Kolonografia TK. Metoda obrazowania jelita grubego Wypełnienie (rozciągnięcie) jelita grubego gazem (negatywnym środkiem cieniującym)

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Kolonografia TK. Metoda obrazowania jelita grubego Wypełnienie (rozciągnięcie) jelita grubego gazem (negatywnym środkiem cieniującym)"

Justyna Stefańska
7 lat temu
Przeglądów:

1 Kolonografia TK Piotr Palczewski I i II Zakład Radiologii Klinicznej Warszawski Uniwersytet Medyczny

2 Kolonografia TK Metoda obrazowania jelita grubego Wypełnienie (rozciągnięcie) jelita grubego gazem (negatywnym środkiem cieniującym)

3 Przygotowanie pacjenta Zalegająca treść pokarmowa utrudnia ocenę badania Dieta ubogoresztkowa dwa dni przed Dieta płynna dzień przed Od północy post całkowity

4 Przygotowanie pacjenta wyczyszczenie jelita Glikol polietylenowy 4 l (2l) osmotycznie objętny Fosforan sodu 90ml (podwójna dawka 2x45ml) najmniej zalegających mas kałowych, najlepiej akceptowana przez pacjentów. Hiperosmotyczny: odwodnienie, zaburzenia elektrolitowe, hyperkalcemia, nefrokalcynoza z ostrą niewydolnością nerek, ostrożnie u pacjentów > 55 roku życia, z ryzykiem odwodnienia lub niewydolności nerek Cytrynian magnezu 300ml najwięcej zalegającego płynu, hyperosmotyczny, cholecystokinina Bisacodyl 10mg Środek PEG Fosfosoda Cytrynian magnezu Baryt Wodny środek cieniujący Współpraca pacjentów 93% 99% 98% 94% 98%

Hiperosmotyczny: odwodnienie, zaburzenia elektrolitowe, hyperkalcemia, nefrokalcynoza z ostrą niewydolnością nerek, ostrożnie u pacjentów > 55 roku życia, z

5 Przygotowanie pacjenta - znakowanie mas kałowych (fecal tagging) Dzień przed badaniem: baryt 10ml na śniadanie, 10ml na obiad, 20ml na kolację Środek przeczyszczający 5-60ml wodnego jodowego rodka 5-60ml wodnego jodowego środka cieniującego w ml płynu

20ml na kolację Środek przeczyszczający 5-60ml wodnego jodowego

6 Środki rozkurczające skopolamina (hioscyna) 20 mg iv przed insuflacją powikłania przemijająca tachykardia, rozszerzenie źrenic przeciwwskazania: miastenia, megacolon, nietolerancja fruktozy, jaskra z wąskim kątem przesączania glukagon 1mg podskórnie 7-15 min przed badaniem; powikłania hiperglikemia, ostrożnie przy stosowaniu leków przeciwcukrzycowych (może podnosić poziom endogennej insuliny), ß-blokerów i doustnych leków przeciwkrzepliwych, przeciwwskazania: pheochromocytoma Ich użycie nie jest powszechnie akceptowane

min przed badaniem; powikłania hiperglikemia, ostrożnie przy stosowaniu leków przeciwcukrzycowych (może podnosić poziom endogennej

7 Insuflacja automatyczna

8 Insuflacja manualna

10 Przeciwwskazania Przeciwwskazania ogólne do wykonania TK Zaostrzenie zmian zapalnych jelita Zmiany popromienne Megacolon

11 Metodyka Kolimacja 0,5 1,0 mm, skok 0,98 do 1,5, matryca 512x512, 50 mas, 120 kpv Rekonstruowane warstwy 1-1,25 mm, interwał 0,8mm Badanie w pozycji leżącej na plecach i brzuchu

12 Na plecach Na brzuchu

13 Fecal tagging dzięki uprzejmości dr M. Wojtaszka i M. Januszewicz

24 Computer Assissted Diagnosis (CAD) Oprogramowanie znajdujące i mierzące polipy second look

25 Wskazania Badania przesiewowe w kierunku raka jelita grubego Pacjenci z przeciwwskazaniami ogólnymi do kolonoskopii / po niepełnej kolonoskopii Staging raka jelita grubego (przed kolektomią laparoskopową)

26 Uzasadnienie dla badań przesiewowych Rak jelita grubego prowadzi do znacznej chorobowości i śmiertelności Leczenie jest dużym obciążeniem finansowym dla społeczeństwa Choroba jest wykrywalna w okresie przedobjawowym Można zapobiec chorobie przez interwencję w okresie przedrakowym Dostępne są efektywne metody leczenia w okresie przedobjawowym Spodziewane są większe odsetki przeżycia w populacji objętej badaniami przesiewowymi Wczesne wykrycie jest korzystne dla pacjenta Wczesne wykrycie jest korzystne dla społeczeństwa

27 RAK JELITA GRUBEGO Milion nowych przypadków rocznie, 500 tys zgonów, 4 przyczyna zgonów z powodu raka na świecie 80% pacjentów ma resekcyjne guzy w momencie rozpoznania 50% pacjentów stopień zaawansowania I lub II, 50% III lub IV 40-45% 45% wznowa w ciągu 5 lat, z reguły śmiertelna Rozwija się ze zmian przedrakowych - badania przesiewowe mogą zmniejszyć zapadalność na raka jelita grubego poprzez wykrywanie i usuwanie zmian przedrakowych

28 Badania przesiewowe Średni wiek pacjenta z rakiem jelita grubego wynosi 70 lat, dolny kwartyl 58 lat Większość programów przesiewowych adresowana jest do osób w wieku lat Rozszerzenie lat jest dyskutowane

29 Badanie kału na krew utajoną Ma udowodnioną skuteczność w zmniejszaniu śmiertelności z powodu raka jelita grubego Czułość 40-90% Swoistość 85-90% Współpraca pacjentów 30-85% Brak współpracy dużo mniejsza czułość 12-76% Nielsen et al. Scandinavian Journal of Gastroenterology, 2011

30 Badanie kału na krew utajoną Próba gwajakowa (G-FOBT) 7 dni przed nie moŝna uŝywać niesteroidowych leków przeciwzapalnych 3 dni przed nie moŝna spoŝywać czerwonego mięsa (baranina, wołowina, wątróbka) 24 godziny przed nie moŝna przyjmować alkoholu, aspiryny, witaminy C Trzy razy trzeba zebrać próbki, wysuszyć i wysłać pocztą Immunochemiczny (FIT) wykrywa ludzką hemoglobinę Nielsen et al. Scandinavian Journal of Gastroenterology, 2011

31 Testy DNA Rak jelita grubego w przebiegu dziedzicznych zaburzeń genetycznych 5-10%, mutacje sporadyczne 90-95% Złuszczanie się komórek nabłonka ze zmianami genetycznymi 30 x droŝsze od FOBT 10 x droŝsze od FIT Mniejsza skuteczność diagnostyczna niŝ FOBT Skomplikowana procedura Nielsen et al. Scandinavian Journal of Gastroenterology, 2011

32 Kolonoskopia Złoty standard Stosowana jako badanie przesiewowe Pełne wyczyszczenie jelita - Jeden dzień wolnego Sedacja 1 1,5 dnia wolnego, pomoc osób trzecich Powikłania: sercowo-naczyniowe 1,1%, krwawienie 0,16%, perforacja 0,09%, śmierć 0,007% Koszt około USD Gdybyśmy badanie powtarzali co 10 lat u pacjentów w wieku lat 250 milionów badań w Europie i USA. Nielsen et al. Scandinavian Journal of Gastroenterology, 2011

33 Sigmoidoskopia 70-75% 75% raków zlokalizowana jest w lewej połowie okrężnicy zasięg: 60cm dystalne Unikanie pokarmów stałych od północy Wlewka doodbytnicza 1-2 godz. przed badaniem Zmniejsza śmiertelność z powodu raków lewej połowy okrężnicy Nie są rozpoznawane raki prawej połowy okrężnicy, nawet w połączeniu z FOBT Nielsen et al. Scandinavian Journal of Gastroenterology, 2011

34 Kolonografia TK - skuteczność diagnostyczna 2600 bezobjawowych pacjentów, 15 ośrodków, przygotowanie z wyczyszczeniem jelita i znakowaniem mas kałowych, mechaniczna insuflacja Kolonoskopia tego samego dnia u 2512 z 2531 pacjentów Gruczolaki i raki o średnicy powyżej 10mm Czułość 90%, swoistość 86%, wartość prognostyczna dodatnia 22%, wartość prognostyczna ujemna 99% Kolonografia TK nie wykryła raka jelita grubego u 10% pacjentów Znaleziska pozajelitowe 66% pacjentów, w większości łagodne Johnoson CD et al.: Accuracy of CT Colonography for Detection of Large Adenomas and Cancers. N Engl J Med 2008;359:

35 Czułość a wielkość zmiany Wielkość zmiany 5mm 6mm 7mm 8mm 9mm Czułość 65% 78% 84% 87% 90% Johnoson CD et al.: Accuracy of CT Colonography for Detection of Large Adenomas and Cancers. N Engl J Med 2008;359:

36 Czułość u pacjentów z przeciętnym ryzykiem raka jelita grubego Badanie pacjentów wysokiego ryzyka moŝe zawyŝyć skuteczność diagnostyczną badania w populacji Pacjent z przeciętnym ryzykiem: bezobjawowy bez wywiadu raka jelit grubego, polipów gruczolakowatych, choroby zapalnej jelit bez wywiadu rodzinnego nowotworu / raka jelita grubego per pacjent 6mm czułość 75,9% i 82,9% swoistość 94,6% i 91,4%, 10mm czułość 83,3% i 87,9% swoistość 98,7% i 97,6% per polip >6mm czułość 83,9%, >10mm czułość 83,8% Haan MC et al.: Diagnostic value of colonography as compared to colonoscopy in asymptomatic population: a meta-analysis. Eur Radiol (2011) 21:

37 Kolonoskopia Nie wykrywa 2% zmian powyżej 10mm Nie wykrywa 13% - 22% zmian powyżej 5mm

38 Kolonografia TK - co opisywać? Odsetek zaawansowanych zmian histologicznych w małych polipach wynosi poniżej 2% Jeżeli użyć progu 5mm odsetek skierowań na kolonoskopię wyniósłby 17% Jeżeli przesunąć próg do 6mm, odsetek kolonoskopii wyniósłby 12%, czułość spadłaby z 90% do 88%, swoistość wzrosłaby z do 91%

39 Kolonografia TK - wady Ma gorszą skuteczność diagnostyczną w przypadku płaskich zmian i polipów poniŝej 6mm średnicy W przypadku stwierdzenia zmian podejrzanych potrzebna jest kolonoskopia Promieniowanie jonizujące Zmiany pozajelitowe dodatkowy koszt

40 Badania przesiewowe rozszerzenie kolonografii TK o: calcium scoring ocena ryzyka incydentu wieńcowego na podstawie obciążenia aorty uwapnionymi blaszkami miażdżycowymi wykrywanie osteoporozy (quantitative computed tomography, QCT) badanie ze specjalnym fantomem

41 Kolonografia MR Mało prawdopodobne, Ŝeby była zalecana jako badanie przesiewowe Problemem są zmiany o średnicy poniŝej 6-10mm, gorsza czułość niŝ kolonografia TK Brak promieniowania jonizującego

42 Wytyczne American Cancer Society / American Collage of Physicians Począwszy od 50 roku Ŝycia zarówno u męŝczyzn jak i kobiet powinno wykonywać się: Badania wykrywające polipy i raka Sigmoidoskopię co 5 lat, lub Kolonoskopię co 10 lat, lub Dwukontrastowy wlew doodbytniczy co 5 lat, lub Kolonografię TK co 5 lat Badania wykrywające raka gfobt co rok, lub FIT co rok, lub sdna, interwał czasowy nieokreślony

43 Powikłania kolonografii TK Perforacja kazuistyka (0,005% 1/21923 pacjentów) Pickhardt PJ. Radiology, 2006

44 Dziękuję za uwagę

Podobne dokumenty

Badania. przesiewowe stosowane w celu wczesnego wykrycia raka jelita grubego. zalecenia National Comprehensive Cancer Network (NCCN)

Badania. przesiewowe stosowane w celu wczesnego wykrycia raka jelita grubego. zalecenia National Comprehensive Cancer Network (NCCN) Badania przesiewowe stosowane w celu wczesnego wykrycia raka jelita grubego zalecenia National Comprehensive Cancer Network (NCCN) Badania przesiewowe stosowane w celu wykrycia raka jelita grubego Ocena