Propozycje zagospodarowania istniej¹cych a niewykorzystanych otworów wiertniczych w rejonie Podhala
|
|
- Wacława Pawlak
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energi¹ Polskiej Akademii Nauk nr 77, rok 2010 Katarzyna BATKIEWICZ* Propozycje zagospodarowania istniej¹cych a niewykorzystanych otworów wiertniczych w rejonie Podhala Streszczenie: W Polsce najlepiej rozpoznanymi i wykorzystywanymi s¹ wody termalne Niecki Podhalañskiej. Spoœród oko³o dwudziestu otworów wiertniczych wykonanych w tym rejonie, kilkanaœcie nadaje siê do eksploatacji wód termalnych. Czêœæ z nich wykorzystywana jest w celu pozyskania i zaopatrywania mieszkañców Podhala w ciep³o do przygotowania ciep³ej wody u ytkowej i centralnego ogrzewania. Kolejne w oœrodkach rekreacyjno-balneoterapeutycznych s³u ¹ do zaopatrywania basenów w ciep³e i lecznicze wody, b¹dÿ do ogrzania wód znajduj¹cych siê ju w basenach. Istnieje jednak pewna liczba otworów, które na chwilê obecn¹ nie s¹ wykorzystywane. W artykule przedstawiono ogóln¹ charakterystykê wód termalnych Niecki Podhalañskiej ze szczególnym uwzglêdnieniem mo liwoœci wykorzystania wód wystêpuj¹cych w niezagospodarowanych otworach. Wody te charakteryzuj¹ bogate w³aœciwoœci termiczne, chemiczne oraz lecznicze. Zaproponowano wykorzystanie tych otworów zarówno w celach ciep³owniczych jak i balneologiczno-rekreacyjnych. S³owa kluczowe: geotermia, wody termalne, geotermia Podhalañska, otwory wiertnicze Proposals for development of existing and unused wells in the Podhale region Abstract: In Poland, the most identified and used thermal waters are in the Podhale Basin. Of the twenty boreholes drilled in this region, several are suitable for exploitation of thermal water. Some of them are used to acquire and supply the inhabitants of Podhale in the heat - the hot water and central heating. Further, in recreation centers are used to supply pools by the warm and healing water, or to heat the water already in the pools. However, there are a number of exist boreholes but at the moment are not used. The article presents the general characteristics of thermal waters of Podhale Basin with particular reference to the use of water present in the unused boreholes. They have opportune properties of thermal, chemical and medicinal. Proposes the use of these boreholes for heating and for recreation. Key words: geothermal heat, geothermal water, geothermal water in Podhale, boreholes * Mgr in., Zak³ad Geotechnologii, Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energi¹ PAN, Kraków; batkiewicz@min-pan.krakow.pl 77
2 Wprowadzenie Wody termalne na terenie Podhala wykorzystywane s¹ od wielu lat. Pierwsze informacje na ten temat donosz¹, i wody ze Ÿród³a w Jaszczurówce o temperaturze oko³o 20 C by³y stosowane do k¹pieli przez miejscowych górali. Badania hydrogeologiczne Niecki Podhalañskiej oraz pod³o a tej struktury prowadzone by³y ju w XIX wieku przez Ludwika Zejsznera ( ) geologa i mineraloga. Stwierdzi³ on, e temperatura wód roœnie wraz z g³êbokoœci¹ z której pochodz¹, a ich wydajnoœæ zale y od charakteru ska³, ich szczelinowatoœci oraz stopnia pokrycia utworami czwartorzêdowymi (Zejszner 1845). Odkrywc¹ wód termalnych na podstawie g³êbokich otworów wiertniczych na Podhalu jest profesor Stanis³aw Soko³owski ( ). W latach wierceniami poszukiwawczymi odkry³ on w Zakopanem na Anta³ówce ciep³¹ wodê, która umo liwi³a otwarcie p³ywalni (Soko³owski 1965). Tak e postaæ geologa naftowego Juliana Soko³owskiego ( ) wpisa³a siê w historiê wód geotermalnych na Podhalu, a tak e w ca³ej Polsce. Dostrzeg³ on, e teren naszego kraju po³o ony jest na bogatych zasobach wód termalnych, mog¹cych stanowiæ niewyczerpane Ÿród³a energii. Opracowa³ metodykê wykorzystywania tej energii oraz kierowa³ zespo³em projektantów i budowniczych pierwszego w Polsce doœwiadczalnego zak³adu geotermalnego w Bañskiej-Bia³ym Dunajcu (Soko³owski 1988). Równie Roman Ney prowadzi³ badania nad opracowaniem podstaw naukowych dotycz¹cych energii geotermalnej (Ney 2001). Obecnie wody te s¹ wykorzystywane g³ównie przez Przedsiêbiorstwo Energetyki Cieplnej Geotermia Podhalañska w celach ciep³owniczych oraz przez Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energi¹ Polskiej Akademii Nauk do badañ naukowych nad ró norakim (kaskadowym) ich wykorzystaniem, którymi zajmuje siê specjalnie w tym celu utworzone Laboratorium Geotermalne w Bañskiej Ni nej oraz ca³y zespó³ Zak³adu Energii Odnawialnej w Krakowie. Wiele prac na ten temat zosta³o opublikowanych przez m.in.: Beatê Kêpiñsk¹ (Ci¹g³o, Kêpiñska 2008; Kêpiñska, owczowska 2004), Wies³awa Bujakowskiego (Bujakowski 2000), Józefa Chowañca (Chowaniec, Nagy 2003) i innych. 1. G³êbokie otwory geotermalne na obszarze Niecki Podhalañskiej W latach piêædziesi¹tych XX wieku rozpoczêto prospekcjê regionu podhalañskiego metodami geologicznymi, przy pomocy wierceñ p³ytkich i g³êbokich. By³y to otwory poszukiwawcze za rop¹ i gazem, jednak w wiêkszoœci z nich uzyskano wyp³yw gor¹cych wód. W 1958 roku odwiercono metod¹ udarow¹ otwór w Jaszczurówce o g³êbokoœci koñcowej 150,3 m dla uzyskania wód termalnych. Podwy szon¹ temperaturê wody (22,7 C) stwierdzono na g³êbokoœci 20,0 m podczas przewiercania warstw numulitowych, natomiast poni ej, w dolomitach œrodkowo- triasowych nast¹pi³ spadek temperatury wody w otworze na skutek dop³ywu wód zimnych z potoku Olczyskiego. W 1960 roku zapad³a decyzja w sprawie wykonania otworu wiertniczego na Anta³ówce w Zakopanem. Wiercenie mia³o dostarczyæ danych dotycz¹cych wg³êbnej budowy geologicznej, w szczególnoœci zagadnieñ strukturalnych, regionalno-tektonicznych, litologiczno-sedymentacyjnych, stratygraficznych oraz surowcowo-hydrogeologicznych. W 1963 r. wykonano pierwszy g³êboki otwór badawczy Zakopane IG-1, w którym stwierdzono kilka poziomów wód geotermalnych. 78
3 W latach wykonano dwa kolejne otwory: Siwa Woda IG-1 i Hruby Regiel IG-2. Kolejnym wierceniem w po³udniowej czêœci niecki Podhala by³ otwór Zakopane-2, wykonany w 1975 roku, do g³êbokoœci 1113,0 m. Otwór zaprojektowany by³ do 1600 m, jednak e napotkanie zasobnego horyzontu wód termalnych w utworach wêglanowego eocenu spowodowa³o zatrzymanie wiercenia na g³êbokoœci mniejszej od zaplanowanej. W 1976 roku wykonano dwa nastêpne otwory hydrogeologiczne: Staników leb S-l i Staników leb S-2, w s¹siedztwie Stanikowego lebu u podnó a regli zakopiañskich. Najg³êbszym na obszarze niecki Podhala jest otwór Bañska IG-1 (5261,0 m), wykonany w latach W otworze tym w serii eocenu œrodkowego i triasu œrodkowego udokumentowano w 1981 roku wody termalne o wydajnoœci samowyp³ywu 60 m 3 /h i temperaturze na wyp³ywie 72 C. Po badaniach w latach zatwierdzono dla tego otworu wydajnoœæ przy samowyp³ywie 120 m 3 /h i temperaturze wody na wyp³ywie 82 C. Na prze³omie 1985/1986 roku wykonany zosta³ przez PIG w miejscowoœci Ma³e Ciche otwór Zazadnia IG-1 o g³êbokoœci 680,0 m. Po przewierceniu na g³êbokoœci 650,0 m serii warstw zakopiañskich nast¹pi³ samowyp³yw wody z utworów eocenu wêglanowego, pocz¹tkowo przed zafiltrowaniem, w iloœciach oko³o 60 m 3 /h o mineralizacji mg/dm 3 i temperaturze 22 C. W 1986 roku zrealizowano w Zakopanem kolejny otwór hydrogeologiczny Skocznia IG-1, o g³êbokoœci 700,0 m. Przyp³yw wód termalnych nast¹pi³ ze ska³ mezozoiku zalegaj¹cych bezpoœrednio pod zlepieñcami eocenu. Udokumentowano wydajnoœæ 22,75 m 3 /h wody o mineralizacji 335,0 mg/dm 3 i temperaturze 16,8 C przy depresji 80,0 m. W latach zrealizowano wiercenia maj¹ce na celu okreœlenie zasobów i warunków eksploatacji surowców energetycznych w Niecce Podhalañskiej. Spoœród przewidzianych i zatwierdzonych do wykonania dziewiêciu g³êbokich wierceñ, szeœæ zrealizowano, w tym piêæ w rejonie Niecki Podhalañskiej (otwory: Poronin PAN-1, Bia³y Dunajec PAN-1, Furmanowa PIG-1, Chocho³ów PIG-1, Bukowina Tatrzañska PIG/PNiG-1), a szósty otwór Nowy Targ PIG-1 usytuowany by³ ju poza Nieck¹ Podhalañsk¹, w po³udniowej strefie p³aszczowiny magurskiej. Polska Akademia Nauk Centrum Podstawowych Problemów Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energi¹ (Obecnie Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energi¹ Polskiej Akademii Nauk) zrealizowa³a w latach dwa otwory: w Bia³ym Dunajcu (Bia³y Dunajec PAN-1) i w Poroninie (Poronin PAN -1). Otwory Bañska IG-1 i Bia³y Dunajec PAN-1 po po³¹czeniu ich ruroci¹giem przesy³owym sta³y siê w 1990 r. podstaw¹ funkcjonowania pierwszego w Polsce Doœwiadczalnego Zak³adu Geotermalnego. Pañstwowy Instytut Geologiczny zrealizowa³ w latach trzy otwory zlokalizowane w miejscowoœciach: Z¹b (Furmanowa PIG-1), Chocho³ów (Chocho³ów PIG-1) i Bukowina Tatrzañska (Bukowina Tatrzañska PIG/PNiG-1). Natomiast w latach wykonano na Podhalu dwa otwory za wodami termalnymi: Bañska PGP-1 i Bia³y Dunajec PGP-2, które równie dostarczy³y wielu danych na temat wystêpowania i mo liwoœci wykorzystania wód termalnych. Wody geotermalne uzyskano tak e w otworach Szymoszkowa GT-1 w Zakopanem i Bia³ka GT-1 w Bia³ce Tatrzañskiej. Wod¹ termaln¹ z otworu Szymoszkowa GT-1 od 2009 roku nape³niany jest w sezonie letnim basen na Polanie Szymoszkowej, natomiast z odwiertu Bia³ka GT-1 planuje siê podobne wykorzystanie nape³nianie basenów i podgrzewanie wody w maj¹cym tam powstaæ oœrodku rekreacyjnym (Batkiewicz 2008; Chowaniec, Nagy 2003; Bujakowski 2000; Ney 2001). 79
4 2. W³aœciwoœci wód termalnych Podhala w niewykorzystanych otworach wiertniczych Spoœród oko³o dwudziestu otworów wiertniczych wykonanych w rejonie Niecki Podhalañskiej, z kilkunastu mo na eksploatowaæ wody termalne (rys. 1). Jedynie trzy z nich wykorzystywane s¹ w celach ciep³owniczych (Bañska IG-1, Bañska PGP-1, Bia³y Dunajec PGP-2), nastêpne trzy w oœrodkach rekreacyjno-balneoterapeutycznych (Zakopane IG-1, Zakopane 2, Bukowina Tatrzañska PIG/PNiG-1), jeden jest chwilowo nieczynny (Bia³y Dunajec PAN-1), natomiast pozosta³e s¹ niewykorzystane (Zazadnia IG-1, Siwa Woda IG-1, Poronin PAN-1, Furmanowa PIG-1, Chocho³ów PIG-1). W tabeli 1 przedstawiono litologiê i wiek warstw wodonoœnych wód geotermalnych, g³êbokoœæ, zatwierdzone zasoby oraz temperatury wód wydobytych z tych odwiertów na wyp³ywie. Temperatury podhalañskich wód termalnych s¹ g³ównym czynnikiem fizycznym przemawiaj¹cym za ich wykorzystaniem zarówno w ciep³ownictwie, jak i w balneoterapii oraz rekreacji. Temperatury powy ej 20 C pozwalaj¹ pomin¹æ element przygotowania wód do zabiegów leczniczych, jakim jest ich podgrzewanie, co jest niezbêdne w przypadku ch³odnych wód mineralnych czy swoistych. Daje to wymierne efekty ekonomiczne w postaci minimalizacji kosztów wydatkowanej energii. Za pomoc¹ zabiegów kinezyterapeutycznych (ró nych form wysi³ku fizycznego) przeprowadzanych w wodach geotermalnych leczy siê Bia³ka GT-1 Szymoszkowa GT-1 Rys. 1. Lokalizacja odwiertów geotermalnych w obszarze Niecki Podhalañskiej oraz schemat kierunków przep³ywu wód podziemnych w obrêbie poziomu geotermalnego (Ci¹g³o 2007 ze zmianami autora) Fig. 1. Location of geothermal wells in the area of the Podhale Basin, and pattern of groundwater flow directions within the geothermal level (Ci¹g³o 2007 with author changes) 80
5 TABELA 1. Niewykorzystane obecnie otwory wiertnicze, w których stwierdzono wody geotermalne; litologia i wiek geotermalnych poziomów wodonoœnych, g³êbokoœæ, zasoby i temperatura tych wód (na podstawie Ci¹g³o, Kêpiñska 2008) TABLE 1. Currently unused wells with geothermal water; lithology and age of the geothermal aquifers, depth, resources and the temperature of the water (based on Ci¹g³o, Kêpiñska 2008) Nazwa otworu Ska³y zbiornikowe (wiek) G³êbokoœæ otworu [m]; Wysokoœæ [m n.p.m.] Zatwierdzone zasoby [m 3 /h] Temperatura [ C] wapienie dolomitowe, zlepieñce Siwa Woda IG-1 (eocen œrodkowy)- dolomity (trias œrodkowy) 856, ,0 wapienie numulitowe i zlepieñce Zazadnia IG-1 (eocen œrodkowy) , wapienie i dolomity zbrekcjonowane Poronin PAN-1 (trias œrodkowy) 3003, ,0 zlepieñce (eocen œrodkowy)- Furmanowa PIG-1 piaskowce (jura)- wapienie (jura i kreda) 2324, ,5 1010,0 dolomity zbrekcjonowane i wapienie Chocho³ów PIG-1 (trias œrodkowy) 3572, ,0 81
6 wiele schorzeñ zwi¹zanych z narz¹dem ruchu, zarówno u osób doros³ych, jak i u dzieci, na przyk³ad z pora eniem mózgowym (Ci¹g³o, Kêpiñska 2008). Wody termalne dzia³aj¹ uspokajaj¹co, nasennie, przyczyniaj¹ siê do odprê enia psychicznego, z regu³y zmniejszaj¹ apetyt. Na procesy przemiany materii dzia³aj¹ aktywizuj¹co. Wentylacja p³uc wzrasta tym wiêcej, im wy sza jest temperatura wody (Ci¹g³o 2007). Wody stwierdzone w otworach Zazadnia IG-1 (22 C) i Siwa Woda IG-1 (20 C) nadaj¹ siê do bezpoœredniego wykorzystania w lecznictwie lub rekreacji. Wysokie temperatury wód eksploatowanych z otworów Chocho³ów PIG-1, Furmanowa PIG-1 i Poronin PAN-1 wymagaj¹ obni enia temperatury do co najmniej 42 C, aby mog³y byæ przeznaczone do k¹pieli w basenach leczniczych i rekreacyjnych. Daje to mo liwoœæ wykorzystania tych wód w sposób kaskadowy, gdzie w kolejnym stopniu kaskady w momencie obni enia temperatury do ¹danej wartoœci wykorzystana by³aby ona do balneoterapii i rekreacji (Ci¹g³o, Kêpiñska 2008). Podhalañskie wody termalne mog¹ byæ z powodzeniem stosowane zarówno w celach rekreacyjnych, jak i balneoterapeutycznych, ze wzglêdu na ich sk³ad chemiczny. Ich stosunkowo niska mineralizacja która nie przekracza 3 g/dm 3 mieœci siê w przedziale mineralizacji dopuszczalnej do stosowania w balneoterapii i rekreacji. Maksymalna dopuszczalna mineralizacja wód u ywanych w k¹pielach leczniczych zosta³a okreœlona na poziomie 60 g/dm 3, w przypadku zastosowañ w rekreacji 35 g/dm 3. Lecznicze w³aœciwoœci podhalañskich wód geotermalnych zosta³y stwierdzone na tle informacji dotycz¹cych wód mineralnych zawieraj¹cych analogiczne sk³adniki chemiczne: fluor, stront, potas, krzem, zwi¹zki siarki (Ci¹g³o, Kêpiñska 2008). W tabeli 2 podano mineralizacjê i sk³ad chemiczny wód w poszczególnych odwiertach (za pomoc¹ wzoru Kur³owa). Z punktu widzenia balneoterapii najcenniejszymi sk³adnikami chemicznymi wód geotermalnych Podhala s¹ siarczki i siarkowodór. Wysokie ich zawartoœci udokumentowano w otworze Furmanowa PIG-1 (ok. 12,5 mg/dm 3 ) i Chocho³ów PIG-1 (ok. 4,7 mg/dm 3 ). Wody siarczanowe (z najwiêksz¹ zawartoœci¹ anionu ) nawiercono otworami Chocho³ów PIG-1 oraz Poronin PAN-1. Wody geotermalne z zawartoœci¹ gazowego H 2 S nawiercono w otworze Siwa Woda IG-1. Wody siarczkowo-siarkowodorowe s¹ najsilniej dzia³aj¹cymi na organizm cz³owieka wodami leczniczymi. Dzia³aj¹ przeciwalergicznie, przeciwbólowo, przeciwgrzybiczo i przeciwpaso ytniczo. Wody siarczanowe posiadaj¹ w swym sk³adzie du o wiêcej siarki ogólnej ni wody siarczkowo-siarkowodorowe; te drugie zawieraj¹ siarkê dwuwartoœciow¹ najbardziej czynn¹ biologicznie, dlatego te w balneoterapii to one maj¹ wiêksze znaczenie. Do schorzeñ leczonych przez te wody nale ¹ choroby narz¹du ruchu (uk³adu kostnego, stawów), zaburzenia kr¹ enia, nadciœnienie têtnicze, choroby narz¹dów rozrodczych, choroby dermatologiczne, zatrucia metalami ciê kimi i nerwice (Ci¹g³o, Kêpiñska 2008). Wody termalne Podhala mog¹ oddzia³ywaæ zatem leczniczo i terapeutycznie ze wzglêdu na kryteria zarówno chemiczne, jak i fizyczne (temperaturê). Te dwa kryteria wystêpuj¹ce jednoczeœnie na ogó³ wzmacniaj¹ wzajemnie swe dzia³anie lecznicze (Górecki, Hajto 2006), co tym bardziej przekonuje o prawid³owoœci efektywnego wykorzystania tych wód. Sk³ad chemiczny ocenianych wód Podhala wskazuje, e mog¹ one wywieraæ korzystne dzia³anie biologiczne w stosowaniu zewnêtrznym, ale tak e jako podawane do picia. Istotne znaczenie przy takim podawaniu bêdzie mia³a zawartoœæ i stê enie siarczanów i chlorków wapnia oraz sodu przy wspó³udziale znacz¹cych iloœci siarczków. Nale y siê spodziewaæ, e bêdzie to dzia³anie stymuluj¹ce przemianê materii, czynnoœæ wydzielnicz¹ trzustki 82
7 TABELA 2. Niewykorzystane obecnie otwory wiertnicze w których stwierdzono wody geotermalne: ich mineralizacja i sk³ad chemiczny (za pomoc¹ wzoru Kur³owa) oraz mo liwoœæ wykorzystania (na podstawie Ci¹g³o, Kêpiñska 2008, z uzupe³nieniami autora) TABELA 2. Currently unused wells with geothermal water: their mineralization and chemical composition (using the Kur³ow formula), (based on Ci¹g³o, Kêpiñska 2008, with author s additions) Nazwa otworu Wyniki analiz chemicznych (wzór Kur³owa) Mineralizacja ogólna [g/dm 3 ] Mo liwoœci wykorzystania 59, 3 31, 7 44, 35, 0, , 426 HCO SO CO Cl Siwa Woda IG-1 H2 S M , 287, 07, Mg Na K Ca Sr 0,426 lecznictwo, rekreacja, pompy ciep³a Zazadnia IG-1 M 58, 2 40, 3 1, HCO SO Cl , 318, 63, Ca Mg Na K 0,187 rekreacja, pompy ciep³a Poronin PAN-1 M 39, 3 37, 4 23, SO HCO Cl , 4 37, 1 16, 5 Na K Ca Mg 1,137 ciep³ownictwo, odladzanie jezdni Furmanowa PIG-1 M 81, 5 12, 9 56, HCO Cl SO , 6 31, 3 17, 0 Na K Ca Mg 0,583 k¹pielisko, balneologia i rekreacja Chocho³ów PIG-1 M 77, 1 16, 5 6, SO HCO Cl , 4 25, 1 19, 4 Ca Na K Mg 1,244 rekreacja, lecznictwo, ciep³ownictwo lub kaskada wszystkich tych elementów,,,,, 83
8 i woreczka ó³ciowego. Wiadomo te, e obecnoœæ siarczanów, sodu i magnezu korzystnie dzia³a w przewlek³ych schorzeniach jelita grubego. Wody te (z wyj¹tkiem s³abozmineralizowanej wody z otworu Furmanowa) mog³yby byæ zalecane do picia chorym na cukrzycê, w stanach zapalnych jelita grubego i oty³oœci. Znaczna zawartoœæ fluorków w wodzie z otworów Bia³y Dunajec i Bañska jest jednak przeciwwskazaniem do d³ugotrwa³ego stosowania tych wód. Natomiast zawartoœæ sk³adników niepo ¹danych lub uznanych za szkodliwe dla zdrowia (azotany, azotyny, metale ciê kie) nie budzi zastrze eñ zdrowotnych (Pañstwowy Zak³ad Higieny ). Zatem obszarem prowadzenia dzia³alnoœci leczniczej i gospodarczej mo e byæ stosowanie wód termalnych do kuracji pitnych i butelkowania wód (Kêpiñska, owczowska 2004). 3. Niewykorzystane odwierty propozycje ich zagospodarowania Ze wzglêdu na wysokie koszty nowych wierceñ, powinno siê zwracaæ uwagê na odwierty ju istniej¹ce, w których stwierdzono wody geotermalne, a które dotychczas nie zosta³y zagospodarowane. Przyk³adem mo e byæ oœrodek rekreacyjny w Szaflarach Termy Podhalañskie, który do swojej dzia³alnoœci wykorzystuje wykonany wczeœniej otwór, wykorzystywany tak e w ciep³ownictwie. Jak ju wczeœniej wspomniano, na terenie Niecki Podhalañskiej istnieje kilka takich otworów wiertniczych z mo liwoœci¹ eksploatacji wód termalnych, dotychczas niewykorzystanych. S¹ to: Siwa Woda IG-1, Zazadnia IG-1, Poronin PAN-1, Furmanowa PIG-1, Chocho³ów PIG-1. Wody termalne stwierdzone w otworach Zazadnia IG-1 (22 C) i Siwa Woda IG-1 (20 C) ze wzglêdu na niskie temperatury nadaj¹ siê jedynie do bezpoœredniego wykorzystania w lecznictwie lub rekreacji b¹dÿ do wykorzystania w produkcji energii za pomoc¹ pomp ciep³a. Z otworu Siwa Woda IG-1 ze wzglêdu na nisk¹ wydajnoœæ (4 m 3 /h) eksploatacja wody termalnej mog³aby byæ nieekonomiczna. Jest jednak jedynym otworem w tym rejonie, w którym stwierdzono siarkowodór w postaci gazowej. Wody o zawartoœci tego gazu s¹ najsilniej dzia³aj¹cymi na organizm cz³owieka wodami leczniczymi (Ci¹g³o, Kêpiñska 2008). By³oby zatem warto wykorzystaæ te wody choæ w niewielkiej iloœci do k¹pieli leczniczych. Natomiast otwór Zazadnia IG-1 ulokowany jest w miejscowoœci Ma³e Ciche na wschód od Zakopanego gdzie zaczynaj¹ siê szlaki turystyczne, sk¹d bezpoœrednio mo na wyruszyæ w Tatry. Osi¹ga on wiêksz¹ wydajnoœæ (25,1 m 3 /h), co pozwala na jego bezpoœrednie wykorzystanie przy nape³nianiu basenu rekreacyjnego, do pracy pomp ciep³a albo te w miarê spadku temperatury najpierw do nape³niania basenów, a nastêpnie w pompach ciep³a. Oœrodek rekreacyjny w tamtym miejscu cieszy³by siê prawdopodobnie bardzo du ym powodzeniem. W bezpoœrednim s¹siedztwie otworu Poronin PAN-1 (rys. 2) znajduje siê niewielki obszar mo liwy do zagospodarowania. Powodem jest ograniczenie z jednej strony przez potok Poroniec, a z drugiej strony g³ówn¹ drog¹ prowadz¹c¹ do Zakopanego ( zakopiank¹ ). Budowa w tym miejscu oœrodka rekreacyjnego praktycznie nie by³aby mo liwa. W takiej sytuacji mo na by rozwa yæ przesy³ wody termalnej ruroci¹giem w inne miejsce, w którym powsta³by taki oœrodek. Innym rozwi¹zaniem przy tak korzystnych parametrach eksploatacji (90 m 3 /h i 63 C) by³oby byæ mo e wykorzystanie tej wody w ciep³ownictwie, poniewa teren ten jest zabudowany i nieopodal znajduj¹ siê budynki mieszkalne, w ró ny 84
9 Rys. 2. G³owica otworu Poronin PAN-1 Fig. 2. Head hole Poronin PAN-1 sposób zaopatrywane w ciep³o (niejednokrotnie kot³y wêglowe). Kolejn¹ mo liwoœci¹ wykorzystania wody termalnej znajduj¹cej siê w bliskim s¹siedztwie g³ównej drogi prowadz¹cej do miejscowoœci tak chêtnie odwiedzanej przez turystów mo e byæ odladzanie jezdni i mostu prowadz¹cych do Zakopanego, podobnie jak w Islandii, która jest przodownikiem w wykorzystaniu energii z wód geotermalnych. Otwór Furmanowa PIG-1 po³o ony jest na wysokoœci 1010 m n.p.m. (wy ej ni miasto Zakopane), co determinuje u ycie pomp g³êbinowych do wydobycia wód, znajduj¹cych siê tutaj w warunkach subartezyjskich. Mimo to otwór ujmuje wody z zatwierdzonymi zasobami eksploatacyjnymi w iloœci 90 m 3 /h, i temperaturze wody na wyp³ywie 60,5 C. Charakteryzuj¹ siê one podwy szon¹ zawartoœci¹ fluorków, strontu, boru i krzemionki, czyli sk³adników wykorzystywanych w balneoterapii (Ci¹g³o, Kêpiñska 2008). Odwiert wykonano w niedalekiej odleg³oœci od samej Guba³ówki (rys. 3) i w odró nieniu od otworu Poronin PAN-1 znajduje siê tutaj zdecydowanie wiêkszy obszar, gdzie z pewnoœci¹ da³oby siê umiejscowiæ oœrodek leczniczo-rekreacyjny, do którego bez adnych w¹tpliwoœci przyje d aliby turyœci. Otwór Chocho³ów PIG-1 znajduje siê na granicy Chocho³owa i Witowa w bezpoœrednim s¹siedztwie wolnostoj¹cych, pojedynczych domów mieszkalnych (rys. 4). Otwór ten po³o- ony jest nieopodal przejœcia granicznego Chocho³ów Sucha Hora. Temperatura mo liwych do eksploatacji wód wynosi 82 C, a wydajnoœæ 190 m 3 /h (jedne z najwy szych na Podhalu). Dodatkowo mamy tu do czynienia z wodami mineralnymi, które z uwagi na mineralizacjê ogóln¹, temperaturê, zawartoœæ fluorków, podwy szone iloœci strontu i krzemionki, zaliczane s¹ do wód potencjalnie leczniczych (Ci¹g³o, Kêpiñska 2008). Budowa oœrodka 85
10 Rys. 3. G³owica otworu Furmanowa PIG-1 oraz najbli sze otoczenie Fig. 3. Head hole Furmanowa PIG-1 and its surroundings Rys. 4. G³owica otworu Chocho³ów PIG-1 Fig. 4. Head hole Chocho³ów PIG-1 86
11 rekreacyjno-leczniczego w tej czêœci Podhala z pewnoœci¹ zatrzyma³aby wielu turystów udaj¹cych siê na S³owacjê do basenów geotermalnych przez pobliskie przejœcie graniczne. Równie korzystna temperatura pozwala rozpatrywaæ wody z tego odwiertu tak e pod k¹tem ciep³ownictwa: wykorzystane mog³yby byæ nie tylko w basenach rekreacyjnych oraz rekreacyjno-leczniczych, ale równie wejœæ miêdzy innymi w system centralnego ogrzewania i przygotowania ciep³ej wody u ytkowej dla oœrodka rekreacyjnego oraz okolicznych budynków mieszkalnych. Podsumowanie W celach eksploatacji wód termalnych wykonywane s¹ g³êbokie otwory wiertnicze. Ze wzglêdu na bardzo wysokie koszty takich wierceñ, w pierwszej kolejnoœci powinno siê zagospodarowywaæ odwierty ju istniej¹ce, w których stwierdzono wody geotermalne, a które dotychczas nie zosta³y wykorzystane. W rejonie Niecki Podhalañskiej wykonano oko³o dwudziestu takich otworów wiertniczych w celu eksploatacji wód termalnych. Niektóre z dotychczas niewykorzystanych (Poronin PAN-1, Furmanowa PIG-1, Chocho³ów PIG-1) charakteryzuj¹ siê bardzo dobrymi parametrami eksploatacyjnymi wód, tak termicznymi jak i wysok¹ wydajnoœci¹, co pozwala na ich szerokie zagospodarowanie w ciep- ³ownictwie. Równie mineralizacja wód w tych otworach pozwala na wykorzystywanie ich z powodzeniem w balneoterapii i rekreacji. Literatura Batkiewicz K., 2008 Zagospodarowanie wód termalnych w rejonie Niecki Podhalañskiej. Praca magisterska, Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydzia³ Wiertnictwa, Nafty i Gazu, Kraków, s Bujakowski W., red., 2000 Energia geotermalna Œwiat Polska Œrodowisko. IGSMiE PAN, Kraków, s. 71. Ci¹g³o J., 2007 W³aœciwoœci balneoterapeutyczne podhalañskich wód geotermalnych. Technika Poszukiwañ Geologicznych. Geotermia, Zrównowa ony Rozwój, nr 1, s Ci¹g³o J., Kêpiñska B., 2008 Mo liwoœci zagospodarowania wód geotermalnych Podhala do celów balneoterapeutycznych i rekreacyjnych. GEOLOGIA kwartalnik AGH, t. 34, z. 3, s Chowaniec J., Nagy S., 2003 Dodatek nr 1 do Dokumentacji hydrogeologicznej dla ustalenia zasobów wód termalnych: otwory Bia³y Dunajec PGP-2 i Bañska PGP-1. Kraków Zakopane, s. 38. Górecki W., Hajto M., 2006 Atlas zasobów geotermalnych na Ni u Polskim. Formacje mezozoiku. AGH GGiOŒ Kraków, s.485. Kêpiñska B., owczowska A, Wody geotermalne w lecznictwie, rekreacji i turystyce. Studia, Rozprawy, Monografie, IGSMiE PAN Kraków, s. 77. Ney R., red., 2001 Wybrane problemy wykorzystania geotermii II. Studia, Rozprawy, Monografie. IGSMiE PAN Kraków, s. 65. Pañstwowy Zak³ad Higieny, Instytut Naukowo-Badawczy Poznañ, 1997 Ocena w³asnoœci leczniczych wód termalnych z otworów geotermalnych na terenie niecki podhalañskiej i mo liwoœci ich wykorzystania do zabiegów balneologicznych. Soko³owski J., 1988 Warunki wystêpowania wód geotermalnych w Polsce i program ich wykorzystania na Podhalu. Technika Poszukiwañ Geologicznych. Geotermia, Zrównowa ony Rozwój. Nr 1 2, s Soko³owski S., 1965 G³êbokie wiercenia w Zakopanem. Wierchy. Nr 34, s Zejszner L., 1845 Pieœni ludu Podhalan, czyli górali Tatrowych polskich zebra³ i wiadomoœci o Podhalanach skreœli³ Ludwik Zejszner. Redakcja Biblioteki Warszawskiej. Warszawa.
12
Andrzej Gonet*, Aleksandra Lewkiewicz-Ma³ysa*, Jan Macuda* ANALIZA MO LIWOŒCI ZAGOSPODAROWANIA WÓD MINERALNYCH REJONU KROSNA**
WIERTNICTWO NAFTA GAZ TOM 22/1 2005 Andrzej Gonet*, Aleksandra Lewkiewicz-Ma³ysa*, Jan Macuda* ANALIZA MO LIWOŒCI ZAGOSPODAROWANIA WÓD MINERALNYCH REJONU KROSNA** 1. WSTÊP Na obszarze Polski wody mineralne
Bardziej szczegółowoMO LIWOŒCI ZAGOSPODAROWANIA WÓD GEOTERMALNYCH PODHALA DO CELÓW BALNEOTERAPEUTYCZNYCH I REKREACYJNYCH
541 GEOLOGIA 2008 Tom 34 Zeszyt 3 541 559 MO LIWOŒCI ZAGOSPODAROWANIA WÓD GEOTERMALNYCH PODHALA DO CELÓW BALNEOTERAPEUTYCZNYCH I REKREACYJNYCH Possibilities of use of the Podhale geothermal waters for
Bardziej szczegółowo1. Wstêp... 9 Literatura... 13
Spis treœci 1. Wstêp... 9 Literatura... 13 2. Potencja³ cieplny i sposoby udostêpniania ciep³a Ziemi... 15 2.1. Parametry charakterystyczne dla potencja³u cieplnego Ziemi... 15 2.2. Rozk³ad pola temperaturowego
Bardziej szczegółowoMO LIWOŒCI WYKORZYSTANIA WÓD TERMALNYCH W NIECCE ÓDZKIEJ
Beata WIKTOROWICZ Pañstwowy Instytut Geologiczny Pañstwowy Instytut Badawczy Oddzia³ Œwiêtokrzyski im. J. Czarnockiego 25-95 Kielce, ul. Zgoda 21 e-mail: beata.wiktorowicz@pgi.gov.pl Technika Poszukiwañ
Bardziej szczegółowoPERSPEKTYWY ZWIÊKSZENIA POZYSKIWANIA CIEP A GEOTERMALNEGO W ŒWIETLE NOWYCH INWESTYCJI ZREALIZOWANYCH NA TERENIE NI U POLSKIEGO
Bogdan NOGA Technika Poszukiwañ Geologicznych Przedsiêbiorstwo Geologiczne POLGEOL S.A. Geotermia, Zrównowa ony Rozwój nr 2/2013 ul. Berezyñska 39, 03-908 Warszawa Instytut Mechaniki Stosowanej i Energetyki
Bardziej szczegółowoOCENA STABILNOŒCI SK ADU CHEMICZNEGO WÓD TERMALNYCH UDOSTÊPNIONYCH ODWIERTAMI BAÑSKA IG-1 i BAÑSKA PGP-1
Justyna MAZURKIEWICZ AGH, Akademia Górniczo-Hutnicza Wydzia³ Geologii, Geofizyki i Ochrony Œrodowiska Katedra Hydrogeologii i Geologii In ynierskiej 30-059 Kraków, al. Mickiewicza 30 e-mail: mazurkiewicz@geol.agh.edu.pl
Bardziej szczegółowoKrzysztof Brudnik*, Jerzy Przyby³o*, Bogumi³a Winid** ZAWODNIENIE Z O A SOLI WIELICZKA NA PODSTAWIE STANU WYCIEKÓW KOPALNIANYCH***
WIERTNICTWO NAFTA GAZ TOM 23/1 2006 Krzysztof Brudnik*, Jerzy Przyby³o*, Bogumi³a Winid** ZAWODNIENIE Z O A SOLI WIELICZKA NA PODSTAWIE STANU WYCIEKÓW KOPALNIANYCH*** 1. WSTÊP Bardzo ³atwa rozpuszczalnoœæ
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR RADY MIEJSKIEJ W ŁODZI z dnia
Druk Nr Projekt z dnia UCHWAŁA NR RADY MIEJSKIEJ W ŁODZI z dnia w sprawie ustalenia stawek opłat za zajęcie pasa drogowego dróg krajowych, wojewódzkich, powiatowych i gminnych na cele nie związane z budową,
Bardziej szczegółowoPRZEGL D NOWYCH OŒRODKÓW REKREACYJNYCH W POLSCE STOSUJ CYCH WODY GEOTERMALNE
Anna STANIK Technika Poszukiwañ Geologicznych Bart³omiej PODLASEK Geotermia, Zrównowa ony Rozwój nr 1 2/2011 Anita RAŒ Akademia Górniczo-Hutnicza Wydzia³ Geologii, Geofizyki i Ochrony Œrodowiska, Ko³o
Bardziej szczegółowoFORUM ZWIĄZKÓW ZAWODOWYCH
L.Dz.FZZ/VI/912/04/01/13 Bydgoszcz, 4 stycznia 2013 r. Szanowny Pan WŁADYSŁAW KOSINIAK - KAMYSZ MINISTER PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ Uwagi Forum Związków Zawodowych do projektu ustawy z dnia 14 grudnia
Bardziej szczegółowoDotychczasowy stan rozwoju geotermii w Polsce i naturalne warunki jej rozwoju
Państwowy Instytut Geologiczny- Państwowy Instytut Badawczy Oddział Karpacki ul. Skrzatów 1, Kraków Dotychczasowy stan rozwoju geotermii w Polsce i naturalne warunki jej rozwoju Józef Chowaniec Warszawa,
Bardziej szczegółowoAndrzej Janocha*, Teresa Steliga*, Dariusz Bêben* ANALIZA BADAÑ NIEKTÓRYCH W AŒCIWOŒCI ROPY NAFTOWEJ ZE Z O A LMG
WIERTNICTWO NAFTA GAZ TOM 24 ZESZYT 1 2007 Andrzej Janocha*, Teresa Steliga*, Dariusz Bêben* ANALIZA BADAÑ NIEKTÓRYCH W AŒCIWOŒCI ROPY NAFTOWEJ ZE Z O A LMG W roku 2001 odkryto nowy obszar ropno-gazowy
Bardziej szczegółowoFig. 1. Liczba referatów przygotowanych na Światowe Kongresy Geotermalne (Horne 2015)
Aneta Sapińska-Śliwa, Tomasz Śliwa Wydział Wiertnictwa, Nafy i Gazu Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie W drugiej połowie czerwca odbył się kolejny, piąty już, Światowy Kongres Geotermalny. Tym razem
Bardziej szczegółowoWYKORZYSTANIE ENERGII GEOTERMALNEJ W POLSCE. PROJEKTY I INSTALACJE EKSPLOATOWANE
INSTYTUT GOSPODARKI SUROWCAMI MINERALNYMI I ENERGIĄ POLSKIEJ AKADEMII NAUK Zakład Odnawialnych Źródeł Energii i Badań Środowiskowych 31-261 Kraków ul. Wybickiego 7 WYKORZYSTANIE ENERGII GEOTERMALNEJ W
Bardziej szczegółowoPROCEDURA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO. w Urzędzie Gminy Mściwojów
I. Postanowienia ogólne 1.Cel PROCEDURA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO w Urzędzie Gminy Mściwojów Przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego ma na celu: Załącznik A Zarządzenia oceny ryzyka zawodowego monitorowanie
Bardziej szczegółowoAleksandra Lewkiewicz-Ma³ysa*, Bogumi³a Winid* INTERPRETACJA WSKA NIKÓW HYDROCHEMICZNYCH NA PRZYK ADZIE WÓD WODOROWÊGLANOWYCH ANTYKLINY IWONICKIEJ**
WIERTNICTWO NAFTA GAZ TOM 24 ZESZYT 1 2007 Aleksandra Lewkiewicz-Ma³ysa*, Bogumi³a Winid* INTERPRETACJA WSKANIKÓW HYDROCHEMICZNYCH NA PRZYK ADZIE WÓD WODOROWÊGLANOWYCH ANTYKLINY IWONICKIEJ** 1. WPROWADZENIE
Bardziej szczegółowo3.2 Warunki meteorologiczne
Fundacja ARMAAG Raport 1999 3.2 Warunki meteorologiczne Pomiary podstawowych elementów meteorologicznych prowadzono we wszystkich stacjach lokalnych sieci ARMAAG, równolegle z pomiarami stê eñ substancji
Bardziej szczegółowoJerzy Stopa*, Stanis³aw Rychlicki*, Pawe³ Wojnarowski*, Piotr Kosowski*
WIERTNICTWO NAFTA GAZ TOM 23/1 2006 Jerzy Stopa*, Stanis³aw Rychlicki*, Pawe³ Wojnarowski*, Piotr Kosowski* OCENA EFEKTYWNOŒCI ZABIEGÓW INTENSYFIKACJI WYDOBYCIA W ODWIERTACH EKSPLOATACYJNYCH 1. WPROWADZENIE
Bardziej szczegółowo4. OCENA JAKOŒCI POWIETRZA W AGLOMERACJI GDAÑSKIEJ
4. OCENA JAKOŒCI POWIETRZA 4.1. Ocena jakoœci powietrza w odniesieniu do norm dyspozycyjnych O jakoœci powietrza na danym obszarze decyduje œredni poziom stê eñ zanieczyszczeñ w okresie doby, sezonu, roku.
Bardziej szczegółowoDWP. NOWOŒÆ: Dysza wentylacji po arowej
NOWOŒÆ: Dysza wentylacji po arowej DWP Aprobata Techniczna AT-15-550/2007 SMAY Sp. z o.o. / ul. Ciep³ownicza 29 / 1-587 Kraków tel. +48 12 78 18 80 / fax. +48 12 78 18 88 / e-mail: info@smay.eu Przeznaczenie
Bardziej szczegółowoOPIS WYDARZENIA. Fundacja Myœli Ekologicznej
OPIS WYDARZENIA Kim jesteœmy? powsta³a w 2012 roku w Krakowie. W ramach dzia³alnoœci statutowej, Fundacja realizuje programy edukacyjne i aktywizuj¹ce, koncentruj¹ce siê na tematyce ekologicznej. Pomys³
Bardziej szczegółowoNSDZ. Nawiewniki wirowe. ze zmienn¹ geometri¹ nawiewu
Nawiewniki wirowe ze zmienn¹ geometri¹ nawiewu NSDZ Atesty Higieniczne: HK/B/1121/02/2007 Nawiewniki NSDZ s¹ przeznaczone do zastosowañ w instalacjach wentylacyjnych nisko- i œredniociœnieniowych. Pozwalaj¹
Bardziej szczegółowoK PIELISKA I OŒRODKI WYPOCZYNKOWE NA PODHALU I NI U POLSKIM JAKO PRZYK ADY BEZPOŒREDNIEGO WYKORZYSTANIA WÓD GEOTERMALNYCH W POLSCE
El bieta HA AJ AGH Akademia Górniczo-Hutnicza Wydzia³ Geologii, Geofizyki i Ochrony Œrodowiska Katedra Surowców Energetycznych al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków e-mail: elzbieta.halaj@gmail.com Technika
Bardziej szczegółowoPEC Geotermia Podhalańska S.A. Zakopane maj 2010
PEC Geotermia Podhalańska S.A. Zakopane maj 2010 1. Energia geotermalna na Podhalu 2. Historia i dzień dzisiejszy Połowa XIX wieku cieplice w Jaszczurówce, odkryte przez Ludwika Zejsznera źródło o temperaturze
Bardziej szczegółowoW³adys³aw Duliñski*, Czes³awa Ewa Ropa*
WIERTNICTWO NAFTA GAZ TOM 5 ZESZYT 008 W³adys³aw Duliñski*, Czes³awa Ewa Ropa* ANALIZA I USTALENIE PARAMETRÓW EKSPLOATACYJNYCH DLA ODWIERTÓW WÓD MINERALNYCH W ZALE NOŒCI OD WIELKOŒCI WYK ADNIKA GAZOWEGO
Bardziej szczegółowoPL-LS.054.24.2015 Pani Małgorzata Kidawa Błońska Marszałek Sejmu RP
Warszawa, dnia 04 września 2015 r. RZECZPOSPOLITA POLSKA MINISTER FINANSÓW PL-LS.054.24.2015 Pani Małgorzata Kidawa Błońska Marszałek Sejmu RP W związku z interpelacją nr 34158 posła Jana Warzechy i posła
Bardziej szczegółowoGEOTERMIA W POLSCE - W CELU PROMOWANIA GEOTERMII. Ministerstwo Środowiska Departament Geologii i Koncesji Geologicznych
GEOTERMIA W POLSCE - DZIAŁANIA ANIA MINISTERSTWA ŚRODOWISKA W CELU PROMOWANIA GEOTERMII Ministerstwo Środowiska Departament Geologii i Koncesji Geologicznych ZŁOśA WÓD TERMALNYCH W POLSCE Woda termalna
Bardziej szczegółowoZagro enia fizyczne. Zagro enia termiczne. wysoka temperatura ogieñ zimno
Zagro enia, przy których jest wymagane stosowanie œrodków ochrony indywidualnej (1) Zagro enia fizyczne Zagro enia fizyczne Zał. Nr 2 do rozporządzenia MPiPS z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych
Bardziej szczegółowoAkcesoria: OT10070 By-pass ró nicy ciœnieñ do rozdzielaczy modu³owych OT Izolacja do rozdzielaczy modu³owych do 8 obwodów OT Izolacja do r
Rozdzielacze EU produkt europejski modu³owe wyprodukowane we W³oszech modu³owa budowa rozdzielaczy umo liwia dowoln¹ konfiguracjê produktu w zale noœci od sytuacji w miejscu prac instalacyjnych ³¹czenie
Bardziej szczegółowoPROGRAM NR 2(4)/T/2014 WSPIERANIE AKTYWNOŚCI MIĘDZYNARODOWEJ
PROGRAM NR 2(4)/T/2014 WSPIERANIE AKTYWNOŚCI MIĘDZYNARODOWEJ IMiT 2014 1 1. CELE PROGRAMU Program ma na celu podnoszenie kwalifikacji zawodowych artystów tańca oraz doskonalenie kadry pedagogicznej i badawczo-naukowej
Bardziej szczegółowoDOPALACZE. - nowa kategoria substancji psychoaktywnych
DOPALACZE - nowa kategoria substancji psychoaktywnych CZYM SĄ DOPALACZE? Dopalacze stosowana w Polsce, potoczna nazwa różnego rodzaju produktów zawierających substancje psychoaktywne, które nie znajdują
Bardziej szczegółowoOd redakcji. Symbolem oznaczono zadania wykraczające poza zakres materiału omówionego w podręczniku Fizyka z plusem cz. 2.
Od redakcji Niniejszy zbiór zadań powstał z myślą o tych wszystkich, dla których rozwiązanie zadania z fizyki nie polega wyłącznie na mechanicznym przekształceniu wzorów i podstawieniu do nich danych.
Bardziej szczegółowoZAKOPANE (woj. małopolskie) ENERGIA
ENERGIA GEOTERMALNA ZAKOPANE (woj. małopolskie) Energia geotermiczna jest to naturalne ciepło wnętrza Ziemi, zgromadzone w skałach oraz wypełniajacych je płynach. Na ciepło geotermiczne składa się ciepło
Bardziej szczegółowoVRRK. Regulatory przep³ywu CAV
Regulatory przep³ywu CAV VRRK SMAY Sp. z o.o. / ul. Ciep³ownicza 29 / 1-587 Kraków tel. +48 12 680 20 80 / fax. +48 12 680 20 89 / e-mail: info@smay.eu Przeznaczenie Regulator sta³ego przep³ywu powietrza
Bardziej szczegółowoPRAWA ZACHOWANIA. Podstawowe terminy. Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc
PRAWA ZACHOWANIA Podstawowe terminy Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc a) si wewn trznych - si dzia aj cych na dane cia o ze strony innych
Bardziej szczegółowoREGULAMIN WSPARCIA FINANSOWEGO CZŁONKÓW. OIPiP BĘDĄCYCH PRZEDSTAWICIELAMI USTAWOWYMI DZIECKA NIEPEŁNOSPRAWNEGO LUB PRZEWLEKLE CHOREGO
Załącznik nr 1 do Uchwały Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych w Opolu Nr 786/VI/2014 z dnia 29.09.2014 r. REGULAMIN WSPARCIA FINANSOWEGO CZŁONKÓW OIPiP BĘDĄCYCH PRZEDSTAWICIELAMI USTAWOWYMI DZIECKA
Bardziej szczegółowoZASADY WYPEŁNIANIA ANKIETY 2. ZATRUDNIENIE NA CZĘŚĆ ETATU LUB PRZEZ CZĘŚĆ OKRESU OCENY
ZASADY WYPEŁNIANIA ANKIETY 1. ZMIANA GRUPY PRACOWNIKÓW LUB AWANS W przypadku zatrudnienia w danej grupie pracowników (naukowo-dydaktyczni, dydaktyczni, naukowi) przez okres poniżej 1 roku nie dokonuje
Bardziej szczegółowoMO LIWOŒCI I PERSPEKTYWY WYKORZYSTANIA WÓD TERMALNYCH W WOJEWÓDZTWIE ŒWIÊTOKRZYSKIM
Beata WIKTOROWICZ Technika Poszukiwañ Geologicznych Pañstwowy Instytut Geologiczny Geotermia, Zrównowa ony Rozwój nr 2/2013 Pañstwowy Instytut Badawczy Oddzia³ Œwiêtokrzyski im. J. Czarnockiego 25-953
Bardziej szczegółowoProjekt MES. Wykonali: Lidia Orkowska Mateusz Wróbel Adam Wysocki WBMIZ, MIBM, IMe
Projekt MES Wykonali: Lidia Orkowska Mateusz Wróbel Adam Wysocki WBMIZ, MIBM, IMe 1. Ugięcie wieszaka pod wpływem przyłożonego obciążenia 1.1. Wstęp Analizie poddane zostało ugięcie wieszaka na ubrania
Bardziej szczegółowoOpracowała: Karolina Król-Komarnicka, kierownik działu kadr i płac w państwowej instytucji
OPUBLIKOWANO: 1 SIERPNIA 2013 ZAKTUALIZOWANO: 12 KWIETNIA 2016 Urlop rodzicielski aktualizacja Opracowała: Karolina Król-Komarnicka, kierownik działu kadr i płac w państwowej instytucji Ustawa z dnia 26
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 16 grudnia 2011 r. w sprawie kwalifikacji w zakresie geologii. (Dz. U. z dnia 21 grudnia 2011 r.
Dz.U.2011.275.1629 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 16 grudnia 2011 r. w sprawie kwalifikacji w zakresie geologii (Dz. U. z dnia 21 grudnia 2011 r.) Na podstawie art. 69 ust. 1 pkt 1 i 3-5
Bardziej szczegółowoStrategia rozwoju sieci dróg rowerowych w Łodzi w latach 2015-2020+
Strategia rozwoju sieci dróg rowerowych w Łodzi w latach 2015-2020+ Projekt: wersja β do konsultacji społecznych Opracowanie: Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi Ul. Piotrkowska 175 90-447 Łódź Spis treści
Bardziej szczegółowoTomasz Œliwa*, Andrzej Gonet*, Grzegorz Skowroñski** NAJWIÊKSZA W POLSCE INSTALACJA GRZEWCZO-CH ODNICZA BAZUJ CA NA OTWOROWYCH WYMIENNIKACH CIEP A
WIERTNICTWO NAFTA GAZ TOM 28 ZESZYT 3 2011 Tomasz Œliwa*, Andrzej Gonet*, Grzegorz Skowroñski** NAJWIÊKSZA W POLSCE INSTALACJA GRZEWCZO-CH ODNICZA BAZUJ CA NA OTWOROWYCH WYMIENNIKACH CIEP A 1. WPROWADZENIE
Bardziej szczegółowoBadania skuteczności działania filtrów piaskowych o przepływie pionowym z dodatkiem węgla aktywowanego w przydomowych oczyszczalniach ścieków
Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołł łłątaja w Krakowie, Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji Katedra Inżynierii Sanitarnej i Gospodarki Wodnej K r z y s z t o f C h m i e l o w s k i Badania skuteczności
Bardziej szczegółowoUwarunkowania rozwoju miasta
AKTUALIZACJA PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA MIASTA KATOWICE Część 06 Uwarunkowania rozwoju miasta W 880.06 2/9 SPIS TREŚCI 6.1 Główne czynniki
Bardziej szczegółowoGie³da Papierów Wartoœciowych w Warszawie S.A.
Gie³da Papierów Wartoœciowych w Warszawie S.A. (spó³ka akcyjna z siedzib¹ w Warszawie przy ul. Ksi¹ êcej 4, zarejestrowana w rejestrze przedsiêbiorców Krajowego Rejestru S¹dowego pod numerem 0000082312)
Bardziej szczegółowoII Miedzynarodowy Turniej termy goracy potok cup
II Miedzynarodowy Turniej termy goracy potok cup 2017 19-21.05.2017 II Miedzynarodowy Turniej termy goracy potok cup 19-21.05.2017 Zakopane Zakopane Zakopane miasto w województwie ma³opolskim, siedziba
Bardziej szczegółowoPowszechność nauczania języków obcych w roku szkolnym
Z PRAC INSTYTUTÓW Jadwiga Zarębska Warszawa, CODN Powszechność nauczania języków obcych w roku szkolnym 2000 2001 Ö I. Powszechność nauczania języków obcych w różnych typach szkół Dane przedstawione w
Bardziej szczegółowoWYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Sygn. akt I UK 377/10 WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Sąd Najwyższy w składzie : Dnia 22 kwietnia 2011 r. SSN Józef Iwulski (przewodniczący) SSN Roman Kuczyński (sprawozdawca) SSN Jolanta Strusińska-Żukowska
Bardziej szczegółowoFormularz Zgłoszeniowy propozycji zadania do Szczecińskiego Budżetu Obywatelskiego na 2016 rok
Formularz Zgłoszeniowy propozycji zadania do Szczecińskiego Budżetu Obywatelskiego na 2016 rok 1. KONTAKT DO AUTORA/AUTORÓW PROPOZYCJI ZADANIA (OBOWIĄZKOWE) UWAGA: W PRZYPADKU NIEWYRAŻENIA ZGODY PRZEZ
Bardziej szczegółowoDokumentacja Techniczna Zbiorniki podziemne Monolith
Dokumentacja Techniczna Zbiorniki podziemne Monolith Monolit h DORW2045 07.04.2009 1 / 11 1. Lokalizacja 1.1 Lokalizacja względem budynków Nie wolno zabudowywać terenu nad zbiornikiem. Minimalną odległość
Bardziej szczegółowoJerzy Stopa*, Stanis³aw Rychlicki*, Pawe³ Wojnarowski* ZASTOSOWANIE ODWIERTÓW MULTILATERALNYCH NA Z O ACH ROPY NAFTOWEJ W PÓ NEJ FAZIE EKSPLOATACJI
WIERTNICTWO NAFTA GAZ TOM 24 ZESZYT 1 2007 Jerzy Stopa*, Stanis³aw Rychlicki*, Pawe³ Wojnarowski* ZASTOSOWANIE ODWIERTÓW MULTILATERALNYCH NA Z O ACH ROPY NAFTOWEJ W PÓ NEJ FAZIE EKSPLOATACJI 1. WPROWADZENIE
Bardziej szczegółowoGEOTERMIA W POLSCE AKTUALNE REGULACJE PRAWNE
Witold MUCHA Technika Poszukiwañ Geologicznych Departament Ochrony Œrodowiska i Gospodarki Z³o em Geotermia, Zrównowa ony Rozwój nr 1 2/2011 Wy szy Urz¹d Górniczy 40-956 Katowice, ul. Poniatowskiego 31
Bardziej szczegółowoDr inż. Andrzej Tatarek. Siłownie cieplne
Dr inż. Andrzej Tatarek Siłownie cieplne 1 Wykład 3 Sposoby podwyższania sprawności elektrowni 2 Zwiększenie sprawności Metody zwiększenia sprawności elektrowni: 1. podnoszenie temperatury i ciśnienia
Bardziej szczegółowoPAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W PILE INSTYTUT POLITECHNICZNY. Zakład Budowy i Eksploatacji Maszyn PRACOWNIA TERMODYNAMIKI TECHNICZNEJ INSTRUKCJA
PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W PILE INSTYTUT POLITECHNICZNY Zakład Budowy i Eksploatacji Maszyn PRACOWNIA TERMODYNAMIKI TECHNICZNEJ INSTRUKCJA Temat ćwiczenia: POMIAR CIŚNIENIA SPRĘŻANIA SILNIKA SPALINOWEGO.
Bardziej szczegółowoart. 488 i n. ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.),
Istota umów wzajemnych Podstawa prawna: Księga trzecia. Zobowiązania. Dział III Wykonanie i skutki niewykonania zobowiązań z umów wzajemnych. art. 488 i n. ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny
Bardziej szczegółowoPolacy o źródłach energii odnawialnej
Polacy o źródłach energii odnawialnej Wyniki badania opinii publicznej 2013 r. Wycinek z: Krajowego Planu Rozwoju Mikroinstalacji Odnawialnych Źródeł Energii do 2020 roku Warszawa 2013 Polacy o przydomowych
Bardziej szczegółowoNTDZ. Nawiewniki wirowe. z si³ownikiem termostatycznym
Nawiewniki wirowe z si³ownikiem termostatycznym NTDZ Atest Higieniczny: HK/B/1121/02/2007 Nawiewnik wirowy NTDZ z ruchomymi kierownicami ustawianymi automatycznie za pomoc¹ si³ownika termostatycznego.
Bardziej szczegółowoROZPORZ DZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 11 sierpnia 2000 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez przedsiêbiorstwa energetyczne.
ROZPORZ DZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 11 sierpnia 2000 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez przedsiêbiorstwa energetyczne. (Dz. U. Nr 75, poz. 866, z dnia 15 wrzeœnia 2000 r.) Na podstawie art.
Bardziej szczegółowoKomentarz technik dróg i mostów kolejowych 311[06]-01 Czerwiec 2009
Strona 1 z 14 Strona 2 z 14 Strona 3 z 14 Strona 4 z 14 Strona 5 z 14 Strona 6 z 14 Uwagi ogólne Egzamin praktyczny w zawodzie technik dróg i mostów kolejowych zdawały wyłącznie osoby w wieku wskazującym
Bardziej szczegółowoPERSPEKTYWY WYKORZYSTANIA WÓD I ENERGII GEOTERMALNEJ W POLSCE DO CELÓW REKREACYJNYCH I BALNEOTERAPEUTYCZNYCH
PERSPEKTYWY WYKORZYSTANIA WÓD I ENERGII GEOTERMALNEJ W POLSCE DO CELÓW REKREACYJNYCH I BALNEOTERAPEUTYCZNYCH Beata Kępińska Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN Polskie Stowarzyszenie
Bardziej szczegółowoTEST dla stanowisk robotniczych sprawdzający wiedzę z zakresu bhp
TEST dla stanowisk robotniczych sprawdzający wiedzę z zakresu bhp 1. Informacja o pracownikach wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy oraz o pracownikach wyznaczonych do wykonywania działań w zakresie
Bardziej szczegółowoDruhno druŝynowa! Druhu druŝynowy!
Druhno druŝynowa! Druhu druŝynowy! Oddaję w Twoje ręce krótki poradnik, dotyczący zagadnień, związanych z bezpieczeństwem podczas wycieczek pieszych. Jest to podręczny zbiór zasad, obowiązujących podczas
Bardziej szczegółowoDz.U. 2015 poz. 1302
Kancelaria Sejmu s. 1/6 Dz.U. 2015 poz. 1302 USTAWA z dnia 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
Bardziej szczegółowoProblemy w realizacji umów o dofinansowanie SPO WKP 2.3, 2.2.1, Dzia anie 4.4 PO IG
2009 Problemy w realizacji umów o dofinansowanie SPO WKP 2.3, 2.2.1, Dzia anie 4.4 PO IG Jakub Moskal Warszawa, 30 czerwca 2009 r. Kontrola realizacji wska ników produktu Wska niki produktu musz zosta
Bardziej szczegółowoGazowa pompa ciepła firmy Panasonic
Gazowa pompa ciepła firmy Panasonic Gazowa pompa ciepła różni się od pompy ciepła zasilanej energią elektryczną tym, że jej kompresor napędzany jest przez silnik gazowy. Agregat GHP (gazowej pompy ciepła)
Bardziej szczegółowoGruntowy wymiennik ciepła PROVENT- GEO
Gruntowy wymiennik ciepła PROVENT- GEO Bezprzeponowy Płytowy Gruntowy Wymiennik Ciepła PROVENT-GEO to unikatowe, oryginalne rozwiązanie umożliwiające pozyskanie zawartego gruncie chłodu latem oraz ciepła
Bardziej szczegółowoUchwały podjęte przez Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Zakładów Lentex S.A. z dnia 11 lutego 2014 roku
Uchwały podjęte przez Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Zakładów Lentex S.A. z dnia 11 lutego 2014 roku Uchwała Nr 1 z dnia 11 lutego 2014 roku w sprawie wyboru przewodniczącego Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia.
Bardziej szczegółowoCo zrobić, jeśli uważasz, że decyzja w sprawie zasiłku mieszkaniowego lub zasiłku na podatek lokalny jest niewłaściwa
Polish Co zrobić, jeśli uważasz, że decyzja w sprawie zasiłku mieszkaniowego lub zasiłku na podatek lokalny jest niewłaściwa (What to do if you think the decision about your Housing Benefit or Council
Bardziej szczegółowoEfektywność energetyczna, ekonomiczna i ekologiczna instalacji geotermalnych w Polsce, doświadczenia eksploatacyjne
Efektywność energetyczna, ekonomiczna i ekologiczna instalacji geotermalnych w Polsce, doświadczenia eksploatacyjne Geotermia Uniejów im. Stanisława Olasa sp. z o.o. gr inż. Jacek Kurpik Prezes Spółki
Bardziej szczegółowoMagurski Park Narodowy
Magurski Park Narodowy Lokalizacja punktów pomiarowych i wyniki badań. Na terenie Magurskiego Parku Narodowego zlokalizowano 3 punkty pomiarowe. Pomiary prowadzono od stycznia do grudnia 2005 roku. 32.
Bardziej szczegółowoDECYZJA w sprawie czasowego zaprzestania działalności
WOJEWODA ŁÓDZKI ZK-III.9611.15.2015 Łódź, dnia 17 czerwca 2015 r. DECYZJA w sprawie czasowego zaprzestania działalności Na podstawie art. 34 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej
Bardziej szczegółowoPRZEPISY KLASYFIKACJI I BUDOWY STATKÓW MORSKICH
PRZEPISY KLASYFIKACJI I BUDOWY STATKÓW MORSKICH ZMIANY NR 2/2010 do CZĘŚCI VIII INSTALACJE ELEKTRYCZNE I SYSTEMY STEROWANIA 2007 GDAŃSK Zmiany Nr 2/2010 do Części VIII Instalacje elektryczne i systemy
Bardziej szczegółowoKlasyfikacja i oznakowanie substancji chemicznych i ich mieszanin. Dominika Sowa
Klasyfikacja i oznakowanie substancji chemicznych i ich mieszanin Dominika Sowa Szczecin, 8 maj 2014 Program prezentacji: 1. Definicja substancji i mieszanin chemicznych wg Ustawy o substancjach chemicznych
Bardziej szczegółowoREGULAMIN STYPENDIALNY FUNDACJI NA RZECZ NAUKI I EDUKACJI TALENTY
REGULAMIN STYPENDIALNY FUNDACJI NA RZECZ NAUKI I EDUKACJI TALENTY Program opieki stypendialnej Fundacji Na rzecz nauki i edukacji - talenty adresowany jest do młodzieży ponadgimnazjalnej uczącej się w
Bardziej szczegółowoDZIENNIK URZÊDOWY WOJEWÓDZTWA MA OPOLSKIEGO
DZIENNIK URZÊDOWY WOJEWÓDZTWA MA OPOLSKIEGO Kraków, dnia 26 sierpnia 2008 r. Nr 557 TREŒÆ: Poz.: Str. DECYZJA PREZESA URZÊDU REGULACJI ENERGETYKI: 3634 z dnia 12 sierpnia 2008 r. w sprawie zatwierdzenia
Bardziej szczegółowoSteelmate - System wspomagaj¹cy parkowanie z oœmioma czujnikami
Steelmate - System wspomagaj¹cy parkowanie z oœmioma czujnikami Cechy: Kolorowy i intuicyjny wyœwietlacz LCD Czujnik wysokiej jakoœci Inteligentne rozpoznawanie przeszkód Przedni i tylni system wykrywania
Bardziej szczegółowoEKSPERTYZA TECHNICZNA I INWENTARYZA
EKSPERTYZA TECHNICZNA I INWENTARYZA Inwestor: Gmina Ropa woj. ma³opolskie Temat: Remont i przystosowanie budynku zaplecza boisk sportowych w ramach programu Orlik 2012 Lokalizacja: Ropa dz.nr 1799,1800
Bardziej szczegółowoNa podstawie art.4 ust.1 i art.20 lit. l) Statutu Walne Zebranie Stowarzyszenia uchwala niniejszy Regulamin Zarządu.
Na podstawie art.4 ust.1 i art.20 lit. l) Statutu Walne Zebranie Stowarzyszenia uchwala niniejszy Regulamin Zarządu Regulamin Zarządu Stowarzyszenia Przyjazna Dolina Raby Art.1. 1. Zarząd Stowarzyszenia
Bardziej szczegółowoNS8. Anemostaty wirowe. z ruchomymi kierownicami
Anemostaty wirowe z ruchomymi kierownicami NS8 NS8 s¹ przeznaczone do zastosowañ w instalacjach wentylacyjnych nisko- i œredniociœnieniowych. Ruchome kierownice pozwalaj¹ na dowolne kszta³towanie strumienia
Bardziej szczegółowoSprawozdanie z działalności Rady Nadzorczej TESGAS S.A. w 2008 roku.
Sprawozdanie z działalności Rady Nadzorczej TESGAS S.A. w 2008 roku. Rada Nadzorcza zgodnie z treścią Statutu Spółki składa się od 5 do 9 Członków powoływanych przez Walne Zgromadzenie w głosowaniu tajnym.
Bardziej szczegółowoE-9 09/04. Zespó³ kot³ów stoj¹cych SUPRASTAR MKN 90...1170-9 M/L. Materia³y projektowe. Uk³ady kaskadowe. Zawartoœæ opracowania:
ateria³y projektowe 09/0 Zespó³ kot³ów stoj¹cych SUPRASTAR Uk³ady kaskadowe KN 90...70-9 /L Zawartoœæ opracowania: Strona. Typy dostarczanych kot³ów. Zakres stosowania kot³ów w uk³adach kaskadowych. Wyposa
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA SERWISOWA. Wprowadzenie nowego filtra paliwa PN 874060 w silnikach ROTAX typ 912 is oraz 912 is Sport OPCJONALNY
Wprowadzenie nowego filtra paliwa PN 874060 w silnikach ROTAX typ 912 is oraz 912 is Sport ATA System: Układ paliwowy OPCJONALNY 1) Zastosowanie Aby osiągnąć zadowalające efekty, procedury zawarte w niniejszym
Bardziej szczegółowoWIELOSTRONNE WYKORZYSTANIE WÓD GEOTERMALNYCH NA PRZYKŁADZIE UNIEJOWA
WIELOSTRONNE WYKORZYSTANIE WÓD GEOTERMALNYCH NA PRZYKŁADZIE UNIEJOWA UNIEJÓW 2008 Energia geotermalna odnawialne źródło energii wykorzystujące ciepło energii z wnętrza Ziemi wędruje do powierzchni ziemi
Bardziej szczegółowoMo liwoœci rozwoju podziemnych magazynów gazu w Polsce
POLITYKA ENERGETYCZNA Tom 11 Zeszyt 2 2008 PL ISSN 1429-6675 Bogdan FILAR*, Tadeusz KWILOSZ** Mo liwoœci rozwoju podziemnych magazynów gazu w Polsce STRESZCZENIE. Artyku³ przedstawia przyczyny wzrostu
Bardziej szczegółowoNWC. Nawiewniki wirowe. ze zmienn¹ geometri¹ nawiewu
Nawiewniki wirowe ze zmienn¹ geometri¹ nawiewu NWC Atesty Higieniczne: HK/B/1121/02/2007 Nawiewniki NWC s¹ przeznaczone do zastosowañ w instalacjach wentylacyjnych nisko- i œredniociœnieniowych. Pozwalaj¹
Bardziej szczegółowoPodatek przemysłowy (lokalny podatek od działalności usługowowytwórczej) 2015-12-17 16:02:07
Podatek przemysłowy (lokalny podatek od działalności usługowowytwórczej) 2015-12-17 16:02:07 2 Podatek przemysłowy (lokalny podatek od działalności usługowo-wytwórczej) Podatek przemysłowy (lokalny podatek
Bardziej szczegółowoPROJEKTY SYSTEMÓW DO PRODUKCJI WODY PITNEJ Z WODY MORSKIEJ Z ZASTOSOWANIEM GEOTERMII
GEOLOGIA 2009 Tom 35 Zeszyt 2/1 227 231 PROJEKTY SYSTEMÓW DO PRODUKCJI WODY PITNEJ Z WODY MORSKIEJ Z ZASTOSOWANIEM GEOTERMII Project of system for fresh water production using geothermal energy Maciej
Bardziej szczegółowoGEOLOGIA A ZDROWIE 22 23
GEOLOGIA A ZDROWIE 22 23 Ochrona jakości i zasobów wód podziemnych Dostęp do czystej wody i nieskażonej gleby to zasadniczy warunek zdrowia społeczeństwa. Działania służące rozpoznawaniu, bilansowaniu
Bardziej szczegółowoINSTYTUT GOSPODARKI SUROWCAMI MINERALNYMI I ENERGIĄ POLSKIEJ AKADEMII NAUK W KRAKOWIE (IGSMIE PAN) Gospodarka Surowce Środowisko Energia
INSTYTUT GOSPODARKI SUROWCAMI MINERALNYMI I ENERGIĄ POLSKIEJ AKADEMII NAUK W KRAKOWIE (IGSMIE PAN) Gospodarka Surowce Środowisko Energia O Instytucie Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią
Bardziej szczegółowoDANE MAKROEKONOMICZNE (TraderTeam.pl: Rafa Jaworski, Marek Matuszek) Lekcja XXIII
DANE MAKROEKONOMICZNE (TraderTeam.pl: Rafa Jaworski, Marek Matuszek) Lekcja XXIII Systemy transakcyjne cz.1 Wszelkie prawa zastrze one. Kopiowanie i rozpowszechnianie ca ci lub fragmentu niniejszej publikacji
Bardziej szczegółowoOŚWIADCZENIE O STANIE RODZINNYM I MAJĄTKOWYM ORAZ SYTUACJI MATERIALNEJ
OŚWIADCZENIE O STANIE RODZINNYM I MAJĄTKOWYM ORAZ SYTUACJI MATERIALNEJ Niniejsze oświadczenie należy wypełnić czytelnie. W przypadku, gdy zakres informacji wskazany w danym punkcie nie ma odniesienia do
Bardziej szczegółowoNawiewnik NSL 2-szczelinowy.
Nawiewniki i wywiewniki szczelinowe NSL NSL s¹ przeznaczone do zastosowañ w instalacjach wentylacyjnych nisko- i œredniociœnieniowych, o sta³ym lub zmiennym przep³ywie powietrza. Mog¹ byæ montowane w sufitach
Bardziej szczegółowoFUNDUSZE EUROPEJSKIE DLA ROZWOJU REGIONU ŁÓDZKIEGO
Dotyczy projektu: Wzrost konkurencyjności firmy poprzez wdrożenie innowacyjnej technologii nestingu oraz Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013. Numer umowy o dofinansowanie: UDA-RPLD.03.02.00-00-173/12-00
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA BHP PRZY RECZNYCH PRACACH TRANSPORTOWYCH DLA PRACOWNIKÓW KUCHENKI ODDZIAŁOWEJ.
INSTRUKCJA BHP PRZY RECZNYCH PRACACH TRANSPORTOWYCH DLA PRACOWNIKÓW KUCHENKI ODDZIAŁOWEJ. I. UWAGI OGÓLNE. 1. Dostarczanie posiłków, ich przechowywanie i dystrybucja musza odbywać się w warunkach zapewniających
Bardziej szczegółowoExxonMobil i gaz upkowy w województwie lubelskim
ExxonMobil i gaz upkowy w województwie lubelskim Lublin, 27 wrze nia 2010 r. Niniejsza prezentacja zawiera stwierdzenia dotycz ce przysz o ci. Faktyczne warunki panuj ce w przysz o ci (w tym warunki gospodarcze,
Bardziej szczegółowoREGULAMIN przeprowadzania okresowych ocen pracowniczych w Urzędzie Miasta Mława ROZDZIAŁ I
Załącznik Nr 1 do zarządzenia Nr169/2011 Burmistrza Miasta Mława z dnia 2 listopada 2011 r. REGULAMIN przeprowadzania okresowych ocen pracowniczych w Urzędzie Miasta Mława Ilekroć w niniejszym regulaminie
Bardziej szczegółowoMO LIWOŒCI WYKORZYSTANIA WÓD GEOTERMALNYCH DO CELÓW REKREACYJNYCH I BALNEOLOGICZNYCH ASPEKT TECHNICZNO-EKONOMICZNY
Miros³aw JANOWSKI Katedra Surowców Energetycznych Wydzia³ Geologii, Geofizyki i Ochrony Œrodowiska Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanis³awa Staszica al. Mickiewicza30, 30-059 Kraków e-mail: janowski@agh.edu.pl
Bardziej szczegółowoNACZYNIE WZBIORCZE INSTRUKCJA OBSŁUGI INSTRUKCJA INSTALOWANIA
NACZYNIE WZBIORCZE INSTRUKCJA OBSŁUGI INSTRUKCJA INSTALOWANIA Kraków 31.01.2014 Dział Techniczny: ul. Pasternik 76, 31-354 Kraków tel. +48 12 379 37 90~91 fax +48 12 378 94 78 tel. kom. +48 665 001 613
Bardziej szczegółowoPrzetwornica napiêcia sta³ego DC2A (2A max)
9 Warszawa ul. Wolumen 6 m. tel. ()596 email: biuro@jsel.pl www.jselektronik.pl Przetwornica napiêcia sta³ego DA (A max) DA W AŒIWOŒI Napiêcie wejœciowe do V +IN V, V6, V, V, 5V, 6V, 7V5, 9V, V, V wejœcie
Bardziej szczegółowo