bardziej szczegółowo

II. OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU I ODNIESIENIE DO CELÓW PRZEDMIOTU, EK DLA PROGRAMU I EK ZE STANDARDU

II. OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU I ODNIESIENIE DO CELÓW PRZEDMIOTU, EK DLA PROGRAMU I EK ZE STANDARDU II. OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU I ODNIESIENIE DO CELÓW PRZEDMIOTU, EK DLA PROGRAMU I EK ZE STANDARDU Numer efektu kształcenia dla przedmiotu (symbol) Student, który zaliczył przedmiot wie/umie/potrafi:

Bardziej szczegółowo