Standardy kształcenia dla kierunku studiów: Psychologia JEDNOLITE STUDIA MAGISTERSKIE

Transkrypt

1 Załcznik nr 87 Standardy kształcenia dla kierunku studiów: Psychologia JEDNOLITE STUDIA MAGISTERSKIE I. WYMAGANIA OGÓLNE Jednolite studia magisterskie trwaj nie krócej ni 10 semestrów. Liczba godzin zaj nie powinna by mniejsza ni Liczba punktów ECTS (European Credit Transfer System) nie powinna by mniejsza ni 300. II. KWALIFIKACJE ABSOLWENTA Absolwent powinien posi wiedz i umiejtnoci w zakresie metodologicznym, etycznym, teoretycznym i aplikacyjnym psychologii. Powinien wykaza si gruntown znajomoci metodologicznych podstaw diagnostyki psychologicznej, a w szczególnoci umie kompetentnie korzysta z gotowych narzdzi diagnostycznych oraz samodzielnie konstruowa nowe narzdzia poprawne pod wzgldem psychometrycznym. Absolwent powinien posi umiejtno projektowania, realizowania i ewaluacji działa o charakterze aplikacyjnym. Posiada kompetencje metodologiczne oraz gruntown znajomo teorii opisujcych i wyjaniajcych zachowanie człowieka. Absolwent powinien by przygotowany do pełnienia rónych ról społecznych i podejmowania pracy w rónych zawodach. Absolwent powinien zna jzyk obcy na poziomie biegłoci B2 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Jzykowego Rady Europy oraz umie posługiwa si jzykiem specjalistycznym w zakresie psychologii. Absolwent powinien mie wpojone nawyki ustawicznego kształcenia oraz by przygotowany do podejmowania wyzwa badawczych i podjcia studiów trzeciego stopnia (doktoranckich). III. RAMOWE TRECI KSZTAŁCENIA 1. GRUPY TRECI KSZTAŁCENIA, MINIMALNA LICZBA GODZIN ZAJ ZORGANIZOWANYCH ORAZ MINIMALNA LICZBA PUNKTÓW ECTS godziny ECTS A. GRUPA TRECI PODSTAWOWYCH B. GRUPA TRECI KIERUNKOWYCH Razem SKŁADNIKI TRECI KSZTAŁCENIA W GRUPACH, MINIMALNA LICZBA GODZIN ZAJ ZORGANIZOWANYCH ORAZ MINIMALNA LICZBA PUNKTÓW ECTS 1

2 godziny ECTS A. GRUPA TRECI PODSTAWOWYCH Treci kształcenia w zakresie: 1. Filozofii z elementami logiki Biologicznych podstaw zachowa Wprowadzenia do psychologii i historii myli 60 psychologicznej 4. Metodologii bada psychologicznych i statystyki Etyki zawodu psychologa 30 B. GRUPA TRECI KIERUNKOWYCH Treci kształcenia w zakresie: 1. Procesów poznawczych 2. Emocji i motywacji 3. Osobowoci 4. Psychologii rónic indywidualnych 5. Psychologii społecznej 6. Psychologii rozwoju człowieka w cyklu ycia 7. Psychometrii 8. Diagnozy psychologicznej 9. Pomocy psychologicznej 10. Psychopatologii 3. TRECI I EFEKTY KSZTAŁCENIA A. GRUPA TRECI PODSTAWOWYCH 1. Kształcenie w zakresie filozofii z elementami logiki Treci kształcenia: Filozofia. Pojcia prawdy. Zagadnienia ródła poznania. Zagadnienia granic poznania. Spór o uniwersalia. Metafizyczny realizm a metafizyczny idealizm. Zagadnienie duszy i ciała: dualizm skrajny, dualizm umiarkowany, materializm i spirytualizm. Zagadnienie stosunku zjawisk psychicznych do zjawisk fizycznych: interakcjonizm, paralelizm, okazjonalizm, epifenomenalizm, fizykalizm, behawioryzm, superweniencja i funkcjonalizm. Determinizm, indeterminizm i finalizm. Logika. Podstawowe pojcia rachunku zbiorów: relacje midzy zbiorami, działania na zbiorach, relacje i funkcje. Definicje i błdy definiowania. Klasyfikacja, systematyzacja i typologia. Elementy klasycznego rachunku zda: składnia, semantyka, metoda zerojedynkowa, system aksjomatyczny. Elementy klasycznego rachunku predykatów: kwantyfikatorowe schematy zda jzyka naturalnego, wybrane tezy. Pojcie wynikania. Klasyfikacja rozumowa. Wnioskowania dedukcyjne. Wnioskowania przez analogi. Indukcja enumeracyjna i indukcja eliminacyjna. Wnioskowania konwersacyjne i implikatury. Efekty kształcenia umiejtnoci i kompetencje: posługiwania si podstawowym filozoficznym aparatem pojciowym w tym uywanym w literaturze psychologicznej; samodzielnego analizowania tekstów kultury oraz osadzania ich w szerszym kontekcie filozoficznym; krytycznej oceny argumentacji i stanowisk teoretycznych; korzystania z podstawowych narzdzi formalnych w celu oceny poprawnoci definicji, klasyfikacji i rozumowa. 2. Kształcenie w zakresie biologicznych podstaw zachowa Treci kształcenia: Ewolucja biologiczna, rozwój teorii i dane empiryczne. Człowiek w systematyce zwierzt, krgowców, ssaków, naczelnych. Socjobiologiczna synteza 2

3 ewolucji biologicznej. Porównawcza neuroanatomia bezkrgowców i krgowców. Ewolucja układu nerwowego neuron, przewodnictwo, narzdy zmysłów, elementy neuroanatomii człowieka. Procesy sensoryczne. Procesy motoryczne. Napd zachowania. Wysze czynnoci nerwowe. Pola korowe pierwotne i asocjacyjne. Pami. Warunkowanie klasyczne i sprawcze. Współczesne metody badania mózgu. Uszkodzenia mózgu. Czynnoci korowe. Podstawy genetyki molekularnej i populacyjnej. Genetyka zachowania. Pojcia gatunku, rasy, szczepu. Biologiczne koncepcje człowieka. Efekty kształcenia umiejtnoci i kompetencje: krytycznej analizy tekstów naukowych dotyczcych biologicznych podstaw zachowania si człowieka; właciwego i krytycznego traktowania danych dotyczcych biologicznej sfery ycia psychicznego człowieka; samokształcenia w wybranych obszarach neurobiologii. 3. Kształcenie w zakresie wprowadzenia do psychologii i historii myli psychologicznej Treci kształcenia: Podstawowe rozrónienie: to, co konieczne (domena przyrodoznawstwa) i to, co mogłoby by inne (domena nauk o człowieku). Współczesna definicja psychologii nauka o zachowaniu i lecych u jego podłoa procesach psychicznych. Etymologia słowa psychologia: nauka o duszy. Pochodzenie nazwy psychologia. Teorie duszy w staroytnej Grecji przed Arystotelesem. Polemika Arystotelesa z tymi teoriami i jego entelechijna teoria duszy substancjalnej. Rewolucja naukowa w psychologii w sensie kuhnowskim. Przełom metodologiczny w psychologii jako wyznacznik jej naukowoci. Psychologia W. Wundta jako nauka o samowiadomej psychice. Dowiadczenie prywatne (osobiste) i dowiadczenie publiczne. Psychologia eksperymentalna i nieeksperymentalna psychologia historyczno-kulturowa. Psychologia jako nauka o niewiadomej wiadomoci: psychoanaliza (S. Freud) i psychologia analityczna (C. G. Jung). Psychologia w yciu człowieka. Psychologia behawiorystyczna (J. Watson) od psychologii zwierzt do psychologii człowieka. Problematyczna samowiadomo i niewiadoma wiadomo. Funkcjonalizm zastosowania psychologii w praktyce. Psychologia humanistyczna (A. Maslow): nauka z pogranicza czy filozofia ycia?, reakcja na ograniczenia psychoanalizy i behawioryzmu, wykraczanie psychologii poza ustanowione przez siebie granice. Psychologia poznawcza: rewolucja czy ewolucja w psychologii? Problem paradygmatu poznawczego w psychologii. Psychologia polska czy psychologia w Polsce? narodziny i rozwój rodzimej myli psychologicznej na przełomie XIX i XX stulecia w kontekcie osobliwej sytuacji politycznej. Efekty kształcenia umiejtnoci i kompetencje: dostrzegania, rozumienia i ustosunkowania si do problemów ycia człowieka. 4. Kształcenie w zakresie metodologii bada psychologicznych i statystyki Treci kształcenia: Cele nauczania metodologii. Cechy poznania naukowego, zasada racjonalnoci, schematy sprawdzania: pozytywny (konfirmacjonizm) i negatywny (falsyfikacjonizm). Poznanie psychologiczne jako poznanie naukowe. Psychologia jako nauka empiryczna, etapy badania naukowego (psychologicznego). Zmienne. Interakcje zmiennych. Operacjonalizacja zmiennych. Problemy i hipotezy badawcze. Model eksperymentalny: jedno-jednozmiennowy i wielo-jednozmiennowy. Zasada randomizacji. Pojcie kontroli zmiennych niezalenych. Wariancja wyjaniona versus wariancja błdu. Podstawowe plany eksperymentalne i quasi-eksperymentalne. Rola pretestu zmiennej zalenej. Ocena dynamiki zmiany: trafno wewntrzna i trafno zewntrzna, czynniki uszkadzajce trafno planów eksperymentalnych i quasieksperymentalnych. Model ex post facto. Model regresji liniowej: odmiana jednojednozmiennowa i odmiana jedno-wielozmiennowa, strategie budowy modelu, zmienne jakociowe i ich interakcje w modelu regresji liniowej, interpretacja geometryczna modelu. Interakcja psycholog-osoba uczestniczca w badaniu jako ródło artefaktów oczekiwania interpersonalne badacza (R. Rosenthal), lk przed ocen (M. J. 3

4 Rosenberg), status motywacyjny osoby uczestniczcej w badaniu. Wskazówki sugerujce hipotez (M. T. Ornea). Etyczne problemy bada naukowych. wiadomo metodologiczna. Praktyka społeczna a psychologia. Zasady sporzdzania raportu z bada empirycznych i zasady sporzdzania bibliografii. Pomiar w psychologii. Grupowanie danych, sposoby graficznego przedstawiania danych. Opis statystyczny jednej zmiennej. Rozkłady zmiennych losowych. Korelacja i regresja. Korelacja zmiennych porzdkowych i nominalnych. Próba jako reprezentacja populacji. Etapy wnioskowania statystycznego. Załoenia niektórych testów statystycznych. Testy dla danych interwałowych i ilorazowych. Testy dla danych porzdkowych i nominalnych. Statystyczne podstawy analizy wariancji: jednoczynnikowej i dwuczynnikowej, testy wielokrotnych porówna, wskaniki wielkoci efektu eksperymentalnego, analiza efektów prostych. Statystyczne podstawy wielokrotnej regresji liniowej. Efekty kształcenia umiejtnoci i kompetencje: zrozumienia literatury psychologicznej i oceny poprawnoci metodologicznej prezentowanych w niej bada empirycznych; projektowania i samodzielnego przeprowadzania bada empirycznych oraz opracowywania ich wyników; stosowania pakietów statystycznych. 5. Kształcenie w zakresie etyki zawodu psychologa Treci kształcenia: Psycholog zawód zaufania publicznego. Naczelne wartoci zawodu psychologa. Autonomia, podmiotowo, prawo do prywatnoci, integralno i poufno jako podstawowe zasady relacji psychologa z klientem. Zachowanie tajemnicy zawodowej i ograniczenia tego wymogu w rónych profesjonalnych zadaniach psychologa. Uzyskiwanie wiadomej zgody, zawieranie kontraktu, informacja zwrotna o uzyskanych wynikach obowizek podmiotowego traktowania odbiorcy usług psychologicznych. Specyfika realizacji zasad etycznych w diagnostyce psychologicznej, udzielaniu pomocy psychologicznej (zwłaszcza psychoterapii), w badaniach naukowych. Niebezpieczestwa wykorzystywania wiedzy psychologicznej i psychologów w reklamie, kontaktach z mediami, propagandzie. Efekty kształcenia umiejtnoci i kompetencje: dostrzegania i identyfikowania dylematów etycznych zwizanych z praktyk psychologiczn; stosowania zabezpiecze chronicych przed naruszeniem podstawowych zasad zawodu. B. GRUPA TRECI KIERUNKOWYCH 1. Kształcenie w zakresie procesów poznawczych Treci kształcenia: Procesy spostrzegania: podejcie konstruktywistyczne i ekologiczne, spostrzeganie jako proces wyodrbniania cech z dołu do góry i uwarunkowany schematami poznawczymi z góry na dół. Rozpoznawanie struktur i kategoryzacja percepcyjna: komputerowe modele rozpoznawania przedmiotów, prototypowy i egzemplarzowy model kategoryzacji percepcyjnej. Wyobraeniowa i pojciowa reprezentacja rzeczywistoci: pojcie obrazu umysłowego i tworzenie si obrazów wyobraeniowych. Kształtowanie si poj w kategoryzacyjnej przestrzeni semantycznej. Uczenie si i pami: procesy uczenia si jako kształtowanie struktury poznawczej, sieciowe modele pamici, wsteczne kształtowanie pamici. Mylenie i rozumowanie: schemat pragmatyczny w rozumowaniu dedukcyjnym, indukcyjnym i wnioskowaniu przez analogi, mylenie przyczynowo-skutkowe w rozumowaniu. Uwaga jako mechanizm selekcji informacji: procesy automatyczne, kontrolowane, uwaga wiadoma, uczenie si i praktyka w automatyzowaniu czynnoci. Procesy decyzyjne: algorytmiczne i heurystyczne strategie wyboru, racjonalno decyzji, sytuacyjne i osobowociowe determinanty podejmowania decyzji ryzykownych. Jzyk i komunikacja: mowa i rozumienie w procesie komunikacji, pozawerbalne sygnały percepcyjne w rozumieniu wypowiedzi słownych. Poznawcza psychologia stosowana znaczenie mechanizmów spostrzegania, uczenia si, pamici, kategoryzacji, mylenia i wnioskowania oraz procesów decyzyjnych w tworzeniu strategii marketingowych w dziedzinie gospodarczej i politycznej oraz w zarzdzaniu organizacj. 4

5 Efekty kształcenia umiejtnoci i kompetencje: poczucia krytycyzmu w dowiadczaniu i rozumieniu otaczajcej rzeczywistoci złoonych procesów poznawczych; stosowania poj psychologii poznawczej do analizy zjawisk typowo klasyfikowanych do dziedzin pozapoznawczych, takich jak psychologia społeczna, polityczna i ekonomiczna. 2. Kształcenie w zakresie emocji i motywacji Treci kształcenia: Mechanizmy wzbudzania emocji aspekt psychologiczny i biologiczny. Integracja obu podej systemy: neuronalny, sensomotoryczny, motywacyjny i poznawczy. Emocje wzbudzane w sposób uwiadamiany i nieuwiadamiany przez podmiot. Rónice midzy poszczególnymi stanami afektywnymi: nastrój, emocje, afekt, pobudzenie. Zaburzenia emocjonalne. Emocje podstawowe i pochodne. Problem powstawania emocji pochodnych. Ekspresja emocji. Twarz w ekspresji emocji. Kulturowe aspekty ekspresji emocji. Relacje emocji z poznaniem i zachowaniem. Pierwotno emocji versus poznania. Współzaleno emocji i poznania. Automatyczna i podmiotowa regulacja emocji i nastroju. Klasyczne teorie emocji. Poznawcze teorie emocji. Podstawowe podejcia do motywacji (etologiczne, psychodynamiczne, behawiorystyczne, poznawcze, humanistyczne, topologiczne). Mechanizmy lece u podstaw motywacji. Procesy afektywne jako mechanizm motywacyjny. Procesy poznawcze jako mechanizm motywacyjny. Motywacja w przebiegu zachowania: uruchomienie zachowania, podtrzymanie aktywnoci, zaniechanie versus zakoczenie działania. Motywacja wewntrzna i zewntrzna. Czynniki osłabiajce motywacj wewntrzn. Motywacja osigni. Rozwojowe i kulturowe aspekty motywacji osigni. Motywacje zwizane z obrazem własnej osoby. Motywacje samoaktualizacji i samorozwoju. Przywracanie i zaburzanie istniejcej równowagi. Motywacja zadaniowa. Plany działania. Perspektywa czasowa w procesach motywacyjnych. Motywacje symultaniczne i hierarchiczne. Konflikty motywacyjne. Inni ludzie w procesach motywacyjnych. Efekty kształcenia umiejtnoci i kompetencje: rozumienia i wyjaniania procesów powstawania emocji; wykorzystania wiedzy z zakresu psychologii emocji do optymalizowania funkcjonowania człowieka, ze szczególnym uwzgldnieniem zwizków: emocje-poznanie; odróniania emocji spontanicznych od udawanych; rozumienia i wyjaniania procesów motywacyjnych; kształtowania motywacji osigni; wykorzystywania wiedzy na temat zwizków motywacji z optymalizacj funkcjonowania jednostek i grup. 3. Kształcenie w zakresie osobowoci Treci kształcenia: Specyfika nauki o osobowoci i sposoby jej uprawiania teoria a badania: kliniczne, korelacyjne i eksperymentalne. Rola załoe metasystemowych. Kryteria porównywania teorii aplikacja wiedzy o osobowoci. Znaczenie załoe o roli niewiadomoci koncepcje psychodynamiczne: determinizm, konflikt, niewiadomo. Rola popdów i ródła lku. Geneza osobowoci, znaczenie wczesnych relacji interpersonalnych. Obronne i autonomiczne funkcje ego. Konflikty i przystosowanie potrzeby i cele. Teorie socjobiologiczne: załoenia, biologiczne podstawy osobowoci. Wyjanianie zachowa na podstawie instynktu, adaptacyjne znaczenie kultury, inspiracje i kontrowersje. Podejcie humanistyczne (specyfika bada idiograficznych), poziomy motywacji (potrzeby podstawowe i motyw samoaktualizacji), wiadomo, wartociowanie, rozwój osobowoci dojrzałej. Teorie fenomenologiczno-egzystencjalne i narracyjne: koncepcja człowieka, wartociowanie zdarze i konstruowanie tosamoci. Teoria cech: hierarchiczny model osobowoci, biologiczne podłoe cech, cechy a zdrowie fizyczne i psychiczne. Teorie czynnikowe 5-czynnikowy model osobowoci oraz badania leksykalne nad wielk pitk : uniwersalno modelu, implikacje i kontrowersje. Teorie uczenia si i społecznokognitywne: konflikt i natura emocji, modelowanie i przekonanie o własnej skutecznoci, motywacja, mechanizmy autoregulacji. Kognitywne zmienne 5

6 osobowociowe, teoria oczekiwanie i warto. Teorie poznawcze: załoenia, konstrukty osobiste, procesy poznawcze i mechanizmy regulacji zachowania, osobowo jako system informacji. Struktury poznawcze poznawcza teoria Ja: inspiracje, złoono i funkcje systemu Ja, samowiedza i samoocena, autoregulacja, motywy organizujce koncepcj siebie. Poznawcze moliwoci i ograniczenia teorii: alternatywne opisy osobowoci, wyjanienia motywacji i genezy zjawisk patologicznych, stało i zmienno osobowoci, kontrowersje i integracja nauki o osobowoci badawcze i kliniczne implikacje. Efekty kształcenia umiejtnoci i kompetencje: krytycznego posługiwania si teori w opisie i interpretacji zjawisk ycia psychicznego; formułowania problemów oraz rozróniania rónych podej badawczych, terapeutycznych i pedagogicznych. 4. Kształcenie w zakresie psychologii rónic indywidualnych Treci kształcenia: Paradygmat psychologii rónic indywidualnych oraz podstawowe kategorie opisowe rónic interindywidualnych pojcie, cechy, typu. Zdolnoci intelektualne pojcie oraz psychometryczne koncepcje inteligencji (koncepcje czynnika ogólnego, modele czynników równorzdnych, koncepcja inteligencji wielorakich). Psychometryczny pomiar inteligencji oraz podstawowe problemy diagnozowania zdolnoci za pomoc standaryzowanych testów testy kulturowo niezalene. Inteligencja w koncepcjach biologicznych oraz psychologii poznawczej. Znaczenie adaptacyjne zdolnoci intelektualnych. Uwarunkowania inteligencji: rola czynnika genetycznego oraz czynników rodowiskowych. Osobowo pojcie oraz koncepcje superczynników osobowoci: model PEN oraz picioczynnikowy model osobowoci. Temperament jako składnik osobowoci kryteria definicyjne oraz modele temperamentu dzieci i dorosłych. Inne wymiary osobowoci ujmowane z perspektywy psychologii rónic indywidualnych. Adaptacyjna rola cech osobowoci. Metody badania osobowoci diagnoza psychometryczna. Diagnozowanie osobowoci za pomoc standaryzowanych kwestionariuszy kulturowa adaptacja inwentarzy osobowoci. Genetyczne oraz rodowiskowe uwarunkowania cech osobowoci badania midzykulturowe. Styl poznawczy pojcie oraz charakterystyka wybranych stylów. Funkcje oraz geneza stylu poznawczego wyznaczniki rodowiskowe oraz korelaty osobowociowe. Podstawowe metody stosowane do diagnozy stylu poznawczego. Efekty kształcenia umiejtnoci i kompetencje: stosowania wiedzy dotyczcej adaptacyjnych zdolnoci intelektualnych, cech osobowoci (temperamentu) i stylów poznawczych w psychologii; prowadzenia bada standardowymi metodami diagnostycznymi. 5. Kształcenie w zakresie psychologii społecznej Treci kształcenia: Podstawowe podejcia teoretyczne w psychologii społecznej: poznawcze, motywacyjne, wynikajce z teorii uczenia, ewolucjonistyczne i społecznokulturowe. Metody bada psychologii społecznej. Kluczowa rola eksperymentu w psychologii społecznej. Wiedza i sdy o wiecie społecznym. Schematy i skrypty. Naiwne i potoczne koncepcje wiata i natury ludzkiej. Stereotypy i uprzedzenia. Spostrzeganie siebie i innych. Heurystyki: dostpnoci, zakotwiczenia, symulacji, reprezentatywnoci. Zaleno sdów społecznych od procesów afektywnych. Tosamo indywidualna i społeczna. Spostrzeganie siebie i innych. Samoocena i jej rola w regulacji zachowania. Procesy atrybucji. Błdy atrybucyjne. Ukryte Teorie Osobowoci. Postawy i wartoci. Struktura wartoci. Struktura i funkcje postaw. Geneza postaw. Teorie i mechanizmy zmian postaw. Zwizek postaw z zachowaniem. Wpływ społeczny. Facylitacja i inhibicja. Próniactwo społeczne. Naladownictwo, konformizm i posłuszestwo. Wpływ mniejszoci na wikszo. Mechanizmy i taktyki wywierania wpływu społecznego. Współzaleno społeczna i konflikt. Atrakcyjno interpersonalna. Teorie i wyznaczniki atrakcyjnoci interpersonalnej. Autoprezentacja. Obronne i asertywne taktyki autoprezentacji. Intrapersonalne i interpersonalne 6

7 konsekwencje autoprezentacji. Altruizm. Teorie i mechanizmy zachowa prospołecznych. Agresja. Teorie agresji. Wyznaczniki agresji. Grupa społeczna. Struktura i funkcjonowanie grupy. Zadaniowe funkcjonowanie grupy. Komunikowanie si w grupie. Władza i kierowanie ludmi. Style kierowania. Psychiczne zrónicowanie płci fakty a stereotypy. Teorie wyjaniajce zrónicowanie płci. Efekty kształcenia umiejtnoci i kompetencje: przewidywania i wyjaniania społecznych zachowa ludzi oraz wykorzystywania wiedzy z zakresu psychologii społecznej do kształtowania społecznego rodowiska człowieka; aplikowania wiedzy teoretycznej do konkretnych sytuacji ycia codziennego; diagnozowania sytuacji społecznej (poziomu uprzedze, konfliktów, agresji, postaw, stereotypów) oraz opracowywania procedur zmierzajcych do zmiany zaobserwowanego stanu. 6. Kształcenie w zakresie psychologii rozwoju człowieka w cyklu ycia Treci kształcenia: Podstawowe pojcia, modele i metody bada. Zmienno ludzkiego zachowania a zmiana i rozwój. Rodzaje zmian rozwojowych zmiany uniwersalne, wspólne, indywidualne. Zegar biologiczny i zegar społeczny. Koncepcje periodyzacji biegu ycia człowieka. Dwa podejcia do analizy rozwoju: mechanistyczne i organizmiczne. Modele rozwoju. Rodzaje i klasyfikacja czynników rozwoju. Opis a wyjanianie w badaniach nad rozwojem. Podstawowe modele bada: mechanistyczny, organizmiczny, kontekstualny. Strategie prowadzenia bada nad rozwojem. Czynniki uszkadzajce trafno bada nad rozwojem. Historia bada nad kontekstem rozwoju człowieka. Wybrane teorie rozwoju psychicznego prezentacja: podstawowych załoe teoretycznych, wkładu do psychologii rozwoju, ogranicze i moliwych aplikacji w ramach podstawowych paradygmatów psychologii. Teorie uczenia si: poznawczo-rozwojowe (J. Piaget, L. Kohlberg, L. S. Wygotski), psychodynamiczne (Z. Freud, E. H. Erikson), psychologii humanistycznej. Koncepcja zada rozwojowych (R. J. Havighurst, D. J. Levinson, U. Bronfenbrenner). Koncepcja społecznego rodowiska rozwoju. Charakterystyka rozwoju człowieka w pełnym cyklu ycia analiza: podstawowych obszarów i zada rozwojowych, osigni rozwojowych, czynników rozwoju pomylnego, czynników ryzyka w okresie prenatalnym, niemowlcym, poniemowlcym, przedszkolnym, szkolnym, wczesnej i pónej adolescencji oraz wczesnej, rodkowej i pónej dorosłoci. Efekty kształcenia umiejtnoci i kompetencje: rozumienia wzajemnych zwizków midzy przebiegiem rozwoju a kontekstem kulturowo-społecznym; rozumienia prawidłowoci rozwoju charakterystycznych dla kolejnych okresów ycia człowieka; okrelania czynników pomylnych i czynników ryzyka zakłóce procesu rozwoju; planowania bada nad procesem rozwoju i stosowania metod adekwatnych do poziomu rozwoju osób badanych; wieloaspektowego interpretowania zjawisk w cyklu ycia człowieka, to jest refleksyjnego i krytycznego posługiwania si koncepcjami o rónym rodowodzie teoretycznym. 7. Kształcenie w zakresie psychometrii Treci kształcenia: Test psychologiczny jako narzdzie pozyskiwania danych ilociowych bdcych podstaw diagnozy psychologicznej (problem obiektywnoci testu, standaryzacji, trafnoci, rzetelnoci i normalizacji). Schemat wnioskowania psychometrycznego. Pojcie wyniku prawdziwego, wyniku otrzymanego i błdu pomiaru. Model klasyczny Gulliksena i jego odmiana statystyczna w wersji Lorda i Novicka. Definicja rzetelnoci. Pojcie testów równoległych. Rzetelno rozumiana jako stabilno bezwzgldna (technika test-retest), jako stabilno wzgldna (technika testów równoległych) oraz jako zgodno wewntrzna (metoda połówkowa, technika K-R 20 i alfa-cronbacha, metoda badania korelacji pozycji testowych z ogólnym wynikiem testu (wzór Spearmana-Browna). Rzetelno standardowy błd pomiaru (konstruowanie przedziałów ufnoci do porównywania wyników dwóch osób w tym samym tecie lub dwóch wyników jednej osoby w podtestach danego testu). Estymacja wyniku prawdziwego. Róne rodzaje trafnoci: treciowa, kryterialna (diagnostyczna i 7

8 prognostyczna), teoretyczna. Współczynnik trafnoci i jego interpretacja. Obliczanie współczynników trafnoci treciowej, kryterialnej oraz metody badania trafnoci teoretycznej. Stronniczo testu i pozycji testowych. Pojcie normy statystycznej. Typy skal. Skale oparte na rozkładzie prostoktnym (skala centylowa). Skale oparte na rozkładzie normalnym (skala tenowa, stenowa, tetronowa, ilorazów inteligencji). Konstrukcja skal standardowych. Proces normalizacji rozkładu wyników surowych. Zasady zbierania danych normalizacyjnych. Normy ogólne a normy lokalne. Zasady tworzenia i doboru pozycji testowych dla rónego rodzaju testów. Testy budowane w sposób racjonalny i empiryczny. Zasady korzystania z podrczników testowych oraz problemy etyczne zwizane ze stosowaniem testów. Etyczne standardy stosowania testów (ustawa o zawodzie psychologa i samorzdzie zawodowym psychologów). Efekty kształcenia umiejtnoci i kompetencje: oceny przydatnoci okrelonego testu do diagnozowanego problemu (oceny trafnoci i rzetelnoci danej metody); interpretacji wyniku otrzymanego w tecie zgodnie ze standardami psychometrycznymi; konstruowania norm o charakterze lokalnym; konstruowania własnych, prostych narzdzi pomiarowych. 8. Kształcenie w zakresie diagnozy psychologicznej Treci kształcenia: Mylenie potoczne a mylenie diagnostyczne. Opis a wyjanianie rodzaje wyjanie (mechaniczne, statystyczne, systemowe). Wykorzystanie teorii systemów dynamicznych. Podstawowe załoenia studium przypadku. Celowo działa jako: odniesienie, uzasadnienie, wyjanienie racjonalno działa ludzkich. Dowiadczanie autobiografii i jej relacjonowanie jako forma interpretacji psychologicznej. Diagnozowanie jako sytuacja komunikacyjna taktyki konwersacyjne. Diagnozowanie jako sytuacja społeczna. Sposoby ujmowania procesu diagnozowania w psychologii. Diagnostyka tradycyjna a diagnostyka behawioralna. Personologiczna koncepcja diagnozowania. Zachowania testowe i rzeczywiste (pozatestowe) jako przedmiot interpretacji. Diagnoza a terapia nihilizm diagnostyczny. Proces diagnozowania i jego etapy. Rodzaje diagnoz. Diagnoza: nozologiczna, funkcjonalna (selekcyjna), wyjaniajca, interakcyjna (negocjowanie diagnozy), nieinterakcyjna (autonomiczna, w tym aktuarialna i mechaniczna). Dane diagnostyczne. Pomiar w psychologii. Dane ipsatywne i normatywne. Podstawowe typy technik (procedur) wykorzystywanych w diagnozowaniu. Ilociowy i jakociowy opis zachowa. Charakterystyka wskaników diagnostycznych sposoby interpretacji. Kryteria poprawnoci interpretacji. Prognozowanie diagnostyczne i jego formy. Interwencja i jej formy. Selekcja i jej specyfika strategie decyzyjne. Modyfikacja i jej specyfika. Komunikowanie wyników badania i orzekanie. Etyczne problemy diagnozowania. Problemy zwizane z komercjalizacj diagnostyki psychologicznej. Integracja danych diagnostycznych. Podstawowe umiejtnoci diagnozowania: obserwacja, rozmowa, wywiad, badanie procesów poznawczych, techniki kwestionariuszowe, techniki projekcyjne. Efekty kształcenia umiejtnoci i kompetencje: formułowania problemów i pyta diagnostycznych; całociowego traktowania procesu diagnostycznego i dostrzegania konsekwencji wynikajcych z realizacji poszczególnych etapów; rozumienia koniecznoci interpretowania oraz integrowania danych pochodzcych z rónych ródeł; wykorzystywania danych uzyskanych rónymi technikami i metodami. 9. Kształcenie w zakresie pomocy psychologicznej Treci kształcenia: Pomoc psychologiczna jako zachowanie prospołeczne. Uwarunkowania profesjonalnych i nieprofesjonalnych zachowa pomocnych motywy psychologa a oczekiwania osoby potrzebujcej pomocy w kontekcie pomagania. Relacje pomaganie zaufanie interpersonalne. Wartoci i postawy pomagajcego. Wymiary relacji pomagania. Etapy pomagania: nawizanie kontaktu, ustalanie problemów i oczekiwa, kontrakt pomocy psychologicznej, rozwój relacji pomagania, zakoczenie relacji. Psychologiczna pomoc a wsparcie społeczne. Spostrzeganie 8

9 przekazów werbalnych i niewerbalnych, słuchanie. Parafrazowanie, klaryfikowanie i sprawdzanie percepcji. Odzwierciedlanie uczu i treci komunikowanych. Przeszkody w słuchaniu i budowaniu kontaktu. Cele pomocy psychologicznej wspomaganie rozwoju w rónych sferach ycia, psychoedukacja, pomoc dla celów zdrowotnych. Pomoc indywidualna, grupowe formy pomocy. Grupy samopomocy, profesjonalna pomoc psychologiczna. Ogólna charakterystyka rónych rodzajów pomocy psychologicznej porada, promocja zdrowia, prewencja zaburze, interwencja w sytuacjach kryzysowych, psychoterapia, rehabilitacja. Etyczne problemy pomocy psychologicznej. Uwewntrznione normy i standardy pomagania wiadomo i wraliwo etyczna psychologa. Znaczenie kodeksu etyczno-zawodowego psychologa. Efekty kształcenia umiejtnoci i kompetencje: stosowania metod pomocy psychologicznej; skutecznego pomagania osobom i grupom. 10. Kształcenie w zakresie psychopatologii Treci kształcenia: Koncepcje normy i patologii a klasyfikacje zaburze psychicznych. Psychologia kliniczna a psychopatologia. Podstawy i kryteria klasyfikacji zaburze psychicznych w ICD-10 i DSM-IV. Psychopatologia ogólna: zaburzenia prostych i złoonych czynnoci psychicznych. Klasyfikacje i objawy zaburze procesów poznawczych, emocjonalnych i motywacyjnych. Jakociowe i ilociowe zaburzenia wiadomoci. Psychopatologia szczegółowa: zaburzenia lkowe, zaburzenia somatoformiczne i dysocjalne, zaburzenia nastroju i schizofrenie, zaburzenia osobowoci, uzalenienia i zaburzenia na tle seksualnym. Psychopatologia okresu wczesnodziecicego, adolescencji i pónego okresu dorosłoci. Przyczyny powstawania zaburze psychicznych: podejcie biologiczne, neuronauka i koncepcje psychologiczne. Efekty kształcenia umiejtnoci i kompetencje: rozróniania ilociowych i jakociowych zaburze procesów psychicznych; posługiwania si rónymi kryteriami klasyfikacji problemów i zaburze psychicznych; ustalania bezwzgldnej i wzgldnej wartoci diagnostycznej rónych symptomów klinicznych; rozpoznawania obrazu klinicznego wyodrbnionego w psychopatologii szczegółowej jednostek klinicznych; stosowania wiedzy z psychopatologii w postpowaniu diagnostycznym i formułowaniu diagnozy rónicowej; stosowania ogólnych kryteriów kierowania do leczenia osób z rónymi zaburzeniami psychicznymi. IV. PRAKTYKI Praktyki powinny trwa nie krócej ni 4 tygodnie i powinny by zorganizowane w wymiarze nie krótszym ni 25 godzin tygodniowo. Zasady i form odbywania praktyk ustala jednostka uczelni prowadzca kształcenie. V. INNE WYMAGANIA 1. Programy nauczania powinny przewidywa zajcia z zakresu wychowania fizycznego w wymiarze 60 godzin, którym mona przypisa do 2 punktów ECTS; jzyków obcych w wymiarze 120 godzin, którym naley przypisa 5 punktów ECTS; technologii informacyjnej w wymiarze 30 godzin, którym naley przypisa 2 punkty ECTS. Treci kształcenia w zakresie technologii informacyjnej: podstawy technik informatycznych, przetwarzanie tekstów, arkusze kalkulacyjne, bazy danych, grafika menederska i/lub prezentacyjna, usługi w sieciach informatycznych, pozyskiwanie i przetwarzanie informacji powinny stanowi co najmniej odpowiednio dobrany podzbiór informacji zawartych w modułach wymaganych do uzyskania Europejskiego Certyfikatu Umiejtnoci Komputerowych (ECDL European Computer Driving Licence). 2. Programy nauczania powinny zawiera treci poszerzajce wiedz ogóln w wymiarze nie mniejszym ni 60 godzin, którym naley przypisa nie mniej ni 3 punkty ECTS. 3. Kształcenie powinno obejmowa wszystkie treci podstawowe oraz wszystkie treci kierunkowe w wymiarze nie mniejszym ni 45 godzin kady z zakresów kształcenia. 9

10 4. Za przygotowanie do egzaminu dyplomowego, w tym take za przygotowanie pracy magisterskiej, student otrzymuje 20 punktów ECTS. ZALECENIA Wskazana jest znajomo jzyka angielskiego w stopniu umoliwiajcym samodzielne studiowanie tekstów z zakresu psychologii i dyscyplin pokrewnych. 10