Rynki energii elektrycznej

Transkrypt

1 Rynki energii elektrycznej Profesor Władysław Mielczarski Naukowe Koło Prawa Energetycznego Uniwersytet Łódzki 24 kwietnia 2013

2 Połączone systemy energetyczne NORDEL RAO UES of Russia UK UCTE

3 Największe elektrownie w Polsce

4 Konsolidacja energetyki w 2006 r.

5 Informacje o grupach energetycznych

6 Rynek energii elektrycznej Energetyka do 90. lat XX wieku - pionowo zintegrowany monopol Rynek oddzielenie energii jako produktu od przesyłu jako usługi Obrót energią na rynku konkurencyjnym Przesył naturalny monopol - działalność regulowana

7 Unbundling - rozdzielenie działalności Wytwórcy energii Operatorzy sieciowi Produkcja energii Chiński mur Zarządzanie siecią Sprzedaż energii Dostawa poprzez sieć Odbiorca energii

8 Third Party Access Każdy odbiorca energii elektrycznej ma prawo zakupienia energii elektrycznej u każdego podmiotu posiadającego koncesję na obrót energią lub jej produkcję. Każdy wytwórca energii elektrycznej ma prawo do sprzedaży swojej produkcji każdemu podmiotowi posiadającemu koncesję na obrót energią lub odbiorcy końcowemu, zakupującemu energię na własne potrzeby.

9 Dyrektywy (1) Directive 2009/72/EC of the European Parliament and of the Council of 13 July 2009 concerning common rules for the internal market in electricity and repealing Directive 2003/54/EC Regulation (EC) No 714/2009 of the European Parliament and of the Council of 13 July 2009 on conditions for access to the network for crossborder exchanges in electricity repealing Regulation (EC) 1228/2003 Directive 2005/89/EC of the European Parliament and of the Council of 18 January 2006 concerning measures to safeguard security of electricity supply and infrastructure investment

10 Dyrektywy (2) Directive 2009/28/EC of the European Parliament and of the Council of 23 April 2009 on the promotion of the use of energy from renewable sources and amending and subsequently repealing Directives 2001/77/EC and 2003/30/EC Directive 2003/30/EC of the European Parliament and of the Council of 8 May 2003 on the promotion of the use of biofuels or other renewable fuels for transport Directive 2006/32 of the European Parliament and of the Council of 5 April 2006 on energy end-use efficiency and energy services

11 Regulacje rynkowe Ustawa Prawo energetyczne obejmuje: gaz, ciepło i energię elektryczną uchwalone w 1997 i wielokrotnie zmieniane (26x) Ustawa obejmuje regulacje prawne dotyczące energii elektrycznej, gazu i energii cieplnej Ustawie towarzyszą rozporządzenia Ministra Gospodarki

12 Struktura ustawy Prawo energetyczne Przepisy ogólne Dostarczanie paliw i energii Polityka energetyczna Urząd Regulacji Energetyki Koncesje i taryfy Urządzenia, instalacje, sieci i ich eksploatacja Kary pieniężne Przepisy przejściowe

13 Rozporządzenia dla energetyki 1. O działaniu systemów elektroenergetycznych 2. O działaniu systemów gazowych 3. O działaniu systemów ciepłowniczych 4. Taryfowe energii elektrycznej 5. Taryfowe ciepła 6. O obowiązku zakupu energii z kogeneracji 7. O obowiązku zakupu energii ze źródeł odnawialnych 8. O przetargach na nowe moce wytwórcze

14 Instrukcja Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowej Część ogólna: Przyłączenie do systemu i działanie systemu przesyłowego Regulamin rynku bilansującego Regulamin regulacyjnych usług systemowych Regulamin generacji wymuszonej względami sieciowymi Regulamin aukcji na zdolności przesyłowe połączeń transgranicznych

15 Prawne uwarunkowania elektroenergetyki Prawo energetyczne Rozporządzenia Urząd Regulacji Energetyki IRiESP Zasady OSP Oferty Zapotrzeb. Sieć przesyłowa Wytwórcy Zagran.l Krajow. Krajowi Zagran.

16 Struktura rynku energii elektrycznej Wytwórca G 1 Wytwórca G 2 Wytwórca G 3 Wytwórca G n Rynek hurtowy dnia następnego OSR 1 OSR 2 OSR n Od 11 Od 1 n Od 21 Od 2 n Od n1 Odnn

17 Cechy energii i rynku Energii nie można magazynować W każdej chwili produkcja musi być zrównoważona z zapotrzebowaniem Umowy zakupu są tylko finansowe i nie wiążą się z dostawą produktu Umowę zawiera się z jednym podmiotem, towar dostarcza inny Konieczność istnienia rynku bilansującego.

18 Subsydia - Odnawialne źródła energii Udział Polski do 2020 r. 15% (elektryczność i ciepło); brutto czy netto? Energia wiatrowa przyłączenie do sieci; PSE-O: wydano 18tys.MW można 6tys.MW Morskie elektrownie wiatrowe koszty i przyłączenie; przesył dc-ac; współpraca? Biomasa rozproszenie, brak powierzchni Geotermia niskie temperatury, zasolenie

19 Certyfikaty jako subsydia Rodzaje certyfikatów: Zielone energia odnawialna 270zł/MWh Czerwone - energia ze skojarzenia z węgla 28zł/MWh Żółte energia ze skojarzenia z gazu 130zł/MWh Fioletowe energia przy spalaniu metanu 60zł/MWh Białe za działania zmniejszające energochłonność

20 Schemat działania certyfikatów Yes No URE Energia przepływ Producenci OZE Sieć Informacja o produkcji Zakup certyfikatów w proporcji do sprzedanej enegii Rejestr certyfikatów Prezentacja certyfikatów do URE jako spełnienie obowiązku Odb.1 Odb.2 Odb.3 Sprzedawcy energii elektrycznej Sprzedaż energii

21 Polityka klimatyczna Protokół z Kyoto Polityka klimatyczna jest (była) formą polityki gospodarczej mającej przynieść Unii Europejskiej konkurencyjność wobec innych krajów poprzez wprowadzenie standardów redukcji emisji. Protokół z Kyoto ustanawiał zobowiązania krajów uprzemysłowionych do redukcji emisji gazów cieplarnianych. Protokół został podpisany w grudniu 1997 w Kyoto i obowiązuje do końca Przyjęło protokół 197 krajów. USA podpisały protokół, ale nie ratyfikowały. Zgodzono się na redukcję CO2 o 5,2% w stosunku do emisji z roku 1990.

22 Protokół post-kyoto zamiar obniżenie emisji CO2 o 80% Washington Declaration-2007 UN General Assembly Vienna Climate Talks UN High Level Event Climate Change Conference Bali 2007 Climate Change Conference Poznań 2008 Climate Conference Copenhagen Climate conference Cancun Climate Change Conference Durban 2011 Earth Summit Rio de Janeiro VI

23 Stosunek do protokółu post-kyoto ZA: Kraje europejskie i III świata, które mają otrzymać 100mld US$ na redukcje emisji CO2. Przeciwko: Chiny, Indie, Brazylia i ostatnio Japonia po katastrofie w Fukushima. Za a nawet przeciw USA i Rosja Nie zainteresowane: Kanada

24 Europejska polityka klimatyczna Podpisana w grudniu Okres obowiązywania Polityka klimatyczna 3x20+10: (a) Wzrost efektywności energetycznej 20%; (b) Udział OZE 20%, Polska -15%; (c) Redukcja emisji CO2 20% Wzrost użycia biopaliw do 10%.

25 Podejście polskiego rządu Wbrew opiniom ekspertów i symulacjom pokazującym negatywny wpływ na gospodarkę Polska zgodziła się na pakiet klimatyczny w grudniu Pozycja Polski do 8 luty 2013: Nie należy podejmować jakichkolwiek zobowiązań bez zgody innych krajów na świecie (protokół z post-kyoto). Polska zgodziła się, że 20% wszystkich wydatków z budżetu UE na lata będzie przeznaczone na cele klimatyczne.

26 Stanowisko Polski do Minister Środowiska Marcin Korolec mówi Unia sama zmian klimatycznych nie zatrzyma (wnp.pl ), a prasa pisze (wnp.pl): minister środowiska Marcin Korolec uznaje za przedwczesne przyjmowanie w UE wewnętrznych celów redukcji emisji gazów cieplarnianych po 2020 r. i zobowiązań w walce z ociepleniem klimatu. W piątek Polska zawetowała ustalenia ustalenia ministrów środowiska krajów Unii Europejskiej. Były minister środowiska prof. A. Kraszewski pisząc: Polityka klimatyczna jest korzystna dla największych graczy w UE, ale jest sprzeczna z polskim interesem gospodarczym (wnp.pl ).

27 Ustalenia budżetu UE na Connie Hedegaard, European Commissioner for Climate Action. European Heads of State and Government have taken up the Commission's suggestion to commit at least 20% of the entire EU budget from to climate-related spending. The Commission has proposed increasing the proportion to at least 20%, either directly on climate action, or through other policies where climate action is also addressed. The European Council agreement confirms this goal. Climate action will now be integrated into all main spending areas cohesion, innovation, infrastructure, agriculture etc.

28 Wielkość funduszy dla Polski w budżecie UE w mld zł Całość Bez wydatków na klimat Wydatki na klimat

29 Możliwe wydatki na OZE do roku 2020 w mld zł 100 Zielone certyfikaty Budżet UE Dopłaty z funduszy Udział własny Certyfikaty i dopłaty Wydatki w budżetu

30 Typowe dobowe zapotrzebowania na moc w MW

31 Mix technologiczny przy maksymalnym udziale OZE=30% Must Run Coal or Gas Solar + Wind Hydro Coal or gas Wind Solar Bio Wind Wind + Solar Solar Hydro Bio Coal or Gas Must Run - Coal and Gas

32 Cechy energetyki jądrowej Pozytywne brak emisji CO2 Duże koszty kapitałowe wzrosną znacznie po wprowadzeniu wyższych standardów po awarii w Fukushima Problemy ze składowaniem odpadów: krótkookresowe w elektrowni problemy z zapewnieniem bezpieczeństwa Brak składowisk trwałych na całym świecie Zapewnienie bezpieczeństwa: skomplikowana technologia, ataki terrorystyczne

33 Koszty budowy elektrowni 7,5 Koszt budowy elektrowni w mln Euro/MW 6,7 5 4,75 5,4 2,5 1,6 1,1 0 Węgiel Gaz Atom - PGE Atom - Moodys Atom po Fukushima 2011+

34 Składniki kosztowe energii w zł/mwh dla okresu kredytowania 20 lat Capex Opex Paliwo CO Gaz Węgiel Atom

35 Podsumowanie Polityka klimatyczno-energetyczna UE pociąga duże koszty dla przemysłu i społeczeństw. Polska ze względu mix energetyczny ponosi najwyższe proporcjonalnie koszty. Nowe technologie wydobycia gazu i ropy i kryzys gospodarczy zmienią politykę UE i osłabią monopol dotychczasowych dostawców Polska może być beneficjantem nowych technologii niezależnie od posiadanych własnych zasobów gazu.