Poznań grudnia 2013 r.

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Poznań grudnia 2013 r."

Sylwester Wróblewski
7 lat temu
Przeglądów:

1 ROLA DIETETYKA W OPIECE NAD PACJENTAMI Z IBD Poznań grudnia 2013 r. Agnieszka Pęksa Dietetyk Klinika Chorób Wewnętrznych i Gastroenterologii Centralny Szpital Kliniczny Ministerstwa Spraw Wewnętrznych

2 CEL DIETY uzupełnienie niedoborów składników pokarmowych i energetycznych spowodowanych przewlekłym stanem zapalnym oraz długotrwałymi biegunkami normalizacja ilości i konsystencji stolców poprzez wyeliminowanie z diety produktów nasilających biegunkę oraz zastosowanie pokarmów o działaniu zapierającym zminimalizowanie drażniącego działania treści pokarmowej na jelita

stolców poprzez wyeliminowanie z diety produktów nasilających biegunkę oraz zastosowanie

3 DIETETYK W ZESPOLE Identyfikacja czynników ryzyka zwiększonego zapotrzebowania i utraty składników odżywczych. Optymalizacja modelu odżywiania w celu poprawy stanu odżywienia, szczególnie po operacji. Żywienie adekwatne do stanu klinicznego pacjenta jako uzupełnienie farmakoterapii.

Optymalizacja modelu odżywiania w celu poprawy stanu odżywienia,

4 IDENTYFIKACJA CZYNNIKÓW RYZYKA UTRATY SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH Wrzodziejące zapalenie jelita grubego Kwas foliowy sulfasalazyna Ca prednizon Wit. D zmniejszone spożycie, brak światła słonecznego Mg biegunka, takrolimus, cyklosporyna Fe krwawienie z przewodu pokarmowego K biegunka, wymioty Choroba Leśniowskiego-Crohna Wit. B12 zapalenie lub resekcja jelita krętego Wit. A zaburzenia wchłaniania tłuszczu Ca prednizon Wit. D zmniejszone spożycie, brak światła słonecznego Zn biegunka, przetoki, zapalenie lub resekcja jelita czczego Mg biegunka, takrolimus, cyklosporyna Fe krwawienie z przewodu pokarmowego K biegunka, wymioty

Leśniowskiego-Crohna Wit. B12 zapalenie lub resekcja jelita krętego Wit. A zaburzenia wchłaniania tłuszczu Ca prednizon Wit.

5 LECZNICTWO ZAMKNIĘTE PACJENCI W ODDZIALE OCENA STANU ODŻYWIENIA SGA (SUBIEKTYWNA GLOBALNA OCENA STANU ODŻYWIENIA) KARTA KWALIFIKACJI DO ŻYWIENIA POZA- LUB DOJELITOWEGO NRS (OCENA RYZYKA ZWIĄZANEGO ZE STANEM ODŻYWIENIA)

ODŻYWIENIA) KARTA KWALIFIKACJI DO ŻYWIENIA POZA- LUB

6 SUBIEKTYWNA GLOBALNA OCENA STANU OIDŻYWIENIA (SGA)

7 I. WYWIAD 1. Wiek (lata): 34 wzrost (cm): 167 masa ciała (kg): 36 płed: K M 2. Zmiana masy ciała utrata masy w ostatnich 6 miesiącach 43 (kg) 54 (%) zmiana masy ciała w ostatnich 2 tygodniach: zwiększenie bez zmian X zmniejszenie 3. Zmiany w przyjmowaniu pokarmów bez zmian zmiany: czas trwania 2 (tygodnie) Rodzaj diety: zbliżona do optymalnej dieta oparta na pokarmach stałych dieta płynna kompletna dieta płynna hipokaloryczna głodzenie

tygodniach: zwiększenie bez zmian X zmniejszenie 3.

8 II. BADANIA FIZYKALNE należy określid stopieo zaawansowania: 0 bez zmian, 1 lekki, 2 średni, 3 ciężki) 3 utrata podskórnej tkanki tłuszczowej nad mięśniem trójgłowym i na klatce piersiowej zanik mięśni (czworogłowy, naramienny) obrzęk nad kością krzyżową obrzęk kostek wodobrzusze

tłuszczowej nad mięśniem trójgłowym i na klatce piersiowej zanik

9 4. Objawy ze strony przewodu pokarmowego (utrzymujące się ponad 2 tygodnie) bez objawów nudności wymioty biegunka jadłowstręt 5. Wydolnośd fizyczna bez zmian X zmiany: czas trwania 2 (tygodnie) rodzaj: praca w ograniczonym zakresie X chodzi leży 6. Choroba a zapotrzebowanie na składniki odżywcze: wzrost zapotrzebowania metabolicznego wynikające z choroby brak mały średni X duży

Wydolnośd fizyczna bez zmian X zmiany: czas trwania 2 (tygodnie) rodzaj: praca w ograniczonym

10 III. SUBIEKTYWNA GLOBALNA OCENA STANU ODŻYWIENIA (SGA): prawidłowy stan odżywienia podejrzenie niedożywienia lub niedożywienie średniego stopnia wyniszczenie duże ryzyko niedożywienia

11 KARTA KWALIFIKACJI DO ŻYWIENIA PARENTERALNEGO

12 Imię, nazwisko.. PESEL nr historii choroby Ocena stanu odżywienia: SGA lub NRS 2002 (załączyd kartę oceny):. BMI = 13 % utraty masy ciała (w ostatnich 6 miesiącach): 54 stężenie białka we krwi: 3,1 g/l stężenie albumin we krwi: 2,4 g/l 2. Wskazania do leczenia żywieniowego: przewidywany okres głodzenia okołooperacyjnego: dni wskazania do leczenia żywieniowego: okres okołooperacyjny u noworodków i niemowląt wyniszczenie i niedożywienie u niemowląt i dzieci wyniszczenie (BMI<17 lub klasa C wg skali SGA) bez możliwości odżywiania doustnego niedożywienie (BMI lub klasa B+D wg skali SGA) bez możliwości odżywiania doustnego > 7 dni BMI 18 lub klasa A lub B wg skali SGA bez możliwości odżywiania doustnego >10 dni zwiększony katabolizm powikłania pooperacyjne bez możliwości skutecznego odżywiania doustnego reoperacja w okresie 30 dni po poprzedniej operacji niewydolnośd przewodu pokarmowego ostra lub przewlekła inne

Wskazania do leczenia żywieniowego: przewidywany okres głodzenia okołooperacyjnego: dni wskazania do leczenia żywieniowego: okres okołooperacyjny u noworodków i niemowląt wyniszczenie i niedożywienie

13 3. Cel leczenia żywieniowego: utrzymanie stanu odżywienia poprawa stanu odżywienia leczenie choroby podstawowej lub jej powikłao 4. Droga podawania skuteczne żywienie doustne: możliwe tak nie skuteczne żywienie drogą przewodu pokarmowego: możliwe tak nie 5. Dostęp: zgłębnik: nosowo-żołądkowy, nosowo-dwunastniczy, nosowo-jelitowy przezskórna endoskopowa gastrostomia (PEG), gastrostomia, jejunostomia inna przetoka, żyła centralna, tunelizacja, cewnik permanentny, port żyły obwodowe typ cewnika: zgłębnika lub PEG:..

Dostęp: zgłębnik: nosowo-żołądkowy, nosowo-dwunastniczy, nosowo-jelitowy przezskórna endoskopowa gastrostomia (PEG),

14 6. Ocena ryzyka powikłao metabolicznych lub zespół ponownego odżywienia (re-feeding syndrome): nie ma małe duże 7. Wynik leczenia: dobry zły 8. Posiew krwi w przypadku żywienia drogą żyły głównej górnej: załączyd wynik posiewu krwi aspirowanej z cewnika i kooca cewnika: wynik obecny brak podpis i pieczęd lekarza leczącego podpis i pieczęd członka zespołu żywienia

Posiew krwi w przypadku żywienia drogą żyły głównej górnej: załączyd wynik posiewu krwi

15 OCENA RYZYKA ZWIĄZANEGO ZE STANEM ODŻYWIENIA (NRS)

17 PORADNIA DIETETYCZNA WYWIAD KARTA DIETETYCZNA EDUKACJA, ZALECENIA ŻYWIENIOWE KONTROLA

18 WYWIAD ŻYWIENIOWY KARTA DIETETYCZNA Imię i nazwisko chorego: wiek: 34 płed: M masa ciała: 59 wzrost: 167 BMI: 21. Rozpoznanie kliniczne: Wstępne zalecenia dietetyczne: Ile posiłków w ciągu doby spożywasz? nieregularnie - z reguły 3/d Jakie produkty jadasz najczęściej/w jakich godzinach?: na śniadanie na obiad na kolację między posiłkami Czy jadasz specjalną żywnośd (np. niskotłuszczową)?: NIE Produkty nieakceptowane/nietolerowane surowe mleko, rośliny strączkowe, surowe warzywa i owoce......

Jakie produkty jadasz najczęściej/w jakich godzinach?: na śniadanie -...... na obiad -...... na kolację -...... między posiłkami -... 3.

19 5. Jak często spożywasz? PRODUKT rzadziej niż 1 raz w tygodniu mleko - częściej niż 1 raz w tygodniu prawie codziennie ser biały + ser żółty + tłuszcze (masło, margaryna, oliwa, oleje) mleczne produkty fermentowane (jogurt, kefir, maślanka, mleko acidofilne) jajka + + nasiona roślin strączkowych - (groch, fasola, bób) mięso wieprzowe/wołowe + ryby/drób + pieczywo + ryż/kasze/makaron/ziemniaki + owoce/soki owocowe - warzywa - cukier/słodycze + ZALECENIA DIETETYCZNE Lekarz prowadzący:.. Dietetyk:..

tłuszcze (masło, margaryna, oliwa, oleje) mleczne produkty fermentowane (jogurt, kefir, maślanka, mleko acidofilne) jajka + +

20 Znaczenie diety i żywienia Istotny element terapii Świadomośd istnienia kombinacji czynników wpływających na rozwój IBD Vanessa Leone et al. Diet, microbes and host genetics : the perfect storm in inflammatory bowel diseases; J Gastroenterol 2013 (48):

21 Kształtowanie prawidłowych zachowao w zależności od stanu klinicznego pacjenta ZAOSTRZENIE REMISJA Pożywienie może byd przyczyną wystąpienia negatywnych objawów/reakcji ze strony przewodu pokarmowego Strach i niepewnośd pacjentów spowodowane brakiem/niezadowalającymi efektami leczenia skłaniają pacjentów do poszukiwania alternatywnych form terapii, m.in. leczenia dietą

22 BRAK PRZEKONUJĄCYCH DOWODÓW WPŁYWU DIETY NA PRZEBIEG CHOROBY 15,6% pacjentów czuje, że dieta wpływa na stan kliniczny w IBD 40% pacjentów widzi zależnośd między spożyciem określonych produktów oraz stanem klinicznym Zallot C et al. Inflamm Bowel Dis. 2013;19(1):66-72.

23 DIETA ELIMINACYJNA DZIENNIK ŻYWIENIOWY regularne prowadzenie DZIENNIKA ŻYWIENIOWEGO - pomocne w celu określenia stopnia tolerancji poszczególnych produktów i potraw 1. Czas i okoliczności spożywania posiłku. 2. Produkt/potrawa 3. Komentarz po spożyciu

24 ZAOSTRZENIE IBD

25 DIETA BEZMLECZNA, NISKORESZTKOWA Ograniczenie podaży błonnika pokarmowego (surowe warzywa, owoce, ziarna, orzechy) ze względu na jego drażniące działanie w trakcie zaostrzenia choroby, także u pacjentów ze zwężeniami Dieta bezmleczna z uwagi na często występującą u pacjentów nietolerancję laktozy (nasilenie fermentacji jelitowej)

26 CAŁKOWITE ŻYWIENIE PARENTERALNE W OKRESIE ZAOSTRZENIA Stosowane jako leczenie wspomagające w powikłaniach jelitowych w chorobie Leśniowskiego- Crohna Lubos Sobotka Podstawy Żywienia Klinicznego PZWL 2011

27 DIETA BEZGLUTENOWA Wyeliminowanie z jadłospisu produktów, zawierających w składzie gluten Częstsze współwystępowanie choroby trzewnej i choroby Leśniowskiego-Crochna Brak przewagi diety bezglutenowej u pacjentów z chorobą Leśniowskiego-Crohna bez choroby trzewnej

28 PRZYKŁADOWE DIETY O NIEUDOWODNIONEJ SKUTECZNOŚCI STOSOWANE PRZEZ PACJENTÓW Z IBD

29 SCD specyficzna dieta niskowęglowodanowa ZAŁOŻENIA DIETY Stworzona w oparciu o fakt, że owrzodzenie jelita grubego, WZJG, choroba Crohna, IBS, celiakia - są konsekwencją nadmiernego wzrostu i braku równowagi flory bakteryjnej w jelitach Wyłączenie skrobi, warzyw i ziaren Restrykcyjna, trudna i czasochłonna Dieta bazuje na właściwie sfermentowanym jogurcie, przygotowanym przez 24-godzinną fermentację, co daje bakteriom jogurtowym wystarczającą ilośd czasu do rozłożenia laktozy

30 DIETA WYSOKOBIAŁKOWA (Atkinsa) Produkty dozwolone w diecie - mięso, jaja, sery - źródła białka i tłuszczów nasyconych - ograniczenie spożycia ziarna, owoców, warzyw, produktów mlecznych Niekorzystne efekty zaburzenia elektrolitowe, odwodnienie, zaburzenia koncentracji, nieświeży oddech, zaparcia dieta bogata w czerwone mięso zwiększone ryzyko raka prostaty i okrężnicy brak błonnika i innych składników odżywczych, może zwiększad ryzyko wystąpienia chorób układu sercowonaczyniowego, udaru mózgu, zapalenia uchyłków, raka

31 DIETA PALEO (paleolityczna) Eliminacja cukru rafinowanego, nabiału, roślin strączkowych i zbóż Zakłada spożycie: mięsa, ryb, drobiu, owoców i warzyw Dyskusyjne rezygnacja z nabiału niedobory Ca fermentowane przetwory mleczne bakterie probiotyczne mikroflora jelitowa

32 GŁODÓWKA, DIETA JARZYNOWA Restrykcyjna Prowadzi do pogłębiania niedoborów żywieniowych spadku masy ciała

33 Wierzę, że organizm to tylko garnitur, a człowiek faktycznie to dusza i to ona najpierw choruje. To, że choruje organizm jest efektem ubocznym choroby duszy.

Podobne dokumenty

ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY. Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r

ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE - definicja Prawidłowe odżywianie to nie tylko dostarczenie organizmowi energii, ale także