Jakość życia pacjentów bezzębnych użytkujących protezy całkowite
|
|
- Michalina Nowak
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 PROTET. STOMATOL., 2013, LXIII, 5, Jakość życia pacjentów bezzębnych użytkujących protezy całkowite Quality of life in edentulous patients using complete dentures Wiktor Lisiakiewicz, Elżbieta Mierzwińska-Nastalska Katedra Protetyki Stomatologicznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Kierownik: prof. dr hab. E. Mierzwińska-Nastalska HASŁA INDEKSOWE: jakość życia, protezy całkowite, jakość życia związana ze zdrowiem jamy ustnej KEY WORDS: quality of life, complete dentures, oral healthrelated quality of life Streszczenie Rehabilitacja protetyczna pacjentów bezzębnych jest procesem trudnym, a jednym z największych problemów jest uzyskanie satysfakcji samego pacjenta. Pomimo rozwoju nauki oraz postępów jakie obserwuje się w leczeniu protetycznym wciąż najczęściej wybieraną metodą leczenia w przypadku bezzębia jest zastosowanie konwencjonalnych protez całkowitych. Wyniki leczenia mogą być oceniane w sposób obiektywny, ale subiektywnej oceny również nie moża pominąć. Dodatkowo, należy zwrócić uwagę na konieczność kontroli pacjentów bezzębnych poddanych rehabilitacji protetycznej ze względu na zmiany podłoża protetycznego i ewentualną konieczność wykonania podścielenia, jak również okresowej wymiany uzupełnień protetycznych. W artykule przedstawiono możliwości oceny jakości życia pacjentów leczonych protetycznie z zastosowaniem protez całkowitych oraz wpływ wykonania nowych uzupełnień protetycznych na komfort życia. Summary Prosthetic rehabilitation of edentulous patients is a difficult process, and to satisfy the patient is one of the greatest problems. Despite the advancement of science and progress observed in the prosthetic treatment, the conventional complete dentures are still the most popular treatment plan for edentulous patients. The results of the treatment can be assessed objectively, but their subjective assessment cannot be ignored. This article presents the possibilities of assessing the quality of life of patients treated with complete dentures. 397
2 W. Lisiakiewicz, E. Mierzwińska-Nastalska Ocena jakości życia pacjentów leczonych protetycznie jest trudna, ze względu na brak obiektywnych narzędzi, co wymusza poleganie na ich osobistych, subiektywnych odczuciach. Do oceny tychże odczuć w latach 60-tych i 70-tych ubiegłego wieku stworzono pojęcie jakości życia (Quality of Life QoL), po raz pierwszy opisane w pracy Jakość życia Amerykanów: percepcja, ocena i satysfakcja (The quality of American life: perceptions, evaluations, and satisfactions) opublikowanej w 1976 r przez Campbell a i wsp. (1), którzy jakość życia zdefiniowali jako indywidualnie postrzegany poziom satysfakcji związanej z życiem w ogóle, oraz z jego poszczególnymi sferami, takimi jak praca, rodzina, środowisko zamieszkania. Z kolei w 1994 roku Światowa Organizacja Zdrowia (2) określiła jakość życia jako postrzeganie przez jednostki ich pozycji w życiu, w kontekście kultury i systemu wartości, w jakim żyją, oraz jej związku z indywidualnymi celami, oczekiwaniami, standardami i zainteresowaniami. W 1994 roku Centrum Promocji Zdrowia Uniwersytetu w Toronto (3) określiło jakość życia jako stopień w jakim człowiek korzysta z ważnych możliwości jakie przynosi życie. W 2008 roku pod kierownictwem Constanzy (4) powołany został zespół badaczy składających się m.in. z antropologów, socjologów, psychologów, ekonomistów, politologów, lekarzy oraz ekologów, którzy wspólnie określili jakość życia jako stopień w jakim potrzeby obiektywne człowieka są spełnione w odniesieniu do jednostkowego lub grupowego postrzegania subiektywnego dobrostanu. Jakość życia jest zatem pojęciem, które obejmuje bardzo wiele aspektów. Jedną z jego składowych jest zdrowie jednostki. W 1948 roku Światowa Organizacja Zdrowia określiła je jako całkowity dobrostan fizyczny, psychiczny i społeczny, a nie wyłącznie brak choroby czy kalectwa (5). W 1990 roku Schipper (6) wprowadził pojęcie jakości życia związanej ze zdrowiem Health Related Quality of Life (HRQoL). Definiuje ją jako czynnościowy skutek choroby oraz jej leczenia wpływający na życie. W celu pełnego i właściwego określenia jakości życia związanej ze zdrowiem należy wziąć pod uwagę zarówno obiektywną ocenę stanu zdrowia pacjenta, wynikającą z badań przeprowadzonych przez fachowy personel medyczny, jak również subiektywną ocenę pacjenta. Samoocena pacjenta stała się w ostatnim czasie jednym z podstawowych narzędzi badawczych. Do oceny tej mogą zostać użyte standaryzowane narzędzia ogólne i specyficzne, dzięki czemu wyniki są porównywalne z wynikami innych badań, również międzynarodowych (7). Instrumenty ogólne sprawdzają się przy ocenie pacjentów zdrowych oraz tych z różnymi schorzeniami. Umożliwiają one nawet porównywanie wyników badań pomiędzy grupami pacjentów cierpiących na różne dolegliwości. Niestety często nie są one wystarczająco czułe na pewne aspekty dotyczące danej choroby. Wówczas pomocne są bardziej precyzyjne instrumenty specyficzne, stworzone dla pacjentów cierpiących na konkretne schorzenia (8). Instrumentami ogólnymi najczęściej stosowanymi w naszym kraju są między innymi: WHOQoL (World Health Organization Quality of Life) wskaźnik jakości życia Światowej Organizacji Zdrowia składający się w wersji podstawowej ze 100 pytań a w wersji skróconej WHOQoL-BREF z 26 pytań. Polskie wersje tych wskaźników opracowane zostały przez Jaracz i Wołowicką z Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu (9), oraz NHP (Nottingham Health Profile), którego polską wersję opracował Wrześniewski (10). Instrumenty specyficzne zaprojektowane są natomiast w taki sposób, aby dotyczyły sfer życia i zdrowia, na które wpływ ma dana jednostka chorobowa. Są one zdecydowanie bardziej czułe, nawet na niewielkie zmiany charakterystyczne dla konkretnego schorzenia. 398 PROTETYKA STOMATOLOGICZNA, 2013, LXIII, 5
3 Jakość życia Przykładami takich wskaźników, stosowanych w naszym kraju są: Cystic Fibrosis Quality of Life Questionare ankieta dotycząca jakości życia chorych ze zwłóknieniem torbielowatym, Modified Fatigue Impact Scale zmodyfikowany wskaźnik wpływu zmęczenia, Kidney Disease Quality of Life wskaźnik jakości życia chorych ze schorzeniami nerek, Gastrointestinal Quality of Life wskaźnik jakości życia pacjentów z chorobami przewodu pokarmowego (9,10). W większości wskaźniki wykorzystywane w naszym kraju zostały przetłumaczone i zaadaptowane do polskich warunków. Dzięki temu możliwe jest porównywanie wyników badań z wynikami z innych ośrodków, również z zagranicy. Jednakże wszelkie rozbieżności jakie pojawiają się w trakcie tłumaczenia powinny zostać przeanalizowane i ewentualnie skorygowane. Na koniec działanie narzędzia należy sprawdzić w grupie badanych, których dany problem dotyczy. Instrument taki powinien być czuły na aspekty dotyczące danej choroby, a jednocześnie prosty i zrozumiały dla pacjenta oraz łatwy do zinterpretowania dla badacza. Wśród różnych zagadnień, które rozwijano tworząc kolejne specyficzne narzędzia do ceny jakości życia, powstało pojęcie jakości życia związanego ze zdrowiem jamy ustnej (OHRQoL Oral Health Related Quality of Life). Jest to pojęcie wielowymiarowe i podobnie jak w przypadku jakości życia nie ma jednoznacznej jego definicji. Locker i wsp. (11) twierdzą, że jest to stopień w jakim schorzenia jamy ustnej wpływają na funkcjonowanie jednostki oraz jej ogólny dobrostan psychospołeczny. Zwracają również uwagę, że nie należy się skupiać wyłącznie na dolegliwościach w obrębie jamy ustnej ale również na ich wpływie na cały organizm. W latach 90-tych powstało wiele narzędzi, głównie w formie kwestionariuszy, służących do badania jakości życia związanej ze zdrowiem jamy ustnej, opierających się na subiektywnych odczuciach osoby badanej. Na podstawie klasyfikacji stworzonej przez WHO, dotyczącej uszkodzenia, niepełnosprawności oraz upośledzenia, Locker (12) opracował podstawy koncepcji badania jakości życia, obejmujące wszystkie możliwe aspekty na jakie może mieć wpływ stan zdrowia jamy ustnej. Obecnie dostępnych jest kilkanaście wskaźników pomagających określić OHRQoL. Wśród nich wyróżnia się wskaźniki ogólne, takie jak OHIP Oral Health Impact Profile profil wpływu zdrowia jamy ustnej, czy też OIDP Oral Impacts on Daily Performances wpływ jamy ustnej na życie codzienne, służące do badania szerszych grup pacjentów, cierpiących na różne schorzenia jamy ustnej. Do specyficznych instrumentów można natomiast zaliczyć, takie jak: ortognatyczny wskaźnik jakości życia Orthognatic Quality of Life Questionnaire, wskaźnik wpływu jamy ustnej na życie codzienne dzieci Child-OIDP, czy też Waszyngtoński Wskaźnik Jakości Życia pacjentów po leczeniu nowotworów części twarzowej czaszki i jego modyfikację opracowaną przez Rolskiego z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego (13). Jak wynika z badań, utrata zębów, a w szczególności całego uzębienia znacząco pogarsza jakość życia badanych pacjentów (14). W ostatnich latach zauważono znaczący wzrost liczby bezzębnych pacjentów, który najprawdopodobniej wynika z wydłużenia się średniej długości życia na świecie (15,16,17). Rehabilitacja protetyczna pacjentów bezzębnych jest procesem trudnym, wymagającym wiedzy, doświadczenia oraz dużej staranności zarówno ze strony lekarza, jak i technika dentystycznego. Pomimo rozwoju nauki i medycyny oraz postępów w dziedzinie implantoprotetyki, wciąż najczęstszym planem leczenia, jaki stosowany jest u pacjentów bezzębnych, jest wykonanie konwencjonalnych protez całkowitych (18). Podyktowane jest to często względami ekonomicznymi, gdyż alternatywą w takich PROTETYKA STOMATOLOGICZNA, 2013, LXIII, 5 399
4 W. Lisiakiewicz, E. Mierzwińska-Nastalska przypadkach jest wciąż drogie dla pacjentów leczenie implantoprotetyczne. Dodatkowo rozwiązanie w postaci konwencjonalnych protez całkowitych jest w większości przypadków akceptowane przez pacjentów pod względem estetycznym, jak również w pewnych przypadkach jest korzystne, ze względu na łatwość utrzymania higieny zarówno jamy ustnej jak i samych uzupełnień protetycznych (19). Powodzenie takiego leczenia zależne jest wprost proporcjonalnie od odczuć pacjenta, który zwraca uwagę na wygląd, stabilizację, wygodę, wymowę oraz łatwość wyjmowania i czyszczenia wykonanego uzupełnienia (20). Wynika z tego, że efekt leczenia zależy w takim samym stopniu od jakości wycisku i staranności wykonania protez, przestrzegania higieny jamy ustnej i protez, jak i od odczuć pacjenta (21). Zdarzają się bowiem przypadki, kiedy pacjent jest całkowicie lub częściowo niezadowolony z wykonanych uzupełnień pomimo, że obiektywnie ich wykonanie jest prawidłowe. Jedną z przyczyn takiego stanu rzeczy jest fakt, iż nawet najlepiej wykonana proteza całkowita nigdy nie będzie funkcjonowała jak własne zęby pacjenta (22). Rezultat leczenia protetycznego może być zatem oceniany zarówno obiektywnymi kryteriami klinicznymi, jak i poprzez odczucia subiektywne pacjenta (23). Na podstawie publikacji z zakresu leczenia pacjentów bezzębnych z zastosowaniem protez całkowitych można stwierdzić, iż w ocenie rezultatów leczenia ważniejsze są subiektywne odczucia pacjenta niż obiektywne kryteria kliniczne (24, 25). Bardzo ważnym aspektem jest również pozytywne nastawienie pacjenta i jego chęć do zaadaptowania się do użytkowania uzupełnień protetycznych, ponieważ tylko poprzez cierpliwą naukę i późniejszy trening pacjent jest w stanie coraz sprawniej posługiwać się protezami całkowitymi i pokonywać kolejne ograniczenia, jakie związane są z użytkowaniem protez całkowitych. Należy także pamiętać, iż wynik leczenia z zastosowaniem protez całkowitych nie jest stabilny i satysfakcja pacjenta będzie zmieniała się z czasem wraz ze zmianami anatomii podłoża protetycznego (26). Do oceny wpływu zdrowia jamy ustnej na jakość życia wykorzystywanych jest kilkanaście wskaźników zarówno ogólnych, jak i specyficznych. Jednym z nich jest wskaźnik OHIP-EDENT Oral Health Impact Profile for Edentulous, który został stworzony do oceny wpływu stanu jamy ustnej osób bezzębnych przed i po leczeniu protetycznym na ich jakość życia. Kwestionariusz składa się z 19 pytań podzielonych na 7 podgrup: ograniczenia funkcjonalne, odczucie bólu, dyskomfort psychologiczny, niepełnosprawność fizyczna, niepełnosprawność psychologiczna, niepełnosprawność społeczna, utrudnienia. Ankieta skierowana jest do osób użytkujących protezy całkowite i poza podstawowymi pytaniami zawiera również te dotyczące odczuwania przyjemności podczas jedzenia, oceny wydolności żucia, komfortu i pewności podczas użytkowania protezy oraz problemów w relacjach międzyludzkich związanych z użytkowaniem protez. Dzięki temu możliwa jest ocena wpływu zdrowia jamy ustnej na funkcjonowanie pacjentów użytkujących protezy całkowite przed i po wykonaniu uzupełnień protetycznych. Na każde pytanie pacjent może wybrać jedną z pięciu odpowiedzi, którym przyporządkowane są wartości liczbowe: nigdy (0), rzadko (1), dość często (2), często (3), bardzo często (4). Suma punktów zawiera się w przedziale Im mniejszy wynik, tym większe zadowolenie pacjenta i wyższy komfort życia (27). Kolejnym wskaźnikiem przydatnym w badaniu pacjentów bezzębych jest kwestionariusz GOHAI (Geriatric Oral Health Assessment Index) używany do oceny problemów zdrowotnych związanych z jamą ustną u pacjentów w wieku podeszłym. Zawiera on 12 pytań, na które pacjenci odpowiadają w sześciostopniowej skali Likerta: zawsze (5), bardzo często (4), często (3), czasem (2), rzadko (1), nigdy (0). 400 PROTETYKA STOMATOLOGICZNA, 2013, LXIII, 5
5 Jakość życia Ankieta ta zawiera 3 części: pierwsza dotyczy zdolności żucia, połykania i wymowy; druga wyglądu zębów, tkanek miękkich odtworzonych protezą, ograniczeń społecznych związanych z użytkowaniem protezy, pewności siebie oraz komfortu jedzenia w miejscach publicznych; trzecia natomiast możliwości komfortowego jedzenia, użycia środków łagodzących dolegliwości związanych z użytkowaniem protezy, oraz odczuwania temperatury i smaku pokarmów. Wynik ankiety jest sumą punktów wszystkich odpowiedzi i zawiera się w przedziale Odwrotnie niż w przypadku wskaźnika OHIP-EDENT niższa suma punktów wskazuje na niższy komfort życia (27). W latach AlBaker (27) badał związek stanu zdrowia jamy ustnej z jakością życia pacjentów leczonych z zastosowaniem protez całkowitych. Badanych pacjentów podzielono na dwie grupy: do pierwszej (I) kwalifikowano pacjentów użytkujących protezy całkowite górną i dolną, a do drugiej (II) pacjentów z brakami kl. V wg. Galasińskiej- Landsbergerowej w jednym łuku, użytkujących ruchomą protezę całkowitą. U wszystkich pacjentów zostały wykonane nowe protezy całkowite - górna i dolna w grupie I oraz górna lub dolna w grupie II. Wszystkie zabiegi wykonywał jeden lekarz, a protezy zostały wykonane zgodnie z zasadami sztuki przez jednego technika. Pacjentów poinformowano o zasadach użytkowania i higieny protez. Zgodnie z ustalonym wcześniej harmonogramem pacjenci zgłaszali się na wizyty kontrolne po tygodniu, 1, 3, 6 i 9 miesiącach. Do oceny przez pacjenta nowych uzupełnień w postaci protez całkowitych zastosowano kwestionariusze OHIP-EDENT (Oral Health Impact Profile in Edentulous Adults) oraz GOHAI (Geriatric Oral Health Assessment Index). Rezultaty obu ankiet zostały poddane analizie statystycznej. Wyniki jakie otrzymano na podstawie analizy ankiet wskazują na zdecydowanie mniejsze zadowolenie pacjentów użytkujących obie protezy całkowite górną i dolną, w porównaniu z pacjentami użytkującymi tylko jedną protezę całkowitą górną bądź dolną. Goiato i wsp. (28) przeprowadzili badania jakości życia oraz percepcji bodźców u pacjentów bezzębnych, użytkujących dwie protezy całkowite przed i po wykonaniu nowego kompletu protez całkowitych. Do badania wyselekcjonowano sześćdziesięciu pacjentów obu płci użytkujących protezy całkowite dłużej niż 5 lat, z dobrymi warunkami podłoża protetycznego oraz zdolnych odpowiedzieć na pytania zawarte w kwestionariuszach. U każdego pacjenta wykonany został nowy komplet protez całkowitych wg standardowych procedur, jak również pacjenci zostali poinstruowani w jaki sposób użytkować i czyścić protezy. W badaniu wykorzystano kwestionariusz OHIP- EDENT w wersji opracowanej przez Souza w 2007 r. składający się z 19 pytań oraz ankiety dotyczącej percepcji bodźców zawierający 4 pytania o: uczucie pełnej jamy ustnej, wymowę syczących głosek, dyskomfort związany z obecnością protez w jamie ustnej oraz wzmożone ślinienie. Pacjenci odpowiadali na pytania zawarte w ankietach bezpośrednio po oddaniu nowych protez oraz 3 miesiące później. Wyniki jakie otrzymano na podstawie ankiety OHIP-EDENT pokazały większe zadowolenie pacjentów i poprawę ich jakości życia po wykonaniu nowych uzupełnień protetycznych, jednakże na podstawie kwestionariusza dotyczącego odbioru bodźców wykazano, że po okresie 3 miesięcy ocena nowych protez była zdecydowanie lepsza niż bezpośrednio po oddaniu. Świadczy to o konieczności adaptacji pacjenta do nowo wykonanych całkowitych uzupełnień protetycznych, a okres 3 miesięcy dla większości pacjentów był okresem wystarczającym do pokonania problemów związanych z użytkowaniem nowych protez. Po porównaniu wyników obu ankiet nie został jednak znaleziony związek przyczynowy pomiędzy percepcją bodźców a jakością życia (28). PROTETYKA STOMATOLOGICZNA, 2013, LXIII, 5 401
6 W. Lisiakiewicz, E. Mierzwińska-Nastalska W 2012r. Stober i wsp. (29) opublikowali pracę, w której badali wpływ zdrowia jamy ustnej pacjentów użytkujących protezy całkowite na jakość ich życia (OHRQoL), satysfakcję pacjentów oraz korelację pomiędzy tymi wskaźnikami. Do badania zakwalifikowano 52 pacjentów obojga płci użytkujących protezę całkowitą górną lub dwie protezy całkowite. Do oceny OHRQoL wykorzystano wskaźnik OHIP-EDENT, natomiast do oceny satysfakcji pacjenta wykorzystano skalę o wartościach od 0 do 10. Ankiety wypełniane były przez pacjentów po 4 tygodniach, 6 miesiącach, roku i dwóch latach po oddaniu nowo wykonanych protez. Aby zbadać korelację pomiędzy obydwoma wskaźnikami przeprowadzono wnikliwą analizę oddzielnie w grupie pacjentów z jedną i dwiema protezami. Otrzymane wyniki wskazują, że zarówno satysfakcja pacjenta, jak i jego jakość życia uległy poprawie po wykonaniu nowych protez. Dodatkowo z biegiem czasu, w ciągu 2 lat badań wyniki te ulegały dalszej poprawie. Wnikliwa analiza ujawniła również korelację pomiędzy jakością życia związaną ze zdrowiem jamy ustnej oraz satysfakcją pacjenta wyrażaną w prostej skali od 0 do 10 (29). Podsumowanie Pomimo rozwoju nauki oraz postępów jakie obserwuje się w leczeniu protetycznym, wciąż najczęściej wybieraną metodą leczenia w przypadku bezzębia jest zastosowanie konwencjonalnych protez całkowitych. Leczenie implantoprotetyczne, którego rezultaty w takich przypadkach są zdecydowanie lepsze w porównaniu z leczeniem tradycyjnymi protezami całkowitymi, pozostaje wciąż poza zasięgiem większości pacjentów, głównie ze względów finansowych. Obiektywnej oceny wyników leczenia przeprowadzonego metodą konwencjonalną i implantoprotetyczą można dokonać na podstawie fachowej wiedzy i badania pacjenta, jednak odczucia samego pacjenta i jego subiektywna ocena nie może być pomijana. Jak wynika z międzynarodowych statystyk, osób potrzebujących takiego leczenia przybywa, co związane jest ściśle z wydłużeniem się średniej długości życia. Biorąc to pod uwagę należy rozważyć zasadność udoskonalania, bądź tworzenia nowych narzędzi ułatwiających analizę subiektywnych odczuć pacjenta tak, aby efekt pracy lekarza protetyka jak najlepiej spełniał oczekiwania pacjenta, jednocześnie pozostając w zgodzie z kanonami sztuki lekarskiej. Wpływałoby to korzystnie zarówno na jakość życia pacjenta zadowolonego z wykonanych uzupełnień protetycznych, jak i lekarza usatysfakcjonowanego pełnym powodzeniem leczenia. Piśmiennictwo 1. Campbell A., Converse P. E., Rodgers W. L.: The quality of American life: Perceptions, evaluations, and satisfactions. Russell Sage Foundation, New York Saxena S., Orley J.: Quality of life assessment: the WHO perspective. Eur. Psychiatry, 1997, 12, Raphael D., Brown I., Renwick R., Rootman I.: Quality of life theory and assessment: what are the implications for health promotion. Issues in Health Promotion Series. University of Toronto, Centre for Health Promotion, Costanza R. et al.: An integrative approach to quality of life measurement, research, and policy. Surv. Perspect. Integr. Environ. Soc., 2008, 1, World Health Organization: Constitution of the World Health Organization. Basic Documents, WHO, Geneva, Schipper H. L., Clinch J., Powell V.: Definitions and conceptual issues. Quality of life assessments in clinical trials. Raven Press, New York 1990, Gruszczak A., Bartosik-Psujek H., Pocińska K., Stelmasiak Z.: Analiza walidacyjna wy- 402 PROTETYKA STOMATOLOGICZNA, 2013, LXIII, 5
7 Jakość życia branych aspektów psychometrycznych polskiej wersji Zmodyfikowanej Skali Wpływu Zmęczenia (Modified Fatigue Impact Scale) wyniki wstępne. Neurol. Neurochir. Pol., 2009, 43, 2, Wrześniewski K.: Jak badać jakość życia pacjentów kardiologicznych? Kardiol. Pol., 2009; 67: Wołowicka L., Jaracz K.: Polska wersja WHOQOL 100 i WHOQOL Bref. Wołowicka L. (ed.): Jakość życia w naukach medycznych. Wydawnictwo Uczelniane AM, Poznań 2001, Wrześniewski K.: Badanie subiektywnego stanu zdrowia za pomocą polskiej adaptacji the Nottingham Health Profile. [W:] Współczesne potrzeby i możliwości pomiaru zdrowia. Krajowa Konferencja Naukowa, Warszawa 1997, Locker D., Clarke M., Payne B.: Selfperceived oral health status, psychological well-being and life satisfaction in an older adult population. J. Dent. Res., 2000, 79, Locker D.: Measuring oral health: A conceptual framework. Community Dent. Health, 1988, 5, Rolski D.: Ocena jakości życia pacjentów po leczeniu nowotworów części twarzowej czaszki. Protet. Stomatol. 2013, LXIII, 3, Fiske J., Davis D. M., Leung K. C. et al.: The emotional effects of tooth loss in partially dentate people attending prosthodontic clinics in dental schools in England, Scotland and Hong Kong: a preliminary investigation. Int. Dent. J. 2001, 51, Assuncao WG, Barao VA, Delben JA et al.: A comparison of patient satisfaction between treatment with conventional complete dentures and overdentures in the elderly: a literature review. Gerodontology 2010, 27, Douglass C. W., Shih A., Ostry L.: Will there be a need for complete dentures in the United States in 2020? J. Prosthet. Dent. 2002, 87, Thomason J. M., Lund J. P., Chehade A. et al.: Patient satisfaction with mandibular implant overdentures and conventional dentures 6 months after delivery. Int. J. Prosthodont. 2003, 16, Anastassiadou V., Robin Heath M.: The effect of denture quality attributes on satisfaction and eating difficulties. Gerodontology 2006, 23, Doundoulakis J. H., Eckert S. E., Lindquist C. C. et al.: The implant-supported overdenture as an alternativeto the complete mandibular denture. J. Am. Dent. Assoc., 2003, 134, Heydecke G., Locker D., Awad M. A. et al.: Oral and general health-related quality of life with conventional and implant dentures. Community Dent. Oral. Epidemiol., 2003, 31, Slagter A. P., Olthoff L. W., Bosman F. et al.: Masticatory ability, denture quality, and oral conditions in edentulous subjects. J. Prosthet. Dent. 1992, 68, de Souza e Silva M. E., de Magalhaes C. S., Ferreira E.: Complete removable prostheses: from expectation to (dis)satisfaction. Gerodontology 2009, 26, Peltola M. K., Raustia A. M., Salonen M. A.: Effect of complete denture renewal on oral health a survey of 42 patients. J. Oral Rehabil., 1997, 24, Awad M. A., Lund J. P., Shapiro S. H. et al.: Oral health status and treatment satisfaction with mandibular implant overdentures and conventional dentures: a randomized clinical trial in a senior population. Int. J. Prosthodont. 2003, 16, Feine J. S., de Grandmont P., Boudrias P. et al.: Within-subject comparisons of implant- -supported mandibular prostheses: choice of prosthesis. J. Dent. Res. 1994, 73, Awad M. A., Locker D., Korner-Bitensky N. et PROTETYKA STOMATOLOGICZNA, 2013, LXIII, 5 403
8 W. Lisiakiewicz, E. Mierzwińska-Nastalska al.: Measuring the effect of intra-oral implant rehabilitation on health-related quality of life in a randomized controlled clinical trial. J. Dent. Res. 2000, 79, AlBaker A. M.: The oral health-related quality of life in edentulous patients treated with Conventional complete dentures. Gerodontology 2012, /j x. 28. Goiato M. C., Bannwart L. C., Moreno A., Dos Santos D. M., Martini A. P., Pereira L. V.: Quality of life and stimulus perception in patients rehabilitated with complete denture., Journal of Oral Rehabilitation 2012, 39, Stober T., Danner D., Lehmann F., Séché A., Rammelsberg P., Hassel A.: Association between patient satisfaction with complete dentures and oral health-related quality of life: two-year longitudinal assessment. Clin. Oral Invest. 2012, 16, Zaakceptowano do druku r. Adres autorów: Warszawa, ul. Nowogrodzka 59. Zarząd Główny PTS PROTETYKA STOMATOLOGICZNA, 2013, LXIII, 5
Leczenie protetyczne pacjentów z częściowymi brakami uzębienia przyjmowanych w ramach NFZ
PROTET. STOMATOL., 2011, LXI, 2, 106-113 Leczenie protetyczne pacjentów z częściowymi brakami uzębienia przyjmowanych w ramach NFZ Prosthodontic rehabilitation of partially edentulous patients under the
Bardziej szczegółowoProtezy częściowe i całkowite nowe podejście do opieki nad pacjentem
PROTET. STOMATOL., 2014, LXIV, 2, 134-138 www.prot.stomat.net Protezy częściowe i całkowite nowe podejście do opieki nad pacjentem Partial and complete dentures new approach to patient care David W. Bartlett
Bardziej szczegółowoJakość życia nie zależy wyłącznie od dobrostanu fizycznego, bo stan zdrowia ma wpływ na wiele aspektów życia.
Jakość życia w chorobie nowotworowej Krzysztof G. Jeziorski Warszawa Definicja jakości życia WHO (1993) Poczucie jednostki co do jej pozycji życiowej w ujęciu kulturowym oraz systemu wartości, w którym
Bardziej szczegółowoczym są implanty stomatologiczne? jak wygląda leczenie implantologiczne? jaki wpływ na wymowę i odżywianie mają implanty?
czym są implanty stomatologiczne? jak wygląda leczenie implantologiczne? jaki wpływ na wymowę i odżywianie mają implanty? Jak wygląda implant stomatologiczny i w jakim celu go stosujemy? Implant, wykonany
Bardziej szczegółowoLeczenie implantoprotetyczne bezzębnej szczęki i żuchwy opis przypadków
Leczenie implantoprotetyczne bezzębnej szczęki i żuchwy opis przypadków Implantoprosthetic treatment of edentulous maxilla and mandible case report Autorzy_ Katarzyna Zaklika-Mrukwa i Marek Mrukwa Streszczenie:
Bardziej szczegółowoZALECENIA W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA PRÓCHNICY U DZIECI NIEPEŁNOSPRAWNYCH. Opracowanie
Projekt współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej oraz ze środków Ministerstwa Zdrowia ZALECENIA W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA
Bardziej szczegółowoBadania ankietowe funkcji żucia w grupie pacjentów z częściowymi brakami uzębienia w zależności od jego stanu
PROTET. STOMATOL., 2009, LIX, 4, 266-272 Badania ankietowe funkcji żucia w grupie pacjentów z częściowymi brakami uzębienia w zależności od jego stanu A survey on masticatory ability and dental state in
Bardziej szczegółowoThis copy is for personal use only - distribution prohibited.
PROTET. STOMATOL., 2014, LXIV, 2, 134-138 www.prot.stomat.net Streszczenie Zjawisko utraty zębów występuje w każdym społeczeństwie. W Wielkiej Brytanii, liczba użytkowników protez całkowitych, pośród osób
Bardziej szczegółowoProblem pomiaru obiektywnych i subiektywnych uwarunkowań jakości życia
Problem pomiaru obiektywnych i subiektywnych uwarunkowań jakości życia MIKOŁAJ MAJKOWICZ KATEDRA PSYCHOLOGII I ZAKŁAD BADAŃ NAD JAKOŚCIĄ ŻYCIA WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU GDAŃSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY Użycie
Bardziej szczegółowoZastosowanie zaczepów precyzyjnych OT Equator profile w leczeniu protetycznym pacjenta po chirurgicznym leczeniu raka dna jamy ustnej*
PROTET. STOMATOL., 2011, LXI, 2, 130-137 Zastosowanie zaczepów precyzyjnych OT Equator profile w leczeniu protetycznym pacjenta po chirurgicznym leczeniu raka dna jamy ustnej* The aplication of precision
Bardziej szczegółowodr Przemysław Bury Centrum Stomatologii Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu
Projekt badań profilaktycznych z zakresu zdrowia jamy ustnej, skierowany do dzieci uczęszczających w roku szkolnym 2010/2011 do klas I i VI szkół podstawowych prowadzonych przez Gminę Śrem Opracowanie:
Bardziej szczegółowoJakość życia dzieci z przewlekłą chorobą nerek. Wyniki badania wieloośrodkowego.
Jakość życia dzieci z przewlekłą chorobą nerek. Wyniki badania wieloośrodkowego. K. Kiliś-Pstrusińska 1, A. Medyńska 1, P. Adamczyk 2, I. Bałasz-Chmielewska 3, R. Grenda 4, A. Kluska-Jóźwiak 5, B. Leszczyńska
Bardziej szczegółowoZgoda pacjenta na zabieg z zakresu protetyki stomatologicznej, w tym na szlifowanie zębów. Imię i nazwisko: Adres zamieszkania:...
Żychlin, dnia Zgoda pacjenta na zabieg z zakresu protetyki stomatologicznej, w tym na szlifowanie zębów Pacjent: Imię i nazwisko: Adres zamieszkania:... PESEL:.. Numer telefonu/email:. Gabinet:... Dane
Bardziej szczegółowoRECENZJA rozprawy doktorskiej lekarza stomatologa Thomasa Proba pt " Ocena czynnościowa leczenia bezzębia przy zastosowaniu
Dr hab. n. med. Małgorzata Pihut Kraków 12.12.2017 r Pracownia Zaburzeń Czynnościowych Narządu Żucia Katedra Protetyki Stomatologicznej Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum ul. Montelupich 4 Kraków
Bardziej szczegółowoJ.Rostkowska, A. Geremek-Samsonowicz, H. Skarżyński
J.Rostkowska, A. Geremek-Samsonowicz, H. Skarżyński Niedosłuch w grupie 65+ 75% osób po 70 roku życia ma różne problemy związane ze słuchem. (Sprawozdanie merytoryczno-finansowe Instytutu Fizjologii i
Bardziej szczegółowoStreszczenie mgr Agnieszka Kotwica
Streszczenie mgr Agnieszka Kotwica Słowa kluczowe: rehabilitacja uzdrowiskowa, dysfunkcje narządu ruchu, ból, jakość życia Zdrowie na podstawie definicji prezentowanej, przez WHO oznacza całkowity brak
Bardziej szczegółowoNatychmiastowa proteza typu overdenture na implantach w żuchwie*
PROTET. STOMATOL., 2010, LX, 6, 479-483 Natychmiastowa proteza typu overdenture na implantach w żuchwie* Immediate overdenture retained on implants in the mandible Piotr Stendera, Piotr Grochowski Ze Specjalistycznej
Bardziej szczegółowoDepresja czynnik wpływający na brak efektywności leczenia protetycznego (wyniki badań) część II
PROTET. STOMATOL., 2006, LVI, 5, 346-351 Depresja czynnik wpływający na brak efektywności leczenia protetycznego (wyniki badań) część II Depression the factor influencing on lack of effectivity of prosthetic
Bardziej szczegółowoSkale i wskaźniki jakości leczenia w OIT
Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Katarzyna Rutkowska Szpital Kliniczny Nr 1 w Zabrzu Wyniki leczenia (clinical outcome) śmiertelność (survival) sprawność funkcjonowania (functional outcome) jakość
Bardziej szczegółowoWARSZAWSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY
WARSZAWSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY WYDZIAŁ LEKARSKO-DENTYSTYCZNY KATEDRA PROTETYKI STOMATOLOGICZNEJ ANALIZA ZMIAN WARTOŚCI SIŁY RETENCJI W TRÓJELEMENTOWYCH UKŁADACH KORON TELESKOPOWYCH Rozprawa na stopień
Bardziej szczegółowoSTOMATOLOGIA ZACHOWAWCZA
STOMATOLOGIA ZACHOWAWCZA Stomatologia zachowawcza- zajmuje się metodami zachowania naturalnych właściwości zębów, które zostały utracone na skutek działania bodźców zewnętrznych. Najgroźniejszym z nich
Bardziej szczegółowoZakład Stomatologii Zachowawczej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku. Zakład Propedeutyki Stomatologii, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku
GERONTOLOGIA POLSKA 2017; 25; 112-117 ARTYKUŁ ORYGINALNY/ORIGINAL PAPER Zgłoszono 16.02.2017, zaakceptowano 4.06.2017 Skala Oceny Ogólnego Zdrowia Jamy Ustnej (GOHAI) u pacjentów u ytkuj¹cych protezy ca³kowite
Bardziej szczegółowoKoncepcja leczenia All-on-4 Science First
Koncepcja leczenia All-on-4 Science First Oryginalne Oryginalne rozwiązanie do odbudowy pełnego łuku na czterech implantach, bez przeszczepów. Sprawdzone Sprawdzone długoterminowe rozwiązanie. Zmieniające
Bardziej szczegółoworozwiązania cyfrowe belka retencyjna
Rhein 83 rozwiązania cyfrowe belka retencyjna Carraro Lucio Massimo Moneta, Zampieri Marino, Fabio Marchiori, tłum. lic. st. tech. dent. Paweł Matusiak, konsultant Centrum Edukacyjnego Holtrade Title:
Bardziej szczegółowoThis copy is for personal use only - distribution prohibited.
- - - - - www.prot.stomat.net PROTET. STOMATOL., 2012, LXII, 4, 259-263 Rehabilitacja narządu żucia dorosłych pacjentów z rozszczepem podniebienia nie leczonych wcześniej protetycznie opis przypadków*
Bardziej szczegółowoZasady udzielania świadczeń stomatologicznych w gabinecie Doktor Wrona
R E G U L A M I N Zasady udzielania świadczeń stomatologicznych w gabinecie Doktor Wrona Gabinet Stomatologiczny Doktor Wrona jest Prywatną Praktyką Stomatologiczną działającą na podstawie Zezwolenia wydanego
Bardziej szczegółowoOcena wyników leczenia pacjentów z zastosowaniem akrylowych protez ruchomych prowadzonego w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia*
Ocena wyników leczenia pacjentów z zastosowaniem akrylowych protez ruchomych prowadzonego w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia* Evaluation of patients treatment with use of removable, acrylic dentures
Bardziej szczegółowoLeczenie implantoprotetyczne bezzębia w żuchwie z zastosowaniem protez overdenture rozszerzenie kształcenia przeddyplomowego
PROTET. STOMATOL., 2010, LX, 2, 138-143 Leczenie implantoprotetyczne bezzębia w żuchwie z zastosowaniem protez overdenture rozszerzenie kształcenia przeddyplomowego Implant treatment of patients with edentulous
Bardziej szczegółowoNOWOCZESNE METODY REKONSTRUKCJI UZĘBIENIA U PACJENTÓW W WIEKU PODESZŁYM Z BEZZĘBIEM ŻUCHWY I SZCZĘKI
NOWOCZESNE METODY REKONSTRUKCJI UZĘBIENIA U PACJENTÓW W WIEKU PODESZŁYM Z BEZZĘBIEM ŻUCHWY I SZCZĘKI MODERN DENTAL RECONSTRUCTIVE METHODS FOR GERIATRIC PATIENTS WITH EDENTULOUS MANDIBLE AND MAXILLA Ryszard
Bardziej szczegółowoSAMOLIGATURUJĄCE ZAMKI CARRIERE
SAMOLIGATURUJĄCE ZAMKI CARRIERE Aby uzyskać piękny uśmiech Nadzwyczajne rezultaty w krótkim czasie Zmień sposób myślenia o ortodoncji Carriere SLX System zamków samoligaturujących Osiągniecie pięknego
Bardziej szczegółowoPACJENT W GABINECIE MEDYCYNY ESTETYCZNEJ - OCZEKIWANIA I ŹRÓDŁA INFORMACJI
PODYPLOMOWA SZKOŁA MEDYCYNY ESTETYCZNEJ POLSKIEGO TOWARZYSTWA LEKARSKIEGO W WARSZAWIE EDYCJA 2009-2011 PACJENT W GABINECIE MEDYCYNY ESTETYCZNEJ - OCZEKIWANIA I ŹRÓDŁA INFORMACJI Lek. med. Piotr Siennicki
Bardziej szczegółowoRehabilitacja protetyczna dzieci i młodzieży z zaburzeniami rozwojowymi w
Lek. stom. Elżbieta Wojtyńska Tytuł pracy: Rehabilitacja protetyczna oraz ocena jakości życia pacjentów w wieku rozwojowym i młodych dorosłych z zaburzeniami w obrębie części twarzowej czaszki Promotor:
Bardziej szczegółowoSpecyfika rehabilitacji protetycznej z zastosowaniem uzupełnień stałych u pacjentów zawodowo wykorzystujących emisję głosu opis przypadku
PROTET. STOMATOL., 2008, LVIII, 4, 274-278 Specyfika rehabilitacji protetycznej z zastosowaniem uzupełnień stałych u pacjentów zawodowo wykorzystujących emisję głosu opis przypadku The specificity of prosthetic
Bardziej szczegółowoJAKOŚĆ ŻYCIA A WSPARCIE SPOŁECZNE KOBIET Z HIPERGLIKEMIĄ W OKRESIE CIĄŻY
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU ZAKŁAD PODSTAW POŁOŻNICTWA Marta Izabela Zarajczyk JAKOŚĆ ŻYCIA A WSPARCIE SPOŁECZNE KOBIET Z HIPERGLIKEMIĄ W OKRESIE CIĄŻY Rozprawa na stopień doktora
Bardziej szczegółowoZadbaj o siebie. Jak za pomocą odbudowy zębów podnieść jakość swojego życia
Zadbaj o siebie Jak za pomocą odbudowy zębów podnieść jakość swojego życia Wprowadzenie Jakość życia Dlaczego nie należy ignorować brakujących lub uszkodzonych zębów? Pewność siebie i dobre samopoczucie
Bardziej szczegółowoRehabilitacja protetyczna z zastosowaniem protezy całkowitej typu overdenture wspartej o pojedynczy implant w żuchwie opis przypadku
Rehabilitacja protetyczna z zastosowaniem protezy całkowitej typu overdenture wspartej o pojedynczy implant w żuchwie opis przypadku Single-implant retained mandibular overdenture case report Autorzy_
Bardziej szczegółowoWydział Nauk o Zdrowiu KATOWICE
Wydział Nauk o Zdrowiu 6.12.2014 KATOWICE syndrome - zespół słabości, zespół wątłości, zespół kruchości, zespół wyczerpania rezerw. Zespół geriatryczny, charakteryzujący się zmniejszeniem rezerw i odporności
Bardziej szczegółowoSylabus Część A - Opis przedmiotu kształcenia. obowiązkowy X fakultatywny kierunkowy X podstawowy polski X angielski inny
Nazwa modułu/przedmiotu Protetyka stomatologiczna 2 Wydział Kierunek studiów Specjalności Poziom studiów Sylabus Część A - Opis przedmiotu kształcenia Lekarsko-Stomatologiczny lekarsko-dentystyczny jednolite
Bardziej szczegółowoRehabilitacja protetyczna pacjentów z ubytkami podniebienia miękkiego po operacjach nowotworów części twarzowej czaszki opis przypadków
PROTET. STOMATOL., 2010, LX, 1, 50-54 Rehabilitacja protetyczna pacjentów z ubytkami podniebienia miękkiego po operacjach nowotworów części twarzowej czaszki opis przypadków Prosthetic rehabilitation of
Bardziej szczegółowo2. Ośrodek Lubuskie Centrum Ortopedii im. Dr. Lecha Wierusza Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Świebodzinie
Regulamin kwalifikacji Pacjentów do stacjonarnego leczenia rehabilitacyjnego w Lubuskim Centrum Ortopedii im. Dr. Lecha Wierusza Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością 1 Określenia użyte w regulaminie
Bardziej szczegółowoJESTEŚ ZMĘCZONY WYPADAJĄCĄ PROTEZĄ?
JESTEŚ ZMĘCZONY WYPADAJĄCĄ PROTEZĄ? Pozwól, że rozwiążemy Twój problem. KORZYSTAJĄC Z TRADYCYJNEJ PROTEZY (CAŁKOWITEJ LUB CZĘŚCIOWEJ) CODZIENNIE BORYKASZ SIĘ Z NASTĘPUJĄCYMI OGRANICZENIAMI: Zaburzony smak.
Bardziej szczegółowoWYNIKI BADANIA SATYSFAKCJI PACJENTÓW ZESPOŁU OPIEKI ZDROWOTNEJ W BOLESŁAWCU 2016R.
Misja Naszego Szpitala wyraża się w zdaniu: Dzień po dniu bliżej potrzeb Pacjenta, dlatego też szczególnie ważne jest dla Nas rozpoznanie stopnia zadowolenia naszych Pacjentów oraz Rodziców/Opiekunów z
Bardziej szczegółowoObiektywna i subiektywna ocena wydolności żucia u pacjentów leczonych z zastosowaniem protez typu overdenture wspartych o wszczepy śródkostne*
PROT. STOM., 2006, LVI, 1 Obiektywna i subiektywna ocena wydolności żucia u pacjentów leczonych z zastosowaniem protez typu overdenture wspartych o wszczepy śródkostne* Objective and subjective evaluation
Bardziej szczegółowoLeczenie w domu pacjenta - praca w Zespole Leczenia Środowiskowego
Leczenie w domu pacjenta - praca w Zespole Leczenia Środowiskowego Zespół Leczenia Środowiskowego Wieliczka Paweł Sacha specjalista psychiatra Idea psychiatrycznego leczenia środowiskowego, a codzienna
Bardziej szczegółowoAkupunktura Trudności w projektowaniu badań klinicznych
Akupunktura Trudności w projektowaniu badań klinicznych AKUPUNKTURA TRUDNOŚCI W PROJEKTOWANIU BADAŃ KLINICZNYCH Bartosz Chmielnicki słowa kluczowe: Akupunktura, metodologia, medycyna oparta na faktach,
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Bardziej szczegółowoThis copy is for personal use only - distribution prohibited.
PROTET. STOMATOL., 2014, LXIV, 2, 97101 www.prot.stomat.net Nowa koncepcja pooperacyjnej protezy składanej stosowanej w rehabilitacji pacjentów po resekcji szczęki* New conception of sectional obturator
Bardziej szczegółowoRegulamin Projektu Pablo Rehabilitacja Kończyny Górnej po Udarze
Regulamin Projektu Pablo Rehabilitacja Kończyny Górnej po Udarze Regulamin określa procedurę i zasady kwalifikacji oraz uczestnictwa w programie Projekt PABLO - Rehabilitacja Kończyny Górnej po Udarze
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Protetyka stomatologiczna
Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) Nazwa modułu I nforma cje ogólne Protetyka stomatologiczna Obowiązkowy Lekarsko-Stomatologiczny
Bardziej szczegółowoPoziom zadowolenia użytkowników platformy telerehabilitacyjnej / Satisfaction level of patients who used the telerehabilitation platform
Karolina KRAWCZAK 1,2, Wojciech GLINKOWSKI 1,2, Dominika CABAJ 1,2, Anna CZYŻEWSKA 1,2, Katarzyna WALESIAK 1,2, Andrzej GÓRECKI 1 Poziom zadowolenia użytkowników platformy telerehabilitacyjnej / Satisfaction
Bardziej szczegółowopieczątka zakładu opieki zdrowotnej lub praktyki lekarskiej Miejscowość i data...
pieczątka zakładu opieki zdrowotnej lub praktyki lekarskiej Miejscowość i data... Zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia osoby ubiegającej się o skierowanie do domu pomocy społecznej osobie wymagającej
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 3 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 3 SECTIO D 2004 Katedra Pielęgniarstwa Klinicznego Wydziału Zdrowia Publicznego AM we Wrocławiu MARTA ARENDARCZYK, EWA
Bardziej szczegółowoSolidna struktura kostna to podstawa zdrowego uśmiechu
Solidna struktura kostna to podstawa zdrowego uśmiechu TAJEMNICA PIĘKNEGO UŚMIECHU Uśmiech jest ważny w wyrażaniu uczuć oraz świadczy o naszej osobowości. Dla poczucia pewności siebie istotne jest utrzymanie
Bardziej szczegółowoWielowymiarowa. Przewodnik po Badaniach Klinicznych Ankieta Rekrutacyjna. Nowy kierunek w pozyskiwaniu uczestników badań klinicznych
Wielowymiarowa Przewodnik po Badaniach Klinicznych Ankieta Rekrutacyjna wy kierunek w pozyskiwaniu uczestników badań klinicznych Wielowymiarowa ankieta Co to jest? Internetowe narzędzie do rekrutacji uczestników
Bardziej szczegółowolabrida bioclean Szczoteczka została opracowana przez ekspertów klinicznych w norweskiej firmie Labrida AS, która powstała w 2012 roku.
labrida bioclean CHIRURGIA I IMPLANTOLOGIA Antybakteryjna szczoteczka Labrida BioClean to nowatorskie narzędzie, które skraca czas leczenia i pomaga w delikatnym oraz skutecznym czyszczeniu mechanicznym
Bardziej szczegółowoJak zbadać satysfakcję pacjenta?
Jak zbadać satysfakcję pacjenta? IBRKiK dr hab. Dominika Maison, Prof. UW Konsument wobec nowych wyzwań Dom Badawczy Maison Uniwersytet Warszawski Warszawa, 17 października 2015 VI Forum Marketingu, Komunikacji
Bardziej szczegółowoJakość życia dzieci z przewlekłą chorobą nerek w Polsce Katarzyna Kiliś-Pstrusińska
Jakość życia dzieci z przewlekłą chorobą nerek w Polsce Katarzyna Kiliś-Pstrusińska Katedra i Klinika Nefrologii Pediatrycznej Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu VII Zjazd PTNefD, Łódź 2015 1 Jakość życia
Bardziej szczegółowoZATRZYMANIE AKCJI SERCA
MEDICAL SCHOOL Projekt sfinansowany przez program Oceny technologii medycznych Narodowego Instytutu Badań nad Zdrowiem (National Institute for Health Research s Health Technology Assessment programme)
Bardziej szczegółowoProfil pacjenta użytkującego protezy osiadające refundowane w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia
Profil pacjenta użytkującego protezy osiadające refundowane w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia The profile of patients with removable dental restorations funded by the National Health Fund Edyta Brzozowska
Bardziej szczegółowoRehabilitacja po udarze
Rehabilitacja po udarze Iwona Sarzyńska-Długosz Oddział Rehabilitacji Neurologicznej, II Klinika Neurologiczna Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa Utrata lat życia w pełnej sprawności Disability
Bardziej szczegółowoJama ustna zwierciadłem organizmu
Światowy Dzień Zdrowia Jamy Ustnej Jama ustna zwierciadłem organizmu Anna Lella Przewodnicząca Komisji ds. Współpracy Międzynarodowej NRL Prezydent ERO-FDI Dlaczego o tym mówimy? FDI podaje kluczowe fakty
Bardziej szczegółowoPolskie Forum Psychologiczne, 2013, tom 18, numer 4, s. 441-456
Polskie Forum Psychologiczne, 2013, tom 18, numer 4, s. 441-456 Anna Ratajska 1 2 1 1 Instytut Psychologii, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego Institute of Psychology, Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz
Bardziej szczegółowoWypracowane rezultaty. Krajowa Konferencja OKRĄGŁY STÓŁ Łańcuch Zaufania
Wypracowane rezultaty Krajowa Konferencja OKRĄGŁY STÓŁ Łańcuch Zaufania Co użytkownicy wiedzą o TeleZdrowiu? Część I Pomimo iż, TeleZdrowie obecne jest na rynku już 20 lat, wciąż powszechny jest brak zrozumienia
Bardziej szczegółowoSzpital Szaserów pomimo wielokrotnych pisemnych próśb pacjenta nie wysłał swojemu pacjentowi testów psychologicznych MMPI 2 i CAPS.
Szpital Szaserów pomimo wielokrotnych pisemnych próśb pacjenta nie wysłał swojemu pacjentowi testów psychologicznych MMPI 2 i CAPS. Testy (niekompletne) zostały wysłane dopiero do sądu karnego Legionowo
Bardziej szczegółowoZaburzenia emocjonalne, behawioralne, poznawcze oraz jakość życia u dzieci i młodzieży z wrodzonym zakażeniem HIV STRESZCZENIE
Autor: Tytuł: Promotor: lek. Anna Zielińska Zaburzenia emocjonalne, behawioralne, poznawcze oraz jakość życia u dzieci i młodzieży z wrodzonym zakażeniem HIV dr hab. Anita Bryńska STRESZCZENIE WSTĘP: W
Bardziej szczegółowoPsychologia Pozytywna to nurt psychologiczny, który co prawda ma. przedstawi obszary, w których psychologia pozytywna jest w Polsce
Psychologia pozytywna i jej rozwój w Polsce Psychologia Pozytywna to nurt psychologiczny, który co prawda ma niezbyt długą historię, jednak czerpie z dokonań psychologii na przestrzeni wielu dziesięcioleci.
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE W JĘZYKU POLSKIM
STRESZCZENIE W JĘZYKU POLSKIM Wstęp Choroby nowotworowe są poważnym problemem współczesnych społeczeństw. Rozpoznawanie trudności w funkcjonowaniu psychosomatycznym pacjentów jest konieczne do świadczenia
Bardziej szczegółowoANALIZA BADAŃ ZADOWOLENIA I OCZEKIWAŃ KLIENTA przeprowadzonych w III kwartale 2010 roku
ANALIZA BADAŃ ZADOWOLENIA I OCZEKIWAŃ KLIENTA przeprowadzonych w III kwartale 2010 roku WNIOSKI OGÓLNE (wnioski ze wszystkich badań i analiz satysfakcji i oczekiwań klientów przeprowadzonych w okresie
Bardziej szczegółowoDZIENNIK PRAKTYK PRAKTYCZNE NAUCZANIE KLINICZNE KIERUNEK LEKARSKO-DENTYSTYCZNY
DZIENNIK PRKTYK PRKTYCZNE NUCZNIE KLINICZNE KIERUNEK LEKRSKO-DENTYSTYCZNY DZIENNIK PRKTYK kierunek lekarsko-dentystyczny Imię i nazwisko studenta PESEL Numer albumu zdjęcie Nazwa uczelni Data wystawienia
Bardziej szczegółowoSieć Szpitali Promujących Zdrowie
Sieć Szpitali Promujących Zdrowie Struktura HPH Zgromadzenie Ogólne General Assembly of International HPH Network Zarząd -Governace Board (obserwator WHO Maria Haralanova, Koordynatorzy wybrani na okres
Bardziej szczegółowoPorównanie skuteczności leków adiuwantowych. w neuropatycznym bólu nowotworowym1
Porównanie skuteczności leków adiuwantowych w neuropatycznym bólu nowotworowym1 Badanie1 New Delhi Cel Metoda Porównanie pregabaliny z amitryptyliną* i gabapentyną pod względem skuteczności klinicznej
Bardziej szczegółowoCENNIK MATERNIAK. Prywatny Gabinet Stomatologiczny
CENNIK MATERNIAK Prywatny Gabinet Stomatologiczny 2017 RENTGENODIAGNOSTYKA RTG punktowe RTG pantomograficzne Tomografia CBCT 1 łuk Tomografia CBCT 2 łuki Tomografia CBCT mikro 100 30 80 200 350 150 PROFILAKTYKA
Bardziej szczegółowoLeczenie powikłań będących konsekwencją błędów jatrogennych w rehabilitacji protetycznej opis przypadku
PROTET. STOMATOL., 2011, LXI, 2, 125-129 Leczenie powikłań będących konsekwencją błędów jatrogennych w rehabilitacji protetycznej opis przypadku Treatment of iatrogenic complications in the prosthetic
Bardziej szczegółowoNCBR: POIG /12
Rezultaty polskiego rocznego wieloośrodkowego randomizowanego badania klinicznego telepsychiatrycznej metody terapii pacjentów ze schizofrenią paranoidalną czy jesteśmy gotowi do leczenia? Krzysztof Krysta
Bardziej szczegółowoEnd-of-life treatment
Karolina Skóra End-of-life treatment Technologie stosowane w schyłkowej fazie życia (tzw. end-of-life treatment). End-of-life treatment (EoL) to terapia aktywna, która wydłuża życie, a nie tylko łagodzi
Bardziej szczegółowoLek BI w porównaniu z lekiem Humira u pacjentów z umiarkowaną lub ciężką łuszczycą plackowatą
Lek w porównaniu z lekiem u pacjentów z umiarkowaną lub ciężką łuszczycą plackowatą Jest to podsumowanie badania klinicznego dotyczącego łuszczycy plackowatej. Podsumowanie sporządzono dla ogółu społeczeństwa.
Bardziej szczegółowoM1_W04 M1_W10 K_W 01 M1_W01 M1_W02 M1_W10 K_W 02 M1_W05 M1_W03 K_W 03 M1_W08 M1_W11, M1_W12 M1_W01 M1_W02 M1_W03 M1_W07 M1_W10 M1_W01 M1_W07 M1_W10
TABELA ODNIESIENIA EFEKTÓW KIERUNKOWYCH DO EFEKTÓW OBSZAROWYCH KIERUNEK FIZJOTERAPIA POZIOM KSZTAŁCENIA - studia i stopnia PROFIL KSZTAŁCENIA - praktyczny OBSZAR KSZTAŁCENIA - obszar nauk medycznych, nauk
Bardziej szczegółowoKOMUNIKATzBADAŃ. Wydatki gospodarstw domowych na leki i leczenie NR 114/2016 ISSN
KOMUNIKATzBADAŃ NR 114/2016 ISSN 2353-5822 Wydatki gospodarstw domowych na leki i leczenie Przedruk i rozpowszechnianie tej publikacji w całości dozwolone wyłącznie za zgodą CBOS. Wykorzystanie fragmentów
Bardziej szczegółowoOCENA SATYSFAKCJI ŻYCIOWEJ I SAMOPOCZUCIA PSYCHICZNEGO PACJENTÓW PRZED OPERACJĄ TĘTNIAKA AORTY
OCENA SATYSFAKCJI ŻYCIOWEJ I SAMOPOCZUCIA PSYCHICZNEGO PACJENTÓW PRZED OPERACJĄ TĘTNIAKA AORTY EVALUATION OF LIFE SATISFACTION AND PSYCHOLOGICAL WELL-BEING OF PATIENTS BEFORE SURGERY AORTIC ANEURYSM Emilia
Bardziej szczegółowoZAŚWIADCZENIE LEKARSKIE O stanie zdrowia osoby ubiegającej się o skierowanie do Domu Pomocy Społecznej
ZAŚWIADCZE LEKARSKIE O stanie zdrowia osoby ubiegającej się o skierowanie do Domu Pomocy Społecznej Osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie
Bardziej szczegółowoNOWOCZESNY SYSTEM IMPLANTÓW STOMATOLOGICZNYCH
NOWOCZESNY SYSTEM IMPLANTÓW STOMATOLOGICZNYCH Miłe Panie, Szanowni Panowie! Wszyscy wiemy, jak duży wpływ na jakość naszego życia ma kompletne, funkcjonalne i estetyczne uzębienie. Strata jednego lub więcej
Bardziej szczegółowoTerapia zajęciowa w rehabilitacji środowiskowej w Holandii
Terapia zajęciowa w rehabilitacji środowiskowej w Holandii www.leonardo.org.pl www.leonardo.org.uk www.leonardodavinci.nl Bastiënne de Regt Terapeuta zajęciowy, Terapeuta psychosomatyczny Tłumaczenie z
Bardziej szczegółowoRodzice 6- i 7-latków o swoich dzieciach
Rodzice 6- i 7-latków o swoich dzieciach Dzieci w opinii rodziców czują się dobrze i są ogólnie zadowolone z życia, bez względu na to, czy poszły do szkoły, czy zerówki. Rodzice nie zaobserwowali różnic
Bardziej szczegółowoSepsa, wstrząs septyczny, definicja, rozpoznanie
Sepsa, wstrząs septyczny, definicja, rozpoznanie dr hab. n.med. Barbara Adamik Katedra i Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Sepsa, wstrząs septyczny, definicja,
Bardziej szczegółowoProszę wypełnić całą ankietę (około 20 minut).
Czerwiec 2016 r. Szanowni pacjenci! 1 Firma FOCUS PATIENT zajmuje się zbieraniem informacji zdrowotnych przy współpracy grup wsparcia, pacjentów, specjalistów z dziedziny medycyny, psychologów, farmaceutów
Bardziej szczegółowoStan narządu żucia seniorów z ośrodków pomocy społecznej i domów rodzinnych w województwie zachodniopomorskim
Czas. Stomatol., 2010, 63, 10, 621-627 2010 Polish Dental Society http://www.czas.stomat.net Stan narządu żucia seniorów z ośrodków pomocy społecznej i domów rodzinnych w województwie zachodniopomorskim
Bardziej szczegółowow kale oraz innych laboratoryjnych markerów stanu zapalnego (białka C-reaktywnego,
1. Streszczenie Wstęp: Od połowy XX-go wieku obserwuje się wzrost zachorowalności na nieswoiste choroby zapalne jelit (NChZJ), w tym chorobę Leśniowskiego-Crohna (ChLC), zarówno wśród dorosłych, jak i
Bardziej szczegółowoJak naturalne zęby. Zalety implantów dentystycznych. www.jaknaturalnezeby.pl
Jak naturalne zęby Zalety implantów dentystycznych www.jaknaturalnezeby.pl Dobra inwestycja, która będzie procentować przez całe moje życie Opcje zastępowania zębów implantami dentystycznymi Kent Hanson,
Bardziej szczegółowoJak naturalne zęby. Zalety implantów dentystycznych. www.jaknaturalnezeby.pl
Jak naturalne zęby Zalety implantów dentystycznych www.jaknaturalnezeby.pl Wstęp Opcje zastępowania zębów implantami dentystycznymi Dobra inwestycja, która będzie procentować przez całe moje życie Kent
Bardziej szczegółowoThis copy is for personal use only - distribution prohibited.
- - - - - PROTET. STOMATOL., 2013, LXIII, 5, 405-413 www.prot.stomat.net Wpływ leczenia uzupełniającego na jakość życia pacjentów po leczeniu nowotworów części twarzowej czaszki* Effects of supplementary
Bardziej szczegółowoWystępowanie objawów depresyjnych u osób w wieku podeszłym i ich wpływ na adaptację do uzupełnień protetycznych*
PROTET. STOMATOL., 2009, LIX, 4, 236-241 Występowanie objawów depresyjnych u osób w wieku podeszłym i ich wpływ na adaptację do uzupełnień protetycznych* The prevalence of depressive symptoms in elderly
Bardziej szczegółowoWsparcie społeczne. Dorota Wojcik, Natalia Zasada
Wsparcie społeczne Dorota Wojcik, Natalia Zasada Czym jest wsparcie społeczne? Jest to wszelka dostępna dla jednostki pomoc w sytuacjach trudnych. Wsparcie to konsekwencja przynależności człowieka do sieci
Bardziej szczegółowokwestionariusze badania ankietowego, karta badania, broszura informacyjna dla pacjentek,
Dr hab. o. med. Jerzy Krupiński, emeryt. profesor oadzw. ŚUM Katedra i Zakład Stomatologii Zachowawczej z Endodoocją ŚUM w Katowicach Kraków, 5 kwietnia 2018 Recenzja pracy doktorskiej lek. dent. Marty
Bardziej szczegółowoPOZAMEDYCZNE POTRZEBY CHORYCH NA NOWOTWORY
POZAMEDYCZNE POTRZEBY CHORYCH NA NOWOTWORY Monika Rucińska Katedra Onkologii Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie CHOROBA NOWOTWOROWA Choroba nowotworowa i jej leczenie znacznie pogarszają jakość
Bardziej szczegółowoJakoś ć ż yćia paćjento w w wieku podeśżłym poddanyćh lećżeniu protetyćżnemu
Małgorzata Gałczyńska-Rusin Jakoś ć ż yćia paćjento w w wieku podeśżłym poddanyćh lećżeniu protetyćżnemu Praca na stopień doktora nauk medycznych. Promotor: Prof. dr hab. Ryszard Koczorowski Klinika Gerostomatologii
Bardziej szczegółowoJAKOŚĆ ŻYCIA U DZIECI I MŁODZIEŻY Z WRODZONYM ZAKAŻENIEM HIV W POLSCE
JAKOŚĆ ŻYCIA U DZIECI I MŁODZIEŻY Z WRODZONYM ZAKAŻENIEM HIV W POLSCE A. Zielińska 1, M. Bielecki 2, F. Pierowski 3, U. Coupland 4, A.Bryńska 1, T. Wolańczyk 1, M. Marczyńska 4 (1) Klinika Psychiatrii
Bardziej szczegółowoEtyka finansowania leczenia chorób rzadkich onkologicznych
Etyka finansowania leczenia chorób rzadkich onkologicznych Piotr Fiedor VI Letnia Akademia Onkologiczna dla Dziennikarzy Opracowano na podstawie źródeł udostępnionych w systemie informacji publicznej 11.08.2016
Bardziej szczegółowoU M O W A - KONTRAKT nr ST - 1/2011-2012
Załącznik nr 6 do Regulaminu konkursu z dnia 17.08.2010 roku U M O W A - KONTRAKT nr ST - 1/2011-2012 zawarta w dniu...10.2010 roku, pomiędzy Samodzielnym Zespołem Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej
Bardziej szczegółowoMetoksyfluran (Penthrox) Lek. Justyna Kasznia
Metoksyfluran (Penthrox) Lek. Justyna Kasznia Metoksyfluran nowy-stary środek Stosowany w Australii i Nowej Zelandii od 40 lat jako środek p- bólowy Zarejestrowany we wszystkich krajach Europejskich w
Bardziej szczegółowoZastosowanie stożkowych koron teleskopowych u pacjenta z rozległymi brakami zębowymi. Opis przypadku
PROTET. STOMATOL., 2013, LXIII, 6, 483-488 www.prot.stomat.net Zastosowanie stożkowych koron teleskopowych u pacjenta z rozległymi brakami zębowymi. Opis przypadku Use of conical telescopic crowns in a
Bardziej szczegółowo