Projekt ustawy o zmianie ustawy o usługach płatniczych oraz niektórych innych ustaw

Transkrypt

1 Projekt ustawy o zmianie ustawy o usługach płatniczych oraz niektórych innych ustaw Nr Przepis Podmiot zgłaszający uwagę Uwaga Ustalenie 1. Uwaga ogólna 2. Uwaga ogólna RCL ZBP Wyjaśnienia w uzasadnieniu projektu wymaga, czy przeniesione z ustawy o EIP regulacje materialne dotyczące elektronicznych instrumentów płatniczych zyskują w ustawie o usługach płatniczych szerszy zakres zastosowania (a w takim przypadku zasadne byłoby wskazanie zakresu takiego rozszerzenia i ewentualnych skutków zmiany oraz analiza pod kątem ewentualnych regulacji przejściowych). Przeniesienie na grunt ustawy określeń (i ich definicji) odnoszących się do instrumentów płatniczych występujących w ustawie o EIP wiąŝe się bowiem z rezygnacją ze stosowania określenia elektroniczny instrument płatniczy (art. 2 pkt 4 ustawy o EIP). Nie jest to jednak jak się wydaje wyłącznie zmiana terminologiczna, gdyŝ w najbliŝszej temu określeniu definicji instrumentu płatniczego nie występuje juŝ element elektroniczny (dokonywania operacji/transakcji przy uŝyciu informatycznych nośników danych, elektronicznej identyfikacji posiadacza ). Na uznanie zasługuje cel jakim jest włączenie ustawy o elektronicznych instrumentach płatniczych do ustawy o usługach płatniczych tak aby docelowo jeden akt prawny stanowił kompleksową regulację rynku usług płatniczych. Zaproponowany projekt ma na celu takŝe implementacje do prawa polskiego dyrektywy 2009/11 O/WE (dalej EMD2). Właściwe wdroŝenie 1

2 przepisów tej dyrektywy stanowi duŝe wyzwanie regulacyjne, w szczególności biorąc pod uwagę niepowodzenie pierwszej dyrektywy o pieniądzu elektronicznym i jej implementacji w większości państw członkowskich. Dlatego teŝ w pierwszej kolejności naleŝy wskazać, iŝ zgodnie zarówno z dyrektywą PSD jak i dyrektywą EMD2, pieniądz elektroniczny nie jest ani wyizolowaną usługą płatniczą ani kolejnym instrumentem płatniczym. Pieniądz elektroniczny jest jedną z form/postaci środków pienięŝnych (pieniądza). Wskazuje na to definicja środków pienięŝnych (ang: funds) zawarta w dyrektywie PSD. Definicja ta jednoznacznie stanowi, iŝ środkami pienięŝnymi są banknoty i monety, zapis księgowy i pieniądz elektroniczny. Dlatego teŝ konstruując przepisy odnoszące się do pieniądza elektronicznego naleŝy mieć na względzie powyŝszą konstrukcję. W konsekwencji wydawanie" pieniądza elektronicznego naleŝy uznać za pewnego rodzaju fikcję prawną polegającą na zamianie pieniądza gotówkowego lub rachunkowego (bankowego) na pieniądz o charakterze rachunkowym (stanowiącym wyłącznie zapis księgowy na rachunku) lecz o charakterze przedpłaconym lub zapisanym wyłącznie na nośniku elektronicznym. Jednocześnie naleŝy zachować duŝą ostroŝność w zakresie terminów wejścia w Ŝycie ustawy. NaleŜy pamiętać o uczestnikach rynku, którzy juŝ będą funkcjonować w tym dniu i o nowych, którzy rozpoczną działalność w późniejszym terminie. Istotny jest fakt, iŝ ustawa o usługach płatniczych zawiera okresy przejściowe, które nie powinny być zakłócane zmianami, które wejdą w Ŝycie w trakcie ich trwania. Dlatego teŝ wejście w Ŝycie przedmiotowej ustawy powinno nastąpić nie wcześniej niŝ 1 stycznia 2013 roku a jednocześnie powinien być zastosowany przynajmniej 6 miesięczny okres przejściowy, który pozwoli bankom i instytucjom pieniądza elektronicznego na harmonijne dostosowanie się do nowych przepisów. 2

3 3. Uwaga ogólna przedstawiciel Uniwersytetu Warszawskiego (Wydział Zarządzania) Przedmiotowa nowelizacja ustawy połączona z przeniesieniem do jej treści przepisów ustawy o EIP (która w efekcie zostanie uchylona) powinna stanowić okazję do refleksji na temat pewnych uregulowań, których nowe regulacje wspólnotowe (PSD, EMD2) nie przewidują, a obecnie stanowią relikt wcześniejszych regulacji wspólnotowych (np. pojęcie instrumentu pieniądza elektronicznego) lub są/były efektem braku kompleksowej regulacji rynku usług płatniczych (instytucja agenta rozliczeniowego oraz systemu autoryzacji i rozliczeń stosowanych wobec acquirerów i wydawców pieniądza elektronicznego). Nowelizacja ustawy jest równieŝ szansą na udoskonalenie w tekście ustawy przepisów, które z uwagi na szybkie tempo prac legislacyjnych w drugiej połowie 2011 roku, nie są zgodne z dyrektywą PSD lub ich interpretacja moŝe budzić wątpliwości. W przedmiotowym stanowisku Związek Banków Polski ustosunkowuje się głównie do przepisów zawartych w projekcie ustawy lecz zastrzega sobie prawo moŝliwości zgłoszenia kolejnych propozycji zmian na dalszym etapie prac legislacyjnych. Przy rewizji ustawy o usługach płatniczych i wprowadzaniu do niej unormowań drugiej dyrektywy o pieniądzu elektronicznym oraz wysłaniu rządowego komentarza do Zielonej Księgi KE naleŝy mieć na względzie, Ŝe najistotniejsza jest zmiana i stanowienie takich przepisów, które w maksymalnym stopniu: ułatwią powstanie konkurencji i rozwijanie nowych, innowacyjnych rozwiązań płatniczych, zwiększą przejrzystość opłat na rynku detalicznym, tak by konsumenci i inni płatnicy byli świadomi rzeczywistych kosztów róŝnych instrumentów płatniczych i na tej podstawie mogli podejmować decyzje o wyborze metody płatności, pozwolą stworzyć warunki dla interoperacyjności, dzięki czemu systemy płatności będą się mogły bez przeszkód rozwijać nie tylko w jednym, lecz w wielu krajach. W kontekście ostatniego punktu naleŝy zwracać uwagę, by 3

4 4. Uwaga ogólna Bankier wdraŝanie standardów (technicznych i innych) nie ograniczyło nadmiernie innowacyjności. 1. NaleŜy pozytywnie ocenić liberalne podejście polskiego ustawodawcy do opcji narodowych EMD II. Tam, gdzie to tylko moŝliwe, trzeba zmniejszać bariery wejścia i wymogi stawiane przed instytucjami i wydawcami pieniądza elektronicznego, pamiętając jednak by podmioty te dawały rękojmię bezpiecznego działania. 2. Warto rozwaŝyć wprowadzenie do prawa polskiego ustawowej moŝliwości nakładania opłat dodatkowych (surcharging) na transakcje gotówkowe w bankomatach i ewentualnie na transakcje bezgotówkowe w punktach handlowo-usługowych. 3. Warto rozwaŝyć ustawowe ograniczenie opłat interchange i innych opłat akceptanta, które obecnie w Polsce istotnie podraŝają obrót kartowy i hamują rozwój sieci akceptacji kart płatniczych. 4. Warto rozwaŝyć ustawową regulację ujednolicania opłat od wszystkich kart płatniczych (blending) i nakazu honorowania wszystkich kart płatniczych przez akceptantów (honour-all-cards rule), niezaleŝnie od wysokości opłat z nimi związanych. 5. Warto rozwaŝyć ujęcie w prawie przepisów w jeszcze większym stopniu niŝ obecnie premiujących tworzenie innowacyjnych rozwiązań płatniczych, które mogłyby wzmacniać konkurencję na rynku płatności detalicznych. Zupełnie niezrozumiałym dla nas jest fakt braku regulacji prawnych dla SKOKów w świetle obowiązków nakładanych na Biura Usług Płatniczych i Krajowe Instytucje Płatnicze. SKOKi to w tej chwili największa konkurencja na rynku masowych płatności dla małych podmiotów gospodarczych a nawet dla duŝych korporacji finansowych takich jak banki. Wprowadzenie regulacji prawnych w UUP spowoduje podwyŝszenie opłat za płatności tylko u mniejszych operatorów, które nie będą w stanie konkurować ze SKOKami, a co za tym idzie zamykanie tych firm. Ochrona środków pienięŝnych 4

5 5. Uwaga ogólna 6. Uwaga dotycząca przepisów przejściowyc h Bankier MilaMedia sp. z o.o. powinna dotyczyć wszelkich podmiotów działających na rynku płatności w tym równieŝ SKOKi. Nieprawym wydaje się być fakt bezzasadnych przywilejów dla wybranych instytucji finansowych a takimi przecieŝ są SKOKi. Proponujemy objąć regulacją wszystkie podmioty działające na rynku. Kwota progowa dla Biura Usług Płatniczych EUR jest dalece za niska! Niezbitym dowodem tej opinii jest przykład naszej firmy. W tej chwili realizujemy usługę przekazu pienięŝnego na kwotę średnio ok zł miesięcznie przy liczbie ok szt. Jesteśmy zatem na pograniczu progu. Dodam, Ŝe firma zatrudnia 2 osoby do obsługi płatności w jednym punkcie opłat i prowadzi działalność od w miasteczku Mogilno, którego ludność wynosi ok mieszkańców. Nie ma zasadności przekształcania firmy chociaŝby w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, gdyŝ jak widać przedsięwzięcie gospodarcze jest niewielkie a ryzyko niskie z uwagi na niewielkie rozmiary firmy. Lata przeszłe pokazują, Ŝe zazwyczaj (w przewaŝającej liczbie przypadków) środki defraudowane były przez duŝe instytucje finansowe (posiadające osobność prawną!!!), a nie małe podmioty gospodarcze. Przykładem moŝe być tu Agencja Finansowa Grosik sp. z o.o. czy Okienko- Kasowe S.A. Proponujemy zwiększyć całkowitą maksymalną kwotę transakcji płatniczych dla biur usług płatniczych do kwoty 1,5 mln EURO miesięcznie. Sugerujemy wydłuŝenie okresu przejściowego o okres jaki upłynął od czasu wejścia w Ŝycie UUP do czasu nowelizacji do niej. Czas ten pozwoli na zgromadzenie wymaganych środków na fundusze własne. Zasadnym byłoby wydłuŝenie do pełnego roku od daty wejścia w Ŝycie ustawy. Czas ten pozwoli na ocenę ryzyka przez towarzystwa ubezpieczeniowe i utworzenie OC dostosowanego do warunków rynku BUP. 5

6 7. Uwaga dotycząca przepisów zmieniającyc h RCL Niezbędne jest rozszerzenie zakresu przepisów zmieniających analizy pod kątem potrzeby wprowadzenia i rodzaju zmian wymagają m.in. ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną, ustawa o niektórych zabezpieczeniach finansowych, czy ustawa o biegłych rewidentach i ich samorządzie 8. Uwaga do KPRM NaleŜy uzupełnić uzasadnienie do projektu w zakresie uzasadnienia proponowanych kosztów nadzoru określonych w projektowanym art. 142h UUP. 9. Uwaga do uzasadnienia KPRM NaleŜy wskazać w uzasadnieniu przepisy wykraczające poza implementację dyrektywy i szczegółowo uzasadnić potrzebę ich wprowadzenia, np. propozycja zmiany art. 125 UUP 10. Uwaga do uzasadnienia KPRM Uzupełnienie projektu o szersze merytoryczne uzasadnienie podjętych decyzji w zakresie implementacji opcji narodowych 11. Uwaga do uzasadnienia RCL Niezbędnie jest dostosowanie treści uzasadnienia do rozwiązań zawartych w przekazanym projekcie (przykładowo na str. 33 w pkt 7 wskazano, Ŝe ustawa uznaje prowadzenie systemu autoryzacji i rozliczeń za jedną z usług płatniczych wbrew treści art. 3 ust. 1 i art. 74 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 2 pkt 27), w tym korekta odesłań do jego przepisów. RównieŜ nadmierna skrótowość prowadzi niekiedy do powyŝszego niedostosowania (np. w wyliczeniu definicji przeniesionych z ustawy EIP na str. 30 w akapicie czwartym wskazano teŝ definicję posiadacza pieniądza elektronicznego, podczas gdy ustawa ta definiuje tylko określenie posiadacz, jakkolwiek jako podmiot odpowiadający nowej definicji posiadacza pieniądza elektronicznego z UUP). Wyjaśnienia wymaga informacja przedstawiona na str. 42 uzasadnienia, iŝ projekt podlega notyfikacji w trybie określonym w przepisach dotyczących krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych. W takim przypadku tytuł projektowanej ustawy naleŝy opatrzyć odnośnikiem, wskazującym na przeprowadzenie procesu tej notyfikacji. 12. Uwaga do RCL Wyjaśnienia albo korekty wymaga występująca w definicji agenta 6

7 uzasadnienia 13. Propozycja uchylenia art Prawa Bankowego Komisja Kodyfikacyjna Prawa Cywilnego rozliczeniowego rozbieŝność polegająca na wskazaniu w tym przepisie zagranicznej instytucji a nie jej oddziału, który jest podmiotem uzyskującym zezwolenie. Za niekonsekwencję naleŝy uznać utrzymanie nadal w ustawie z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe przepisów dotyczących rozliczeń pienięŝnych (chodzi zwłaszcza o art ). Za uchyleniem tych przepisów przemawia kilka argumentów: po pierwsze, banki utraciły monopol na świadczenie usług płatniczych, regulacja świadczenia usług płatniczych powinna więc mieć charakter uniwersalny (taki mają zaś przepisy ustawy o usługach płatniczych); po drugie, ujednolicenie rozwiązań prawnych (np. dotyczących odpowiedzialności za przeprowadzenie rozliczenia pienięŝnego, por. art. 64 ust. 1 PrBank i art UUP) przyczyniłoby się do uproszczenia systemu prawnego - utrzymanie róŝnych rozwiązań prawnych jest trudne do zrozumienia dla klientów banków, tym bardziej Ŝe kryterium rozgraniczenia jest waluta, w której transakcja płatnicza jest przeprowadzana (por. art. 5 ust. 3 UUP, rozróŝnienie to nie odgrywa jednak roli w przypadku elektronicznych instrumentów płatniczych, por. art. 5 ust. 4 UUP); po trzecie, wiele przepisów prawa bankowego dotyczących rozliczeń pienięŝnych albo ma niewielką wartość normatywną (np. art. 63 ust. 3, art. 63c, art. 63f PrBank), albo reguluje kwestie, które uregulowane w zasadzie zostały w innych przepisach (dotyczy to zwłaszcza przepisów art. 63b i art. 63e PrBank odnoszących się do czeków rozrachunkowych; regulacja czeków znajduje się w ustawie z 28 kwietnia 1936 r.). W związku z utrzymaniem w mocy wspomnianych przepisów prawa bankowego, a jednocześnie dokonaniem zmian w ustawie o świadczeniu usług płatniczych (zob. zwłaszcza art. 5 ust.3a i 4a UUP) ustalenie reŝimu prawnego niektórych transakcji płatniczych moŝe być w praktyce trudne. Dlatego proponowałbym, aby w prawie bankowym wskazać jedynie w art. 5 ust. 2, Ŝe banki mogą świadczyć usługi płatnicze, uchylić 7

8 natomiast przepisy art regulujące przeprowadzanie rozliczeń pienięŝnych (przenosząc do ustawy o ustawy o usługach płatniczych art. 63a i art. 63d PrBank po pewnych modyfikacjach). 14. art. 1 pkt 1 UKNF Art. 1 UUP Wydawanie pieniądza elektronicznego nie jest świadczeniem usługi płatniczej, potwierdza to brzmienie art. 6 ust. 1 dyrektywy 2009/110/WE ( oprócz emisji pieniądza elektronicznego, instytucje pieniądza elektronicznego uprawnione są do świadczenia usług płatniczych ) Dlatego teŝ naleŝałoby zastanowić się nad uzupełnieniem tytułu ustawy o usługi wydawania pieniądza elektronicznego. Konsekwentnie art. 1 UUP powinien zostać zmodyfikowany w celu uwzględnienia odrębności świadczenia usług płatniczych od wydawania pieniądza elektronicznego. Ponadto warunki wydawania instrumentów płatniczych określone są w warunkach świadczenia usług. NaleŜy teŝ uwzględnić dystrybucję pieniądza elektronicznego jako element świadczenia usług w zakresie pieniądza elektronicznego. Proponuje się nast. brzmienie art. 1 ust. 1 UUP: Art.1. Ustawa określa zasady świadczenia usług płatniczych oraz wydawania pieniądza elektronicznego, w tym: 1) warunki świadczenia usług płatniczych, w szczególności dotyczące przejrzystości postanowień umownych i wymogów w zakresie informowania o usługach płatniczych; 2) prawa i obowiązki stron wynikające z umów o świadczenie usług płatniczych, a takŝe zakres odpowiedzialności dostawców z tytułu wykonywania usług płatniczych; 3) warunki wydawania, dystrybucji, rozliczania i wykupu pieniądza elektronicznego; 4) zasady prowadzenia działalności przez instytucje płatnicze, biura usług płatniczych, instytucje pieniądza elektronicznego, zagraniczne instytucje pieniądza elektronicznego, w tym za pośrednictwem 8

9 agentów, oraz zasady sprawowania nadzoru nad tymi podmiotami. 15. art. 1 pkt 1 RCL Art. 1 UUP Jak wynika z uzasadnienia projektu (pkt 3 str. 24 i 25), nie tylko wydawanie instrumentów płatniczych ale takŝe wydawanie i rozliczanie pieniądza elektronicznego mieści się w zakresie usług płatniczych, natomiast innymi usługami (powiązanymi) są dystrybucja i wykup pieniądza elektronicznego. Klasyfikacja ta wymaga uwzględnienia w projekcie juŝ w proponowanym brzmieniu art. 1, który przez wyróŝnienie tych usług w odrębnym pkt 3 sugeruje odmienną klasyfikację. WyróŜnienie tych usług moŝe nastąpić w ramach pkt 1 ( warunki świadczenia usług płatniczych, w tym wydawania ). 16. art. 1 pkt 1 ZBP Art. 1 pkt 3 UUP Nie ma potrzeby wskazywania w art. 1 pkt 3 UUP, iŝ ustawa określa warunki wydawania instrumentów płatniczych a takŝe rozliczania pieniądza elektronicznego. Pkt 1 wskazujący, Ŝe ustawa określa warunki świadczenia usług płatniczych jest wystarczający, bowiem zawiera w sobie wydawanie instrumentu płatniczego, w którym wykorzystywany jako źródło pieniądza jest pieniądz elektroniczny. NaleŜy teŝ wskazać, iŝ pojęcie rozliczanie nie zostało zdefiniowane w ustawie ani teŝ w dyrektywie i zasadniczo nie jest stosowane w tych aktach prawnych. Dlatego teŝ proponujemy następujące brzmienie pkt 3): warunki wydawania oraz wykupu pieniądza elektronicznego. 17. art. 1 pkt 2 ZBP Istotnym zabiegiem będzie wprowadzenie do tekstu ustawy definicji środków (funds) z Dyrektywy PSD, która dotychczas nie została zaimplementowana. Świadczenie większości usług płatniczych moŝe odbywać się na bazie pieniądza elektronicznego (będącego jednym z rodzajów środków pienięŝnych) a brak definicji środków pienięŝnych moŝe być podstawą do wykładni wyłączającej stosowanie UUP do transakcji z wykorzystaniem pieniądza elektronicznego. Proponowana definicja środków pienięŝnych: 9

10 18. art. 1 pkt 2 lit. a 19. art. 1 pkt 2 lit. a UKNF ZBP środki - banknoty i monety, zapis księgowy i pieniądz elektroniczny określone w art. 2 ust. 1 pkt 21 a" Art. 2 pkt 1a UUP Proponuje się doprecyzowanie definicji agenta poprzez wskazanie agencyjnego charakteru umowy: 1) agent przedsiębiorcę wykonującego działalność agencyjną na podstawie umowy agencyjnej zawartej z instytucją płatniczą albo biurem usług płatniczych albo instytucją pieniądza elektronicznego albo oddziałem zagranicznej instytucji pieniądza elektronicznego w zakresie świadczenia usług płatniczych, a w odniesieniu do pieniądza elektronicznego w zakresie jego dystrybucji, rozliczania i wykupu, działająca w imieniu i na rzecz podmiotu, z którym zawarła taką umowę Konsekwencją przyjęcia takiej definicji będzie wykreślenie art. 84 ust. 2 UUP Art. 2 pkt 1a UUP Projekt ustawy rozszerza definicję pojęcia agent. Pojęcie to jest uŝywane w ustawie - Kodeks cywilny, w odniesieniu do umowy agencyjnej. Przepis art KC stanowi, iŝ przez umowę agencyjną przyjmujący zlecenie (agent) zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, do stałego pośredniczenia, za wynagrodzeniem, przy zawieraniu z klientami umów na rzecz dającego zlecenie przedsiębiorcy albo do zawierania ich w jego imieniu. Przepisy KC nie definiują pojęcia agent. Pojęcie agent stosowane w KC i w projekcie ustawy zmieniającej UUP nie jest pojęciem toŝsamym. Pojęcie z KC ma zakres szerszy niŝ wynikający z projektu ustawy zmieniającej. Z tego względu wątpliwości budzić moŝe wprowadzenie definicji agenta, który w obrocie występuje bardzo często, nie tylko w zakresie działalności usług płatniczych. Mając na uwadze powyŝsze proponujemy dookreślić wyraz agent stosowany na potrzeby UUP. 10

11 20. art. 1 pkt 2 lit. a i b 21. art. 1 pkt 2 lit. b 22. art. 1 pkt 2 lit. b Komisja Kodyfik. Prawa Cywilnego RCL BGK Art. 2 pkt 1 i 1a UUP Niejasne jest rozróŝnienie między agentem i agentem rozliczeniowym. Czy agent rozliczeniowy to takŝe agent w rozumieniu art. 2 pkt 1 UUP? Czy przepisy ustawy o agencie stosuje się do agenta rozliczeniowego? Art. 2 pkt 1a UUP Wyjaśnienia w uzasadnieniu projektu (albo korekty) wymaga występująca w definicji agenta rozliczeniowego (dodawany art. 2 pkt 1a ustawy) rozbieŝność polegająca na wskazaniu w tym przepisie zagranicznej instytucji pieniądza elektronicznego a nie jej oddziału, który jest podmiotem uzyskującym zezwolenie na wydawanie pieniądza elektronicznego. Art. 2 pkt 1a UUP Zgodnie z definicją określenie agent rozliczeniowy oznacza bank, instytucję kredytową, instytucję płatniczą, instytucję pieniądza elektronicznego albo zagraniczną instytucję pieniądza elektronicznego, prowadzące działalność, o której mowa w art. 3 ust. 1 pkt 5, jeŝeli uzyskały zezwolenie na prowadzenie takiej działalności. Stosownie do wyjaśnień zawartych w Uzasadnieniu (cz. II. Uzasadnienie szczegółowe) do projektowanej ustawy, definicja agenta rozliczeniowego została przeniesiona z ustawy z dnia 12 września 2002 r. o elektronicznych instrumentach płatniczych (Dz.U. nr 169, poz. 1385, z późn. zm.), w związku z planowanym uchyleniem tej ustawy (art. 8 projektu ustawy), oraz dostosowana do nomenklatury UUP. W ocenie BGK treść definicji agenta rozliczeniowego, w wersji proponowanej w projekcie ustawy, prowadzi do wniosku, iŝ wszystkie objęte tą definicją podmioty, a więc takŝe banki, w celu prowadzenia działalności wskazanej w art. 3 ust. 1 pkt 5 UUP (zawieranie umów z przedsiębiorcami o przyjmowanie zapłaty przy uŝyciu instrumentów płatniczych) powinny legitymować się 11

12 23. art. 1 pkt 2 lit. b ZBP zezwoleniem na prowadzenie takiej działalności. Takiego wymogu, w odniesieniu do banków, nie przewiduje ustawa o EIP, która w art. 2 pkt 1 definiuje agenta rozliczeniowego jako bank lub instytucję kredytową prowadzące działalność określoną w art. 3 ust. 1 pkt 5 UUP, albo instytucję płatniczą w rozumieniu UUP, która uzyskała zezwolenie na prowadzenie takiej działalności. W świetle powyŝszego naleŝy skonstatować, iŝ definicja agenta rozliczeniowego, zamieszczona w projekcie, nie stanowi zwykłego przeniesienia tej definicji z ustawy o EIP, lecz zupełnie nową jakościowo definicję, prowadzącą do istotnego ograniczenia dotychczasowych uprawnień banków w zakresie działalności, o której mowa w art. 3 ust. 1 pkt 5 UUP. Zwrócić naleŝy uwagę równieŝ i na to, Ŝe projekt ustawy nie zawiera jednocześnie przepisów przejściowych, które konieczne byłyby w sytuacji nałoŝeni a na banki nowego wymogu w zakresie konieczności uzyskania zezwolenia na prowadzenie działalności agenta rozliczeniowego. Art. 2 pkt 1a UUP Wydaje się, Ŝe mechaniczne przeniesienie definicji agenta rozliczeniowego z ustawy o EIP do UUP nie jest zabiegiem mającym na celu budowanie przejrzystej regulacji. Przede wszystkim naleŝy zwrócić uwagę na fakt, Ŝe dyrektywa o usługach płatniczych nie posługuje się takim pojęciem jak agent rozliczeniowy. Ponadto aktualna definicja agenta rozliczeniowego w powiązaniu z niejasną definicją systemu autoryzacji i rozliczeń wprowadza niezrozumiały wymóg podwójnej licencji dla podmiotów świadczących usługę opisaną w dyrektywie PSD jako acquiring a niepoprawnie zaimplementowaną w UUP jako zawieranie umów z przedsiębiorcami o przyjmowanie zapłaty przy uŝyciu instrumentów płatniczych. Agenci rozliczeniowi (tacy jak acquirerzy kartowi) w praktyce nie prowadzą systemu płatności. System taki prowadzony jest przez 12

13 organizacje płatnicze. Agent rozliczeniowy nie prowadzi systemu autoryzacji i rozliczeń, lecz jest jedynie jego częścią. Być moŝe z punktu widzenia usługobiorcy/akceptanta, który korzysta z usług agenta rozliczeniowego, to właśnie agent rozliczeniowy za wszystko odpowiada, lecz w istocie, agent rozliczeniowy jedynie pośredniczy w przekazaniu informacji do i od wydawcy instrumentu płatniczego. Prowadzącymi system autoryzacji i rozliczeń jest grupa instytucji, które zostały pominięte w ustawie - w przypadku kart płatniczych są to systemy Visa, MasterCard, Diners, American Express itd. w przypadku przelewów krajowych jest to np. KIR. To one faktycznie ustalają zasady funkcjonowania systemów autoryzacji i rozliczeń, to one wydają licencje na bycie agentem rozliczeniowym lub wydawcą instrumentów płatniczych i to one właśnie zarządzają sieciami teleinformatycznymi, dzięki którym moŝliwa jest transmisja komunikacji autoryzacyjnej i rozliczeniowej. Agent rozliczeniowy jest jedynie abonentem w takiej sieci, przyłączanym do niej według zasad i przyzwolenia tych instytucji niezdefiniowanych w ustawach. Obecna konstrukcja stawia polskich dostawców usług płatniczych świadczących usługę szeroko rozumianego acquiringu w pozycji mniej konkurencyjnej, bowiem analogiczny dostawca z siedzibą w innym państwie członkowskim prowadzący działalność w Polsce na podstawie tzw. jednolitego paszportu w sposób transgraniczny nie musi posiadać licencji na prowadzenie systemu autoryzacji i rozliczeń. W związku z powyŝszym wnosimy o usunięcie z projektu ustawy przepisów dyskryminujących dostawców usług płatniczych świadczących usługę acquiringu poprzez zmianę art. 3 ust.1 pkt 5 tak aby jego sens odpowiadał pojęciu acquiring". Propozycja: Wykonywanie transakcji płatniczych w związku z akceptacją instrumentów płatniczych (acquiring). 13

14 24. art. 1 pkt 2 lit. b 25. art. 1 pkt 2 lit. b 26. art. 1 pkt 2 lit. b KIR, UKNF, NBP, ZBP ZBP Komisja Kodyfik. Prawa Cywilnego Ponadto, wnosi się o usunięcie pojęcia agent rozliczeniowy a takŝe zmianę definicji systemu autoryzacji i rozliczeń tak aby w sposób jasny wskazywała, iŝ dotyczy ona systemu płatności a nie dostawcy usług płatniczych. Art. 2 pkt 1c UUP Brak numeru ustępu w powołaniu na art. 3 ust. 1 pkt 6 w definicji biura usług płatniczych. Art. 2 pkt 1b Proponuje się usunięcie definicji akceptanta z projektu ustawy. Pojęcie to nie występuje zarówno w Dyrektywie PSD jak i Dyrektywie EMD2. Ponadto pojęcie to mieści się w definicji uŝytkownika usług płatniczych. Punkt akceptujący karty płatnicze jest zgodnie z UUP uŝytkownikiem usług płatniczych. Definicja przeniesiona z ustawy o EIP sugeruje, iŝ umowę o przyjmowanie zapłaty instrumentami płatniczymi moŝe zawrzeć z przedsiębiorcą wyłącznie agent rozliczeniowy, nie zaś dostawca usług płatniczych. Zaproponowana konstrukcja byłaby niezgodna z dyrektywą. NaleŜy usunąć pojęcie akceptant nie tylko ze słowniczka ale takŝe z innych przepisów ustawy. Art. 2 pkt 1b W UUP uŝywane jest określenie odbiorca dla oznaczenia osoby, która ma otrzymać środki pienięŝne stanowiące przedmiot transakcji płatniczej. Odbiorcą jest więc takŝe przedsiębiorca, na którego rzecz ma nastąpić transfer środków pienięŝnych w związku z zapłatą dokonaną przy uŝyciu elektronicznego instrumentu płatniczego (np. karty płatniczej). Wprowadzanie nowego określenia ( akceptant ) prowadzić będzie do trudności interpretacyjnych, gdyŝ do transakcji płatniczych dokonywanych przy uŝyciu elektronicznych instrumentów płatniczych (np. kart płatniczych) mają zastosowanie inne przepisy ustawy o usługach płatniczych, oprócz proponowanych w projekcie art. 59a i n. (np. art. 50, art. 51 ust. 2, 14

15 art. 52 UUP). 27. art. 1 pkt 2 NBP Proponuje się zachować definicję termin bankomat, które to pojęcie pojawia się kilkakrotnie w UUP. Brak wątpliwości w zakresie tłumaczenia terminu bankomat wynikał z czytelnej definicji zastosowanej w ustawie o EIP. 28. art. 1 pkt 2 lit. b 29. art. 1 pkt 2 lit. b 30. art. 1 pkt 2 lit. c UKNF NBP UKNF Art. 2 pkt 1c NaleŜałoby się zastanowić, czy w definicji biura usług płatniczych nie byłoby właściwiej wskazać przedsiębiorcę w miejsce wyraŝenia osobę fizyczną, osobę prawną oraz jednostkę organizacyjną niebędącą osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną Art. 2 pkt 1c W art. 1 pkt 2 lit. b projektu proponowana definicja biura usług płatniczych wprowadza wymóg wpisu do rejestru, jako warunek rozpoczęcia działalności w zakresie świadczenia usług płatniczych. Jest to powtórzenie normy zawartej w art. 119 obecnie obowiązującej ustawy o UUP. Istotą działalności instytucji pieniądza elektronicznego jest jego wydawanie a nie wykup. Wykup pieniądza elektronicznego naleŝałoby ewentualnie sklasyfikować w kategorii świadczenia usług operacyjnych i ściśle powiązanych usług dodatkowych w odniesieniu do wydawania (emitowania) pieniądza elektronicznego, o których mowa w art. 6 ust. 1 lit. c Dyrektywy EMD2, chociaŝ przedmiotowa dyrektywa nakłada na państwa członkowskie obowiązek, aby na wniosek posiadacza pieniądza elektronicznego emitenci pieniądza elektronicznego umoŝliwiali w kaŝdym czasie i według wartości nominalnej, wykup wartości pienięŝnej posiadanego pieniądza elektronicznego. W związku z powyŝszym, proponuje się następujące brzmienie pkt 8a w art. 2 UUP: 8a) hybrydowa instytucja pieniądza elektronicznego krajową instytucję pieniądza elektronicznego wykonującą oprócz usług płatniczych i wydawania pieniądza elektronicznego inną działalność 15

16 31. art. 1 pkt 2 lit. c 32. art. 1 pkt 2 lit. c 33. art. 1 pkt 2 lit. d 34. Art. 1 pkt 2 lit. d ZBP RCL KIR ZBP gospodarczą, Art. 2 pkt 8a W związku z faktem, Ŝe wykup pieniądza elektronicznego jest elementem usługi płatniczej proponuje się brzmienie: hybrydowa instytucja pieniądza elektronicznego - krajową instytucję pieniądza elektronicznego wykonującą oprócz usług płatniczych inną działalność gospodarczą;, Art. 2 pkt 8a Niezbędne jest dodatkowo wyjaśnienie ograniczenia zakresu tej definicji tylko do instytucji pieniądza elektronicznego krajowych, gdyŝ analogiczna definicja hybrydowej instytucji płatniczej obejmuje takŝe instytucje unijne, oraz analiza zasadności ewentualnej modyfikacji definicji hybrydowych instytucji płatniczych (art. 2 pkt 9 ustawy), z uwagi na upowaŝnienie instytucji płatniczych (choć w ograniczonym zakresie) równieŝ do wydawania pieniądza elektronicznego (dodawany art. 73a ustawy). Art. 2 pkt 9a UUP wprowadza definicję instrumentu pieniądza elektronicznego. Zgodnie z nią jest to szczególny rodzaj instrumentu płatniczego, przy pomocy którego jest przechowywany pieniądz elektroniczny. Zachodzi wątpliwość, czy instrument pieniądza elektronicznego wypełnia cechy instrumentu płatniczego, tzn. w szczególności czy słuŝy do składania zleceń płatniczych (czy np. w przypadku karty elektronicznej oświadczenie płatnika zawierające polecenie wykonania transakcji płatniczej kierowane jest do jego dostawcy) Art. 2 pkt 9a Proponuje się usunięcie definicji instrumentu pieniądza elektronicznego ze słowniczka. Nie posługuje się nią ani dyrektywa PSD ani EMD2. Ponadto, definicja instrumentu płatniczego uwzględnia/konsumuje przeniesione z ustawy o EIP pojęcie instrumentu pieniądza elektronicznego. 16

17 35. art. 1 pkt 2 lit. d i e 36. art. 1 pkt 2 lit. e 37. art. 1 pkt 2 lit. g UKNF Art. 2 pkt 9a i 10 Definicja instrumentu płatniczego zawarta zarówno w PSD jak i UUP wskazuje, Ŝe jest to urządzenie (np. karta płatnicza) lub zbiór procedur (np. dostępu do bankowości elektronicznej) słuŝące do uwierzytelniania (autoryzacji) transakcji płatniczej. Nie są na nim przechowywane środki w rozumieniu PSD. W odróŝnieniu od instrumentu płatniczego, instrument pieniądza elektronicznego, jest urządzeniem, na którym jest przechowywany pieniądz elektroniczny, w szczególności karta elektroniczna zasilana do określonej wartości. Dlatego, instrument pieniądza elektronicznego nie moŝe być automatycznie uznawany za instrument płatniczy (nie jest nim proponowany nośnik serwerowy). Zatem definicja instrumentu pieniądza elektronicznego winna się koncentrować na aspekcie przechowywania pieniądza elektronicznego. Niemniej moŝna instrument p. elektro. wyposaŝyć w funkcję moŝliwości dokonywania zlecenia płatniczego, tj. ma to miejsce w przypadku instrumentów płatniczych. W związku z powyŝszym proponuje się pozostawienie dotychczasowego brzmienia art. 2 pkt 10 UUP oraz nadanie następującego brzmienia pkt 9a w ww. artykule 9a) instrument pieniądza elektronicznego urządzenie wyposaŝone w informatyczny nośnik danych, na którym jest przechowywany pieniądz elektroniczny, w szczególności kartę elektroniczną lub nośnik serwerowy (które moŝe być wykorzystywane przez uŝytkownika do złoŝenia zlecenia płatniczego) ZBP Art. 1 ust. 2 lit. 10 Proponuje się niedokonywanie modyfikacji w dotychczasowej definicji instrumentu płatniczego, która jest zgodna z definicją z dyrektywy PSD. KIR W art. 2 pkt 15a UUP wprowadzono nieco inną definicję transakcji płatniczej dla potrzeb zdefiniowania karty płatniczej. Proponowany zapis budzi wątpliwości interpretacyjne gdyŝ definicja z art. 2 pkt 29 17

18 38. art. 1 pkt 2 lit. g NBP nie obejmuje, wypłaty gotówki czy,,dokonywania zapłaty tym bardziej z wykorzystaniem kredytu Czy wobec powyŝszego uŝywane w UUP pojęcie,,transakcji płatniczej w kaŝdym wypadku obejmować będzie takŝe ww. czynności? Art. 2 pkt 15a Proponujemy modyfikację definicji karty płatniczej, która w brzmieniu zaproponowanym w projekcie, moŝe okazać się zbyt wąska i moŝe powodować wątpliwości interpretacyjne w zakresie jej obowiązywania w odniesieniu do alternatywnych postaci fizycznych kart płatniczych. Uznając jednak argument projektodawcy o potrzebie utrzymania, dla zwiększenia czytelności, słowa karta, proponujemy następującą modyfikację omawianej definicji:,,15a) karta płatnicza - instrument płatniczy, w szczególności w postaci karty, identyfikujący wydawcę i upowaŝnionego posiadacza, uprawniający do wykonywania transakcji płatniczych, w szczególności do wypłaty gotówki lub dokonywania zapłaty, a w przypadku karty wydanej przez bank lub instytucję ustawowo upowaŝnioną do udzielania kredytu takŝe do dokonywania wypłaty gotówki lub zapłaty z wykorzystaniem kredytu;". Pragniemy równieŝ zwrócić uwagę, Ŝe w naszej opinii, przepis projektowanego ustępu 5b w art. 5 ustawy, stanowiący o odpowiednim stosowaniu przepisów ustawy dotyczących kart płatniczych do instrumentów płatniczych o podobnym charakterze odnosi inny skutek niŝ proponowana przez nas definicja karty płatniczej. Zestawienie bowiem definicji karty płatniczej i projektowanego art. 5 ust. 5b, z faktem występowania na rynku np. zbliŝeniowych kart płatniczych w postaci róŝnych urządzeń, np. breloczków, zegarków itp. lub tzw. wirtualnych kart płatniczych", pozbawia te alternatywne formy kart płatniczych przymiotu bycia kartą płatniczą, a jedynie umoŝliwia stosowanie do nich przepisów o kartach płatniczych. Zdaniem NBP jest to niewłaściwe 18

19 39. art. 1 pkt 2 lit. g 40. art. 1 pkt 2 lit. g ZBP Komisja Kodyfik. Prawa Cywilnego rozwiązanie regulacyjne, poniewaŝ karty te posiadają wszystkie cechy karty płatniczej - numer, datę waŝności, przypisanie do jednego uŝytkownika i są ujmowane przez wydawców w statystykach wydanych kart płatniczych. Chcielibyśmy wskazać, Ŝe przyjęcie powyŝszej propozycji wymaga przeprowadzenia analizy przepisów dotyczących instrumentów płatniczych, które mogłyby zostać objęte rozszerzoną definicją karty, w celu wyeliminowania ewentualnych niepoŝądanych skutków takiej zmiany. Art. 2 pkt 15a Proponuje się usunięcie definicji karty płatniczej ze słowniczka. Pojęcie to stanowi wyłącznie rodzaj instrumentu płatniczego zdefiniowanego w ustawie. Dyrektywa PSD nie wprowadza definicji karty płatniczej, bowiem karta jest rodzajem instrumentu płatniczego. Art. 2 pkt 15a Definicja karty płatniczej nie została dostosowana do terminologii stosowanej w ustawie. W szczególności mowa jest o dokonywaniu zapłaty i wypłacie gotówki, jako rodzaju transakcji płatniczej. Nie wydaje się to potrzebne, skoro art. 2 pkt 29 UUP stanowi, Ŝe transakcją płatniczą jest transfer lub wypłata środków pienięŝnych. Rodzić to moŝe problem, czym jest owa zapłata (w istocie przy dokonywaniu zapłaty kartą płatniczą chodzi o zlecenie dokonania transferu środków pienięŝnych przez wydawcę karty na rachunek płatniczy akceptanta, a więc odbiorcy w rozumieniu art. 2 pkt 18 UUP). Ponadto w projektowanym przepisie mowa jest o upowaŝnionym posiadaczu karty, tymczasem chodzi o płatnika w rozumieniu art. 2 pkt 22 UUP (zob. przykładowo art. 41 UUP, który ma zastosowanie takŝe do umowy o kartę płatniczą). W definicji tej pominięto zresztą uŝytkownika karty płatniczej, którego dane identyfikujące figurują na karcie płatniczej. W związku z tym naleŝy 19

20 zwrócić uwagę, Ŝe samo określenie uŝytkownik karty płatniczej w art. 2 pkt 34a UUP rodzi takŝe wątpliwości, poniewaŝ w ustawie mowa jest juŝ o uŝytkowniku (por. art. 2 pkt 34 UUP). Prowadzić to moŝe do nieporozumień, gdyŝ uŝytkownik karty płatniczej nie jest uŝytkownikiem w rozumieniu art. 2 pkt 34 UUP (jest nim posiadacz karty, który jest płatnikiem). Definicja uŝytkownika karty płatniczej wskazuje, Ŝe działa on jako pełnomocnik posiadacza karty (jest upowaŝniony przez posiadacza do dokonywania w jego imieniu i na jego rachunek transakcji płatniczych, co odpowiada definicji pełnomocnika). Problem polega jednak na tym, Ŝe zasadą działania pełnomocnika jest jawność (powinien wskazać osobę, w imieniu której dokonuje czynności prawnej). Tymczasem dokonując zapłaty kartą płatniczą uŝytkownik nie wskazuje posiadacza karty płatniczej, w imieniu którego zleca dokonanie transakcji płatniczej. W istocie zleca on dostawcy usług płatniczych (wydawcy karty płatniczej) dokonanie transakcji płatniczej we własnym imieniu, jednakŝe na rachunek (na rzecz) posiadacza karty, gdyŝ najczęściej to rachunek rozliczeniowy posiadacza karty obciąŝany jest kwotą tej transakcji. W projekcie błędnie utoŝsamia się zlecenie dokonania transakcji płatniczej (transferu środków na rachunek rozliczeniowy akceptanta, a ściślej odbiorcy) przez uŝytkownika karty płatniczej z dysponowaniem środkami pienięŝnymi na rachunku rozliczeniowym posiadacza karty płatniczej (umowa o elektroniczny instrument płatniczy, w tym umowa o kartę płatniczą, nie wymaga posiadania rachunku rozliczeniowego u wydawcy tego instrumentu; jest to odrębna umowa od umowy rachunku bankowego, będącego rachunkiem rozliczeniowym). Inna niejasność, która pojawia się w końcowej części definicji uŝytkownika karty płatniczej, dotyczy zwrotu którą zawarł z dostawcą. Z treści przepisu nie wynika, czy umowę z dostawcą zawiera uŝytkownik, czy posiadacz karty (zapewne projektodawcom 20