Wykorzystanie mechanizmów rynkowych do wprowadzania pozytywnych zmian w środowisku naturalnym

Transkrypt

1 Najlepszy wybór dla środowiska wśród produktów rybnych Marine Stewardship Council Wykorzystanie mechanizmów rynkowych do wprowadzania pozytywnych zmian w środowisku naturalnym Teoria zmian według MSC

2 1 Teoria zmiany według MSC Mechanizmy rynkowe, będące efektem istnienia programu certyfikacji MSC, wykorzystane przez głównych nabywców produktów rybnych, są głównym narzędziem promowania przez MSC pozytywnych zmian w światowym rybołówstwie. Na okładce: Stoisko ze świeżymi rybami w sklepie sieci EDEKA w Hanowerze posiada certyfikat łańcucha dostaw MSC, gwarantując identyfikowalność (możliwość prześledzenia pochodzenia na każdym etapie). MSC Wstęp MSC oferuje program certyfikacji oraz znakowania ekologicznego, oparty na ugruntowanym naukowo standardzie oceny, czy rybołówstwo eksploatujące dziko żyjące populacje ryb prowadzone jest w sposób zrównoważony i właściwie zarządzane. Produkty rybne pochodzące z rybołówstwa zgodnego ze standardem MSC można oznaczyć niebieskim certyfikatem MSC oraz w inny sposób komunikować fakt posiadania certyfikatu MSC. Misją MSC jest wykorzystanie niebieskiego certyfikatu oraz programu certyfikacji MSC w działaniach na rzecz budowania zdrowych ekosystemów morskich. Działania MSC obejmują wyróżnianie zrównoważonych praktyk rybackich certyfikatem, wpływanie na decyzje konsumentów oraz współpracę z partnerami biznesowymi w celu wypracowania zrównoważonych zmian na rynku produktów rybnych. MSC współpracuje z przemysłem rybnym, przetwórcami, instytucjami rządowymi, naukowcami, ekologicznymi organizacjami pozarządowymi i innymi partnerami, promując produkty rybne pochodzące ze zrównoważonych połowów i dając możliwość dokonania właściwego wyboru sieciom handlowym, restauracjom i konsumentom. Tworzenie mechanizmów rynkowych dla wprowadzania pozytywnych zmian w rybołówstwie światowym Program MSC ma na celu stworzenie mechanizmów rynkowych, promujących zrównoważone praktyki rybackie. Wybór produktów rybnych z certyfikatem MSC podczas zakupów nagradza certyfikowane rybołówstwo za stosowanie zrównoważonych praktyk. MSC oraz partnerzy przekonują przetwórców, dostawców, handlowców oraz konsumentów do wyboru produktów rybnych pochodzących z rybołówstwa certyfikowanego przez MSC, którego znacznikiem jest niebieskie logo. Na całym świecie nabywcy w dużych supermarketach deklarują chęć zakupu ryb dziko żyjących z połowów certyfikowanych MSC, niekiedy nawet do 100%. Deklaracji takich jest coraz więcej. Takie preferencje nabywcze powodują wzrost światowego popytu i otwartości rynku na certyfikowane produkty rybne ze zrównoważonych źródeł i są istotnym bodźcem dla rybołówstwa do poddania się rygorystycznym oraz wiarygodnym ocenom, wymaganym w ramach programu certyfikacji MSC. Preferencje te mają także znaczny wpływ na różne rodzaje rybołówstwa, które są prowadzone poniżej standardu wymaganego przez MSC. Jeśli te rodzaje rybołówstwa chcą czerpać profity rynkowe, muszą ograniczyć negatywny wpływ swoich praktyk połowowych na środowisko i usprawnić metody zarządzania, by móc poddać się certyfikacji. Dążenie do zdobycia certyfikatu i związana z nim poprawa w zakresie stosowania zrównoważonych praktyk połowowych, powoduje z kolei istotną poprawę zarządzania żywymi zasobami mórz i oceanów i jednocześnie zwiększa konkurencyjność rybołówstwa na rynku, który coraz silniej domaga się zrównoważonego podejścia. Nie tylko MSC dąży do poprawy systemu zarządzania zasobami morskimi. Instytucje rządowe, przedstawiciele przemysłu rybnego oraz ekologiczne organizacje pozarządowe również stawiają sobie ten cel, wykorzystując do tego szerokie spektrum metod. Jakkolwiek działania podejmowane przez MSC różnią się od metod wdrażanych przez inne organizacje, są one jednak komplementarne w drodze do tego samego celu. Wierzymy bowiem, że wspólnie przyczynimy się do ograniczenia negatywnego wpływu rybołówstwa na środowisko.

3 2 3 Standard MSC i metodologia oceny Definicja i ocena zrównoważonego rybołówstwa. Standard MSC i metodologia oceny Ocena, czy dane rybołówstwo prowadzone jest w sposób zrównoważony, jest złożonym procesem. Ale podstawowa koncepcja jest prosta: połowy powinny być prowadzone na poziomie gwarantującym zachowanie stabilnych populacji ryb i zdrowych ekosystemów na potrzeby dzisiejszych i przyszłych pokoleń. By stwierdzić, czy dane rybołówstwo jest zrównoważone, nie wystarczy przyjrzeć się jedynie wielkości połowów i możliwości odbudowy populacji ryb. Ocena wymaga uwzględnienia szeregu innych czynników, takich jak zależność innych gatunków zwierząt od tych samych populacji ryb, wpływ przyłowu innych gatunków oraz stosowane praktyki połowowe i ich wpływ na środowisko. Standard MSC dla zrównoważonego rybołówstwa opiera się na trzech podstawowych zasadach: 1) zapewnienie stabilnych populacji ryb; 2) ograniczenie wpływu rybołówstwa na ekosystem oraz 3) zapewnienie skutecznego zarządzania, gwarantującego stabilny stan zasobów w przyszłości. Bazując na tym standardzie MSC, w procesie oceny, czy dane rybołówstwo można uznać za zrównoważone, analizuje się 31 szczegółowych wskaźników związanych z efektywnością rybołówstwa i sposobem zarządzania. Te wskaźniki efektywności składają się na trzy podstawowe zasady MSC, opisane powyżej. Każdy z 31 wskaźników oceniany jest w skali od 1 do 100 punktów, a progowe wartości oceny wskazujące na zrównoważone podejście wynoszą odpowiednio 60, 80 i 100. Wartości te określają poziom jakości i odpowiedzialności działań w zakresie zarządzania rybołówstwem oraz prawdopodobieństwa ich zrównoważonego charakteru. Wartości oceny zostały określone na podstawie doświadczeń osób odpowiedzialnych za zarządzanie rybołówstwem, naukowców i innych zainteresowanych stron z całego świata. System oceny na potrzeby certyfikacji MSC został opracowany w ostatnim dziesięcioleciu we współpracy z setkami międzynarodowych ekspertów w dziedzinie rybołówstwa i ochrony środowiska. Im więcej punktów powyżej 60 i im bliżej 100 punktów, tym większe prawdopodobieństwo, że rybołówstwo jest odporne na presję połowową oraz naturalne zmiany w ekosystemie i tym samym istnieje mniejsze ryzyko, że ocena rybołówstwa spadnie kiedykolwiek poniżej poziomu minimalnego (60 punktów), wymaganego w ramach standardu MSC. Wynik równy 60 punktom to minimalny dopuszczalny poziom, wymagany w standardzie rybołówstwa MSC, aby praktyki rybołówstwa mogły nosić miano zrównoważonych. Poziom ten daje gwarancję, że podstawowe procesy biologiczne i ekologiczne w ramach wszystkich komponentów ekosystemu, na które oddziałuje rybołówstwo nie są i nie będą narażone w przyszłości (patrz wykres poniżej). McDonald s Zaangażowanie firmy McDonald w pozyskiwanie ryb ze zrównoważonego rybołówstwa, posiadającego certyfikat, oznacza, że 13 milionów konsumentów z 39 krajów Europy będzie mogło kupić Filet-O-Fish z logo MSC. 1 2 Ogólnie przyjęte metody i procesy zarządzania rybołówstwem, które na przestrzeni lat okazały się przynosić długofalowe efekty w zakresie zrównoważonego rozwoju. W wyjątkowych okolicznościach możliwe są odchylenia w zakresie tego wymogu. Wynik równy 80 punktom odpowiada wskaźnikowi zrównoważonego podejścia w ramach systemów zarządzania rybołówstwem funkcjonujących na poziomie najlepszych praktyk światowych 1, co daje większą pewność, że rybołówstwo utrzyma zrównoważony charakter. Wynik równy 100 punktom odnosi się do efektywności systemu zarządzania rybołówstwem bliskiego perfekcji 2. Taki system jest bardzo przewidywalny, jeżeli chodzi o funkcjonowanie danego rybołówstwa, a jednocześnie niesie bardzo niskie ryzyko, że stosowane praktyki połowowe będą miały negatywny wpływ na eksploatowane zasoby ryb oraz ekosystem. By zakwalifikować się do certyfikacji MSC, wynik dla każdego z 31 wskaźników musi wynosić co najmniej 60 punktów. Program MSC stawia jednak wyższe wymagania niż osiągnięcie zaledwie minimalnego wyniku. Aby przejść ocenę, rybołówstwo musi osiągnąć wynik w wysokości 80 punktów dla każdej z trzech głównych zasad, liczone jako średnią wyników dla wszystkich wskaźników w ramach danej zasady. Dla wskaźników, które oceniono poniżej 80 punktów, zostaną postawione warunki, których spełnienie pozwoli na osiągnięcie oceny co najmniej 80 punktów w czasie obowiązywania certyfikatu, czyli 5 lat. Punkty odniesienia i punktacja MSC w zakresie zrównoważonego rozwoju Wysoka pewność / Bardzo niskie ryzyko Umiarkowana pewność / Akceptowalne ryzyko Minimalna wymagana pewność / Maksymalne dopuszczalne ryzyko Ryzko / Pewność Bezwarunkowe zaliczenie 80 Warunkowe zaliczenie 60 Brak zaliczenia Program certyfikacji MSC świadomie zezwala na pozytywne zakończenie procesu certyfikacji przy ocenie poniżej 80 punktów dla któregoś ze wskaźników. MSC uważa, że przejście z poziomu 60 do poziomu 80 punktów w przypadku ocenianego rybołówstwa stanowi pozytywną przemianę w skali globalnej i jest zgodne z wizją MSC. Jest to jedno z założeń teorii zmian głoszonej przez MSC. Założenia programu certyfikacji MSC nie wymagają również osiągnięcia 100 punktów w celu otrzymania certyfikacji. Poziom 100 punktów pokazuje, że można osiągnąć maksymalny wynik dla każdego ze wskaźników, jednak na świecie jest niewiele rodzajów rybołówstwa (a może nie ma ich wcale), które mogłyby osiągnąć taki wynik dla wszystkich wskaźników określonych w standardzie MSC. Certyfikat jest ważny przez okres 5 lat, pod warunkiem, że w tym okresie rybołówstwo podlega regularnym kontrolom (audytom), z których wynika, że nadal spełnia ono wymagania standardu MSC i prowadzi działania, w wyniku których następuje poprawa oceny dla określonych wskaźników. Swiatowe zarządzanie rybołówstwem Niemal doskonały Najlepsza praktyka światowa Minimalny dopuszczalny poziom

4 4 5 Ocena i proces Efektywność Stefan Uddholm Zlokalizowany na terenie sklepu punkt z materiałami informacyjnymi z ogólnokrajowej kampanii marketingowej, wspieranej wspólnie przez firmy Abba, Findus i Coop w Szwecji. świecie Podstawowym elementem ekonomii jest silny wpływ mechanizmów rynkowych na zachowania ludzi. Zasada ta znajduje również zastosowanie w przypadku programu certyfikacji MSC, który jest ściśle powiązany z rynkiem rybnym i światowym rybołówstwem. Wiele rodzajów rybołówstwa, które objęte zostały procesem oceny pod kątem zgodności ze standardem MSC, już wcześniej cechowało się właściwym zarządzaniem. Aby uzyskać certyfikat, konieczne były jedynie niewielkie zmiany. To właśnie ci pionierzy zbudowali podstawy dla ustanowienia MSC, a uznanie ze strony rynku dla produktów z tych rodzajów rybołówstwa stało się zachętą dla innych, by także dążyli do ulepszania zarządzania i zrównoważonego podejścia do połowów. Wiele typów rybołówstwa, które otrzymało certyfikaty w ostatnich latach, musiało dokonać bardziej znaczących zmian w zakresie ograniczenia wpływu swoich działań na środowisko przed przystąpieniem do procesu oceny zgodności ze standardem MSC. przykładów współpracy sektora rybołówstwa z instytucjami rządowymi lub organizacjami pozarządowymi na rzecz usprawnienia efektywności rybołówstwa w zakresie zrównoważonego podejścia. W wielu z nich jako punkt odniesienia wykorzystuje się właśnie standard MSC, który służy jako podstawa oceny, tworzenia planów poprawy rybołówstwa oraz powoływania partnerstw w celu rozwiązywania konkretnych problemów w zakresie efektywności rybołówstwa. Pozytywne zmiany wprowadzane do rybołówstwa w ramach programu MSC służą zachowaniu stabilnych populacji ryb dla przyszłych pokoleń, zdrowych siedlisk i ekosystemów morskich oraz zapewnieniu trwałości tych korzyści na długie lata. Te przemiany są obietnicą składaną przez MSC, jak również bezprecedensowym przykładem wpływu mechanizmów rynkowych na przemiany zrównoważonych praktyk rybackich. Zapewnienie wiarygodności certyfikatu poprzez niezależny i odpowiedzialny proces oceny Standard MSC jest jednym z najbardziej rygorystycznych standardów stosowanych w międzynarodowych programach certyfikacji. Ocena zgodności rybołówstwa ze standardem i decyzja w zakresie przyznania certyfikatu podejmowane są przez niezależne instytucje. MSC samo nie prowadzi oceny. Proces oceny podejmowany jest przez niezależne profesjonalne jednostki certyfikujące, odpowiedzialne przed i nadzorowane przez odrębną organizację akredytującą. Takie podejście stosowane jest we wszystkich najważniejszych programach certyfikacji i audytu, podobnie jak zatrudnianie niezależnych audytorów do sprawdzania sprawozdań finansowych przedsiębiorstw oraz organizacji non-profit. Aby zapewnić rzetelny i obiektywny wynik, proces oceny prowadzony jest w sposób przejrzysty i otwarty dla zainteresowanych stron. Każda osoba bądź organizacja, której interes jest w jakikolwiek sposób związany z danym rybołówstwem, jest powiadamiana o prowadzonej ocenie i zaproszony do wniesienia informacji lub uwag. Ocena prowadzona jest przez zespół wysoko wykwalifikowanych, niezależnych naukowców, zatrudnionych przez jednostkę certyfikującą. Skład zespołu pozostaje otwarty do momentu przeprowadzenia konsultacji publicznych dotyczących proponowanych kandydatów. Wyniki oceny są opisane w serii raportów przygotowanych przez jednostkę certyfikującą oraz zespół naukowców. Raport zawiera wyniki dla każdego wskaźnika wraz z uzasadnieniem przyznanej oceny. Dodatkowo, dla zapewnienia słuszności argumentacji, ocena wraz z wynikami jest przedmiotem recenzji eksperckiej (peer review), prowadzonej przez co najmniej dwóch naukowców. Komentarze recenzentów zostają włączone do zaktualizowanego raportu, który następnie podlega konsultacjom publicznym. Następnie przygotowany jest raport końcowy, uwzględniający uwagi uzyskane podczas konsultacji i wynikające z nich zmiany oraz orzekający, czy rybołówstwo spełnia wymagania standardu MSC. Raport i zawarta w nim decyzja mogą zostać poddane procedurze odwoławczej przez którąkolwiek ze stron uczestniczących w ocenie. Odwołania w zakresie wyników oraz procesu oceny są następnie rozpatrywane przez niezależnego arbitra, prawnika posiadającego doświadczenie w przepisach dotyczących rybołówstwa. Po otrzymaniu certyfikatu, rybołówstwo oraz pozostałe elementy łańcucha dostaw ryb i owoców morza są uprawnione do użycia niebieskiego certyfikatu MSC i innych form deklaracji, że produkty rybne pochodzą z właściwie zarządzanych i zrównoważonych połowów, posiadających certyfikat MSC. Zastosowanie logo MSC lub deklaracja pochodzenia wymagają dalszej, niezależnej weryfikacji i zapewnienia identyfikowalności pochodzenia surowca. MSC wymaga, żeby wszystkie zakłady przetwórstwa, wykorzystujące certyfikowane ryby w procesie produkcji, wdrażały systemy identyfikowalności, gwarantujące, że produkty certyfikowane nie mieszają się z produktami niecertyfikowanymi i nie ulegają podmianie. Dodatkowo, okresowe niezależne audyty mają na celu sprawdzenie niezakłóconej drogi produktu w łańcuchu dostaw, a testy genetyczne weryfikują pochodzenie produktu. Poprawa efektywności rybołówstwa na Załoga Ekofish Group, poławiająca gładzice na Morzu Północnym celebruje nadanie certyfikatu na wydarzeniu z udziałem mediów Bas Beentjes Fotografie Na tym właśnie polega znaczny wkład MSC w zrównoważony rozwój przyjaznego dla środowiska rybołówstwa. Ten fakt staje się coraz bardziej jasny w miarę rozwoju programu. Na świecie znaleźć można wiele

5 MSC siedziba główna Marine House 1 Snow Hill London EC1A 2DH UK Tel: +44 (0) Organizacja charytatywna zarejestrowana pod numerem: MSC Biuro regionalne - Europa, Afryka i środkowy Wschód Marine House 1 Snow Hill London EC1A 2DH UK Tel: +44 (0) Organizacja charytatywna zarejestrowana pod numerem: MSC Biuro regionalne Ameryka Północna i Południowa 2110 North Pacific Street Suite 102 Seattle WA 98103, USA Tel: Non-profit status 501 (c)(3) MSC Biuro regionalne - Azja 352 Tanglin Road Tanglin International Centre Strathmore Block #02-09 Singapore Tel: Nr rejestracyjny firmy: M MSC Biuro lokalne Australia i Nowa Zelandia 10/46-48 Urunga Parade Miranda NSW 2228 Australia Tel: + 61 (0) ABN: MSC Biuro lokalne Bałtyk Adres do korespondencji: P.O. Box Nacka Strand Szwecja Tel: +46 (0) MSC Biuro lokalne Dania Nørregade 15, 4. sal 1165 Copenhagen K. Dania Tel: +46 (0) MSC Biuro lokalne - Francja La Ruche 84 Quai de Jemmapes Paris Francja Tel: +33 (0) MSC Biuro lokalne Niemcy, Szwajcaria, Austria Schwedter Straße 9a Berlin Niemcy Tel: +49 (0) MSC Biuro lokalne Islandia Fjarðargata Hafnarfjörður Islandia Tel: MSC Biuro lokalne Japonia 7th floor, Kabuto-cho MOC building 15-12, Nihonbashi Kabuto-cho Chuo-ku Tokio Japonia Tel: +81 (0) MSC Biuro lokalne Holandia Koninginnegracht AA Den Haag Holandia Tel: +31 (0) MSC Biuro lokalne Szkocja 69 Buchanan Street Glasgow G1 3HL, Wielka Brytania Tel: +44 (0) MSC Biuro lokalne Południowa Afryka Adres pocztowy: P.O. Box 7107 Roggebaai 8012 Kapsztad RPA Tel: +27 (0) MSC Biuro lokalne Hiszpania i Portugalia C/ Paseo de la Habana, 26 Piso 7, Puerta Madrid Tel: Projekt MSC w Polsce jest współfinansowany przez fundację Baltic Sea 2020 Insert your printer s FSC logo here Designed by Forster. Insert your printer s environmental printing details and the FSC paper details here. Insert your printer s FSC logo, this ensures that the FSC Chain of Custody isn t broken. info@msc.org Marine Stewardship Council,