Choroba Severa - problem znikąd - cz.2

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Choroba Severa - problem znikąd - cz.2"

Transkrypt

1 Numer trzynasty -październik/grudzień 2013 ORLIMAN PL Sp. z o.o. ul. Nenckiego Sieradz ISSN: Choroba Severa - problem znikąd - cz.2 Choroba Haglunda, choroba Severa, jałowa martwica odrostka guza kości piętowej, jałowa martwica guza piętowego, apophysitis calcanei to synonimy tej samej jednostki chorobowej. Dotyczy dzieci i młodzieży między 5, a 16 rokiem życia (najczęściej 9 a 13 rokiem życia). Etiologia choroby nieznana. Niezależnie od sytuacji, czy proces chorobowy dotyczy jednej, czy obu stóp oraz podjętego sposobu leczenia ortotycznego (zmiana konstrukcji buta - uniesienie obcasa, obcas skrócony; zastosowanie wkładek odciążająco-amortyzujących), musimy pamiętać, że odpowiednie modyfikacje powinny być obustronne. Podkreślam ten fakt ponieważ nie jest to tak oczywiste dla wielu rodziców. W zależności od szybkości rozpoznania i wprowadzenia właściwej terapii okres leczenia może trwać od kilku tygodni do kilkunastu miesięcy i tu wysuwa się na czoło pewna wada dzieci rosną. Jałowa martwica dotyczy pacjentów w okresie pokwitania, czyli fazie szybkiego wzrostu. Nie bądźmy zdziwieni, że po jakimś czasie będziemy musieli wymienić nie tylko buty, ale również wkładki. Tak naprawdę można je traktować jak szczoteczkę do zębów wymienić maksimum po 6 miesiącach. Pamiętajmy również, że w ciągu dnia mały pacjent używa minimum dwóch par butów, więc jeżeli leczenie ortotyczne ma przynieść efekt, to wykorzystanie wkładek musi być maksymalnie wydłużone w czasie. Nie liczmy na to, że dziesięcio-, dwunastolatek da sobie radę z przekładaniem wkładek. Zwolnienie z zajęć fizycznych jest tylko częściowym rozwiązaniem, ponieważ nasze dzieci nagromadzony zapas energii muszą jakoś rozładować. Brak WF-u doskonale skompensują na przerwach międzylekcyjnych i zabawie po szkole, ale niekoniecznie przestrzegając zaleceń lekarskich. Jeżeli to tylko możliwe, powinniśmy omówić problem z nauczycielem wychowania fizycz- W NUMERZE Charakterystyki choroby Severa ciąg dalszy. Uszkodzenie stawu kolanowego jest urazem bardzo bolesnym, wymagającym długiej rehabilitacji oraz odpowiedniego zaopatrzenia ortotycznego. Jednym z najnowszych rozwiązań proponowanych przez Orlimana jest funkcjonalna orteza stawu kolanowego z regulacją zgięcia i wyprostu OCR 200. O starożytnych Grekach, tęczówce oraz źrenicy pisze doktor Przeździak. Około 3 milionów Polaków nie zdaje sobie sprawy, że cierpi na nadciśnienie. Co powinniśmy a czego nam nie wolno jeśli cierpimy na nadciśnienie pisze doktor Reichert. Dbając o zdrowie warto również czytać etykiety produktów, po które sięgamy przygotowując posiłki. Jest alternatywa dla zainteresowanych zmianami. Zapraszamy do lektury!

2 2 SZNURÓWKA Drodzy Czytelnicy tegoroczne Boże Narodzenie zapowiada się ciepłe niczym Wielkanoc. Polska aura ma to do siebie, że jest nieprzewidywalna, zmienna. Coraz częściej również światowe pogodowe kanony ulegają zmianie śnieg w Egipcie, na Bliskim Wschodzie. Pogoda kapryśną ma prawo być, taki jej przywilej i człowiekowi nic do tego. Pozostaje nam ten stan rzeczy po prostu akceptować. Bywały przecież u nas i zimy kompletnie bezśnieżne, i takie kiedy śnieg leżał od listopada do marca a temperatury nie chciały za nic podejść powyżej 0 C. Pasuje nam to czy nie cieszmy się, że zbliżają się święta wolny czas. Skorzystajmy z tego jak najlepiej. Odpoczywajmy, spotykajmy się z rodziną, pojedźmy do lasu, idźmy na spacer, poświęćmy czas naszym dzieciom, samym sobie. Niczego ludziom w obecnych czasach tak nie brakuje jak wolnego czasu. Wielu z nas brakuje również umiejętności zwolnienia i skorzystania z takich chwil. W czasach pracoholizmu to niezwykle trudne My jednak życzymy Państwu aby taki czas nastał czas spokoju i wyciszenia, czas świąteczny, czas specjalny. Poświęcony ludziom, bliskim, rodzinie. Skorzystajmy z niego, bo po to są święta. Nowy Rok 2014 niech będzie dla Państwa szczęśliwy i obfituje w wiele dobrodziejstw. REDAKCJA. KUPON BEZPŁATNEJ PRENUMERATY Zamawiam prenumeratę kwartalnika Sznurówka odbiorca ulica miasto... kod pocztowy pieczątka i podpis ORLIMAN PL Sp. z o.o. Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych przez firmę ORLIMAN dla potrzeb prenumeraty. nego tak, aby nasze dziecko w jakimkolwiek zakresie mogło pod kontrolą uczestniczyć w zajęciach. Warto porozmawiać nieco dłużej, ponieważ sucha sentencja: ograniczyć Podpiętek TL Podpiętek TL613 Podpiętek TL611 biegi, skoki, długotrwałe marsze, niczego nauczycielowi nie mówi. Naszą winą będzie, jeżeli usłyszymy od pociechy, że dzisiaj Pan od WF dał zwolnionym z zajęć piłkę i pozwolił grać na betonowym boisku. Jednym z czynników wymienianych jako element predestynujący do powstania choroby jest waga pacjenta. Brak kontroli nad przyzwyczajeniami żywieniowymi oraz przekroczenie przynależnej wagi szybko obróci się przeciwko nam i wydłuży czas leczenia, a tym samym zwiększy jego koszty. Nawet przy szybko wprowadzonym i prawidłowym leczeniu może dojść do pogorszenia, a nie poprawy. Za każdym razem w podręcznikach medycznych podkreśla się kompleksowość leczenia i w związku z tym należy głośno powiedzieć, że rehabilitacja w przypadkach choroby Severa odgrywa bardzo istotną rolę. Dotyczy to zarówno zabiegów fizykalnych, które złagodzą dolegliwości bólowe i przyspieszą proces restrukturyzacji pola martwiczego, jak również kinezyterapii. Wspomniane wcześniej wadliwe, przeciwbólowe ustawienia stopy (błędny wzorzec chodu), skrócenie ścięgna Achillesa i osłabienie zginaczy grzbietowych stopy nie są problemami, nad którymi można przejść do porządku dziennego i wymagają wprowadzenia odpowiednich ćwiczeń. Wszystkie wyżej PL-706EF wymienione zaburzenia pozostawione same sobie bardzo szybko przenoszą się na wyższe piętra układu ruchu. Nie jest tajemnicą, że błędy zdrowotne z okresu dzieciństwa wracają ze zdwojoną siłą w życiu dorosłym i są wówczas irytująco trudne do załagodzenia. Jałowa martwica guza piętowego mogłaby się wydawać tematem błahym, ponieważ w większości podręczników ortopedycznych zajmuje raptem parę linijek, jednak chce zakończyć swój wywód pewną sentencją przeczytaną w czasopiśmie podologicznym: Twoje dzieci zajdą bardzo daleko, pod warunkiem, że zadbasz o ich stopy. PS. Pan Bóg nagradza przygotowanych. Prawie rok później rozpoznano jałową martwicę guza piętowego u mojego syna. Po szybko wprowadzonym leczeniu ponownie uczęszcza na ulubione zajęcia sportowe i idzie mu coraz lepiej. sznurowka@orliman.pl

3 SZNURÓWKA 3 OCR ORTEZA FUNKCJONALNA STAWU KOLANOWEGO Z REGULACJĄ ZGIĘCIA I WYPROSTU Zimy w tym roku to już chyba nie zobaczymy, ale amatorzy sportów zimowych zawsze znajdą sposób by poszusować na nartach lub desce i to raczej wysoko w górach bądź na lodowcu. Jednakże zdarza się czasem, iż chwile przyjemności zostają gwałtownie przerwane nieoczekiwanym zdarzeniem na stoku. Uszkodzenie stawu kolanowego jest urazem bardzo bolesnym, wymagającym długiej rehabilitacji oraz odpowiedniego zaopatrzenia ortotycznego. Urazy struktur stabilizujących staw kolanowy, takie jak zerwanie więzadeł (krzyżowego przedniego, tylnego, pobocznych przyśrodkowy lub pobocznych bocznych) połączone z uszkodzeniami łąkotek wymaga odpowiedniej metody stabilizacji stawu w kierunku boczno-przyśrodkowym i przednio-tylnym. Praca stawu kolanowego, musi zostać odpowiednio zabezpieczona poprzez policentryczną ortezę, która będzie chroniła i uwzględniała możliwość zastosowana podczas rehabilitacji ustawień kątowych zakresu ruchu w zależności od etapu usprawniania stawu oraz wskazań terapeutycznych. Firma Orliman wychodząc naprzeciw powyższym potrzebom zaprojektowała nową ortezę stawu kolanowego OCR200. Ruchome metalowe szlufki trzymające taśmy stabilizacyjne - ulepszone dynamiczne dostosowanie. Lekka, aluminiowa rama - materiał podobny do stosowanego w przemyśle lotniczym. Wewnętrzne antypoślizgowe peloty ochronne. Policentryczny zegar z regulacją zgięcia i wyprostu. Miękkie, antypoślizgowe wyścielanie wewnętrzne ortezy - poprawa stabilizacji podczas tuchu. Pneumatyczne poduszki ochronne. Zgięcie KLINY Wyprost Regulowane mocowanie pasów montowane fabrycznie 0

4 4 SZNURÓWKA Na piękne oczy Oczy interesują lekarzy, poetów, zakochanych, ale także policjantów. Ich kolor i pewne nie zmieniające się cechy dają gwarancję identyfikacji człowieka. Z oczu można też wyczytać wesołość, smutek, przestrach, zmęczenie. Oczy są również jednym z ważniejszych atrybutów urody. Na oczy zwracano uwagę już w starożytności, a nazwy niektórych części oka wiążą się z mitologią. Tęczówka (łac. iris) część błony naczyniowej, która ra- zem z błoną włóknistą pokrywają gałkę oczną. Przy oglądaniu oka tęczówka jest widoczna przez rogówkę jako barwny krążek, mający w środku otwór, zwany źrenicą. Na przedniej powierzchni źrenicy ułożone promieniście listewki mieszczące komórki barwnikowe i one nadają barwę oczom szarą, zieloną, brązową lub prawie czarną. W języku medycznym łacińska nazwa tęczówki została zapożyczona z mitu o Iris, bogini tęczy, która była córką Taumasa i Elektry. Przestawia- no ją jako urodziwą, młodą kobietę z szerokimi skrzydłami, dzięki którym mogła szybko latać, szybciej od boga Hermesa, także niebiańskiego posłańca. W wierzeniach starożytnych Greków Iris pełniła funkcję posłanki bogów olimpijskich, która rozpinała siedmiobarwny łuk tęczy łączący niebo i ziemię. W jednej ręce trzymała dzban do rozlewania świętej wody czerpanej z podziemnej rzeki Styks, a w drugiej keryks, symbolizujący boskiego posłańca. Tęcza stanowiła most między ziemią a niebem, a Iris przebiegała po nim i oznajmiała ludziom wolę bogów. Iris, którą na świat znosi szklany Obłok, a tęcze świecą nad niwą Tyle kolorów i słońc tyle mają, Że ja nad ziemią na światłach trzymają pisał o niej Juliusz Słowacki w Królu Duchu. Także etymologia polskiej nazwy tej części oka wskazuje na związek z tęczą, barwnym łukiem ukazującym się na niebie. Źrenica (łac. pupilla). Starożytni Grecy nieśmiertelną duszę umiejscawiali w mózgu, a wyobrażali ją sobie jako małą laleczkę widoczną przez źrenicę oka. Słowo pupilla jest zdrobnieniem łacińskiego słowa pupa lalka, dziewczynka, po grecku kore. Pamiętam z dzieciństwa, że źrenicę nazywano panienką, co nie odbiega daleko od słowa dziewczynka. Takie zadziwiające umiejscowienie duszy przez Greków jest zgodne ze współczesną wiedzą anatomiczną, ponieważ źrenica jest jedynym miejscem w ciele człowieka, przez które można zobaczyć mózg tak bada się tarczę nerwu wzrokowego. Do dzisiaj pamiętam ile problemów stwarzało nam studentom na egzaminie z okulistyki, gdy ciepły i życzliwy Profesor, ale bardzo wymagający, polecał wykonać to badanie u pacjenta, który miał...protezę oka. Dr n.med. Bogumił Przeździak Sznurówka na sportowo: Sytuacja zmieniła się diametralnie o 360 stopni - Jacek Żemantowski Robert Lewandowski zdobył gola po indywidualnej akcji całego zespołu - Dariusz Szpakowski (TVP). Trzy minuty, czyli zatem około 100 sekund - Jacek Laskowski (Canal+). Można to wyczytać z wyrazu twarzy konia, gdy jest zbliżenie - Wojciech Mickunas (TVP). Jest! Niemka traci głowę! - Jarosław Idzi (radio) o pojedynku szpadzistek. Mam nadzieję, że po zamrożeniu piłkarz nadal będzie nadawał się do gry - Andrzej Szeląg (TVP) Minuta doliczona do pierwszej połowy boiska - Jacek Laskowski (Canal+). Oddajemy głos do studia, bo tam zacznie się walka o złoto - Włodzimierz Szaranowicz (TVP). Mecz Panathinaikosu z Olympiakosem, czyli świetna wojna - Dariusz Szpakowski (TVP). Kontuzja, ale interwencja masarza nie jest jednak niezbędna. Orliman Sport już wkrótce dostępny w sprzedaży! sznurowka@orliman.pl

5 SZNURÓWKA Czas na zmiany, czyli poskromić nadciśnienie 5 Ocenia się, że 30 % z 10 milionów Polaków cierpiących na nadciśnienie tętnicze nie wie o swojej chorobie. Wielu leczy się nieregularnie lub w ogóle terapii nie podejmuje. W przypadku pięciu procent chorujących przyczynami dolegliwości są schorzenia tarczycy, nerek lub nadnerczy. W pozostałych 95% przypadków mówimy o nadciśnieniu pierwotnym (idiopatycznym czy samoistnym), które jest często skutkiem odziedziczenia dolegliwości, spadkiem elastyczności tętnic a także czynnikami środowiskowymi zły sposób odżywiania, palenie, siedzący tryb życia, przewlekły stres. Choroba często rozpoczyna się bezobjawowo. Niekiedy w przebiegu nadciśnienia występują bóle i zawroty głowy, kołatanie serca, bóle w klatce piersiowej, bezsenność lub zmęczenie. Objawy te jednak występują w wielu innych schorzeniach, dlatego często mogą zostać mylnie zinterpretowane. Nadciśnienie nieleczone lub źle leczone przyśpiesza rozwój miażdżycy naczyń i chorobę wieńcową serca. Jego następstwem bywają niewydolność nerek, utrata wzroku, otępienie. Najpoważniejszymi powikłaniami nadciśnienia są udar mózgu, migotanie przedsionków i zawał mięśnia sercowego. Szacuje się, że co siódmy zgon jest wynikiem choroby nadciśnieniowej i jej powikłań. W profilaktyce choroby najważniejsze jest systematyczne mierzenie ciśnienia tętniczego. O chorobie mówimy wówczas, gdy ciśnienie skurczowe (pierwsze) jest większe od 139 milimetrów słupa rtęci (mmhg), a rozkurczowe (drugie) większe niż 89 mmhg. Jeśli ciśnienie przekracza normę, trzeba je mierzyć, co najmniej raz w miesiącu podczas wizyty lekarskiej. Przy skokach ciśnienia mierzmy go jak najczęściej w domu własnym aparatem - dwa, trzy razy dziennie! Należy jednak pamiętać o zasadach przy pomiarze: nie mierz ciśnienia bezpośrednio po posiłku pół godziny wcześniej nie pij kawy, nie wykonuj ćwiczeń i innego wysiłku fizycznego nie pal tytoniu przed pomiarem leki obniżające ciśnienie zażyj dopiero po pomiarze. W nadciśnieniu łagodnym ( mmhg) może wystarczyć jedynie profilaktyka lub wspomaganie leczeniem farmakologicznym. Należałoby również zrewidować swoje przyzwyczajenia i zastanowić się nad dotychczasowym trybem życia. Zmiany jakich dokonamy wpłyną korzystnie na nasze samopoczucie. DIETA Ogranicz spożycie soli kuchennej (5-6 gramów na dobę), zmniejsz spożycie alkoholu oraz produktów przetworzonych, w szczególności zawierających tłuszcze zwierzęce oraz węglowodany (biała mąka i cukier). W miarę możliwości tłuszcze zwierzęce bogate w nasycone kwasy tłuszczowe zastąp roślinnymi i rybimi oraz mniej szkodliwymi z mięs białych (gęś, indyk, kurczaki). W diecie przeciwmiażdżycowej, skutecznie obniżające poziom złego cholesterolu pomocne są: błonnik, gumy i pektyny, fitosterole, niacyna, oleje jednonienasycone i wielonienasycone, kwasy omega 3, przeciwutleniacze np. kwas askorbinowy i tokoferol oraz węgiel drzewny aktywowany. Błonnik - celuloza. Błonnik jest mące pszennej pełnoziarnistej, otrębach, kapuście, młodym groszku, zielonej fasoli, brukselce, brokułach, skórce ogórka, marchwi, papryce, jabłkach, bananach. Hemicelulozy znajdziemy w otrębach, pełnym ziarnie, brukselce i burakach. Zarówno celuloza jak i hemiceluloza wiążą wodę i zapewniają prawidłową funkcję jelita grubego, zabezpieczają przed zaparciami oraz tworzeniem się uchyłków, chronią przed hemoroidami i zmianami zapalno-nowotworowymi jelita. Błonnik wchodzi w reakcję z kwasami żółciowymi i w ten sposób zmniejsza wchłanianie cholesterolu w przewodzie pokarmowym. Gumy i pektyny. Gumy są w owsiance i produktach z owsa oraz suchej fasoli. Pektyny są w jabłkach, owocach cytrusowych, marchwi, kalafiorze, kapuście, suszonym grochu, zielonej fasoli, ziemniakach, dyni i truskawkach. Gumy i pektyny biorą udział w procesie wchłaniania w żołądku i jelicie cienkim, wiążą się z kwasami żółciowymi i hamują, zmniejszają wchłanianie tłuszczów, obniżając poziom cholesterolu we krwi; zwalniają również wchłanianie cukrów a te z kolei opóźniając opróżnianie cukrów z żołądka zmniejsza jego zapotrzebowanie przez organizm. Kwasy omega-3. Są przede wszystkim składnikiem ryb morskich (halibut, łosoś, makrela, płastuga, sardynka, śledź, tuńczyk). Obecne są także w oleju lnianym, rzepakowym, pestkach dyni i słonecznika, migdałach i orzechach włoskich. Trzeba jednak pamiętać, że suszone owoce i orzechy są bardzo kaloryczne. Kwasy omega-3 zawarte w olejach rybich opóźniają rozwój miażdżycy, obniżają poziom LDL cholesterolu i trójglicerydów, zmniejszają lepkość krwi i działają profilaktycznie nie dopuszczając do zawałów serca i udarów mózgu, obniżają ciśnienie krwi, wzmacniają system immunologiczny, łagodzą objawy reumatoidalnego zapalenia stawów, zapobiegają toczniowi rumieniowatemu, zapobiegają migrenie i chorobom nerek. Osoby spożywające dużo ryb morskich rzadziej odczuwają niepokój czy zapadają na depresję. Inne sterole roślinne, fitosterole. Te cenne dla organizmu substancje w naturze występują w błonach komórkowych niektórych roślin, w tym m.in. w rzepaku i innych oleistych. Stąd obecność fitosteroli w olejach. Ale w rzepakowym jest ich najwięcej dwanaście miligramów na jeden gram, więcej niż np. w oliwie z oliwek. Olej ten ma też najwięcej ze wszystkich olejów kwasów omega-3 dobroczynnych dla serca i naczyń krwionośnych. Dzięki podobnej do cholesterolu budowie cząsteczkowej sterole roślinne częściowo blokują wchłanianie cholesterolu z przewodu pokarmowego, co pomaga obniżyć jego stężenie we krwi. Codzienne spożywanie ok. 2 gramy steroli i fitosteroli pozwala obniżyć poziom cholesterolu nawet o 7-15% (spadek stężenia złego cholesterolu LDL, bez obniżania dobrego HDL). Obok wspomnianego oleju rzepakowego sterole roślinne (fitosterole, oleje jedno- i wielonasycone) znajdziemy w oliwie, nerkowcach, orzeszkach ziemnych, migdałach, słoneczniku, awokado, oleju słonecznikowym, kukurydzianym czy szafranowym. Przykładowo 4-5 łyżeczek oleju rzepakowego dziennie lub 12 łyżeczek nasion słonecznika zapewnia zapotrzebowanie dobowe naszego organizmu na te nienasycone kwasy tłuszczowe. Są obecnie powszechnie dodawane do szlachetniejszych margaryn oraz do jogurtów (czytaj etykiety!). Przeciwutleniacze np. witaminy beta-karoten, C i E: Hamują utlenianie cholesterolu, powodując to, że cholesterol

6 6 SZNURÓWKA przestaje być taki groźny. Najwięcej przeciwutleniaczy jest w wielu warzywach i owocach. Szczególnie dużo jest ich w cebuli, czosnku oraz dyni, a także popularnym cynamonie i coraz bardziej lubianej zielonej herbacie. TYTOŃ Jeden papieros podwyższa ciśnienie na minut nawet o mmhg, zmniejsza natomiast stężenie HDL ( dobrego cholesterolu). Dym uszkadza śródbłonek tętnic, wywołuje niedotlenienie tkanek w tym mięśnia sercowego i sprzyja rozwojowi miażdżycy. AKTYWNOŚĆ RUCHOWA Ruch obniża ciśnienie, zwiększa wydolność serca i przyśpiesza spalanie tkanki tłuszczowej. Należy ćwiczyć minimum 3 razy w tygodniu po pół godziny (obecnie mówi się nawet o ćwiczeniach codziennych). Winny to być ćwiczenia w zmiennym rytmie, najlepiej marszobiegi, jazda na rowerze, wrotkach czy łyżwach, ćwiczenia na sali gimnastycznej, pływanie, biegi narciarskie, chodzenie po schodach. W trakcie ćwiczeń tętno powinno osiągnąć 50-70% tętna maksymalnego. Tętno maksymalne obliczamy odejmując od 220 liczbę lat. I tak dla czterdziestolatka tętno maksymalne to 220 minus 40 czyli 180 uderzeń na minutę, a tętno zalecane (50-70%) to 90 do 126 uderzeń. Tętno podczas ćwiczeń u pięćdziesięciolatka nie powinno przekraczać 119, u sześćdziesięciolatka 112, a u siedemdziesięciolatka 105 uderzeń na minutę. Do zalecanego ruchu należą także taniec, praca w ogrodzie czy spacer w zmiennym tempie (5 minut wolniej i 2 minuty szybciej). W nadciśnieniu bezwzględnie unikamy beztlenowych, czyli anaerobowych form aktywności fizycznej: noszenie zakupów i innych ciężarów powyżej 3-4 kilogramów, przesuwanie mebli, zapasy, przeciąganie liny, ćwiczenia na siłowni itp. STRES I EMOCJE Radzenie sobie z emocjami jest niewątpliwie trudne. Przewlekły stres poprzez aktywność pewnych hormonów może powodować podwyższenie poziomu cholesterolu i wzrost ciśnienia tętniczego. Próbuj zlokalizować przyczynę stresu. Zmień nastawienie do sytuacji stresogennych. Popatrz na nie z większym dystansem. W gonitwie życia spróbuj trochę zwolnić. Porozmawiaj o swoim problemie z najbliższymi, osobami do których masz zaufanie. Nie skracaj czasu przeznaczonego na sen. Naucz się ćwiczeń oddechowych i sys- tematycznie je wykonuj. Medytacja czy modlitwa może wpłynąć korzystnie na wyciszenie emocji. WAGA CIAŁA Otyłość i nadwaga zwiększa częstość występowania nadciśnienia u osób młodych nawet sześciokrotnie. Występuje wtedy nadmierna aktywność współczulnego układu nerwowego. Bierze on udział w regulacji ciśnienia tętniczego krwi. Spadek wagi ciała u osoby otyłej o 5% może obniżyć ciśnienie tętnicze nawet o 10 milimetrów słupa rtęci. opracował lekarz medycyny Jacek Reichert NIEPUBLICZNA PRZYCHODNIA LECZNICZO-REHABILITACYJNA ZDROWIE Oława ul. Sienkiewicza 8 tel Czy wiesz, że... Fryzyjczyk Ulryk Werdum, który przebywał w Polsce w latach , opisał przygodę księcia Bogusława Radziwiłła. Miał on cudem uniknąć śmierci, gdy w dzień postu kazał jeść mięso i przez to rozsierdził Mazurów, którzy są tak religijni, że za mniejszy grzech uważaliby sobie zamordować go wraz z jego towarzystwem niż patrzeć na to, że jedzą mięso. Nie mniejszym występkiem wydawało się ówczesnym ludziom spożywanie w czasie postu nabiału. Czym się zatem żywiono? Spożywano chleb, ryby, popijano wodą. Niedozwolone było mięso oraz produkty pochodzące od zwierząt ciepłokrwistych, czyli nabiał, mleko, sery i jajka. Ciekawostką jest, że właśnie w XVII wieku za rybę został uznany bóbr. Kościół zezwalał w czasie postu na jedzenie jego ogona, ponieważ w wyniku pomyłkowo przeprowadzonej klasyfikacji bóbr do ryb został zaliczony. Nieścisłość wynikła z uznania za słuszną klasyfikacji fauny i flory Tomasza z Akwinu przeprowadzonej w XII wieku. Systematyka została dokonana w oparciu o miejsca występowania gatunków a nie o ich anatomię. Dodatkowym potwierdzeniem tezy miał być pokryty łuską ogon bobra oraz to że na powierzchnię wody wynurza się on średnio co 15 minut (niczym ryba). W zakonach, które dysponowały własnymi stawami hodowlanymi jak np. Cystersi, bobry były specjalnie hodowane na takie okazje. Ogon bobra, tzw. plusk uznawany był za prawdziwy postny rarytas. Za postne potrawy uznawano również mięso ssaków wodnych, niektóre gatunki morskich ptaków a także ślimaki, żaby, ostrygi oraz żółwie. Jeśli gatunek nie mógł żyć bez wody lub jej bliskości dało się go wyjątkowo sprowadzić do ryby. W XVII wieku w Polsce dni postnych w roku było dużo, bo w sumie aż 150 i przestrzegano ich bardzo surowo. Przestrzegano również rygorystycznie zasad jakościowych i ilościowych. Ograniczenia w diecie obowiązywały wszystkich wiernych w przedziale wiekowym lat, z pewnymi wyjątkami. Nie stosowanie zaleceń klasyfikowano jako grzech. Z końcem XVII wieku postne zalecenia zaczęto jednak bardziej liberalizować. Dzisiaj dla wielu z nas czas postu jest już tylko symbolem, w dawnej Polsce był to czas kiedy nawet najbardziej zamożni dobrowolnie głodowali, z niecierpliwością jednak czekając na dzień kiedy będą mogli zasiąść przy suto zastawionym świątecznym stole. sznurowka@orliman.pl

7 SZNURÓWKA 7 Święta bez etykiety Ktoś mi powiedział, że nie umie gotować. Ktoś mi powiedział, że nie lubi gotować. Ktoś mi powiedział, że nie ma czasu gotować. Są podobno tacy, co nawet wodę potrafią przypalić. Znam przypadek smażenia jajecznicy na wodzie oraz przypalenia jajek na twardo. Cóż, nie każdy z nas jest Makłowiczem czy Ewą Wachowicz, choć uważam, że gotowanie (na potrzeby domowe) nie wymaga ani specjalnych zdolności ani gastronomicznego wykształcenia. Domyślam się, że bardziej chodzi tu o brak czasu lub niemożność skupienia się na dłużej na jednej czynności w jednym miejscu. Dla mnie gotowanie dla rodziny jest naturalne, bo dla mnie również mama gotowała. Widziałam jak obiera warzywa na zupę, zagniata ciasto na pierogi, smaży placki lub robi ciasto. To było normalne i jest nadal dla mnie. Nie wyobrażam sobie żywienia rodziny w inny sposób niż posiłkami własnej roboty. Może i wygodniej jest kupić gotowca w słoiku lub w proszku, bo można. Takie danie zawsze wyjdzie, zawsze smakuje i nawet o dokładkę poproszą (zapewnia reklama) a w efekcie mama zadowolona i rodzina szczęśliwa. Moja pani od chemii w szkole podstawowej na jednej z lekcji zawyrokowała (wtedy to brzmiało dość dziwnie, nawet szokująco), że doczekamy czasów kiedy to na śniadanie, obiad i kolację będzie się łykać po kapsułce zawierającej substancje odżywcze a jedzenie jako takie przestanie mieć rację bytu. I nie chodziło jej o osoby odchudzające się tylko o zwykłego człowieka wychodzącego rano do pracy i wracającego wieczorem do domu. Ile osób twierdzi, że nie je rano śniadania, bo nie ma na to czasu. Wybiega z domu o pustym żołądku przekąszając po drodze jakieś słodkości kupione w sklepie na rogu lub wlewając do pustego brzucha kubek kawy kupiony w pobliskim fastfoodzie lub automacie. Dla zabieganych takie kapsułki to zbawienie szklanka wody, kolorowa drażetka i spokój na 2-3 ZRÓWNOWAŻONE, PEŁNOWARTOŚCIOWE PRODUKTY Im krótsza droga żywności z pola na nasz stół, tym bardziej jest to ekologiczne i zdrowsze dla nas! Powszechnie dziś stosowane wysoko przetworzone zamienniki naturalnej żywności Biały rafinowany cukier Sztuczne słodziki jak aspartam E951( nowa nazwa aspartamu AMINOSWEET). Biała sól oczyszczona, zawierająca antyzbrylacz Biała mąka i jej przetwory: białe makarony, kluski, chleby z białej pszennej mąki na drożdżach, białe bułki pszenne, chleb tostowy, słodkie chrupkie płatki śniadaniowe typu flakes. Biały ryż i jego przetwory. Żywność naturalna, BIO, nieprzetworzona, dobrej jakości, zawierająca energię życiową Cukier brązowy nierafinowany np. trzcinowy, palmowy; Miód: gryczany, lipowy, spadziowy etc.; Melasa z buraka cukrowego, trzciny cukrowej, karobu Słody zbożowe: ryżowe, jęczmienne etc.; Słody z owoców: agawy, daktyli, syrop klonowy; Lukrecja; Stewia (roślina uprawiana już w Polsce, słodsza od cukru); Ksylitol (fiński cukier z kory brzozy). Szara sól kamienna, sól z czarnej skały (Kala Namak), sól morska nierafinowana, różowa sól himalajska lub gomasio (sól z sezamem i siemieniem lnianym). Pełne ziarna zbóż, mąka pełnoziarnista i jej przetwory: makarony razowe, pełnoziarniste chleby na zakwasie, pieczywo typu pumpernikiel (bez drożdży), płatki pełnoziarniste i grube kasze. Ryż brązowy: długo-, okrągło ziarnisty, czerwony, czarny, basmati. Oleje rafinowane, tłuszcze utwardzone, margaryny. Nierafinowane, tłoczone na zimno oleje: lniany, sezamowy, z pestek dyni, rzepakowy, rydzowy; oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia. Nabiał UHT, pasteryzowany, homogenizowany lub o obniżonej zawartości tłuszczu, słodzony cukrem/ słodzikami lub połączony z sokami owocowymi. Mięso, podbory, wędliny z chowu przemysłowego Warzywa uprawiane w szklarniach na sztucznych pożywkach, sztucznie nawożone, pryskane, GMO. Siarkowane (E220) bakalie i owoce suszone. Pełnotłusty, niepasteryzowany, niehomogenizowany nabiał; bardziej nabiał z mleka koziego i owczego niż krowiego. Mięso z hodowli ekologicznych. Warzywa z upraw naturalnych, lokalnych. Jajka z numerem 2 i 3. Jajka z numerem 1 i 0. Mrożonki produkty głęboko mrożone. Kostki rosołowe, ziarenka smaku, Vegeta i inne produkty zawierające glutaminian sodu. Produkty przetworzone (np. naświetlane, rafinowane, pasteryzowane, sterylizowane etc.) o długim okresie ważności, sztucznie barwione, zawierające konserwanty. Napoje w puszkach i kartonikach, napoje gazowane, słodzone, butelkowana woda źródlana. Mrożone ryby hodowlane: łosoś norweski, ryby z Chin (panga, sola, tilapia). Soja z upraw GMO oraz jej przetwory: gotowe kotlety a la schabowe, parówki, granulaty, pasztety etc. Bakalie i owoce suszone na słońcu, naturalnie. Produkty mrożone w domowej zamrażarce. Naturalne przyprawy i zioła. Posiłki przygotowane z produktów naturalnych, konserwowane domowymi sposobami (kiszenie, fermentacja, suszenie, marynowanie, wekowanie). Kompoty z owoców świeżych, suszonych, napary ziołowe etc. Świeże ryby morskie lub rzeczne. Soja w postaci sfermentowanej: miso, sos sojowy, tofu etc. godziny. Dziękuje, ale ja tego nie łykam. Tak jak nie łykam pulpetów czy gołąbków w słoiku oraz zupek i ciast w proszku. Dlaczego? Dlatego, że kiedy biorę do ręki takiego gotowca (nawet z najwyższej półki w dobrym sklepie) to przeraża mnie skład podany na etykiecie. Niby to lepiej o pewnych rzeczach nie wiedzieć, bo wtedy łatwiej się żyje, ale z drugiej strony czy nie warto by było wiedzieć czym producent nafaszerował takiego gotowca? Zbliżają się Święta Bożego Narodzenia. Może nie jest to dobry czas na czytanie etykiet na opakowaniach produktów, które wybierzemy do przygotowania potraw świątecznych. Może to nie jest również czas na zastanawianie się jaki skład mają pierogi lub makowiec, które zamówiliśmy i odbierzemy gotowe dzień przed 24 grudnia. Przecież dzięki temu zaoszczędzimy czas, bo nie trzeba będzie stać przy przysłowiowych garach (a wykorzystamy go na poszukiwanie prezentów, żeby pod choinką było obficie). Poza tym, kupne rzeczy smakują tak samo, nawet lepiej, ktoś powie. Oczywiście, każdy przygotuje święta według własnego uznania. W sklepach wybór jest ogromy. Może dobrym czasem na wprowadzenie innowacji w czasie dokonywania zakupów stanie się Nowy Rok. Życzę Państwu żeby tak się stało. Niech inspiracją stanie się załączona tabela. Czytajmy etykiety! Wesołych Świąt oraz Szczęśliwego Nowego Roku DaS

8 8 SZNURÓWKA Czas, im bardziej jest pusty, tym szybciej płynie. Życie pozbawione znaczenia przemyka obok, jak pociąg niezatrzymujący się na stacji. Carlos Ruiz Zafón - Cień wiatru Kto jest dobry? Kto zły? Nie ma ludzi dobrych i złych, są tylko złe lub dobre uczynki. I ludzie, którzy miotają się między nimi. Éric-Emmanuel Schmitt - Tektonika uczuć Jeśli nie potrafisz wykorzystać minuty, to zmarnujesz i godzinę, i cały dzień, i całe życie! Aleksander Sołżenicyn - Oddział chorych na raka Przyjaźń rodzi się w momencie, gdy jedna osoba mówi do drugiej: Co? Ty też? Myślałem, że tylko ja. Clive Staples Lewis - Cztery miłości ZAGADKI A: - Prowadzisz za karę - powiedział Marek siedzący obok kierowcy. - Tylko ty nie masz medalu - śmiała się Kasia. - Tak, tylko w twoim finale startowało osiem zawodniczek, a w moim pięćdziesięciu - próbował się usprawiedliwić. - Mimo że to ja mam złoto, to wiem, że to mniej cenne niż zdobyty brąz w pływaniu - usłyszał Tomek za plecami. - Biegi i szermierka - to też inna bajka - wtórował Karol. Mam nadzieję, że Kasia nie okaże zazdrości, że zdobyłem cenniejszy medal, i nie będzie naigrawać się z tenisa stołowego - liczył w duchu Marek. Pytanie: Czy wiesz, kto co trenował, jaki zdobył medal i gdzie siedział w samochodzie? B: Grupa harcerzy przebywająca na wycieczce w pewnej chwili zauważyła jakiś dziwaczny napis. Przez długą chwilę druhowie zastanawiali się, jaki tekst może ukrywać ów napis... - Już wiem! - krzyknął jeden z harcerzy - przecież to takie łatwe. Spójrzcie, ten tekst brzmi... Pytanie: Co głosi ów zagadkowy napis? Krzyżówka A-Ż KRZYŻÓWKA od A do Ż. Każdy odgadywany wyraz (w nawiasie liczba liter) zaczyna się literą poprzedzającą określenie. Litery z pól ponumerowanych od 1 do 34 utworzą rozwiązanie - przysłowie A A) Jałowość sali operacyjnej (8) B) Autor Opery za 3 grosze (6) C) Nakręcił Titanica (7) D) Opiekowanie się kimś (6) E) Prezydent przed przysięgą (5) F) Odkrył zjawisko indukcji elektromagnet. (1831) (7) G) Konar (5) H) Np. KGHM Polska Miedź S.A. (7) I) Otacza przewód elektryczny (8) J) Grała w Step Up: Taniec zmysłów (10) K)... gorejący (w Biblii) (5) L) Mały świecznik na jedną świecę (10) Ż Ł) Tam można brać parówki (6) M) Wymarły ssak (5) N) Zła opinia (8) O) Rolniczy stan w środk. części USA (8) P) Zespół z Andrzejem Sikorowskim (7) R) Solowy występ śpiewaka (7) S) Potocznie: zaskakujące postępki (5) T) Jacques, reżyser franc. (4) U) Chłopiec w klasie (5) W) Łączy piec hutniczy z Maciejem Lampe (4) Z) Drukarski szeryf (7) Ż) Tyczka, element płotka (6) Mama pyta Jasia: - Dlaczego chcesz, aby św. Mikołaj przyniósł ci dwa komplety kolejki elektrycznej? - Bo ja też chcę się bawić, kiedy tatuś jest w domu. Jasio mówi do mamy: - Mamusiu, chciałbym ci coś ofiarować pod choinkę. - Nie trzeba, syneczku. Jeśli chcesz mi sprawić przyjemność, to popraw swoją jedynkę z matematyki. - Za późno, mamusiu. Kupiłem ci już perfumy. ZAGADKI - ODPOWIEDZI A: Kasia - pływanie, brąz, za pasażerem, Marek - tenis stołowy, srebro, obok kierowcy, Tomek - biegi, brak medalu, kierowca, Karol - szermierz, złoto, za kierowcą B: Nie ma złej drogi na młode nogi (czytając na przemian: raz literę górną, raz dolną) sznurowka@orliman.pl

PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW

PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW Młody organizm, aby mógł prawidłowo się rozwijać potrzebuje wielu różnorodnych składników odżywczych, które powinny być nieodłączną częścią diety każdego dojrzewającego

Bardziej szczegółowo

Rola poszczególnych składników pokarmowych

Rola poszczególnych składników pokarmowych Zdrowy styl życia Rola poszczególnych składników pokarmowych 1. Białka Pełnią w organizmie funkcję budulcową. Są składnikiem wszystkich tkanek oraz kości. 2. Tłuszcze Pełnią w organizmie funkcję energetyczną.

Bardziej szczegółowo

... Dzienniczek Badań. Centrum Promocji Zdrowia i Edukacji Ekologicznej Warszawa Bemowo 2010

... Dzienniczek Badań. Centrum Promocji Zdrowia i Edukacji Ekologicznej Warszawa Bemowo 2010 ... Dzienniczek Badań Centrum Promocji Zdrowia i Edukacji Ekologicznej Warszawa Bemowo 2010 ... lekarz prowadzący imię nazwisko wiek adres MASA CIAŁ A Masę ciała można ocenić na podstawie wskaźnika BMI

Bardziej szczegółowo

ZDROWE ODŻYWIANIE = ZDROWE ŻYCIE

ZDROWE ODŻYWIANIE = ZDROWE ŻYCIE ZDROWE ODŻYWIANIE = ZDROWE ŻYCIE RACJONALNIE = ZDROWO Zdrowa dieta jest jednym z najważniejszych elementów umożliwiających optymalny wzrost, rozwój i zdrowie. Ma przez to wpływ na fizyczną i umysłową

Bardziej szczegółowo

Znaczenie pierwszego śniadania, czyli zdrowe odżywianie dzieci i młodzieży. Na podstawie materiałów ORE- Anna Pisowacka

Znaczenie pierwszego śniadania, czyli zdrowe odżywianie dzieci i młodzieży. Na podstawie materiałów ORE- Anna Pisowacka Znaczenie pierwszego śniadania, czyli zdrowe odżywianie dzieci i młodzieży Na podstawie materiałów ORE- Anna Pisowacka JAK PRAWIDŁOWO SIĘ ODŻYWIAĆ? Zalecenia żywieniowe 6 + 1 U według S. Bergera Urozmaicenie

Bardziej szczegółowo

SPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku

SPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku SPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku NASZE KULINARNE TRADYCJE NASZE KULINARNE TRADYCJE Co składa się na nie? Bez jakich produktów i potraw nie wyobrażamy sobie

Bardziej szczegółowo

ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY. Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r

ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY. Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE - definicja Prawidłowe odżywianie to nie tylko dostarczenie organizmowi energii, ale także

Bardziej szczegółowo

zbyt wysoki poziom DOBRE I ZŁE STRONY CHOLESTEROLU Ponad 60% naszego społeczeństwa w populacji powyżej 18r.ż. ma cholesterolu całkowitego (>190mg/dl)

zbyt wysoki poziom DOBRE I ZŁE STRONY CHOLESTEROLU Ponad 60% naszego społeczeństwa w populacji powyżej 18r.ż. ma cholesterolu całkowitego (>190mg/dl) HIPERLIPIDEMIA to stan zaburzenia gospodarki lipidowej, w którym występuje wzrost stężenia lipidów (cholesterolu i/lub triglicerydów ) w surowicy krwi. Ponad 60% naszego społeczeństwa w populacji powyżej

Bardziej szczegółowo

Talerz zdrowia skuteczne

Talerz zdrowia skuteczne Talerz zdrowia skuteczne narzędzie zdrowego odżywiania PSSE Chełm Kierownik Sekcji OZiPZ Alicja Bork PRAWIDŁOWE ŻYWIENIE Gwarancją właściwego rozwoju fizycznego, sprawności umysłu oraz dobrego zdrowia

Bardziej szczegółowo

W jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek?

W jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek? W jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek? Prawidłowe odżywianie się to dostarczanie organizmowi niezbędnych składników odżywczych, a tym samym energii i substratów potrzebnych do utrzymania zdrowia

Bardziej szczegółowo

ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM

ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM (Instytutu Żywności i Żywienia 2009) 1. Jedz codziennie różne produkty z każdej grupy uwzględnionej w piramidzie. 2. Bądź codziennie aktywny

Bardziej szczegółowo

PROGRAM ZAJĘĆ W RAMACH AKADEMII ZDROWEGO ŻYWIENIA. Opis. - praca z materiałami drukowanymi, - pogadanka, - dyskusja problemowa

PROGRAM ZAJĘĆ W RAMACH AKADEMII ZDROWEGO ŻYWIENIA. Opis. - praca z materiałami drukowanymi, - pogadanka, - dyskusja problemowa PROGRAM ZAJĘĆ W RAMACH AKADEMII ZDROWEGO ŻYWIENIA Uwaga: Dopuszcza się modyfikację kolejności zaplanowanych tematów. Kolejne zajęcia Temat główny - Liczba godzin Metody prowadzenia zajęć: Opis 1 PODSTAWOWE

Bardziej szczegółowo

DIETA PRZY CHOROBACH SERCA

DIETA PRZY CHOROBACH SERCA ZALECENIA OGÓLNE Należy spożywać produkty z różnych grup żywności (należy dbać o urozmaicenie posiłków). W skład produktów spożywczych wchodzą niezbędne składniki odżywcze zawarte w różnych ilościach i

Bardziej szczegółowo

Zapraszamy do oglądania

Zapraszamy do oglądania Zapraszamy do oglądania 1.Odżywiaj się regularnie Należy spożywać przynajmniej 3 podstawowe posiłki dziennie (śniadanie, obiad, kolacja), a jeszcze zdrowiej będzie dołączyć dwie przekąski (II śniadanie

Bardziej szczegółowo

ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA ANETA SADOWSKA

ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA ANETA SADOWSKA ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA ANETA SADOWSKA I PATRYCJA SZAFRAŃSKA HASŁO PORADNIKA Nie wystarczy jeść - należy się odżywiać - to mądre słowa. Nie należy wpychać w siebie wszystkiego co jest na stole, czy w

Bardziej szczegółowo

Człowiek żyje życiem całego swojego ciała, wszystkimi jego elementami, warstwami, jego zdrowie zależy od zdrowia jego organizmu.

Człowiek żyje życiem całego swojego ciała, wszystkimi jego elementami, warstwami, jego zdrowie zależy od zdrowia jego organizmu. RUCH TO ZDROWIE Człowiek żyje życiem całego swojego ciała, wszystkimi jego elementami, warstwami, jego zdrowie zależy od zdrowia jego organizmu. P A M I Ę T A J Dobroczynny wpływ aktywności fizycznej na

Bardziej szczegółowo

Produkty Mleczne Tłuszcze Mięso, ryby, jaja Piramida żywienia Czego powinniśmy unikać Napoje gazowane, Chipsy Słodycze, Fast Foody PAMIĘTAJ!!

Produkty Mleczne Tłuszcze Mięso, ryby, jaja Piramida żywienia Czego powinniśmy unikać Napoje gazowane, Chipsy Słodycze, Fast Foody PAMIĘTAJ!! Zdrowy tryb życia Co robić żeby zdrowo żyć? Co otrzymujemy dzięki zdrowemu stylowi życia? Jak wygląda plan zdrowego żywienia? Chcesz być szczupła? Zdrowe odżywianie Węglowodany Warzywa i owoce Produkty

Bardziej szczegółowo

MAGDALENA KRZYSZKA studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI ZDROWY STYL ŻYCIA

MAGDALENA KRZYSZKA studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI ZDROWY STYL ŻYCIA MAGDALENA KRZYSZKA studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI ZDROWY STYL ŻYCIA Na czym polega zdrowy styl życia? ZDROWY STYL ŻYCIA Prawidłowe odżywianie Aktywność

Bardziej szczegółowo

ANKIETA. Imię i nazwisko. Data urodzenia Masa ciała Wzrost. Tel. Kontaktowy. Email do wysłania diety i/lub kontaktu

ANKIETA. Imię i nazwisko. Data urodzenia Masa ciała Wzrost. Tel. Kontaktowy. Email do wysłania diety i/lub kontaktu ANKIETA Proszę o rzetelne, zgodne ze stanem faktycznym wypełnienie ankiety, gdyż jest to niezbędne do opracowania dobrze dopasowanego planu dietetycznego. Imię i nazwisko.. Data urodzenia Masa ciała Wzrost.

Bardziej szczegółowo

dr inż. Marta Jeruszka-Bielak Wszechnica żywieniowa Warszawa, 21 października 2015 r.

dr inż. Marta Jeruszka-Bielak Wszechnica żywieniowa Warszawa, 21 października 2015 r. Rozporządzenie Ministra Zdrowia dotyczące żywienia w stołówkach i asortymentu w sklepikach szkolnych szansą na poprawę sposobu żywienia i stanu zdrowia dzieci i młodzieży. dr inż. Marta Jeruszka-Bielak

Bardziej szczegółowo

ŻYWIENIE DZIECI W WIEKU 1-3

ŻYWIENIE DZIECI W WIEKU 1-3 1 ŻYWIENIE DZIECI W WIEKU 1-3 Uniwersytet Medyczny w Łodzi DIETA DZIECKA POWINNA BYĆ: Urozmaicona pod względem doboru produktów spożywczych, Uregulowana pod względem częstości i pory spożywania posiłków,

Bardziej szczegółowo

Prezentacja materiałów przygotowanych. programu edukacyjnego Trzymaj formę!

Prezentacja materiałów przygotowanych. programu edukacyjnego Trzymaj formę! Prezentacja materiałów przygotowanych do realizacji V edycji programu edukacyjnego Trzymaj formę! KONFERENCJA PODSUMOWUJĄCA REALIZACJĘ IV EDYCJI PROGRAMU EDUKACYJNEGO PT. TRZYMAJ FORMĘ! ZAKOPANE, 6 8 PAŹDZIERNIKA

Bardziej szczegółowo

Co to jest dietetyka?

Co to jest dietetyka? Co to jest dietetyka? Dietetyka to nauka, która bada jak to, co spożywamy wpływa na nasze zdrowie i wydajność organizmu. Bada pewne składniki pożywienia, które mogą wpływać na nasze zdrowie. Na przykład

Bardziej szczegółowo

CHOLESTONE NATURALNA OCHRONA PRZED MIAŻDŻYCĄ. www.california-fitness.pl www.calivita.com

CHOLESTONE NATURALNA OCHRONA PRZED MIAŻDŻYCĄ. www.california-fitness.pl www.calivita.com CHOLESTONE NATURALNA OCHRONA PRZED MIAŻDŻYCĄ Co to jest cholesterol? Nierozpuszczalna w wodzie substancja, która: jest składnikiem strukturalnym wszystkich błon komórkowych i śródkomórkowych wchodzi w

Bardziej szczegółowo

ANKIETA ŻYWIENIOWA Proszę o wypełnienie ankiety przed przyjściem do dietetyka oraz przyniesienie wyników badań na spotkanie.

ANKIETA ŻYWIENIOWA Proszę o wypełnienie ankiety przed przyjściem do dietetyka oraz przyniesienie wyników badań na spotkanie. ANKIETA ŻYWIENIOWA Proszę o wypełnienie ankiety przed przyjściem do dietetyka oraz przyniesienie wyników badań na spotkanie. Imię i nazwisko Zdiagnozowane schorzenia lub dolegliwości.. 1. Od jakiego czasu

Bardziej szczegółowo

Zasady zdrowego żywienia i aktywności fizycznej młodzieży

Zasady zdrowego żywienia i aktywności fizycznej młodzieży Zasady zdrowego żywienia i aktywności fizycznej młodzieży Pamiętaj o codziennym spożywaniu produktów zawartych w piramidzie! PRODUKTY ZBOŻOWE ( mąki, kasza, ryż, płatki, pieczywo i makarony) Sągłównym

Bardziej szczegółowo

10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA

10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA 10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA 10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Należy spożywać produkty z różnych grup żywności (dbać o urozmaicenie posiłków) Kontroluj masę ciała (dbaj o zachowanie

Bardziej szczegółowo

Echo Dobrocina. Nr 1 W zdrowym ciele zdrowy duch.

Echo Dobrocina. Nr 1 W zdrowym ciele zdrowy duch. Echo Dobrocina Nr 1 W zdrowym ciele zdrowy duch. Kwiecień 2015 Ważne aspekty wychowania fizycznego Aby poznać pojęcie wychowania fizycznego należy najpierw zaznajomić się z definicją kultury fizycznej.

Bardziej szczegółowo

Wywiad żywieniowy (część 1) Część ogólna

Wywiad żywieniowy (część 1) Część ogólna Wywiad żywieniowy (część 1) Część ogólna Wybrane odpowiedzi proszę podkreślić. IMIĘ I NAZWISKO:... 1. Data wypełniania formularza - 2. Płeć A. kobieta B. mężczyzna 3. Wiek - 4. Wzrost - Aktualna masa ciała

Bardziej szczegółowo

Zajęcia żywieniowe Wymagania podstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania ponadpodstawowe

Zajęcia żywieniowe Wymagania podstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania ponadpodstawowe Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania podstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: wymienia zasady bezpieczeństwa obowiązujące podczas zajęć żywieniowych

Bardziej szczegółowo

W WIEKU PRZEDSZKOLNYM

W WIEKU PRZEDSZKOLNYM 10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM 1.Jedz codziennie różne produkty z każdej grupy uwzględnionej w piramidzie. 2.Bądź codziennie aktywny fizycznie ruch korzystnie wpływa na sprawność

Bardziej szczegółowo

Poradnia Dietetyczna Dbam O Siebie. Wzdęcia, zaparcia, biegunki, brak. Jak często? Po jakich produktach?

Poradnia Dietetyczna Dbam O Siebie. Wzdęcia, zaparcia, biegunki, brak. Jak często? Po jakich produktach? Poradnia Dietetyczna Dbam O Siebie Dane: Imię: Nazwisko: Data ur. Nr. Tel: E-mail: Wzrost: Waga: Obwód bioder: Obwód talii: Podstawowe Informacje: Miejsce pracy Godziny pracy Aktywność Fizyczna Aktualny

Bardziej szczegółowo

Wybieram zdrowie i zdrowe odżywianie

Wybieram zdrowie i zdrowe odżywianie Wybieram zdrowie i zdrowe odżywianie Doktorze Zdrówko, co to znaczy być zdrowym? Być zdrowym, to nie tylko nie chorować, ale też czuć się dobrze, być radosnym i sprawnym fizycznie. Czy wiesz, co pomaga

Bardziej szczegółowo

Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Tadeusza Kościuszki w Rudzie Śląskiej

Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Tadeusza Kościuszki w Rudzie Śląskiej Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Tadeusza Kościuszki w Rudzie Śląskiej Zdrowe odżywianie polega na odpowiednim wyborze produktów i przygotowaniu posiłków umożliwiających prawidłowe funkcjonowanie organizmu poprzez

Bardziej szczegółowo

ANKIETA ŻYWIENIOWA ...

ANKIETA ŻYWIENIOWA ... ANKIETA ŻYWIENIOWA IMIĘ... NAZWISKO Zdiagnozowane schorzenia lub dolegliwości: Występujące alergie pokarmowe:...... 1. Od jakiego czasu towarzyszy Pani/Panu otyłość i choroba..? 2. Czy były kiedyś próby

Bardziej szczegółowo

Liofilizowany sok z dzikiej róży 80% (±5%), mikronizowany błonnik jabłkowy 20% (±5%), celulozowa otoczka kapsułki.

Liofilizowany sok z dzikiej róży 80% (±5%), mikronizowany błonnik jabłkowy 20% (±5%), celulozowa otoczka kapsułki. Suplement diety Składniki: Liofilizowany sok z dzikiej róży 80% (±5%), mikronizowany błonnik jabłkowy 20% (±5%), celulozowa otoczka kapsułki. Przechowywanie: W miejscu niedostępnym dla małych dzieci. Przechowywać

Bardziej szczegółowo

Katedra i Zakład Fizjologii, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

Katedra i Zakład Fizjologii, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Katedra i Zakład Fizjologii, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu KWESTIONARIUSZ ANKIETY SPOSÓB ŻYWIENIA I AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA OSÓB STOSUJĄCYCH KĄPIELE ZIMOWE Zwracamy się do Państwa

Bardziej szczegółowo

Wybieram zdrowie i zdrowe odżywianie

Wybieram zdrowie i zdrowe odżywianie Wybieram zdrowie i zdrowe odżywianie Doktorze Zdrówko, co to znaczy być zdrowym? Być zdrowym, to nie tylko nie chorować, ale też czuć się dobrze, być radosnym i sprawnym fizycznie. Czy wiesz, co pomaga

Bardziej szczegółowo

WYKAZ WYMAGAŃ, JAKIE MUSZĄ SPEŁNIAĆ ŚRODKI SPOŻYWCZE STOSOWANE W RAMACH ŻYWIENIA ZBIOROWEGO DZIECI I MŁODZIEŻY W JEDNOSTKACH SYSTEMU OŚWIATY 1

WYKAZ WYMAGAŃ, JAKIE MUSZĄ SPEŁNIAĆ ŚRODKI SPOŻYWCZE STOSOWANE W RAMACH ŻYWIENIA ZBIOROWEGO DZIECI I MŁODZIEŻY W JEDNOSTKACH SYSTEMU OŚWIATY 1 WYKAZ WYMAGAŃ, JAKIE MUSZĄ SPEŁNIAĆ ŚRODKI SPOŻYWCZE STOSOWANE W RAMACH ŻYWIENIA ZBIOROWEGO DZIECI I MŁODZIEŻY W JEDNOSTKACH SYSTEMU OŚWIATY 1 W żywieniu zbiorowym dzieci i młodzieży w jednostkach systemu

Bardziej szczegółowo

KWESTINARIUSZ ŻYWIENIOWY PACJENTA

KWESTINARIUSZ ŻYWIENIOWY PACJENTA KWESTINARIUSZ ŻYWIENIOWY PACJENTA Data Imię i nazwisko e-mail Data urodzenia Wzrost (cm) Obecna masa ciała (kg) Docelowa masa ciała (kg) Obwód pasa (cm) Obwód bioder (cm) Aktywność fizyczna: Czy uprawia

Bardziej szczegółowo

ANKIETA. Imię i nazwisko.. Data urodzenia.. Tel. Kontaktowy. Email do wysłania diety i/lub kontaktu. Podpis: ... Rodzaj wykonywanej pracy

ANKIETA. Imię i nazwisko.. Data urodzenia.. Tel. Kontaktowy. Email do wysłania diety i/lub kontaktu. Podpis: ... Rodzaj wykonywanej pracy ANKIETA Proszę o rzetelne, zgodne ze stanem faktycznym wypełnienie ankiety, gdyż jest to niezbędne do opracowania dobrze dopasowanego planu dietetycznego. Imię i nazwisko.. Data urodzenia.. Tel. Kontaktowy

Bardziej szczegółowo

Warsztaty Żywieniowe. Temat: Zasady żywienia młodzieży aktywnej

Warsztaty Żywieniowe. Temat: Zasady żywienia młodzieży aktywnej Warsztaty Żywieniowe Temat: Zasady żywienia młodzieży aktywnej Jeśli jesteś aktywny Powinieneś dbać szczególnie o to, co jesz! potrzebujesz więcej energii potrzebujesz więcej witamin i składników mineralnych

Bardziej szczegółowo

Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:

Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: TECHNIK ŻYWIENIA I USŁUG GASTRONOMICZNYCH przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej

Bardziej szczegółowo

O naszej odporności decyduje także DIETA!

O naszej odporności decyduje także DIETA! O naszej odporności decyduje także DIETA! Podstawowym składnikiem wspomagającym pracę układu odpornościowego jest cynk (wraz z witaminą A). Najwięcej cynku zawierają owoce morza, szczególnie małże i ostrygi,

Bardziej szczegółowo

Zaawansowana konsultacja z zakresu medycyny żywienia kwestionariusz dietetyczny

Zaawansowana konsultacja z zakresu medycyny żywienia kwestionariusz dietetyczny Zaawansowana konsultacja z zakresu medycyny żywienia kwestionariusz dietetyczny Instrukcje: Proszę opisać w poniższym kwestionariuszu Pana/Pani przeciętną dietę. Proszę opisać 2 przykładowe dni tygodnia

Bardziej szczegółowo

11. Scenariusz lekcji dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych

11. Scenariusz lekcji dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych 11. Scenariusz lekcji dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych Temat: Samodzielna ocena swojego żywienia i aktywności fizycznej. Cele: zapoznanie ucznia z praktycznymi aspektami układania prawidłowo zbilansowanej

Bardziej szczegółowo

pomaga w nawiązaniu i utrzymaniu więzi towarzyskich 2% 1 dostarcza niezbędnych składników odżywczyc 97% 62 przynosi wiele przyjemności 2% 1

pomaga w nawiązaniu i utrzymaniu więzi towarzyskich 2% 1 dostarcza niezbędnych składników odżywczyc 97% 62 przynosi wiele przyjemności 2% 1 Zdrowy styl życia Strona 1 1. Jaką najważniejszą rolę pełni odżywianie? pomaga w nawiązaniu i utrzymaniu więzi towarzyskich 2% 1 dostarcza niezbędnych składników odżywczyc 97% 62 przynosi wiele przyjemności

Bardziej szczegółowo

Zasady diety piłkarskiej lek. med. Jarosław Madej

Zasady diety piłkarskiej lek. med. Jarosław Madej Zasady diety piłkarskiej lek. med. Jarosław Madej 1 Zasady ogólne 1. Częstość i regularność posiłków 2. Śniadanie - najważniejszy posiłek dnia 3. Ostatni posiłek -2 godz. przed snem 4. Posiłek budulcem

Bardziej szczegółowo

Zdrowe odżywianie jest to sposób odżywiania, polegający na przyjmowaniu substancji korzystnych dla zdrowia w celu zapewnienia lub poprawy zdrowia.

Zdrowe odżywianie jest to sposób odżywiania, polegający na przyjmowaniu substancji korzystnych dla zdrowia w celu zapewnienia lub poprawy zdrowia. ZDROWE ODŻYWIANIE Zdrowe odżywianie jest to sposób odżywiania, polegający na przyjmowaniu substancji korzystnych dla zdrowia w celu zapewnienia lub poprawy zdrowia. Istotne jest zmniejszenie ryzyka wystąpienia

Bardziej szczegółowo

8. Scenariusz lekcji dla klasy IV-VI szkoły podstawowej i I klasy gimnazjum

8. Scenariusz lekcji dla klasy IV-VI szkoły podstawowej i I klasy gimnazjum 8. Scenariusz lekcji dla klasy IV-VI szkoły podstawowej i I klasy gimnazjum Temat: Wybory żywieniowe produkty zalecane i niezalecane w żywieniu. Cel: Kształtowanie prawidłowych nawyków żywieniowych. Zdobyte

Bardziej szczegółowo

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 28 sierpnia 2015 r. Poz. 1256 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 26 sierpnia 2015 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do

Bardziej szczegółowo

Warsztaty dla Rodziców. Wiosenne śniadanie. Warszawa 26.05.2015 r.

Warsztaty dla Rodziców. Wiosenne śniadanie. Warszawa 26.05.2015 r. Warsztaty dla Rodziców Wiosenne śniadanie Warszawa 26.05.2015 r. Urozmaicenie Uregulowanie Umiarkowanie Umiejętności Unikanie Prawidłowe żywienie 7 zasad wg prof. Bergera + Uprawianie sportu + Uśmiech

Bardziej szczegółowo

Wzdęcia, zaparcia, biegunki, brak. Jak często? Po jakich produktach?

Wzdęcia, zaparcia, biegunki, brak. Jak często? Po jakich produktach? Dane: Imię: Nazwisko: Data ur. Nr. Tel: E-mail: Wzrost: Waga: Obwód bioder: Obwód talii: Podstawowe Informacje: Miejsce pracy Godziny pracy Aktywność Fizyczna Aktualny Stan Zdrowia (Podkreślić właściwe)

Bardziej szczegółowo

Piramida Żywienia. Dominika Kondrak Karina Warwas 1TFS

Piramida Żywienia. Dominika Kondrak Karina Warwas 1TFS Piramida Żywienia Dominika Kondrak Karina Warwas 1TFS Zasady zdrowego żywienia 1. Dbaj o różnorodnośd spożywanych produktów. 2. Strzeż się nadwagi i otyłości, nie zapominaj o codziennej aktywności fizycznej.

Bardziej szczegółowo

10. Scenariusz lekcji dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych

10. Scenariusz lekcji dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych 10. Scenariusz lekcji dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych Temat: Potrawy typu fast food a żywność przygotowywana w domu. Cele: uświadomienie różnic pomiędzy daniami typu fast food a żywnością przygotowywaną

Bardziej szczegółowo

DZIEŃ 1. śniadanie. podwieczorek. II śniadanie. kolacja. obiad. Owsianka ze śliwkami i cynamonem (352 g); oliwa z oliwek (1 g)

DZIEŃ 1. śniadanie. podwieczorek. II śniadanie. kolacja. obiad. Owsianka ze śliwkami i cynamonem (352 g); oliwa z oliwek (1 g) DZIEŃ 1 śniadanie II śniadanie obiad Owsianka ze śliwkami i cynamonem (352 g); oliwa z oliwek (1 g) chleb żytni razowy (31 g); ser twarogowy półtłusty (30 g); pietruszka, liście (4 g); masło ekstra (2

Bardziej szczegółowo

NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY

NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY Poradnik dla pacjenta i jego rodziny Konsultacja: prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong CO TO JEST ZESPÓŁ METABOLICZNY Nadciśnienie tętnicze (inaczej podwyższone ciśnienie

Bardziej szczegółowo

Żyj smacznie i zdrowo! -wszystko o zdrowym trybie życia

Żyj smacznie i zdrowo! -wszystko o zdrowym trybie życia Żyj smacznie i zdrowo! -wszystko o zdrowym trybie życia Co to jest? Zdrowe odżywianie sposób odżywiania, polegający na przyjmowaniu substancji korzystnych dla zdrowia w celu zapewnienia lub poprawy zdrowia.

Bardziej szczegółowo

zdrowego żywienia w chorobie

zdrowego żywienia w chorobie Wspieramy w ciężkiej chorobie, aby cieszyć się każdą chwilą PORADNIK zdrowego żywienia w chorobie Stowarzyszenie Przyjaciół Chorych Hospicjum im. Jana Pawła II w Żorach Opracowanie: Magdalena Olborska

Bardziej szczegółowo

PROJEKT EDUKACYJNY NIE DAJMY SIĘ CHOROBOM XXI WIEKU!

PROJEKT EDUKACYJNY NIE DAJMY SIĘ CHOROBOM XXI WIEKU! PROJEKT EDUKACYJNY NIE DAJMY SIĘ CHOROBOM XXI WIEKU! Jak dożyć do 100, będąc silnym i sprawnym fizycznie i psychicznie PROJEKT EDUKACYJNY POD PATRONATEM Program edukacji zdrowotnej w zakresie żywienia

Bardziej szczegółowo

RACJONALNE ŻYWIENIE. Zespół Szkół Rolnicze Centrum Mokrzeszów. 2007 r.

RACJONALNE ŻYWIENIE. Zespół Szkół Rolnicze Centrum Mokrzeszów. 2007 r. RACJONALNE ŻYWIENIE Zespół Szkół Rolnicze Centrum Mokrzeszów 2007 r. RACJONALNE ŻYWIENIE Polega na systematycznym dostarczaniu do organizmu wszystkich niezbędnych składników odżywczych w ilościach i proporcjach

Bardziej szczegółowo

CMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca

CMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca CMC/2015/03/WJ/03 Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca Dane pacjenta Imię:... Nazwisko:... PESEL:... Rozpoznane choroby: Nadciśnienie tętnicze Choroba wieńcowa Przebyty zawał

Bardziej szczegółowo

Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:

Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: DIETETYK przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej Priorytet III. Wysoka jakość

Bardziej szczegółowo

ŻYWIENIE CZŁOWIEKA. Racjonalne żywienie jest jednym z podstawowych warunków prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego i dobrego zdrowia.

ŻYWIENIE CZŁOWIEKA. Racjonalne żywienie jest jednym z podstawowych warunków prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego i dobrego zdrowia. ŻYWIENIE CZŁOWIEKA Racjonalne żywienie jest jednym z podstawowych warunków prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego i dobrego zdrowia. Prawidłowe żywienie należy do najważniejszych czynników środowiskowych,

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1 Grupy środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagania, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci

Bardziej szczegółowo

ABC zdrowia dziecka. OPRACOWAŁA : Grażyna Lewińska LOGO

ABC zdrowia dziecka. OPRACOWAŁA : Grażyna Lewińska LOGO ABC zdrowia dziecka OPRACOWAŁA : Grażyna Lewińska SZKOLNE ABC Rok szkolny to czas kiedy nasze dzieci spędzają w szkole po kilka godzin dziennie. Aby mogły one jak najlepiej przyswajać wiedzę zarówno w

Bardziej szczegółowo

Jakie produkty warto ze sobą łączyć a jakich połączeń produktów powinniśmy unikać?

Jakie produkty warto ze sobą łączyć a jakich połączeń produktów powinniśmy unikać? Jakie produkty warto ze sobą łączyć a jakich połączeń produktów powinniśmy unikać? Komponując codzienne posiłki z ulubionych produktów spożywczych zwykle nie zastanawiamy się nad ich wpływem na nasz organizm

Bardziej szczegółowo

ZDROWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW PORADNIK DLA RODZICÓW I UCZNIÓW

ZDROWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW PORADNIK DLA RODZICÓW I UCZNIÓW ZDROWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW PORADNIK DLA RODZICÓW I UCZNIÓW SPIS TREŚCI 1. Zasady zdrowego żywienia 2. Zapotrzebowanie energetyczne nastolatków 3. Zapotrzebowanie energetyczne nastolatków 4. Zalecenia

Bardziej szczegółowo

Jedzmy zdrowo na kolorowo!

Jedzmy zdrowo na kolorowo! Jedzmy zdrowo na kolorowo! Dlaczego powinniśmy jeść warzywa? Ponieważ są źródłem: -witamin: głównie: beta-karoten, witamina C, kwas foliowy oraz witaminy K, niacyna oraz witaminy E -składników mineralnych:

Bardziej szczegółowo

NOWA PIRAMIDA ZDROWEGO ŻYWIENIA. (czyli podstawy zdrowego odżywiania postawione na głowie)

NOWA PIRAMIDA ZDROWEGO ŻYWIENIA. (czyli podstawy zdrowego odżywiania postawione na głowie) NOWA PIRAMIDA ZDROWEGO ŻYWIENIA (czyli podstawy zdrowego odżywiania postawione na głowie) Dlaczego stara piramida żywieniowa jest zła? Po pierwsze okazuje się, że węglowodany w ilości sugerowanej przez

Bardziej szczegółowo

ANKIETA - dietetyczna AKTYWNOŚĆ DANE OSOBOWE. Charakter twojej pracy: Imię i nazwisko: Miejsce zamieszkania (miejscowość): Tel kontaktowy:

ANKIETA - dietetyczna AKTYWNOŚĆ DANE OSOBOWE. Charakter twojej pracy: Imię i nazwisko: Miejsce zamieszkania (miejscowość): Tel kontaktowy: ANKIETA - dietetyczna DANE OSOBOWE Imię i nazwisko: Data urodzenia: Waga: Wzrost: Miejsce zamieszkania (miejscowość): Tel kontaktowy: Email (w razie zmiany adresu @ prosimy o informację zwrotną): Wypełnij

Bardziej szczegółowo

Odżywiamy się zdrowo! PREZENTACJA DLA PRZEDSZKOLAKÓW

Odżywiamy się zdrowo! PREZENTACJA DLA PRZEDSZKOLAKÓW Odżywiamy się zdrowo! PREZENTACJA DLA PRZEDSZKOLAKÓW CO POWINNY JEŚĆ DZIECI WITAMINY PRODUKTY ZBOŻOWE PRODUKTY POCHODZENIA ROŚLINNEGO PRODUKTY POCHODZENIA ZWIERZĘCEGO PRZETWORY MLECZNE ZASADY ZDROWEGO

Bardziej szczegółowo

http://www.odkryjjakschudnac.pl

http://www.odkryjjakschudnac.pl 7 Pokarmów Automatycznie Spalających Tłuszcz Czy może to być możliwe, że jedzenie niektórych pokarmów może pomóc Ci schudnąć oraz automatycznie spalać tłuszcz bez ćwiczeń lub diet? Odpowiedź na to pytanie

Bardziej szczegółowo

Karta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia

Karta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia Pieczątka świadczeniodawcy nr umowy z NFZ Karta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia Uwaga! Kartę należy wypełnić drukowanymi literami, twierdzące odpowiedzi na pytania

Bardziej szczegółowo

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 28 sierpnia 2015 r. Poz. 1256 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA1) z dnia 26 sierpnia 2015 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży

Bardziej szczegółowo

Materiałpomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:

Materiałpomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: Materiałpomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: TECHNIK ŻYWIENIA I USŁUG GASTRONOMICZNYCH przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej

Bardziej szczegółowo

ZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA. Agnieszka Wyszyńska Oddział HŻŻ i PU WSSE w Białymstoku

ZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA. Agnieszka Wyszyńska Oddział HŻŻ i PU WSSE w Białymstoku ZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA Agnieszka Wyszyńska Oddział HŻŻ i PU WSSE w Białymstoku Nadwaga i otyłość - najważniejszy problem zdrowia publicznego. Istnieje ok. 80 chorób powstających na tle wadliwego

Bardziej szczegółowo

Dietetyk Angelika Frączek DZIENNICZEK KILKU DNIOWEGO SPOŻYCIA. Imię i nazwisko...

Dietetyk Angelika Frączek DZIENNICZEK KILKU DNIOWEGO SPOŻYCIA. Imię i nazwisko... DZIENNICZEK KILKU DNIOWEGO SPOŻYCIA Imię i nazwisko... Proszę o sumienne wypełnienie niniejszego wywiadu żywieniowego, który posłuży do oceny Pani/Pana sposobu żywienia. Dobrze, aby dzienniczek wypełniać

Bardziej szczegółowo

Sport i odżywianie. sport. odżywianie

Sport i odżywianie. sport. odżywianie Sport i odżywianie sport forma aktywności człowieka, mająca na celu doskonalenie jego sił psychofizycznych, indywidualnie lub zbiorowo, według reguł umownych. odżywianie proces życiowy polegający na pozyskiwaniu

Bardziej szczegółowo

WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA

WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA ZAKŁAD PODSTAW ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Dr inż. Edyta Balejko, dr inż. Anna Bogacka, dr inż. Anna Sobczak-Czynsz Przedmiot: Podstawy żywienia człowieka (ZBiJŻ) Ćwiczenie nr

Bardziej szczegółowo

ZASADY ZDROWEGO Z YWIENIA DZIECI

ZASADY ZDROWEGO Z YWIENIA DZIECI ZASADY ZDROWEGO Z YWIENIA DZIECI 1. Jedz codziennie różne produkty z każdej grupy uwzględnionej w piramidzie. 2. Bądź codziennie aktywny fizycznie - ruch korzystnie wpływa na sprawność i prawidłową sylwetkę.

Bardziej szczegółowo

Szanowni Paostwo, Brak kompletu informacji o stanie zdrowia może skutkowad niepożądanymi efektami wdrożonej diety.

Szanowni Paostwo, Brak kompletu informacji o stanie zdrowia może skutkowad niepożądanymi efektami wdrożonej diety. Szanowni Paostwo, wszystkie informacje przekazane w poniższej ankiecie stanowid będą podstawę do ustalenia prawidłowego postępowania żywieniowego, dlatego prosimy o przemyślane wypełnienie wywiadu. Brak

Bardziej szczegółowo

Sklepik wzorowy smaczny i zdrowy

Sklepik wzorowy smaczny i zdrowy Sklepik wzorowy smaczny i zdrowy To NASZ Zielony sklepik w Zespole Szkół im. Jana Pawła II w Zielonkach! ZIELONKI = Zielony Sklepik = zdrowe i smaczne jedzenie Mamy coś do powiedzenia o piramidzie zdrowego

Bardziej szczegółowo

ŻYWIENIE W PLACÓWKACH NAUCZANIA. Anna Duda

ŻYWIENIE W PLACÓWKACH NAUCZANIA. Anna Duda ŻYWIENIE W PLACÓWKACH NAUCZANIA I WYCHOWANIA W Ś W I E T L E Z N O W E L I Z O WA N YC H P R Z E P I S Ó W Anna Duda ŹRÓDŁA BIAŁKA W DIECIE bardzo ważnego składnika dla rosnącego młodego organizmu. Białko

Bardziej szczegółowo

PONIEDZIAŁEK. 5 minut. 5 minut. 20 minut. 5 minut. Dodatkowo staraj się spożywać ok. 2l wody dziennie. ŚNIADANIE 07:00 DRUGIE ŚNIADANIE 10:30

PONIEDZIAŁEK. 5 minut. 5 minut. 20 minut. 5 minut. Dodatkowo staraj się spożywać ok. 2l wody dziennie. ŚNIADANIE 07:00 DRUGIE ŚNIADANIE 10:30 PONIEDZIAŁEK Dodatkowo staraj się spożywać ok. 2l wody dziennie. ŚNIADANIE 07:00 OWSIANKA PIĘKNOŚCI Z PŁATKAMI OWSIANYMI Mleko spożywcze, 2% tłuszczu - 180g (0.72 x Szklanka) Rodzynki, suszone - 7g (0.47

Bardziej szczegółowo

potrzebujemy ich 1 g, by nasz organizm dobrze funkcjonował.

potrzebujemy ich 1 g, by nasz organizm dobrze funkcjonował. Specjaliści od zdrowego żywienia biją na alarm. Jemy za mało ryb morskich, co oznacza, że w organizmie przeciętnego Polaka brakuje nienasyconych kwasów Omega 3, uważanych przez wielu naukowców za złoty

Bardziej szczegółowo

Kolejna konsultacja z zakresu medycyny żywienia kwestionariusz

Kolejna konsultacja z zakresu medycyny żywienia kwestionariusz Kolejna konsultacja z zakresu medycyny żywienia kwestionariusz Instrukcje: W celu oceny prawidłowości zastosowania przez Pana/Panią zaleceń żywieniowych z poprzedniej konsultacji, proszę opisać w poniższym

Bardziej szczegółowo

Warzywa i owoce jedz jak najczęściej i w jak największej ilości.

Warzywa i owoce jedz jak najczęściej i w jak największej ilości. Piramida Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej dla dzieci i młodzieży Piramida została opracowana w Instytucie Żywności i Żywienia w 2016 r. pod kierunkiem prof. dra med. Mirosława Jarosza przez zespół

Bardziej szczegółowo

Uczeń/student Pracuję zawodowo Wykonywany zawód

Uczeń/student Pracuję zawodowo Wykonywany zawód PURE DIET Joanna Flis Os. Wichrowe Wzgórze 33C 61-699 Poznań tel. 511 02 99 44 Imię i nazwisko Rok urodzenia Nr telefonu E-mail Dane kontaktowe Grupa krwi Uczeń/student Pracuję zawodowo Wykonywany zawód

Bardziej szczegółowo

Scenariusz zajęć edukacja zdrowotna - gimnazjum

Scenariusz zajęć edukacja zdrowotna - gimnazjum Scenariusz zajęć edukacja zdrowotna - gimnazjum Autor: mgr Beata Draczko Temat lekcji: Wiem, co jem. Zasady racjonalnego odżywiania się człowieka. Cel ogólny: - zapoznanie uczniów z zasadami racjonalnego

Bardziej szczegółowo

Żywienie w szpiczaku mnogim

Żywienie w szpiczaku mnogim Żywienie w szpiczaku mnogim Spotkanie II : dbamy o kości mgr inż. Sławomir Kozłowski szpiczak mnogi leczenie osteoporoza- zaburzenie mineralizacji kości Czynniki środowiskowe dieta (wapń i witamina D)

Bardziej szczegółowo

Program edukacyjny Żyj smacznie i zdrowo

Program edukacyjny Żyj smacznie i zdrowo Program edukacyjny Żyj smacznie i zdrowo Cel i założenia: Przypomnienie zasad prawidłowego i smacznego odżywiania Niemarnowanie jedzenia Zachęcenie do rodzinnego spożywania posiłków Zmniejszanie ilości

Bardziej szczegółowo

Program sfinansowany ze środków Funduszu Promocji Owoców i Warzyw. Organizator Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Soków.

Program sfinansowany ze środków Funduszu Promocji Owoców i Warzyw. Organizator Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Soków. Program sfinansowany ze środków Funduszu Promocji Owoców i Warzyw. Organizator Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Soków. www.kups.org.pl І www.wszkole.5porcji.pl PRAWIDŁOWE ŻYWIENIE Prawidłowe żywienie

Bardziej szczegółowo

ZDROWO AKTYWNI SZKOŁA PODSTAWOWA NR 8 W TARNOWIE

ZDROWO AKTYWNI SZKOŁA PODSTAWOWA NR 8 W TARNOWIE ZDROWO AKTYWNI SZKOŁA PODSTAWOWA NR 8 W TARNOWIE PIRAMIDY EGIPSKIE Piramidy to budowle, które przetrwały tysiące lat. Najbardziej trwała była ich podstawa, czyli część zbudowana na ziemi. PIRAMIDA ZDROWEGO

Bardziej szczegółowo

KWESTIONARIUSZ OCENY SPOSOBU ŻYWIENIA

KWESTIONARIUSZ OCENY SPOSOBU ŻYWIENIA KWESTIONARIUSZ OCENY SPOSOBU ŻYWIENIA Proszę uzupełnić poniższe dane: Data badania... Wiek (lata)... Masa ciała (kg)... Wzrost (cm)... 2. Liczba posiłków w ciągu dnia: 1-2 posiłki 3-4 posiłki 5 i więcej

Bardziej szczegółowo

Błonnik jako cudowny środek na odchudzanie?

Błonnik jako cudowny środek na odchudzanie? Błonnik jako cudowny środek na odchudzanie? Jednym z najbardziej skutecznych sposobów, aby stracić nadprogramowe kilogramy, to kontrolować własny apetyt. Łatwo powiedzieć, ciężej wykonać! Jednak gdy poznamy

Bardziej szczegółowo

Żywność. zapewnia prawidłowe funkcjonowanie. poprawia samopoczucie

Żywność. zapewnia prawidłowe funkcjonowanie. poprawia samopoczucie Warsztaty żywieniowe Żywność buduje i regeneruje dostarcza energii zapewnia prawidłowe funkcjonowanie poprawia samopoczucie Żaden pojedynczy produkt nie dostarczy Ci wszystkiego, czego potrzebujesz dlatego

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ CO POWINNY JEŚĆ DZIECI? PIRAMIDA ZDROWIA

SCENARIUSZ CO POWINNY JEŚĆ DZIECI? PIRAMIDA ZDROWIA SCENARIUSZ CO POWINNY JEŚĆ DZIECI? PIRAMIDA ZDROWIA CELE: 1. Zapoznanie dzieci z Piramidą Zdrowia pożądanym modelem zdrowego odżywiania. 2. Zapoznanie dzieci z produktami ważnymi w ich diecie. 3. Podjęcie

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ CO POWINNY JEŚĆ DZIECI? PIRAMIDA ZDROWIA

SCENARIUSZ CO POWINNY JEŚĆ DZIECI? PIRAMIDA ZDROWIA SCENARIUSZ CO POWINNY JEŚĆ DZIECI? PIRAMIDA ZDROWIA CELE: 1. Zapoznanie dzieci z Piramidą Zdrowia pożądanym modelem zdrowego odżywiania. 2. Zapoznanie dzieci z produktami ważnymi w ich diecie. 3. Podjęcie

Bardziej szczegółowo

... data* DANE OSOBOWE. ... Telefon: * ... Imię i nazwisko: * ... Płeć: * ... Preferowane godziny kontaktu telefonicznego:

... data* DANE OSOBOWE. ... Telefon: * ... Imię i nazwisko: * ... Płeć: * ... Preferowane godziny kontaktu telefonicznego: DANE OSOBOWE........................ data*.................................................. Imię i nazwisko: *............................................... Telefon: *..................................................

Bardziej szczegółowo