Guzy kości. Pierwotne guzy kości. Guzy chrzęstne. Guzy chrzęstne. Osteochondroma Objawy kliniczne. Osteochondroma Exostosis

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Guzy kości. Pierwotne guzy kości. Guzy chrzęstne. Guzy chrzęstne. Osteochondroma Objawy kliniczne. Osteochondroma Exostosis"

Transkrypt

1 Pierwotne guzy kości Występują rzadko 0,2% wszystkich nowotworów Często występują u dzieci Guzy kości Barbara Górnicka Katedra i Zakład Patomorfologii WUM Etiologia nieznana Duży postęp w diagnostyce histopatologicznej (z uwzględnieniem zaburzeń genetycznych); duży postęp w leczeniu Znaczny wzrost przeżycia nawet u chorych z bardzo złośliwymi nowotworami jak Ewing sarcoma czy osteosarcoma Niektóre wchodzą w skład zespołów wrodzonych Guzy chrzęstne Guzy chrzęstne Produkujące chrząstkę (macierz chrzęstną) chondroid matrix Czy wszystkie są nowotworami? Szerokie spektrum: od łagodnych do wysoko złośliwych Łagodne często bezobjawowe, złośliwe zawsze dają objawy kliniczne Rtg podstawowe badanie diagnostyczne Łagodne bardzo rzadko ulegają transformacji w nowotwór złośliwy Łagodne Osteochondroma (wyrośla chrzęstnokostne) Chondroma Enchondroma Periosteal chondroma Multiple chondromatosis Chondroblastoma Chondromyxoid fibroma Złośliwe Chondrosarcoma Central, primary, and secondary Peripheral Dedifferentiated Mesenchymal Clear cell Osteochondroma Exostosis Pokryte chrząstką wyrośla kostne na zewnętrznej powierzchni kości (mające ciągłość z kością) zawierające szpik kostny Pojedyncze najczęstsze guzy kości 35% łagodnych i 8% wszystkich guzów kości (niedoszacowanie). Pierwsze 3 dekady życia, K=M Mnogie - 15% wszystkich osteochondroma dziedziczna w sposób autosomalny dominujący Najczęściej wykrywany przypadkowo Wolno rosnąca masa Ból gdy ucisk na nerw lub towarzyszące złamanie szypuły Najczęściej bez istotnego znaczenia klinicznego 1% (z reguły w zespołach dziedzicznych) może ulec transformacji do chondrosarcoma lub innego mięsaka Osteochondroma Objawy kliniczne 1

2 Osteochondroma Kości długie, rzadziej miednica, łopatka, żebra Ma: grzybiaste wyrośla 1-20cm średnicy 3 warstwy Ochrzęstna Chrząstka Kość Osteochondroma Obraz mikroskopowy Włóknista ochrzęstna ma łączność z okostną Chrząstka ma zazwyczaj ni więcej niż 2 cm grubości. Chondrocyty ułożone w płatach Poniżej chrząstka przechodzi w kość Chondroma Grupa łagodnych guzów chrząstki szklistej o różnorodnym obrazie histopatologicznym. Różnią się umiejscowieniem i objawami klinicznymi. Sporadyczne Enchondroma (wewnątrzkostne) Periosteal chondroma (okołokorowe) W zespołach wrodzonych Chondromatosis Chondroma Enchondroma (wewnątrzkostne) Solitary enchondroma, central enchondroma 10-25% wszystkich łagodnych guzów kości (bezobjawowe może więcej) Każdy wiek (2-4 dekada) K=M Drobne kości rąk i stóp Bezbólowy obrzęk Często bezobjawowe, czasem złamania patologiczne Rtg: wewnątrz kości, dobrze odgraniczone, od przejrzystych do dobrze zmineralizowanych Periosteal chondroma (okołokorowe) Juxtacortical chondroma, paraosteal chondroma Łagodny guz chrząstki rosnący na powierzchni kości wywodzący się z ochrzęstnej 2% chondromas Każdy wiek K=M Kości długie i drobne Palpacyjny guz, często bolesny RTG: Dobrze odgraniczony guz na powierzchni kości, od przejrzystych do dobrze zmineralizowanych Enchondromatosis multiple chondromatosis, multiple enchondromatosis, chondrodysplasia, Ollier disease, Maffucci syndrome Chondroma Obraz mikroskopowy Choroba Olliera: upośledzenie tworzenia kości na podłożu chrzęstnym. Liczne enchondroma z deformacjami kości. W każdej części szkieletu. Pojawiają się w dzieciństwie. Zespół Maffucci ego: jak choroba Olliera współistniejąca z naczyniakami tkanek miękkich W pierwszych 2 dekadach życia (wiek ujawnienia się choroby jest odwrotnie proporcjonalny do jej ciężkości) Chondrosarcomas (LG, HG) rozwijają się około 40 roku życia u około 25-30%chorych z chorobą Olliera a nawet częściej z zespołem Maffucci ego Ma: dobrze odgraniczony, guzkowy, mały (<5cm) Mi: ubogokomórkowy (w małych kościach bardziej komórkowy DD: chondrosarcoma rtg), pozbawiony naczyń. Chondrocyty w jamkach, podłoże chrzęstne, zwapnienia 2

3 Chondroblastoma Calcifying giant cell tumour < 1% wszystkich guzów kości rż w chwili postawienia rozpoznania >75% kości długie Pojedyncze Objawy: ból Rtg: zmiana lityczna, zlokalizowana centralnie lub obwodowo, dobrze odgraniczona, bez naciekania tkanek otaczających i reakcji okostnowej Chondroblastoma Obraz morfologiczny Chondroblasty: małe, okrągłe lub poligonalne komórki z wyraźną jasną lub lekko kwasochłonną cytoplazmą i okrągłym lub owalnym jądrem. IHC: S100, vimentin Osteoclast-like giant cells Rokowanie 80-90% wyleczeń po usunięciu. Nawroty miejscowe 14-18% Rzadko przerzuty histologicznie łagodnego guza do płuc Chondromyxoid fibroma <1% wszystkich guzów kości W każdej kości Mi: układ zrazikowy, komórki gwiaździste lub wrzecionowate w myxoidnym podścielisku. Ubogokomórkowy środek z wysokokomórkowym obwodem Rokowanie bardzo dobre Chondrosarcoma CHS Primary (conventional) CHS złośliwy guz pochodzenia chrzęstnego w centralnej części uprzednio zdrowej kości (śródjamowy) Secondary CHS na podłożu wcześniejszych zmian (enchondromas, osteochondromas, Ollier disease, Maffucci syndrome) Periosteal CHS złośliwy guz pochodzenia chrzęstnego powstający na powierzchni kości (podokostnowy) Chondrosarcomas 90% primary Chondrosarcoma Morfologia Primary CHS Periosteal CHS Secondary CHS 20% złośliwych g. kości Bardzo rzadki rzadki >50 rż U osób młodszych Miednica, kość raminne, udowa, żebra Kości długie Każda kość (miednica, obręcz barkowa) Obrzęk i długotrwały ból Ból, z/bez obrzęku Nagły ból i obrzęk Rtg: przejrzysty, z korowymi nadżerkami i destrukcją, bez reakcji okostnowej Rtg: przejrzysty, pokryty pogrubiałą warstwą okostnej Rtg: zmiany degeneracyjne w istniejących wcześniej guzach MI: Bardziej komórkowy niż enchondroma. Chondrocyty atypowe, różniące się kształtem i wielkością z dużym hiperchromatycznym jądrem. Często komórki dwujądrowe. Atypia mała do średniej Zmiany myksoidne, martwica Mitozy Naciekanie kości i tkanek otaczających Grading 1-3 (wielkość jądra, hyperchromasia, komórkowowść) 3

4 CHS - rokowanie Primary CHS Zwiększona częstość nawrotów: Grading, martwica, liczba mitoz, myxoidne podścielisko Grading: najważniejszy 5-cio letnie przeżycia: 89% w G1, 53% w G2 i G3 10% nawrotów jest bardziej agresywne histologicznie CHS i osteochondroma bardzo dobre rokowanie CHS i enchondromatosis rokowanie jak w primary Dedifferentiated CHS 2 komponenty 1. well differentiated cartilage tumour (enchondroma lub LG CHS) 2. high grade noncartilaginous sarcoma (osteosarcoma, rhabdomyosarcoma) rż Miednica, kość ramienna i udowa Ból, obrzęk, złamania patologiczne RTG: źle odgraniczony, lityczny wewnątrzkostny guz z naciekaniem kości i tkanek otaczających 90% umiera w ciągu 2 lat Mesenchymal CHS 2 utkania mikroskopowe: 1. Well differentiated cartilage areas 2. Highly undifferentiated small round cells 3-10% wszystkich CHS Każdy wiek, szczyt w 2giej dekadzie Każda kość: twarzoczaszka (szczęka), żebra, kręgosłup Rtg: zmiany lityczne z destrukcją kości, źle odgraniczone z naciekaniem tkanek otaczających Mesechymal chondrosarcoma Częste nawroty i przerzuty nawet po kilku latach Obligatoryjny długi follow-up DD: Ewing sarcoma IHC: Komponent drobnokomórkowy CD99, vimentin Komponent chrzęstnys100 Clear cell chondrosarcoma LG CHS 2% wszystkich CHS Końce kości długich Mi: grupy komórek o jasnej cytoplazmie z centralnie położonym jądrem. Niektóre przypominają chondroblasty (chondroblastoma). Osteoclast-like giant cells. Obszary LG conventional CHS i chrząstki szklistej. Niecałkowite usunięcie - 85% nawroty przerzuty do płuc śmiertelność 15% Łagodne Osteoid osteoma (kostniak kostninowy) Osteogenic tumours Nowotwory wytwarzające osteoid lub kość Osteoblastoma (kostniak zarodkowy) Łagodne rzadko ulegają transformacji w złośliwe Osteoma nie są nowotworami Złośliwe Osteosarcoma Conventional Chondroblastic Fibroblastic Osteoblastic Teleangiectatic Small cell Low grade central Secondary Paraosteal Periosteal High grade surface 4

5 Osteoid osteoma Łagodny guz tworzący kość charakteryzujący się małym rozmiarem, ograniczonym potencjałem wzrostu i nieproporcjonalnie dużym bólem Dzieci i młodzi dorośli Każda kość za wyjątkiem mostka Ból Bardzo dobre rokowanie Unaczyniony zrąb z beleczkami niedojrzałej kości Bez naciekania tkanek otaczających Beleczki kostne otoczone przez osteoblasty Mogą być dość liczne osteoklasty Środek bardziej zwapniały, zawierający osteoid i kość Brak atypowych mitoz Osteoid osteoma Morfologia Osteoblastoma Rzadko występujący guz kości z licznymi osteoblastami 1% wszystkich guzów kości Młodzi chłopcy Kości długie Ból, obrzęk, tkliwość Rtg: Zmiana przezierna z centralnym zwapnieniem Osteoblastoma Morfologia Nieregularne obszary kości i osteoid z licznymi osteoblastami Unaczyniony zrąb z pleomorficznymi komórkami wrzecionowatymi Osteosarcoma najczęstszy niehematopoetyczny pierwotny, złośliwy guz kości Pierwotny guz kości, który produkuje osteoid Dzieci i młodzi dorośli rż. 6 dekada na podłożu choroby Pageta lub po naświetlaniach Objawy Głęboki, nasilający się ból Obrzęk Złamania patologiczne 5-10% Kość udowa i piszczelowa, ramienna, biodrowa 5

6 Conventional osteosarcoma 75% wszystkich osteosarcoma Wokół kolana Bardzo agresywny, z niszczeniem kości i niszczeniem tkanek otaczających Reakcja okostnowa Conventional osteosarcoma Osteoblastic osteosarcoma: kość lub osteoid (50%) Chondroblastic osteosarcoma: chondroid matrix (25%) Fibroblastic osteosarcoma: Wrzecionowatokomórkowe podścielisko, mało osteoidu (25%) Nietypowe postaci (<1%) Mogą występować formy pośrednie (mieszane) Conventional osteosarcoma Morfologia 2 typy komórek wrzecionowate anaplastyczne Czasem inne: epitheloidne, plasmacytoidne, owalne, małe okrągłe, jasne, olbrzymie. Osteoid amorficzny, różowy materiał pozakomórkowy zawierający dużo kolagenu typu I Leczenie i rokowanie Nieleczony rokowanie fatalne Leczenie: chirurgiczne i chemioterapia Takie leczenie zwiększyło przeżywalność chorych w 10-20% do 60-70% Czuły wskaźnik przeżycia odpowiedź na chemioterapię. Oceniana histologicznie jako odsetek martwicy. (Huvos grade I-IV) >90% martwicy (Huvos gr. IV) długoletnie przeżycia 80-90%. martwica <90% - przeżycia znacznie krótsze Teleangiectatic OS Z przestrzeniami naczyniowymi Inne typy high grade osteosarcoma Low grade osteosarcoma Central Hihg grade surface OS Podobny do conventional OS Ubogokomorkowy, fibroblastyczny zrąb, osteoid Komórki produkują kolagen Naciekanie otaczającej kości i jamy szpikowej Hiperchromatyczne, powiększone jądra Duzy odsetek nawrotów z częstym odróżnicowaniem (dedifferentiation) Peripheral Paraosteal OS Dobrze zróżnicowane beleczki kostne w ubogokomórkowym podścielisku Komórki wrzecionowate z niewielką atypią Bardzo dobre rokowanie Small cell OS 6

7 Periosteal osteosarcoma Paget disease Secondary Osteosarcoma Postradion changes Średnio zróżnicowany chondroblastic osteosarcoma na powierzchni kości Kości długie piszczel, kość udowa Komponent chrzęstny może wykazywać różnego stopnia atypię cytologiczną Lepsze rokowanie niż conventional OS % choroby Pageta M>K > 20% OS u chorych > 40 High grade osteoblastic lub fibroblastic OS 3-5% wszystkich OS 50-60% postradiation sarcomas W każdej naświetlanej kości Długi okres latencji (11lat) High grade osteosarcoma Fibrogenic tumour Fibrogenic tumours Fibrohistiocytic tumours Fibrohistiocytic tumours Fibrogenic tumours Łagodne Desmoplastic fibroma Złośliwe Fibrosarcoma Łagodne Benign fibrous histiocytoma Złośliwe Malignant fibrous histiocytoma Guzy fibroblastyczne, nie produkujące wapniejącego podłoża ale wytwarzające kolagen; high grade mogą nie wytwarzać żadnego podścieliska Desmoplastic fibroma of the bone Rzadki, łagodny guz kości zbudowany z komórek wrzecionowatych z minimalną atypią i obfitą produkcją kolagenu 0.1% wszystkich guzów kości W każdej kości, najczęściej żuchwa Miejscowo złośliw, 17% nawroty Fibrosarcoma of the bone Pierwotny złośliwy wrzecionowatokomórkowy nowotwór kości, w którym komórki tworzą układy herringbone 5% wszystkich guzów kości 6 dekada Kości długie Grading najważniejszy prognostytcznie 10 letnie przeżycia LG 83% HG + 34% 7

8 Guzy fibrohistiocytarne Benign fibrous histiocytoma Jak defekt fibroblastyczny kości lecz u dorosłych i w nietypowej lokalizacji (kości długie, miednica) Pola z komórkami olbrzymimi Malignant fibrous histiocytoma Wysoko złośliwy, wrzecionowatokomórkowy guz, z komórkami atypowymi, olbrzymimi i typu bizzare Ewing sarcoma/pnet Primitive neuroectodermal tumour Guz okrągłokomórkowy z różnego stopnia różnicowaniem neuroectodermalnym i wspólnymi cechami molekularnymi Ewing sarcoma Brak różnicowania neuroektodermalnego na poziomie mikroskopu świetlnego, elektronowego i IHC PNET Widoczne w tych metodach różnicowanie neuroektodermalne Ewing sarcoma/pnet 6-8% pierwotnych złośliwych guzów kości Drugi co do częstości mięsak kości i tkanek miękkich u dzieci (80% młodsi niż 20 lat) Kości długie, miednica, żebra Objawy kliniczne: ból, guz, gorączka, anemia, leukocytoza (podobne do ostomyelitis) RTG: zmiana lityczna z wielowarstwowym odczynem okostnowym onion skin Ewing sarcoma/pnet Histopatologia Jednolite, drobne, okrągłe komórki Okrągłe jądra z rozproszoną chromatyną Uboga jasna lub kwasochłonna cytoplazma z p.a.s dodatnimi granulkami glikogenu Rozetki Homera-Wrighta Martwica IHC: vimentin, NSE, CD99 Zmiany genetyczne 85% typowa translokacja t(11;22)(q24;q12) Doprowadza do fuzji genów EWS i FLI1 (friend leukemia insertion1) EWS/FLI1 Aktywność onkogenna Giant cell tumour Nowotwór? Prawie każda zmiana w kościach zawiera komórki olbrzymie Aby rozpoznać ten nowotwór - kombinacja: Komórek okrągłych lub owalnych Komórek wielojądrowych Co więcej, jądra komórek wielojądrowych muszą być podobne do jąder komórek owalnych Rokowanie przeżycia długoletnie 41% 8

9 Miejscowo złośliwy 4-5% wszystkich guzów kości (20% łagodnych) rż Każda kość, najczęściej kości długie Ból, obrzęk, ograniczenie ruchomości, rzadko złamania patologiczne Rtg: zmiana lityczna, czasem z zajęciem stawu, granice różnie wyraźne, może naciekać kość i tkanki otaczające Giant cell tumour Komórki okrągłe jednojądrowe (pochodzące z prymitywnych komórek mezenchymalnych) Komórki olbrzymie wielojądrowe (monocyty) Giant cell tumor Histopatologia Giant cell tumour - rokowanie Inne Miejscowo złośliwy, bardzo rzadko odległe przerzuty Obraz histologiczny nie określa złośliwości Nawroty 25% Przerzuty do płuc - 2%. Niektóre z tych przerzutów rosną bardzo wolno (benign pulmonary implants) i niekiedy samorzutnie zanikają Jedynie nieliczne są agresywne i mogą prowadzić do śmierci Haematopoietic tumours Plasma cell myeloma Malignant lymphoma Notochordal tumours Chordoma Vascular tumours Haemangioma Angiosarcoma Smooth muscle tumours Leiomyoma Leiomyosarcoma Lipogenic tumours Lipoma Liposarcoma Neural tumours neurilemmoma Dziękuję Państwu za uwagę! Zdjęcia pochodzą z: 9

SPIS TREŚCI Przedmowa Mięsaki kości charakterystyka kliniczna i metody leczenia Objawy radiologiczne zmian nowotworowych kości Guzy z tkanki kostnej

SPIS TREŚCI Przedmowa Mięsaki kości charakterystyka kliniczna i metody leczenia Objawy radiologiczne zmian nowotworowych kości Guzy z tkanki kostnej SPIS TREŚCI Przedmowa... 7 1. Mięsaki kości charakterystyka kliniczna i metody leczenia... 9 Zbigniew I. Nowecki, Piotr Rutkowski 1.1. Wstęp... 9 1.2. Epidemiologia i etiologia...... 9 1.3. Objawy kliniczne

Bardziej szczegółowo

Nowotwory tkanek miękkich

Nowotwory tkanek miękkich Nowotwory tkanek miękkich Tkanki miękkie - tkanki nienabłonkowe inne niż kośd, chrząstka, mózg i opony, układ krwiotwórczy i limfatyczny Nowotwory tkanek miękkich są klasyfikowane na podstawie tkanki,

Bardziej szczegółowo

NOWOTWORY KOŚCI ZMIANY NOWOTWOROPODOBNE KOŚCI

NOWOTWORY KOŚCI ZMIANY NOWOTWOROPODOBNE KOŚCI NOWOTWORY KOŚCI ZMIANY NOWOTWOROPODOBNE KOŚCI NOWOTWORY KOŚCI Hematopoetyczne - 40% Tworzące chrząstkę - 22% Tworzące kość - 19% Najczęstsze zmiany łagodne: - osteochondroma - włóknisty ubytek części korowej

Bardziej szczegółowo

Nowotwory narządu ruchu - aspekt kliniczny

Nowotwory narządu ruchu - aspekt kliniczny Nowotwory narządu ruchu - aspekt kliniczny Grzegorz Szczęsny, W.Glinkowski Klinika Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu Akademii Medycznej w Warszawie Kierownik: Prof.dr hab.med. P.Małdyk Nowotwory

Bardziej szczegółowo

MIĘSAKI TKANEK MIĘKKICH (Tumors of Soft Tissue) Janusz Ryś

MIĘSAKI TKANEK MIĘKKICH (Tumors of Soft Tissue) Janusz Ryś MIĘSAKI TKANEK MIĘKKICH (Tumors of Soft Tissue) Janusz Ryś 1. Rodzaj materiału a) biopsja gruboigłowa lub otwarta biopsja nacinająca (intralesional resection) b) biopsja wycinająca (marginal resection)

Bardziej szczegółowo

Nowotwory tkanek miękkich

Nowotwory tkanek miękkich Nowotwory tkanek miękkich guzy tkanek miękkich mięsaki tkanek miękkich są pochodzenia mezenchymalnego: tk. łączna włóknista, tk. tłuszczowa, tk. mięśniowa, tk. naczyniowa, międzybłonek tk. nerwowa wszystkie

Bardziej szczegółowo

Raport synoptyczny Mięsaki kości

Raport synoptyczny Mięsaki kości I.MATERIAŁ BIOPSYJNY Raport synoptyczny Mięsaki kości 1. Rodzaj materiału (załącznik 1) 1A. MATERIAŁ BIOPSYJNY 1B. MATERIAŁ Z RESEKCJI KOŚCI a) biopsja gruboigłowa a) resekcja częściowa (intralesional

Bardziej szczegółowo

Guzy łagodne i zmiany nowotworopodobne kości. Witold Miecznikowski Katedra i Oddział Kliniczny Śl.A.M. W.S.S. Nr 5 im. Św.Barbary

Guzy łagodne i zmiany nowotworopodobne kości. Witold Miecznikowski Katedra i Oddział Kliniczny Śl.A.M. W.S.S. Nr 5 im. Św.Barbary Guzy łagodne i zmiany nowotworopodobne kości Witold Miecznikowski Katedra i Oddział Kliniczny Śl.A.M. W.S.S. Nr 5 im. Św.Barbary Objawy Najczęstsze objawy towarzyszące guzom narządu ruchu: - ból - deformacja

Bardziej szczegółowo

Nowotwory kości zasady diagnostyki w ramach współpracy klinicznej wielozespołowej

Nowotwory kości zasady diagnostyki w ramach współpracy klinicznej wielozespołowej Nowotwory kości zasady diagnostyki w ramach współpracy klinicznej wielozespołowej dr n. med. Marta Rzeszutko (Katedra i Zakład Patomorfologii, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu) Course Organizers: Istituto

Bardziej szczegółowo

ZŁOŚLIWE GUZY KOŚCI ZGK Złośliwe guzy kości rozwijają się ze zmienionych nowotworowo pierwotnych komórek kości oraz komórek pochodzących z innych tkanek i narządów. Do rozwoju przerzutów nowotworowych

Bardziej szczegółowo

STATYSTYCZNA ANALIZA ZALEŻNOŚCI POMIĘDZY OBRAZEM MORFOLOGICZNYM I ZMIANAMI CYTOGENETYCZNYMI W MIĘSAKACH TKANEK MIĘKKICH

STATYSTYCZNA ANALIZA ZALEŻNOŚCI POMIĘDZY OBRAZEM MORFOLOGICZNYM I ZMIANAMI CYTOGENETYCZNYMI W MIĘSAKACH TKANEK MIĘKKICH STATYSTYCZNA ANALIZA ZALEŻNOŚCI POMIĘDZY OBRAZEM MORFOLOGICZNYM I ZMIANAMI CYTOGENETYCZNYMI W MIĘSAKACH TKANEK MIĘKKICH Janusz Ryś, Centrum Onkologii Instytut im. Marii SkłodowskiejCurie, Oddział w Krakowie

Bardziej szczegółowo

Układ kostny jest strukturą żywą, zdolną do:

Układ kostny jest strukturą żywą, zdolną do: FUNKCJE KOŚCI Układ kostny jest strukturą żywą, zdolną do: wzrostu adaptacji naprawy ROZWÓJ KOŚCI przed 8 tyg. życia płodowego szkielet płodu złożony jest z błon włóknistych i chrząstki szklistej po 8

Bardziej szczegółowo

DIAGNOSTYKA ULTRASONOGRAFICZNA TARCZYCY. Michał Brzewski Anna Jakubowska Zakład Radiologii Pediatrycznej AM Warszawa

DIAGNOSTYKA ULTRASONOGRAFICZNA TARCZYCY. Michał Brzewski Anna Jakubowska Zakład Radiologii Pediatrycznej AM Warszawa DIAGNOSTYKA ULTRASONOGRAFICZNA TARCZYCY Michał Brzewski Anna Jakubowska Zakład Radiologii Pediatrycznej AM Warszawa 1 PROBLEMY DIAGNOSTYCZNE Wady rozwojowe Wole Guzki tarczycy Nowotwory tarczycy Zaburzenia

Bardziej szczegółowo

RAK WĄTROBOWOKOMÓRKOWY (hepatocellular carcinoma HCC) Barbara Górnicka

RAK WĄTROBOWOKOMÓRKOWY (hepatocellular carcinoma HCC) Barbara Górnicka RAK WĄTROBOWOKOMÓRKOWY (hepatocellular carcinoma HCC) Barbara Górnicka 1. Materiał chirurgiczny: wątroba, pęcherzyk Ŝółciowy, inne, brak moŝliwości określenia 2. Procedura chirurgiczna: klinowa resekcja

Bardziej szczegółowo

Rzadko występujący mezenchymalny guzek zbudowany z dojrzałych mięśni szkieletowych. Prawie wyłącznie u młodych kobiet

Rzadko występujący mezenchymalny guzek zbudowany z dojrzałych mięśni szkieletowych. Prawie wyłącznie u młodych kobiet NOWOTWORY TKANEK MIĘKKICH Barbara Górnicka Katedra i Zakład Patomorfologii Rhabdomyoma mięśniak cardiac adult fetal genital Rhabdomyosarcoma mięśniakomięsak Embrional Alveolar Pleomorphic Noworodki i dzieci

Bardziej szczegółowo

BADANIA RADIOLOGICZNE, TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA, REZONANS MAGNETYCZNY W DIAGNOSTYCE

BADANIA RADIOLOGICZNE, TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA, REZONANS MAGNETYCZNY W DIAGNOSTYCE BADANIA RADIOLOGICZNE, TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA, REZONANS MAGNETYCZNY W DIAGNOSTYCE SZPICZAKA MNOGIEGO Bartosz Białczyk Ośrodek Diagnostyki, Terapii i Telemedycyny KSS im. Jana Pawła II Szpiczak mnogi multiple

Bardziej szczegółowo

CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY OBJAWY, ROZPOZNAWANIE I LECZENIE

CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY OBJAWY, ROZPOZNAWANIE I LECZENIE CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA ROZDZIA 4 NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY OBJAWY, ROZPOZNAWANIE I LECZENIE Arkadiusz Jeziorski W Polsce do lekarzy onkologów zgłasza się rocznie ponad 130 tysięcy nowych pacjentów; około 80 tysięcy

Bardziej szczegółowo

WCZESNE OBJAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ U DZIECI

WCZESNE OBJAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ U DZIECI WCZESNE OBJAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ U DZIECI Elżbieta Adamkiewicz-Drożyńska Katedra i Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii Początki choroby nowotworowej u dzieci Kumulacja wielu zmian genetycznych

Bardziej szczegółowo

(Carcinoma of the Adrenal Gland)

(Carcinoma of the Adrenal Gland) RAK KORY NADNERCZA (dotyczy pacjentów>20 roku Ŝycia) (Carcinoma of the Adrenal Gland) Barbara Górnicka, Łukasz Koperski 1. Materiał chirurgiczny: nadnercze, nadnercze z tkankami otaczającymi (określ) Inne

Bardziej szczegółowo

Podstawy diagnostyki onkologicznej. Podstawy diagnostyki onkologicznej. Marcin Stępie. pień

Podstawy diagnostyki onkologicznej. Podstawy diagnostyki onkologicznej. Marcin Stępie. pień Marcin Stępie pień Katedra Onkologii i Klinika Onkologii Ginekologicznej AM Wrocław, Dolnośląskie Centrum Onkologii we Wrocławiu. Cele diagnostyki rozpoznanie choroby nowotworowej; ocena zaawansowania

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 18: ZMIANY POSTĘPOWE I NOWOTWORY cz. III Guzy pochodzenia mezodermalnego

Ćwiczenie 18: ZMIANY POSTĘPOWE I NOWOTWORY cz. III Guzy pochodzenia mezodermalnego Ćwiczenie 18: ZMIANY POSTĘPOWE I NOWOTWORY cz. III Guzy pochodzenia mezodermalnego W grupie nowotworów pochodzenia mezodermalnego mieszczą się guzy wywodzące się ze zróżnicowanych tkanek, pochodzących

Bardziej szczegółowo

Rak Nerki, aspekt patologiczny

Rak Nerki, aspekt patologiczny Rak Nerki, aspekt patologiczny Krzysztof Bardadin Zakład Patomorfologii Konferencja Rak nerki, dość rzadki ale bardzo podstępny nowotwór. Centrum Prasowe PAP, ul. Bracka 6/8 17 marca 2015 Historia: Guz

Bardziej szczegółowo

Mięsaki kości - przegląd europejskich wytycznych

Mięsaki kości - przegląd europejskich wytycznych Mięsaki kości - przegląd europejskich wytycznych Pierwotne nowotwory kości należą do rzadkich chorób, stanowiąc poniżej 0,2 % wszystkich nowotworów złośliwych człowieka. Dominują u dzieci oraz u osób w

Bardziej szczegółowo

FIZJOLOGIA I PATOLOGIA SUTKÓW U DZIECI I MŁODZIEŻY W DIAGNOSTYCE ULTRASONOGRAFICZNEJ

FIZJOLOGIA I PATOLOGIA SUTKÓW U DZIECI I MŁODZIEŻY W DIAGNOSTYCE ULTRASONOGRAFICZNEJ FIZJOLOGIA I PATOLOGIA SUTKÓW U DZIECI I MŁODZIEŻY W DIAGNOSTYCE ULTRASONOGRAFICZNEJ A.JAKUBOWSKA, M.BRZEWSKI, M.GRAJEWSKA-FERENS, A.MARCIŃSKI, J.MĄDZIK ZAKŁAD RADIOLOGII PEDIATRYCZNEJ I KLINIKA ENDOKRYNOLOGII

Bardziej szczegółowo

Pracownia Patologii Ogólnej i Neuropatologii, Katedra Pielęgniarstwa, Gdański Uniwersytet Medyczny

Pracownia Patologii Ogólnej i Neuropatologii, Katedra Pielęgniarstwa, Gdański Uniwersytet Medyczny POZAGONADALNE I POZACZASZKOWE GUZY GERMINALNE (EXTRAGONADAL GERM CELL TUMOR) Ewa IŜycka-Świeszewska Pracownia Patologii Ogólnej i Neuropatologii, Katedra Pielęgniarstwa, Gdański Uniwersytet Medyczny 1.

Bardziej szczegółowo

NOWOTWORY TKANEK MIĘKKICH ZASADY ROZPOZNAWANIA I LECZENIA

NOWOTWORY TKANEK MIĘKKICH ZASADY ROZPOZNAWANIA I LECZENIA NOWOTWORY TKANEK MIĘKKICH ZASADY ROZPOZNAWANIA I LECZENIA Nowotwory tkanek miękkich pochodzą z mezenchymy. Nie wywodzą się z komórek nabłonka! - tkanka łączna - tkanka tłuszczowa - mięśnie gładkie i poprzecznie

Bardziej szczegółowo

Patologia ginekologiczna. Część I

Patologia ginekologiczna. Część I Patologia ginekologiczna Część I Torbiel Bartholina Często związek z zapaleniem (m.in. rzeżączka) Objawy, wiek? Dyskomfort/ból, każdy wiek, zwykle 40 i więcej; może być bardzo duża Ryzyko raka? carcinoma

Bardziej szczegółowo

Radioterapia radykalna i paliatywna w szpiczaku plazmocytowym. Dr n. med. Katarzyna Pudełek

Radioterapia radykalna i paliatywna w szpiczaku plazmocytowym. Dr n. med. Katarzyna Pudełek Radioterapia radykalna i paliatywna w szpiczaku plazmocytowym Dr n. med. Katarzyna Pudełek Rola radioterapii w szpiczaku plazmocytowym Radykalna radioterapia szpiczaka odosobnionego kostnego i pozakostnego

Bardziej szczegółowo

NARODOWY PROGRAM ZWALCZANIA CHORÓB NOWOTWOROWYCH

NARODOWY PROGRAM ZWALCZANIA CHORÓB NOWOTWOROWYCH Załącznik nr 3 MINISTERSTWO ZDROWIA Akceptuję Minister Zdrowia... Nazwa programu: NARODOWY PROGRAM ZWALCZANIA CHORÓB NOWOTWOROWYCH Nazwa zadania: WDROŻENIE PROGRAMU KONTROLI JAKOŚCI W DIAGNOSTYCE GUZÓW

Bardziej szczegółowo

ULTRASONOGRAFIA SUTKÓW u dzieci

ULTRASONOGRAFIA SUTKÓW u dzieci ULTRASONOGRAFIA SUTKÓW u dzieci Katarzyna Czerwińska Anna Jakubowska Zakład Radiologii Pediatrycznej WUM WSKAZANIA DO BADANIA USG SUTKÓW GINEKOMASTIA PRZEDWCZESNE POWIĘKSZENIE SUTKÓW ZNACZĄCA ASYMETRIA

Bardziej szczegółowo

Nowotwory złośliwe skóry. Katedra Onkologii AM w Poznaniu

Nowotwory złośliwe skóry. Katedra Onkologii AM w Poznaniu Nowotwory złośliwe skóry Katedra Onkologii AM w Poznaniu Nowotwory złośliwe skóry Raki: rak podstawnokomórkowy rak kolczystokomórkowy rak płakonabłonkowy Czerniak Nowotwory złośliwe skóryrak podstawnokomórkowy

Bardziej szczegółowo

Czynniki ryzyka przerwania ciągłości torebki

Czynniki ryzyka przerwania ciągłości torebki GDAŃSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY Praca na stopień doktora nauk medycznych wykonana w Katedrze i Klinice Otolaryngologii Kierownik: prof. dr hab. med. Czesław Stankiewicz Krzysztof Kiciński Czynniki ryzyka

Bardziej szczegółowo

Patologia raka pęcherza czy patolog może nas zaskoczyć? Marcin Ligaj Zakład Patologii i Diagnostyki Laboratoryjnej Centrum Onkologii w Warszawie

Patologia raka pęcherza czy patolog może nas zaskoczyć? Marcin Ligaj Zakład Patologii i Diagnostyki Laboratoryjnej Centrum Onkologii w Warszawie Patologia raka pęcherza czy patolog może nas zaskoczyć? Marcin Ligaj Zakład Patologii i Diagnostyki Laboratoryjnej Centrum Onkologii w Warszawie Coo? Wynik gotowy już po miesiącu?!!! To w końcu pt1 czy

Bardziej szczegółowo

Leczenie nowotworów tarczycy Dr hab. n. med. Sylwia Grodecka-Gazdecka 2007

Leczenie nowotworów tarczycy Dr hab. n. med. Sylwia Grodecka-Gazdecka 2007 Leczenie nowotworów tarczycy Dr hab. n. med. Sylwia Grodecka-Gazdecka 2007 Klasyfikacja guzów tarczycy wg WHO Guzy nabłonkowe 1. Łagodne 2. Złośliwe Gruczolak pęcherzykowy Inne gruczolaki 2.1. Rak pęcherzykowy

Bardziej szczegółowo

Spojrzenie patologa na diagnostykę guzów neuroendokrynnych. Anna Nasierowska-Guttmejer Zakład Patomorfologii CSK MSW w Warszawie

Spojrzenie patologa na diagnostykę guzów neuroendokrynnych. Anna Nasierowska-Guttmejer Zakład Patomorfologii CSK MSW w Warszawie Spojrzenie patologa na diagnostykę guzów neuroendokrynnych układu pokarmowego Anna Nasierowska-Guttmejer Zakład Patomorfologii CSK MSW w Warszawie Klasyfikacja WHO Stopień dojrzałości, Grading Staging

Bardziej szczegółowo

NON-HODGKIN S LYMPHOMA

NON-HODGKIN S LYMPHOMA NON-HODGKIN S LYMPHOMA Klinika Hematologii, Nowotworów Krwi i Transplantacji Szpiku We Wrocławiu Aleksandra Bogucka-Fedorczuk DEFINICJA Chłoniaki Non-Hodgkin (NHL) to heterogeniczna grupa nowotworów charakteryzująca

Bardziej szczegółowo

ZBYT PÓŹNE WYKRYWANIE RAKA NERKI ROLA LEKARZA PIERWSZEGO KONTAKTU

ZBYT PÓŹNE WYKRYWANIE RAKA NERKI ROLA LEKARZA PIERWSZEGO KONTAKTU ZBYT PÓŹNE WYKRYWANIE RAKA NERKI ROLA LEKARZA PIERWSZEGO KONTAKTU 14 czerwca 2012 r dr n. med. Piotr Tomczak Klinika Onkologii U.M. Poznań Epidemiologia raka nerki RCC stanowi 2 3% nowotworów złośliwych

Bardziej szczegółowo

nowotworów u osób doros"ych, u dzieci odsetek ten jest wy#szy i wynosi 5-7 %

nowotworów u osób dorosych, u dzieci odsetek ten jest wy#szy i wynosi 5-7 % !!Stanowi! 0,5-1 % wszystkich nowotworów u osób doros"ych, u dzieci odsetek ten jest wy#szy i wynosi 5-7 %!!Mi$saki wywodz! si$ z ró#nych komórek które wchodz! w sk"ad ko%cinajcz$stszy, osteosarcoma (powstaje

Bardziej szczegółowo

MIĘDZYBŁONIAK OPŁUCNEJ (Malignant Pleural Mesothelioma) Renata Langfort

MIĘDZYBŁONIAK OPŁUCNEJ (Malignant Pleural Mesothelioma) Renata Langfort MIĘDZYBŁONIAK OPŁUCNEJ (Malignant Pleural Mesothelioma) Renata Langfort 1. Rodzaj materiału chirurgicznego: opłucna inne brak moŝliwości określenia 2. Procedura chirurgiczna: dekortykacja opłucnej pleurektomia

Bardziej szczegółowo

Urologiczne leczenie paliatywne zaawansowanych raków nerki. Dr n. med. Roman Sosnowski Klinika Nowotworów Układu Moczowego, COI, Warszawa

Urologiczne leczenie paliatywne zaawansowanych raków nerki. Dr n. med. Roman Sosnowski Klinika Nowotworów Układu Moczowego, COI, Warszawa Urologiczne leczenie paliatywne zaawansowanych raków nerki Dr n. med. Roman Sosnowski Klinika Nowotworów Układu Moczowego, COI, Warszawa Nefrektomia Nefrektomia jest metodą umożliwiającą całkowite wyleczenie

Bardziej szczegółowo

EPIRUBICINUM. Załącznik C.23. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1009 Poz.

EPIRUBICINUM. Załącznik C.23. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1009 Poz. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1009 Poz. 66 Załącznik C.23. EPIRUBICINUM 1 EPIRUBICINUM C11 NOWOTWÓR ZŁOŚLIWY CZĘŚCI NOSOWEJ GARDŁA (NASOPHARYNX) 2 EPIRUBICINUM C11.0 ŚCIANA GÓRNA CZĘŚCI NOSOWEJ GARDŁA

Bardziej szczegółowo

Czyli inne mezenchymalne nowotwory przewodu pokarmowego JEŚLI NIE GIST TO CO?

Czyli inne mezenchymalne nowotwory przewodu pokarmowego JEŚLI NIE GIST TO CO? Czyli inne mezenchymalne nowotwory przewodu pokarmowego JEŚLI NIE GIST TO CO? MIĘŚNIAKI GŁADKOKOMÓRKOWE Występują znacznie częściej niż mięsaki Najczęściej występują w przełyku oraz jelicie grubym, znacznie

Bardziej szczegółowo

1. Studia Doktoranckie Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Zakład Genetyki Klinicznej i Laboratoryjnej w Łodzi, UM w Łodzi

1. Studia Doktoranckie Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Zakład Genetyki Klinicznej i Laboratoryjnej w Łodzi, UM w Łodzi Płód w płodzie fetus in fetu. Hanna Moczulska 1, Maria Respondek-Liberska 2 1. Studia Doktoranckie Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Zakład Genetyki Klinicznej i Laboratoryjnej w Łodzi, UM w Łodzi 2. Zakład

Bardziej szczegółowo

Obrazowanie narządu ruchu w medycynie nuklearnej: przypadki kliniczne

Obrazowanie narządu ruchu w medycynie nuklearnej: przypadki kliniczne Obrazowanie narządu ruchu w medycynie nuklearnej: przypadki kliniczne Iwona Sudoł-Szopińska Zakład Diagnostyki Obrazowej II WL WUM Przypadki uzyskano dzięki uprzejmości Prof. Leszka Królickiego Zakład

Bardziej szczegółowo

Problemy kostne u chorych ze szpiczakiem mnogim doświadczenia własne

Problemy kostne u chorych ze szpiczakiem mnogim doświadczenia własne Problemy kostne u chorych ze szpiczakiem mnogim doświadczenia własne dr n.med. Piotr Wojciechowski Szpiczak Mnogi Szpiczak Mnogi (MM) jest najczęstszą przyczyną pierwotnych nowotworów kości u dorosłych.

Bardziej szczegółowo

Szpiczak plazmocytowy. Grzegorz Helbig Klinika Hematologii i Transplantacji Szpiku Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

Szpiczak plazmocytowy. Grzegorz Helbig Klinika Hematologii i Transplantacji Szpiku Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach Szpiczak plazmocytowy Grzegorz Helbig Klinika Hematologii i Transplantacji Szpiku Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach MM - epidemiologia 90% przypadków rozpoznaje się powyżej 50 r.ż., Mediana wieku

Bardziej szczegółowo

Nowotwory pierwotne i przerzutowe ośrodkowego układu nerwowego - diagnostyka różnicowa

Nowotwory pierwotne i przerzutowe ośrodkowego układu nerwowego - diagnostyka różnicowa Nowotwory pierwotne i przerzutowe ośrodkowego układu nerwowego - diagnostyka różnicowa Nowotwory ośrodkowego układu nerwowego (OUN) rozwijają się w tkankach mózgowia i rdzenia kręgowego. Mogą być pierwotne

Bardziej szczegółowo

Mięsaki kości. Piotr Rutkowski, Tomasz Mazurkiewicz (red.)

Mięsaki kości. Piotr Rutkowski, Tomasz Mazurkiewicz (red.) Mięsaki kości Piotr Rutkowski, Tomasz Mazurkiewicz (red.) Współautorzy: Jacek Fijuth, Urszula Grzesiakowska, Zbigniew I. Nowecki, Janusz Ryś, Tomasz Świtaj, Wojciech Woźniak Wstęp Prawidłowe rozpoznanie

Bardziej szczegółowo

LECZENIE MIĘSAKÓW TKANEK MIĘKKICH (ICD-10 C48, C49)

LECZENIE MIĘSAKÓW TKANEK MIĘKKICH (ICD-10 C48, C49) Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 525 Poz. 86 Załącznik B.8. LECZENIE MIĘSAKÓW TKANEK MIĘKKICH (ICD-10 C48, C49) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie mięsaków tkanek miękkich

Bardziej szczegółowo

NARODOWY PROGRAM ZWALCZANIA CHORÓB NOWOTWOROWYCH

NARODOWY PROGRAM ZWALCZANIA CHORÓB NOWOTWOROWYCH Załącznik nr 1 opis programu MINISTERSTWO ZDROWIA DEPARTAMENT POLITYKI ZDROWOTNEJ Nazwa programu: NARODOWY PROGRAM ZWALCZANIA CHORÓB NOWOTWOROWYCH Nazwa zadania: OGRANICZENIE NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI U DZIECI

Bardziej szczegółowo

Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011

Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011 Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011 Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki,

Bardziej szczegółowo

LECZENIE MIĘSAKÓW TKANEK MIĘKKICH (ICD-10 C48, C49)

LECZENIE MIĘSAKÓW TKANEK MIĘKKICH (ICD-10 C48, C49) Załącznik B.8. LECZENIE MIĘSAKÓW TKANEK MIĘKKICH (ICD-10 C48, C49) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY SCHEMAT DAWKOWANIA LEKÓW W PROGRAMIE BADANIA DIAGNOSTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PROGRAMU

Bardziej szczegółowo

GEMCYTABINUM. Załącznik C.28. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1050 Poz.

GEMCYTABINUM. Załącznik C.28. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1050 Poz. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1050 Poz. 42 Załącznik C.28. GEMCYTABINUM 1 GEMCYTABINUM C11 NOWOTWÓR ZŁOŚLIWY CZĘŚCI NOSOWEJ GARDŁA (NASOPHARYNX) 2 GEMCYTABINUM C11.0 ŚCIANA GÓRNA CZĘŚCI NOSOWEJ GARDŁA

Bardziej szczegółowo

Guzy zarodkowe jąder czego możemy dowiedzieć się od patologa?

Guzy zarodkowe jąder czego możemy dowiedzieć się od patologa? Guzy zarodkowe jąder czego możemy dowiedzieć się od patologa? Marcin Ligaj Zakład Patologii Centrum Onkologii w Warszawie Diagnostyka patomorfologiczna 1. Ocena wycinków z biopsji chirurgicznej jądra pacjenci

Bardziej szczegółowo

GRUCZOLAKOWŁÓKNIAK (fibroadenoma mammae) ZWYRODNIENIE WŁÓKNISTPTORBIELOWATE (mastopathia fibrocystica,morbus Kronig, morbus Reclus)

GRUCZOLAKOWŁÓKNIAK (fibroadenoma mammae) ZWYRODNIENIE WŁÓKNISTPTORBIELOWATE (mastopathia fibrocystica,morbus Kronig, morbus Reclus) NOWOTWORY PIERSI NOWOTWORY ŁAGODNE SUTKA: GRUCZOLAKOWŁÓKNIAK (fibroadenoma mammae) TORBIEL (cystis mammae) ZWYRODNIENIE WŁÓKNISTPTORBIELOWATE (mastopathia fibrocystica,morbus Kronig, morbus Reclus) BRODAWCZAK

Bardziej szczegółowo

Klinika Neurologii i Pediatrii WUM

Klinika Neurologii i Pediatrii WUM Klinika Neurologii i Pediatrii WUM Ø W obrębie głowy i szyi skupia się wiele narządów i tkanek różnego pochodzenia rozwojowego i o różnej budowie histologicznej - tłumaczy to różnorodność chorób występujących

Bardziej szczegółowo

Jakie informacje są potrzebne przed podjęciem decyzji o strategii leczenia? Punkt widzenia patologa

Jakie informacje są potrzebne przed podjęciem decyzji o strategii leczenia? Punkt widzenia patologa Jakie informacje są potrzebne przed podjęciem decyzji o strategii leczenia? Punkt widzenia patologa Marcin Ligaj Zakład Patologii Centrum Onkologii w Warszawie Planowanie postępowania onkologicznego???

Bardziej szczegółowo

NOWOTWORY LUDZKIEGO GRUCZOŁ PIESIWOEGO. dr hab. inż. Beata Brożek-Płuska

NOWOTWORY LUDZKIEGO GRUCZOŁ PIESIWOEGO. dr hab. inż. Beata Brożek-Płuska NOWOTWORY LUDZKIEGO GRUCZOŁ PIESIWOEGO dr hab. inż. Beata Brożek-Płuska wprowadzenie Nowotwór jest chorobą o podłożu genetycznym, czyli procesem spowodowanym nakładającym się zaburzeniami struktury DNA.

Bardziej szczegółowo

(mianownictwo w jęz pol. i ang. zawiera wspomniany w przypisie nr 1 Standard protokołu... )

(mianownictwo w jęz pol. i ang. zawiera wspomniany w przypisie nr 1 Standard protokołu... ) GUZY MÓZGU I RDZENIA KRĘGOWEGO (Tumors of the Brain/Spinal Cord) Dariusz Adamek 1. Rodzaj badanego materiału - biopsyjny (drobny) - operacyjny (większy fragment lub fragmenty) 2. Badanie makroskopowe a.

Bardziej szczegółowo

www.korektorzdrowia.pl www.watchhealthcare.eu PORADNIK DLA PACJENTÓW Biopsja

www.korektorzdrowia.pl www.watchhealthcare.eu PORADNIK DLA PACJENTÓW Biopsja www.korektorzdrowia.pl www.watchhealthcare.eu PORADNIK DLA PACJENTÓW Biopsja Rak piersi Najczęściej występujący nowotwór złośliwy u kobiet w Polsce 2004 r. ponad12 000 nowych zachorowań na raka piersi

Bardziej szczegółowo

CHŁONIAKI ZŁOŚLIWE U DZIECI

CHŁONIAKI ZŁOŚLIWE U DZIECI Prof. dr hab.med. Jacek Wachowiak CHŁONIAKI ZŁOŚLIWE PODZIAŁ CHŁONIAKI ZŁOŚLIWE 1. CHŁONIAKI NIEZIARNICZE 2. CHOROBA HODGKINA (ZIARNICA ZŁOŚLIWA) EPIDEMIOLOGIA - OK. 10% NOWOTWORÓW Klinika Onkologii, Hematologii

Bardziej szczegółowo

GEMCYTABINUM. Załącznik C.28. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Lp. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1260 Poz.

GEMCYTABINUM. Załącznik C.28. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Lp. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1260 Poz. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1260 Poz. 71 Załącznik C.28. GEMCYTABINUM 1 GEMCYTABINUM C11 NOWOTWÓR ZŁOŚLIWY CZĘŚCI NOSOWEJ GARDŁA (NASOPHARYNX) 2 GEMCYTABINUM C11.0 ŚCIANA GÓRNA CZĘŚCI NOSOWEJ GARDŁA

Bardziej szczegółowo

Dr inż. Marta Kamińska

Dr inż. Marta Kamińska Nowe techniki i technologie dla medycyny Budowa kończyb Kość zbita i gąbczakta Budowa Ktawów i więzadeł OKteoKyBteza Dr inż. Marta Kamińska 1 TkaBka chrzęktba TkaBka chrzęktba KtaBowi rodzaj tkabki łączbej.

Bardziej szczegółowo

Układ szkieletowy Iza Falęcka

Układ szkieletowy Iza Falęcka Układ szkieletowy Iza alęcka Zaznacz podpunkt, w którym nie wymieniono kości krótkich. a) kość łokciowa, kość miednicza, rzepka b) kość krzyżowa, paliczki, łopatka c) kość nadgarstka, kręgosłup, kość śródręcza

Bardziej szczegółowo

Rare malignancies unusual pathological diagnoses (Nietypowe rozpoznania patomorfologiczne rzadkie nowotwory) J. Ryś

Rare malignancies unusual pathological diagnoses (Nietypowe rozpoznania patomorfologiczne rzadkie nowotwory) J. Ryś Rare malignancies unusual pathological diagnoses (Nietypowe rozpoznania patomorfologiczne rzadkie nowotwory) J. Ryś Janusz Ryś prof. nadzw. dr hab. med. Kierownik Zakładu Patomorfologii Nowotworów, Centrum

Bardziej szczegółowo

This copy is for personal use only - distribution prohibited.

This copy is for personal use only - distribution prohibited. Kwart. Ortop. 20, 4, str. 409, ISSN 2083-8697 - - - - - PIERWOTNE GUZY SZKIELETU KOSTNEGO ŚCIANY KLATKI PIERSIOWEJ PRIMARY TUMOURS OF THE CHEST WALL SKELETON Aleksandra Szlachcińska, Józef Kozak Kliniczny

Bardziej szczegółowo

Zmiany ogniskowe w wątrobie. Maciej Kajor Katedra i Zakład Patomorfologii w Katowicach Śląski Uniwersytet Medyczny

Zmiany ogniskowe w wątrobie. Maciej Kajor Katedra i Zakład Patomorfologii w Katowicach Śląski Uniwersytet Medyczny Zmiany ogniskowe w wątrobie Maciej Kajor Katedra i Zakład Patomorfologii w Katowicach Śląski Uniwersytet Medyczny Podział diagnostycznych badań zmian ogniskowych w wątrobie Cytologiczne: a. biopsja cienkoigłowa

Bardziej szczegółowo

SpiS TreśCi chirurgia narządowa 51. nowotwory układu pokarmowego VII

SpiS TreśCi chirurgia narządowa 51. nowotwory układu pokarmowego VII Spis treści CHIRURGIA NARZĄDOWA... 1005 51. Nowotwory układu pokarmowego... 1007 51.1. Nowotwory przełyku Andrzej W. Szawłowski... 1007 51.1.1. Wstęp... 1007 51.1.2. Patologia... 1008 51.1.3. Rozpoznanie...

Bardziej szczegółowo

RAK JAMY USTNEJ, WARG I JĘZYKA (Carcinomas of the Lip and Oral Cavity) Józef Kobos

RAK JAMY USTNEJ, WARG I JĘZYKA (Carcinomas of the Lip and Oral Cavity) Józef Kobos RAK JAMY USTNEJ, WARG I JĘZYKA (Carcinomas of the Lip and Oral Cavity) Józef Kobos 1. Opis umiejscowienia materiału (wycinka) Otrzymano Materiał świeŝy (nieutrwalony) Materiał utrwalony w formalinie Nieokreślono

Bardziej szczegółowo

Patomorfologia. Tarczyca - anatomia. rak tarczycy 25.04.2015. panel diagnostycznych badań patomorfologicznych w raku tarczycy DIAGNOSTYKA

Patomorfologia. Tarczyca - anatomia. rak tarczycy 25.04.2015. panel diagnostycznych badań patomorfologicznych w raku tarczycy DIAGNOSTYKA Patomorfologia panel diagnostycznych badań patomorfologicznych w raku tarczycy Wykład 16 prof hab. n. med. Andrzej Marszałek Tarczyca - anatomia masa u dorosłych 15-20g powyżej 60g (7g u noworodków) -

Bardziej szczegółowo

Nowotwory rejonu głowy i szyi trudności diagnostyczne

Nowotwory rejonu głowy i szyi trudności diagnostyczne Ewa Osuch-Wójcikiewicz Nowotwory rejonu głowy i szyi trudności diagnostyczne Katedra i Klinika Otolaryngologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Kierownik: Prof. dr hab. n. med. K. Niemczyk Konferencja

Bardziej szczegółowo

Mięsaki kości. Redakcja: Piotr Rutkowski, Tomasz Mazurkiewicz

Mięsaki kości. Redakcja: Piotr Rutkowski, Tomasz Mazurkiewicz Mięsaki kości Redakcja: Piotr Rutkowski, Tomasz Mazurkiewicz Zespół autorski: Piotr Rutkowski, Tomasz Mazurkiewicz, Jacek Fijuth, Urszula Grzesiakowska, Zbigniew I. Nowecki, Janusz Ryś, Andrzej Szafrański,

Bardziej szczegółowo

NAUKI O CZŁOWIEKU. Biologia kości Terminologia

NAUKI O CZŁOWIEKU. Biologia kości Terminologia NAUKI O CZŁOWIEKU Biologia kości Terminologia PODSTAWOWE INFORMACJE O KOŚCIACH Kośd jest jedną z najmocniejszych substancji biologicznych Szkielet jednak to mniej niż 20% masy ciała FUNKCJE KOŚCI Układ

Bardziej szczegółowo

Michał Brzewski, Andrzej Marciński, Agnieszka Biejat Zakład Radiologii Pediatrycznej Akademii Medycznej w Warszawie

Michał Brzewski, Andrzej Marciński, Agnieszka Biejat Zakład Radiologii Pediatrycznej Akademii Medycznej w Warszawie DIAGNOSTYKA CHORÓB NARZĄDÓW MIEDNICY MNIEJSZEJ U DZIEWCZĄT Michał Brzewski, Andrzej Marciński, Agnieszka Biejat Zakład Radiologii Pediatrycznej Akademii Medycznej w Warszawie 1 2 2 Cele wykładu Zaprezentowanie

Bardziej szczegółowo

NOWOTWORY JĄDRA (tumours of the testis)

NOWOTWORY JĄDRA (tumours of the testis) NOWOTWORY JĄDRA (tumours of the testis) Krzysztof Okoń 1. Rodzaj materiału: jądro, węzły chłonne zaotrzewnowe, inny 2. Procedura chirurgiczna: - orchidektomia radykalna, - lymfadenektomia zaotrzewnowa,

Bardziej szczegółowo

CLADRIBINUM. Załącznik C.12. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1073 Poz. 71. Lp.

CLADRIBINUM. Załącznik C.12. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1073 Poz. 71. Lp. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1073 Poz. 71 Załącznik C.12. CLADRIBINUM 1 CLADRIBINUM D76 NIEKTÓRE CHOROBY DOTYCZĄCE UKŁADU SIATECZKWO-ŚRÓDBŁONKOWEGO I CHŁONNEGO 2 CLADRIBINUM D76.0 HISTIOCYTOZA Z

Bardziej szczegółowo

Personalizacja leczenia rozsianego raka nerki.

Personalizacja leczenia rozsianego raka nerki. RAFAŁ STEC Personalizacja leczenia rozsianego raka nerki. Warszawa, 13 października 2018 roku Opis przypadku nr 1. Rozpoznanie Data rozpoznania: 07.11.2007 r. Pacjent: 65 lat, K Dane na temat guza: - Stopień

Bardziej szczegółowo

NOWOTWORY TARCZYCY wybrane zagadnienia

NOWOTWORY TARCZYCY wybrane zagadnienia NOWOTWORY TARCZYCY wybrane zagadnienia dr n. med. Łukasz Koperski Katedra i Zakład Patomorfologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego GUZKI TARCZYCY Klinicznie bardzo częste: - palpacyjnie- u 6-7% kobiet

Bardziej szczegółowo

Zadanie Prewencja pierwotna nowotworów finansowane przez ministra zdrowia w ramach Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych.

Zadanie Prewencja pierwotna nowotworów finansowane przez ministra zdrowia w ramach Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych. EDUKACYJNO-INFORMACYJNY PROGRAM PROFILAKTYKI NOWOTWORÓW ZŁOŚLIWYCH SKÓRY SKÓRA POD LUPĄ MATERIAŁ EDUKACYJNY DLA NAUCZYCIELI SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH 2014 Zadanie Prewencja pierwotna nowotworów finansowane

Bardziej szczegółowo

Nowotwory u dzieci we wskazaniach innych niż wymienione w Charakterystyce Produktu Leczniczego zakwalifikowanych do poniższych rozpoznań wg ICD-10

Nowotwory u dzieci we wskazaniach innych niż wymienione w Charakterystyce Produktu Leczniczego zakwalifikowanych do poniższych rozpoznań wg ICD-10 Załącznik C.64. TEMOZOLOMIDUM Nowotwory u dzieci we wskazaniach innych niż wymienione w Charakterystyce Produktu Leczniczego zakwalifikowanych do poniższych rozpoznań wg ICD-10 L.p. 1 TEMOZOLOMIDUM C22.0

Bardziej szczegółowo

Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego u dorosłych chorych na pierwotne nowotwory złośliwe kości

Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego u dorosłych chorych na pierwotne nowotwory złośliwe kości REKOMENDACJE Piotr Rutkowski 1, Tomasz Mazurkiewicz 2, Maciej Krzakowski 1, Konrad Ptaszyński 1, Teresa Klepacka 3, Urszula Grzesiakowska 1, Sławomir Falkowski 1, Tomasz Świtaj 1, Zbigniew Nowecki 1, Tadeusz

Bardziej szczegółowo

Agencja Oceny Technologii Medycznych

Agencja Oceny Technologii Medycznych Agencja Oceny Technologii Medycznych www.aotm.gov.pl Rekomendacja nr 30/2014 z dnia 28 stycznia 2014 r. Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych w sprawie usunięcia świadczenia gwarantowanego obejmującego

Bardziej szczegółowo

RAK JAJNIKA (Carcinoma of the Ovary) Katarzyna Bednarek-Rajewska, Konstanty Korski, Jan Bręborowicz

RAK JAJNIKA (Carcinoma of the Ovary) Katarzyna Bednarek-Rajewska, Konstanty Korski, Jan Bręborowicz RAK JAJNIKA (Carcinoma of the Ovary) Katarzyna Bednarek-Rajewska, Konstanty Korski, Jan Bręborowicz (nieobowiązkowe składniki oznaczono +) 1. Rodzaj materiału: Prawy jajnik, lewy jajnik, prawy jajowód,

Bardziej szczegółowo

Rak piersi to najpowszechniej występujący nowotwór kobiecy w Polsce czy nauka poznała przyczyny powstawania tego nowotworu?

Rak piersi to najpowszechniej występujący nowotwór kobiecy w Polsce czy nauka poznała przyczyny powstawania tego nowotworu? Rak piersi to najpowszechniej występujący nowotwór kobiecy w Polsce czy nauka poznała przyczyny powstawania tego nowotworu? Wiele czynników na które mamy bezpośredni wpływ, zwiększa ryzyko zachorowania

Bardziej szczegółowo

Zmiany wsteczne i postępowe

Zmiany wsteczne i postępowe Zmiany wsteczne i postępowe Zmiany wsteczne (metamorphoses regressivae, regressive changes) Zanik (atrophia, atrophy) Zwyrodnienie (degeneratio, degeneration) Martwica (necrosis) Zanik (atrophia, atrophy)

Bardziej szczegółowo

VII. ŚWIADCZENIA MEDYCYNY NUKLEARNEJ. LP. Nazwa świadczenia gwarantowanego Warunki realizacji świadczeń

VII. ŚWIADCZENIA MEDYCYNY NUKLEARNEJ. LP. Nazwa świadczenia gwarantowanego Warunki realizacji świadczeń VII. ŚWIADCZENIA MEDYCYNY NUKLEARNEJ LP. Nazwa świadczenia gwarantowanego Warunki realizacji świadczeń 1. Scyntygrafia i radioizotopowe badanie czynnościowe tarczycy 1) gamma kamera planarna lub scyntygraf;

Bardziej szczegółowo

Ruch i mięśnie. dr Magdalena Markowska

Ruch i mięśnie. dr Magdalena Markowska Ruch i mięśnie dr Magdalena Markowska Zjawisko ruchu Przykład współpracy wielu układów Szkielet Szkielet wewnętrzny: szkielet znajdujący się wewnątrz ciała, otoczony innymi tkankami. U kręgowców składa

Bardziej szczegółowo

Agencja Oceny Technologii Medycznych

Agencja Oceny Technologii Medycznych Agencja Oceny Technologii Medycznych Rada Przejrzystości Opinia Rady Przejrzystości nr 181/2012 z dnia 13 sierpnia 2012 r. w sprawie objęcia refundacją produktów leczniczych zawierających temozolomid,

Bardziej szczegółowo

BADANIA KONTROLNE CHORYCH NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE

BADANIA KONTROLNE CHORYCH NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE BADANIA KONTROLNE CHORYCH NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE Marian Reinfuss CENTRUM ONKOLOGII ODDZIAŁ W KRAKOWIE OCENA WARTOŚCI CENTRUM ONKOLOGII ODDZIAŁ W KRAKOWIE PROWADZENIA BADAŃ KONTROLNYCH 1. długość przeŝycia

Bardziej szczegółowo

Rak nerki. Patrycja Tudrej Biotechnologia, II rok USM

Rak nerki. Patrycja Tudrej Biotechnologia, II rok USM Rak nerki Patrycja Tudrej Biotechnologia, II rok USM Budowa nerki (http://www.cancerresearchuk.org/; zmodyfikowano) 2 Charakterystyka epidemiologiczna raka nerki 3 pod względem występowania nowotwór urologiczny

Bardziej szczegółowo

Tkanka łączna. Składa się zawsze z istoty międzykomórkowej oraz osadzonych w niej komórek.

Tkanka łączna. Składa się zawsze z istoty międzykomórkowej oraz osadzonych w niej komórek. Tkanka łączna Tkanka łączna Jest najbardziej zróżnicowana spośród wszystkich tkanek człowieka. Zasadnicza funkcją tkanki łącznej polega na zapewnieniu łączności miedzy pozostałymi tkankami ciała. Tkanka

Bardziej szczegółowo

Układ kostny jest strukturą żywą, zdolną do:

Układ kostny jest strukturą żywą, zdolną do: FUNKCJE KOŚCI Układ kostny jest strukturą żywą, zdolną do: wzrostu adaptacji naprawy FUNKCJE KOŚCI Podstawowym elementem składowym układu kostnego jest tkanka kostna. FUNKCJE KOŚCI Układ kostny składa

Bardziej szczegółowo

(Carcinomas of the Salivary Glands)

(Carcinomas of the Salivary Glands) NOWOTWORY ŚLINIANEK (Carcinomas of the Salivary Glands) Monika Durzyńska 1. Materiał chirurgiczny: ślinianka, ślinianka z tkankami otaczającymi (określ) 2. Procedura chirurgiczna: Typ procedury: Resekcja

Bardziej szczegółowo

Epidemiologia i leczenie mięsaków tkanek miękkich jamy ustnej i kości szczęk w materiale klinicznym

Epidemiologia i leczenie mięsaków tkanek miękkich jamy ustnej i kości szczęk w materiale klinicznym Czas. Stomatol., 2007, LX, 8, 542-547 2007 Polish Dental Society http://www.czas.stomat.net Epidemiologia i leczenie mięsaków tkanek miękkich jamy ustnej i kości szczęk w materiale klinicznym Sarcomas

Bardziej szczegółowo

CYTARABINUM. Zał cznik C.14. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA

CYTARABINUM. Zał cznik C.14. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA Zał cznik C.14. CYTARABINUM Lp 1 CYTARABINUM C69 NOWOTWÓR ZŁOŚLIWY OKA 2 CYTARABINUM C69.0 SPOJÓWKA 3 CYTARABINUM C69.1 ROGÓWKA 4 CYTARABINUM C69.2 SIATKÓWKA 5 CYTARABINUM C69.3 NACZYNIÓWKA 6 CYTARABINUM

Bardziej szczegółowo

Rafał Sapierzyński z Katedry Nauk Klinicznych Wydziału Medycyny Weterynaryjnej w Warszawie Najpowszechniej występującym nowotworem

Rafał Sapierzyński z Katedry Nauk Klinicznych Wydziału Medycyny Weterynaryjnej w Warszawie Najpowszechniej występującym nowotworem Nowotwory narządu ruchu u psów i kotów. Część II. Chrzęstniakomięsak, kostniakochrzęstniakomięsak wielopłacikowy i osteochondromatoza kotów Rafał Sapierzyński z Katedry Nauk Klinicznych Wydziału Medycyny

Bardziej szczegółowo

Przerzut raka żołądka do migdałka podniebiennego

Przerzut raka żołądka do migdałka podniebiennego Dariusz Kaczmarczyk Przerzut raka żołądka do migdałka podniebiennego Klinika Chirurgii Nowotworów Głowy i Szyi Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Kierownik: Prof. dr hab. med. Alina Morawiec Sztandera Opis

Bardziej szczegółowo

Analiza mutacji genów EGFR, PIKCA i PTEN w nerwiaku zarodkowym

Analiza mutacji genów EGFR, PIKCA i PTEN w nerwiaku zarodkowym Analiza mutacji genów EGFR, PIKCA i PTEN w nerwiaku zarodkowym mgr Magdalena Brzeskwiniewicz Promotor: Prof. dr hab. n. med. Janusz Limon Katedra i Zakład Biologii i Genetyki Gdański Uniwersytet Medyczny

Bardziej szczegółowo

Guzy neuroendokrynne żołądka - klinika. Grażyna Rydzewska Klinika Gastroenterologii CSK MSWiA Warszawa

Guzy neuroendokrynne żołądka - klinika. Grażyna Rydzewska Klinika Gastroenterologii CSK MSWiA Warszawa Guzy neuroendokrynne żołądka - klinika Grażyna Rydzewska Klinika Gastroenterologii CSK MSWiA Warszawa Guzy endokrynne żołądka 1% nowotworów narządu, 9% wszystkich tego typu w układzie pokarmowym 1-2 przypadki

Bardziej szczegółowo