INFORMACJA PREZESA ZOW ZOSP RP woj. podkarpackiego

Transkrypt

1 INFORMACJA PREZESA ZOW ZOSP RP woj. podkarpackiego Stan zabezpieczenia ratowniczo-gaśniczego Materiał na posiedzenie Komisji Bezpieczeństwa i Zatrudnienia Sejmiku Województwa Podkarpackiego w dniu 20 października 2014 roku

2 1. Podstawy prawne działania Związku OSP RP i Ochotniczych Straży Pożarnych Związek Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej jest ogólnopolskim, samorządnym, trwałym stowarzyszeniem, które zrzesza Ochotnicze Straże Pożarne i inne osoby prawne w celu reprezentowania ich interesów oraz propagowania i realizacji celów statutowych. Związek jest kontynuatorem chlubnych tradycji ruchu strażackiego wyrażający się w niesieniu bezinteresownej pomocy ludziom i służeniu Ojczyźnie. Głównym celem działania Związku jest w szczególności: 1) działanie na rzecz ochrony życia, zdrowia i mienia przed pożarami, klęskami żywiołowymi i zagrożeniami ekologicznymi lub innymi miejscowymi zagrożeniami, 2) rzecznictwo i reprezentowanie członków Związku wobec organów administracji publicznej, 3) wykonywanie zadań z zakresu ochrony przeciwpożarowej zleconych przez organy administracji publicznej, 4) współtworzenie i opiniowanie aktów normatywnych dotyczących ochrony przeciwpożarowej, 5) działanie na rzecz ochrony środowiska, 6) informowanie o występujących zagrożeniach pożarowych i innych zagrożeniach miejscowych oraz sposobach im zapobiegania, 7) rozwijanie i upowszechnianie działalności kulturalnej, 8) rozwijanie i krzewienie kultury fizycznej i sportu, 9) organizowanie pożarniczego i obronnego wychowania dzieci i młodzieży. Natomiast podstawowym celem działania każdej OSP jest m.in.: 1) prowadzenie działalności mającej na celu zapobieganie pożarom oraz współdziałanie w tym zakresie z Państwową Strażą Pożarną, organami samorządowymi i innymi podmiotami, 2) udział w akcjach ratowniczych przeprowadzanych w czasie pożarów, zagrożeń ekologicznych związanych z ochroną środowiska oraz innych klęsk i zdarzeń. 3) informowanie ludności o istniejących zagrożeniach pożarowych i ekologicznych oraz sposobach ochrony przed nimi, 4) rozwijanie wśród członków ochotniczej straży pożarnej kultury fizycznej i sportu oraz prowadzenia działalności kulturalno-oświatowej i rozrywkowej, 5) wykonywanie innych zadań wynikających z przepisów o ochronie przeciwpożarowej oraz statutu OSP, 6) działania na rzecz ochrony środowiska. 2

3 Związek jak i jego OSP działają na podstawie ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. - Prawo o stowarzyszeniach (Dz.U. Nr 20 poz. 104 ze zm.) oraz ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. O ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. Nr 81, poz 351 ze zm.) oraz własnych statutów zarejestrowanych w Krajowym Rejestrze Sądowym. W myśl art. 15. pkt 6 i 7 Ustawy o ochronie przeciwpożarowej związek ochotniczych straży pożarnej i ochotnicza straż pożarna są jednostkami ochrony przeciwpożarowej. Natomiast art. 19. tej ustawy stanowi, że: 7) ochotnicza straż pożarna jest jednostką umundurowaną, wyposażoną w specjalistyczny sprzęt, przeznaczoną w szczególności do walki z pożarami, klęskami żywiołowymi lub innymi miejscowymi zagrożeniami. 8) bezpośredni udział w działaniach ratowniczych mogą brać członkowie ochotniczych straży pożarnych, którzy ukończyli 18 lat i nie przekroczyli 65 lat, posiadający aktualne badania lekarskie dopuszczające do udziału w działaniach ratowniczych oraz odbyli szkolenie pożarnicze, o którym mowa w art. 28 ust. 1. W Rozdział 6 - Świadczenia rzeczowe i finansowe w art. 29. Ustawa stanowi, że: Koszty funkcjonowania jednostek ochrony przeciwpożarowej pokrywane są z: 1) budżetu państwa, 2) budżetów jednostek samorządu terytorialnego, 3) dochodów instytucji ubezpieczeniowych, ubezpieczających osoby prawne i fizyczne, 4) środków własnych podmiotów, o których mowa w art. 17, które uzyskały zgodę ministra właściwego do spraw wewnętrznych na utworzenie jednostki ochrony przeciwpożarowej. Ponadto ustawa o ochronie przeciwpożarowej w art. 32. w sposób jednoznaczny określa, kto jest odpowiedzialny za utrzymanie OSP a mianowicie: 2. Koszty wyposażenia, utrzymania, wyszkolenia i zapewnienia gotowości bojowej ochotniczej straży pożarnej ponosi gmina, z zastrzeżeniem art. 35 ust Gmina ma również obowiązek: 1) bezpłatnego umundurowania członków ochotniczej straży pożarnej; 2) ubezpieczenia w instytucji ubezpieczeniowej członków ochotniczej straży pożarnej i młodzieżowej drużyny pożarniczej; ubezpieczenie może być imienne lub zbiorowe nie imienne; 3) ponoszenia kosztów okresowych badań lekarskich, o których mowa w art. 28 ust. 6. 3a. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) może zatrudnić komendanta gminnego ochrony przeciwpożarowej. Na stanowisku komendanta gminnego ochrony przeciwpożarowej może być także zatrudniony komendant gminny związku ochotniczych straży pożarnych. 3b. Jednostki samorządu terytorialnego mogą przekazywać ochotniczym strażom pożarnym środki pieniężne w formie dotacji. 3

4 2. Stan organizacyjny OW ZOSP RP i Ochotniczych Straży Pożarnych Zarząd Odział Wojewódzki Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej woj. podkarpackiego sprawuje nadzór organizacyjno-statutowy nad działalnością Ochotniczych Straży Pożarnych za pośrednictwem 22 zarządów oddziałów powiatowych w tym 1 zarząd oddziału miejskiego działającego na prawach powiatu grodzkiego oraz 6 zarządów oddziałów miejskich, 12 miejsko-gminnych i 117 gminnych. Oddziały powiatowe i gminne (równorzędne) działają we wszystkich samorządach powiatowych i gminnych naszego województwa. Wg stanu na dzień 31 grudnia 2013 roku w województwie podkarpackim jest zarejestrowanych i funkcjonujących 1285 ochotniczych straży pożarnych, z czego 291 OSP najlepiej wyposażonych i wyszkolonych, na podstawie decyzji Komendanta Głównego PSP jest włączonych do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego. W roku bieżącym do KSRG zostało włączone kolejne 7 OSP. Wg stanu na dzień r. Ilość OSP i OSP w KSRG w poszczególnych powiatach przedstawia poniższe zestawienie:, Powiat Ilość OSP OSP w KSRG % OSP w KSRG bieszczadzki ,2 brzozowski ,4 dębicki ,4 jarosławski ,7 jasielski ,3 kolbuszowski ,6 krośnieński ,8 leski ,5 leżajski ,4 lubaczowski ,0 łańcucki ,3 mielecki ,2 niżański ,1 przemyski ,8 przeworski ,1 ropczycko-sędziszowski ,0 rzeszowski ,6 sanocki ,0 stalowowolski ,9 strzyżowski ,8 Tarnobrzeg grodzki* ,5 tarnobrzeski-ziemski ,0 RAZEM X 4

5 W 1285 ochotniczych strażach pożarnych zrzeszonych jest członków w tym mężczyzn i kobiet. Szczegółowe ilość członków OSP przedstawia poniższe zestawienie: Lp. Członkowie OSP Liczba członków OSP 1 Mężczyźni w wieku lat Mężczyźni w wieku > 65 lat Kobiety Członkowie Honorowi Członkowie Wspierający RAZEM Z grupy mężczyzn w wieku lat mamy zarejestrowanych członków czynnych mogących brać bezpośredni udział w działaniach ratownicz0- gaśniczych inaczej mówiąc strażaków ratowników OSP. Struktura % członków OSP 7,3 8,5 4,5 Mężczyżni w w lat 8,5 71,2 Mężczyżni w w. > 65 lat Kobiety Członkowie Honorowi Członkowie Wspierający Istotnym elementem prawidłowego funkcjonowania podmiotu ratowniczego na rzecz bezpieczeństwa jest jego standaryzacja sprzętowa, ale również wyszkolenia ratowników. Zgodnie ze statutem OSP oraz wytycznymi władz naczelnych Związku OSP RP każda OSP do prowadzenia działań ratowniczych powinna mieć wyłoniony oddział ratowniczy określany w statucie, jako JEDNOSTKA OPERACYJNO TECHNICZNA zwana dalej JOT. JOT-y powołują swoimi uchwałami zarządy OSP spośród członków czynnych (18-65 lat) zaproponowanych przez naczelnika OSP. Zarząd OSP uchwala, także regulamin organizacyjny JOT. 5

6 JOT-y zadania wykonują zgodnie ze standardami i procedurami ustalonymi w odrębnych przepisach. Planowana kategoria JOT ustalana powinna być w gminnym i powiatowym planie ratowniczym w oparciu o wytyczne Prezydium Zarządu Głównego ZOSP RP. OSP zabezpiecza właściwe funkcjonowanie JOT w niezbędne wyposażenie w oparciu o środki finansowe uzyskane z budżetu gminy, ze środków własnych oraz z budżetu państwa. Na terenie woj. podkarpackiego aktualnie mamy powołanych 1100 jot-ów w tym: 17 kat. I posiadające zgodnie z normatywem po 4 pojazdy w tym 3 pożarnicze i min. 30 strażaków-ratowników, 151 kat. II posiadające po 2 samochody pożarnicze i min. 20 ratowników OSP, 367 kat III posiadające po 1 średnim samochodzie pożarniczym i min. 15 ratowników OSP, 565 kat.iv posiadające po 1 lekkim samochodzie gaśniczym lub doraźnym środek transportu i min. 10 ratowników. Powołane JOT OSP w woj. podkarpackim I kategoria JOT II kategoria JOT III kategoria JOT IV kategoria JOT 3. Działalność ratowniczo-gaśnicza OSP Programując i realizując pracę oddziałów Związku OSP RP i jego członków, czyli ochotniczych straży pożarnych, których działalność opiera się wyłącznie na bezinteresownej pracy społecznej, generalnie wychodzimy z założenia, że najważniejszym zadaniem statutowym naszego stowarzyszenia jest zapobieganie i zwalczanie zaistniałych zagrożeń pożarowych oraz innych miejscowych zagrożeń. Rok rocznie pastwą pożarów pada majątek narodowy czy indywidualny naszych współobywateli o bardzo dużej wartości. 6

7 Czasem są to pożary tłumione w zarodku, bądź małe, ale niejednokrotnie średnie, trawiące dorobek życia poszkodowanych i dlatego też, nie do przecenienia jest w tym względzie rola, jaką spełniają ochotnicze straże pożarne, które skutecznie walczą z tym żywiołem ratując mienie, a niejednokrotnie także życie ludzkie. Postęp cywilizacyjno-techniczny ma również olbrzymie znaczenie na wzrost występowania rożnego rodzaju miejscowych zagrożeń w likwidacji, których coraz częściej bezpośredni udział biorą OSP i nie tylko te włączone do KSRG. Aktualne wyposażenie i wyszkolenie w Ochotniczych Strasy Pożarnych umożliwia podejmowanie działań m.in.: ratowniczo-gaśniczych w czasie pożarów OSP, ratownictwa technicznego i drogowego OSP, ratownictwa powodziowego i nawodnego OSP, ratownictwa chemicznego i ekologicznego - 9 OSP, ratownictwa medycznego OSP. Z wielu analiz i informacji wynika, że Ochotnicze Straże Pożarne nadal pozostają głównym partnerem Państwowej Straży Pożarne w zwalczaniu pożarów, ale coraz częściej i innych miejscowych zagrożeń, ponieważ niejednokrotnie OSP są najbliżej i przyjeżdżają, jako pierwsi do tych zdarzeń. Dla przykładu w roku 2013 na terenie województwa podkarpackiego odnotowano zdarzeń, w tym pożarów, miejscowych zagrożeń i 602 fałszywe alarmy. W likwidacji zaistniałych zdarzeń (pożary i miejscowe zagrożenia) brało udział pojazdów jednostek ochrony przeciwpożarowej w tym pojazdów PSP i pojazdów OSP. Ilość pojazdów w czasie pożarów Pojazdy OGÓŁEM Pojazdy JRG Pojazdy OSP 7

8 Ilość pojazdów w czasie usuwania skutków miejscowych zagrożeń Pojazdy OGÓŁEM Pojazdy JRG Pojazdy OSP We wszystkich działaniach ratowniczych (pożarach i miejscowych zagrożeniach) uczestniczyło strażaków-ratowników w tym strażaków PSP i strażaków OSP. Pożar Miejscowe zagrożenie STRAŻACY OGÓŁEM Strażacy PSP Strażacy OSP 8

9 4. Stan wyposażenia OSP Ochotnicze Straże Pożarne woj. podkarpackiego (wg stanu na dzień r.) użytkują 1691 samochodów ratowniczo-gaśniczych, w tym: 146 ciężkie, 675 średnie i 870 lekkie. Charakterystykę eksploatowanych pojazdów ze względu na okres użytkowania przedstawia poniższa tabela i wykresy: Wiek pojazdów Samochody rat.-gaś. ciężkie Samochody rat.-gaś. średnie Samochody rat.-gaś. lekkie Ogółem MMR > 14t. 7,5t.< MMR <14t. 2t.< MMR <7,5t lat lat lat lat i więcej Razem Ponadto OSP posiadają 395 innych pojazdów, do których m.in. należy zaliczyć: samochody ciężarowe - 11, łodzie na przyczepie - 63, pontony na przyczepie - 15, przyczepy wężowe - 37, przyczepy oświetleniowe - 19, przyczepy gaśnicze - 44, przyczepy na środki gaśnicze- 20, kuchnie polowe Poniższe wykresy przedstawiają strukturę procentową samochodów pożarniczych użytkowanych przez OSP. SAMOCHODY RATOWNICZO-GAŚNICZE CIĘŻKIE 13,70% 32,87% 39,05% 14,38% 0-10 lat lat lat 31 lat i więcej Z powyższego zestawienia wynika, że 32, 87 % ciężkich samochodów ratowniczo-gaśniczych jest w okresie eksploatacji powyżej 31 lat a 39, 05 % to samochody w przedziale wiekowym lat. 9

10 SAMOCHODY RATOWNICZO-GAŚNICZE ŚREDNIE 37,77% 15,86% 8,89% 0-10 lat lat 37,48% lat 31 lat i więcej W kategorii samochodów średnich powyżej 31 lat mamy ich aż 37, 77 % a w wieku lat samochodów jest 37,48 %. SAMOCHODY RATOWNICZO-GAŚNICZE LEKKIE 25,06% 16,32% 32,87% 0-10 lat lat 25,75% lat 31 lat i więcej Lekkich samochodów ratowniczo-gaśniczych w wieku powyżej 31 lat mamy 16,32%, w wieku lat jest ich 25,06 % a pozostała zdecydowana większość bo 56,62% to samochody w wieku do 20 lat. Podsumowując powyższe zestawienia należy stwierdzić, że o ile sytuacja w grupie lekkich samochodów ratowniczo-gaśniczych w ostatnich latach diametralnie się poprawiła, to w przypadku samochodów średnich obecny stan należy uznać za niezadawalający, bowiem prawie 38 % samochodów jest wieku powyżej 31 lat. 10

11 Tą niekorzystną tendencję starzenia się wyeksploatowanego sprzętu szczególnie samochodów ratowniczych (średnich i ciężkich) może jedynie zmienić program wymiany sprzętu w ramach nowej perspektywy unijnej RPO woj. podkarpackiego na lata W roku 2013 na wyposażenie OSP woj. podkarpackiego w ramach Programu modernizacji OSP realizowanego przez Związku OSP RP prowadzonego w ramach dotacji celowych MSW i NFOŚGW przy współfinansowaniu samorządów gmin zakupiono 31 nowych lekkich samochodów ratowniczo-gaśniczych, 2 samochody średnie oraz 7 motopomp pożarniczych i 7 średnich zestawów ratownictwa technicznego. Ogólna wartość pomocy ZOSP RP na zakup ww. sprzętu wyniosła 1 mln 990 tyś. zł. W roku 2014 z tego samego programu do końca roku zostanie zakupionych 24 lekkie samochody ratowniczo-gaśnicze, 3 średnie oraz 16 motopomp pożarniczych i 4 średnie zestawy ratownictwa technicznego. Ogólna wartość dofinansowania Związku OSP wyniesie 1 mln 850 tyś zł. Ochotnicze Straże Pożarne posiadają również na swoim wyposażeniu inny specjalistyczny sprzęt niezbędny do prowadzenia skutecznych działań ratowniczo-gaśniczych, m.in.: motopompy pożarnicze o wydajności M8/8 lub wyższej , motopompy szlamowe , motopompy pływające - 627, zestawy ratownictwa technicznego (sprzęt hydrauliczny) - 224, pilarki do drewna , piły do betonu i stali - 246, agregaty prądotwórcze (I i II fazowe razem) , węże tłoczne W odc.( tj. 308 km), węże tłoczne W odc., węże tłoczne W odc. drabiny pożarnicze (nasadkowe i wysuwane) Wiele OSP jest już bardzo dobrze wyposażone w sprzęt do prowadzenia działań przedmedycznych. Na wyposażeniu OSP znajduje się m.in.: zestawy ratownicze OSP R1 (z tlenoterapią) - 286, zestawy ratownicze OSP R1 (bez tlenoterapii) - 227, nosze - 358, sanie (deski, łodzie) lodowe W dysponowaniu do działań ratowniczo-gaśniczych OSP ważną rolę spełniają środki łączności i alarmowania. 11

12 Ważną rolę w tym systemie odgrywa System Selektywnego Wywoływania (SSW). Radiowe uruchamianie syren elektrycznych zamontowanych na budynkach strażnic OSP przez Miejskie i Powiatowe Stanowiska Kierowania znacznie skraca czas ich wyjazdu do działań ratowniczych. Aktualnie na terenie województwa system selektywnego wywoływania działa w 404 OSP w tym we wszystkich włączonych do KSRG. Ponadto OSP dysponują innymi środkami łączności, do których należy zaliczyć: syreny elektryczne , radiostacje stacjonarne zamontowane na stałe w strażnicach OSP - 255, radiostacje samochodowe , radiostacje nasobne , terminale GPS - 113, pegery W minionych latach dużą uwagę przywiązujemy ds. bezpieczeństwa strażakówratowników OSP, czyli zabezpieczenia w indywidualne środki ochrony osobistej strażaków. OSP w województwie dysponują już dużą ilością sprzętu ochrony dróg oddechowych, tj.: aparaty powietrzne , czujniki bezruchu W roku 2013 w ramach dotacji MSW oraz firm ubezpieczeniowych na umundurowanie ochronne strażaków, hełmy, obuwie specjalne, kominiarki i rękawice specjalne oraz inne części umundurowania przeznaczyliśmy łączną kwotę 1 mln 327 tyś. zł. Natomiast w roku 2014 zaplanowano pomoc na dofinansowanie umundurowania i innych środków ochrony strażaków na ogólną kwotę 1 mln 441 tyś zł. Aktualnie strażacy OSP dysponują następującymi ilościami środków ochrony osobistej: ubrania specjalne(kpl.) , buty(par) , hełmy , kominiarki strażackie , rękawice , kombinezony ochronne przeciw pszczołom i szerszeniom

13 5. Stan wyszkolenia OSP Jednym z podstawowych elementów skuteczności prowadzonych działań ratowniczogaśniczych prowadzonych przez OSP jest odpowiedni stan wyszkolenia strażakówratowników OSP wchodzących w skład JOT-ów OSP. Szkolenia z zakresu podstawowego i specjalistycznego dla strażaków OSP zgodnie z ustawowymi uprawnieniami organizują i prowadzą Komendy Miejskie i Powiatowe Państwowej Straży Pożarnej. Co roku w szkoleniach tych w skali województwa biorą udział setki strażaków OSP, mimo to nadal występują jeszcze duże braki w tym zakresie, ponieważ w OSP następuje duża rotacja strażaków JOT-ów wynikająca z warunków społeczno-ekonomicznych. Nasze OSP wykazują, że aktualny stan wyszkolenia przedstawia się następująco: Rodzaj przeszkolenia Liczba wyszkolonych Liczba wyszkolonych w roku 2013 Pozostaje do przeszkolenia zgodnie z normatywem JOT Strażacy ratownicy OSP Kierowcy konserwatorzy sprzętu ratowniczego Z zakresu ratownictwa technicznego Z zakresu kierowania ruchem drogowym Z zakresu kwalifikowanej pierwszej pomocy Z zakresu działań przeciwpowodziowych i ratownictwa na wodach Z zakresu zabezpieczenia lądowania LPR Płetwonurkowie Nurkowie Sternicy motorowodni Dowódcy OSP Naczelnicy OSP Pilarze do drewna Pilarze do stali i betonu

14 Zarząd Oddziału Wojewódzkiego OSP RP uczestnicząc w procesie szkolenia specjalistycznego strażaków OSP w ramach własnych skromnych możliwości finansowych w roku 2013 przeszkolił na 2 kursach Kwalifikowanej Pierwszej Pomocy 60 strażaków, oraz kolejnych 60 strażaków ratowników OSP na 2 kursach recertyfikacji uprawnień KPP. W roku bieżącym planujemy przeszkolić kolejnych 60 strażaków na kursie KPP i 60 na kursach recyrtyfikacji uprawnień medycznych. W roku 2014 na 2 szkolenia specjalistyczne w Centrum Naukowo-Badawczym Ochrony Przeciwpożarowej w Józefowie k. Otwocka zostało skierowanych 100 Komendantów Gminnych Związku OSP RP woj. podkarpackiego. Tematem tego specjalistycznego szkolenia było : System dopuszczeń w jednostkach ochrony przeciwpożarowej. Znaczenie działalności CNBOP-PIB dla bezpieczeństwa członków OSP, odbiór i weryfikacja wyrobów wprowadzanych do użytkowania w jednostkach OSP. 6. Baza lokalowa OSP Ustawowe zdania stawiane Ochotniczym Strażom Pożarnym, jako jednostkom ochrony przeciwpożarowej wymagają odpowiedniego przygotowania oraz zabezpieczenia sił i środków w celu jeszcze lepszego prowadzenia działań ratowniczych. Te warunki muszą zapewniać m.in. obiekty strażnic nazywane również domami strażaka, w których prowadzą swoją statutową działalność OSP. Aktualnie na terenie województwa podkarpackiego OSP użytkują strażnic, często są to wielofunkcyjne obiekty, służące całemu społeczeństwu danego środowiska. W obiektach strażnic w wielu przypadkach zlokalizowane są środowiskowe świetlice lub ośrodki kultury, punkty poczty a w niektórych nawet ośrodki zdrowia czy też gabinety stomatologiczne. W obiektach strażnic mamy miejsc stanowisk garażowych, w których są konserwowane i przechowywane samochody ratowniczo-gaśnicze i inne pojazdy. W roku 2013 oddano do użytku 23 nowe strażnice a w budowie pozostaje 13 strażnic. Wiele strażnic wymaga remontów i modernizacji, aby zapewnić minimalne potrzeby do spełniania wymogów dla strażnic, w których funkcjonuje podmiot ratowniczych. Obecnie w remoncie jest 174 strażnice a 83 jest rozbudowywanych. Zarząd Oddziału Wojewódzkiego ZOSP RP w ramach dostępnych środków finansowych na zadania zlecone z MSW w roku 2013 przeznaczył kwotę 79 tyś. zł pozwalającą jedynie dokonać drobne i kosmetyczne naprawy w kilkudziesięciu strażnicach OSP. W roku 2014 na drobne remonty strażnic przekazano nam kwotę zł. Sporządził: Zatwierdził: Edward Szlichta Dyrektor ZW OW ZOSP RP Janusz Konieczny Prezes ZOW ZOSP RP 14