Barbara Kowalczyk Jacek Kowalczyk Alina Karczewska. Pracownik socjalny w perspektywie zarządzającego procesem zmiany
|
|
- Paweł Stachowiak
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 4 Barbara Kowalczyk Jacek Kowalczyk Alina Karczewska Pracownik socjalny w perspektywie zarządzającego procesem zmiany
2 Nowa Praca Socjalna Barbara Kowalczyk Jacek Kowalczyk Alina Karczewska Pracownik socjalny w perspektywie zarządzającego procesem zmiany Wykorzystanie teorii zarządzania do rozwoju kompetencji pracownika socjalnego Warszawa 2014
3 Autorzy: Barbara Kowalczyk Jacek Kowalczyk Alina Karczewska Korekta językowa: Barbara Jaworska Wydawca: Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich Aleje Jerozolimskie 65/ Warszawa Tel.: Fax: Opracowanie merytoryczne, druk i dystrybucja serii publikacji na zlecenie CRZL: WYG International Sp. z o.o. ISBN (seria) (4) Skład: AgrafKa Sp. z o.o. Publikacja bezpłatna Nakład: 3000 egzemplarzy Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
4 Słowo wstępne Oddajemy do rąk Czytelników serię publikacji będących efektem pracy ekspertów i specjalistów z zakresu polityki społecznej, w szczególności pomocy społecznej. Celem niniejszej serii było przybliżenie najważniejszego dorobku teoretycznego i praktycznego państw Europy Zachodniej i USA w zakresie nowatorskich koncepcji i metod prowadzenia pracy socjalnej. Chodziło o przybliżenie nie tylko rozwiązań i teorii zupełnie nowych także w tamtych krajach, ale także i takich, które już zdążyły okrzepnąć i były poddawane wielostronnym ocenom, choć w naszym kraju wiele z nich wciąż pozostaje nieznanymi lub niedocenianymi. Część publikacji dotyczy nowych rozwiązań, co prawda już funkcjonujących w naszych realiach, jednak często realizowanych jedynie w ramach pojedynczych projektów, wartych jednak szerszego upowszechniania, adoptowania i testowania w polskich warunkach. Przykładem może tu być chociażby tworzenie sieci franszyzy społecznej czy asystentury dostępnej w różnych sferach życia osób z niepełnosprawnością. Adresatami opracowań są przede wszystkim praktycy, działający w jednostkach pomocy społecznej i realizujący jej ustawowe cele. Szczególnie ważnymi odbiorcami są pracownicy socjalni, których chcemy wyposażyć w nowe informacje oraz dostarczyć im wiedzy, która może zaowocować nowymi przedsięwzięciami, podejmowanymi przez nich w społecznościach lokalnych. Pracownicy socjalni w naszym kraju są bowiem grupą zawodową, której powierzono w ostatnich latach wiele zadań z zakresu pomocy społecznej, nie zawsze jednak wyposażając ich w odpowiednie i niezbędne do ich realizacji instrumenty. Najważniejszym zadaniem pracowników socjalnych jest wsparcie słabszych grup społecznych w pokonywaniu ich problemów: w wychodzeniu z ubóstwa, izolacji społecznej i nieporadności życiowej. Od sposobu zdefiniowania problemu, z którym boryka się człowiek adresat przedsięwzięć podejmowanych w sferze pracy socjalnej, przyjętej wobec niego postawy (paternalistycznej bądź partnerskiej), dostrzegania całego kontekstu sytuacyjnego, często wiele zależy. Pracownik socjalny może w swojej pracy pełnić wiele ról - być coachem, doradcą, brokerem, pośrednikiem, mediatorem, negocjatorem bądź inicjatorem aktywności lokalnej. Aby unikać zrutynizowanego działania i jednocześnie zwiększać kompetencje zawodowe pracowników socjalnych potrzebna jest szeroka wiedza w zakresie różnorodności metod ich pracy, obowiązujących standardów, znaczenia tworzenia sieci wsparcia koleżeńskiego, eksperckiego, superwizyjnego - zarówno nieformalnego, jak i ujętego w zasady współpracy, które można i należy wypracowywać lokalnie, także z reprezentantami innych instytucji. W jaki sposób pracownicy instytucji pomocy społecznej mogą zatem towarzyszyć swoim klientom, beneficjentom, podopiecznym? Jak mogą wspomagać proces ich powrotu 3
5 Pracownik socjalny w perspektywie zarządzającego procesem zmiany do życia w rodzinie i społeczeństwie, nauczyć dbania o istotne relacje międzyludzkie, odpowiedzialności za własny los, pokonywania lęków związanych z podejmowaniem nowych zobowiązań, wskazywać drogi wyjścia z sytuacji kryzysowych? Która z ról, w danym czasie, będzie najodpowiedniejsza w tym konkretnym, indywidualnym przypadku? Ufamy, że na te i wiele innych pytań, pracownicy znajdą odpowiedzi w przekazanych im publikacjach. W polityce społecznej, w tym pomocy społecznej, coraz częściej zwraca się uwagę na efektywność i racjonalność podejmowanych działań. Zawsze zbyt mała ilość dostępnych środków finansowych w stosunku do zwiększającej się wciąż skali potrzeb, wymusza szukanie i podejmowanie prób implementowania na grunt społeczny rozwiązań wcześniej kojarzonych głównie z biznesem, pochodzących z teorii zarządzania. Od pracownika socjalnego wymaga się umiejętności menadżerskich, jego zadaniem jest zarządzanie przypadkiem, generowanie zmiany. Wymaga się od niego znajomości instrumentów nowego zarządzania publicznego oraz rozumienia uwarunkowań decydujących o skuteczności ich stosowania, prowadzących do wpisywania się na trwałe w pejzaż lokalnych partnerstw publiczno prywatnych. Opublikowane opracowania mogą być wreszcie użytecznym narzędziem dla innych aktorów polityki społecznej: polityków wyznaczających jej instytucjonalne ramy, naukowców i badaczy spierających się o zasadność przyjmowania za obowiązujące takich, a nie innych paradygmatów, wyznaczających cele i sposoby ich realizacji, a także samych uczestników życia społecznego. Nie chodzi o to, aby działać na rzecz osób i grupy, czy wobec jakichś problemów, lecz z osobami i grupami, będącymi często niewykorzystanym potencjałem dla samych siebie i swoich środowisk. Przedstawiana Państwu Nowa Praca Socjalna ma szansę stać się źródłem inspiracji dla przedstawicieli wielu środowisk zaangażowanych w realizację zadań z zakresu pomocy społecznej. Zachęcam do lektury. dr hab. Olga Kowalczyk prof. UE Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu 4
6 Od Rady Redakcyjnej Przedstawiamy Państwu ważną serię wydawniczą, która została zatytułowana jako Nowa Praca Socjalna wskazując na jej innowacyjny, często nowatorski charakter. Seria składa się z trzydziestu publikacji dwudziestu przygotowanych przez wybitnych polskich ekspertów i praktyków, zajmujących się zagadnieniami pomocy społecznej i pracy socjalnej oraz dziesięciu, które zostały przetłumaczone z języka angielskiego i ukazują aktualny dyskurs międzynarodowy w omawianej problematyce. Celem serii poświęconej nowym zagadnieniom lokalnej polityki społecznej, szczególnie w aspekcie systemu pomocy społecznej i pracy socjalnej, jest popularyzacja w Polsce nowych metod i instrumentów wsparcia społecznego oraz ukazanie aktualnych zagadnień instytucjonalno-organizacyjnych oraz prawnych, które kształtują ramy dla działań pracownika socjalnego i środowiskowego. Treść publikacji niewątpliwie wzbogaca istniejący w Polsce dorobek intelektualny, zarówno naukowy jak i praktyczny, który musi być jednak stale uzupełniany przez nowości płynące z naszych doświadczeń 25 lat transformacji, ale także z rozwiązań, które sprawdziły się w krajach o rozwiniętych systemach zabezpieczenia społecznego. Aby właściwie ocenić w jakim miejscu rozwoju pracy socjalnej, czy szerzej pomocy społecznej, jesteśmy w Polsce, musimy mieć punkty odniesienia w innych państwach, które funkcjonują w różnych modelach polityki społecznej. Wybór publikacji do druku miał charakter otwartego konkursu, do którego przystępowali eksperci z różnych środowisk akademickich oraz instytucji praktyki społecznej. Dziesięcioosobowa Rada Redakcyjna, składająca się z przedstawicieli nauki oraz instytucji pomocy społecznej, podczas swych posiedzeń oceniała merytoryczne uzasadnienie i cel pracy, strukturę książki oraz jej metodologię z bibliografią. Ważnym aspektem wyboru opracowań do publikacji była ich innowacyjność i nowatorskie podejście, chociaż nie oznacza to, że wszystkie książki prezentują tylko i wyłącznie nowe podejście do zagadnień pracy socjalnej. Siłą wsparcia społecznego jest także istniejąca tradycja i dorobek, który także docenialiśmy łącząc to co wartościowe z przeszłości z tym co konieczne w przyszłości. Daje się to szczególnie zauważyć w niektórych publikacjach, które wskazują na istniejący współcześnie renesans sprawdzonych idei, rozwiązań i metod. Wszystkie publikacje wydane w ramach serii były recenzowane przez trzech niezależnych ekspertów specjalistów z zakresu polityki społecznej, pomocy społecznej i/lub pracy socjalnej. Recenzenci byli wybrani przez Radę Redakcyjną w procedurze konkursowej 5
7 Pracownik socjalny w perspektywie zarządzającego procesem zmiany są to wybitni specjaliści z obszarów: nauki i praktyki, najczęściej dobrze znani w środowisku polityków społecznych. Nierzadko recenzje były bardzo wnikliwe i krytyczne, co skutkowało koniecznością dokonywania uzupełnień i poprawek. Kilka publikacji po recenzjach Rada Redakcyjna odrzuciła. Wydaje się, że istotną wartością całej serii jest to, że z jednej strony ukazuje ona teoretyczne i praktyczne wątki pracy socjalnej z konkretnym typem klienta lub społecznością lokalną; a z drugiej, że prezentuje szersze powiązania pracy socjalnej z takimi zagadnieniami jak przedsiębiorczość społeczna, nowe zarządzanie publiczne i governance czy wreszcie ukazuje swe silne związki z koncepcją empowerment. Ukazanie międzynarodowych doświadczeń w realizacji pracy socjalnej jest dodatkowym ładunkiem intelektualnym, który poszerza naszą wiedzę o rozwiązaniach w innych welfare states. Jako Rada Redakcyjna zachęcamy wszystkich pracowników systemu pomocy społecznej, w tym pracowników socjalnych, działaczy społecznych oraz decydentów do zapoznania się z treścią rekomendowanych przez nas i opublikowanych publikacji. Mamy nadzieję, że znajdziecie Państwo w części z nich inspirujące wątki teoretyczne i praktyczne, które przydadzą się Państwu w życiu zawodowym. Życzymy miłej lektury! dr hab. Mirosław Grewiński prof. WSP Przewodniczący Rady Redakcyjnej 6
8 Rada Redakcyjna dr hab. Mirosław Grewiński, prof. WSP - Przewodniczący Rady Redakcyjnej - Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Janusza Korczaka w Warszawie dr Ewa Flaszyńska - Dyrektor Ośrodka Pomocy Społecznej Dzielnicy Bielany m. st. Warszawy mgr Hanna Gumińska - Starszy Specjalista Pracy Socjalnej, Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Słupsku dr hab. Jolanta Grotowska-Leder, prof. UŁ - Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny Uniwersytet Łódzki mgr Barbara Kamińska-Skowronek - Kierownik Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Tyszowcach prof. zw. dr hab. Janusz Kirenko - Wydział Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie mgr Danuta Koczkodaj - Starszy Specjalista Pracy Socjalnej, Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Słupsku mgr Krzysztof Kratofil - Starszy Specjalista Pracy Socjalnej, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Tarnowskich Górach dr hab. Jerzy Krzyszkowski, prof. UŁ - Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny Uniwersytet Łódzki dr Anna Zasada-Chorab Anna - Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Janusza Korczaka Warszawa oddział Katowice i Kolegium Pracowników Służb Społecznych Czeladź Zespół Projektu Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich: dr Adam Krzyżanowski - Kierownik Projektu mgr Andrzej Bogdański - Sekretarz Projektu Dominika Szeląg - Ekspert ds. e-learningu Zespół realizacyjny WYG International Sp. z o.o.: mgr inż. Ewa Płodzień-Pałasz - Kierownik Projektu dr Monika Miedzik - Ekspert merytoryczny dr Jarosław Pichla - Ekspert merytoryczny 7
9 Nota o Autorach: Barbara Kowalczyk - doktor fizyki (1980 rok), ( ) dyrektor MOPS w Katowicach, ( ) doradca dla OPS i PCPR w ROPS w Katowicach. Długoletnie doświadczenie dydaktyczne, ( ) wykładowca w Policealnej Szkole Pracowników Socjalnych w Katowicach oraz od 1999 do chwili obecnej wykładowca na Uniwersytecie Śląskim, w Studium Pracy Socjalnej. Szkoleniowiec z zakresu pomocy społecznej i pracy socjalnej we współpracy z ROPS w Krakowie ( ) i Kielcach ( ), ekspert, szkoleniowiec w projekcie Tworzenie i rozwijanie standardów usług pomocy i integracji społecznej ( ). Członek Rady Pomocy Społecznej przy Ministrze Pracy i Polityki Społecznej ( ). W 1995 indywidualna nagroda Ministra Pracy i Polityki Społecznej za opracowanie i wdrożenie Modelu Ośrodka Pomocy Społecznej w Dużym Mieście, w 2005 wyróżnienie za wybitne, nowatorskie rozwiązania w dziedzinie realizowanych form pracy socjalnej w MOPS Katowice. Stały współpracownik czasopisma Problemy Społeczne (od 2012 do chwili obecnej). Obszar zainteresowań badawczych to: organizacja pomocy społecznej, systemy wsparcia dla różnych grup docelowych, praca socjalna, ekonomia społeczna, liczne publikacje o charakterze badawczo-praktycznym, w ostatnich latach najważniejsze z nich dotyczyły systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, systemu wsparcia rodzin z dziećmi, związków ekonomii społecznej z pracą socjalną i aktywną pomocą społeczną oraz dylematów pojawiających się w praktykowaniu pracy socjalnej. Jacek Kowalczyk - w pomocy społecznej od 1996 r.; od 1999 r. zastępca dyrektora w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Krakowie. Od 2008 Zastępca Przewodniczącego Stowarzyszenia Samorządowych Ośrodków Pomocy Społecznej FORUM. Ekspert zadania 2, projektu systemowego Tworzenie i rozwijanie standardów usług pomocy i integracji społecznej, realizowanego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Od 13 lat prowadzi szkolenia i seminaria dla pracowników administracji samorządowej w tym pomocy społecznej, oraz zajęcia dydaktyczne m.in. dla Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie (w tym w ramach studiów dziennych, zaocznych i podyplomowych), dla Uniwersytetu Jagiellońskiego, Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Krakowie, Wspólnoty Roboczej Związków Organizacji Socjalnych, Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej (Oddziały Katowice i Kraków), Instytutu Doradztwa Regionalnego i Europejskiego w Krakowie, 8
10 Lubuskiego Centrum Edukacji Samorządowej i Specjalistycznej w Gorzowie, Centrum Edukacji Samorządowej i Specjalistycznej w Koszalinie, Firmy Grupa Ergo z Wrocławia, Wojewódzkiego Ośrodka Doskonalenia Kadr Administracji Publicznej w Kielcach. Magister prawa i historii na Uniwersytecie Jagiellońskim; studia podyplomowe: organizacja i zarządzanie w pomocy społecznej oraz doradca europejski. Alina Karczewska mgr pracy socjalnej Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie (w tym Program Sokrates-Erasmus w Jonkoping University w Szwecji) (2008 rok), studia podyplomowe Public Relations London School of Public Relations (2010), organizacja pomocy społecznej Uniwersytet Warszawski (2012). Główny specjalista merytoryczny w projekcie Tworzenie i rozwijanie standardów usług pomocy i integracji społecznej, zadanie 2 Działania w zakresie wdrażania standardów pracy socjalnej i funkcjonowania instytucji pomocy i integracji społecznej (2010 do nadal) Długoletnie doświadczenie w pracy w organizacjach pozarządowych (Wspólnota Robocza Związków Organizacji Socjalnych, Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji, Elbląskie Stowarzyszenie Wspierania Inicjatyw Pozarządowych). Recenzenci publikacji: prof. dr hab. Ryszard Bera - Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie dr hab. Barbara Kromolnicka, prof. US Kierownik Katedry Pedagogiki Społecznej Uniwersytetu Szczecińskiego dr Beata Mańkowska - Instytut Psychologii Uniwersytetu Gdańskiego
11
12 Spis treści Słowo wstępne... 3 Od Rady Redakcyjnej... 5 Rada Redakcyjna... 7 Nota o Autorach:... 8 Wstęp Praca socjalna jako profesjonalna działalność Praca socjalna na drodze do profesjonalizacji Praca socjalna jako proces zmiany...21 Zmiana jako istota pracy socjalnej...21 Władza w pracy socjalnej Wartości i zasady w praktyce pracy socjalnej...27 Charakterystyka wartości i zasad w pracy socjalnej...27 Prawo do samostanowienia a granice pracy socjalnej Kompetencje w pracy socjalnej...31 Wiedza...32 Umiejętności...34 Postawa...37 Wartości i zasady w praktyce...39 Postawa a rozwój profesjonalizmu Podsumowanie Pracownik socjalny w pracy socjalnej Relacja pracownik socjalny klient w pracy socjalnej...45 Pracownik socjalny w relacji pomocowej...45 Klient w relacji pomocowej Role zawodowe pracownika socjalnego w pracy socjalnej...56 Obszary praktyki pracy socjalnej...59 Role związane z bezpośrednią pracą socjalną...61 Role związane z zarządzaniem usługami (case menagement) Podobieństwa i różnice pomiędzy pracą socjalną a zarządzaniem w poszukiwaniu nowej perspektywy kompetencji pracownika socjalnego...65 Analogie pomiędzy procesem zmian w pracy socjalnej a procesem zarządzania organizacją...65 Najważniejsze role zarządzającego organizacją w odniesieniu do ról pracownika socjalnego Podsumowanie
13 Pracownik socjalny w perspektywie zarządzającego procesem zmiany 3. Wspomaganie klienta w procesie zmiany Pracownik socjalny w procesie zmiany Modele procesu zmiany...76 Trzyetapowy model Kurta Lewina...76 Transteoretyczny model procesu zmiany...78 Model procesu zmiany w dialogu motywującym...80 Porównanie trójfazowego procesu zmiany do procesu metodycznego Klient w procesie zmian...83 Postawy klienta wobec zmiany...83 Klient wobec faz w procesie zmian Przygotowanie klienta do zmiany faza rozmrożenia...88 Pomoc w dostrzeżeniu potrzeby zmiany...89 Wsparcie w podjęciu decyzji o zmianie, czyli bilans zysków i strat Pomoc w dokonaniu zmiany sytuacji klienta faza zmiany...96 Angażowanie klienta w opracowanie wizji i strategii zmiany Wzmacnianie klienta do działania Utrwalanie zmiany faza zamrożenia Przezwyciężanie oporu wobec zmian Przyczyny oporu klienta Postawy klientów w sytuacji oporu Postrzeganie oporu przez pracownika socjalnego Podsumowanie Motywowanie klienta do zmian Proces motywowania klienta w pracy socjalnej Wprowadzenie do teorii motywacji Teorie treści Potrzeby w teoriach treści Teoria potrzeb Abrahama Maslowa Dwuczynnikowa teoria Herzberga Teoria ERG Alderfera Teorie procesu Teoria oczekiwań Vrooma Teoria wzmocnień Skinnera Teoria społecznego uczenia się Bandury Rodzaje motywacji, środki i narzędzia motywowania zakres zastosowania w pracy socjalnej Rodzaje motywacji Środki motywowania Narzędzia motywowania: kara i nagroda Podsumowanie
14 Spis treści 5. Style i modele zachowania pracownika socjalnego Style i modele zarządzania ludźmi w organizacji Ograniczenia wykorzystania teorii stylów i modeli zarządzania do pracy socjalnej Style zachowania pracownika socjalnego Sposób wpływania pracownika socjalnego na proces decyzyjny klienta - style według Lewina Sposób postrzegania klienta przez pracownika socjalnego - style według Mc Gregora Nastawienia pracownika socjalnego: na zadania czy na relację z klientem - siatka stylów według Blake a i Moutona Sytuacyjne modele zachowania pracownika socjalnego Wymiary: sytuacyjny wpływ pracownika socjalnego i klienta na podejmowanie decyzji - model Tannenbauma i Schmidta Wymiary: poziom profesjonalizmu pracownika socjalnego, struktura problemu klienta - model Fiedlera Wymiary: elastyczna orientacja pracownika socjalnego na zadania lub na relację z klientem, poziom gotowości klienta - model Herseya i Blancharda Podsumowanie Relacja superwizor superwizowany a niektóre aspekty relacji pomocowej w pracy socjalnej Charakterystyka relacji superwizor superwizowany Style budowania relacji pomocowej pracownik socjalny klient Podejście czynnikowe Podejście zadaniowe Postawy obronne przyjmowane przez klientów wobec pracowników socjalnych Gry transakcyjne w relacji pomocowej pracownik socjalny klient Gry stosowane przez klientów Gry stosowane przez pracowników socjalnych Podsumowanie
15
16 Wstęp Praca socjalna jest specyficzną formą działalności (usługą), kierowaną do osób znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej, której zadaniem jest ułatwianie wzajemnego przystosowania jednostek, rodzin, grup do ich środowiska społecznego, oraz rozwijanie poczucia własnej wartości poprzez wykorzystanie możliwości tkwiących w ludziach oraz w zasobach udostępnianych przez społeczności lokalne 1. Praca socjalna jest przede wszystkim zorganizowanym procesem zmiany dotyczącej obszaru relacji między jednostką i jej środowiskiem. Ma określone sposoby i metody działania, jest wykonywana przez profesjonalistów pracowników socjalnych, którzy dysponują określoną wiedzą, umiejętnościami i predyspozycjami. Ich profesjonalizacja przebiega w trzech płaszczyznach: instytucjonalnej, organizacyjnej i indywidualnej i ta ostatnia jest obszarem zainteresowania niniejszej książki. Podstawą indywidualnej płaszczyzny profesjonalizacji są kompetencje, rozumiane przede wszystkim jako wieloaspektowy opis cech pracownika w wymiarze dynamicznym i celowościowym, które tu i teraz pozwalają na osiąganie celów przed pracownikiem socjalnym stawianych. Jednym z najważniejszych składników kompetencji w pracy socjalnej jest postawa nastawiona na ciągły rozwój profesjonalny, poszerzanie, pogłębianie i odtwarzanie wiedzy i umiejętności, warunkująca możliwość spełnienia oczekiwań wobec tego szczególnego pola ludzkiej działalności pracy socjalnej. Praca socjalna jest dziedziną wiedzy i praktyki czerpiącą ze źródeł wielu nauk społecznych: socjologii, pedagogiki społecznej, psychologii i wielu innych. Podstawowym kryterium doboru obszaru wiedzy i praktyki do wykorzystania w praktyce pracy socjalnej oraz w refleksji nad tą praktyką powinna być użyteczność, rozumiana jako element zwiększający szansę na osiąganie celów w pracy socjalnej. Takie kryterium spełniają niektóre dokonania nauki i praktyki zarządzania organizacją. Zarządzanie jest zorganizowanym procesem (zestawem działań) obejmującym poszczególne etapy: planowanie, organizowanie, przewodzenie i kontrolę, w którym do osiągnięcia założonych celów wykorzystuje się zasoby wewnętrzne organizacji oraz zasoby otoczenia a menedżer (zarządzający) to ktoś, kto odpowiada za realizację tego procesu. 2 Tak określony obszar pozwala na wskazanie związków pomiędzy zarządzaniem a pracą socjalną. Praca socjalna to również proces 1 Rezolucja Rady Europy, [za:] K. Wódz, Praca socjalna w środowisku zamieszkania, Biblioteka Pracownika Socjalnego, Wydawnictwo Naukowe Śląsk, 1998, str R. W. Griffin, Podstawy zarzadzania organizacjami, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, str
17 Pracownik socjalny w perspektywie zarządzającego procesem zmiany zorganizowany w etapy metodycznego działania: 1) diagnozę i ocenę 2) wyznaczenie celów 3) opracowanie planu działania oraz budowa indywidualnego pakietu usług, 4) realizację planu działania, 5) systematyczną ewaluację działań, 6) ewaluację końcową. Pracownik socjalny do osiągnięcia założonych celów w pracy socjalnej wykorzystuje, podobnie jak procesie zarządzania organizacją, zasoby wewnętrzne będące w dyspozycji klienta pomocy społecznej i pracownika socjalnego oraz zasoby otoczenia. Pracownika socjalnego wykonującego pracę socjalną można zatem traktować jako zarządzającego (menadżera) procesem zmiany trudnej sytuacji adresata pomocy społecznej: osoby i rodziny, grup, społeczności lokalnych. Zatem najbardziej oczywistym wspólnym mianownikiem pracy socjalnej i zarządzania to zarządzanie ludźmi 3, rozumiane jako specyficzny interpersonalny proces zamierzonego oddziaływania na zachowania innych członków, czy zespołów organizacji i ich celowe kształtowanie w taki sposób aby cele organizacji zostały osiągnięte 4 oraz angażowanie się w relacje międzyludzkie zorientowane na określony cel (więcej w rozdziale 2.3). Pracowników socjalnych i menadżerów pomimo wielu podobieństw dzielą też zasadnicze różnice. Pracownik socjalny jest specjalistą w dostarczaniu usług z jego własnej dziedziny, podczas gdy zadania menadżera związane są z organizacją jako całością, albo przynajmniej z jakimś jej działem. Menadżerowie mają makro-zainteresowania przyszłością organizacji, pracownicy socjalni patrzą w przyszłość w bardziej ograniczonym wymiarze: kiedy planują swoją pracę w konkretnym przypadku. 5 Kluczowa różnica pomiędzy menedżerem a pracownikiem socjalnym dotyczy zakresu władzy. Podczas gdy władza pracownika socjalnego, rozumiana jako zdolność wpływania na innych, opiera się przede wszystkim na jego profesjonalizmie (władza profesjonalna, ekspercka) oraz na utożsamianiu się, naśladownictwie (władza przypisana), to władza zarządzającego organizacją, oprócz władzy eksperckiej i przypisanej, posiada też trzeci rodzaj władzy władzę formalną, uprawniającą do podejmowania decyzji i wydawania poleceń pracownikowi, a w przypadku ich niewykonania, do stosowania kar (więcej w rozdziale 1.2, 2,3, 5.2). Jednak pomimo tych znacznych różnic możliwe jest wykorzystanie pewnych aspektów teorii, metod, technik zarządzania ludźmi w organizacji do rozwoju kompetencji pracownika socjalnego. Jest to szczególnie ważne w związku z mającym obecnie miejsce procesem standaryzacyjnym usług pomocy społecznej, w którym pojawiają się nowe wyzwania, z którymi będzie się mierzyć pracownik socjalny. Związane są one głównie z rolą pracownika socjalnego jako kreatora i katalizatora procesu zmian prowadzących do poprawy trudnej sytuacji klientów. Kluczowe w tym procesie są umiejętności pracowników socjalnych budowania profesjonalnej relacji z klientem, motywowania go do podejmowania działań oraz zarządzania procesem zmiany sytuacji lub zachowań klienta. Wykorzystanie dorobku zarządzania wymaga jednak zwrócenia szczególnej uwagi na niektóre cechy profesjonalnej praktyki pracy socjalnej. Podstawową kwestią jest konieczność silnego i jednoznacznego osadzenia w aksjologii: wartości i zasad, z których praca socjalna 3 V. Coulshed, A. Mullender, Management in social work, Palgrave Macmillan, 2006, str A. Pocztowski, Zarządzanie zasobami ludzkimi, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, 2007, str V. Coulshed, A. Mullender, op.cit., str
18 Wstęp wypływa i na których się opiera. Spośród zasad na szczególną uwagę, w kontekście wykorzystywanego obszaru zarządzania, zasługuje prawo do samostanowienia. Bez jego uwzględniania, nawet stosując się do konkretnych wskazówek celowego i skutecznego działania, pracownik socjalny będzie działał nieprofesjonalnie. Podkreślenia wymaga codzienne, praktyczne, a nie jedynie deklaratywne, akceptowanie wartości i zasad pracy socjalnej. Zamierzeniem autorów jest połączenie dorobku teorii zarządzania z praktycznymi wskazówkami dla pracownika socjalnego, szczególnie w perspektywie zarządzającego procesem zmiany klienta. Celem jest zaprezentowanie materiału edukacyjnego dla pracowników socjalnych: rozszerzającego wiedzę pracowników socjalnych poprzez wykorzystanie bogatego dorobku z obszaru zarządzania w pracy socjalnej, proponującego praktyczne rozwiązania do wdrażania w pracy socjalnej. Rozdziały pierwszy i drugi mają charakter wprowadzający, prezentujący przyjmowaną w publikacji perspektywę rozumienia pracy socjalnej. Obejmują one zagadnienia pracy socjalnej jako procesu zmiany; wartości i zasady oraz kompetencje w pracy socjalnej, szczególne znaczenie relacji pomocowej oraz role zawodowe pracownika socjalnego w pracy socjalnej. Powyższe rozdziały kończy omówienie cech wspólnych procesu zarządzania i ról zawodowych zarządzającego oraz procesu pracy socjalnej i ról pracownika socjalnego. Kolejne trzy rozdziały prezentują zagadnienia, będące przedmiotem analizy nauki i praktyki zarządzania w perspektywie pracownika socjalnego jako zarządzającego procesem zmiany: wspomagania i motywacji klienta przez pracownika socjalnego, stylów zachowania pracownika socjalnego, zwracając uwagę na te elementy, które mogą stanowić wskazówki praktyczne do wykorzystania w procesie pracy socjalnej. W pierwszym obszarze wspomagania w procesie zmiany omówione zostały m.in. modele procesu zmiany; charakterystyka klienta w procesie zmian, przygotowanie klienta do zmiany oraz pomoc w zaadaptowaniu się do sytuacji po zmianach. Szczególną uwagę poświęcono zagadnieniom związanym z łagodzeniem oporu klientów wobec zmian. W kolejnym, dotyczącym motywacji, analizie poddane zostały m.in. proces motywacji w pracy socjalnej na tle ogólnej charakterystyki tego procesu a także niektórych teorii motywacji. Omówiony też został zakres zastosowania rozwiązań wykorzystywanych w tym obszarze zarządzania w pracy socjalnej. Rozdział piąty, którego tematem są style pracownika socjalnego obejmuje m.in. style i modele zarządzania ludźmi w organizacji, ograniczenia wykorzystania teorii stylów i modeli zarządzania do opisu sposobów postępowania pracownika socjalnego, w tym style i sytuacyjne modele zachowania pracownika socjalnego w pracy z klientem. Natomiast rozdział szósty wykorzystuje specyficzny dla pracy socjalnej dorobek zarządzania, jakim jest zarządzanie superwizyjne. Niektóre aspekty relacji superwizor superwizowany pozwalają na zobaczenie problematyki relacji pomocowej pracownik socjalny klient w nowym świetle. W rozdziale przedstawiono m.in. wykorzystanie tej relacji do sposobów budowania relacji pomocowej pracownik socjalny klient, postawy obronne przyjmowane przez klientów wobec pracowników socjalnych oraz gry transakcyjne w relacji pomocowej pracownik socjalny klient. 17
19 Pracownik socjalny w perspektywie zarządzającego procesem zmiany Mamy nadzieję, że przedstawione rozważania będą zarówno wskazówkami praktycznymi, do wykorzystania w codziennej pracy, jak i pozwolą na szersze, a może po prostu nieco odmienne, spojrzenie pracownika socjalnego na swój warsztat pracy, czy nawet na pełnione role zawodowe. Każda refleksja, inspiracja czy zaduma Szanownego Czytelnika, będzie dla nas najcenniejszą nagrodą.
20 1. Praca socjalna jako profesjonalna działalność 1.1. Praca socjalna na drodze do profesjonalizacji Zdobywanie statusu profesji przez każdy zawód jest kulturowo usankcjonowanym procesem uzyskiwania autonomii i legitymacji społecznej. 6 Praca socjalna w Polce i w innych krajach wciąż jest na drodze do profesjonalizacji. Dyskusja w tej kwestii ma bardzo długą tradycję. Przybierała np. formę pytania: praca socjalna profesja czy semi profesja 7, podkreślającego specyfikę cech pracy socjalnej, które nie spełniają wszystkich przesłanek rygorystycznie określanych warunków, a jednocześnie nie mieszczącą się w ramach zwykłego zawodu 8. Pojęcie profesji w pracy socjalnej jest ujmowane wielowymiarowo i przypisuje się mu różne znaczenia. Jednak większość podejść zakłada, że pojęcie profesji obejmuje: specjalistyczne umiejętności i świadczenie specyficznych usług, stałe doskonalenie kompetencyjne i warsztatowe przedstawicieli profesji, wysoki stopień samodzielności i odpowiedzialności za podejmowane działania (autonomia działania), bliskie relacje z klientem odnoszące się do jego osobistych, trudnych spraw, oparte na wzajemnym zaufaniu, standaryzację usług i mechanizmy zapewniające jakość, poczucie identyfikacji z grupą zawodową, istnienie specjalistycznych organizacji służących zapewnianiu odpowiedniego poziomu kompetencji członków profesji oraz kontrolujących zachowania zawodowe. 9 Profesjonalizacja przebiega w trzech płaszczyznach: indywidualnej poziom kompetencji pracownika socjalnego, organizacyjna warunki wykonywania zawodu i instytucjonalna uwarunkowania zewnętrzne Pojęcie profesji jest stopniowalne i może być postrzegane jako stan, do którego się dąży w procesie profesjonalizacji. Proces profesjonalizacji zawodu pracownika socjalnego jest długotrwały i przebiega w trzech płaszczyznach: 6 J. Szmagalski, Profesje we współczesnej perspektywie teoretycznej a wyzwania profesjonalizacji pracy socjalnej w Polsce, [w:] K. Piątek, Profesjonalna praca socjalna, nowy paradygmat czy niedokończone zadania, Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, 2011, str F. Villa, Polityka społeczna, demokracja i praca socjalna, Zeszyty Pracy Socjalnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, zeszyt 2, 1997, str. 139 i nast. 8 Szerokie omówienie dyskusji wokół zagadnienia praca socjalna profesja, zob. M. Łuczyńska, Pracownicy socjalni w procesie profesjonalizacji, Instytut Spraw Publicznych, 2013, str. 33 i nast. 9 J. Krzyszkowski, Pomoc społeczna. Szkic socjologiczny, Instytut Rozwoju Służb Społecznych, 2008, str
Alina Karczewska. Wspólnota Robocza Związków Organizacji Socjalnych
Alina Karczewska Wspólnota Robocza Związków Organizacji Socjalnych Zadanie 2 Działania w zakresie wdrażania standardów pracy socjalnej i funkcjonowania instytucji pomocy i integracji społecznej Faza diagnozy
Bardziej szczegółowoROZPOZNANIE ZASOBÓW KADROWYCH I DOKONANIE DOBORU PRACOWNIKÓW SOCJALNYCH DO REALIZACJI ZADAŃ W OPARCIU O MODEL
Załącznik 2 WARUNKI WDROŻENIA MODELU KOOPERACJE 3D W OPS ZASOBY KADROWE W MODELU. POSZERZENIE TEMATYKI ROZPOZNANIE ZASOBÓW KADROWYCH I DOKONANIE DOBORU PRACOWNIKÓW SOCJALNYCH DO REALIZACJI ZADAŃ W OPARCIU
Bardziej szczegółowo1. Wybrane psychologiczne problemy organizacji i zarządzania (12 godz.) 2. Zachowania ludzi w organizacji (8 godz.)
1. Wybrane psychologiczne problemy organizacji i zarządzania (12 godz.) Kulturowe i społeczne uwarunkowania kierowania ludźmi Style kierowania Menedżer a przywódca Ewolucja koncepcji przywództwa Zachowania
Bardziej szczegółowoOpis zakresu merytorycznego wdrożenia pilotażu Standardów Usług i Modeli Instytucji
Załącznik nr 1 do Dokumentacji konkursowej (etap I) Faza edukacyjno-szkoleniowa na wykonanie pilotażowego wdrażania standardów usług i modeli instytucji pomocy i integracji społecznej ramach projektu Tworzenie
Bardziej szczegółowoOpracowanie profilu zawodowego, przygotowanie i przystosowanie
Strona 1 z 7 Opracowanie profilu zawodowego, przygotowanie i przystosowanie A. Opracowanie profilu zawodowego Wstęp Aby zapewnić osobom niepełnosprawnym lub pochodzącym z grup w niekorzystnej sytuacji
Bardziej szczegółowoPOLITYKA KADROWA OŚRODKA DOSKONALENIA NAUCZYCIELI W ZIELONEJ GÓRZE
POLITYKA KADROWA OŚRODKA DOSKONALENIA NAUCZYCIELI W ZIELONEJ GÓRZE I. Założenia i podstawy prawne Polityka Kadrowa jest formalną deklaracją kierownictwa Ośrodka stanowiącą oficjalny wyraz przyjętego w
Bardziej szczegółowoNowy Model - Lepsza Jakość
Nowy Model - Lepsza Jakość 30.01.2019r. INFORMACJA Szkolenie: 25 luty 2019 r. godz. 9.00 - OCHRONA DANYCH OSOBOWYCH - WEJŚCIE W ŻYCIE OGÓLNEGO ROZPORZĄDZENIA UE O OCHRONIE DANYCH OSOBOWYCH (RODO) Prowadzący:
Bardziej szczegółowoDziałania Krajowego Ośrodka Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej na rzecz rozwijania całożyciowego poradnictwa zawodowego.
Działania Krajowego Ośrodka Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej na rzecz rozwijania całożyciowego poradnictwa zawodowego. Katowice, 11 grudnia 2008 r. KOWEZiU jest centralną, publiczną placówką
Bardziej szczegółowoStrategia badawcza Katedry Socjologii Ogólnej i Antropologii Społecznej WH AGH
Kraków 12.02.2018.r Strategia badawcza Katedry Socjologii Ogólnej i Antropologii Społecznej WH AGH wersja 2. Proponowana wizja Widzimy KSOiAS jako miejsce rozwijania współczesnej antropologii społecznej
Bardziej szczegółowoPOLITYKA SPÓJNOŚCI na lata
ZINTEGROWANE DZIAŁANIA NA RZECZ ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU OBSZARÓW MIEJSKICH POLITYKA SPÓJNOŚCI na lata 2014-2020 Komisja Europejska przyjęła propozycje ustawodawcze dotyczące polityki spójności na lata 2014-2020
Bardziej szczegółowoPsychospołeczne uwarunkowania aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych. nosprawnych. w Warszawie. Konferencja nt.
Konferencja nt.: Niepełnosprawni szanse i perspektywy włąw łączenia społecznego koncepcja rozwiąza zań systemowych. Warszawa: 10.10.2006 roku, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Psychospołeczne uwarunkowania
Bardziej szczegółowoPROFIL KLUCZOWYCH KOMPETENCJI FACYLITATORA International Association of Facilitators
International Association of Facilitators The Core Facilitator Competencies Framework PROFIL KLUCZOWYCH KOMPETENCJI FACYLITATORA International Association of Facilitators A1. Rozwijanie partnerskiego podejścia
Bardziej szczegółowoPraca socjalna. studia II stopnia. Ogólne efekty kształcenia na kierunku Praca socjalna obejmują między innymi:
Praca socjalna studia II stopnia Praca socjalna* to kierunek adresowany do absolwentów studiów I stopnia dowolnego kierunku studiów, którzy charakteryzują się otwartością na ludzi oraz chcą świadomie i
Bardziej szczegółowoZałącznik Nr 5 do Zarz. Nr 33/11/12
Załącznik Nr 5 do Zarz. Nr 33/11/12 (pieczęć wydziału) KARTA PRZEDMIOTU Z1-PU7 WYDANIE N1 Strona 1 z 5 1. Nazwa przedmiotu: SOCJOLOGIA ORGANIZACJI 2. Kod przedmiotu: 3. Karta przedmiotu ważna od roku akademickiego:
Bardziej szczegółowoZałącznik 13 Minimalny wzór opisu produktu finalnego projektu innowacyjnego testującego wraz z instrukcją
Załącznik 13 Minimalny wzór opisu produktu finalnego projektu innowacyjnego testującego wraz z instrukcją Opis produktu finalnego projektu innowacyjnego testującego (maksymalnie 6 stron) Temat innowacyjny.
Bardziej szczegółowoRola regionalnej polityki społecznej
Konferencja, 20-21 listopada 2014 roku, Ustroń, hotel Wilga Rola regionalnej polityki społecznej w integracji społecznej mieszkańców województwa śląskiego Konferencja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej
Bardziej szczegółowoPROGRAM WARSZTATÓW DLA MENTORÓW/ TUTORÓW
PROGRAM WARSZTATÓW DLA MENTORÓW/ TUTORÓW PROGRAM WARSZTATÓW DLA MENTORÓW/ TUTORÓW Project LLP-LDV-TOI-12-AT-0015 Koordynator projektu: Schulungszentrum Fohnsdorf Instytucje partnerskie: University of Gothenburg
Bardziej szczegółowoSpis treści. Rozdział I. Rozdział II. Rozdział III. Wstęp Początki asystentury rodziny w Polsce... 17
Spis treści Wstęp... 11 Rozdział I Początki asystentury rodziny w Polsce... 17 1.1. Kontekst rozwoju asystentury rodziny... 18 1.2. Asystentura rodziny szanse i zagrożenia... 31 1.3. Pierwotna koncepcja
Bardziej szczegółowoposiada podstawową wiedzę o instytucjonalnych uwarunkowaniach polityki społecznej.
Efekty kształcenia dla kierunku POLITYKA SPOŁECZNA studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki Forma studiów: stacjonarne i niestacjonarne Wydział Ekonomii Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu Umiejscowienie
Bardziej szczegółowoPOSTAW NA ROZWÓJ! Kampania informacyjno - promocyjna oraz doradztwo dla osób dorosłych w zakresie kształcenia ustawicznego
POSTAW NA ROZWÓJ! Kampania informacyjno - promocyjna oraz doradztwo dla osób dorosłych w zakresie kształcenia ustawicznego Doradztwo zawodowe i edukacja dorosłych jako systemy wspierania rozwoju człowieka
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. ROZDZIAŁ 1. WSPÓŁCZESNE WYZWANIA CYWILIZACYJNE A EDUKACJA PRZYRODNICZA (Wiesław Stawiński)...11
SPIS TREŚCI WSTĘP (Wiesław Stawiński)........................ 9 ROZDZIAŁ 1. WSPÓŁCZESNE WYZWANIA CYWILIZACYJNE A EDUKACJA PRZYRODNICZA (Wiesław Stawiński)..................11 1.1. Problemy globalizacji........................
Bardziej szczegółowospołeczno-gospodarczymi na świecie, które wywierały istotny wpływ na funkcjonowanie
Wstęp Rozwój marketingu usług logistycznych był ściśle związany z przeobrażeniami społeczno-gospodarczymi na świecie, które wywierały istotny wpływ na funkcjonowanie rynku usług Transport Spedycja Logistyka
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp... 11
Wstęp.... 11 Rozdział 1. Przedmiot, ewolucja i znaczenie zarządzania kadrami (Tadeusz Listwan)... 15 1.1. Pojęcie zarządzania kadrami.................................. 15 1.2. Cele i znaczenie zarządzania
Bardziej szczegółowoEfekty kształcenia dla kierunku POLITYKA SPOŁECZNA
Efekty kształcenia dla kierunku POLITYKA SPOŁECZNA studia drugiego stopnia profil ogólnoakademicki Forma studiów: stacjonarne i niestacjonarne Wydział Ekonomii Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu Umiejscowienie
Bardziej szczegółowoSpis treści. Analiza i modelowanie_nowicki, Chomiak_Księga1.indb :03:08
Spis treści Wstęp.............................................................. 7 Część I Podstawy analizy i modelowania systemów 1. Charakterystyka systemów informacyjnych....................... 13 1.1.
Bardziej szczegółowoMetodyka pracy socjalnej geneza i rozwój. Socjologiczno-Historyczny
Załącznik nr 4 do Uchwały Senatu nr 430/01/2015 SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2016-2018 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Kod przedmiotu/ modułu Metodyka pracy
Bardziej szczegółowoStandardy pracy socjalnej z osobami pozostającymi bez pracy
Standardy pracy socjalnej z osobami pozostającymi bez pracy Anna Kłos - ekspert w zespole zadaniowym ds.osób pozostających bez pracy Kraków 28 października 2011 r. Cel standaryzacji Uporządkowanie i ujednolicenie
Bardziej szczegółowoWYŻSZA SZKOŁA PEDAGOGICZNA TWP W WARSZAWIE
WYŻSZA SZKOŁA PEDAGOGICZNA TWP W WARSZAWIE Szanowni Państwo, Zwracamy się do Państwa w związku z podejmowaniem działań na rzecz Stworzenia standardu Superwizji pracy socjalnej. realizowanych w ramach projektu
Bardziej szczegółowoWstęp 1. Dwugłos o zarządzaniu 2. Współczesny świat w erze turbulencji (Alojzy Z. Nowak) 3. Przedsiębiorczość (Beata Glinka)
Wstęp 1. Dwugłos o zarządzaniu 1.1. Ewolucja podejść do zarządzania (Włodzimierz Piotrowski) 1.1.1. Kierunek klasyczny 1.1.2. Kierunek human relations (szkoła stosunków międzyludzkich) 1.1.3. Podejście
Bardziej szczegółowoEfekty kształcenia dla kierunku studiów Bezpieczeństwo Wewnętrzne
Efekty kształcenia dla kierunku studiów Bezpieczeństwo Wewnętrzne Jednostka prowadząca kierunek studiów: Wydział Nauk Humanistycznych i Społecznych Kierunek studiów: Bezpieczeństwo wewnętrzne Poziom kształcenia:
Bardziej szczegółowoPraca Socjalna a 500 +
Praca Socjalna a 500 + Zebraliśmy 66 ankiet w zakresie zmian w zawodzie PS oraz zmian w zakresie standardów. W 40 ośrodkach rozdzielono prace administracyjną od pracy socjalnej. ILOŚĆ ANKIET 26 PS wykonuje
Bardziej szczegółowoNADZÓR PEDAGOGICZNY A NOWY SYSTEM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI
NADZÓR PEDAGOGICZNY A NOWY SYSTEM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI POTRZEBA I ROZUMIENIE ZMIAN Wyzwania cywilizacyjne, na które musi zareagować szkoła, m.in. rozwój społeczny, kształtowanie postaw, aktywność jednostki,
Bardziej szczegółowoRozdzielenie pracy socjalnej od postępowania administracyjnego - zarys koncepcji
Rozdzielenie pracy socjalnej od postępowania administracyjnego - zarys koncepcji Podstawowe założenia rozdzielenia - Dwie odrębne role pracowników socjalnych Pracownik socjalny prowadzący postępowanie
Bardziej szczegółowoAlicja Matura: Procedury naboru pracowników 1 PROCEDURY NABORU PRACOWNIKÓW W PRZEDSIĘBIORSTWIE. Alicja Matura. www.e-bookowo.pl
1 PROCEDURY NABORU PRACOWNIKÓW W PRZEDSIĘBIORSTWIE Alicja Matura 2 Alicja Matura Procedury naboru pracowników w przedsiębiorstwie Copyright by e-bookowo & Alicja Matura 2008 ISBN 978-83-61184-15-7 Internetowe
Bardziej szczegółowoOPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW A D M I N I S T R A C J A STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI
OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW A D M I N I S T R A C J A STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI Umiejscowienie kierunku w obszarach kształcenia: kierunek administracja jest przypisany
Bardziej szczegółowoROCZNY PLAN WSPOMAGANIA. Szkoła Podstawowa w Chojnie ROCZNY PLAN WSPOMAGANIA W OBSZARZE
Projekt realizowany przez Powiat Gryfiński pn. Bezpośrednie wsparcie rozwoju szkół poprzez zmodernizowany system doskonalenia nauczycieli w powiecie gryfińskim współfinansowany przez Unię Europejską ze
Bardziej szczegółowoANKIETA SAMOOCENY OSIĄGNIĘCIA KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA
Szanowny Studencie, ANKIETA SAMOOCENY OSIĄGNIĘCIA KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA bardzo prosimy o anonimową ocenę osiągnięcia kierunkowych efektów kształcenia w trakcie Twoich studiów. Twój głos pozwoli
Bardziej szczegółowoKIEROWANIE ZESPOŁAMI LUDZKIMI
KIEROWANIE ZESPOŁAMI LUDZKIMI Szefem być - jak to się robi w praktyce? TERMIN od: 23.11.2017 TERMIN do: 24.11.2017 CZAS TRWANIA:2 dni MIEJSCE: Gdańsk CENA: 1200zł+23% VAT Zespół zawodowy to organizm składający
Bardziej szczegółowoAkademia Menedżera II
Akademia Menedżera II Terminy: 6-8 listopada 2019 r Cena : 2850 zł netto Kontakt: Sylwia Kacprzak tel. +48 508 018 327 sylwia.kacprzak@pl.ey.com Twój partner w rozwoju kompetencji W pełnieniu swojej roli
Bardziej szczegółowoPROCES GRUPOWY , Łódź Iwona Kania
PROCES GRUPOWY 19.0.2011, Łódź Iwona Kania Człowiek jest istotą nastawioną na bycie z innymi i jego życie w większości wiąże się z grupami. Pierwszą grupą, z jaką się styka, i w której się rozwija, jest
Bardziej szczegółowoZapraszamy do Akademii Przywództwa!
Zapraszamy do Akademii Przywództwa! AKADEMIA PRZYWÓDZTWA to pierwsze w Polsce studium podyplomowe skupione na praktyce przywództwa, organizowane przez 5 wyjątkowych instytucji! Collegium Civitas, Centrum
Bardziej szczegółowoEFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: PRACA SOCJALNA
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: PRACA SOCJALNA Poziom kształcenia Profil kształcenia Tytuł zawodowy absolwenta Obszar wiedzy Dziedzina Dyscyplina studia I stopnia praktyczny licencjat obszar nauk
Bardziej szczegółowoPrzedmowa... 7 1. System zarządzania jakością w przygotowaniu projektów informatycznych...11
Spis treści Przedmowa... 7 1. System zarządzania jakością w przygotowaniu projektów informatycznych...11 1.1. Wprowadzenie...11 1.2. System zarządzania jakością...11 1.3. Standardy jakości w projekcie
Bardziej szczegółowoKarta monitorowania wzmacniania umiejętności i kompetencji Praktycznych w obszarze zarządzanie zasobami ludzkimi
KZ_U01 Obserwacji, KZ_U01 Dokonywania interpretacji i wyjaśniania obserwacji zjawisk i zjawisk społecznych oraz procesów w zakresie wzajemnych relacji między zarządzania personelem zjawiskami społecznymi
Bardziej szczegółowoSpis treści. 00 Red. Spis tresci. Wstep..indd 5 2009 12 02 10:52:08
Spis treści Wstęp 9 Rozdział 1. Wprowadzenie do zarządzania projektami 11 1.1. Istota projektu 11 1.2. Zarządzanie projektami 19 1.3. Cykl życia projektu 22 1.3.1. Cykl projektowo realizacyjny 22 1.3.2.
Bardziej szczegółowoPodmiotowość w środowiskowej pracy socjalnej W kierunku społecznościowej organizacji usługowej zorientowanej na podmiotowość
Podmiotowość w środowiskowej pracy socjalnej W kierunku społecznościowej organizacji usługowej zorientowanej na podmiotowość Dr hab. Ryszard Szarfenberg Uniwersytet Warszawski Instytut Polityki Społecznej
Bardziej szczegółowoZałącznik do uchwały Nr XXXII/483/2009 Rady Miejskiej Środy Wielkopolskiej z dnia 20 sierpnia 2009 roku. Program Aktywności Lokalnej
Załącznik do uchwały Nr XXXII/483/2009 Rady Miejskiej Środy Wielkopolskiej z dnia 20 sierpnia 2009 roku Program Aktywności Lokalnej dla Miasta i Gminy Środa Wielkopolska na lata 2009 2013 I. Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoMisja i strategia rozwoju Wydziału Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku na lata
Misja i strategia rozwoju Wydziału Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku na lata 2015 2024 WPROWADZENIE Misja i Strategia Rozwoju Wydziału Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku
Bardziej szczegółowoWIEDZA. przywołuje pogłębioną wiedzę o różnych środowiskach społecznych kształtujących bezpieczeństwo, ich specyfice i procesach w nich zachodzących
Nazwa kierunku studiów: BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE Poziom kształcenia: studia II stopnia; Profil kształcenia: praktyczny; Obszar nauk społecznych; Dziedziny nauk: nauki społeczne, nauki ekonomiczne, nauki
Bardziej szczegółowoPOLITYKA SPÓJNOŚCI na lata
ZINTEGROWANE INWESTYCJE TERYTORIALNE POLITYKA SPÓJNOŚCI na lata 2014-2020 Komisja Europejska przyjęła propozycje ustawodawcze dotyczące polityki spójności na lata 2014-2020 w październiku 2011 roku Niniejszy
Bardziej szczegółowoĆWICZENIA III: PRZYWÓDZTWO AUTOR: WERONIKA POLC
ĆWICZENIA III: PRZYWÓDZTWO TYTUŁ PREZENTACJI:POLC ĆWICZENIA III: PRZYWÓDZTWO WERONIKA PRZYWÓDZTWO Przywództwo to wpływ na kształtowanie celów grupy lub organizacji, motywowanie zachowań dążących do osiągnięcia
Bardziej szczegółowoKultura organizacji pozarządowych. Demokracja w życiu NGO.
Kultura organizacji pozarządowych. Demokracja w życiu NGO. Współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 Rostkowo 2014. Kultura
Bardziej szczegółowoDiagnoza i rozwój kompetencji seniorów
Diagnoza i rozwój kompetencji seniorów Projekt badawczy XI 2010 VI 2011 Diagnoza, wykorzystanie i rozwój kompetencji seniorów Partnerzy: Fundacja Aktywny Senior Kto? Fundacja Wspierania Organizacji Pozarządowych
Bardziej szczegółowoAKTYWNE FORMY ZAJĘĆ DYDAKTYCZNYCH
Podyplomowe Studia Psychologii w Biznesie Zajęcia w formie warsztatów i treningów umożliwiają słuchaczom kształtowanie umiejętności niezbędnych w pracy z ludźmi: zaangażowania, umiejętności prowadzenia
Bardziej szczegółowoZarządzanie kapitałem ludzkim. Procesy narzędzia aplikacje
RECENZJE Zarządzanie kapitałem ludzkim. Procesy narzędzia aplikacje Autor: red. Marta Juchnowicz Wydawnictwo PWE Warszawa 2014 Przedstawiona mi do recenzji książka zatytułowana Zarządzanie kapitałem ludzkim.
Bardziej szczegółowoUchwała Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego. Nr 88/2017/2018. z dnia 24 kwietnia 2018 r.
Uchwała Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego Nr 88/2017/2018 z dnia 24 kwietnia 2018 r. w sprawie określenia zmian w zakładanych efektach kształcenia dla kierunku studiów politologia - studia pierwszego
Bardziej szczegółowoZintegrowana Strategia Umiejętności
Instytut Badań Edukacyjnych dr Dominika Walczak Kierownik Zespołu Badań i Analiz Edukacyjnych Ekspert opiekun merytoryczny ZSK3 6 czerwca 2019 Zintegrowana Strategia Umiejętności stan prac, znaczenie,
Bardziej szczegółowoI. Postanowienia ogólne
PROGRAM PRAKTYKI ZAWODOWEJ Studia I stopnia Kierunek: politologia Profil praktyczny I. Postanowienia ogólne 1 1. Praktyki zawodowe stanowią integralną część procesu kształcenia studentów na kierunku politologia.
Bardziej szczegółowoKONCEPCJA PRACY W MIEJSKIM PRZEDSZKOLU NR 2 FANTAZJA W SZCZYTNIE
KONCEPCJA PRACY W MIEJSKIM PRZEDSZKOLU NR 2 FANTAZJA W SZCZYTNIE Koncepcja pracy przedszkola oparta jest na celach i zadaniach zawartych w aktach prawnych: ustawie o systemie oświaty oraz aktach wykonawczych
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU. 2. Kod przedmiotu: ROZ-S8-15
(pieczęć wydziału) KARTA PRZEDMIOTU Z1-PU7 WYDANIE N1 Strona 1 z 5 1. Nazwa przedmiotu: ORGANIZACJE POZARZĄDOWE I ICH SPOŁECZNE FUNKCJE 3. Karta przedmiotu ważna od roku akademickiego: 2012/2013 4. Forma
Bardziej szczegółowoProgram studiów doktoranckich w zakresie prawa
Program studiów doktoranckich w zakresie prawa Jednostka prowadząca studia doktoranckie: Nazwa studiów doktoranckich: Ogólna charakterystyka studiów doktoranckich Wydział Prawa i Administracji Studia doktoranckie
Bardziej szczegółowoEkonomia miasta zrównoważonego Potrzeby i wyzwania współczesnego kształcenia
11.03.2016, Kraków Seminarium: Gospodarka przestrzenna potrzeby praktyki i nowatorskie formy kształcenia DR AGNIESZKA RZEŃCA KATEDRA GOSPODARKI REGIONALNEJ I ŚRODOWISKA UŁ Ekonomia miasta zrównoważonego
Bardziej szczegółowoRegion i jego rozwój w warunkach globalizacji
Region i jego rozwój w warunkach globalizacji Jacek Chądzyński Aleksandra Nowakowska Zbigniew Przygodzki faktycznie żyjemy w dziwacznym kręgu, którego środek jest wszędzie, a obwód nigdzie (albo może na
Bardziej szczegółowoINTERDYSCYPLINARNE STUDIA NAD DZIECIŃSTWEM I PRAWAMI DZIECKA II STOPIEŃ, DYSCYPLINA WIODĄCA PEDAGOGIKA
Załącznik nr 2 do Uchwały nr 119/2018 Senatu Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej z dnia 19 grudnia 2018 r. INTERDYSCYPLINARNE STUDIA NAD DZIECIŃSTWEM I PRAWAMI DZIECKA II STOPIEŃ,
Bardziej szczegółowoProgram studiów podyplomowych w zakresie prawa zamówień publicznych
Program studiów podyplomowych w zakresie prawa zamówień publicznych Wydział prowadzący studia podyplomowe: Nazwa studiów podyplomowych: Nazwa studiów podyplomowych w j. angielskim: Ogólna charakterystyka
Bardziej szczegółowoEFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW ZARZĄDZANIE STUDIA I STOPNIA PROFIL PRAKTYCZNY
WYŻSZA SZKOŁA BEZPIECZEŃSTWA z siedzibą w Poznaniu EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW ZARZĄDZANIE STUDIA I STOPNIA PROFIL PRAKTYCZNY UMIEJSCOWIENIE KIERUNKU W OBSZARZE Kierunek studiów zarządzanie
Bardziej szczegółowoZałącznik do Uchwały Nr XX/90/08 Rady Powiatu w Wąbrzeźnie z dnia 29 września 2008r. Powiatowy Program Aktywności Lokalnej na lata
Załącznik do Uchwały Nr XX/90/08 Rady Powiatu w Wąbrzeźnie z dnia 29 września 2008r. Powiatowy Program Aktywności Lokalnej na lata 2008-2013 Wąbrzeźno, wrzesień 2008 -2- Spis treści Wstęp Rozdział 1. Nawiązanie
Bardziej szczegółowoPROGRAMY ZAJĘĆ WYKŁADY I ĆWICZENIA PRZEDMIOT: PRZYWÓDZTWO W ZARZĄDZANIU
PROGRAMY ZAJĘĆ WYKŁADY I ĆWICZENIA PRZEDMIOT: PRZYWÓDZTWO W ZARZĄDZANIU Rok studiów III Semestr Liczba godzin Forma łącznie wykład ćwiczenia seminari a zaj.fakultat. zaliczenia zimowy 20 z letni Opis przedmiotu
Bardziej szczegółowoKierunek studiów logistyka należy do obszarów kształcenia w zakresie nauk
ekonomika obronności studia pierwszego stopnia - profil ogólno akademicki specjalność obronność państwa Kierunek studiów ekonomika obronności należy do obszarów kształcenia w zakresie nauk społecznych.
Bardziej szczegółowoRekomendacje dla ekonomii społecznej w regionie łódzkim (cz. 2)
Rekomendacje dla ekonomii społecznej w regionie łódzkim (cz. 2) Współpraca OWES i ROEFS z województwa łódzkiego Wnioski z panelu ekspertów CZŁOWIEK NAJLEPSZA INWESTYCJA Łódź, 28 maja 2012 r. Rekomendacje
Bardziej szczegółowoCERTYFIKAT JAKOŚCI CENTRUM AKTYWNOŚCI LOKALNEJ. Przyznawany przez Centrum Wspierania Aktywności Lokalnej CAL
CERTYFIKAT JAKOŚCI CENTRUM AKTYWNOŚCI LOKALNEJ Przyznawany przez Centrum Wspierania Aktywności Lokalnej CAL MISJA Certyfikat Jakości Centrum Aktywności Lokalnej (CAL) podkreśla sposób działania organizacji/instytucji
Bardziej szczegółowoProgram szkolenia Równość szans w sferze pomocy i integracji społecznej
Efektywnie, Fachowo, Skutecznie EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO DZIAŁANIE 7.1 PODDZIALANIE 7.1.3 PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI 2007 2013 Program szkolenia Równość szans w sferze pomocy i integracji
Bardziej szczegółowoEFEKTY KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU GOSPODARKA I ZARZĄDZANIE PUBLICZNE STUDIA II STOPNIA
EFEKTY KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU GOSPODARKA I ZARZĄDZANIE PUBLICZNE STUDIA II STOPNIA na kierunku GiZP II stopień GZP2_W01 GZP2_W02 GZP2_W03 GZP2_W04 GZP2_W05 GZP2_W06 GZP2_W07 GZP2_W08 GZP2_W09 GZP2_W10
Bardziej szczegółowoROCZNY PLAN WSPOMAGANIA Gimnazjum w Piecniku W OBSZARZE: Uczeń aktywny uczestnik procesu uczenia się.
Projekt pn. Bezpośrednie wsparcie rozwoju szkół poprzez wdrożenie zmodernizowanego systemu doskonalenia nauczycieli w powiecie wałeckim Priorytet III Działanie 3.5 Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007
Bardziej szczegółowoSpis treści. 1.2, Struktura, kapitału ludzkiego 34. Wstęp 17. O Autorach 23
Spis treści Wstęp 17 O Autorach 23 Część I. Pracownicy jako kapitał 27 1. Istota i struktura kapitału ludzkiego 29 1.1. Charakterystyka kapitału ludzkiego jako elementu kapitału intelektualnego 29 1.2,
Bardziej szczegółowoWewnątrzszkolne Doskonalenie Nauczycieli Nowatorskie metody nauczania
Wewnątrzszkolne Doskonalenie Nauczycieli Nowatorskie metody nauczania Zapraszam na szkolenie on line prezentujące dwie nowoczesne metody pracy: coaching i mentoring. Idea i definicja coachingu Coaching,
Bardziej szczegółowoSystemy, miary oraz narzędzia zapewniania jakości w szkoleniach zawodowych
TEMAT SZKOLENIA Systemy, miary oraz narzędzia zapewniania jakości w ch Dzień 1 OPIS SZKOLENIA GRUPA DOCELOWA Przedstawiciele Publicznych Służb Zatrudnienia/PSZ, instytucji edukacyjnych i szkoleniowych,
Bardziej szczegółowoStudia podyplomowe Metody Statystycznej Analizy Danych Społeczno-Ekonomicznych
Studia podyplomowe Metody Statystycznej Analizy Danych Społeczno-Ekonomicznych Zwięzły opis Studia są odpowiedzią na zapotrzebowanie istniejące na rynku pracowników sektora administracyjnego na poszerzanie
Bardziej szczegółowoOpis zakładanych efektów kształcenia
Załącznik do uchwały nr 218 Senatu Uniwersytetu Zielonogórskiego z dnia 18 grudnia 2013 r Nazwa kierunku studiów: Psychologia Obszar kształcenia: Obszar nauk społecznych Poziom kształceni: jednolite studia
Bardziej szczegółowoSTANDARDY JAKOŚCI USŁUG SKIEROWANYCH DO OSÓB BEZDOMNYCH - RYS PROBLEMOWY 1.18 TWORZENIE I ROZWIJANIE STANDARDÓW USŁUG POMOCY I INTEGRACJI SPOŁECZNEJ
STANDARDY JAKOŚCI USŁUG SKIEROWANYCH DO OSÓB BEZDOMNYCH - RYS PROBLEMOWY 1.18 TWORZENIE I ROZWIJANIE STANDARDÓW USŁUG POMOCY I INTEGRACJI SPOŁECZNEJ W ZADANIU (NR 4) W ZAKRESIE STANDARYZACJI PRACY Z BEZDOMNYMI
Bardziej szczegółowoPraca socjalna WS-SO-PS-N-1; WS-SOZ-PS-N-1
Załącznik nr 8 do Uchwały Nr 71/2014 Senatu UKSW z dnia 29 maja 2014 r. Załącznik nr 8 do Uchwały Nr 26/2012 Senatu UKSW z dnia 22 marca 2012 r. 1. Dokumentacja dotycząca opisu efektów kształcenia dla
Bardziej szczegółowoORGANIZACJA Z CHARAKTEREM OFERTA WSZECHNICY UJ. Jak świadomie kształtować kulturę organizacyjną firmy?
OFERTA WSZECHNICY UJ Z CHARAKTEREM Jak świadomie kształtować kulturę organizacyjną firmy? Jak poprzez kulturę organizacyjną wspierać efektywność? Jak odpowiadać na oczekiwania pracowników dotyczące kultury
Bardziej szczegółowoSymbol EKO S2A_W01 S2A_W02, S2A_W03, S2A_W03 S2A_W04 S2A_W05 S2A_W06 S2A_W07 S2A_W08, S2A_W09 S2A_W10
Załącznik do uchwały nr 73 Senatu Uniwersytetu Zielonogórskiego z dnia 30 stycznia 2013 r. Opis zakładanych efektów kształcenia Nazwa kierunku studiów: Administracja 1. Odniesień efektów kierunkowych do
Bardziej szczegółowoRada Unii Europejskiej Bruksela, 8 listopada 2016 r. (OR. en)
Rada Unii Europejskiej Bruksela, 8 listopada 2016 r. (OR. en) 13645/1/16 REV 1 SPORT 72 FREMP 170 RELEX 884 NOTA Od: Do: Sekretariat Generalny Rady Komitet Stałych Przedstawicieli / Rada Nr poprz. dok.:
Bardziej szczegółowoPOLITYKA SPÓJNOŚCI NA LATA 2014-2020
ZINTEGROWANE INWESTYCJE TERYTORIALNE POLITYKA SPÓJNOŚCI NA LATA 2014-2020 W grudniu 2013 r. Rada Unii Europejskiej formalnie zatwierdziła nowe przepisy i ustawodawstwo dotyczące kolejnej rundy inwestycji
Bardziej szczegółowoROCZNY PLAN WSPOMAGANIA ROCZNY PLAN WSPOMAGANIA W OBSZARZE OCENIANIE KSZTAŁTUJĄCE
Projekt realizowany przez Powiat Gryfiński pn. Bezpośrednie wsparcie rozwoju szkół poprzez zmodernizowany system doskonalenia nauczycieli w powiecie gryfińskim współfinansowany przez Unię Europejską ze
Bardziej szczegółowoCzęść I. Kryteria oceny programowej
Część I Kryteria oceny programowej 1. Jednostka formułuje koncepcję rozwoju ocenianego kierunku. 1) Koncepcja kształcenia nawiązuje do misji Uczelni oraz odpowiada celom określonym w strategii jednostki,
Bardziej szczegółowoSzanowni Państwo, Mirella Panek Owsiańska Prezeska Zarządu
Kodeks etyki Szanowni Państwo, Kodeks Etyki FOB stanowi przewodnik dla członków i członkiń naszego Stowarzyszenia, jego władz oraz pracowników i pracowniczek. Ma nas wspierać w urzeczywistnianiu każdego
Bardziej szczegółowoKoncepcja pracy Poradni Psychologiczno Pedagogicznej w Chełmnie
Koncepcja pracy Poradni Psychologiczno Pedagogicznej w Chełmnie Podstawa prawna: 1. Ustawa z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (tekst jednolity Dz.U. 2004 nr 256 poz. 2572). 2. Rozporządzenie Ministra
Bardziej szczegółowoOczekiwane przez pracodawców cechy absolwentów szkół wyższych
Elektrotim S.A. Oczekiwane przez pracodawców cechy absolwentów szkół wyższych z punktu widzenia ELEKTROTIM S.A. Andrzej Diakun Kraków,15 marca 2012 r. Elektrotim S.A. Porządek prezentacji: I. Pożądane
Bardziej szczegółowona przykładzie SRKT Hanna Zawistowska Katedra Turystyki Szkoły Głównej Handlowej
na przykładzie SRKT Hanna Zawistowska Katedra Turystyki Szkoły Głównej Handlowej SRKT powstała na zlecenie Instytutu Badań Edukacyjnych (IBE) w ramach projektu Opracowanie założeń merytorycznych i instytucjonalnych
Bardziej szczegółowoProgram współpracy z organizacjami pozarządowymi i innymi podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego w Gminie Przytoczna na rok 2014
Program współpracy z organizacjami pozarządowymi i innymi podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego w Gminie Przytoczna na rok 2014 I. CEL GŁÓWNY I CELE SZCZEGÓŁOWE PROGRAMU 1. Celem głównym
Bardziej szczegółowoSzanowni Państwo Dyrektorzy szkół/przedszkoli/innych placówek
Szanowni Państwo Dyrektorzy szkół/przedszkoli/innych placówek W tym roku po raz kolejny proponujemy Państwu oferty kompleksowego wspomagania rozwoju /placówki. Nasza oferta może obejmować kilka działań,
Bardziej szczegółowoEfekty kształcenia dla kierunku studiów ENGLISH STUDIES (STUDIA ANGLISTYCZNE) studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki
Załącznik nr 2 do Uchwały Nr XXIII 24.5/15 z dnia 25 marca 2015 r. Efekty kształcenia dla kierunku studiów ENGLISH STUDIES (STUDIA ANGLISTYCZNE) studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki Umiejscowienie
Bardziej szczegółowoZarządzanie kompetencjami
Zarządzanie kompetencjami Zarządzanie kompetencjami reprezentuje jeden z najnowszych nurtów zarządzania zasobami ludzkimi. Jako datę początku zainteresowania zarządzaniem kompetencjami w literaturze wskazuje
Bardziej szczegółowoPODSTAWY ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIA Basis of organization and management. forma studiów: studia stacjonarne. Liczba godzin/tydzień: 2W, 1S
Nazwa przedmiotu: Kierunek: Rodzaj przedmiotu: Specjalnościowy Materiały i handel Rodzaj zajęć: Wyk. Sem. PODSTAWY ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIA Basis of organization and management Inżynieria Materiałowa
Bardziej szczegółowoPromocja i techniki sprzedaży
Promocja i techniki sprzedaży Specjalność stanowi zbiór czterech kursów specjalnościowych umożliwiających studentom nabycie profesjonalnej wiedzy i szerokich umiejętności w zakresie promocji i technik
Bardziej szczegółowoMIĘDZYNARODOWE STOSUNKI GOSPODARCZE
Efekty kształcenia dla kierunku MIĘDZYNARODOWE STOSUNKI GOSPODARCZE - studia drugiego stopnia - profil ogólnoakademicki Forma Studiów: stacjonarne i niestacjonarne Wydział Gospodarki Międzynarodowej Uniwersytetu
Bardziej szczegółowoStandardy Usług i Modele Instytucji pomocy i integracji społecznej ~Wprowadzenie~ Alina Karczewska WRZOS
Standardy Usług i Modele Instytucji pomocy i integracji społecznej ~Wprowadzenie~ Alina Karczewska WRZOS Cel główny projektu 1.18, zadania 2: rozwój systemu pomocy i integracji społecznej, poprzez opracowanie
Bardziej szczegółowoASYSTENTURA RODZINY WSPARCIE I POMOC
ASYSTENTURA RODZINY WSPARCIE I POMOC Idea asystentury rodziny Asystentura polega na towarzyszeniu rodzinie z dziećmi w poszukiwaniu rozwiązań trudnej sytuacji życiowej z wykorzystaniem: mocnych stron członków
Bardziej szczegółowo