Ewaluacja zapotrzebowania na instrumenty wsparcia e-biznesu. warsztat konsultacyjny

Transkrypt

1 2013 Ewaluacja zapotrzebowania na instrumenty wsparcia e-biznesu warsztat konsultacyjny Tomasz Klimczak PSDB Tadeusz Rudnicki ILiM Barbara Leszczyńska PSDB Warszawa,

2 Ewaluacja zapotrzebowania na instrumenty wsparcia e-biznesu Badanie i analiza danych zastanych - raport Definicja e-biznesu ustalona w pierwszej fazie badań E-BIZNES - prowadzenie działalności gospodarczej, w której przeważające znaczenie dla wyniku finansowego ma zastosowanie w procesach biznesowych technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK) za pośrednictwem sieci teleinformatycznych, celem tworzenia wartości dodanej dla klientów i organizacji.

3 Świat - stan obecny. Stan sektora e-biznesu na świecie. Wdrażanie ICT wpływa na kondycję przedsiębiorstw MŚP poprzez: wzrost obrotów przedsiębiorstw otwartość do oferowania dodatkowych usług poza standardowym profilem (ofertą) działalności Zwiększenie oszczędności obniżenie kosztów Polepszenie komfortu i bezpieczeństwa pracy Polepszenie relacji/kontaktów z użytkownikami/klientami Monitorowanie zachowań klientów lepsze dopasowanie oferty Nowe rynki zbytu Poszerzenie profilu działalności firmy Lepszą rozpoznawalność na rynku

4 Świat - stan obecny. Stan sektora e-biznesu na świecie. znika granica pomiędzy tradycyjnym biznesem a e-biznesem. wykorzystanie technologii ICT stało się tak powszechne, że niemal każdy współczesny biznes wykazuje cechy e-biznesu. biznes tradycyjny systematycznie i w miarę indywidualnych potrzeb przyswaja trendy z e-biznesu. zmiany występują niemal we wszystkich obszarach polskie przedsiębiorstwa będą musiały wykształcić nowe, kluczowe kompetencje związane z dostrzeganiem trendów i źródeł zmiany we wszystkich wymiarach życia oraz ich adaptacji do własnej praktyki organizacyjnej obserwuje się większe tempo rozwoju ICT niż kompetencji ludzkich niezbędnych do obsługi technologii

5 Świat - stan obecny. Stan sektora e-biznesu na świecie. Kompetencje biznesowo-techniczne I. Trudności i bariery e-transformacji brak ludzi w przedsiębiorstwach z dobrą znajomością technologii oraz procesów biznesowych brak umiejętności ICT w środowisku biznesowym skutecznie hamuje rozprzestrzenianie się i zastosowanie technologii ICT. Bariery wejścia i utrzymania na rynku wysokie koszty adaptacji technologii - cena oprogramowania i licencji. Konieczność zmiany modeli biznesowych przedsiębiorstw Bariery prawne istnieją w każdym kraju UE brak świadomości istnienia regulacji dotyczących e-biznesu brak uznania dokumentów elektronicznych

6 Świat - stan obecny. Stan sektora e-biznesu na świecie. Trudności i bariery e-transformacji Kompetencje biznesowo-techniczne braki kompetencyjne wywołują często subiektywne przekonanie o niedopasowaniu e-biznesu do biznesu rozumianego tradycyjnie (nowe rozwiązania teoretycznie nie pasują do profilu działalności, nie wpływają na poszerzenie oferty produktów ani na podniesienie jakości usług ) stosunkowo niska świadomość i niski poziom umiejętności zarówno w społeczeństwie, jak i niestety wśród przedsiębiorców oraz pracowników, czego efektem są np. problemy w zatrudnianiu fachowców, subiektywne poczucie braku dostępu do informacji. Efektem trwalszym jest postępujące wykluczenie cyfrowe oraz związane z tym pośrednio przyzwyczajenie klientów do tradycyjnych usług.

7 Świat - stan obecny. Stan sektora e-biznesu na świecie. Trudności i bariery e-transformacji Bariery wejścia i utrzymania na rynku obserwowane przede wszystkim u małych i średnich przedsiębiorstw dla mniejszych firm z małym kapitałem wydłuża się okres spłaty inwestycji -trudność rozpoczęcia działalności w danej branży częściowa niezdolność małych firm do adaptacji skomplikowanych rozwiązań TIK, m.in. wynikająca z braków kompetencji i problemów z pozyskaniem na rynku pracy specjalistów nowoczesne i efektywne rozwiązania software owe są dostępne przede wszystkim dla firm z dużym budżetem Według OECD podstawowymi barierami w przyswajaniu TIK są modele biznesowe przedsiębiorstw, które trzeba byłoby zmienić w przypadku adaptacji nowej technologii i rozwiązań

8 Świat - stan obecny. Stan sektora e-biznesu na świecie. Trudności i bariery e-transformacji Bariery prawne Przedsiębiorstwa: słaba wiedza na temat istniejących ograniczeń i wymogów prawnych lub ze względu na złożoność i trudność w ich zrozumieniu świadomie je ignorują albo też nieświadomie popełniają błędy starając się spełnić ich wymagania. zróżnicowane wymagania fiskalne i handlowe między państwami w transakcjach ponad-granicznych realizowanych on-line, wiarygodność podpisu elektronicznego, opodatkowanie, płatności elektroniczne oraz marketing i wymogi dot. działalności reklamowej brak stosowania powszechnie akceptowanych wzorów dokumentów elektronicznych, takich jak świadectwo pochodzenia, licencje eksportowe, dokumenty handlowe z tego powodu nadal dominuje wymiana dokumentów w postaci papierowej

9 Świat - stan obecny. Stan sektora e-biznesu na świecie. Trudności i bariery e-transformacji Inne bariery OECD: problem braku infrastruktury zaufania (zwłaszcza braku ujednolicenia stosowania podpisu elektronicznego oraz dokumentów elektronicznych odpowiadających przynajmniej podstawowym typom dokumentów handlowych - np. zamówienie, potwierdzenie zamówienia, potwierdzenie dostawy, faktura, płatność). zróżnicowane prawo ochrony własności intelektualnej i prawo patentowe szczególnie ważne dla innowacyjnych małych firm, tworzących nowe rozwiązania, relatywnie wysokie koszty ochrony patentowej za granicą. Badania polskie: obawy przedsiębiorców przed zagrożeniami internetowymi oraz brak zaufania społeczeństwa do e-przedsiębiorców

10 Świat - stan obecny. Stan sektora e-biznesu na świecie. II. Dobre praktyki e-biznesu tworzenie stron www z dopasowaną do profilu działalności funkcjonalnością (zaawansowane silniki sklepów internetowych) powszechne wykorzystanie rozwiązań open source wykorzystanie aplikacji mobilnych w celu lepszego dopasowania do potrzeb klientów implementacja platform szkoleń elektronicznych wdrożenie systemów do zarządzania zapasami elektroniczne monitorowanie przesyłek wykorzystanie e-fakturowania elektroniczne zarządzanie łańcuchem dostaw automatyzacja i usprawnienie pracy za pomocą RFID indywidualizacja lepsze dopasowanie oferty Działania stymulujące rozwój e-usług w Polsce: lepszy dostęp do Internetu na terenach wiejskich obniżka cen za połączenie do Internetu punkty dostępu do darmowego Internetu bezprzewodowy dostęp do Internetu w miastach i na wsi

11 Świat - stan obecny. Stan sektora e-biznesu na świecie. II. Dobre praktyki cd. programy rządowe, których celem jest zwiększenie świadomości płynących z wdrożenia rozwiązań e-biznesowych i implementacji technologii ICT oraz programy, których celem jest zwiększenie kompetencji i oswojenie z podstawowymi narzędziami e-biznesu Rekomendacje dla firm e-biznesu (UK, mogą one również stanowić rekomendacje dla sposobów wspierania kształcenia dla e-biznesu): Kadra zarządzająca powinna wypracować i rozwijać strategiczne, zintegrowane podejście do e-biznesu, zapewniając w przedsiębiorstwie zrozumienie istoty działań e-biznesowych, ich wizję oraz przewodzenie w ich prowadzeniu. Inicjatywy e-biznesowe powinny koncentrować się na zaspokajaniu potrzeb biznesowych przedsiębiorstwa. E-biznes nadal pozostaje biznesem. Niezbędne jest systemowe podejście do zarządzania przedsiębiorstwem e-biznesowym, obejmujące wszystkie główne aspekty biznesowe, kadrowe, organizacyjne i techniczne. Powinno także obejmować systemy wewnętrzne, łańcuchy dostaw oraz relacje z klientami. Do rozwoju systemów e-biznesowych należy zaangażować wszelkie dostępne, niezbędne umiejętności i doświadczenie, w szczególności należy w te działania włączyć użytkowników końcowych. Użytkownicy końcowi powinni zostać uczestnikami procesu tworzenia systemów e-biznesu w celu zapewnienia spełnienia ich wymagań oraz umożliwienia ich szybkiej reakcji na występujące zdarzenia. Podczas rozwijania nowych metod działania, przedsiębiorstwa powinny płynnie nabywać nową wiedzę w trakcie rozwoju w sposób pragmatyczny, realizując zmiany w kolejnych krokach, obejmujących zakres zmian, który jest możliwy do zarządzania w danej chwili. Kluczowym wymaganiem w nauce nowych zjawisk i metod działania jest ocena. Istnieje potrzeba nauczania każdej osoby zaangażowanej w e-biznes znaczenia e-biznesu, jego oferty oraz spraw związanych z tym typem działalności. Te aspekty mają znacznie większe znaczenie niż samo nauczanie obsługi systemów e-biznesowych. Istnieje potrzeba koncentracji na klientach, na modelach biznesowych odpowiednich dla różnych warunków działania. Niezbędna jest także integracja aktywności w różnych kanałach współpracy. Istnieje także potrzeba zrozumienia wagi (znaczenia) partnerstwa oraz sojuszów w kapitalizacji wspólnych możliwości e-biznesu.

12 Świat - stan obecny. Stan sektora e-biznesu na świecie. Dotychczasowe trendy w e-biznesie konwergencja sieci teleinformatycznych i energetycznych -inteligentne sieci smart grid interoperacyjność, standaryzacja semantyki, syntaktyki oraz procesów i organizacji efektywność interfejsów porozumiewania się człowieka z systemem technicznym automatyzacja transkrypcji głosu do tekstu oraz automatyzacja komunikacji cloud computing (w tym RAMCloud DRAM zamiast dysków magnetycznych) konwergencja mediów przenikania i zacieranie różnic między poszczególnymi mediami (internet, tv, radio, VOD, ) mikropłatności oraz Near Field Communication (NFC) tablety, smartfony oraz e-usługi na te urządzenia sieci Wireless Mesh Networks niezależne sieci komunikacyjne - cyfrowe miasta przyszłości Branże edukacja, doradztwo, dystrybucja, wydawnictw i publikacji, studia nagrań, usługi internetowe, marketing i reklama, e-handel, rynek gier, standaryzacja, ochrona danych osobowych w sieci oraz własności intelektualnej.. e-biznes nie jest przede wszystkim technologią, ale optymalizacją zarządzania wewnętrznymi procesami i relacjami z dostawcami, klientami i partnerami biznesowymi w złożonym i często globalnym środowisku konkurencyjnym, w oparciu o technologię..

13 Polska - stan obecny. Główni aktorzy (trendsetterzy) wpływający na rozwój e-biznesu w Polsce. Polski e-biznes jako całość, z wyjątkiem obszaru technologii mobilnych, w zasadzie nie posiada istotnych wyróżników w skali Europy i świata. Istnieją jednak firmy, które w określonych wąskich dziedzinach mają silną pozycję innowacyjną i rynkową, również w skali globalnej. trendsetterzy na polskim rynku: banki, wprowadzają pionierskie rozwiązania CRM, najbardziej zaawansowane technologicznie rozwiązania e-biznesowe dotyczą płatności przez Internet Polska jest liderem w Europie pod względem ilości bezstykowych transakcji płatniczych Branże i sektory o najwyższych wskaźnikach wzrostu sprzedaży produktów cyfrowych: handel - z grupy film i muzyka, cyfrowych książek, czasopism oraz materiałów do nauki. usługi bankowe e-learning inicjatywa próbnej matury z matematyki Branże i sektory o najwyższych wskaźnikach wzrostu wprowadzania technologii ICT: handel - odzież i sprzęt sportowy, meble, pojazdy, artykuły AGD, narzędzia, zabawki i biżuteria oraz z grupy książki, czasopisma oraz materiały do nauki w dalszej kolejności: sprzęt elektroniczny, film, muzyka oraz żywność, napoje i używki usługi bankowe rynek e-zdrowia e-learning np. inicjatywa próbnej matury z matematyki

14 Świat - stan obecny. Branże i sektory o najwyższych wskaźnikach wzrostu wprowadzania technologii ICT: Źródło: Roman Friedrich, Alex Koster, Florian Groene, Birger Maekelburger, The 2012 Industry Digitization Index, Booz&Co 2012

15 Świat w przyszłości. Prognoza kondycji e-biznesu na świecie. Dotychczasowe trendy e-biznesu o trwałym lub rosnącym znaczeniu: mikropłatności coraz drobniejsze, implementowane w coraz większej ilości biznesów. Osobny trend - mikropłatności dokonywane za pomocą, tabletów i telefonów tablety i telefony - są urządzeniami bardzo zaawansowanymi, możliwości do zarabiania pieniędzy na e-usługach oraz treściach cyfrowych dla telefonów. Pojawienie się mobilnych urządzeń w połączeniu z podłączonymi do nich sklepami gier i aplikacji sprawiło, że powstał rozległy rynek dystrybucyjny video strumieniowe na skalę masową, wideo na życzenie, np. kolejne stacje telewizyjne wykorzystują internet do kontaktu z widzami, również wykorzystując przesyłane przez nich treści technologie chmurowe - przeniesienie na zewnątrz czynności informatycznych wykonywanych przez przedsiębiorstwo, pozwala przedsiębiorcy uniknąć konieczności samodzielnego utrzymywania danej aplikacji bądź infrastruktury, ryzyka z tym związanego oraz kosztu zatrudnienia odpowiednio wykwalifikowanych i doświadczonych pracowników tożsamość w sieci - zarządzanie zakresem ujawniania tożsamości

16 Świat w przyszłości. Obserwowalne trendy rozwojowe na świecie i ich wpływ na trendy rozwojowe w Polsce. Stałe trendy rozwoju sektora e-biznesu - cechy: nieustanna tendencja do obniżania kosztów dzięki automatyzacji i zdalnej kontroli procesów biznesowych coraz bardziej kompleksowa obsługa klienta wyodrębnienie faz transakcji oraz dążenie do ich ciągłego rozwijania i usprawniania elektronizacja każdego kroku w każdej fazie: od informacji o ofercie w fazie przed zakupem po zarządzanie zwrotami i reklamacjami w fazie po zakupie. poszukiwanie innowacji w tym zakresie. wzajemne przenikanie się procesów biznesowych współpracujących firm Postępujące usieciowienie urządzeń, maszyn a coraz częściej także przedmiotów codziennego użytku. Granicznym stanem tego usieciowienia będzie w przyszłości połączenie wszelkich urządzeń i systemów do Internetu lub medium będącego jego następcą, wszystkie te urządzenia będą współpracowały z innymi urządzeniami za pośrednictwem sieci. Wszelkie procesy, w których przebiegu będą brały udział podłączone do sieci urządzenia będą procesami wspieranymi elektronicznie.

17 Świat w przyszłości. Prognoza kondycji e-biznesu na świecie. Przyszłość projekcja ścieżki rozwoju: e-commerce rosnące wykorzystanie smartfonów i tabletów w zakupach on-line - dalszy wzrost e-sprzedaży w okresie średnio- oraz długoterminowym. że w najbliższych trzech pięciu latach nowi użytkownicy wejdą w posiadanie smartfonów, co spowoduje dramatyczny wzrost ruchu w Internecie oraz wzrost e-commerce. Coraz więcej sprzedawców detalicznych oferuje usługi hybrydowe (online/offline), w których odbiór lub zwrot towaru przez klienta następuje w fizycznej lokalizacji sklepu, natomiast wybór i zakup za pośrednictwem sklepu internetowego. Zacierać to będzie różnice pomiędzy działaniami w sprzedaży tradycyjnej oraz prowadzonej online. Sprzedawcy sklepów online oraz fizycznych inwestują w infrastrukturę realizacji zamówień, redukując czas i poprawiając usługę dostawy, co przyczynia się do dalszego wzrostu e-commerce. rozwój technologii będzie wzmacniał rozwój elastycznych, mobilnych metod pracy technologie te będą obejmowały Internet szerokopasmowy, cyfrową telewizję, mobilną, bezprzewodową komunikację, systemy rozpoznawania głosu, telematykę, środki autentykacji oraz konwergencji mediów

18 Świat w przyszłości. Prognoza kondycji e-biznesu na świecie. Przyszłość projekcja ścieżki rozwoju: kwalifikacje odczuwalne zwiększone użycie wykorzystania e-biznesu i zwiększoną efektywność jego narzędzi rozwój e-biznesu będzie wymagał systemowego podejścia wewnątrz przedsiębiorstwa, pomiędzy przedsiębiorstwami oraz pomiędzy firmami i konsumentami powstaną nowe modele biznesowe niezbędna będzie umiejętność rozumienia i oceny właściwości danego modelu w stosunku zróżnicowanych wymagań rynku umiejętność rozumienia i oceny będzie też dotyczyła relacji międzyludzkich, procesów, organizacji, kultury oraz technologii jednocześnie badania ujawniają pesymizm co do zjawiska wzajemnego niezrozumienia między sferą zarządzania i sferą technologii Przyszłość projekcja ścieżki rozwoju: Konkurencyjność oraz wsparcie rozwoju wzrost globalizacji i konkurencyjności, z wynikającymi z nich wstrząsami na rynku rola rządów w promocji i wspieraniu rozwoju e-biznesu jest wysoko oceniana lub oczekiwana

19 Świat w przyszłości. Prognoza kondycji e-biznesu na świecie. Przyszłość projekcja ścieżki rozwoju: procesy biznesowe zarządzanie relacjami z klientem (CRM) oraz zarządzanie łańcuchem dostaw (SCM) - dwa główne obszary, które mają podlegać doskonaleniu - coraz bardziej kompleksową ofertę obejmującą już nie tylko produkt, ale także jego dostarczenie, serwis, ulepszenia i dodatki. W modelach biznesowych firm IT coraz większą rolę odgrywa rozwój strategii zarządzania klientem - wprowadzenie modeli: retencji (strategii utrzymania i zapobiegania odchodzeniu), segmentacji (podział klientów na grupy/segmenty wg określonego kryterium) transakcji on-line Innowacyjne przejęcia nowych rynków zbytu i nowe strategie marketingowe, a także budowa baz danych (Big Data) Rozwój metod i umiejętności modelowania i optymalizacji procesów biznesowych jako fundamentu rozwoju e-biznesu

20 Świat w przyszłości. Prognoza kondycji e-biznesu na świecie. Przyszłość projekcja ścieżki rozwoju: sektory biznesu Największy potencjał z wdrożenia technologii ICT w sektorach: energetycznym, przemysłowym (metalowy) oraz transportowym - najwyższy wzrost efektywności, także w przemyśle ciężkim, chemicznym i papierniczym. ICT to zielona technologia nieszkodliwa dla środowiska. Umożliwia osiągnięcie: zrównoważenia produkcji trend coraz większego udziału kapitału ICT w innych czynnikach produkcji. inteligentnych systemów transportu z inteligentnym otoczeniem niższe koszty i wyższa efektywność transportu, nowe rozwiązania logistyczne inteligentnej dystrybucji energii transformacja sektora energetycznego pod względem procesów dystrybucji energii oraz mierzenia jej zużycia OECD dostrzegła ogromny potencjał TIK w dziedzinie zdrowia, którego rozwój może zapewnić wyższą jakość usług, zmniejszenie kosztów i wprowadzenie całkowicie nowych sposobów opieki nad chorym, diagnostyki, leczenia i pielęgnacji

21 Świat w przyszłości. Prognoza kondycji e-biznesu na świecie. Przyszłość projekcja ścieżki rozwoju: standaryzacja i interoperacyjność Interoperacyjność jest rozumiana jako niezależność warstw: biznesowej, operacyjnej i technologicznej od stosowanych globalnie rozwiązań sprzętowych i programowych, tu: wielowarstwowa infrastruktura zawierająca techniczną, semantyczną oraz biznesową zgodność systemów e-biznesowych zaprzęgniętych do współpracy gospodarczej. Standaryzacja musi spełnić wymagania biznesowe: sektora przemysłu, gospodarek poszczególnych krajów wszystkich sektorów biznesu wraz z sektorem MSP.

22 Świat w przyszłości. Obserwowalne trendy rozwojowe na świecie i ich wpływ na trendy rozwojowe w Polsce. Nowe kierunki rozwoju sektora e-biznesu: Internet Przedmiotów (Rzeczy) heterogeniczne środowisko sprzętowo informatyczne, w którym odpowiednio skonfigurowane, zdalnie monitorowane i zarządzane zespoły sensorów (najczęściej w technologii RFID) połączone w sieć umożliwiającą interpretację zdarzeń fizycznych i/lub wirtualnych pozwala na automatyczną interakcję przedmiotów i zasobów je wspierających (bez konieczności interwencji człowieka). technologie identyfikacyjne i sensoryczne urządzenia automatyki i robotyki wspierające specyficzne (pod) procesy współpracy biznesowej nowe modele biznesowe produkcji wykorzystujące drukowanie 3D (szczególnie w branży opakowań, produkcji drobnych przedmiotów w krótkich seriach produkcyjnych) mikropłatności i płatności mobilne (w tym wykorzystujące technologię NFC) Big Data

23 Świat w przyszłości. Najnowsze i najciekawsze przykłady technologii posiadających potencjał technologii kroczących stanowią np.: technologie syndykacji treści w sieci, Web Semantic, Big Data itp. Zmiana podejścia do przesyłanych informacji z typów prostych na bardziej złożone związane z komunikacją z e-administracją. Złożone struktury dokumentów elektronicznych zawierające meta dane oraz podpisy elektroniczne i znaki czasu. Standardy interoperacyjności dokumentów elektronicznych Oparte na RFID, NFC Gartner - najbardziej oczekiwane w ciągu najbliższych 2 5 lat technologie to: wbudowane w pamięć systemy zarządzania bazami systemy kontroli gestykulacji wirtualni asystenci technologia NFC cloud computing systemy kontroli strumieni aktywności profesjonalny druk 3D metody autentykacji biometrycznej rozpoznawanie mowy

24 Świat w przyszłości. Gartner - 10 strategicznych trendów technologii w 2014: (sympozjum ITxpo w październiku 2013) 1. różnorodność i zarządzanie urządzeniami mobilnymi (wobec lawinowego wzrostu tych urządzeń) 2. aplikacje i wtyczki urządzeń mobilnych 3. Internet Przedmiotów 4. brokering usług ICT w chmurze hybrydowej 5. architektura chmura / klient 6. obiekty definiowane programowo (Software Defined Anything SDx, standaryzacja przez definiowanie) 7. era chmury osobistej (personal cloud) 8. skalowalność ICT w przestrzeni internetu 9. inteligentne urządzenia (smart machines) 10. drukowanie 3D

25 Świat w przyszłości. Gartner - w dłuższej perspektywie czasowej oczekiwane jest pojawienie się bądź rozwój technologii m.in. z obszarów: biowydruki 3D samodzielne pojazdy technologie neurobusiness skanery 3D mobilne roboty automatyczne tłumaczenie mowy między językami naturalnymi odpowiedzi na pytania w języku naturalnym udzielane w języku naturalnym ubraniowe (wkomponowane w ubranie) interfejsy użytkownika konsumencki wydruk 3D przetwarzanie danych zdarzeń złożonych analizy treści (content analytics) usługi komunikacji maszyna maszyna mobilny monitoring stanu zdrowia rzeczywistość wirtualna telematyka konsumencka Big Data

26 Świat w przyszłości. Gartner: technologie wschodzące i ich cykle życia

27 Świat w przyszłości. Do kluczowych trendów należeć będzie wykorzystywanie urządzeń mobilnych w handlu elektronicznym czy mediów społecznościowych. Szczególne znaczenie dla rozwoju firm usługowych mają: technologie wspierające komunikację wewnątrz przedsiębiorstwa (zarządzanie informacją, komunikacja poprzez pocztę elektroniczną, telefony komórkowe) technologie wspomagające kontakt pomiędzy firmą a klientami (strony internetowe, narzędzia e-commerce) wykorzystanie komputerów osobistych tworzenie baz danych i systemów zarządzania nimi umożliwi analizę zachowań klientów i ich preferencji systemy zarządzania składowaniem w czasie rzeczywistym.

28 Polska w przyszłości - OECD polskie firmy szczególnie mocno zaznaczyły swoje tendencje rozwojowe w: produkcji oprogramowania gier strategicznych, komunikacji biznesowej on-line aplikacjach dla dostępu warunkowego do zasobów cyfrowych. styk biznesu z administracją - pole do pojawienia się nowych idei i propozycji ciekawych rozwiązań. Niezwykle ważnym obszarem rozwoju wymagającym wsparcia Państwa będą w najbliższych latach procesy wdrażania nowych przepisów dotyczących elektronicznego fakturowania w dostawach publicznych oraz zmian w całym obszarze zamówień publicznych (m.in. pełna elektronizacja procesów przed- i poprzetargowych). Niezbędny będzie rozwój nowych usług z tym związanych, w tym celu Państwo jako podmiot odpowiedzialny za wdrożenie nowych przepisów będzie również odpowiedzialne za ich wykonalność. Państwo mocą decyzji Komisji Europejskiej może i powinno wykorzystać do wsparcia tych procesów dostępne fundusze europejskie. Wynikająca z diagnoz sytuacji rynkowej konieczność budowania (wzrostu) kompetencji e-biznesowych