Najlepsze banki RANKING 2006

Transkrypt

1 dodatek 7/12/06 11:03 AM Page 1 Najlepsze banki RANKING 2006 Gazeta Bankowa już po raz czternasty nagradza najlepsze banki. Nasza oryginalna i ciągle doskonalona metodologia pozwala wyłonić liderów spośród dużych oraz małych i średnich banków. W ocenie ich osiągnięć pomagają nam znakomici eksperci, którym serdecznie dziękuję. Zwycięzcą u przygotowanego według Wskaźnika Gazety Bankowej wśród banków dużych po raz kolejny został Raiffeisen Bank, który również przed rokiem wygrał w tej konkurencji. Bank jest wszechstronny, zajął pierwsze miejsce wśród najbardziej dynamicznych, w u efektywności i struktury portfela znalazł się w czołowej trójce z minimalną stratą punktową do zwycięzcy obydwu tych ów Lukas Banku, który w głównym zestawieniu zajął pozycję 2. To, że nie znalazł się na najwyższym stopniu podium, Lukas Bank zawdzięczać może o kilka punktów niższej niż u zwycięzcy u ocenie punktowej wskaźników dynamiki. Przed rokiem Lukas Bank zajmował również 2. pozycję, ale wtedy jeszcze w gronie banków małych i średnich. Na pozycji 3. wśród banków dużych uplasował się Bank Przemysłowo-Handlowy, najwyżej oceniony przez jury. W ocenie ekspertów wypadł on niemal idealnie ocena jury, czyli tzw. subiektywna, osiągnęła 29 pkt., a więc tylko o 1 punkt mniej od oceny maksymalnej. Co ciekawe, również przed rokiem ocena subiektywna banku była identyczna, podobnie jak trzecie miejsce w głównym u. Liderem u według Wskaźnika Gazety Bankowe wśród banków małych i średnich został niespodziewanie BPH Bank Hipoteczny. Jeszcze przed rokiem bank klasyfikowany był na pozycji 7. Bank nie wygrał w żadnym z podów. Jego ważnym atutem jest wysoka ocena nadana bankowi przez ekspertów. Drugie miejsce przypadło Bank DnB NORD Polska. Do atutów banku należy najwyższa ocena punktowa dynamiki i struktury portfela. Na pozycji trzeciej sklasyfikowany został Santander Consumer Bank (rok temu występował pod nazwą PTF Bank i był w grupie niesklasyfikowanych). Tym razem zasłużył na wysoką ocenę w ach dynamiki i struktury portfela. DOROTA BOGUCKA SPIS TREŚCI: II Ranking według Wskaźnika Gazety Bankowej Kryteria selekcji V Rok to za mało Ranking dynamiki VI Duże i zdrowe portfele Ranking struktury portfela VII Walka o podium Ranking efektywności VIII Rachunek wyników Aktywa i pasywa Przewodnik po tabelach XII Cieszyć się? XIII Rok w sektorze XIV Korzystny wizerunek XVI Zaplecze też jest ważne JURY: Prof. dr hab. Jan K. Solarz Akademia Finansów Dr Eugeniusz Śmiłowski Instytut Badania Opinii i Rynku Pentor Dr Błażej Lepczyński Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową Romuald Orzeł redaktor naczelny Gazety Bankowej Małgorzata Alicja Dudek dziennikarz Gazety Bankowej

2 dodatek 7/12/06 11:03 AM Page 2 Kryteria selekcji GRZEGORZ ELANIUK WSKAZÓWKI METODYCZNE Znalezienie się w gronie banków sklasyfikowanych w naszym u wymagało spełnienia kilku kryteriów udostępnienie bilansu i rachunku wyników banku wraz z opinią audytora i ankiety z informacjami dodatkowymi. Od uczestników wymagaliśmy posiadania współczynnika wypłacalności nie niższego niż 8 procent oraz kapitałów własnych na poziomie wyższym niż 5 mln ECU. Ponadto wymagane było uzyskanie dodatniego wyniku finansowego netto w ostatnim roku obrachunkowym, czyli Podobnie jak przed rokiem banki zostały podzielone na dwie grupy: uniwersalnych (dużych) oraz specjalistycznych (małych i średnich). Banki o kapitałach własnych (uwzględnialiśmy kapitały brane pod uwagę przy liczeniu współczynnika wypłacalności) ponad 500 mln zł to duże banki, a te o funduszach niższych zalicza się do grupy małych i średnich. Banki z drugiej grupy specjalistycznych to banki mniejsze, Ranking według Wskaźnika Gazety Bankowej Lp. Nazwa banku Ocena Wzrost Wzrost Wzrost Wzrost według funduszów kredytów depozytów wyniku WGB własnych operacyjnego 2004/ 2005/ 2004/ 2005/ 2004/ 2005/ 2004/ 2005/ pkt BANKI DUŻE 1 Raiffeisen Bank Polska S.A. 84,99 26,2 25,8 19,6 28,8 14,3 20,4 98,9 34,3 2 Lukas Bank S.A. 83,05 30,2 49,3 33,6 25,0-3,8 2,4 30,7 1,2 3 Bank BPH S.A. 82,90-2,8 1,8 9,6 13,9 1,3 8,7 68,9 27,5 4 Bank Millennium S.A. 81,58 7,5 2,0-29,5 26,1 13,2 4,5 x 103,0 5 Fortis Bank Polska S.A. 76,79 6,1 25,8 4,3 27,0 6,1 19,8 56,1 48,4 6 PKO BP S.A. 74,70 17,0-6,9 9,3 17,1 2,1 5,0 15,6 16,0 7 Bank Pekao S.A. 72,23 1,0 3,5 4,0 8,2-7,7 2,2 19,2 22,7 8 Bank Zachodni WBK S.A. 71,38-0,8 25,5-0,5 1,0 7,6 7,9 120,7 22,1 9 ING Bank Śląski S.A. 65,93 2,2 9,1-16,8-4,9 25,8 18,8 320,4 45,9 10 BRE Bank S.A. 60,67 13,1 16,4-10,0 7,9 18,2 21,0 x x 11 Bank Handlowy w Warszawie S.A. 56,44-12,2-25,2-26,7-8,4-6,5 1,8 8,8 30,8 12 Bank Ochrony Środowiska S.A. 56,31-1,9 2,8 10,3 20,4 18,3 9,3 54,5 17,0 13 Kredyt Bank S.A. 53,91 78,8 0,4-21,0-14,3-7,5-8,9 x 143,0 14 Deutsche Bank Polska S.A. 46,02 3,0 0,6-31,4 32,8-5,7 58,3 54,7-16,4 15 Bank Gospodarki Żywnościowej S.A. 39,04-9,7-6,1-7,6-2,1-6,9 1,8 x 930,6 BANKI MAŁE I ŚREDNIE 1 BPH Bank Hipoteczny S.A. 74,04 0,7 6,2 75,0 29,0-2,5 76,0 688,3 25,3 2 Bank DnB Nord Polska S.A. 63,09 0,9 25,3 48,2 50,4 422,5 191,0 193,1 42,3 3 Santander Consumer Bank S.A. 58,26 227,4 13,8 1887,6 48,8 x 30,7 x 554,8 4 Danske Bank Polska S.A. 55,96 0,9 6,9 2,9 31,9 32,7 4,3 32,2 59,7 5 FCE Bank Polska S.A. 55,81-18,2 41,0 38,1-9,0-13,5 6,2 78,7-9,7 6 Bank of Tokyo-Mitsubishi (Polska) S.A. 53,08 2,7 9,2 16,4-1,7 12,1 9,3 217,7 1,2 7 DZ Bank S.A. 51,00-0,5 0,7 3,5 11,8 56,2 92,9 555,5 193,2 8 Bank Polskiej Spółdzielczości S.A. 50,85 126,6 28,8 15,3 2,4 0,9 19,5 x -42,7 9 Nordea Bank Polska S.A. 48,98-4,8-0,3 10,0 9,7-0,6 24,5 414,2 119,2 10 Rabobank Polska S.A. 47,75 48,4 1,6 3,7-35,8 932,1-41,1 111,4 39,4 11 Fiat Bank Polska S.A. 46,48 x 14,7 x -18,6 x -8,0 x -35,1 12 Volkswagen Bank Polska S.A. 46,27 4,6 8,3 14,3 3,9 18,1-6,4 21,0-15,0 13 WestLB Bank Polska S.A. 45,32 3,7 1,9-30,7 44,3-3,2 191,1-36,8-16,8 14 Mazowiecki Bank Regionalny S.A. 44,75 3,4 47,3 28,7 10,8 20,9 33,1 1431,3-83,0 15 Gospodarczy Bank Wielkopolski S.A. 44,56 42,3 22,0 22,4 5,4-29,7 8,5 650,2-76,6 16 Daimler Chrysler Bank Polska S.A. 43,38-0,1 14,9 29,8 1,2 19,2 92,3 143,2-47,7 17 Calyon Bank Polska S.A. 39,38-0,7 0,0-8,4 20,4 105,0-27,6 x 23,2 BANKI NIESKLASYFIKOWANE 1 GE Money Bank S.A. x 47,5 x 16,2 x 2,5 x 1,0 2 Getin Bank S.A. -18,2 173,8 32,5 81,4 47,9 20,0 17,7 38,5 3 ABN AMRO Bank (Polska) S.A. 15,1-0,4 11,9 10,4 17,8-3,3 300,7-11,2 4 Euro Bank S.A. x 85,3 x 46,6 x 30,6 x x 5 Bank Pocztowy S.A. 13,9 22,2-1,5-0,5 19,5-25,6 271,6 23,4 II GAZETA BANKOWA 26 czerwca 2 lipca 2006

3 dodatek 7/12/06 11:03 AM Page 3 w znacznej części nastawione na obsługę nisz rynkowych, w tym: kredytów hipotecznych, samochodowych, obsługę klienta detalicznego. BEZ DRUGIEGO SITA W ostatnich latach oprócz warunków, jakie opisaliśmy wyżej banki, aby zostać sklasyfikowane w naszym u musiały w ocenie wskaźników finansowych (jeszcze przed oceną jury) zgromadzić określoną liczbę punktów. W tym roku zrezygnowaliśmy z tego dodatkowego wymogu, aby dać szansę pokazania się wszystkim, którzy spełnili wymogi postawione przed uczestnikami. Ostatecznie w grupie banków dużych znalazło się w tym roku 15 banków dużych i 17 małych i średnich. W głównej konkurencji u Najlepsze banki uczestnicy zostali uporządkowani według malejącej wielkości oceny punktowej WGB (Wskaźnik Gazety Bankowej), zbierającej punkty za ocenę wskaźników finansowych oraz ocenę jurorów. W odmienny sposób prezentujemy banki, które znalazły się w gronie niesklasyfikowanych tam o kolejności decydowała wielkość kapitałów banku (wyliczanych według formuły takiej jak wyliczania współczynnika wypłacalności). Punktacja poszczególnych wskaźników dla banków dużych oraz średnich i małych nieznacznie różni się. Dla banków dużych nie uwzględniamy dwóch wskaźników współczynnika wypłacalności oraz bezwzględnego poziomu kapitałów własnych. Wskaźniki, które bierzemy pod uwagę przy ocenie dzielimy na cztery grupy. Udział Należności Aktywa Koszty Stopa Zwrot Podatek Fundusze Współcz. Ocena Nazwa banku Lp. kredytów zagrożone pracujące do zwrotu z aktywów doch./ własne wypłacaln. jury w aktywach do kredytów do aktywów dochodów z kapitału wynik na dział. bankowej % % % % % % tys. zł % pkt 68,1 5,7 97,3 58,6 27,69 1,96 4, ,0 20 Raiffeisen Bank Polska S.A. 1 78,9 0,1 93,7 46,9 46,11 5,06 9, ,0 22 Lukas Bank S.A. 2 55,1 8,5 96,4 54,5 23,44 1,88 9, ,4 29 Bank BPH S.A. 3 43,3 4,9 95,9 51,6 28,51 2,68 9, ,1 23 Bank Millennium S.A. 4 67,4 5,9 97,6 56,3 19,99 1,72 7, ,1 18 Fortis Bank Polska S.A. 5 51,2 7,1 95,6 73,0 27,15 1,95 7, ,1 22 PKO BP S.A. 6 46,7 3,8 95,4 54,0 25,64 2,52 7, ,5 21 Bank Pekao S.A. 7 48,0 7,1 95,0 61,4 25,28 1,91 7, ,1 22 Bank Zachodni WBK S.A. 8 23,5 x 96,9 66,7 20,80 1,46 8, ,6 24 ING Bank Śląski S.A. 9 47,1 5,8 94,0 68,6 12,63 0,85 5, ,1 22 BRE Bank S.A ,2 4,3 91,5 69,0 16,52 1,84 7, ,6 17 Bank Handlowy w Warszawie S.A ,2 10,4 97,0 76,1 7,92 0,57 4, ,6 18 Bank Ochrony Środowiska S.A ,2 9,5 96,7 74,8 20,76 1,96-9, ,4 17 Kredyt Bank S.A. 13 8,0 26,7 99,3 63,1 7,90 0,81 9, ,1 13 Deutsche Bank Polska S.A ,2 4,9 96,3 90,3 6,25 0,51-0, ,9 14 Bank Gospodarki Żywnościowej S.A ,3 1,99 99,1 35,9 16,01 1,92 11, ,1 21 BPH Bank Hipoteczny S.A. 1 72,2 0,30 98,3 66,7 5,34 0,78 4, ,3 15 Bank DnB Nord Polska S.A. 2 95,1 1,08 98,3 67,7 9,91 0,85 4, ,7 15 Santander Consumer Bank S.A. 3 72,6 x 99,7 48,4 9,61 1,22 10, ,3 14 Danske Bank Polska S.A. 4 94,6 15,96 98,2 37,7 29,84 5,17 13, ,3 11 FCE Bank Polska S.A. 5 52,8 0,00 99,6 40,8 8,79 2,13 11, ,9 10 Bank of Tokyo-Mitsubishi (Polska) S.A. 6 29,5 9,76 98,0 69,3 9,51 0,87 4, ,8 15 DZ Bank S.A. 7 23,1 10,34 98,3 80,1 13,35 0,43 3, ,4 18 Bank Polskiej Spółdzielczości S.A. 8 67,9 x 97,0 88,7 6,98 0,55 2, ,9 19 Nordea Bank Polska S.A. 9 26,7 0,31 99,2 77,6 4,17 0,19 6, ,9 13 Rabobank Polska S.A ,9 5,34 98,4 51,7 8,62 5,31 9, ,7 9 Fiat Bank Polska S.A ,2 6,47 98,1 x 23,94 2,36 8, ,6 11 Volkswagen Bank Polska S.A ,8 3,06 99,2 63,3 6,25 0,68 7, ,1 13 WestLB Bank Polska S.A ,1 4,87 99,4 86,1 6,42 0,38 5, ,1 17 Mazowiecki Bank Regionalny S.A ,1 7,69 97,8 79,1 9,67 0,47-0, ,8 17 Gospodarczy Bank Wielkopolski S.A ,2 10,74 97,7 60,4 7,40 1,38 5, ,6 10 Daimler Chrysler Bank Polska S.A ,1 1,16 96,5 73,4 4,34 0,49 7, ,4 11 Calyon Bank Polska S.A ,9 9,01 96,4 46,7 37,18 3,65 7, ,9 GE Money Bank S.A. 1 47,8 x 96,6 55,5 26,53 1,39 5, ,4 Getin Bank S.A. 2 22,2 0,17 97,7 80,5 4,96 0,31 26, ,6 ABN AMRO Bank (Polska) S.A. 3 57,8 1,73 92,6 78,0-10,04-0,76 0, ,3 Euro Bank S.A. 4 29,6 2,40 97,0 81,3 17,93 1,18 4, ,9 15 Bank Pocztowy S.A czerwca 2 lipca 2006 GAZETA BANKOWA III

4 dodatek 7/12/06 11:03 AM Page 4 DYNAMIKA Maksymalna ocena wskaźników dynamiki to 17 punktów dla banków specjalistycznych i 22 dla uniwersalnych. Ocenie podlega dynamika funduszy własnych (takich, jakie wykorzystywane są do wyliczania współczynnika wypłacalności), kredytów (należności wobec podmiotów niefinansowych i sektora budżetowego), depozytów (również od firm, ludności i podmiotów budżetowych) oraz wyniku na działalności operacyjnej. Podstawą oceny nie są osiągnięcia tylko ostatniego roku, ale to, co udało się osiągnąć w okresie 2 ostatnich lat. Większy wpływ na ocenę mają wyniki osiągnięte w ostatnim roku, a możliwa do zdobycia ocena za dynamikę w okresie poprzednim była niższa. STRUKTURA PORTFELA W klasyfikacji struktury portfela można zdobyć 13 punktów. Punktacja jest identyczna dla banków dużych jak i małych i średnich. W ocenie struktury portfela posłużyliśmy się relacją aktywów pracujących do aktywów ogółem, udziałem kredytów w sumie bilansowej oraz stosunkiem należności zagrożonych do kredytów. Za trzeci z wymienionych wskaźników najwyższa ocena przypadła tym, których udział należności nieregularnych w kredytach był maksymalnie niski, w pozostałych przypadkach premiowała wyższa wartość wskaźnika. EFEKTYWNOŚĆ W ocenie efektywności posługujemy się: stopą zwrotu z kapitału i na aktywach oraz relacją kosztów do dochodów. Do wyliczeń wykorzystujemy średni stan aktywów i kapitału. Maksymalna ocena wskaźników efektywności wynosi 25 punktów dla banków specjalistycznych i 30 dla uniwersalnych. Najwyższej punktuje stopa zwrotu z kapitału, na pozycji drugiej jest relacja kosztów do dochodów. POZOSTAŁE W ocenie wykorzystane zostały trzy wskaźniki bezwzględna wielkość kapitałów własnych oraz współczynnik wypłacalności, a także relacja podatku dochodowego do wyniku na działalności bankowej. Maksymalna ocena tych wskaźników w bankach specjalistycznych wynosi 15 punktów. Dla banków uniwersalnych brany jest pod uwagę jedynie wskaźnik obrazujący relację naliczonego podatku dochodowego do wyniku na działalności bankowej. WYLICZANIE OCENY Wskaźniki wzorcowe uniwersalne (proc.) specjalistyczne (proc.) Wzrost funduszy własnych 25,5 41,0 Wzrost kredytów 26,1 46,6 Wzrost depozytów 19,8 92,3 Wzrost wyniku operacyjnego 48,4 59,7 Aktywa pracujące do aktywów 97,0 99,2 Udział kredytów w aktywach 67,4 94,6 Należności nieregularne do kredytów 4,9 0,3 Koszty do dochodów 54,5 48,4 Stopa zwrotu z kapitału 27,2 17,9 Zwrot na aktywach 2,0 2,2 Podatek dochodowy do wyniku 9,1 11,1 na działalności bankowej Fundusze własne 300 mln zł Współczynnik wypłacalności proc. Utrzymaliśmy ogólne zasady wykorzystywane do przeliczania wskaźników na punkty. Pierwszym krokiem jest wyliczenie wskaźników wzorcowych. Wskaźnik wzorcowy to wskaźnik 4 najlepszego w danej kategorii banku dużego, w u klasyfikującym banki uniwersalne oraz 4 najlepszego w danej dziedzinie banku z grupy średnich. Inne, zwykle niższe, są wzorce banków uniwersalnych, a trochę inne, w praktyce wyższe, dla banków specjalistycznych. Ocena maksymalna za poszczególne wskaźniki przyznana została tym bankom, które miały dany wskaźnik na poziomie wzorca lub od niego wyższy. Jedynie wskaźnik udziału należności nieregularnych w kredytach oraz poziom kosztów do dochodów dawał największą ocenę wtedy, gdy wskaźnik banku znajdował się poniżej wyliczonej wartości. Dla banków, które wypadły gorzej niż wzorzec ocena była tym niższa, im dystans od wzorca był większy. Podobnie jak w poprzednich latach niemożność wyliczenia wskaźnika skutkuje nieprzyznawaniem punktów w danej kategorii. Za wskaźniki finansowe można było w sumie uzyskać, niezależnie czy w grupie banków dużych czy małych i średnich, 70 punktów. Pozostałe 30 punkty pozostają do dyspozycji jury. W obecnej edycji jury oceniło wszystkie uczestniczące banki, a nie tak jak przed rokiem tylko banki duże. Każdy z 5 jurorów (trzech ekspertów oraz dwaj przedstawiciele redakcji dysponujący jednym głosem) dokonywał tzw. oceny subiektywnej. Po dyskusji całego jury o osiągnięciach poszczególnych banków każdy nadawał analizowanym bankom punkty, przyznając od 0 punktów (ocena negatywna) do 7 (bardzo dobra). Dla przewodniczącego jury zarezerwowano trochę wyższą pulę punktów 9. Wpływ na ocenę miała m.in. opinia audytora; najlepsza była czysta, czyli taka, w której biegły rewident zamieszcza jedynie standardową formułę towarzyszącą badaniu danych finansowych banku, do których nie ma żadnych zastrzeżeń, a które mogłyby rzutować na ocenę banków przez jury, w tym nie zwraca się uwagi na wydarzenia mogące mieć negatywny wpływ na przyszłą sytuację banku. Nadesłanie opinii audytora było warunkiem sklasyfikowania banku w u głównym i podach. IV GAZETA BANKOWA 26 czerwca 2 lipca 2006

5 dodatek 7/12/06 11:03 AM Page 5 Rok to za mało Tradycyjnie już od kilku lat oceniając dynamikę rozwojową banków nie opieramy się na osiągnięciach jednego roku, ale uwzględniamy również to, co to miało miejsce w roku poprzednim. W tym roku nie było zaskoczenia tryumfatorami w u dynamiki, zarówno wśród banków małych i średnich jak i dużych, zostały te instytucje finansowe, które nastawione są na obsługę podmiotów gospodarczych małych i średniej wielkości oraz wyspecjalizowane w sprzedaży usług bankowych dla ludności. Wśród banków dużych prym wiedzie Raiffeisen jeden z mniejszych banków z tego segmentu, zajmujący silną pozycję w obsłudze małych i średnich przedsiębiorstw. W bieżącym roku bank powtórzył ubiegłoroczny sukces, jakim było zwycięstwo w u najbardziej dynamicznych w gronie instytucji finansowych o kapitałach własnych ponad 500 mln zł. Biorąc pod uwagę 4 kategorie brane w ocenie, bank nie ma słabych stron skutecznie i systematycznie powiększa swój portfel kredytowy i bazę depozytową. Wszystko to dzieje się przy wzrastającym wyniku na działalności operacyjnej. W segmencie banków największych można było zaobserwować w 2005 r. kilka pozytywnych tendencji. W większości banków sklasyfikowanych w naszym u znacząco poprawiło się tempo wzrostu kredytów i depozytów. Praktycznie nie ma banku, który nie poprawiłby swojego wyniku operacyjnego. Ocena punktowa za wskaźniki dynamiki jest bardzo silnie zróżnicowana i niewiele różni się od trendów obserwowanych w tym u przed rokiem. Wśród banków o najwyższych kapitałach i sumie bilansowej najlepsze oceny punktowe w u dynamiki były udziałem: Banku BPH, PKO BP i ING Banku Śląskiego. Od razu na pierwszym miejscu u dynamiki banków średnich i małych debiutuje w DnB Nord Polska przed rokiem nie klasyfikowany. Swój sukces zawdzięczać może wzrostowi akcji kredytowej i depozytowej oraz bazy kapitałowej, jaki można zaobserwować w ostatnich latach. Bardzo dobrze pod względem osiąganych wyników wypada również drugi debiutant wśród banków sklasyfikowanych w u Santander Consumer Bank, czyli dawny PTF Bank. Wśród banków małych i średnich widać tendencję do powiększania bazy kapitałowej i akcji kredytowej. Pozytywnie wyglądają również trendy w zakresie zwiększania stanu depozytów. Pozycją, w której panowało największe zróżnicowanie jest wynik na działalności operacyjnej, gdzie niemal tyle samo banków zanotowało pogorszenie wyników jak i polepszenie. Śledząc prezentowane dane można stwierdzić, że bardzo dynamiczny wzrost wyniku operacyjnego w 2004 r. nie został powtórzony rok później. W 2005 r. jeszcze pogłębiło się zróżnicowanie punktacji poszczególnych uczestników naszego u ocena lidera była niemal o 4 punkty niższa od maksymalnej możliwej do zdobycia oceny. Przed rokiem najbardziej dynamicznemu bankowi nie udało się przekroczyć 60 proc. oceny maksymalnej. (GE) Ranking dynamiki Lp. Nazwa banku Ocena Wzrost funduszów Wzrost kredytów Wzrost depozytów Wzrost wyniku operacyjnego dynamiki własnych pkt 2004/ 2005/ 2004/ 2005/ 2004/ 2005/ 2004/ 2005/ BANKI DUŻE 1 Raiffeisen Bank Polska S.A. 21,13 26,2 25,8 19,6 28,8 14,3 20,4 98,9 34,3 2 Fortis Bank Polska S.A. 18,16 6,1 25,8 4,3 27,0 6,1 19,8 56,1 48,4 3 Bank Ochrony Środowiska S.A. 14,14-1,9 2,8 10,3 20,4 18,3 9,3 54,5 17,0 4 Lukas Bank S.A. 13,12 30,2 49,3 33,6 25,0-3,8 2,4 30,7 1,2 5 Bank Millennium S.A. 12,03 7,5 2,0-29,5 26,1 13,2 4,5 x 103,0 6 Bank BPH S.A. 12,01-2,8 1,8 9,6 13,9 1,3 8,7 68,9 27,5 7 PKO BP S.A. 10,99 17,0-6,9 9,3 17,1 2,1 5,0 15,6 16,0 8 ING Bank Śląski S.A. 10,68 2,2 9,1-16,8-4,9 25,8 18,8 320,4 45,9 9 Deutsche Bank Polska S.A. 10,11 3,0 0,6-31,4 32,8-5,7 58,3 54,7-16,4 10 BRE Bank S.A. 8,87 13,1 16,4-10,0 7,9 18,2 21,0 x x 11 Bank Zachodni WBK S.A. 7,71-0,8 25,5-0,5 1,0 7,6 7,9 120,7 22,1 12 Bank Pekao S.A. 6,03 1,0 3,5 4,0 8,2-7,7 2,2 19,2 22,7 13 Kredyt Bank S.A. 4,23 78,8 0,4-21,0-14,3-7,5-8,9 x 143,0 14 Bank Gospodarki Żywnościowej S.A. 3,27-9,7-6,1-7,6-2,1-6,9 1,8 x 930,6 15 Bank Handlowy w Warszawie S.A, 2,45-12,2-25,2-26,7-8,4-6,5 1,8 8,8 30,8 BANKI MAŁE I ŚREDNIE 1 Bank DnB NORD Polska S.A. 13,43 0,9 25,3 48,2 50,4 422,5 191,0 193,1 42,3 2 Santander Consumer Bank S.A. 11,14 227,4 13,8 1887,6 48,8 x 30,7 x 554,8 3 BPH Bank Hipoteczny S.A. 9,59 0,7 6,2 75,0 29,0-2,5 76,0 688,3 25,3 4 DZ Bank S.A. 8,40-0,5 0,7 3,5 11,8 56,2 92,9 555,5 193,2 5 Mazowiecki Bank Regionalny S.A. 6,89 3,4 47,3 28,7 10,8 20,9 33,1 1431,3-83,0 6 Danske Bank Polska S.A. 6,04 0,9 6,9 2,9 31,9 32,7 4,3 32,2 59,7 7 WestLB Bank Polska S.A. 6,02 3,7 1,9-30,7 44,3-3,2 191,1-36,8-16,8 8 Nordea Bank Polska S.A. 5,53-4,8-0,3 10,0 9,7-0,6 24,5 414,2 119,2 9 Gospodarczy Bank Wielkopolski S.A. 5,47 42,3 22,0 22,4 5,4-29,7 8,5 650,2-76,6 10 Daimler Chrysler Bank Polska S.A. 5,45-0,1 14,9 29,8 1,2 19,2 92,3 143,2-47,7 11 Rabobank Polska S.A. 4,91 48,4 1,6 3,7-35,8 932,1-41,1 111,4 39,4 12 FCE Bank Polska S.A. 4,16-18,2 41,0 38,1-9,0-13,5 6,2 78,7-9,7 13 Calyon Bank Polska S.A. 4,01-0,7 0,0-8,4 20,4 105,0-27,6 x 23,2 14 Bank Polskiej Spółdzielczości S.A. 3,98 126,6 28,8 15,3 2,4 0,9 19,5 x -42,7 15 Bank of Tokyo-Mitsubishi (Polska) S.A. 2,39 2,7 9,2 16,4-1,7 12,1 9,3 217,7 1,2 16 Volkswagen Bank Polska S.A. 1,85 4,6 8,3 14,3 3,9 18,1-6,4 21,0-15,0 17 Fiat Bank Polska S.A. 0,64 x 14,7 x -18,6 x -8,0 x -35,1 26 czerwca 2 lipca 2006 GAZETA BANKOWA V

6 dodatek 7/12/06 11:03 AM Page 6 Zdrowe portfele Zwycięzcą u struktury portfela wśród banków o kapitałach ponad 500 mln zł został Lukas Bank, który w ubiegłorocznej edycji u zajmował drugą pozycję wtedy jeszcze wśród banków średnich i małych. Bank utrzymuje bardzo dobrą jakość portfela należności zagrożone netto stanowią mniej niż 1 proc. akcji kredytowej. Lukas Bank ma również jeden z najwyższych w stawce udział kredytów w aktywach. W punktacji za wskaźniki struktury portfela uzyskał niemal komplet punktów. Pozycja druga w zestawieniu struktury portfela przypadła laureatowi u głównego według WGB Raiffeisen Bank Polska. Raiffeisen jedynie nieznacznie wyprzedził następny w kolejności Fortis Bank Polska, zarówno biorąc pod uwagę punktację, jak i poziom wskaźników. Atuty obydwu banków to niezbyt wysoki udział kredytów zagrożonych w kredytach dla sektora niefinansowego oraz niemal 70-proc. udział kredytów w sumie bilansowej. Laureatem u struktury portfela wśród banków o kapitałach poniżej 500 mln zł został w tym roku Bank DnB NORD, który zwyciężył także w u dynamiki, w tej grupie banków. Silne strony banku to zdrowy portfel i relatywnie wysoki udział kredytów w aktywach. Pozycja 2 przypadła Bank of Tokyo Mitsubishi, który według przekazanych danych nie ma należności zagrożonych nie pokrytych rezerwami. Na pozycji trzeciej sklasyfikowany został Rabobank, którego najsłabszym punktem jest relatywnie niski udział kredytów w aktywach. Na pozycji trzeciej kończy się grupa banków, które konkurowały o zwycięstwo w u struktury portfela. Santander Consumer Bank z pozycji czwartej miał ocenę punktową poniżej 8 punktów, czyli o ponad 2 punkty niższą niż Rabobank. Wyniki punktowe banków sklasyfikowanych w grupie dużych u struktury portfela są znacznie mniej zróżnicowane niż w pozostałych ach. Jedynie wynik punktowy dwóch najniżej ocenionych banków zdecydowanie odbiega od pozostałych. Z całkiem Ranking struktury portfela odmiennym rozłożeniem ocen mamy do czynienia wśród banków małych i średnich. W tej grupie dopiero od miejsca piątego oceny banków wyrównały się i są zdecydowanie niższe od przeciętnej wśród banków dużych. Przyczyn różnic należy również szukać w wysokości wzorcowych wskaźnika relacji należności zagrożonych do kredytów. Dla banków małych i średnich jest on tak niski, że nawet w przypadku posiadania tylko ok. 1 proc. należności zagrożonych ocena wskaźnika to mniej niż 1/3 oceny maksymalnej. Uczestnicy tegorocznego u struktury portfela mogli się pochwalić stosunkowo zdrowymi portfelami kredytowymi udział należności zagrożonych w należnościach od podmiotów niefinansowych tylko u 5 uczestników naszego u przekroczył 10 proc. Ze znaczącym zróżnicowaniem mamy do czynienia pod względem udziału kredytów dla podmiotów niefinansowych i sektora budżetowego w aktywach. W tej grupie sytuacja jest silnie zróżnicowana. Grupę 10 banków można uznać za wyraźnie nastawioną na działalność kredytową (relacja kredytów do sumy bilansowej przewyższa 70 proc.). Są w tej grupie przede wszystkim banki małe i średnie, przy czym najwyższy, nawet ponad 90 proc. udział mają niektóre banki finansujące zakup samochodów i jeden bank hipoteczny. Całkiem pokaźna jest również grupa banków o niskim udziale kredytów w aktywach (poniżej 30 proc.). Takich banków jest również 10, w tym 3 o kapitałach ponad 500 mln zł. (GE) Ocena Udział kredytów Należności zagrożone Aktywa pracujące struktury w aktywach do kredytów do aktywów Lp. Nazwa banku pkt. % % % BANKI DUŻE 1 Lukas Bank S.A. 12,93 78,9 0,1 93,7 2 Raiffeisen Bank Polska S.A. 12,01 68,1 5,7 97,3 3 Fortis Bank Polska S.A. 11,75 67,4 5,9 97,6 4 Bank Pekao S.A. 11,74 46,7 3,8 95,4 5 Bank Gospodarki Żywnościowej S.A. 11,67 46,2 4,9 96,3 6 Bank Millennium S.A. 11,55 43,3 4,9 95,9 7 BRE Bank S.A. 10,62 47,1 5,8 94,0 8 Bank Handlowy w Warszawie S.A. 10,62 29,2 4,3 91,5 9 PKO BP S.A. 9,78 51,2 7,1 95,6 10 Bank Zachodni WBK S.A. 9,61 48,0 7,1 95,0 11 Bank Ochrony Środowiska S.A. 9,28 76,2 10,4 97,0 12 Bank BPH S.A. 9,26 55,1 8,5 96,4 13 Kredyt Bank S.A. 8,39 47,2 9,5 96,7 14 Deutsche Bank Polska S.A. 3,75 8,0 26,7 99,3 15 ING Bank Śląski S.A. 3,39 23,5 x 96,9 BANKI MAŁE I ŚREDNIE 1 Bank DnB NORD Polska S.A. 12,04 72,2 0,3 98,3 2 Bank of Tokyo-Mitsubishi (Polska) S.A. 11,23 52,8 0,0 99,6 3 Rabobank Polska S.A. 10,13 26,7 0,3 99,2 4 Santander Consumer Bank S.A. 7,97 95,1 1,1 98,3 5 BPH Bank Hipoteczny S.A. 6,94 91,3 2,0 99,1 6 Fiat Bank Polska S.A. 6,39 94,9 5,3 98,4 7 Volkswagen Bank Polska S.A. 6,25 93,2 6,5 98,1 8 Daimler Chrysler Bank Polska S.A. 6,17 97,2 10,7 97,7 9 FCE Bank Polska S.A. 6,11 94,6 16,0 98,2 10 Danske Bank Polska S.A. 5,07 72,6 x 99,7 11 Nordea Bank Polska S.A. 4,83 67,9 x 97,0 12 Calyon Bank Polska S.A. 4,82 24,1 1,2 96,5 13 WestLB Bank Polska S.A. 3,75 24,8 3,1 99,2 14 Mazowiecki Bank Regionalny S.A. 3,46 24,1 4,9 99,4 15 DZ Bank S.A. 3,44 29,5 9,8 98,0 16 Gospodarczy Bank Wielkopolski S.A. 3,35 26,1 7,7 97,8 17 Bank Polskiej Spółdzielczości S.A. 3,17 23,1 10,3 98,3 VI GAZETA BANKOWA 26 czerwca 2 lipca 2006

7 dodatek 7/12/06 11:03 AM Page 7 Walka o podium Ranking efektywności Tegorocznym zwycięzcą wśród banków o kapitałach ponad 500 mln zł został Lukas Bank. W ubiegłym roku był liderem podu efektywności dla banków małych i średnich, zdobywając w zestawieniu efektywności komplet możliwych do zdobycia punktów. W tym roku sytuacja powtórzyła się, ale tym razem maksymalna punktowa ocena efektywności osiągnięta została w grupie banków dużych. Jest to nie lada osiągnięcie, biorąc również pod uwagę, że w obecnej edycji pod względem wielkości uzyskanych wskaźników Lukas Bank okazał się liderem we wszystkich obszarach podlegających ocenie w grupie banków dużych. Na drugim miejscu zestawienia efektywności znalazł się Bank Millennium, który pomimo że zgromadził komplet punktów w u, uzyskał mniej korzystne poziomy wskaźników efektywności i dlatego klasyfikujemy go na miejscu drugim. Bank Millennium rok 2005 może zaliczyć do naprawdę udanych; oprócz uzyskania bardzo wysokiej punktacji w u efektywności i korzystnych wskaźników bank odnotował bardzo poważny postęp w porównaniu do wyników uzyskanych w roku Innymi słowy, gdyby ocenie podlegał dokonany postęp w obszarze opłacalności prowadzonej działalności, to właśnie Bank Millenium mógłby się zdecydowanie ubiegać o miejsce lidera w tej kategorii. Na pozycji trzeciej u efektywności, z minimalną stratą punktową, uplasował się Raiffeisen Bank zwycięzca tegorocznej edycji u najlepsze banki w grupie banków dużych. Analizując wyniki tegorocznego i ubiegłorocznego podu efektywności daje się zauważyć stopniową poprawę osiągnięć finansowych banków. Poziom zwrotu na kapitale i aktywach kształtuje się coraz korzystniej. Inaczej wygląda sytuacja, jeśli spojrzymy na wyniki banków pod względem relacji kosztów do przychodów. W tym obszarze można wskazać na rozbieżne tendencje części banków udaje się redukowanie kosztochłonności uzyskiwanych przychodów, a w innych instytucjach finansowych obserwowane jest pogorszenie tej relacji w okresie ostatniego roku. Średnie punktowe oceny banków uzyskane w 2005 r. są korzystniejsze niż przed rokiem wtedy połowa banków uzyskała ponad 80 proc. maksymalnej możliwej do zdobycia oceny wskaźników efektywności, podczas gdy w roku 2005 było ich ponad 60 proc., przy znacząco większej liczebności banków klasyfikowanych w gronie dużych. Zwycięzcą tegorocznej edycji u efektywności wśród banków małych i średnich został FCE Bank, który również przed rokiem uzyskał komplet punktów w tej kategorii. Na miejscu drugim u sklasyfikowany został BPH Bank Hipoteczny, który jeszcze rok temu był w tym zestawieniu na pozycji 9., ze znacznie słabszą oceną punktową. W porównaniu do roku poprzedniego znacznie zawężyło się w grupie banków małych i średnich grono banków, które uzyskały ponad 80 proc. maksymalnej możliwej do zdobycia liczby punktów z 6 do 2. Aż 7 banków nie zdobyło nawet połowy możliwych do zdobycia punktów, podczas gdy jeszcze rok temu takich instytucji finansowych było 5, przy niemal identycznej liczebności uczestniczących banków. Świadczy to o znaczącym spadku przeciętnej oceny punktowej uzyskiwanej w u efektywności przez banki o kapitałach własnych mniejszych niż 500 mln zł. (GE) Lp. Nazwa banku Ocena Koszty Stopa zwrotu Zwrot efektywności do dochodów z kapitału z aktywów pkt % % % BANKI DUŻE 1 Lukas Bank S.A. 30,00 46,86 46,1 5,1 2 Bank Millennium S.A. 30,00 51,59 28,5 2,7 3 Raiffeisen Bank Polska S.A. 29,45 58,57 27,7 2,0 4 Bank Pekao S.A. 29,16 54,04 25,6 2,5 5 PKO BP S.A. 27,95 73,01 27,2 2,0 6 Bank Zachodni WBK S.A. 27,88 61,44 25,3 1,9 7 Bank BPH S.A. 27,64 54,55 23,4 1,9 8 Fortis Bank Polska S.A. 24,95 56,27 20,0 1,7 9 Kredyt Bank S.A. 24,29 74,84 20,8 2,0 10 ING Bank Śląski S.A. 23,23 66,74 20,8 1,5 11 Bank Handlowy w Warszawie S.A. 22,01 69,04 16,5 1,8 12 BRE Bank S.A. 16,36 68,58 12,6 0,8 13 Deutsche Bank Polska S.A. 14,16 63,12 7,9 0,8 14 Bank Ochrony Środowiska S.A. 12,14 76,11 7,9 0,6 15 Bank Gospodarki Żywnościowej S.A. 10,11 90,33 6,2 0,5 BANKI MAŁE I ŚREDNIE 1 FCE Bank Polska S.A. 25,00 37,75 29,8 5,2 2 BPH Bank Hipoteczny S.A. 23,24 35,89 16,0 1,9 3 Bank of Tokyo-Mitsubishi (Polska) S.A. 18,88 40,77 8,8 2,1 4 Fiat Bank Polska S.A. 18,25 51,72 8,6 5,3 5 Danske Bank Polska S.A. 17,30 48,37 9,6 1,2 6 Volkswagen Bank Polska S.A. 17,00 x 23,9 2,4 7 Bank Polskiej Spółdzielczości S.A. 14,78 80,08 13,3 0,4 8 Daimler Chrysler Bank Polska S.A. 14,60 60,37 7,4 1,4 9 Santander Consumer Bank S.A. 14,34 67,70 9,9 0,8 10 DZ Bank S.A. 14,00 69,30 9,5 0,9 11 Gospodarczy Bank Wielkopolski S.A. 12,46 79,11 9,7 0,5 12 WestLB Bank Polska S.A. 11,90 63,33 6,3 0,7 13 Bank DnB NORD Polska S.A. 11,22 66,69 5,3 0,8 14 Nordea Bank Polska S.A. 10,32 88,66 7,0 0,5 15 Mazowiecki Bank Regionalny S.A. 9,68 86,10 6,4 0,4 16 Calyon Bank Polska S.A. 9,33 73,40 4,3 0,5 17 Rabobank Polska S.A. 8,22 77,60 4,2 0,2 26 czerwca 2 lipca 2006 GAZETA BANKOWA VII

8 dodatek 7/12/06 11:03 AM Page 8 PRZEWODNIK PO TABELACH W zestawieniu pokazującym wybrane pozycje aktywów i pasywów oraz rachunku wyników prezentujemy wyniki 37 banków działających w Polsce, uporządkowane według malejącej sumy bilansowej na koniec 2005 r. Dane pochodzą z ankiet i informacji finansowych wysłanych na potrzeby u Najlepsze banki. W tabelach Aktywa i pasywa oraz Rachunek wyników prezentujemy audytowane dane największych banków działających w Polsce. ABN AMRO dostarczył dane nieaudytowane. W tym roku po raz pierwszy pokaźna grupa banków zaczęła prezentować swoje wyniki według Międzynarodowych Standardów Rachunkowości. Dla naszych potrzeb poszczególne kategorie w dotychczasowych standardach i MSR doprowadzone zostały do porównywalności, jaką można osiągnąć korzystając z zagregowanych danych, dla których w przypadku MSR nie wypracowano jeszcze wspólnego standardu, który stosowany byłby przez wszystkie banki. Dane zostały podzielone i zaprezentowane w dwóch tabelach. Pozycja miejsce według wielkości aktywów w końcu 2005 r. Podajemy także miejsce, jakie bank zajął w naszym u rok wcześniej. Brak takiej informacji oznacza, że nie był on przed rokiem na naszej liście prezentowany. x lub brak wpisu znalazły się tam, gdzie banki nie udostępniły jakichś informacji o sobie. TABELA AKTYWA I PASYWA Suma bilansowa to suma aktywów (pasywów) banku. Jest to wielkość, według której uporządkowane zostały banki w tabelach aktywa pasywa oraz rachunek wyników. Gotówka i operacje w Banku Centralnym obejmuje najbardziej płynne środki w postaci gotówki oraz rezerwy obowiązkowej utrzymywanej w banku bądź w NBP zgodnie z wytycznymi nadzoru bankowego. Do tej pozycji wliczono również dłużne papiery wartościowe uprawnione do redyskonta w NBP. Należności od banków są sumą środków powierzonych innym bankom oraz pozostałym instytucjom finansowym (firmy ubezpieczeniowe, leasingowe, biura maklerskie, itp.), dla MSR dotyczą należności od banków. Należności od klientów są sumą należności od podmiotów niefinansowych (podmiotów gospodarczych i osób fizycznych oraz jednostek budżetowych), dla MSR jest to pozycja należności wobec klientów. Aktywa finansowe i inne instrumenty finansowe w tym agregacie ujmowane są dłużne papiery wartościowe Skarbu Państwa oraz papiery emitowane przez podmioty gospodarcze oraz akcje, w tym podmiotów zależnych, stowarzyszonych. Dla MSR pozycja obejmuje papiery wartościowe, inwestycyjne aktywa finansowe, pochodne instrumenty finansowe i podobne aktywa. Rzeczowe aktywa trwałe rzeczowy majątek trwały (nieruchomości, inwestycje, zaliczki na poczet inwestycji). Rachunek wyników (w mln. PLN) Przychody z odsetek Wynik z tytułu odsetek Przychody z prowizji Wynik z tytułu prowizji Wynik na operacjach Wynik z pozycji wymiany Wynik na działalności instrumentami bankowej finansowymi Pozycja Nazwa banku PKO BP S.A. 5310,5 5662,0 3512,7 3544,5 1861,4 1537,6 1583,0 1217,9-62,9 324,7 473,4 612,1 5506,3 5699, Bank Pekao S.A. 3765,8 3871,8 2214,8 2350,4 1719,6 1770,1 1556,5 1587,0 69,7 139,5 289,0 265,4 4130,1 4342, Bank BPH S.A. 2486,9 2983,9 1570,4 1726,0 1143,4 1294,8 948,2 1023,0 7,2 64,2 0,0 0,0 2525,8 2813, ING Bank Śląski S.A. 1692,1 1868,4 834,2 721,2 600,9 604,1 509,1 527,7 59,6 237,0 251,2 176,4 1654,1 1662,4 5 5 Bank Handlowy w Warszawie S.A. 727,3 1674,5 977,8 1025,9 625,5 697,5 548,1 598,6 95,9 264,7 360,3 346,3 1982,1 2235, BRE Bank S.A. 1348,7 1540,0 485,9 621,7 524,3 543,2 381,7 393,6 9,8 97,4 219,4 257,9 1096,8 1370,6 7 7 Bank Zachodni WBK S.A. 499,2 1670,3 874,5 909,3 780,0 862,0 638,9 696,9 125,9 71,3 197,1 218,3 1836,4 1895,8 8 9 Bank Millennium S.A. 998,0 1196,6 336,9 480,1 279,9 293,5 241,9 264,8 841,2 626,9 87,3 93,5 1507,2 1465,3 9 8 Kredyt Bank S.A. 1250,6 1376,4 567,0 695,7 362,9 257,2 334,7 236,2 153,1 138,3 0,0 0,0 1054,8 1070,2 10 Bank Gospodarki Żywnościowej S.A. 984,2 962,1 501,4 454,1 224,2 175,7 216,8 167,5 34,2 28,8 12,5 77,0 764,9 727, Raiffeisen Bank Polska S.A. 507,8 641,3 251,5 314,1 180,7 189,7 131,0 140,4 105,4-39,9 123,8 295,1 611,7 709,7 12 GE Money Bank S.A. 882,6 986,3 561,7 639,4 471,5 630,8 316,5 379,9-2,8 0,1 30,1 47,6 905,5 1067, Bank Polskiej Spółdzielczości S.A. 294,1 378,8 97,1 117,3 61,1 69,0 47,3 48,3 98,3 4,8 10,8 14,8 253,5 185, Bank Ochrony Środowiska S.A. 356,6 399,9 162,7 179,9 102,1 94,4 86,5 75,0 20,3 16,2 16,5 37,8 286,0 308, GETIN Bank S.A. 275,7 458,1 174,9 254,0 30,0 58,8 23,2 48,1 2,4 4,3 14,4 53,2 214,9 359, Fortis Bank Polska S.A. 279,9 301,7 154,9 164,9 84,9 87,5 72,2 78,6-3,6 5,3 60,3 74,3 283,7 323, Deutsche Bank Polska S.A. 153,9 197,5 26,2 43,2 70,4 50,6 34,3 28,7 1,8 0,5 73,1 55,7 135,4 128, NORDEA Bank Polska S.A. 244,4 291,4 110,1 127,4 38,6 42,6 33,9 35,6 46,9 39,0 0,0 0,0 190,9 202, LUKAS Bank S.A. 807,8 977,3 612,0 752,8 58,2 113,8 28,0 27,9 1,9 0,7-0,8 0,2 641,0 781, Rabobank Polska S.A. 204,0 228,2 29,3 14,5 4,0 7,1 0,3 1,7-4,7 12,5 1,3 2,0 26,2 30, Santander Consumer Bank S.A. 99,2 182,6 70,3 119,1 20,2 19,6-11,6 10,8-0,3 0,2 18,0 39,6 76,5 169, Gospodarczy Bank Wielkopolski S.A. 137,3 191,7 41,9 56,0 31,7 32,0 28,4 27,9 54,3 0,1 6,3 6,9 131,0 90, ABN AMRO Bank (Polska) S.A. 196,2 209,5 60,8 64,4 45,4 41,9 36,2 34,3 9,3 5,8 36,0 22,0 142,2 126, WestLB Bank Polska S.A. 109,8 116,4 41,2 31,0 4,1 3,6 2,9 2,4 11,3 8,1 6,9 14,6 62,3 56,1 25 Euro Bank S.A. 126,7 229,2 89,8 153,4 27,5 56,7 26,0 54,1 0,1 0,1-0,2-0,2 115,7 207, DZ Bank S.A. 65,7 82,3 34,4 32,0 10,0 11,9 8,0 9,6-3,1 11,4 22,2 23,5 61,4 76, Danske Bank Polska S.A. 66,7 86,3 26,9 27,9 4,4 6,6 3,7 5,9 10,0 15,8 0,0 0,0 40,6 49, Bank DnB NORD Polska S.A. 48,2 79,4 24,9 31,3 5,9 9,3 5,4 9,0 4,0 9,1 0,0 0,0 34,3 49, Calyon Bank Polska S.A. 67,7 84,9 7,2 17,9 10,2 6,8 9,4 6,2 18,0 16,0 9,1 8,3 43,6 48, Bank Pocztowy S.A. 139,3 149,7 73,5 77,9 93,7 89,1 84,0 77,6-0,8 0,0 0,1 0,3 157,2 155, Mazowiecki Bank Regionalny S.A. 61,8 85,7 19,1 21,3 10,2 10,6 7,6 7,3 43,2 1,2 2,0 1,7 71,9 31, Volkswagen Bank Polska S.A. 159,4 166,2 100,1 97,6 5,6 6,6-0,1 1,6 14,3 11,6 1,3 1,5 115,6 112, BPH Bank Hipoteczny S.A. 52,4 89,9 37,5 51,6 19,8 1,2 11,4 0,0 0,4 2,9 6,5 7,1 55,7 61, Bank of Tokyo-Mitsubishi (Polska) S.A. 28,7 25,0 15,0 15,7 1,0 1,5 0,6 1,3 0,1 0,0 6,9 6,5 22,6 23,5 35 Fiat Bank Polska S.A. 74,9 57,7 59,5 49,2 5,3 0,7 0,6 0,2 0,0-0,1-1,3 0,0 58,8 49, Daimler Chrysler Bank Polska S.A. 25,1 30,4 14,7 18,6 6,6 1,6 5,0 1,5 0,0 0,0 0,3 0,2 20,0 19, FCE Bank Polska S.A. 39,8 40,5 26,7 28,3 0,3 0,3-0,2-0,3-0,1-0,1 0,0 0,0 26,4 27,9 VIII GAZETA BANKOWA 26 czerwca 2 lipca 2006

9 dodatek 7/12/06 11:03 AM Page 9 Zobowiązania wobec banków dla MSR jest to pozycja obejmująca środki pozyskane od innych banków oraz od Banku Centralnego. Dla banków raportujących jeszcze według dotychczasowych zasad pozycja jest sumą zobowiązań wobec BC i wobec pozostałych instytucji finansowych. Zobowiązania wobec klientów to lokaty osób fizycznych, podmiotów gospodarczych oraz jednostek budżetowych. Zobowiązania z tytułu instrumentów finansowych środki pozyskane na drodze emisji instrumentów finansowych, w tym papierów dłużnych oraz papierów z udzielonym przyrzeczeniem odkupu. Dla MSR obejmują papiery wartościowe, pochodne instrumenty finansowe oraz inne instrumenty finansowe. Należności zagrożone netto (nieregularne) należności (bez odsetek) od podmiotów niefinansowych i jednostek budżetowych, których termin spłaty przekroczony został o ponad 30 dni. Dane prezentujemy na podstawie informacji z ankiet nadesłanych przez banki. Fundusze własne zamieszczamy na podstawie informacji banków zawartych w ankietach. Są to fundusze brane do wyliczania wielkości współczynnika wypłacalności. Placówki na podstawie informacji z ankiet nadesłanych przez banki. Sprawozdawczość tam gdzie dotyczy wpisano MSR, czyli Międzynarodowe Standardy Rachunkowości. Audytor firma audytorska zajmująca się weryfikacją sprawozdań finansowych w danym roku. TABELA RACHUNEK WYNIKÓW Przychody z tytułu odsetek odsetki zaksięgowane w rachunku wyników banku. Wynik z tytułu odsetek różnica przychodów i kosztów odsetkowych. Przychody z prowizji prowizje zaksięgowane w rachunku wyników banku. Wynik z tytułu prowizji nadwyżka prowizji otrzymanych nad zapłaconymi. Wynik na operacjach finansowych obejmuje wynik na operacjach papierami wartościowymi i pozostałych operacjach finansowych dotyczących różnych instrumentów finansowych. Wynik na pozycji wymiany obejmuje przychody i koszty związane z wyminą walut obcych. Wynik na działalności bankowej są to nadwyżki z tytułu odsetek, prowizji, operacji finansowych oraz przychodów z papierów wartościowych i wyniku z pozycji wymiany. Koszty działania banku są tworzone przez koszty osobowe oraz inne koszty eksploatacyjne, w tym wynajem pomieszczeń, zakup materiałów biurowych oraz innych rzeczy koniecznych do funkcjonowania banku. Odpisy na utratę wartości saldo rezerw, wartość ujemna informuje, że utworzono więcej rezerw niż rozwiązano. Wynik finansowy brutto od wyniku na działalności bankowej odejmuje się koszty działania banku oraz uwzględnia wynik na operacjach nadzwyczajnych, saldo utworzonych rezerw, a także pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych oraz amortyzacji. Wynik finansowy netto wynik finansowy netto zmniejszony o kwotę podatku dochodowego i innych obowiązkowych obciążeń wyniku finansowego. Współczynnik wypłacalności fundusze własne netto dzielone przez wielkość aktywów ważonych ryzykiem. Według wymogów polskiego nadzoru bankowego oraz standardów międzynarodowych nie powinien być on niższy niż 8 proc. Zatrudnienie liczba pracowników, według informacji nadesłanych przez banki w ankietach. (GE) Koszty działania Odpisy netto na utratę Wynik finansowy brutto Wynik finansowy netto Współczynnik wypłacalności Zatrudnienie Nazwa banku banku wartości ,8 4161,1-169,0-161,1 1869,6 2167,0 1506,5 1734,8 18,7 14, PKO BP S.A. 2333,4 2346,4-354,1-237,5 1527,5 1873,6 1314,5 1534,9 21,7 19, Bank Pekao S.A. 1540,4 1534,5 0,0 0,0 973,4 1294,4 758,6 1027,4 14,3 12, Bank BPH S.A. 901,0 981,1 151,9-118,0 489,0 705,8 410,0 566,4 15,7 18, ING Bank Śląski S.A. 1311,7 1403,0-2,2 33,8 622,5 793,4 495,0 616,4 20,1 14, Bank Handlowy w Warszawie S.A. 731,6 800,3-124,6-78,8-237,3 338,0-273,4 267,9 10,0 11, BRE Bank S.A. 953,6 978,3-131,4-61,6 570,2 689,5 455,6 545,9 12,5 15, Bank Zachodni WBK S.A. 731,5 670,0-102,1-15,4 349,6 709,7 237,5 567,1 22,4 19, Bank Millennium S.A. 865,9 801,0-77,4 29,6 126,7 307,8 126,5 410,5 14,7 16, Kredyt Bank S.A. 531,0 558,4-155,1-37,1 3,8 82,7 1,2 85,1 16,6 14, Bank Gospodarki Żywnościowej S.A. 390,4 415,7-14,2-31,7 186,3 250,2 146,8 219,3 10,6 9, Raiffeisen Bank Polska S.A. 359,4 451,6-177,2-261,2 384,0 387,9 305,8 312,4 9,7 10, GE Money Bank S.A. 136,8 134,7-39,0-2,5 63,2 36,2 50,7 29,4 12,2 14, Bank Polskiej Spółdzielczości S.A. 214,3 235,0-14,2-8,3 47,9 55,9 36,5 40,6 13,0 10, Bank Ochrony Środowiska S.A. 112,2 181,1-21,0-62,0 70,5 97,9 54,8 81,2 8,0 12, GETIN Bank S.A. 147,1 160,7-34,9-25,2 82,5 122,4 74,6 101,5 12,3 11, Fortis Bank Polska S.A. 75,4 75,4 0,4 0,1 63,1 52,7 51,3 41,1 35,9 28, Deutsche Bank Polska S.A. 148,8 149,9-2,7-2,8 16,4 35,9 5,7 30,1 11,6 11, NORDEA Bank Polska S.A. 199,5 324,0-113,5-100,5 315,3 319,0 245,0 247,1 13,0 15, LUKAS Bank S.A. 21,3 22,8 1,6 0,0 7,1 9,9 5,2 7,8 15,2 15, Rabobank Polska S.A. 24,5 105,5-80,5-21,5 5,3 34,5 3,8 27,4 10,8 8, Santander Consumer Bank S.A. 59,7 64,8-10,6-9,9 64,3 15,0 45,4 15,7 16,2 19, Gospodarczy Bank Wielkopolski S.A. 86,4 99,9-0,8 2,4 52,2 46,3 39,9 12,5 18,1 18, ABN AMRO Bank (Polska) S.A. 37,8 33,8 2,2 0,0 24,3 20,2 19,6 16,3 32,5 34, WestLB Bank Polska S.A. 126,1 144,8-41,1-52,9-55,5-15,0-43,4-13,6 11,9 15, Euro Bank S.A. 45,5 48,1-2,7-1,0 6,7 19,7 4,6 16,3 18,6 15, DZ Bank S.A. 22,4 22,4 0,1 0,5 16,3 26,1 13,0 21,1 23,7 16, Danske Bank Polska S.A. 21,8 32,9-1,1 1,5 10,1 14,4 8,4 12,1 17,6 15, Bank DnB NORD Polska S.A. 34,9 34,2 3,4 0,1 10,4 12,9 8,0 9,1 22,6 21, Calyon Bank Polska S.A. 121,2 118,1-7,8 1,0 25,1 31,0 19,0 23,9 18,0 27, Bank Pocztowy S.A. 22,8 25,1-4,9-1,2 42,8 7,3 32,3 5,5 15,5 19, Mazowiecki Bank Regionalny S.A. x x -10,8-10,3 58,3 49,5 48,9 39,6 9,9 10, Volkswagen Bank Polska S.A. 22,1 22,1-5,6-4,7 28,1 35,2 22,4 27,8 17,3 14, BPH Bank Hipoteczny S.A. 8,7 9,0 0,0-0,4 13,4 13,5 10,8 10,9 37,2 38, Bank of Tokyo-Mitsubishi (Polska) S.A. 24,1 23,5 7,9 0,5 42,8 27,8 36,7 23,0 53,0 74, Fiat Bank Polska S.A. 11,4 11,9-2,4-6,6 9,9 5,2 7,9 4,0 18,0 20, Daimler Chrysler Bank Polska S.A. 9,7 10,1 0,0 2,7 20,5 18,5 16,9 14,8 13,2 20, FCE Bank Polska S.A. 26 czerwca 2 lipca 2006 GAZETA BANKOWA IX

10 dodatek 7/12/06 11:03 AM Page 10 X GAZETA BANKOWA 26 czerwca 2 lipca 2006

11 dodatek 7/12/06 11:03 AM Page 11 r anking 26 czerwca 2 lipca 2006 GAZETA BANKOWA XI

12 dodatek 7/12/06 11:03 AM Page 12 Cieszyć się? JAN K. SOLARZ Dokonania sektora bankowego w minionym roku jak i całym okresie transformacji ustrojowej są oceniane bardzo różnie. Trywialne jest stwierdzenie, że punkt siedzenia określa tego typu oceny. Ci którzy mają walutę krajową cenią sobie wymienialność złotego, zaś ci którzy są bezrobotni negują wagę tego bezspornego osiągnięcia. Bez wspólnych ram teoretycznych ocen wyników sektora bankowego będą one silnie uwikłane w bieżący rachunek korzyści i kosztów transformacji gospodarki. Doskonałe wyniki ekonomiczne sektora bankowego w 2005 r. w pełni współgrają z symptomami równowagi makroekonomicznej. Tempo wzrostu gospodarczego, zbliżone do potencjalnie najwyższego nie wzbudzającego presji inflacyjnej, to jedno z jej świadectw. Niski deficyt na rachunku obrotów bieżących oraz realna perspektywa spełnienia kryteriów konwergencji nominalnej, to kolejne argumenty na rzecz tezy, że wyniki sektora bankowego nie zostały osiągnięte kosztem bieżącej równowagi makroekonomicznej. Dynamiczna równowaga makroekonomiczna dla Polski jest już mniej optymistyczna. Globalna nierównowaga wywołana przez stan finansów publicznych Stanów Zjednoczonych oraz sukcesy gospodarki Chin może budzić uzasadnione obawy o przyszłość. Z krajowej perspektywy nadal niezadowalająca jest struktura i poziom nakładów inwestycyjnych. Niepokój budzi transfer za granicę, w warunkach wysokiego strukturalnego bezrobocia, pozyskiwanych z takim trudem oszczędności krajowych. Wkład sektora bankowego w zwalczanie bezrobocia jest przedmiotem ostrych kontrowersji. Zwolennicy rowerowej gospodarki wierzą, że jak przyspieszy ona do 6-7 proc. to rozpocznie się proces wchłaniania bezrobocia i zmiany jego charakteru. Zwolennicy gospodarki opartej o wiedzę wierzą, że jeśli kompetencje pracowników będą odpowiadały potrzebom innowacyjnej i konkurencyjnej gospodarki, to nie będzie bezrobocia strukturalnego. Dla nich kluczową sprawą jest finansowanie powstawania nowych miejsc pracy w zaawansowanych technologicznie dziedzinach. Jedni i drudzy nie są usatysfakcjonowani dotychczasową działalnością sektora bankowego na rzecz ograniczania nadmiernego bezrobocia. Teoria ekonomii do oceny dokonań sektora bankowego wykorzystuje pojęcie kosztów transakcyjnych oraz kosztów pośrednictwa finansowego. Niskie koszty transakcyjne i niskie koszty profesjonalnego pośrednictwa finansowego sprzyjają lepszej pozycji konkurencyjnej kraju. Pomiar kosztów transakcyjnych jest trudny do przeprowadzenia. Pewnym przybliżeniem do niego jest ponad 1000 dni egzekucji wierzytelności w Polsce. Innym są systemy rozliczeń i rozrachunków brutto w czasie rzeczywistym. Uzyskany obraz jest trudny do jednoznacznej interpretacji. Koszty profesjonalnego pośrednictwa finansowego instytucji kredytowych są przedmiotem skrajnych ocen. Z jednej strony padają zapewnienia, że nie są one wygórowane i mieszczą się poniżej średniej światowej. Z drugiej, marże procentowe są uznawane za jedne z najwyższych w Europie i regulowane pośrednio przez ustawę antylichwiarską. W warunkach niskiej inflacji i niskiej deflacji marże odsetkowe ustępują opłatom i prowizjom. Tendencja do zamiany dochodów odsetkowych na dochody pozaodsetkowe utrudnia jednoznaczną ocenę zmian w wysokości marż bankowych. Zasadniczą trudnością oceny wyników finansowych sektora bankowego w Polsce jest dualny charakter oferty monetarnych instytucji finansowych. Z jednej strony mamy banki komercyjne, kontrolowane przez zagraniczny kapitał, dla których docelowym rynkiem są korporacje wytwórcze stanowiące jego własność. Z drugiej są banki Jan K. Solarz spółdzielcze i Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe, dla których partnerem są mikroprzedsiębiorstwa oraz gminy. Podział na eksportowalną i nieeksportowalną część naszej gospodarki można prześledzić w dostępie do kredytu bankowego i pożyczek. Powstaje wrażenie, że BS i SKOK stają się coraz bardziej alternatywnym kanałem dystrybucji dla zagranicznych hurtowi finansowych. W ostatecznym wyniku sfera wykluczenia w dostępie do profesjonalnych usług finansowych jest w Polsce dramatycznie rozległa. Trudno jest uznać, że proces budowy rynkowego sektora systemu finansowego w Polsce został zakończony. Gdy co trzeci potencjalny klient rynkowego sektora systemu finansowego nie ma żadnej oferty z jego strony, trudno uznać nasz system finansowy za zaawansowany. Wśród grzechów zaniechania monetarnych instytucji finansowych w Polsce można wymienić pozostawienie sobie samym licznej fali emigrantów FOT. ARCHIWUM XII GAZETA BANKOWA 26 czerwca 2 lipca 2006

13 dodatek 7/12/06 11:03 AM Page 13 za pracą w państwach Unii Europejskiej. W ślad za masową emigracją zarobkową nie poszły banki dotychczas ich obsługujące. Innym zaniedbaniem sektora rynkowego krajowego systemu finansowego jest brak oferty dla chronicznie bezrobotnych, bezdomnych i skrajnie ubogich. Światowy rok mikrofinansowania przeszedł bez większego echa w Polsce. Największym grzechem naszego systemu finansowego jest tolerowanie rozległego obrotu gotówkowego. Jego likwidacja przyniosłaby wzrost PKB o 1,5 proc. Koszty obrotu gotówkowego są wysokie społecznie i ekonomicznie. Obrót gotówkowy to ulubiony sposób rozliczeń w szarej strefie i dla zorganizowanej przestępczości. Lista pretensji do monetarnych instytucji finansowych jest długa i bez trudu może być wydłużana. Problemem pozostaje jednak, czy rozwój sektora finansowego ma podążać za postępami w realnym sektorze gospodarki czy też go wyprzedzać? Punktem wyjścia do odpowiedzi na tak postawione pytanie jest wskazanie na rozerwanie związku między prawem własności, a dominującym typem instrumentów finansowych. Początki rynkowego systemu finansowego są związane ze spółkami akcyjnymi i prawem własności do nich. Później popularne stały się obligacje obejmowane przez obligatariuszy. Tu również prawo własności zakreślało dystans dzielący sferę realną gospodarki od jej systemu finansowego. Zaawansowane systemy finansowe szeroko posługują się obok przyrzeczenia przyszłych dochodów zakładem z pozostałymi uczestnikami globalnych rynków finansowych. Posiłkując się instrumentami pochodnymi stają się oni członkami wspólnot ryzyka związanego z konstrukcją danego instrumentu finansowego. W ten sposób w praktyce przypieczętowano rozerwanie bezpośredniego związku między sektorem realnym a sektorem finansowym. W teorii ten związek zniesiono odrzucając teorię popytową Keynsa na rzecz teorii podażowej i monetarystycznej. Obecnie kondycja sektora bankowego może być lepsza od stanu gospodarki, może być taka sama lub wręcz gorsza od wybranych przemysłów. Koniunktura globalna może zrodzić enklawę w gospodarce realnej. Jej kondycja może znacząco odbiegać od realiów pozostałych części gospodarki. Relacja pomiędzy stanem sfery realnej gospodarki i wynikami sektora bankowego może więc być daleka od powszechnego przekonania, że musi to być związek zgody. W grę wchodzi bardzo wiele czynników o charakterze instytucjonalnym. Jednym z nich jest dyfuzja pionowa. Polega ona na powielaniu z pokolenia na pokolenie pozytywnego stosunku do innowacji, bez których nie ma rozwoju gospodarczego. Innym jest dyfuzja pozioma. Przybiera ona formę powielania, imitowania najlepszych rozwiązań w sektorze realnym i systemie finansowym. Resumując, tak, trzeba się cieszyć z wyników sektora bankowegow 2005 r. Tej radości nie może zabijać świadomość, że akcjonariusze banków mogą się cieszyć bardziej od ich klientów. Prof. dr hab. Jan K. Solarz jest prorektorem Akademii Finansów Rok w sektorze MAŁGORZATA ALICJA DUDEK Duży popyt na kredyty dla gospodarstw domowych i znaczny wzrost należności od sektora finansowego był motorem napędowym dla banków, dzięki czemu suma bilansowa całego sektora wzrosła w minionym roku o 9 proc. W 2005 roku rozpoczęto stosowanie zasad Międzynarodowych Standardów Rachunkowości, co również miało wpływ na wielkość sumy bilansowej sektora. Na koniec grudnia ubiegłego roku wartość netto sumy bilansowej sektora bankowego bez NBP wyniosła ,7 mln zł. Większość banków, które rozpoczęły stosowanie MSR musiała skorygować swoje sumy bilansowe, co obniżyło wynik końcowy. Znacznie lepszym wynikiem może poszczycić się sektor bankowości spółdzielczej, gdzie wartość sumy bilansowej wyniosła na koniec 2005 roku ,8 mln zł, co oznacza wzrost o mln w stosunku do roku Poprawiła się również dynamika wzrostu. W ubiegłym roku wyniosła 118,1 proc., a w latach ubiegłych 111,1 proc. (2004 r.) i 111,8 proc. (2003 r.). Na tak dobry wynik złożył się przede wszystkim wzrost depozytów klientów indywidualnych. Ma to oczywiście ścisły związek z napływem środków unijnych, których beneficjentami są rolnicy. W tym miejscu należy pogratulować bankom spółdzielczym wygranej w walce o klienta, a to nie lada sukces. Komercyjne banki mają co prawda przewagę kapitałową, ale nie są w stanie przewyższyć mniejszych banków spółdzielczych w znajomości lokalnych rynków. Rekordowo wysokie wyniki polskich banków zwróciły uwagę ekonomistów, tym bardziej, że był to pierwszy pełny rok w strukturach unijnych i pierwszy po całkowitym otwarciu na międzynarodową konkurencję. Zyskali również klienci. Banki działające w Polsce poszerzyły swoje oferty, znacząco obniżyły koszty i poprawiły swoją efektywność. Nie bez znaczenia był również duży krok naprzód w dziedzinie sprzedaży produktów i usług bankowych. Znakomita większość banków poprawiła dzięki temu zarówno wskaźniki sprzedaży, jak i sumy bilansowe. Z pomocą przyszły również większe oczekiwania klientów banków i ostatni już wyż demograficzny, który właśnie zaczął wchodzić na rynek pracy. Takie osiągnięcie zasługuje na uznanie również z uwagi na makroekonomiczne uwarunkowania, czyli niższy niż zakładano wzrost gospodarczy i spadającą inflację. 26 czerwca 2 lipca 2006 GAZETA BANKOWA XIII

14 dodatek 7/12/06 11:03 AM Page 14 Więcej klientów EUGENIUSZ ŚMIŁOWSKI Rok 2005 był dla banków wyjątkowo udany i to nie tylko z powodu rekordowych wyników sektora. Po raz pierwszy od kilku lat został odnotowany wzrost ubankowienia mieszkańców Polski. Odsetek korzystających z usług banków wśród ludności powyżej 15 lat ukształtował się na poziomie 58,9 i był o 4 punkty procentowe wyższy niż w roku Najbardziej popularny produkt bankowy - rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy był prowadzony w 70 proc. gospodarstw domowych, o 4 pkt. proc. więcej niż w roku poprzednim. Odsetek posiadających karty płatnicze zwiększył się z 36 do 39 proc., kredyty bankowe z 16 do 20 proc., depozyty bankowe z 9 do 13 proc. To tylko niektóre dane z corocznej obserwacji 12 tysięcy Polaków, prowadzonej przez Pentor w ramach Audytu Bankowości Detalicznej. Z regularnie prowadzonych sondaży wynika, że banki są dobrze postrzegane i oceniane przez opinię publiczną. W 2005 roku korzystnie o bankach wypowiadało się 62 proc. mieszkańców, niekorzystnie trzykrotnie mniej (23 proc.). W porównaniu z rokiem 2004 przybyło nieco ocen niekorzystnych, a ubyło korzystnych (+/- 2), przez co średnia ocen obniżyła się nieznacznie (z 2,8 do 2,7). Jeśli jednak zapytać, jak zmieniła się ich ogólna opinia w porównaniu z poprzednim rokiem, to chociaż najczęściej pada odpowiedź nie zmieniła się, jest taka sama (70 proc.), co czwarty sygnalizuje poprawę swego zdania o bankach (24 proc.), a pogorszenie jedynie 6 proc. Opinia publiczna dość powszechnie zauważa, że w 2005 roku było znacznie łatwiej i szybciej niż w roku poprzednim skorzystać z oferty i usług banków, a spory segment (23 proc.) dostrzegł wyraźne symptomy poprawy pozycji klientów w relacji z bankami. Korzystnie zmienił się także semantyczny obraz banków. Znacząco częściej przypisywane są im pozytywne atrybuty. Częściej postrzegane jako przyjazne, godne zaufania, pewne, bezpieczne i uczciwe. Indeks semantycznych cech przypisywanych banków osiągnął wartość 40,3 pkt. i jest o 1,7 pkt wyższy aniżeli w roku Korzystnie o bankach wypowiadają się nie tylko klienci indywidualni, ale także niezwykle dotąd krytyczni wobec banków właściciele mikrofirm. Odsetek pozytywnych opinii wśród osób prowadzących działalność gospodarczą wzrósł o 8 pkt. (z 49 do 58 proc.) a upatrujących w bankach sojusznika wspomagającego rozwój mikrofirm o 11 pkt. z 39 do 50 proc.). SPORA SATYSFAKCJA Zdecydowana większość klientów indywidualnych deklarowała zadowolenie ze współpracy ze swoim bankiem. Wskaźniki satysfakcji utrzymują się od trzech lat na podobnym poziomie (3,7). Pełną satysfakcję z usług swego banku czerpie trzecia część klientów, a 60 proc. jest raczej zadowolona. Klienci chwalą personel banków za uprzejmość i pomoc udzielaną przy załatwianiu formalności (92 proc.), szybkość i sprawność załatwiania spraw (88 proc.) oraz łatwy dostęp do informacji o stanie i historii swego rachunku (88 proc.). Dwie trzecie klientów (65 proc.) deklarują pełną satysfakcję z ogólnej jakości usług świadczonych przez macierzysty bank. To o 3 pkt. proc. więcej niż w poprzednich dwóch latach. Brak satysfakcji odczuwa co dziesiąty. Jedynie 7 proc. klientów zgadza się z opinią, że doświadczają zbyt wielu trudności i niedogodności w korzystaniu z usług swojego banku. Przeważająca większość (71 proc.) temu zaprzecza. Znamienne, że o ile odsetek ją podzielających nie zmienia się od trzech lat, to z roku na rok zmniejsza się liczba zaprzeczających. (z 76 proc. w 2002 do 71 proc. w 2005). Zmniejsza się również skłonność do rekomendowania swego banku innym członkom rodziny lub przyjaciołom (z 58 do 55 proc.), a wzrasta częstość odmowy polecenia swego banku bliskim osobom (z 10 do 15 proc.). Klienci stali się zatem w minionym roku bardziej ostrożni Eugeniusz Śmiłowski i częściej powstrzymują się od udzielania rekomendacji bankom, z których usług korzystają. Być może wynika to z przeświadczenia, że w gruncie rzeczy wszystkie banki są podobne, a różnice między nimi niewielkie, które obecnie podziela ponad połowa klientów banków (57 proc.). Rok wcześniej zgadzała się z nią jedynie trzecia część klientów (34 proc.). To najbardziej znacząca zmiana opinii w segmencie klientów indywidualnych jaka nastąpiła na przestrzeni ostatniego roku. Można tłumaczyć ją wyrównywaniem standardów ofert przez większość banków. UCIĄŻLIWE NIEDOGODNOŚCI Relatywnie wysoki i stabilny poziom satysfakcji klientów banków nie oznacza wcale, że ich współpraca z bankami przebiega bez zakłóceń. Klienci mają powody do narzekania i co więcej, ich liczba w porównaniu z rokiem poprzednim wzrosła. Na liście największych niedogodności palmę pierwszeństwa dzierży biurokracja. Dwie trzecie klientów narzeka na konieczność wypełniania rozmaitych formularzy, trudne FOT. ARCHIWUM XIV GAZETA BANKOWA 26 czerwca 2 lipca 2006

15 dodatek 7/12/06 11:03 AM Page 15 treści regulaminów, wielokrotne dokumentowanie dochodów, składanie kilku odpisów na tych samych formularzach. Znacząco wzrosła uciążliwość kolejek (z 53 do 62 proc.) Prawie połowa klientów zmuszona była oczekiwać dłużej niż 15 minut na obsługę w placówce swego banku. Częściej niż w latach poprzednich narzekają na niekorzystne warunki zawierania umów (wzrost z 48 do 55 proc.), niepracujące placówki w soboty (wzrost z 38 do 44 proc.) i krótkie niedogodne godziny ich działalności (z 24 do 33 proc.), niedostateczną liczbę bankomatów (wzrost z 32 do 42 proc.) i liczne ich awarie, uniemożliwiające wypłatę gotówki (z 29 do 32 proc.). Klienci częściej też zauważają nonszalancję i zbywanie ich przez pracowników banków (wzrost z 20 do 31 proc.), zwracają uwagę na niekompetencję pracowników (z 19 do 30 proc.) oraz nieuprzejmość i nieżyczliwość części personelu (wzrost z 17 do 29 proc.). Tak więc generalnie zadowoleni klienci nie szczędzą bankom swym krytycznych uwag i z większą niż wcześniej determinacją wytykają wszelkie niedogodności i utrudnienia. 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Źródło: ABD (dane średnioroczne); Pentor Bus (dane średnioroczne) NSP 1988 NSP 2002 Liczba mieszkańców w wieku , ,4 Liczba gospodarstw domowych , ,0 Przeciętna liczba osób w gospodarstwie 3,1 2,84 EROZJA LOJALNOŚCI O ile wskaźniki satysfakcji zasadniczo się nie zmieniły w roku ubiegłym, to wyraźne są symptomy erozji lojalności. Wprawdzie deklaracji rezygnacji z usług macierzystego banku nie przybyło, ale mniej klientów jest przekonanych, że będzie kontynuowało prowadzenie swego rachunku w dotychczasowym banku (spadek z 45 do 37 proc.). Póki co wzrosła jedynie frakcja niezdecydowanych, zastanawiających się, czy w przyszłości nadal będą korzystać ze swego banku (z 52 do 59 proc.). Niepokoić banki powinny także sygnały znaczącego przyrostu klientów stwierdzających, że korzystają z usług swego banku głównie z przyzwyczajenia (z 39 do 53 proc.). Siła inercji jest wciąż wielka, ale też coraz więcej klientów jest przeświadczonych, że ciężko byłoby im zmienić bank z przyczyn czysto finansowych (wzrost z 19 do 25 proc.), głównie z powodu konieczności spłaty zaciągniętych kredytów. Z wieloaspektywnej typologii lojalnościowej Pentora wynika, że w ubiegłym roku wyraźnie skurczyła się grupa najbardziej lojalnych klientów banków, zwanych entuzjastami (z 22 do 12 proc.), powiększyła się natomiast frakcja zakotwiczonych (z 23 do 30 proc.). Entuzjaści coraz częściej mają ochotę zmienić bank, by spróbować czegoś innego, do czego zresztą bez skrupułów namawiają ich inne banki, wabiąc konkurencyjnymi ofertami. Istotnym powodem osłabienia lojalności zdają się być ceny usług bankowych. Wprawdzie nadal przeważająca większość klientów ocenia, że wartość tego, co otrzymują od banku jest co najmniej odpowiednia do ponoszonych przez nich kosztów (74 proc.), a ponad połowa (55 proc.) jest zadowolonych z wysokości opłat pobieranych przez banki za usługi i operacje bankowe, to coraz wyraźniej krystalizuje się frakcja kontestujących ceny usług bankowych. Mimo że spora część klientów jest wciąż słabo zorientowana, ile wynoszą opłaty np. za prowadzenie rachunku (25 proc.), czy za wykonanie przelewu z własnego konta na rachunek w innym banku (65 proc.), to wzrasta odsetek osób skarżących się, że zapłacili za usługę banku więcej niż oczekiwali (z 14 do 17 proc.), a co 11. przyznaje wręcz, że miał poczucie, iż został przez bank oszukany. Z Audytu Bankowości Detalicznej wynika, że w 2005 roku banki stały się Polakom bliższe, lepiej zaspokajały ich potrzeby finansowe, uatrakcyjniły swoją ofertę i skutecznie zachęcały klientów do zacieśniania z nimi relacji. Klienci cenią banki, postrzegają je jako instytucje potrzebne, użyteczne i bezpieczne. Chętniej też korzystają z rozległej palety produktów, ale wyraźnie podwyższają swoje oczekiwania i wymagania wobec banków. Okazując ogólne zadowolenia z działalności, nie szczędzą im jednak krytycznych uwag i wykazują coraz mniejszą lojalność. Wielkim wyzwaniem dla banków jest pozyskiwanie nowych klientów, ale jeszcze większym utrzymanie dotychczasowych. Autor jest prezesem Instytutu Badania Opinii i Rynku Pentor 26 czerwca 2 lipca 2006 GAZETA BANKOWA XV

16 dodatek 7/12/06 11:03 AM Page 16 Waga zaplecza LECH PIESIK Wymagania klientów są coraz większe liczy się sprawna obsługa, wizytówka firm. Ten cel łatwiej osiągnąć dysponując wiedzą z różnych źródeł. Systemy informatyczne są bardzo dobrym narzędziem, pod warunkiem sprawnego posługiwania się nimi. Systemy obsługujące firmę na zapleczu redukują koszty, między innymi przez ułatwienie i usprawnienie obiegu dokumentów, są łatwe do modyfikowania, przez co zmiana różnych procedur może następować szybko, a jak wiadomo elastyczność jest cechą bardzo pożądaną i zwykle przynosi dodatkowe korzyści. Gazeta Bankowa w prowadzonym od kilku lat konkursie na Najlepszy projekt informatyczny ocenia również Projekt Back Office. Znaczna liczba zgłoszeń jakie corocznie wpływają na konkurs jest również dowodem na to, że dla banków są to systemy ważne. Audyt procesów w oddziałach banku (ok. 500) spowodował, że zarząd podjął decyzję o centralizacji procesów back office z oddziałów. Audyt wykazał, że ponad 60 zidentyfikowanych i zinwentaryzowanych procesów bankowych w oddziałach można poddać reengineeringowi i... zaoszczędzić na pracy. Przemodelowano (zgodnie z wymaganiami IT) procesy, po czym przystąpiono do wdrożeń. Bank BPH w ubiegłym roku przeprowadził kilka różnych wdrożeń, w których m.in. scentralizował i zautomatyzował obsługę wychodzących i przychodzących płatności zagranicznych, zautomatyzował wychodzące płatności krajowe, scentralizował obsługę reklamacji, zautomatyzował obsługę PIN-ów, scentralizował obsługę operacji dokumentowych. Wdrożony przez Bank BPH system automatycznie rejestruje też dane kontrahentów dokonujących transakcje podlegające przepisom prawa o przeciwdziałaniu wprowadzania do obrotu wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz o przeciwdziałaniu finansowaniu terroryzmu. To tylko niektóre ubiegłoroczne wdrożenia Banku BPH, ale również one znacznie wpłynęły na zmniejszenie pracochłonności różnych procesów w tym banku. Program wdrożeń rozpoczęty w 2004 r. właśnie dobiega końca, a przez ponad 2 lata zmodyfikowano programy 10 działających w banku aplikacji i ich interfejsy, i powstały 2 nowe aplikacje bankowe z odpowiednimi interfejsami. Efekt jest taki, że pracownicy w oddziałach (ok. 240 osób) dotychczas wykonujący czynności, które zostały zautomatyzowane zajmują się sprzedażą, przez co zwiększyła się wydajność obsługi transakcji. Program jaki realizuje Bank BPH jest wyjątkowy pod wieloma względami, dotyczy to m.in. jego kompleksowości i rozległości, poza tym obejmuje on prawie wszystkie aspekty operacyjnej działalności bankowej i objął wszystkie produkty rozliczeniowe banku, czyli wszystkie rodzaje płatności i wszystkie kanały ich dystrybucji (elektroniczne, papierowe i czekowe), a także wszystkie powiązane z nimi procesy. W całym procesie przemodelowano prawie w 100 proc. zakres operacji back office w placówkach. Wypada jeszcze tylko dodać kilka informacji związanych z systemami informatycznymi: Bank BPH korzysta z systemu centralnego Profile i systemów satelitarnych bankowości elektronicznej, www, middleware, a także korporacyjnym systemem komunikacji Lotus Notes. W tym samym banku wdrożono też inny system działający na zapleczu i chociaż nie jest on bezpośrednio związany z działalnością bankową, to jednak potrzebny bankowi i wpływający na koszty prowadzonej przez niego działalności. mysap Business Suite służy do zarządzania nieruchomościami i projektami, a także wspiera procesy controllingu, rachunkowości, rozwoju kadr, zaopatrzenia i gospodarki materiałowej oraz sprawozdawczość. Co bank osiągnął? Przez lepsze wykorzystanie różnych danych uprościł procesy biznesowe, a jednocześnie zwiększył Wdrożenia Projektów Back Office w 2005 r. (wybór) Bank BPH SAS Credit Scoring Solutions v 2.6. Bank Zachodni WBK Interaktywny System Wsparcia Sprzedaży Kredytów Hipotecznych Partner BZWBK Bank BPH Centralizacja oddziałowych procesów back office Bank BPH mysap Business Suite Bank Pekao SA System monitorowania obrotu gotówkowego (SMOG) PKO Bank Polski Scentralizowany system informatyczny wspomagający zarządzanie wierzytelnościami trudnymi Egzekutor wersja 1.0 Xelion Pivotal CRM /SFA. Bank BPH System MPC Bank Zachodni WBK Platforma CMS-Workflow możliwości przeprowadzania analiz i poprawił kontrolę wewnętrzną. W tym przypadku również trzeba zauważyć duży zasięg tego wdrożenia. Z ubiegłorocznych wdrożeń warto też wymienić SMOG, autorski projekt Softbanku, który pomimo tego, że jest systemem bardzo zindywidualizowanym, to przez właściwe zaprojektowanie rozwiązania informatycznego mógł znaleźć miejsce w większej ofercie, tzw. Kompleksowego Zarządzania Gotówką. Ponadto SMOG, zgodnie z aktualnie obowiązującymi wymogami ma odseparowany od aplikacji system zarządzania użytkownikami, co pozwala na osiągnięcie wysokiego stopnia bezpieczeństwa i sprawia, że jest to rozwiązanie uniwersalne. XVI GAZETA BANKOWA 26 czerwca 2 lipca 2006