Stosunki prawne. PPwG

Transkrypt

1 Stosunki prawne PPwG

2 Stosunki prawne Stosunek prawny - stosunek społeczny uregulowany prawem Art Kodeksu cywilnego Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Fakty prawne przyczyna powstania, zmiany oraz wygaśnięcia stosunku prawnego z reguły przewidziane w hipotezie normy prawnej wielość klasyfikacji, typologii faktów prawnych 2

3 Struktura stosunku prawnego Stosunek prawny sprzedaży Treść stosunku prawnego Obowiązek wydania rzeczy Prawo żądania rzeczy Prawo żądania zapłaty Obowiązek zapłaty Podmiot A np. gmina Podmioty Podmiot B np. J. Kowalski Przedmiot stosunku prawnego np. pies, gazeta, nieruchomość 3

4 Typologia faktów prawnych Zgodne Zależne (zachowania faktyczne i prawne) Niezgodne Niezależne (zdarzenia) przestępstwa Stanowienie prawa Stosowanie prawa delikty wykroczenia Akty dwu- i wielostronne Akty jednostronne 4

5 Podmioty stosunków prawnych Osoby fizyczne konsument - osoba fizyczna dokonująca czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową Osoby prawne Jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi posiadające zdolność prawną 5

6 Podmioty stosunku prawnego osoby fizyczne (1) Osoby fizyczne: zdolność prawna możność uczestnictwa w stosunkach prawnych, posiadania praw i obowiązków nabycie i utrata zdolności prawnej każdy człowiek od chwili urodzenia ma zdolność prawną zdolność do czynności prawnych zdolność do samodzielnego (własnymi oświadczeniami woli) nabywania praw i obowiązków nabycie i utrata zdolności do czynności prawnych: osiągnięcie pełnoletności ukończenie 18 lat zawarcie związku małżeńskiego możliwość częściowego ograniczenia zdolności do czynności prawnych lub całkowitego jej pozbawienia z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych (ubezwłasnowolnienie częściowe lub całkowite) 6

7 Podmioty stosunku prawnego osoby fizyczne (2) ograniczona zdolność do czynności prawnych: od 13 lat dysponowanie zarobkiem, przedmiotami oddanymi do wyłącznego użytku umowy w drobnych bieżących sprawach życia codziennego wymóg potwierdzenia innej umowy przez przedstawiciela ustawowego osoby częściowo ubezwłasnowolnione osoby niezdolne do czynności prawnych: osoby do 13 lat umowy w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, nie prowadzące do rażącego pokrzywdzenia osoby niezdolnej do czynności prawnych osoby całkowicie ubezwłasnowolnione 7

8 Podmioty stosunku prawnego osoby prawne (1) Osoby prawne: jednostki, którym przepisy przyznają osobowość prawną (związki ludzi i środków materialnych powołane do realizacji określonych zadań) Kategorie osób prawnych: podmioty gospodarcze: spółka akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółdzielnia, jednostka badawczo-rozwojowa, przedsiębiorstwo państwowe podmioty publiczne: Skarb Państwa, gmina, powiat, województwo podmioty usług społecznych: szkoły wyższe, publiczne zakłady opieki zdrowotnej, instytucje kultury podmioty zrzeszeniowe: partie polityczne, stowarzyszenia, związki zawodowe, kościoły i ich jednostki organizacyjne, fundacje, związki zawodowe, izby gospodarcze 8

9 Podmioty stosunku prawnego osoby prawne (2) Osoby prawne: Podstawy działania - ustawa i statut Rozstrzygnięcia ustawowe: - tworzenie osoby prawnej (umowa, jednostronne oświadczenie woli, ustawa) - zakres działania osoby prawnej (rodzaj dozwolonej działalności) - organy osoby prawnej (organ reprezentujący uczestników, zarząd, organ nadzoru) - znoszenie osoby prawnej (likwidacja, upadłość) Nabycie osobowości prawnej (wpis do rejestru, z mocy prawa) Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych osób prawnych Wyłączenie odpowiedzialności innych osób za zobowiązania osoby prawnej 9

10 Podmioty stosunku prawnego ułomne osoby prawne Jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi posiadające zdolność prawną (ułomne osoby prawne) spółki osobowe jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna wspólnoty mieszkaniowe, stowarzyszenia zwykłe odpowiednie stosowanie przepisów o osobach prawnych we własnym imieniu nabywają prawa, zaciągają zobowiązania i występują w sprawach sądowych w razie niewypłacalności stosuje się subsydiarną odpowiedzialność uczestników 10

11 Przedmiot i treść stosunku prawnego Przedmiot stosunku prawnego dobro lub zachowania służące celom lub interesom stron stosunku np. rzeczy, świadczenia niematerialne, prawa osobiste Treść stosunku prawnego prawa i obowiązki stron stosunku wynikające z czynności prawnych lub ustawy np. prawa i obowiązki stron umowy sprzedaży 11

12 Rodzaje stosunków prawnych Stosunki cywilne równorzędność stron, dobrowolność nawiązania stosunku, swobodne określanie treści, sankcja egzekucyjna, nieważności Stosunki administracyjne jedną stroną stosunku organ publiczny, nierównorzędność stron, stosunki nawiązywane za zgodą obu stron lub jednostronnie, treść stosunku ustalona normami bezwzględnie obowiązującymi lub rozstrzygnięciem organu, sankcja egzekucyjna, kary pieniężne Stosunki prawnokarne nawiązywane w wyniku popełnienia czynu zabronionego, pomiędzy państwem, sprawcą i pokrzywdzonym, bezwzględnie obowiązujące normy, sankcje karne Stosunki dwustronne (umowa sprzedaży) i wielostronne (umowa spółki) 12