- o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw z projektami aktów wykonawczych.

Transkrypt

1 SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VII kadencja Prezes Rady Ministrów RM Druk nr 2016 Warszawa, 17 grudnia 2013 r. Pani Ewa Kopacz Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Szanowna Pani Marszałek a podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy - o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw z projektami aktów wykonawczych. Projekt ma na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej. W załączeniu przedstawiam także opinię dotyczącą zgodności proponowanych regulacji z prawem Unii Europejskiej. Ponadto uprzejmie informuję, że do prezentowania stanowiska Rządu w tej sprawie w toku prac parlamentarnych został upoważniony Minister Sprawiedliwości. Z poważaniem (-) Donald Tusk

2 USTAWA Projekt z dnia o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw 1),2) Art. 1. W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. r 88, poz. 553, z późn. zm. 3) ) wprowadza się następujące zmiany: 1) w art. 41 1a otrzymuje brzmienie: 1a. Sąd może orzec zakaz zajmowania wszelkich lub określonych stanowisk, wykonywania wszelkich lub określonych zawodów albo działalności, związanych z wychowaniem, edukacją, leczeniem małoletnich lub z opieką nad nimi, na zawsze w razie skazania na karę pozbawienia wolności za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej, rozwojowi psychoseksualnemu małoletnich lub obyczajności na szkodę małoletniego. ; 2) w art. 41a 1 i 2 otrzymują brzmienie: 1. Sąd może orzec obowiązek powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania się z określonymi osobami, zakaz zbliżania się do określonych osób, zakaz opuszczania określonego 1) 2) 3) iniejsza ustawa dokonuje częściowego wdrożenia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/93/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie zwalczania niegodziwego traktowania w celach seksualnych i wykorzystywania seksualnego dzieci oraz pornografii dziecięcej, zastępującej decyzję ramową Rady 2004/68/WSiSW (Dz. Urz. UE L 335 z , str. 1 oraz L 18 z , str. 7). iniejszą ustawą zmienia się ustawy: ustawę z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy, ustawę z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji, ustawę z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, ustawę z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego, ustawę z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy, ustawę z dnia 24 maja 2000 r. o Krajowym Rejestrze Karnym, ustawę z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym, ustawę z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary i ustawę z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami. Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1997 r. r 128, poz. 840, z 1999 r. r 64, poz. 729 i r 83, poz. 931, z 2000 r. r 48, poz. 548, r 93, poz i r 116, poz. 1216, z 2001 r. r 98, poz. 1071, z 2003 r. r 111, poz. 1061, r 121, poz. 1142, r 179, poz. 1750, r 199, poz i r 228, poz. 2255, z 2004 r. r 25, poz. 219, r 69, poz. 626, r 93, poz. 889 i r 243, poz. 2426, z 2005 r. r 86, poz. 732, r 90, poz. 757, r 132, poz. 1109, r 163, poz. 1363, r 178, poz i r 180, poz. 1493, z 2006 r. r 190, poz. 1409, r 218, poz i r 226, poz. 1648, z 2007 r. r 89, poz. 589, r 123, poz. 850, r 124, poz. 859 i r 192, poz. 1378, z 2008 r. r 90, poz. 560, r 122, poz. 782, r 171, poz. 1056, r 173, poz i r 214, poz. 1344, z 2009 r. r 62, poz. 504, r 63, poz. 533, r 166, poz. 1317, r 168, poz. 1323, r 190, poz. 1474, r 201, poz i r 206, poz. 1589, z 2010 r. r 7, poz. 46, r 40, poz. 227 i 229, r 98, poz. 625 i 626, r 125, poz. 842, r 127, poz. 857, r 152, poz i 1021, r 182, poz. 1228, r 225, poz i r 240, poz. 1602, z 2011 r. r 17, poz. 78, r 24, poz. 130, r 39, poz. 202, r 48, poz. 245, r 72, poz. 381, r 94, poz. 549, r 117, poz. 678, r 133, poz. 767, r 160, poz. 964, r 191, poz. 1135, r 217, poz. 1280, r 233, poz i r 240, poz. 1431, z 2012 r. poz. 611 oraz z 2013 r. poz. 849, 905, 1036 i 1247.

3 2 miejsca pobytu bez zgody sądu lub nakaz opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym w razie skazania za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej, rozwojowi psychoseksualnemu małoletnich lub obyczajności na szkodę małoletniego lub inne przestępstwo przeciwko wolności oraz w razie skazania za umyślne przestępstwo z użyciem przemocy, w tym przemocy przeciwko osobie najbliższej; obowiązek lub zakaz może być połączony z obowiązkiem zgłaszania się do Policji lub innego wyznaczonego organu w określonych odstępach czasu. 2. Sąd orzeka obowiązek powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania się z określonymi osobami, zakaz zbliżania się do określonych osób, zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu lub nakaz opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym w razie skazania na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej, rozwojowi psychoseksualnemu małoletnich lub obyczajności na szkodę małoletniego; obowiązek lub zakaz może być połączony z obowiązkiem zgłaszania się do Policji lub innego wyznaczonego organu w określonych odstępach czasu. ; 3) w art. 84a 1 otrzymuje brzmienie: 1. Obowiązek powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania się z określonymi osobami lub zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu, orzeczone na zawsze, można uznać za wykonane, jeżeli zachowanie skazanego po popełnieniu przestępstwa i w czasie wykonania kary uzasadniają przekonanie, iż po uchyleniu obowiązku lub zakazu nie popełni on ponownie przestępstwa przeciwko wolności seksualnej, rozwojowi psychoseksualnemu małoletnich lub obyczajności na szkodę małoletniego, a obowiązek lub zakaz był wykonywany co najmniej 10 lat. ; 4) w art. 95a 1 otrzymuje brzmienie: 1. Skazując sprawcę na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania za przestępstwo skierowane przeciwko wolności seksualnej lub rozwojowi psychoseksualnemu małoletnich, popełnione w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych, sąd może orzec umieszczenie sprawcy, po odbyciu tej kary, w zakładzie zamkniętym albo skierowanie go na leczenie ambulatoryjne, w celu przeprowadzenia terapii farmakologicznej lub psychoterapii, zmierzających do zapobieżenia ponownemu popełnieniu takiego przestępstwa, w tym w szczególności

4 3 poprzez obniżenie zaburzonego popędu seksualnego sprawcy. Terapii farmakologicznej nie stosuje się, jeżeli jej przeprowadzenie spowodowałoby niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia skazanego. ; 5) w art otrzymuje brzmienie: 4. W przypadku gdy pokrzywdzonym jest małoletni albo gdy treści pornograficzne, o których mowa w art. 202, obejmują udział małoletniego, przedawnienie karalności przestępstwa określonego w rozdziale XXV nie może nastąpić przed upływem 10 lat od ukończenia przez tego małoletniego 18 lat. ; 6) art. 106a otrzymuje brzmienie: Art. 106a. ie podlega zatarciu skazanie na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej, rozwojowi psychoseksualnemu małoletnich i obyczajności, jeżeli pokrzywdzony był małoletnim poniżej lat 15. ; 7) tytuł rozdziału XXV otrzymuje brzmienie: Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej, rozwojowi psychoseksualnemu małoletnich oraz obyczajności ; 8) w art otrzymuje brzmienie: 3. Kto obcuje płciowo z małoletnim lub dopuszcza się wobec takiej osoby innej czynności seksualnej albo doprowadza ją do poddania się takim czynnościom albo do ich wykonania, nadużywając zaufania lub udzielając w zamian korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. ; 9) w art. 200: a) uchyla się 2, b) dodaje się 3 i 4 w brzmieniu: 3. Kto małoletniemu poniżej lat 15 prezentuje treści pornograficzne lub udostępnia mu przedmioty mające taki charakter albo rozpowszechnia treści pornograficzne w sposób umożliwiający takiemu małoletniemu zapoznanie się z nimi, podlega karze pozbawienia wolności do lat Karze określonej w 3 podlega, kto w celu swojego zaspokojenia seksualnego lub zaspokojenia seksualnego innej osoby prezentuje małoletniemu poniżej lat 15 wykonanie czynności seksualnej. ;

5 4 10) w art. 202: a) 1 otrzymuje brzmienie: 1. Kto publicznie prezentuje treści pornograficzne w taki sposób, że może to narzucić ich odbiór osobie, która tego sobie nie życzy, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2., b) uchyla się 2, c) 3 4a otrzymują brzmienie: 3. Kto w celu rozpowszechniania produkuje, utrwala lub sprowadza, przechowuje lub posiada albo rozpowszechnia lub publicznie prezentuje treści pornograficzne z udziałem małoletniego albo treści pornograficzne związane z prezentowaniem przemocy lub posługiwaniem się zwierzęciem, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do Kto utrwala treści pornograficzne z udziałem małoletniego, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. 4a. Kto uzyskuje, przechowuje lub posiada treści pornograficzne z udziałem małoletniego, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5., d) po 4b dodaje się 4c w brzmieniu: 4c. Tej samej karze podlega, kto w celu zaspokojenia seksualnego bezpośrednio uczestniczy w prezentacji treści pornograficznych z udziałem małoletniego ; 11) w art otrzymuje brzmienie: 1. Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, nakłania inną osobę do uprawiania prostytucji lub jej to ułatwia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.. Art. 2. W ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2012 r. poz. 788, z późn. zm. 4) ) w art a otrzymuje brzmienie: 1a. Opiekunem małoletniego nie może być ustanowiona także osoba, która została pozbawiona władzy rodzicielskiej albo skazana za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej, rozwojowi psychoseksualnemu małoletnich lub obyczajności albo za umyślne przestępstwo z użyciem przemocy wobec osoby lub przestępstwo popełnione na szkodę małoletniego lub we współdziałaniu z nim, albo osoba, wobec 4) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2012 r. poz

6 5 której orzeczono zakaz prowadzenia działalności związanej z wychowywaniem, leczeniem, edukacją małoletnich lub opieką nad nimi, lub obowiązek powstrzymywania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania się z określonymi osobami lub zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu.. Art. 3. W ustawie z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2011 r. r 287, poz. 1687, z późn. zm. 5) ) w art. 19 w ust. 1 wprowadza się następujące zmiany: 1) pkt 2 otrzymuje brzmienie: 2) określonych w art. 134, art , art , art i 3, art i 3, art , art i 3, art. 166, art. 167, art i 3, art. 189, art. 189a, art. 211a, art. 223, art i 3 5, art i 3 5, art , art. 230a 1, art , art. 232, art. 245, art. 246, art , art. 258, art. 269, art , art , art , art , art. 296a 1, 2 i 4, art oraz art , 2 i 4 Kodeksu karnego, ; 2) po pkt 3 dodaje się pkt 3a w brzmieniu: 3a) przeciwko wolności seksualnej, rozwojowi psychoseksualnemu małoletnich i obyczajności, gdy pokrzywdzonym jest małoletni albo gdy treści pornograficzne, o których mowa w art. 202 Kodeksu karnego, obejmują udział małoletniego,. Art. 4. W ustawie z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. r 256, poz. 2572, z późn. zm. 6) ) w art. 92a po ust. 1 dodaje się ust. 1a i 1b w brzmieniu: 1a. W czasie wypoczynku dzieci i młodzieży zorganizowanego w formach, o których mowa w ust. 1, wychowawcą lub kierownikiem tej formy wypoczynku nie może być osoba karana za umyślne przestępstwo przeciwko życiu i zdrowiu na szkodę małoletniego, przestępstwo przeciwko wolności seksualnej, rozwojowi psychoseksualnemu małoletnich i obyczajności na szkodę małoletnich, przestępstwo 5) 6) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2011 r. r 217, poz i r 230, poz. 1371, z 2012 r. poz. 627, 664, 908, 951 i 1529 oraz z 2013 r. poz. 628, 675 i Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. r 273, poz i r 281, poz. 2781, z 2005 r. r 17, poz. 141, r 94, poz. 788, r 122, poz. 1020, r 131, poz. 1091, r 167, poz i r 249, poz. 2104, z 2006 r. r 144, poz. 1043, r 208, poz i r 227, poz. 1658, z 2007 r. r 42, poz. 273, r 80, poz. 542, r 115, poz. 791, r 120, poz. 818, r 180, poz i r 181, poz. 1292, z 2008 r. r 70, poz. 416, r 145, poz. 917, r 216, poz i r 235, poz. 1618, z 2009 r. r 6, poz. 33, r 31, poz. 206, r 56, poz. 458, r 157, poz i r 219, poz. 1705, z 2010 r. r 44, poz. 250, r 54, poz. 320, r 127, poz. 857 i r 148, poz. 991, z 2011 r. r 106, poz. 622, r 112, poz. 654, r 139, poz. 814, r 149, poz. 887 i r 205, poz. 1206, z 2012 r. poz. 941 i 979 oraz z 2013 r. poz. 87, 827, 1191, 1265 i 1317.

7 6 przeciwko rodzinie i opiece, z wyjątkiem przestępstwa określonego w art. 209 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. r 88, poz. 553, z późn. zm. 7) ), przestępstwo określone w rozdziale 7 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2012 r. poz. 124) albo osoba, wobec której orzeczono zakaz prowadzenia działalności związanej z wychowywaniem, leczeniem, edukacją małoletnich lub opieką nad nimi, lub obowiązek powstrzymywania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania się z określonymi osobami lub zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu. 1b. W celu potwierdzenia warunku, o którym mowa w ust. 1a, kandydat na wychowawcę lub kierownika formy wypoczynku dzieci i młodzieży jest obowiązany przedstawić organizatorowi wypoczynku dzieci i młodzieży informację z Krajowego Rejestru Karnego. Kandydat na wychowawcę lub kierownika formy wypoczynku, który jednocześnie jest zatrudniony na podstawie przepisów, które zawierają warunek niekaralności za przestępstwo popełnione umyślnie, składa w formie pisemnej oświadczenie o niekaralności za przestępstwa, o których mowa w ust. 1a.. Art. 5. W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. r 89, poz. 555, z późn. zm. 8) ) wprowadza się następujące zmiany: 1) w art. 607w pkt 4 otrzymuje brzmienie: 4) przeciwko wolności seksualnej, rozwojowi psychoseksualnemu małoletnich lub obyczajności na szkodę małoletniego, ; 2) w art. 607zm 5 otrzymuje brzmienie: 7) 8) Zmiany wymienionej ustawy zostały podane w odnośniku 3. Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1999 r. r 83, poz. 931, z 2000 r. r 50, poz. 580, r 62, poz. 717, r 73, poz. 852 i r 93, poz. 1027, z 2001 r. r 98, poz i r 106, poz. 1149, z 2002 r. r 74, poz. 676, z 2003 r. r 17, poz. 155, r 111, poz i r 130, poz. 1188, z 2004 r. r 51, poz. 514, r 69, poz. 626, r 93, poz. 889, r 240, poz i r 264, poz. 2641, z 2005 r. r 10, poz. 70, r 48, poz. 461, r 77, poz. 680, r 96, poz. 821, r 141, poz. 1181, r 143, poz. 1203, r 163, poz. 1363, r 169, poz i r 178, poz. 1479, z 2006 r. r 15, poz. 118, r 66, poz. 467, r 95, poz. 659, r 104, poz. 708 i 711, r 141, poz i 1013, r 167, poz i r 226, poz i 1648, z 2007 r. r 20, poz. 116, r 64, poz. 432, r 80, poz. 539, r 89, poz. 589, r 99, poz. 664, r 112, poz. 766, r 123, poz. 849 i r 128, poz. 903, z 2008 r. r 27, poz. 162, r 100, poz. 648, r 107, poz. 686, r 123, poz. 802, r 182, poz. 1133, r 208, poz. 1308, r 214, poz. 1344, r 225, poz. 1485, r 234, poz i r 237, poz. 1651, z 2009 r. r 8, poz. 39, r 20, poz. 104, r 28, poz. 171, r 68, poz. 585, r 85, poz. 716, r 127, poz. 1051, r 144, poz. 1178, r 168, poz. 1323, r 178, poz. 1375, r 190, poz i r 206, poz. 1589, z 2010 r. r 7, poz. 46, r 98, poz. 626, r 106, poz. 669, r 122, poz. 826, r 125, poz. 842, r 182, poz i r 197, poz. 1307, z 2011 r. r 48, poz. 245 i 246, r 53, poz. 273, r 112, poz. 654, r 117, poz. 678, r 142, poz. 829, r 191, poz. 1135, r 217, poz. 1280, r 240, poz. 1430, 1431 i 1438 i r 279, poz. 1645, z 2012 r. poz. 886, 1091, 1101, 1327, 1426, 1447 i 1529 oraz z 2013 r. poz. 480, 765, 849, 1247, 1262 i 1282.

8 7 5. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, wzór zaświadczenia, o którym mowa w 2, mając na uwadze konieczność udostępnienia państwu wydania orzeczenia wszelkich niezbędnych informacji umożliwiających podjęcie prawidłowej decyzji.. Art. 6. W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. r 90, poz. 557, z późn. zm. 9) ) w art otrzymuje brzmienie: 6. Minister właściwy do spraw zdrowia w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, wykaz zakładów zamkniętych przeznaczonych do wykonywania środków zabezpieczających orzeczonych wobec skazanych za przestępstwa skierowane przeciwko wolności seksualnej lub rozwojowi psychoseksualnemu małoletnich, a także ich pojemność i sposób zabezpieczenia oraz tryb i przypadki wystąpienia do sądu o zmianę sposobu wykonywania środka zabezpieczającego, o którym mowa w art. 95a Kodeksu karnego, mając na uwadze w szczególności poddanie sprawcy umieszczonego w zamkniętym zakładzie właściwemu leczeniu lub terapii, przeciwdziałanie zachowaniom sprawcy zagrażającym życiu i zdrowiu innych osób lub powodującym niszczenie przedmiotów znacznej wartości oraz zapobieżenie samowolnemu oddaleniu się sprawcy stwarzającego zagrożenie poza zakładem.. Art. 7. W ustawie z dnia 24 maja 2000 r. o Krajowym Rejestrze Karnym (Dz. U. z 2012 r. poz. 654, z późn. zm. 10) ) wprowadza się następujące zmiany: 1) w art. 12 w ust. 1 pkt 5a otrzymuje brzmienie: 5a) informację, że pokrzywdzonym był małoletni poniżej 15 lat w przypadku skazania za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej, rozwojowi psychoseksualnemu małoletnich i obyczajności na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania; ; 9) 10) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1997 r. r 160, poz. 1083, z 1999 r. r 83, poz. 931, z 2000 r. r 60, poz. 701 i r 120, poz. 1268, z 2001 r. r 98, poz i r 111, poz. 1194, z 2002 r. r 74, poz. 676 i r 200, poz. 1679, z 2003 r. r 111, poz. 1061, r 142, poz i r 179, poz. 1750, z 2004 r. r 93, poz. 889, r 210, poz. 2135, r 240, poz. 2405, r 243, poz i r 273, poz. 2703, z 2005 r. r 163, poz i r 178, poz. 1479, z 2006 r. r 104, poz. 708 i r 226, poz. 1648, z 2007 r. r 123, poz. 849, z 2008 r. r 96, poz. 620 i r 214, poz. 1344, z 2009 r. r 8, poz. 39, r 22, poz. 119, r 62, poz. 504, r 98, poz. 817, r 108, poz. 911, r 115, poz. 963, r 190, poz. 1475, r 201, poz i r 206, poz. 1589, z 2010 r. r 34, poz. 191, r 40, poz. 227, r 125, poz. 842 i r 182, poz. 1228, z 2011 r. r 39, poz. 201 i 202, r 112, poz. 654, r 129, poz. 734, r 185, poz. 1092, r 217, poz i r 240, poz. 1431, z 2012 r. poz. 908 oraz z 2013 r. poz. 628 i Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2012 r. poz

9 8 2) w art. 14a ust. 2 otrzymuje brzmienie: 2. Przepis ust. 1 nie dotyczy danych o skazaniach za przestępstwa przeciwko wolności seksualnej, rozwojowi psychoseksualnemu małoletnich i obyczajności, jeżeli pokrzywdzonym był małoletni.. Art. 8. W ustawie z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2012 r. poz. 1265, z późn. zm. 11) ) w art. 6 w ust. 1 w pkt 2 lit. b otrzymuje brzmienie: b) nie byli skazani za przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu oraz przeciwko wolności seksualnej, rozwojowi psychoseksualnemu małoletnich oraz obyczajności, a ponadto nie wydano im prawomocnego orzeczenia zakazującego wykonywania zawodu kierowcy,. Art. 9. W ustawie z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary (Dz. U. z 2012 r. poz. 768, z późn. zm. 12) ) w art. 16 w ust. 1 pkt 7 otrzymuje brzmienie: 7) przeciwko wolności seksualnej, rozwojowi psychoseksualnemu małoletnich oraz obyczajności, określone w art. 199, art b i art Kodeksu karnego;. Art. 10. W ustawie z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. r 30, poz. 151, z późn. zm. 13) ) wprowadza się następujące zmiany: 1) w art. 33 w ust. 1 w pkt 8 lit. f otrzymuje brzmienie: f) przestępstwo przeciwko wolności seksualnej, rozwojowi psychoseksualnemu małoletnich i obyczajności; ; 2) w art. 58 w ust. 1 w pkt 9 lit. f otrzymuje brzmienie: f) przestępstwo przeciwko wolności seksualnej, rozwojowi psychoseksualnemu małoletnich i obyczajności; ; 3) w art. 117 w ust. 2 w pkt 5 lit. f otrzymuje brzmienie: f) przestępstwo przeciwko wolności seksualnej, rozwojowi psychoseksualnemu małoletnich i obyczajności;. 11) 12) 13) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2013 r. poz. 21, 567, 628, 829 i 914. Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2012 r. poz. 769 i 1193 oraz z 2013 r. poz i Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2011 r. r 92, poz. 530, r 106, poz. 622, r 205, poz. 1210, r 227, poz i r 244, poz. 1454, z 2012 r. poz. 113 oraz z 2013 r. poz. 82, 657, 700 i 829.

10 9 Art. 11. Dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. 607zm 5 ustawy zmienianej w art. 5 oraz art ustawy zmienianej w art. 6 zachowują moc do dnia wejścia w życie nowych przepisów wykonawczych wydanych na podstawie art. 607zm 5 ustawy zmienianej w art. 5 oraz art ustawy zmienianej w art. 6, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy. Art. 12. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. 18/11-kt

11 UZASADIEIE I. Cele projektu Projektowana ustawa ma na celu: 1) implementację dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/93/UE w sprawie zwalczania niegodziwego traktowania w celach seksualnych i wykorzystywania seksualnego dzieci oraz pornografii dziecięcej, zastępującej decyzję ramową Rady 2004/68/WSiSW, 2) doprowadzenie do zgodności polskich regulacji karno-prawnych z postanowieniami Konwencji Rady Europy o ochronie dzieci przed seksualnym wykorzystywaniem i niegodziwym traktowaniem w celach seksualnych oraz, w zakresie dotyczącym zwalczania przestępstw związanych z pornografią dziecięcą, Konwencji Rady Europy o cyberprzestępczości, 3) uporządkowanie uregulowań rozdziału XXV k.k. przez zmianę systematyki jego przepisów oraz trafniejszy, mniej kazuistyczny opis znamion niektórych przestępstw. Zmiany w części ogólnej k.k., k.p.k. oraz ustawach szczególnych mają charakter wynikowy i są związane wyłącznie z dostosowaniem odnośnych przepisów do nowego brzmienia tytułu rozdziału XXV k.k. II. Zmiany w Kodeksie karnym mające na celu implementację ww. dyrektywy (art. 1 pkt 7, 8, pkt 9 lit. b i pkt 10 lit. d i e) Seksualne wykorzystywanie małoletnich, zwłaszcza pornografia i prostytucja dziecięca, nabiera cech przestępczości globalnej i zorganizowanej. Przestępczość ta wpływa w sposób głęboko destrukcyjny na zdrowie dziecka i jego rozwój psychofizyczny oraz społeczny. Zapobieganie temu zjawisku wymaga prowadzenia efektywnej polityki kryminalnej oraz uzgodnienia wspólnych standardów międzynarodowych. Projektowane zmiany w rozdziale XXV Kodeksu karnego mają na celu dostosowanie polskich przepisów do regulacji zawartych w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/93/UE w sprawie zwalczania niegodziwego traktowania w celach seksualnych i wykorzystywania seksualnego dzieci oraz pornografii dziecięcej, zastępującej decyzję ramową Rady 2004/68/WSiSW (Dz. Urz. UE L 335 z , str. 1 oraz L 18 z , str. 7, dalej: Dyrektywa) oraz podpisanej przez Polskę dnia

12 25 października 2007 r. Konwencji Rady Europy o ochronie dzieci przed seksualnym wykorzystywaniem i niegodziwym traktowaniem w celach seksualnych (dalej: Konwencja z Lanzarote), jak również, w zakresie dotyczącym zwalczania przestępstw związanych z pornografią dziecięcą, podpisanej przez Polskę dnia 23 listopada 2001 r. Konwencji Rady Europy o cyberprzestępczości. Zawarte w projekcie propozycje stanowią kontynuację działań służących pełnej implementacji Dyrektywy do polskiego porządku prawnego. Proponowane rozwiązania uzupełniają między innymi regulacje zawarte w ustawie z dnia 13 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy Kodeks karny oraz ustawy Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2013 r. poz. 849), dotyczące pozycji procesowej małoletnich pokrzywdzonych przestępstwami o charakterze seksualnym. Termin wdrożenia Dyrektywy do prawa krajowego upływa dnia 18 grudnia 2013 r. 1. Obecny stan prawny Przepisy zawarte w rozdziale XXV Kodeksu karnego stanowią podstawę penalizacji większości czynów skierowanych przeciwko wolności seksualnej, rozwojowi małoletnich i obyczajności objętych postanowieniami prawa UE i instrumentów międzynarodowych. Wynika to z faktu dostosowania ustawodawstwa polskiego do decyzji ramowej Rady 2004/68/WSiSW z dnia 22 grudnia 2003 r. o zwalczaniu seksualnego wykorzystywania dzieci i pornografii dziecięcej (Dz. Urz. UE L 013 z , str. 44). W aktualnym stanie prawnym ogólną ochronę przed naruszeniami sfery wolności seksualnej zapewniają art. 197, art. 198, art i 2, art. 200 i art. 203 k.k. W odniesieniu do wskazanych powyżej przestępstw wiek ofiary może mieć wpływ na zaistnienie kwalifikowanej postaci przestępstwa lub na wysokość wymierzonej sprawcy kary. Z kolei ochrona obyczajności seksualnej i rozwoju psychoseksualnego małoletnich zapewniana jest przez art , art. 200a 202 i art Również w odniesieniu do tej grupy przestępstw wiek ofiary, a w odniesieniu do czynów z zakresu pornografii wiek uczestniczącego małoletniego, ma wpływ na karno-prawną ocenę czynu. Jednak niektóre spośród negatywnych zachowań, w szczególności z zakresu pornografii i prostytucji dziecięcej, znajdują się poza regulacją kodeksową. Podstawową kwestią, w której polskie prawo karne odbiega od regulacji zawartych w Dyrektywie i wskazanych konwencjach, jest wiek osoby małoletniej, o której mowa w art i 4a k.k. 2

13 ależy zauważyć, iż w obydwu wskazanych powyżej grupach przestępstw granica wieku nie została wyznaczona w sposób jednolity. Przyjęte rozwiązania statuują odmienne gwarancje w odniesieniu do małoletnich, a odmienne, dalej idące w odniesieniu do małoletnich poniżej 15 lat. Rozwiązanie takie należy uznać, co do zasady, za celowe, jednakże w odniesieniu do niektórych przestępstw poziom ochrony małoletnich wynikający z rozwiązań krajowych nie odpowiada wymogom stawianym przez Dyrektywę. Dotyczy to postanowień art i 4a w tym zakresie Dyrektywa ustanawia granicę wieku na 18 lat. Aktualnie obowiązujące przepisy Kodeksu karnego nie penalizują również czynów takich jak udział w przedstawieniach pornograficznym z udziałem małoletnich, które bez wątpienia mają wysoce negatywny wpływ na ich rozwój psychoseksualny. W tym zakresie konieczne jest uzupełnienie regulacji krajowych. ależy zastrzec, iż postanowienia Dyrektywy oraz Konwencji z Lanzarote nie przewidują harmonizacji tzw. wieku przyzwolenia dla obcowania płciowego. W tym zakresie państwom pozostawiona została swoboda regulacji. 2. Zmiana tytułu rozdziału XXV k.k. (art. 1 pkt 7) Z uwagi na fakt, że aktualny tytuł rozdziału XXV Kodeksu karnego nie odzwierciedla w istocie wszystkich dóbr objętych ochroną przepisów tego rozdziału, projektodawca zdecydował się na jego uzupełnienie przez wskazanie rozwoju psychoseksualnego małoletnich jako indywidualnego przedmiotu ochrony. Za wyróżnieniem wskazanego dobra przemawia ponadto projektowane rozszerzenie gwarancji dla rozwoju psychoseksualnego małoletnich przez zwalczanie prostytucji i pornografii dziecięcej. Zgodnie ze współczesną wiedzą rozwój psychoseksualny dziecka stanowi proces obejmujący wszystkie zjawiska związane z faktem posiadania płci. Obejmuje on m.in. dążenie do osiągnięcia integracji całej osobowości, kształtowanie się akceptacji własnej płci, kształtowanie się roli płciowej oraz rozwój świadomości ewolucji własnego erotyzmu. ieprawidłowe, społecznie nieakceptowane formy kontaktów z dzieckiem mogą stanowić istotne zagrożenie jego rozwoju psychoseksualnego. Dlatego też w projekcie przewidziano szereg zmian wzmacniających ochronę tego dobra w odniesieniu do wszystkich małoletnich, przy jednoczesnym zachowaniu szczególnej ochrony małoletnich poniżej 15 lat. Wynikiem projektowanej zmiany nazwy rozdziału XXV Kodeksu karnego są zmiany w odwołujących się do niej przepisach ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (art. 2 projektu), ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania 3

14 karnego (art. 5 pkt 1 projektu), ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy (art. 6 projektu), ustawy z dnia 24 maja 2000 r. o Krajowym Rejestrze Karnym (art. 7 projektu), ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (art. 8 projektu), ustawy z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary (art. 9 projektu) oraz ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (art. 10 projektu). 3. Ograniczenie zjawiska prostytucji nieletnich (art. 1 pkt 8) Obcowanie seksualne z małoletnim obecnie jest penalizowane w art k.k. w odniesieniu do małoletnich poniżej 15 lat oraz w art k.k. w odniesieniu do wszystkich małoletnich. Dyrektywa wymaga od państw członkowskich wprowadzenia karalności korzystania z prostytucji dziecięcej (art. 4 ust. 7 Dyrektywy, jak również art. 19 ust. 1 lit. c Konwencji z Lanzarote). W obecnym stanie prawnym istnieją wątpliwości co do pełnego zakresu penalizacji wskazanego powyżej czynu przez prawo. Art k.k. penalizuje zachowania na tle seksualnym wobec małoletniego (m.in. w zamian za korzyść majątkową lub osobistą, lub ich obietnicę) będące jednakże wynikiem wyłącznej inicjatywy innej osoby niż małoletni. Przepis ten posługuje się bowiem znamieniem doprowadza, co zgodnie z wykładnią tego określenia stosowaną w komentarzach i orzecznictwie Sądu ajwyższego oznacza, że penalizacją nie są objęte sytuacje, gdy propozycja kontaktów seksualnych wychodzi od małoletniego (zob. postanowienie Sądu ajwyższego z dnia 2 czerwca 2010 r., V K.K. 369/09, OSKW 2010, nr 9, poz. 80, Biul. S 2010, nr 8, poz. 12). Zarówno Dyrektywa, jak i Konwencja z Lanzarote nie uzależniają jednak odpowiedzialności karnej od tego, z czyjej inicjatywy doszło do takiego zachowania. Z uwagi na powyższe wątpliwości, w projekcie ustawy zaproponowano zmianę brzmienia 3 w art. 199 k.k. polegającą na rozszerzeniu znamion czasownikowych, przez uwzględnienie obcowania płciowego obok znamion w postaci dopuszczenia się innych czynności seksualnych i doprowadzenia do wykonania lub poddania się innym czynnościom seksualnym. Przewidziana wysokość sankcji (od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności) odpowiada wskazanym w Dyrektywie minimalnym poziomom górnego zagrożenia ustawowego 4

15 (odpowiednio 5 lat pozbawienia wolności, jeżeli dziecko nie osiągnęło wieku przyzwolenia, oraz 2 lat pozbawienia wolności w pozostałych przypadkach). 4. Ograniczenie zjawiska pornografii dziecięcej (art. 1 pkt 10) W obecnym stanie prawnym zabronione jest publiczne prezentowanie treści pornograficznych, w taki sposób, że może to narzucić ich odbiór osobie, która sobie tego nie życzy (art k.k.). Jednakże w odniesieniu do niektórych treści pornograficznych ustawodawca zdecydował o szerszym określeniu pola penalizacji, obejmując zakresem regulacji karno-prawnej również utrwalanie, sprowadzanie, przechowywanie oraz posiadanie treści pornograficznych m.in. z udziałem małoletnich poniżej 15 lat (art i 4a k.k.). W zakresie wieku osoby małoletniej, o której mowa w art i 4a k.k, polskie prawo karne odbiega obecnie od regulacji wynikających z art. 4 ust. 2 i art. 5 ust. 3 i 6 Dyrektywy oraz konwencji Rady Europy, obejmując ochroną jedynie małoletnich poniżej 15 lat. Wskazane instrumenty międzynarodowe wprowadzają w takim przypadku granicę wieku 18 lat. Dlatego też, z uwagi na zagrożenie, jakie dla zdrowia i rozwoju małoletnich stanowi produkcja pornografii dziecięcej, w projekcie przewidziano podniesienie wieku ochrony dla małoletnich w kontekście produkcji i posiadania pornografii dziecięcej do lat 18. Jednocześnie nie stwierdzono zasadności dokonywania analogicznej zmiany w dotychczasowym 2 art. 202 k.k. (projektowany art k.k.). Przepis ten odnosi się do przedmiotu ochrony (rozwoju psychoseksualnego małoletniego) tożsamego z przedmiotem ochrony norm zawartych w art i projektowanym 3 k.k., gdzie granica 15 lat zostaje zachowana. W tym miejscu należy zwrócić uwagę, iż Dyrektywa (art. 8 ust. 3) dopuszcza, na zasadzie wyjątku, wyłączenie karalności produkcji i posiadania pornografii dziecięcej, w sytuacji gdy treści pornograficzne obejmują udział osób, które osiągnęły wiek przyzwolenia (w Polsce 15 lat), oraz treści te zostały utrwalone i są posiadane za zgodą tych osób wyłącznie do prywatnego użytku (nie w celu rozpowszechniania). Projektodawca zdecydował się nie wprowadzać wprost tego rodzaju wyłączenia do ustawy, gdyż tak kazuistyczne ukształtowanie norm kodeksowych prowadziłoby do osłabienia ich czytelności, a tym samym istotnych problemów w ich stosowaniu (np. opisanie warunków i sposobu wyrażenia zgody, konsekwencji jej cofnięcia). Za niecelowością takiego rozwiązania przemawia również możliwość posłużenia się przy karno-prawnej ocenie konkretnego czynu instytucjami części ogólnej Kodeksu karnego, a w szczególności oceną stopnia społecznej szkodliwości takiego czynu, jak również odwołania się do pozaustawowego kontratypu zgody dysponenta dobrem 5

16 (małoletniego, który osiągnął wiek przyzwolenia), wskazywanego w doktrynie prawa karnego (patrz: K. Szczucki, Rola zgody w strukturze przestępstwa na przykładzie przestępstwa zgwałcenia, w: Czasopismo Prawa Karnego i auk Penalnych, 2011 z. 1). W zaproponowanym w projekcie brzmieniu 4a art. 202 k.k. zastąpiono znamię czasownikowe sprowadza określeniem uzyskuje, gdyż trafniej oddaje ono rodzaj czynności wykonywanych np. w ramach uzyskiwania dostępu do treści pornograficznych za pośrednictwem systemów teleinformatycznych. W takich przypadkach często nie dochodzi bowiem do przeniesienia i utrwalenia na komputerze sprawcy treści pornograficznych z udziałem małoletniego, ale są one jedynie udostępniane sprawcy do obejrzenia na zasadzie transmisji obrazu i dźwięku. Zmiana proponowana w art k.k., polegająca na zwiększeniu wymiaru kary z obowiązującego przedziału 6 miesięcy do lat 8 na przedział 2 lat do lat 12, jest konsekwencją zmiany w art k.k. Obydwa przepisy obejmują utrwalanie treści pornograficznych z udziałem małoletnich do lat 18, przy czym działanie sprawcy opisane w art k.k. cechuje dodatkowo zamiar w postaci rozpowszechniania. Czyn polegający na utrwalaniu materiału pornograficznego w celu jego rozpowszechniania, którego skutkiem może być następnie udostępnienie go w Internecie, powinien, z uwagi na znaczną społeczną szkodliwość, zasługiwać na wyższy wymiar kary w porównaniu do utrwalania takich materiałów na swój wyłączny użytek, o którym mowa w art k.k., gdzie zagrożenie karą wynosi od roku do lat 10. Projektowany art c k.k. wymierzony jest przeciwko uczestnikom prezentacji pornograficznych z udziałem małoletniego. Przewiduje on kryminalizację bezpośredniego uczestnictwa w tego rodzaju widowiskach, realizując w tym zakresie wymóg wynikający z art. 4 ust. 4 Dyrektywy oraz art. 21 ust. 1 lit. c Konwencji z Lanzarote. Zaproponowane w nowym 4c w art. 202 k.k. sankcje zostały określone na poziomie identycznym jak dla przestępstwa produkcji pornografii zawierającej wytworzony lub przetworzony wizerunek małoletniego i odpowiadają wymaganiom Dyrektywy. ależy przy tym zauważyć, iż zakresem proponowanego przepisu objęte będą zarówno czyny polegające na biernym (przyglądanie się), jak i czynnym (prezentowanie) uczestnictwie w prezentacji. Znamię bezpośredniości udziału (w Dyrektywie określone jako świadoma obecność ) wyraża się osobistą obecnością na tego rodzaju widowisku. Poza zakresem penalizacji wyznaczonym przez proponowany przepis znajdować się będzie wykonywanie czynności seksualnych z małoletnim, które kwalifikowane powinno być na podstawie art k.k. 6

17 5. Zmiany w zakresie przedawnienia (art. 1 pkt 5) Projektowana zmiana art k.k. przewiduje poszerzenie zakresu tego przepisu w celu dostosowania do wymogów z art. 15 ust. 2 Dyrektywy oraz art. 33 Konwencji z Lanzarote. W powołanych przepisach Dyrektywa i Konwencja z Lanzarote nakładają na państwa obowiązek przyjęcia koniecznych środków w celu zapewnienia, aby termin przedawnienia dla wszczęcia postępowania w związku z wymienionymi przestępstwami biegł przez wystarczający i współmierny do ciężaru przestępstwa okres od momentu osiągnięcia przez pokrzywdzonego pełnoletności. Dyrektywa i Konwencja z Lanzarote nie wskazują okresów przedawnienia, pozostawiając ich doprecyzowanie ustawodawstwom krajowym. Biorąc pod uwagę, że celem wspomnianych regulacji jest zapewnienie pokrzywdzonemu małoletniemu czasu wystarczającego dla skutecznego, samodzielnego wszczęcia postępowania po uzyskaniu przez niego pełnoletności, projekt przewiduje, że przedawnienie karalności przestępstw określonych w rozdziale XXV nie może nastąpić przed upływem 10 lat od ukończenia przez małoletniego 18 lat. W projekcie zaproponowano również nową redakcję przepisu, co ma na celu zwiększenie jego czytelności i poprawności. ależy bowiem zauważyć, że wbrew aktualnemu brzmieniu przepisu małoletni nie jest pokrzywdzonym w przypadku np. przestępstw z art. 202 k.k. 6. Pozostałe zmiany w Kodeksie karnym (art. 1 pkt 1 4, 6, 9, pkt 10 lit. a c oraz pkt 11) Z uwagi na potrzebę uporządkowania oraz doprecyzowania postanowień rozdziału XXV k.k. w projekcie zaproponowano zmiany polegające na: usystematyzowaniu niektórych przepisów, tak aby zapewnić tożsamość przedmiotu ich ochrony (art. 200 i art. 202 k.k.), rozwinięciu opisu celu działania sprawcy przestępstwa z art kk (dotychczasowy art k.k.) oraz modyfikacji sankcji za przestępstwa z art i 3 oraz art Propozycja dotycząca art k.k. stanowi powtórzenie dotychczasowego brzmienia przepisu art k.k. Powodem przeniesienia wskazanego przepisu do art. 200 k.k. jest potrzeba zachowania spójności przepisów pod kątem jednolitości dobra chronionego prawem. Art oraz dotychczasowy art k.k. mają na celu ochronę rozwoju psychoseksualnego małoletniego poniżej 15 lat. Rozwojowi takiemu zagrażają zarówno kontakty seksualne (objęte zakresem regulacji art k.k.), jak i narażenie małoletniego na odbiór treści pornograficznych (dotychczasowy art k.k.). Z uwagi na przedmiot ochrony wskazanej normy zasadne jest również podwyższenie ustawowego zagrożenia karą 7

18 do 3 lat pozbawienia wolności, przy jednoczesnej rezygnacji z możliwości wymierzenia kary grzywny i kary ograniczenia wolności. Z uwagi na opisaną powyżej zmianę dotychczasowy 2 art. 200 k.k. został oznaczony jako 4. Jednocześnie w przepisie tym zaproponowano doprecyzowanie opisu znamion czynu zabronionego przez wskazanie, iż celem działania sprawcy jest jego (własne) zaspokojenie seksualne lub zaspokojenie seksualne innej (niż sprawca) osoby. Rozwiązanie to wychodzi naprzeciw wymaganiom sformułowanym w art. 3 ust. 2 Dyrektywy. Dyrektywa posługuje się bowiem pojęciem w celach seksualnych, nie zawężając opisu celu działania jedynie do zaspokojenia seksualnego samego sprawcy. Dlatego też, biorąc pod uwagę efektywność ochrony dobra w postaci rozwoju psychoseksualnego małoletniego poniżej 15 lat, konieczna jest penalizacja prezentowania małoletniemu wykonania czynności seksualnych, również w celu zaspokojenia seksualnego innych osób. Jednocześnie zaproponowano określenie zagrożenia karą za przestępstwo z projektowanego art k.k. na poziomie identycznym z karą przewidzianą za przestępstwo narażenia małoletniego na odbiór treści pornograficznych (projektowany art k.k.) kara do 3 lat pozbawienia wolności. Umożliwi to uniknięcie sygnalizowanych w doktrynie (zob. Mozgawa, komentarz do art. 200 k.k., Lex) wątpliwości dotyczących relacji przedmiotowego przestępstwa do czynu opisanego w dotychczasowym art k.k. (projektowany art k.k.). Z uwagi na odmiennie ukształtowane granice zagrożenia karą (odpowiednio kara od 2 do 12 lat pozbawienia wolności i kara grzywny, kara ograniczenia wolności albo kara pozbawienia wolności do lat 2), przewidziane w projekcie sankcje odpowiadają wymaganiom zawartym w art. 3 ust. 2 i 3 Dyrektywy, która określa minimalną wysokość górnej granicy zagrożenia karą na rok pozbawienia wolności, a w przypadku gdy małoletni jest świadkiem niegodziwego traktowania w celach seksualnych na 2 lata pozbawienia wolności. Zmiana w art k.k. polega na podniesieniu górnej granicy zagrożenia ustawowego dla przestępstwa rozpowszechniania treści pornograficznych. Zmiana ta podyktowana jest potrzebą zapewnienia odpowiedniej gradacji kar przewidzianych w rozdziale XXV k.k. Przyczyni się ona również do lepszej ochrony przed narzucaniem odbioru treści pornograficznych osobom, które tego sobie nie życzą. W projekcie ustawy zaproponowano również podniesienie dolnej granicy zagrożenia ustawowego dla przestępstwa stręczycielstwa i kuplerstwa do 3 miesięcy pozbawienia wolności. Zmiana ta koresponduje z sankcjami przewidzianymi za popełnienie innych 8

19 przestępstw opisanych w rozdziale XXV k.k. i stanowi ich dopełnienie. ależy jednocześnie zauważyć, iż w przypadku gdy osobą nakłanianą do prostytucji lub której ułatwia się uprawienie prostytucji jest małoletni, sprawcy może zostać wymierzona kara od roku do 10 lat pozbawienia wolności (art k.k.). Zmiany w części ogólnej k.k. mają charakter wynikowy i są związane wyłącznie z dostosowaniem odnośnych przepisów do nowego brzmienia tytułu rozdziału XXV k.k. III. Zmiany w ustawie o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary (art. 9) Zaproponowane zmiany w art. 16 ustawy z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary mają charakter wynikowy wobec proponowanych zmian w Kodeksie karnym, w tym zmiany nazwy rozdziału XXV k.k. Umożliwią one pociągnięcie podmiotu zbiorowego do odpowiedzialności również w przypadku, gdy kierująca nim osoba dopuściła się czynu z art. 200a 201 i art , 2 i 4c k.k. Rozwiązanie powyższe stanowi również realizację wymogu zawartego w art. 12 ust. 1 Dyrektywy. IV. Zmiany w ustawie o Policji (art. 3) Zmiany zaproponowane w art. 19 ustawy o Policji mają na celu rozszerzenie możliwości prowadzenia przez Policję skutecznych działań w zakresie zapobiegania, wykrywania, ustalania sprawców, a także uzyskiwania i utrwalania dowodów przestępstw określonych w rozdziale XXV k.k. Możliwość prowadzenia tzw. kontroli operacyjnej została przy tym ograniczona do przestępstw popełnionych na szkodę małoletniego, a w odniesieniu do przestępstw stypizowanych w art. 200 i art. 202 k.k., gdy treści pornograficzne opisane w tych przepisach obejmują udział małoletniego. Zaproponowane rozwiązanie zapewnia tym samym właściwe wyważenie potrzeby zapewnienia skutecznych narzędzi walki z seksualnym wykorzystywaniem dzieci i młodzieży oraz poszanowania sfery praw i wolności obywateli. Rozwiązanie powyższe stanowi również realizację wymogu zawartego w art. 15 ust. 3 i 4 Dyrektywy. V. Zmiany w ustawie o systemie oświaty (art. 4) Zmiana proponowana w art. 92a ustawy o systemie oświaty ma na celu zapewnienie dzieciom i młodzieży korzystającym z różnych form zorganizowanego wypoczynku możliwie 9

20 najbardziej bezpiecznych do tego warunków. Stąd też projektowany ust. 1a tego artykułu przewiduje wymóg niekaralności wychowawcy i kierownika wspomnianych form wypoczynku za określone przestępstwa. Katalog tych przestępstw jest wystarczająco szeroki, aby spełnić oczekiwany cel. Jednocześnie projektowany ust. 1b tego artykułu nakłada na kandydata na wychowawcę lub kierownika formy wypoczynku obowiązek przedłożenia informacji o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego. ałożenie takiego obowiązku na samego zainteresowanego przyczyni się do lepszej ochrony danych osobowych, uniemożliwiając przekazanie ich osobie nieuprawnionej. VI. Zmiany w innych ustawach (art. 2, art. 5 8, art. 10 i art. 11) Zaproponowane w projekcie zmiany w art. 148 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy, art. 607w ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego, art ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy, art. 12 i 14a ustawy z dnia 24 marca 2000 r. o Krajowym Rejestrze Karnym, art. 6 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym oraz art. 33, art. 58 i art. 117 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami mają charakter wynikowy i są związane wyłącznie z dostosowaniem odnośnych przepisów do nowego brzmienia tytułu rozdziału XXV k.k. Zmiana brzmienia art. 607zm 5 k.p.k. (art. 3 pkt 2 projektu) ma na celu usunięcie oczywistej omyłki redakcyjnej. Zawarte w tym przepisie upoważnienie odnosi się do udostępnienia stosownych informacji państwu wydania orzeczenia przez organ wykonujący to orzeczenie, czyli polskiego prokuratora. Określenie państwu wykonania orzeczenia należało zatem zastąpić określeniem państwu wydania orzeczenia. Z uwagi na wskazane powyżej zmiany w Kodeksie postępowania karnego oraz Kodeksie karnym wykonawczym, polegające na zmianie treści upoważnień ustawowych, w art. 11 projektu ustawy przewidziano utrzymanie w mocy obowiązujących rozporządzeń Ministra Sprawiedliwości z dnia 16 stycznia 2013 r. w sprawie określenia wzoru zaświadczenia stosowanego w razie przekazania do państwa członkowskiego Unii Europejskiej informacji o okolicznościach mających wpływ na wykonanie orzeczenia wydanego w celu zapewnienia prawidłowego toku postępowania oraz Ministra Zdrowia z dnia 15 listopada 2010 r. w sprawie wykazu zakładów zamkniętych przeznaczonych do wykonywania środków zabezpieczających orzeczonych wobec skazanych za przestępstwa skierowane przeciwko wolności seksualnej, a także ich pojemności i warunków zabezpieczenia do czasu wydania nowych rozporządzeń, jednak nie dłużej niż przez 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy. 10

21 VII. Termin wejścia ustawy w życie (art. 12) Z uwagi na upływ z dniem 18 grudnia 2013 r. terminu implementacji do polskiego porządku prawnego Dyrektywy, termin wejścia w życie ustawy określono na 14 dzień od dnia jej ogłosznia. Projekt ustawy jest zgodny prawem Unii Europejskiej. Projekt nie zawiera przepisów technicznych, a zatem nie podlega notyfikacji zgodnie z trybem przewidzianym w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. r 239, poz. 2039, z późn. zm.). Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. r 169, poz. 1414, z późn. zm.) projekt ustawy został udostępniony w Biuletynie Informacji Publicznej na stronach internetowych Ministerstwa Sprawiedliwości i Rządowego Centrum Legislacji. Zgłoszenie zainteresowania pracami nad projektem złożyła Fundacja Dzieci iczyje z siedzibą w Warszawie. 11

22 OCEA SKUTKÓW REGULACJI 1. Ocena skutków prawnych Poza zmianami przewidzianymi w projekcie, ustawa nie wywołuje innych skutków prawnych. Zestawiając proponowane działania prawodawcze z rozwiązaniami obowiązującymi w innych państwach członkowskich UE, należy odnotować, że proces legislacyjny znajduje się tam obecnie w toku. Z informacji uzyskanych od państw członkowskich UE w trakcie spotkania organizowanego przez Komisję Europejską w grudniu 2012 r. wynika, iż obowiązujące przepisy w większości państw w znacznej mierze są zgodne z Dyrektywą. W pewnych przypadkach w celu zapewnienia pełnej implementacji niezbędne są dodatkowo zmiany w celu ujęcia nowych przestępstw (m.in. grooming, uzyskiwanie dostępu do pornografii dziecięcej), stosowania zakazów wykonywania działalności związanej z kontaktami z dziećmi czy udzielania wsparcia dla pokrzywdzonych. Część państw członkowskich UE (Austria, Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Dania, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Litwa, Luksemburg, Malta, Portugalia, Rumunia, Szwecja, Włochy) jest również stroną Konwencji Rady Europy o ochronie dzieci przed seksualnym wykorzystywaniem i niegodziwym traktowaniem w celach seksualnych, podpisanej w dniu 25 października 2007 r. Ustawodawstwo tych państw powinno być zatem już obecnie zgodne z wymogami Konwencji, a tym samym również z wymogami wynikającymi z Dyrektywy w zakresie objętym niniejszym projektem i dotyczącym w szczególności wieku ochrony małoletnich w odniesieniu do przestępstw związanych z pornografią dziecięcą (18 lat), penalizacji oglądania przedstawień pornograficznych z udziałem małoletnich, korzystania z usług seksualnych świadczonych przez małoletnich trudniących się prostytucją, wydłużenia okresu przedawnienia karalności przestępstw seksualnych popełnionych wobec małoletnich. 12

23 2. Ocena skutków społecznych Seksualne wykorzystywanie małoletnich, zwłaszcza pornografia i prostytucja dziecięca, nabiera cech przestępczości globalnej i zorganizowanej. Przestępczość ta nie omija również Polski. Mimo względnie stałej liczby spraw wszczynanych w związku z ujawnieniem przestępstw z rozdziału XXV k.k. znacząco wzrosła liczba nieletnich pokrzywdzonych tymi przestępstwami. Tendencję tę obrazują policyjne dane, dotyczące liczby małoletnich pokrzywdzonych przestępstwami z art. 200, art a w latach oaz dane o ogólnej liczbie małoletnich pokrzywdzonych przestępstwami o charakterze seksualnym w lata Rok Art. 200 Art Art Art i 4a Źródło: informacje statystyczne Komendy Głównej Policji Rok Małoletni pokrzywdzeni przestępstwami o charakterze seksualnym w tym pokrzywdzeni przestępstwem z art. 200 k.k Źródło: informacje statystyczne Komendy Głównej Policji 13