Portfolio of Integration Zeszyt Inte(g)ra(k)cji (2012/2013) Projekt Multilateralny Comenius i Umowa grantowa numer: LLP-2011-IT-COMENIUS-CMP

Transkrypt

1 Portfolio Of Integration Zeszyt Inte(g)ra(k)cji (wersija rok akademicki 2012/2013) Projekt Multilateralny Comenius i Umowa grantowa numer: LLP-2011-IT-COMENIUS-CMP Projekt ten został sfinansowany dzięki pomocy Komisji Europejskiej. Publikacja ta odzwierciedla jedynie poglądy jej autorów, a Komisja nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek działania, które mogą wykorzystywać informacje w niej zawarte. 1

2 2

3 Wstęp do korzystania z Zeszytu Inte(g)ra(k)cji Obserwowanie Integracji Zeszyt Integracji jest narzędziem, które zostało przetestowane w wielu różnych miastach i szkołach. Jego celem jest wykrycie dynamiki inkluzji uczniów z zagranicy i, jednocześnie, analiza kontekstu, w którym owa integracja ma miejsce. Zależy nam także na ocenia efektywności tego narzędzia. Uwaga: Przedstawione opracowanie jest tłumaczeniem z języka angielskiego, stąd pojawić się mogą drobne nieporozumienia językowe, związane z odmienną nieco nomenklaturą. Rozpoczynając od sześciu kryteriów integracji, które odgrywają kluczową rolę w każdym przypadku, gdy mówimy o integracji, diagnoza może oznaczać: - Warunek inkluzji ucznia/uczniów z zagranicy. - Atmosferę między uczniami w szkole i poza nią. - Wyniki uzyskane dzięki wykorzystaniu określonych inicjatyw i narzędzi. Jakie są kryteria integracji, które, w tym Zeszycie, będziemy diagnozować? Są to: 1. Integracja szkolna. 2. Kompetencja w języku obcym (drugim-l2). 3. Relacje między rówieśnikami. 4. Relacja pozaszkolne i mankamenty grupowania się w miastach. 5. Stosunek do języka i podłoża kulturowego. 6. Motywacja. Jak widać, niektóre kryteria dotyczą przebiegu integracji dzieci i nastolatków z zagranicy; z drugiej zaś strony, niektóre z nich są częścią wspólnego wymiaru interakcji i wymiany zdań. Kryteria te ustalono biorąc pod uwagę fakt, iż integracja to złożony proces obejmujący: uczenie się, całkowitą znajomość nowego języka, obfitość komunikacji pomiędzy współtowarzyszami, umiejętność mówienia o samym sobie i myślenia o przyszłości. Korzystanie z Zeszytu Kiedy Zeszyt może być wykorzystywany w sposób elastyczny w celu rozpoznawania różnych aspektów, w różnych momentach, w trakcie całego procesu edukacji. - Może być wykorzystany dwukrotnie w ciągu roku (w okresie pierwszych lub drugich czterech miesięcy), aby zwrócić uwagę czy integracja uczniów z zagranicy podąża progresywną ścieżką i czy zaistniała poprawa w drugim okresie, w porównaniu z pierwszym. - Może być wykorzystany w dowolnym czasie w ciągu roku, w celu dokonania bilansu dynamiki integracji i/lub określonego jej aspektu. Co obserwujemy Zeszyt ten może być wykorzystany w całości lub w częściach, wybierając jedynie te narzędzia, które przydatne są przy obserwacji wybranego kryterium. - Może być stosowany w sposób wybiórczy skupiając się na jednym lub wielu aspektach. Na przykład, aby bieżąco monitorować odpowiednią sytuację i atmosferę w szkole lub w klasie: Jaka jest komunikacja (wymiana zdań) pomiędzy rówieśnikami? Ile takich zdarzeń istnieje? Kiedy i gdzie spotykają się uczniowie poza szkołą? Czy istnieją sytuacje izolacji i odrzucenia? - Może być stosowany do weryfikacji efektywności podanych narzędzi integracji, stworzonych przez instytucje i lokalne władze: moduł L2, różne opcje dla wprowadzenia i powitania 3

4 - Może być stosowany przez nauczycieli, pracowników socjalnych, w centrach kształcenia dla uczniów zagranicznych (i uczniów rodzimych), aby rozpoznać różne interpretacje inkluzji, socjalizacji, uczenia się Jak obserwujemy Zeszyt ten jest narzędziem roboczym i auto-diagnozującym, co może być przydatne w poznawaniu dynamiki integracji, interwencji, jaki i też innych aspektów dotyczących inkluzji. Dlatego też wyniki są lepsze, gdy jest więcej obserwatorów; różni pracownicy socjalni mogą porównywać swoje analizy i punkty widzenia. W fazie próbnej szansa ta została wyraźnie podkreślona: poprzez wykorzystanie tej księgi wielu nauczycieli, czy też nauczycieli i pracowników socjalnych w centrach kształcenia mogło porównać ewaluacje i interpretacje lub wymienić się sugestiami i zdobytą wiedzą. Jest to powodem, dla którego czasami odpowiedzi na pytania otwarte, skonstruowane w kwestionariuszach mogą się różnić lub nawzajem uzupełniać, ponieważ zależą one od indywidualnych punktów widzenia i ról zawodowych. Co więcej, każde kryterium może być badane przez wykorzystanie różnorodnych sugestii: - połowicznie zorganizowane narzędzia, takie jak kwestionariusze i tabele, z funkcją statystyczną i poprzeczną, która w wielu przypadkach skierowana jest na wszystkich uczniów w danej klasie - otwarte elementy wspierające, które są bardziej przydatne do gromadzenia informacji na temat doświadczeń osobistych i etapów życia pojedynczej osoby, a także mogą być wykorzystane w sposób spójny lub wybiórczy Oczywistym jest, że zbiór danych i zadań, które obejmują dzieci i nastolatków, musi być wprowadzony w określonym kontekście i odnosić się do dynamiki życia w klasie na tyle, na ile jest to możliwe. Gdy diagnoza dokonywana jest w obszarze dwóch grup lub przez wielu pracowników socjalnych i nauczycieli, aktywne uczestnictwo w obserwacji oraz dzielenia się pozyskanymi danymi pozwala zmniejszyć i wypracować subiektywność, gdyż jest ona wynikiem różnych prezentacji i punktów widzenia. Kryteria Jak zauważyliśmy, dzięki temu Zeszytowi można obserwować wiele różnych aspektów przebiegu integracji, odnoszących się do modalności inkluzji, indywidualnych osiągnięć, aspektów związanych z interakcją i kolektywizacją na terenie szkoły i poza nią. W szczególności: - pierwsze dwa kryteria, integracja szkolna i kompetencja w L2, zajmują się integracją w szkołach oraz integracją językową pojedynczego ucznia - trzecie i czwarte kryterium dotyczy obszaru relacji, pomaga obserwować atmosferę w klasie, szanse na spotkania poza szkołą - ostatnie dwa kryteria analizują pewne aspekty oryginalnej tożsamości i pochodzenia ucznia; wprowadzają one wspólne aspekty oraz określone czynniki, które odnoszą się do procesu rekonstrukcji ich przeszłości w różnych państwach. Dla streszczenia kryteriów i narzędzi, patrz tabela poniżej. 4

5 Kryteria Co obserwujemy Narzędzia i metody Kto z nich korzysta 1. Integracja szkolna Kariera edukacyjna, spóźnienia, oceny Formularz informacyjny ucznia, gromadzenie danych Nauczyciele, pracownicy socjalni 2. Kompetencja w L2: w mowie i w piśmie Wiedza w L2, cztery umiejętności Opis poziomów CEFRL, skala CEFRL, formy i materiały przygotowane i stosowane w centrach kształcenia Nauczyciele, pracownicy socjalni 3. Relacje między rówieśnikami w klasie 4. Relacje w mieście/ sąsiedztwie 5. Odniesienia kulturowe i język źródłowy Ilość i jakość relacji między rówieśnikami, relacje fakultatywne Relacje pozaszkolne, wiedza na temat i korzystanie z miejsc i możliwości skupiających grupy Auto opis, odniesienia autobiograficzne 6. Motywacja Orientacja, prowadzenie badań Kwestionariusz gromadzenia danych, otwarte narzędzia wspierające (np., socjogram) Kwestionariusz gromadzenia danych, narzędzia wspierające (np. mapa miasta/sąsiedztwa) Autobiograficzne narzędzia wspierające (np., rysunek, autoprezentacja ), kwestionariusz osobisty Formularz informacyjny o uczniu, gromadzenia danych, kwestionariusz osobisty Wszyscy uczniowie, pojedynczy uczeń Wszyscy uczniowie, pojedynczy uczeń Nauczyciele, pracownicy socjalni, pojedynczy uczeń Nauczyciele, pracownicy socjalni, uczeń z zagranicy Zeszyt dla każdego : Można obserwować: - Nowoprzybyłych uczniów z zagranicy (przybyłych w ciągu ostatnich dwóch lat). - Zagranicznych uczniów ze średnią długością kariery edukacyjnej w danym państwie (przybyłych więcej niż dwa lata temu). - Wszystkich uczniów (włączając autochtonicznych). W każdej części zeszytu wspólne części są odpowiednio oddzielone od tych, które przypisane są do obserwacji różnych typów uczniów, wymienionych wyżej. Znacznik Część wspólna wyróżnia części Zeszytu, które zawsze muszą zostać wypełnione, bez względu na charakterystykę obserwowanego ucznia (nowoprzybyły uczeń z zagranicy, nie-nowoprzybyły uczeń z zagranicy, uczeń autochtoniczny). Spójrz na streszczenie w tabeli poniżej. 5

6 Część Nowoprzybyli uczniowie z zagranicy Inni uczniowie z zagranicy Wszyscy uczniowie 1. KONTEKST 1.1. Szkoła, klasa, wyposażenie Część wspólna - Część wspólna - Część wspólna - Część wspólna 1.2. Karta informacji o uczniu X 1.3. Opis szczególnych działań X interwencyjnych 2. I KRYTERIUM: INTEGRACJA SZKOLNA Pytania (od 2.1 do 2.4) Element wspierający E kwestionariusz ucznia Część 1. Integracja szkolna X Część wspólna - Część wspólna - Część wspólna - Część wspólna 3. II KRYTERIUM: KOMPETENCJE JĘZYKOWE W L2 Pytania (3.1 I 3.2) Element wspierający E kwestionariusz ucznia Część 2. Zachowania w komunikacji* X X X 4. III i IV KRYTERIUM: RELACJE W KLASIE I SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ Kilka czynników wspierających ( Kwestionariusz dla klasy, i zał. 1: Kwiaty przyjaźni i Relacje w mieście ) 5. V KRYTERIUM: STOSUNEK DO JĘZYKA RODZIMEGO I KULTURY Pytania (od 5.1 do 5.3) Elementy wspierające C i D (zał. 1: Stosunek do języka rodzimego i kultury i Jestem... )** Element wspierający G Kwestionariusz dla rodziców Część wspólna - Część wspólna - Część wspólna - Część wspólna X Część wspólna - Część wspólna - Część wspólna - Część wspólna X X 6. VI KRYTERIUM: MOTYWACJA Pytania (od 6.1 do 6.7) X X Element wspierający E Kwestionariusz dla Część wspólna - Część wspólna - Część wspólna - Część wspólna ucznia, Część 3. Cele na przyszłość 7. DYNAMIKA INTEGRACJI: NIEDOGODNOŚCI Pytania (7.1 i 7.2) Pytania (7.3 i 7.4) Zał. 2:Poziomy wg CEFRL. Kompetencje językowe w L2 Zał. 3: Alternatywne relacyjne czynniki wspierające dodatkowe dla tych, które istnieją w Księdze X Część wspólna - Część wspólna - Część wspólna - Część wspólna X Część wspólna - Część wspólna - Część wspólna - Część wspólna * Ostatnie pytanie tylko dla nowoprzybyłych uczniów z zagranicy i uczniów rodzin zreunifikowanych ** W trzecim punkcie narzędzia wspierającego D Jestem, Kim jestem w moim kraju odnoszą się jedynie do nowoprzybyłych uczniów z zagranicy i rodzin zreunifikowanych. Dla pozostałych uczniów pytanie to musi zostać sparafrazowane lub odrzucone. Słowniczek Nowoprzybyły uczeń z zagranicy: uczeń uczęszczający do szkoły po raz pierwszy w nowym państwie, który rozpoczyna naukę w tym samym roku lub w okresie dwóch lat od przybycia, zwykle uważany jest za nowoprzybyłego. 6

7 Mediator kulturowo-językowy: Dwujęzyczny pracownik socjalny (zwykle imigrant), do którego zadań należy wprowadzenie, tłumaczenie i budowanie relacji z rodzinami imigrantów. L2 do komunikacji (BICS): Drugi język wykorzystywany do podstawowej komunikacji interpersonalnej, opanowywany w krótkim okresie czasu (oparte na wielu czynnikach: wiek, język rodzimy, narażenie na nowy język poza szkołą, cechy indywidualne ) L2 do uczenia się (CALP): Drugi język wykorzystywany do uczenia się przedmiotów w szkole; wymiar poznawczy/ informacyjny przezwycięża wymiar komunikacyjny. Opanowywany jest dłuższym okresie czasu i wymaga wsparcia od nauczycieli. L1 lub język ojczysty: Język opanowywany w domu rodzinnym i/lub w rodzimym kraju. Poziomy A1-A2...: Wspólna europejska rama referencji dla języków (CEFRL) opisuje sześć poziomów wiedzy obcego lub drugiego języka. Opis i skalę tych poziomów można znaleźć w załączniku do Księgi. 7

8 Portfolio of Integration Instrukcja wykorzystania 1. Osoby wypełniające Portfolio Integracji (jednoosobowo, w parach, w małej grupie) stają się Jednostką Obserwującą (akronim: JO). 2. Każde Portfolio Integracji jest podpisane: nauczyciel lub nauczyciele pracujący w parze lub grupach 3-4 osobowych wpisują na stronie tytułowej swoje imię/imiona i nazwisko/nazwiska, nazwę szkoły, adres szkoły, nauczany przedmiot. 3. Obserwacje zamieszczone w Portfolio odnoszą się do jednego ucznia obcokrajowca nawet, jeśli, w przypadku niektórych wskaźników obserwacja dotyczy całej klasy. W przypadku, gdy Jednostka Obserwująca zamierza przeprowadzić wnikliwe obserwacje więcej niż jednego ucznia obcokrajowca, musi wypełnić dla każdego z nich oddzielne Portfolio (jeden uczeń poddany wnikliwej obserwacji = jedno Portfolio Integracji). W ostatnim przypadku, oczywiście, niektóre części Portfolio muszą być wypełnione tylko raz (np. kontekst, relacje w klasie szkolnej i inne ). 4. JO może mieć mieszany skład: np. dwóch lub więcej wychowawców, wychowawca i nauczyciel zawodu lub wychowania fizycznego; dwóch wychowawców, nauczyciel zawodu i osoba wspomagająca językowo, i/lub nauczyciel wspierający. Powodem takiego rozwiązania jest większa liczba aktów obserwacji ucznia/klasy, przeprowadzonych przez nauczycieli, którzy spędzają więcej czasu z uczniem w klasie, oraz przez osoby, które mogą go obserwować w różnych kontekstach bardziej/lub mniej formalnych niż klasa szkolna (jak pracownia, sala gimnastyczna, ). Gdy JO składa się z jednej osoby prowadzącej obserwacje, musi on/ona być wychowawcą klasy. 8

9 ZESZYT Zeszyt (nazwisko i imię nauczyciel/i)... Szkoła (nazwa i adres, poziom kształcenia, tryb nauki) Rok szkolny... Przedmiot/y szkolny/e... 9

10 Kontekst Ta sekcja Portfolio stanowi ramy, które pomagają w doborze i opisie wskaźników integracji, odnoszących się do każdego ucznia. Opis narzędzia Zbiór szczegółów i ogólnych informacji dotyczących: - A) działań podjętych przez szkołę, służących promocji kształcenia i szkolnych osiągnięć uczniów z zagranicy oraz komunikacji z ich rówieśnikami (11 elementów); - B) ucznia z zagranicy, na którym skupia się nasza obserwacja, szczególnie zbioru informacji o jego ścieżce migracyjnej i szkolnej w kraju pochodzenia oraz kraju osiedlenia się ( Formularz ucznia, 11 elementów); - C) rodzaju i różnorodności wsparcia zaoferowanego uczniowi z zagranicy podczas pierwszych dni włączania, mającego miejsce w szkole w kraju osiedlenia się. Jeśli nie jest możliwe dotarcie/ odtworzenie tych informacji, moment uważany za pierwsze włączenie to moment zapisania się do szkoły, do której uczeń nadal uczęszcza (2 elementy). W każdym przypadku, powinna zostać wypełniona Część A); części B) i C) powinny zostać uzupełnione, w przypadku, gdy obserwacja skierowana jest na nowoprzybyłych uczniów z zagranicy do nowego kraju (podchodząc elastycznie: przybyłych w ciągu ostatnich 2-3 lat). Zalecany wspierający dla gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalnej Brak Kto korzysta z narzędzia Wszystkie JO. JO w celu zgromadzenia szczegółów dotyczących danego ucznia (część B i C), mogą skontaktować się z sekretariatem placówki, zwrócić się do innych nauczycieli tej samej szkoły, bezpośrednio do ucznia i jego/ jej rodziców. Nauczyciele z JO muszą przeprowadzić ewaluację każdego przypadku w celu odnalezienia najlepszych i najdogodniejszych sposobów na zgromadzenie wymaganych/ koniecznych informacji, zachowując dyskrecję/ nie postępując natarczywie. Jeśli chodzi o informację związaną z punktem A), nauczyciele każdej JO porównują między sobą i przedstawiają punkty widzenia dotyczące sytuacji danej szkoły (zwracając uwagę na istniejące w niej różnice). W typowej sytuacji, informacje związane z punktem A) muszą być zebrane przez wewnętrzną komisję szkolną (może to być zespół wychowawczy, funkcjonujący w szkole). 10

11 Jak korzystać z narzędzia Jest to część wstępna całego Portfolio, wymaga ona wypełnienia na początku procesu obserwacji. Zadania narzędzia i skutki jego zastosowania w procesie kształcenia Pole wypełnione w części A) nie jest tylko zbiorem danych, ale także narzędziem diagnozy aktywnej (oddziaływania na sytuację), co oznacza, że korzystanie z Portfolio powinno pozwolić nauczycielom (oraz szkole) podjąć decyzje, dotyczące koniecznych działań, których celem jest usprawnienie strategii integracji. Jednocześnie zbiór informacji w częściach B) i C) pozwala nauczycielom lepiej poznać historie migracji i ścieżek kształcenia danego ucznia. Zbiór ten jest pełnym odkryć i niespodzianek źródłem wiedzy, które można streścić w następujący sposób: Na poziomie szkoły (lub instytucji edukacyjnej) - zaoferowanie nauczycielom narzędzia, które sprawdza I porządkuje rozwiązania szkolne, działania dydaktyczne i narzędzia, które stosuje ich własna szkoła (może stosować) w celu promowania integracji między uczniami rodzimymi i zagranicznymi; - oferuje narzędzie oraz możliwość dzielenia się wiedzą, szerzenia wiedzy i brania odpowiedzialności za narzędzia organizacyjne i edukacyjne, które zostały wprowadzone; - oferuje fachowcom, zatrudnionym w szkołach lub placówkach edukacyjnych, możliwość wypracowania wspólnego języka, dotyczącego zagadnień integracji i edukacji międzykulturowej; - oferuje fachowcom, zatrudnionym w szkołach lub placówkach edukacyjnych, możliwość wspólnego wypracowania i identyfikacji potrzeb, priorytetów i strategii oraz narzędzi, które mogą być skonstruowane i/ lub zostały sprawdzone w celu podniesienia jakości integracji i edukacji międzykulturowej w ich własnej placówce edukacyjnej. Możliwości tego narzędzia podkreślane są na spotkaniach poświęconych wymianie opinii i doświadczeń z Porfolio. (czas na pedagogikę dyskusyjną ), zawartych w badaniach w działaniu, związanych 11

12 KONTEKST 1.1. Szkoła, Klasa, Wyposażenie (Część wspólna: musi być wypełniona) Jak oceniłbyś obecność uczniów z zagranicy na terenie szkoły? - Wysoko - Średnio - Nisko Jaka jest charakterystyka klasy? - Całkowita liczba uczniów:... - Uczniowie z obcym obywatelstwem:... - Urodzeni w kraju pobytu:... - Nie posługujący się językiem kraju pobytu:... - Występujące narodowości: Wskaż jakie materiały źródłowe/narzędzia/wyposażenie dostępne są w szkole: Ile spośród materiałów źródłowych rzeczywiście wykorzystywanych jest w szkole? - Wszystkie - Tylko niektóre (wymień które) Jakiego rodzaju wewnętrzne zasoby, które posiada Twoja szkoła wykorzystano w ciągu ostatnich dwóch lat w celu wdrożenia inkluzji i integracji uczniów z zagranicy? - Osoby wspierające - Nauczyciele wspierający w klasie na zajęciach innego nauczyciela - Nauczyciel posługujący się językiem ojczystym ucznia - Pomoc ze strony nauczyciela - Inne (wymień jakie) Które zewnętrzne zasoby zostały aktywowane? - Osoba wspierająca językowo - Mediator kulturalno-językowy - Animator międzykulturowy - Inne (wymień jakie) Czy w ciągu ostatniego roku szkolnego zorganizowano inicjatywy/działania edukacji międzykulturowej (np., świadomość kulturowa, integracja przedmiotów, pisanie CV, przełamywanie stereotypów, )? W szkole:

13 W klasie: Czy organizowane są kursy/inicjatywy dla rodzin z zagranicy? - Spotkania w celu przedstawienia szkoły i systemu kształcenia - Kursy L2 - Kursy i spotkania szkoleniowe dla rodziców z zagranicy i z kraju - Promowanie stowarzyszania się rodziców zagranicznych i krajowych - Inne (wymień jakie) Wskaż, czy w ciągu dwóch ostatnich lat nauczyciel brał udział w szkoleniach lub kursach dokształcających na temat: - edukacji międzykulturowej - edukacji językowej (L2) - szkolenia interdyscyplinarne (psychologiczne, pedagogiczne, edukacyjne) - Inne (wymień jakie) Jak oceniasz ogólne zaangażowanie szkoły zachęcające do inkluzji uczniów z zagranicy i ich rodzin? Czy masz jakieś sugestie dotyczące tego tematu?

14 Karta informacji o uczniu (tylko nowoprzybyli uczniowie) Narodowość: Płeć: - Mężczyzna - Kobieta Rok urodzenia: Jeśli uczeń urodził się w innym państwie, w którym roku przybył do obecnego państwa? Jeśli uczeń urodził się w innym państwie, jak dotarł do obecnego państwa? - Ze swoją rodziną - W związku z reunifikacją (ponownym połączeniem) rodziny - Inne (wymień) Bieżący klasa integracyjna: W poprzednim roku szkolnym uczeń uczęszczał do: - Tej samej szkoły - Innej szkoły na terenie kraju - Innej szkoły w innym państwie - żadnej szkoły W poprzednim roku szkolnym uczeń uczęszczał w tym kraju do: - Żłobka (0-3) tak nie - Przedszkola (3-6) tak nie - Szkoły podstawowej (6-12) tak nie - Gimnazjum (12-14) tak nie - Szkoły ponadgimnazjalnej (15-19) tak nie Uwaga. Odnieś się do systemu kształcenia w twoim kraju Czy uczeń realizował obowiązek kształcenia w innym państwie? - Nie - Tak 14

15 Jeśli tak, ile lat? W momencie przyjazdu, do której klasy uczeń został przypisany? Znajomość języków obcych (innych niż rodzimy, L1): - Nie - Tak Jeśli tak, jaki język/i?... W mowie czy w piśmie?... Dla uczniów uczęszczających do gimnazjum w ubiegłym roku Do jakiego typu szkoły ponadgimnazjalnej zapisałeś się?... Dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych Kto skierował ucznia do uczęszczanej przez niego szkoły ponadgimnazjalnej? - Poprzednia szkoła - Rodzina - Własny wybór - Inne (wymień)... 15

16 Opis szczególnych działań interwencyjnych (Tylko uczniowie nowoprzybyli z zagranicy) Uwaga. Jeśli nie jest możliwe określenie modalności i rodzajów wsparcia zaoferowanego uczniowi w czasie pierwszego przyjęcia do szkoły, należy rozumieć czas przyjęcia jako zapisanie się do obecnej szkoły Wskaż czy w czasie przyjęcia do szkoły następujące narzędzia i/lub wsparcie zostały uruchomione: - Zdobycie informacji nt. wcześniejszych etapów kariery edukacyjnej - Nabywanie wstępnych kompetencji - Podział programowy - Adaptacja programów - Indywidualny tryb nauczania - Nauka L2 (ile godzin?)... - Dodatkowa pomoc w pracach domowych - Inne (wymień jakie) Obserwacje dotyczące przeprowadzonych interwencji:

17 Wskaźnik 1. Inkluzja szkolna Opis narzędzia Zbiór informacji, związanych ze stanem szkolnego funkcjonowania obserwowanego ucznia, szczególnie tych, które dotyczą typowych sytuacji odnoszących się do realizacji programu nauczania i jego/ jej osiągnięć szkolnych (ogólne spojrzenie/ ujęcie). Narzędzie składa się z 4 elementów i jednego narzędzia wspierającego. Zalecane narzędzie wspierające dla gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalnej Część E Narzędzie wspierające/ tylko część 1. Inkluzja szkolna odnosi się do wskaźnika, w skład którego wchodzi 7 pytań/obszarów wymagających wnikliwej analizy, w celu pogłębienia wiedzy na temat przebiegu inkluzji szkolnej danego ucznia. Muszą tu jednak pojawić się informacje uzyskane od obserwowanego ucznia jego opinia, punkt widzenia, czy spostrzeżenia. Pytania zadawane są bezpośrednio uczniom, zgodnie z zawartymi w POI procedurami, które mogą ulegać zmianom, lecz JO musi dokonać zapisu treści, dokonanych w Portfolio zmian. Na przykład, pytania mogą być zadawane w formie pisemnej, na oddzielnej karcie papieru; bądź też ustnie podczas wywiadu, a odpowiedzi zapisane przez nauczyciela na karcie; mogą być one zadawane wszystkim uczniom klasy szkolnej i nie uwzględniać pochodzenia, narodowości pojedynczych uczniów (zalecamy stosowanie takiej procedury, prosimy jednak zwrócić szczególną uwagę na ostatnie pytanie), lub też pojedynczym uczniom z zagranicy, których dotyczy obserwacja. W przypadku, gdy procedurę stosujemy wobec całej klasy szkolnej, każda JO zapisuje odpowiedzi obserwowanego ucznia w swoim własnym Portfolio, następnie załącza krótką notatkę zawierającą syntetyczny opis spostrzeżenia, odnosząc się do odpowiedzi udzielonych przez uczniów danej klasy szkolnej (ze szczególnym uwzględnieniem odpowiedzi udzielonych przez uczniów z zagranicy). Notatkę dołącza się do Portfolio. JO może podjąć decyzję o wykorzystaniu całej karty E Narzędzie wspierające (części 1,2 i 3) tylko raz, postępując zgodnie z podanymi wyżej zaleceniami. Ważne jest, aby w Portfolio zawsze dokonywać zapisu zaleceń, powodów ich powstania, czynności, dla których wykorzystane zostało Narzędzie wspierające. Warto wziąć pod uwagę fakt, iż kontekst prowadzenia badań z wykorzystaniem tego narzędzia nigdy nie jest neutralny i może mieć wpływ na dzieci przy udzielaniu odpowiedzi. Kto korzysta z narzędzia Wszystkie Jednostki Obserwujące. 17

18 Odbiorca docelowy Punkty od 2.1 do 2.4 wypełnia się przy obserwacji uczniów nowo przybyłych z zagranicy (czytaj: przybyłych w ciągu ostatnich 2-3 lat). Dla sekcji E Narzędzie wspierające, część 1. Inkluzja szkolna patrz wyżej. Jak korzystać z narzędzia Punkty od 2.1 do 2.4 stanowią pytania zamknięte. Ostatnie dwa punkty skierowane są do JO, w których przedstawia on ogólne spostrzeżenia dotyczące postępów szkolnych obserwowanego ucznia, z uwzględnieniem podziału, tam gdzie to możliwe, na przedmioty ( wiodące, w odniesieniu do liczby godzin). W celu zebrania rzetelnych informacji wszyscy nauczyciele JO muszą dokonać porównania swoich spostrzeżeń. Dla sekcji E Narzędzie wspierające, część 1. Inkluzja szkolna, patrz wyżej. Osiągnięte cele i skutki zastosowania narzędzia w procesie kształcenia Zastosowanie narzędzia motywuje nauczycieli do wymiany spostrzeżeń na temat sytuacji szkolnej uczniów, innych osób biorących w niej udział oraz jej dynamiki, jako elementów generujących ich ścieżkę edukacyjną. 18

19 I KRYTERIUM: INTEGRACJA SZKOLNA (Tylko uczniowie nowoprzybyli z zagranicy) Wskaż, czy uczeń przyporządkowany jest do klasy z uczniami: - w swoim wieku - rok młodszych od siebie - więcej niż rok młodszych od siebie 2.2. Uczeń uczęszczał do szkoły: - Regularnie - Regularnie, lecz z dużą ilością nieobecności -Sporadycznie, z długimi okresami absencji (wskaż powody) Wskaż jakie przeciętne wyniki osiągał uczeń: - Niezadowalające - Zadowalające - Dobre 2.4. Wskaż wyniki w odniesieniu do przedmiotów: - Niezadowalające... - Zadowalające... - Dobre... [WSPIERAJĄCY: przejdź do kwestionariusza dla ucznia, Część 1. Integracja szkolna] (Część wspólna, dla wszystkich uczniów. Z wyjątkiem ostatniego pytania, które przeznaczone jest dla nowoprzybyłego ucznia z zagranicy i jego rodziny). 19

20 Wskaźnik 2. Kompetencje językowe w drugim języku ( L2) Opis narzędzia Składa się ono z formularza (punkty 3.1 i 3.2), który pozwala zgromadzić dane dotyczące poziomu kompetencji ucznia w zakresie drugiego języka L2, i jest wynikiem ewaluacji, prowadzonej na podstawie testów określonych przez Ramy Kompetencji Językowych. Porównanie wyników testów z szczegółowymi osiągnięciami w bieżącym procesie kształcenia powinny pozwolić zrozumieć, czy nauka drugiego języka przebiega w sposób systematyczny. Działania te mają na celu zaplanowanie spersonalizowanego programu nauczania w odniesieniu do poszczególnych przedmiotów szkolnych i/lub zainicjowania w odpowiednim momencie koniecznych działań naprawczych. Zalecane wsparcie dla gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalnej Część 2 sekcji E Narzędzia Wspierającego, Zachowania Komunikacyjne, wiąże się z punktami 3.1 i 3.2. Jest to 12 pytań, podzielonych na trzy sekcje, dzięki którym dokonujemy próby zbadania zachowań komunikacyjnych ucznia z zagranicy poza szkołą: szczególnie w odniesieniu do posługiwania się językiem rodzimym i drugim (L1 i L2). Pytania zadawane są (w formie pisemnej lub ustnie) bezpośrednio obserwowanemu przez nas uczniowi, oraz, jeśli to możliwe, wszystkim uczniom z zagranicy niezależnie od czasu ich przybycia do naszego kraju ( również tym, którzy w urodzili się na terenie kraju, w którym przebywają). W przypadku, gdy część ta ma zastosowanie dla całej klasy szkolnej, każda JO zapisuje odpowiedzi obserwowanych uczniów w swoim własnym Portfolio, następnie załącza krótką notatkę zawierającą syntetyczny opis spostrzeżeń, odnoszących się do odpowiedzi udzielonych przez uczniów z zagranicy z danej klasy szkolnej. Notatkę dołącza się do Portfolio. JO może podjąć decyzję o wykorzystaniu całej karty E Narzędzie wspierające (części 1,2 i 3) tylko raz, postępując zgodnie z podanymi wyżej zaleceniami. Ważne jest, aby w Portfolio zawsze dokonywać zapisu zaleceń, powodów ich powstania, czynności, dla których wykorzystano Narzędzie wspierające (w całości bądź niektórych jego części). Warto wziąć pod uwagę fakt, iż kontekst prowadzenia badań z wykorzystaniem tego narzędzia nigdy nie jest neutralny i może mieć wpływ na dzieci przy udzielaniu odpowiedzi. 20

21 Kto korzysta z narzędzia Wychowawca/Wychowawcy JO. Odbiorca docelowy Ankieta w punktach 3.1 i 3.2 poświęcona jest wyłącznie obserwacji nowo przybyłych uczniów z zagranicy. Sekcja E Narzędzie Wspierające, część 2. Zachowania komunikacyjne może być wykorzystana dla wszystkich uczniów, bez względu na ich płeć i na rok przybycia do kraju pobytu. Jak korzystać z narzędzia Aby wypełnić punkt 3.1 potrzebne będą: - Szczegółowa znajomość Europejskich Ram Kompetencji Językowej QCERL (krótki opis poziomów oraz skale umiejętności zawiera Załącznik 2 Portfolio) - Wcześniejsze wykorzystanie tych samych narzędzi oraz różnych trybów ich wykorzystania (testy strukturalne) przez różne JO, w celu przeprowadzenia ewaluacji kompetencji językowych oraz dokonanie porównań uzyskanych wyników. W punktach 3.1 i 3.2 zapisywane są wyniki obserwacji ucznia z zagranicy i tryb w jakim przeprowadzono ewaluację, dotyczącą kompetencji językowych w drugim języku L2. W przypadku części 2, sekcji E Narzędzie wspierające Zachowania komunikacyjne postępujemy jak opisano wyżej. Osiągnięte cele i skutki zastosowania narzędzia w procesie kształcenia Posiadanie dokładniejszej wiedzy na temat sytuacji i zachowań językowych uczniów z zagranicy, powoduje skuteczniejsze planowanie działań edukacyjnych oraz wsparcia językowego oraz nadanie tego samego znaczenia różnym językom, używanym w klasie. Ogólnie mówiąc, celem tego narzędzia jest prawidłowe odczytanie informacji odnoszącej się do kompetencji językowych w drugim języku L2, lub odpowiedź na pytanie, czy testowany poziom tej kompetencji (w testach strukturalnych) jest zgodny z okresem czasu, w jakim formalnie była ona kształtowana. Posiadając takie porównanie możemy podjąć decyzje odnoszące się do przygotowania spersonalizowanego programu nauczania (dostosowanie języka na danym przedmiocie, praca z podręcznikiem przedmiotowym, dobór treści nauczania kompatybilnych z poziomem znajomości języka, etc.), jeśli zachodzi taka konieczność. 21