PODRĘCZNIK ŚRODOWISKO PRACY W SEKTORZE BUDOWLANYM

Transkrypt

1 PODRĘCZNIK ŚRODOWISKO PRACY W SEKTORZE BUDOWLANYM KWIECIEŃ 2016

2 Podręcznik środowisko pracy w sektorze budowlanym 1. wydanie, 1. nakład Branchearbejdsmiljørådet for Bygge & Anlæg Prace redakcyjne zakończono w kwietniu 2016 r. Kod produktu: ISBN : Ilustracje: Kristof Bien Layout / DTP: Fingerspitz* Produkcja: Praxis Druk: ScanPrint

3 WSTĘP Podręcznik stanowi instrukcję dotyczącą dobrych praktyk i zwyczajów związanych ze środowiskiem pracy w przedsiębiorstwach sektora budowlanego. Są to wskazówki przedstawiające możliwe sposoby zastosowania się do przepisów duńskiej ustawy o środowisku pracy. Podręcznik został wydany przez Duńską Radę ds. Środowiska Pracy w Sektorze Budowlanym (BAR) z fachowym wsparciem ekspertów budowlanych Duńskiego Urzędu Inspekcji Pracy. Przeznaczony jest przede wszystkim dla organizacji ds. środowiska pracy w przedsiębiorstwach, lecz mogą z niego również korzystać inwestorzy zastępczy, doradcy, koordynatorzy z ramienia inwestora, kierownicy ds. bezpieczeństwa, szkoleniowcy, dostawcy oraz wszystkie inne osoby zainteresowane zagadnieniami związanymi ze środowiskiem pracy. Szereg stron w podręczniku jest oznaczony symbolem, co oznacza odwołanie do dodatkowych instrukcji, filmów i innych materiałów na dany temat zamieszczonych na naszej stronie internetowej. Pod adresem można również pobrać aktualny podręcznik z linkami do innych przydatnych stron internetowych, również w innych językach. Ponadto istnieje możliwość pobrania pozostałych materiałów dotyczących środowiska pracy oferowanych przez radę branżową. Zapraszamy do zamówienia naszego newslettera na stronie i otrzymywania automatycznych powiadomień o wydaniu nowych instrukcji. W celu uzyskania bliższych informacji lub zgłoszenia propozycji zmian w tekście podręcznika prosimy o kontakt z Duńską Radą ds. Środowiska Pracy w Sektorze Budowlanym. Prosimy pisać na adres sekr@bar-ba.dk. Niniejsze wydanie (2016) zostało wzbogacone o najświeższe informacje zdobyte od momentu poprzedniego wydania w 2013 r. Duński Urząd Inspekcji Pracy dokonał weryfikacji podręcznika i stwierdził, że jego treść zgadza się z ustawodawstwem dot. środowiska pracy. Ocena podręcznika została przeprowadzona w oparciu o jego obecny stan i nie odnosi się do faktu, czy zawiera on wszystkie istotne dla poszczególnych zagadnień kwestie. Autorzy zastrzegają sobie prawo do nieścisłości wynikających z technologicznego rozwoju.

4 DUŃSKA USTAWA O ŚRODOWISKU PRACY ORAZ PRACA NA RZECZ BEZPIECZEŃSTWA Duńska ustawa o środowisku pracy (arbejdsmiljøloven)...9 Rozporządzenia....9 Zalecenia Duński system środowiska pracy Duński Urząd Inspekcji Pracy Konsekwencje wizyty Duńskiego Urzędu Inspekcji Pracy Znaczkowy system oceniania...17 Obowiązki i odpowiedzialność w zakresie środowiska pracy Pracodawca Kierownictwo przedsiębiorstwa Kierownik prac Pracownik Dostawca Inwestor zastępczy i doradcy Inwestor Plan BHP (PSS) Doradztwo w sprawach środowiska pracy Organizacja ds. środowiska pracy w przedsiębiorstwie Narady BHP na placach budowy Rada ds. bezpieczeństwa Działania na rzecz środowiska pracy na placu budowy Wybór przedstawiciela ds. środowiska pracy Kierownik prac Szkolenia BHP Ocena miejsca pracy (APV) Młodzież poniżej 18. roku życia Urazy doznane w czasie pracy... 54

5 SZKODLIWE SKUTKI WYKONYWANIA PRACY Ergonomia Czynności wymagające popychania i ciągnięcia Podnoszenie i przenoszenie Ocena sytuacji, w której trzeba podnieść ciężar Pozycje wykonywania pracy Pomoce techniczne Hałas Wibracje Oddziaływanie zimna i ciepła Laser Oddziaływania chemiczne Instrukcje obsługi Chemiczna ocena miejsca pracy (APV) szczególna ocena Wartości graniczne i pomiary Klasyfikacja i oznakowanie Zwroty R i S Oznakowanie kodami Farby Rozpuszczalniki organiczne Drewno impregnowane Olej antyadhezyjny Epoksydy i izocyjaniany Asfalt (bitumy) Azbest Wełna mineralna i inne materiały izolacyjne Pył kwarcowy Pył drzewny Dym podczas spawania i cięcia Popiół lotny Chromian w cemencie Ołów Zanieczyszczona olejem i substancjami chemicznymi gleba PCB (polichlorowane bifenyle) Chlorowane parafiny Oddziaływania biologiczne Oddziaływania psychiczne...139

6 TECHNIKA Prace na wysokości Rusztowania elewacyjne i murarskie Prace na rusztowaniach Rusztowania przejezdne Rusztowania na kozłach Platformy robocze, 1- i 2-kolumnowe Podnośniki osobowe/podnośniki teleskopowe koszowe Podnośnik osobowy koszowy Wózek widłowy z podnośnikiem osobowym Urządzenia podnoszące Drabiny Zjazd linowy Rope access (wspinaczka przemysłowa) Podnośniki i urządzenia dźwigowe Dźwigi Żurawie wieżowe Dźwigi przenośne i inne dźwigi przejezdne Podnośniki widłowe Ładowarki i maszyny transportowe Windy Ogólnie o maszynach i narzędziach Maszyny do obróbki betonu i zaprawy Maszyny do obróbki drewna Maszyny do obróbki metali Ręczne maszyny silnikowe Elektryczne narzędzia ręczne Urządzenia do wtłaczania sworzni stalowych z ładunkiem wybuchowym Gwoździarki Usuwanie tapet Instalacje i narzędzia pneumatyczne Butle pod ciśnieniem

7 ZAGOSPODAROWANIE PLACU BUDOWY Zagospodarowanie placu budowy Drogi dostępu Wyposażenie kontenerów pracowniczych Stacjonarne miejsca pracy Prace dachowe Zabezpieczenie przed upadkiem z wysokości Oświetlenie Instalacje elektryczne Przewody wodne Odpady Przygotowanie placu budowy do robót w okresie zimowym PRZEBIEG PRAC Prace wykopowe Przewody gazowe Prace montażowe w pobliżu zbiorników wodnych Roboty drogowe Rozbiórka budynków Remonty Usuwanie betonu Montaż elementów budowlanych Niskie piwnice, pomieszczenia strychowe i przestrzenie pod skosami poddasza Praca w zamkniętych pomieszczeniach i studniach Prace w wysokiej temperaturze Spawanie i cięcie...339

8 WYPOSAŻENIE OCHRONNE Ogólnie o środkach ochrony osobistej Kaski ochronne Ochrona słuchu Ochrona oczu Ochrona dróg oddechowych Zabezpieczenia przed upadkiem z wysokości Odzież ochronna Rękawice Obuwie ochronne HASŁA / NOTATKI Hasła Notatki...390

9 1. DUŃSKA USTAWA O ŚRODOWISKU PRACY (ARBEJDSMILJØLOVEN) ORAZ PRACA NA RZECZ BEZPIECZEŃSTWA Duńska ustawa o środowisku pracy (arbejdsmiljøloven) DUŃSKA USTAWA O ŚRODOWISKU PRACY (ARBEJDSMILJØLOVEN) Duńska ustawa o środowisku pracy zawiera przepisy dotyczące środowiska pracy, obowiązujące w zakładach i na placach budowy. Jej celem jest zapewnienie bezpiecznych warunków pracy we wszystkich przedsiębiorstwach i na placach budowy. Duńskie ustawodawstwo dotyczące środowiska pracy obejmuje niniejszą ustawę oraz szereg rozporządzeń, stanowiących uzupełnienie przepisów samej ustawy. Przepisy ustawy o środowisku pracy wyznaczają cele działań na rzecz środowiska pracy, lecz nie precyzują metod i środków do ich osiągnięcia. Dlatego też to poszczególne przedsiębiorstwa odpowiadają za dobór odpowiednich przedsięwzięć, zapewniających przestrzeganie przepisów ustawy. Duńska ustawa o środowisku pracy Rozporządzenia Zalecenia Rozporządzenia Szczegółowe wymogi odnośnie środowiska pracy zostały zawarte w szeregu rozporządzeń. Są to m.in. rozporządzenie dotyczące azbestu, rozporządzenie dotyczące placów budowy, rozporządzenie dotyczące hałasu, rozporządzenie dotyczące korzystania z pomocy technicznych oraz rozporządzenie o korzystaniu ze środków ochrony osobistej. Duńskiej ustawy o środowisku pracy oraz przynależnego do niej rozporządzenia muszą przestrzegać wszystkie podmioty w branży budowlanej: pracodawcy, kierownicy prac, pracownicy, inwestorzy, projektanci, doradcy, dostawcy itp. Nieprzestrzeganie przepisów ustawy oraz rozporządzeń jest karalne, a ich złamanie może wiązać się z nałożeniem kary grzywny lub pozbawienia wolności. 9

10 Duński system środowiska pracy 1. DUŃSKA USTAWA O ŚRODOWISKU PRACY (ARBEJDSMILJØLOVEN) ORAZ PRACA NA RZECZ BEZPIECZEŃSTWA Zalecenia Zalecenia Duńskiego Urzędu Inspekcji Pracy (AT) Zalecenia, instrukcje i wskazówki zostały wydane przez Duński Urząd Inspekcji Pracy i informują, w jaki sposób rozumieć i interpretować przepisy ustawy i rozporządzeń oraz jak w praktyce zapewnić odpowiednie warunki pracy. Zalecenia nie zawierają wiążących wymogów, lecz stanowią jedynie orientacyjne wskazówki. Zastosowanie wytycznych i proponowanych przez Duński Urzędu Inspekcji Pracy metod gwarantuje zgodność z przepisami ustawy o środowisku pracy. Można jednak wybrać inne metody, jeżeli są one jednakowo poprawne. Duńska ustawa o środowisku pracy wraz z rozporządzeniami, zalecenia Duńskiego Urzędu Inspekcji Pracy oraz inne informacje dostępne są na stronie internetowej Instrukcje branżowe Instrukcje branżowe opisują najlepsze praktyki branżowe i zawierają konkretne zalecenia dla przedsiębiorstw. Zostały one opracowane przez Radę ds. Środowiska Pracy w Sektorze Budowlanym lub radę ds. środowiska pracy z innego sektora i zrewidowane przez Duński Urząd Inspekcji Pracy. Postępowanie zgodne z instrukcją branżową zapewnia zgodność z przepisami ustawy o środowisku pracy w zakresie objętym daną instrukcją. Zalecenia powinny posłużyć za wytyczne przy wyborze rozsądnych, praktycznych rozwiązań dotyczących środowiska pracy. Instrukcje branżowe dla sektora budowlanego dostępne są na stronie internetowej DUŃSKI SYSTEM ŚRODOWISKA PRACY Na rozwój nowych przepisów oraz interpretację obowiązujących przepisów duńskiej ustawy o środowisku wpływ mają trzy istotne grupy organizacyjne. W ustawie o środowisku pracy opisane zostały one następująco: 10

11 1. DUŃSKA USTAWA O ŚRODOWISKU PRACY (ARBEJDSMILJØLOVEN) ORAZ PRACA NA RZECZ BEZPIECZEŃSTWA Duński system środowiska pracy Organy władzy (Duńskie Ministerstwo ds. Zatrudnienia oraz Duński Urząd Inspekcji Pracy) pełnią funkcje administracyjne oraz kontrolują przestrzeganie przepisów przez poszczególne przedsiębiorstwa. System zbiorowych układów pracy (Rada ds. Środowiska Pracy i 11 rad branżowych ds. środowiska pracy) składa się z przedstawicieli związków zawodowych oraz organizacji kierowniczych i pracodawców. Organizacja ta bierze udział we wprowadzaniu zmian w ustawie ds. środowiska pracy i odpowiada za przekazywanie wiedzy o dobrych praktykach dotyczących bezpiecznego środowiska pracy kierownictwu przedsiębiorstw i ich pracownikom. Duńska Komisja Odwoławcza ds. Środowiska Pracy zajmuje się postępowaniem w sprawach skarg dotyczących postanowień Duńskiego Urzędu Inspekcji Pracy. Komisja ta jest niezależna. Jej przewodniczący wybierany jest przez Duńskie Ministerstwo ds. Zatrudnienia, a członkowie pochodzą z poszczególnych organizacji. Zgodnie z duńską ustawą o środowisku pracy również inne instytucje mają prawo wspierać przedsiębiorstwa w zapobieganiu powstawaniu problemów związanych z warunkami pracy. Duńskie Ministerstwo ds. Zatrudnienia Duńska Komisja Odwoławcza ds. Środowiska Pracy Rada ds. Środowiska Pracy Duński Urząd Inspekcji Pracy Branżowa rada ds. środowiska pracy Kliniki medycyny pracy Przedsiębiorstwo Organizacja ds. środowiska pracy Duńskie Narodowe Centrum Badań nad Środowiskiem Pracy Doradztwo 11

12 Duński Urząd Inspekcji Pracy 1. DUŃSKA USTAWA O ŚRODOWISKU PRACY (ARBEJDSMILJØLOVEN) ORAZ PRACA NA RZECZ BEZPIECZEŃSTWA Organizacja ds. środowiska pracy jest jednostką w obrębie samego przedsiębiorstwa zajmującą się działaniami zapobiegawczymi związanymi z odpowiednim środowiskiem pracy. Kliniki oraz oddziały medycyny pracy w szpitalach mogą przeprowadzać badania, mające na celu stwierdzenie, czy poszczególne dolegliwości lub choroby wywołane są wykonywaną pracą. Przedsiębiorstwa mogą również we współpracy z klinikami podejmować działania zapobiegające powstawaniu urazów. Duńskie Narodowe Centrum Badań nad Środowiskiem Pracy (NFA) w ramach projektów badawczych i rozwojowych wspiera organy władzy, poszczególne strony rynku pracy oraz przedsiębiorstwa w analizie i rejestracji problematycznych kwestii związanych ze środowiskiem pracy oraz w opracowaniu metod zapobiegawczych. Autoryzowani doradcy ds. środowiska pracy, zatwierdzeni przez Duński Urząd Inspekcji Pracy, również mogą pomóc przedsiębiorstwom w wykrywaniu i rozwiązywaniu problemów środowiska pracy. DUŃSKI URZĄD INSPEKCJI PRACY Duński Urząd Inspekcji Pracy ma na celu współtworzenie bezpiecznych, zdrowych i rozwojowych warunków pracy. W praktyce polega to na: Kontroli przedsiębiorstw. Opracowywaniu przepisów. Przekazywaniu informacji o środowisku pracy. Urząd Inspekcji Pracy wizytuje przedsiębiorstwa w celu sprawdzenia, czy przestrzegają one przepisów ustawy o środowisku pracy. W przypadku ich nieprzestrzegania urząd wydaje nakazy oraz instruuje przedsiębiorstwa, w jaki sposób najlepiej mogą sprostać stawianym wymogom. 12

13 1. DUŃSKA USTAWA O ŚRODOWISKU PRACY (ARBEJDSMILJØLOVEN) ORAZ PRACA NA RZECZ BEZPIECZEŃSTWA Duński Urząd Inspekcji Pracy Przedsiębiorstwom nie wolno odmówić Urzędowi Inspekcji Pracy dostępu do miejsca pracy lub placu budowy. Każdy pracownik ma możliwość złożenia w Urzędzie Inspekcji Pracy skargi dotyczącej warunków pracy. Urząd nie ujawnia informacji o tym, kto złożył zażalenie. Pracownicy urzędu nie mają prawa udzielać informacji o tym, czy kontrola przedsiębiorstwa przeprowadzana jest w związku ze złożoną skargą. Konsekwencje wizyty Duńskiego Urzędu Inspekcji Pracy Jeżeli Urząd Inspekcji Pracy podczas kontroli warunków pracy w zakładzie stwierdzi nieprzestrzeganie przepisów ustawy o środowisku pracy, może wydać nakaz terminowy, nakaz ze skutkiem natychmiastowym lub zakaz. W przypadku mniejszych wykroczeń Urząd Inspekcji Pracy wydaje ustne lub pisemne pouczenie. Nakazy terminowe, nakazy ze skutkiem natychmiastowym i zakazy wydawane są pisemnie. Pouczenie może zostać wydane ustnie lub pisemnie. Otrzymać je można w następujących przypadkach: Nakaz terminowy wydawany jest w przypadku naruszenia przepisów, które nie wiąże się z koniecznością natychmiastowego wprowadzenia zmian. Nakaz przesyłany jest do przedsiębiorstwa w ciągu 14 dni od daty wizyty kontrolnej. Problem musi zostać rozwiązany przed upływem wyznaczonego terminu. Nakaz ze skutkiem natychmiastowym jest wydawany, gdy doszło do naruszenia przepisów ustawy w następujących przypadkach: 1. Niebezpieczeństwo jest na tyle duże, że natychmiast należy przedsięwziąć odpowiednie środki, lecz nie na tyle duże, aby wydać zakaz. 2. Cel decyzji nie zostanie zrealizowany, jeżeli odpowiednie środki nie zostaną podjęte w trybie natychmiastowym. 3. Ze względu na istniejące niebezpieczeństwo konieczne jest podjęcie tymczasowych środków, zanim dokonane zostaną ostateczne przedsięwzięcia. 4. Nakaz może w praktyce zostać wykonany natychmiast lub w przeciągu krótkiego czasu. 13

14 Duński Urząd Inspekcji Pracy 1. DUŃSKA USTAWA O ŚRODOWISKU PRACY (ARBEJDSMILJØLOVEN) ORAZ PRACA NA RZECZ BEZPIECZEŃSTWA Decyzja o wydaniu nakazu ze skutkiem natychmiastowym zapada na miejscu. Problem musi zostać rozwiązany w trybie natychmiastowym. Zakaz wydawany jest w przypadku naruszenia przepisów ustawy, kiedy niebezpieczeństwo jest na tyle duże, że prace muszą zostać przerwane do momentu rozwiązania problemu. Decyzja o wydaniu zakazu zapada na miejscu. Pouczenie wydawane jest w przypadku konieczności poinformowania przedsiębiorstwa o obowiązujących przepisach, m.in. w związku z mniejszymi naruszeniami przepisów ustawy o środowisku pracy. Nie ma ono formy wymogów stawianych bezpośrednio przedsiębiorstwu, lecz pouczenia w związku z obowiązującymi w danym zakresie przepisami. Przedsiębiorstwo, które otrzymało nakaz terminowy, nakaz ze skutkiem natychmiastowym lub zakaz, ma obowiązek złożyć wurzędzie Inspekcji Pracy raport z realizacji zaleceń pokontrolnych. W raporcie tym pracodawca ma obowiązek oświadczyć, że organizacja ds. środowiska pracy/przedstawiciel pracowników zostali zapoznani z jego treścią. W ramach cyfrowego raportu przesyłanego do Duńskiego Urzędu Inspekcji Pracy przedsiębiorstwo ma obowiązek potwierdzić, że organizacja ds. środowiska pracy lub jeden z pracowników zostali zapoznaniu z treścią tego raportu. Urząd Inspekcji Pracy może również wydać tzw. nakaz skorzystania z usług doradcy. Oznacza to, że przedsiębiorstwo ma obowiązek skorzystać z usług autoryzowanego doradcy ds. środowiska w celu uzyskania pomocy w rozwiązaniu problemów oraz wzmocnienia działań zapobiegawczych w zakresie środowiska pracy. Urząd Inspekcji Pracy musi być w stanie uzasadnić nakazy i zakazy, odwołując się do odpowiednich przepisów ustawy o środowisku pracy i rozporządzeń. Przedsiębiorstwa, które chcą złożyć skargę w związku z nakazem Duńskiego Urzędu Inspekcji Pracy, muszą przesłać zażalenie do Komisji Odwoławczej ds. Środowiska Pracy najpóźniej 4 tygodnie po otrzymaniu decyzji urzędu. 14

15 1. DUŃSKA USTAWA O ŚRODOWISKU PRACY (ARBEJDSMILJØLOVEN) ORAZ PRACA NA RZECZ BEZPIECZEŃSTWA Duński Urząd Inspekcji Pracy Kontrole na podstawie ryzyka Do końca 2019 r. Duński Urząd Inspekcji Pracy przeprowadzi tzw. kontrole na podstawie ryzyka w większości przedsiębiorstw posiadających przynajmniej 1 pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze godzin. Kontrole przeprowadzane są częściej w przypadku przedsiębiorstw, które podejrzewane są o problemy w zakresie środowiska pracy. Z zasady przedsiębiorstwo otrzymuje informację o planowanej kontroli na podstawie ryzyka z przynajmniej 1-miesięcznym wyprzedzeniem. Nie otrzymuje ono jednak dokładnej daty wizyty, która składana jest bez zapowiedzi. Duński Urząd Inspekcji Pracy poddaje kontroli środowisko pracy, skupiając się przy tym na istotnych branżowych problemach związanych ze środowiskiem pracy, w tym obszary o podwyższonym priorytecie, tj. psychiczne środowisko pracy, wypadki przy pracy oraz oddziaływania na układ mięśniowo-szkieletowy. Urząd Inspekcji Pracy kontroluje formalne aspekty środowiska pracy w przedsiębiorstwie, m.in. ocenę miejsca pracy (APV) oraz organizację ds. środowiska pracy. Urząd odwiedza 1-2 place budowy, na których firma prowadzi działalność, a dodatkowo może również skontrolować warsztat, biuro, magazyn i samochody należące do firmy. Jeżeli przedsiębiorstwo dopuści się naruszenia przepisów dotyczących materialnych warunków pracy i/lub otrzyma pouczenie odnośnie psychicznego środowiska pracy, Duński Urząd Inspekcji Pracy odbędzie ponowną kontrolę na podstawie ryzyka. Z zasady ponowna wizyta kontrolna z Duńskiego Urzędu Inspekcji Pracy odbywa się po upływie 1 do 2 lat. 15

16 Duński Urząd Inspekcji Pracy 1. DUŃSKA USTAWA O ŚRODOWISKU PRACY (ARBEJDSMILJØLOVEN) ORAZ PRACA NA RZECZ BEZPIECZEŃSTWA Nakaz skorzystania z usług doradcy Duński Urząd Inspekcji Pracy może nałożyć na pracodawcę lub inwestora nakaz skorzystania z usług autoryzowanego doradcy ds. środowiska pracy, który pomaga w rozwiązaniu problemów związanych z warunkami pracy stwierdzonych w zakładzie lub na placu budowy. Umowę między inwestorem lub przedsiębiorstwem a doradcą należy sporządzić pisemnie i sprecyzować sposób wywiązania się z warunków nakazu. O sporządzeniu niniejszej umowy należy poinformować Urząd Inspekcji Pracy najpóźniej sześć tygodni od daty wydania nakazu. Dokonując tego zgłoszenia, pracodawcy mają obowiązek podać przedsiębiorstwo doradcze, z którego usług korzystają i oświadczyć, że organizacja ds. środowiska pracy/przedstawiciel pracowników zostali zapoznani z treścią zgłoszenia. Na żądanie Duńskiego Urzędu Inspekcji Pracy pracodawca ma ponadto obowiązek przedłożyć dokument potwierdzający zastosowanie się przez przedsiębiorstwo do nakazu. Dokument ten jest wydawany przez przedsiębiorstwo doradcze. Zarówno Urząd Inspekcji Pracy, jak i kierownictwo oraz pracownicy przedsiębiorstwa muszą mieć możliwość wglądu w umowę. Pięć rodzajów nakazu o skorzystaniu z usług doradcy i analizy Urząd Inspekcji Pracy może wydać na pracodawcę cztery rodzaje nakazu o skorzystaniu z usług doradcy: W przypadku skomplikowanych i poważnych naruszeń, gdy znalezienie trwałego rozwiązania dla problemów środowiska pracy może być trudne. W przypadku, gdy przedsiębiorstwo naruszyło przepisy ustawy w pięciu lub więcej przypadkach. W przypadku stwierdzenia przez urząd konieczności skontrolowania psychicznych warunków pracy w przedsiębiorstwie. Nakaz zbadania możliwości zastąpienia stosowanych substancji i materiałów. 16

17 1. DUŃSKA USTAWA O ŚRODOWISKU PRACY (ARBEJDSMILJØLOVEN) ORAZ PRACA NA RZECZ BEZPIECZEŃSTWA Duński Urząd Inspekcji Pracy W zgłoszeniu do Duńskiego Urzędu Inspekcji Pracy opisującym sposób wypełniania nakazów pracodawca ma obowiązek oświadczyć, że organizacja ds. środowiska pracy/przedstawiciel pracowników zostali zapoznani z jego treścią. Na żądanie Duńskiego Urzędu Inspekcji Pracy pracodawca ma ponadto obowiązek przedłożyć dokument potwierdzający zastosowanie się przez przedsiębiorstwo do nakazu. Na inwestora może zostać nałożony jeden rodzaj nakazu o skorzystaniu z usług doradcy: W przypadku, gdy Urząd Inspekcji Pracy stwierdzi, że inwestor nie wywiązał się ze swojego obowiązku sporządzenia Planu BHP lub jeżeli w planie tym stwierdzone zostaną znaczące braki. Przedsiębiorstwa, które chcą złożyć skargę w związku z nakazem skorzystania z usług doradcy wydanym przez Duński Urząd Inspekcji Pracy, muszą przesłać zażalenie do Komisji Odwoławczej ds. Środowiska Pracy najpóźniej 4 tygodnie po otrzymaniu decyzji Urzędu. Znaczkowy system oceniania Przedsiębiorstwa otrzymują zieloną, żółtą lub czerwoną buźkę po przeprowadzeniu kontroli przez Urząd Inspekcji Pracy. Buźka ta umieszczana jest na stronie internetowej Urzędu Inspekcji Pracy wraz z informacjami o ewentualnych nakazach nałożonych na przedsiębiorstwo. Buźka z koroną przyznawana jest przedsiębiorstwom, które uzyskały zatwierdzony certyfikat środowiska pracy. Przedsiębiorstwo musi wystąpić o publikację buźki z koroną na stronie internetowej urzędu. Zielona buźka przyznawana jest przedsiębiorstwom, które nie mają żadnych zobowiązań wobec Urzędu Inspekcji Pracy. Żółta buźka przyznawana jest przedsiębiorstwom, które otrzymały nakaz ze skutkiem natychmiastowym lub nakaz terminowy. Urząd Inspekcji Pracy usuwa żółtą buźkę ze strony internetowej po wypełnieniu przez przedsiębiorstwo warunków nakazu i zgłoszenia w urzę- 17

18 Obowiązki i odpowiedzialność w zakresie środowiska pracy 1. DUŃSKA USTAWA O ŚRODOWISKU PRACY (ARBEJDSMILJØLOVEN) ORAZ PRACA NA RZECZ BEZPIECZEŃSTWA dzie odpowiedniego raportu. Najwcześniej jednak po upływie sześciu miesięcy. W ramach cyfrowego raportu przesyłanego do Duńskiego Urzędu Inspekcji Pracy przedsiębiorstwa mają obowiązek potwierdzić, że organizacja ds. środowiska pracy lub jeden z pracowników zostali zapoznaniu z treścią tego raportu. Czerwona buźka przyznawana jest przedsiębiorstwom, które otrzymały zakaz lub nakaz skorzystania z usług doradcy - jednakże nie w przypadku nakazu zbadania psychicznych warunków pracy. Urząd usuwa czerwoną buźkę po poprawieniu przez przedsiębiorstwo warunków pracy i zgłoszenia w urzędzie odpowiedniego raportu, najwcześniej jednak po upływie sześciu miesięcy. Najwcześniej jednak po upływie sześciu miesięcy. W ramach cyfrowego raportu przesyłanego do Duńskiego Urzędu Inspekcji Pracy przedsiębiorstwa mają obowiązek potwierdzić, że organizacja ds. środowiska pracy lub jeden z pracowników zostali zapoznaniu z treścią tego raportu. OBOWIĄZKI I ODPOWIEDZIALNOŚĆ W ZAKRESIE ŚRODOWISKA PRACY Pracodawca Pracodawca odpowiada za stosowanie się przez przedsiębiorstwo do przepisów ustawy o środowisku pracy. Najistotniejszym wymogiem niniejszej ustawy jest obowiązek planowania, dostosowywania i wykonywania prac zgodnie z przepisami BHP. Pracodawca ma obowiązek zapewnić m.in. następujące warunki: odpowiednio wyposażyć miejsce pracy, np. zapobiegać upadkom z wysokości i niebezpieczeństwu zawalenia, 18

19 1. DUŃSKA USTAWA O ŚRODOWISKU PRACY (ARBEJDSMILJØLOVEN) ORAZ PRACA NA RZECZ BEZPIECZEŃSTWA Obowiązki i odpowiedzialność w zakresie środowiska pracy udzielać instrukcji i szkolić pracowników w zakresie wykonywania prac bez ryzyka, przeprowadzać efektywne kontrole, mające na celu zapewnienie, że pracownicy wykonują pracę prawidłowo i zgodnie z instrukcjami, zapewnić konieczne wyposażenie ochronne, odpowiednie do wykonywania danych prac, zapewnić zgodne z przepisami wykonywanie prac z wykorzystaniem środków ochrony osobistej, sporządzić pisemną oceny poszczególnych miejsc pracy, utworzyć organizację ds. środowiska pracy, jeżeli w przedsiębiorstwie zatrudnionych jest 10 lub więcej pracowników, utworzyć organizację ds. środowiska pracy (przedstawiciel pracowniczy ds. środowiska pracy, jeden z kierowników prac i pracodawca) w przypadku zatrudnienia na placach budowy oraz tymczasowych i zmiennych miejscach pracy poza stałą siedzibą zakładu 5 pracowników przez okres dłuższy niż 14 dni. Pracodawca ma m.in. obowiązek zapewnić instruktaż i wdrożenie pracowników w zrozumiałych dla nich językach, ewentualnie z pomocą tłumacza. Kierownictwo przedsiębiorstwa Dyrektor lub osoba pełniąca podobną funkcję kierowniczą ma takie same obowiązki jak pracodawca. 19

20 Obowiązki i odpowiedzialność w zakresie środowiska pracy 1. DUŃSKA USTAWA O ŚRODOWISKU PRACY (ARBEJDSMILJØLOVEN) ORAZ PRACA NA RZECZ BEZPIECZEŃSTWA Kierownik prac Kierownik prac to osoba zajmująca się przede wszystkim kierowaniem lub nadzorem wykonywanych na placu budowy prac. Dotyczy to również osób biorących czynny udział w wykonywaniu prac praktycznych. Kierownik prac ma obowiązek zadbać o to, aby warunki pracy były zgodne z wymogami BHP. Ma on również obowiązek zapobiegania niebezpieczeństwom, które mogą powstać w wyniku błędów lub braków. W przypadku wystąpienia problemów związanych ze środowiskiem pracy, których natychmiastowe usunięcie nie jest możliwe, ma on obowiązek poinformować o nich pracodawcę. Pracownik Pracownicy są współodpowiedzialni za zapewnienie odpowiednich warunków pracy. Jako pracownik masz obowiązek zadbania o: odpowiednie, zgodne z przepisami BHP warunki we własnym zakresie pracy, zgodne z przeznaczeniem funkcjonowanie środków bezpieczeństwa, np. korzystając z dostarczonych środków ochrony osobistej, umieszczanie środków bezpieczeństwa na miejscu po tymczasowym ich usunięciu, np. jeżeli przy rozładowywaniu materiałów na rusztowaniu usunięta zostanie jedna z poręczy, informowanie organizacji ds. środowiska pracy w przedsiębiorstwie, kierownika prac lub pracodawcy o wadach i brakach, których nie jesteś w stanie usunąć sam lub z pomocą współpracowników, współpracę z innymi przedsiębiorstwami i osobami zatrudnionymi w danym miejscu pracy (np. na placu budowy), w którym pracuje jednocześnie wielu wykonawców, stosowanie się do obowiązujących przepisów BHP podczas prac wykonywanych na terenie innego przedsiębiorstwa. 20

21 1. DUŃSKA USTAWA O ŚRODOWISKU PRACY (ARBEJDSMILJØLOVEN) ORAZ PRACA NA RZECZ BEZPIECZEŃSTWA Obowiązki i odpowiedzialność w zakresie środowiska pracy Na pracownika może zostać nałożona kara za umyślne naruszenie przepisów ustawy lub naruszenie przepisów wskutek rażącego zaniedbania. Dotyczy to następujących zakresów: Korzystania ze środków ochrony osobistej Korzystania z instalacji wentylacyjnych Korzystania z wyposażenia ochronnego lub zastosowania środków ostrożności Stosowania odpowiednich metod pracy Braku zaświadczeń dla dźwigów i wózków widłowych Pracodawca może w tym wypadku uniknąć kary, jeżeli zgodnie z przepisami ustawy o środowisku wypełnił swoje obowiązki. Sprzedający lub wypożyczający maszyny i inne pomoce techniczne lub sprzedający substancje chemiczne i inne materiały ponoszą odpowiedzialność za umożliwienie zgodnego z przepisami BHP transportu, przechowywania i zastosowania produktów. Dostawcy muszą m.in. zapewnić: maszyny z odpowiednim wyposażeniem ochronnym oraz oznakowaniem CE, do których dołączona musi być zrozumiała instrukcja obsługi w języku duńskim, objaśniająca użytkowanie i konserwację urządzenia, Dostawca 21

22 Obowiązki i odpowiedzialność w zakresie środowiska pracy 1. DUŃSKA USTAWA O ŚRODOWISKU PRACY (ARBEJDSMILJØLOVEN) ORAZ PRACA NA RZECZ BEZPIECZEŃSTWA zgodność dostarczonych pomocy technicznych, np. rusztowań, z przepisami i możliwość użycia ich do przeprowadzenia tych prac, dla których zostały zamówione, możliwość zgodnego z przeznaczeniem zastosowania substancji chemicznych oraz innych substancji i materiałów, które nie mogą stwarzać zagrożenia bezpieczeństwa i zdrowia, i do których musi być dołączona instrukcja zastosowania w języku duńskim. Inwestor zastępczy i doradcy Inwestorzy zastępczy prac budowlano-montażowych, podając dane projektu budowlanego, mają obowiązek zapewnić możliwość przestrzegania przepisów ustawy o środowisku pracy zarówno w związku z realizacją budowy, jak i eksploatacją i konserwacją budynku po jej zakończeniu. Inwestor zastępczy i doradcy mają obowiązek m.in.: Zapewnić możliwość przestrzegania przepisów środowiska pracy również podczas prac serwisowych i konserwacyjnych wykonywanych w gotowym budynku lub konstrukcji oraz opracować odpowiedni dziennik. Dzięki odpowiednim opisom umożliwić przedsiębiorcy budowlanemu wykonywanie poszczególnych prac lub ich etapów w odpowiedniej kolejności w sposób zgodny z przepisami BHP. Należy uwzględnić czas potrzebny na wykonanie poszczególnych prac i ich etapów. Podając uwagi do projektu, zapewnić, że podczas realizacji projektu oraz prac konserwacyjnych po zakończeniu budowy będzie możliwe korzystanie z odpowiednich pomocy technicznych do podnoszenia ciężkich przedmiotów. Opisać szczególne ryzyka oraz inne wyjątkowe warunki związane z danym projektem budowlano-montażowym, które mogą mieć wpływ na bezpieczeństwo i zdrowie pracowników budowlanych i rzemieślników zaangażowanych w projekt. 22

23 1. DUŃSKA USTAWA O ŚRODOWISKU PRACY (ARBEJDSMILJØLOVEN) ORAZ PRACA NA RZECZ BEZPIECZEŃSTWA Obowiązki i odpowiedzialność `w zakresie środowiska pracy Zapewnić, że projekt nie przewiduje wykorzystania substancji i materiały, które można zastąpić mniej niebezpiecznymi substancjami i materiałami. poinformować inwestora o jego obowiązkach zgodnie z duńską ustawą o środowisku pracy dla danego projektu, np.: czy przewiduje się, że prace na placu budowy będą realizowane przez więcej niż jedno przedsiębiorstwo jednocześnie, czy przewiduje się, że na placu budowy znajdować się będzie więcej niż 10 pracowników jednocześnie, jakie badania wstępne należy przeprowadzić np. w związku z zanieczyszczeniem gleby i azbestem. zapewnić udział zatrudnionych z ramienia inwestora koordynatorów BHP w fazę opracowywania projektu budowlanego oraz ich dostęp do odpowiedniej dokumentacji związanej z projektem. Inwestor to podmiot finansujący realizację projektu budowlano-montażowego. W ustawie o środowisku pracy prace budowlano-montażowe definiowane są jako: Prace związane z budową i przebudową budynków i innych konstrukcji, w tym również prace montażowe Budowa i przebudowa dróg, tuneli, mostów, portów i podobnych konstrukcji Wykopy i prace ziemne w ramach projektów budowlano-montażowych Układanie rur i kabli Naprawa i konserwacja projektów budowlano-montażowych Rozbiórka i demontaż projektów budowlano-montażowych lub ich części Inwestor 23

24 Obowiązki i odpowiedzialność w zakresie środowiska pracy 1. DUŃSKA USTAWA O ŚRODOWISKU PRACY (ARBEJDSMILJØLOVEN) ORAZ PRACA NA RZECZ BEZPIECZEŃSTWA Przed rozpoczęciem prac budowlano-montażowych inwestor ma obowiązek ustalić, czy w poszczególne etapy budowy na placu budowy zaangażowanych będzie kilka przedsiębiorstw jednocześnie. Jeżeli tak, to inwestor odpowiedzialny jest również za następujące warunki: Podział odpowiedzialności za wyposażenie bezpieczeństwa na obszarach wspólnych, na których pracować lub poruszać się będą osoby zatrudnione w różnych przedsiębiorstwach. Koordynacja przedsięwzięć związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy zarówno w fazie projektu budowy, jak i jej realizacji. Jeżeli na placu budowy przebywa więcej niż 1 pracodawca oraz więcej niż 10 pracowników jednocześnie, inwestor musi zadbać o: opracowanie planu BHP (PSS) opracowanie dziennika szczególnych warunków BHP w związku z przyszłymi pracami w gotowym obiekcie przeprowadzenie narad wstępnych z pracodawcami, którzy będą wykonywać prace na placu budowy oraz członkami organizacji ds. środowiska pracy na placu budowy odbywanie narad bezpieczeństwa z pracodawcami i organizacją ds. środowiska pracy na placu budowy, które mają na celu zapewnienie, że o podjętych decyzjach będą informowane wszystkie osoby na placu budowy, w tym również te, których ojczystym językiem nie jest język duński przeprowadzanie obchodów bezpieczeństwa przynajmniej raz na 14 dni 24

25 1. DUŃSKA USTAWA O ŚRODOWISKU PRACY (ARBEJDSMILJØLOVEN) ORAZ PRACA NA RZECZ BEZPIECZEŃSTWA Obowiązki i odpowiedzialność w zakresie środowiska pracy Plac budowy należy zgłosić w Duńskim Urzędzie Inspekcji Pracy w przypadku określonego rozmiaru i/lub zakresu prac budowlanych. Inwestor ponosi ponadto odpowiedzialność za umożliwienie przedsiębiorstwom i ich pracownikom wykonywania prac na placu budowy zgodnie z przepisami BHP. Inwestor ma ponadto obowiązek zapewnić, aby pracownicy placu budowy mogli dostarczać informacje na narady bezpieczeństwa, a także otrzymywali powiadomienia o podjętych decyzjach i tematach omawianych w ramach narad bezpieczeństwa. W razie potrzeby w spotkaniach muszą brać udział tłumacze odpowiednich języków. Jeżeli przewiduje się, że na placu budowy zatrudnione będzie kilka przedsiębiorstw jednocześnie, inwestor ma obowiązek wyznaczenia koordynatora fazy projektu budowy koordynatora ds. środowiska pracy (P) oraz koordynatora fazy realizacji projektu koordynatora ds. środowiska pracy (B). Może to być jedna i ta sama osoba. Koordynator(zy) z ramienia inwestora muszą spełniać wymogi odnośnie kompetencji i wykształcenia, obowiązujące dla koordynatorów, zależne od rozmiarów placu budowy. Jeżeli inwestor lub osoby zatrudnione w jego przedsiębiorstwie nie chcą przejąć funkcji koordynatora lub nie spełniają koniecznych do tego wymogów, inwestor może zlecić przejęcie tych obowiązków innym osobom lub przedsiębiorstwom. Inwestor nie ma jednakże możliwości przeniesienia odpowiedzialności na osoby trzecie. Podział odpowiedzialności za wyposażenie bezpieczeństwa na obszarach wspólnych Obszary wspólne to te miejsca na placu budowy, w których prace wykonuje jednocześnie więcej niż jedno przedsiębiorstwo. Jeżeli na placu budowy prace będzie wykonywać więcej niż jedno przedsiębiorstwo jednocześnie, inwestor musi zawrzeć umowę z pracodawcami ustanawiającą, komu przypada odpowiedzialność za rozstawianie, konserwację i usuwanie rusztowań i platform roboczych, dróg transportowych i dostępu, 25

26 Obowiązki i odpowiedzialność w zakresie środowiska pracy 1. DUŃSKA USTAWA O ŚRODOWISKU PRACY (ARBEJDSMILJØLOVEN) ORAZ PRACA NA RZECZ BEZPIECZEŃSTWA poręczy i pokryw na dachach oraz oświetlenia orientacyjnego np. na obszarach wspólnych. Do tego dochodzi odpowiedzialność za np. odśnieżanie, utrzymywanie czystości i przeprowadzanie różnego rodzaju kontroli. Jeżeli na placu budowy zatrudnionych jest jednocześnie ponad 10 osób, umowy muszą być zgodne z planem BHP obowiązującym dla danego placu. Jeżeli podczas wykonywania prac stwierdzona zostanie większa liczba wspólnych obszarów niż przewidywano wcześniej, lub jeśli np. odpowiedzialność za środki bezpieczeństwa na obszarach wspólnych przeniesiona zostanie na inne przedsiębiorstwo, należy sporządzić nowy podział oraz nowe umowy z poszczególnymi pracodawcami. Do obszarów wspólnych mogą zaliczać się np.: Obszary, na których prace wykonuje więcej niż jedno przedsiębiorstwo jednocześnie Drogi transportu i dostępu Plac kontenerowy Miejsca składowania materiałów Miejsca składowania odpadów Pomosty Rusztowania Ogrodzenia i tablice oznakowania Oświetlenie orientacyjne Przyłączenie prądu budowlanego z tablicami rozdzielczymi i panelami wyłączników oraz doprowadzenie wody do placu budowy i placu kontenerowego 26

27 1. DUŃSKA USTAWA O ŚRODOWISKU PRACY (ARBEJDSMILJØLOVEN) ORAZ PRACA NA RZECZ BEZPIECZEŃSTWA Obowiązki i odpowiedzialność w zakresie środowiska pracy Rejestracja placu budowy w Duńskim Urzędzie Inspekcji Pracy Przed rozpoczęciem prac inwestor ma obowiązek zgłosić plac budowy w najbliższym oddziale Duńskiego Urzędu Inspekcji Pracy. Obowiązuje to jedynie w przypadku, gdy przewiduje się, że prace na placu trwać będą przez okres dłuższy niż 30 dni, a do pracy zatrudnionych jest jednocześnie ponad 20 pracowników. Plac budowy należy zgłosić również w przypadku, gdy przewidywana ilość pracy na danym placu budowy przekracza 500 osobodni. Rejestracji placu budowy można dokonać, korzystając z odpowiedniego formularza w tradycyjnej lub elektronicznej formie. Formularze są dostępne na stronach internetowych lub Kopię dokumentu rejestracji należy umieścić w widocznym miejscu na placu budowy w taki sposób, aby wszyscy widzieli, że jest on zarejestrowany zgodnie z przepisami. Rejestracja w gminie Przed rozpoczęciem prac inwestor ma również obowiązek zgłosić w gminie różnego rodzaju prace i instalacje. Dotyczy to np.: Restauracji elewacji, np. piaskowania Obróbki powierzchni konstrukcji wolnostojących Rozbiórki budynków i innych prac powodujących hałas i pylenie Instalacji asfaltowych Instalacji do oczyszczania zanieczyszczonej gleby Instalacji do kruszenia materiałów budowlanych 27

28 Obowiązki i odpowiedzialność w zakresie środowiska pracy 1. DUŃSKA USTAWA O ŚRODOWISKU PRACY (ARBEJDSMILJØLOVEN) ORAZ PRACA NA RZECZ BEZPIECZEŃSTWA Koordynacja w fazie projektowania Inwestor musi zadbać o wybór koordynatora ds. środowiska (P), jeżeli przewiduje się, że na placu budowy zatrudniony będzie więcej niż jeden pracodawca. Koordynator ds. środowiska pracy (P) ma obowiązek w imieniu inwestora sporządzić plan BHP (PSS), jeżeli przewiduje się, że w którymkolwiek z etapów budowy w pracach będą brać udział przynajmniej dwa przedsiębiorstwa, zatrudniające razem ponad 10 osób. Do obowiązków inwestora należy zapewnienie, że inwestor zastępczy oraz koordynator ds. środowiska pracy (P) wspólnie koordynować będą warunki pracy w fazie opracowywania projektu. Koordynacja ta ma na celu gwarancję uwzględnienia w projekcie kwestii bezpieczeństwa i zdrowia zarówno podczas trwania prac budowlanych, jak i podczas późniejszej eksploatacji i napraw oraz modyfikacji gotowego obiektu. Inwestor zastępczy ponosi jednak pełną odpowiedzialność za opracowanie projektu, który powinien spełniać wymogi zawarte w duńskiej ustawie o środowisku pracy. Koordynator z ramienia inwestora opracowuje plan BHP (PSS) oraz dziennik szczególnych warunków pracy dla przyszłych prac wykonywanych na gotowym obiekcie. Koordynacja ma m.in. na celu zapewnienie, że: projekt budowlany uwzględnia odpowiedni czas na wykonanie poszczególnych prac lub ich etapów, dokonano odpowiedniego rozplanowania kolejności poszczególnych prac w związku z wybranymi rozwiązaniami architektonicznymi, technicznymi i organizacyjnymi, poszczególne prace mogą zostać wykonane przy pomocy odpowiednich pomocy technicznych oraz w odpowiednich pozycjach pracy oraz na terenie budowy rozmieszczono konieczne oznakowanie dróg dla pojazdówi pieszych, niezależnie od pogody, np. w związku z odprowadzaniem wody i odśnieżaniem. 28

29 1. DUŃSKA USTAWA O ŚRODOWISKU PRACY (ARBEJDSMILJØLOVEN) ORAZ PRACA NA RZECZ BEZPIECZEŃSTWA Obowiązki i odpowiedzialność w zakresie środowiska pracy Przykładem ilustrującym wybór technicznego rozwiązania może być podjęcie decyzji o zakończeniu budowy konstrukcji dachu przed rozpoczęciem montażu okładziny ścian. Wymaga to szczególnego rozplanowania oraz zawarcia umów dotyczących pomocy technicznych i dróg dostępu, których obecność na placu jest konieczna w danej fazie budowy. Przykładem ilustrującym wybór o organizacyjnym charakterze może być decyzja inwestora o systemie budowy (generalny realizator inwestycji, generalne wykonawstwo, system gospodarczy) lub organizacji ds. środowiska pracy w danym projekcie budowlanym. Dziennik budowlany warunków eksploatacji Inwestor ma obowiązek zapewnić, aby koordynator ds. środowiska pracy (P) opracował dziennik dostosowany do rodzaju obiektu, zawierający listę szczególnych warunków BHP dla danego obiektu, które należy uwzględnić podczas wykonywania prac w przyszłości (np. prac naprawczych i konserwacyjnych). Osoba odpowiedzialna za projektowanie musi dostarczyć opis cech charakterystycznych budynku (konstrukcja, kształt, przepisowe materiały itp.), jeżeli mają one znaczenie dla warunków BHP podczas wykonywania prac konserwacyjnych i naprawczych danego obiektu. Koordynator oraz osoba odpowiedzialna za projektowanie mogą opracować listę/dziennik wspólnie. Koordynacja prac na placach budowy niezależnie od wielkości Inwestor musi wyznaczyć koordynatora ds. środowiska (P), jeżeli na jakimkolwiek etapie budowy na placu budowy jednocześnie zatrudnionych będzie przynajmniej 2 pracodawców. Koordynator ds. środowiska musi zagwarantować koordynację i rozplanowanie środków BHP z uwzględnieniem wszystkich zatrudnionych na placu budowy przedsiębiorstw, zwracając szczególną uwagę na wykonywanie prac oraz 29

30 Obowiązki i odpowiedzialność w zakresie środowiska pracy 1. DUŃSKA USTAWA O ŚRODOWISKU PRACY (ARBEJDSMILJØLOVEN) ORAZ PRACA NA RZECZ BEZPIECZEŃSTWA poruszanie się na obszarach wspólnych. Koordynator ma również obowiązek zadbać o następujące warunki: Współpracę poszczególnych przedsiębiorstw na placu budowy na rzecz środowiska pracy (dotyczy to również wykonywania przez przedsiębiorstwa prac budowlanych po sobie) Korzystanie przez przedsiębiorstwa z ewentualnie wymaganego planu BHP (PSS) Kontrolę wykonywania prac przez poszczególne przedsiębiorstwa w zgodzie z zasadami ustalonymi z inwestorem Koordynator ds. środowiska (B) ma tym samym za zadanie koordynację kontroli przedsiębiorstw pod względem zgodnego z przepisami wykonywania prac, m.in. w następujących zakresach: 1. Porządek i czystość na placu budowy. 2. Dobry dostęp do miejsc pracy. 3. Sposób użycia różnych materiałów budowlanych. np. nieużywanie dźwigów na obszarach, po których poruszają się osoby. 4. Przeprowadzanie przez przedsiębiorstwa konserwacji przewodów elektrycznych i innych instalacji na placu budowy przed ich uruchomieniem, a następnie w regularnych odstępach czasowych. 5. Utworzenie przez przedsiębiorstwa magazynów i składów materiałów, zwłaszcza w przypadku niebezpiecznych substancji i produktów. 6. Niebezpieczne odpady. 7. Sposób składowania i usuwania odpadów i gruzu. 8. Dostosowanie faktycznego czasu, potrzebnego na wykonanie poszczególnych typów prac lub ich etapów do postępu prac. 9. Współpraca między przedsiębiorstwami a wykonawcami posiadającymi własną działalność gospodarczą. 10. Uwzględnienie pozostałych czynników obecnych na placu budowy lub w jego otoczeniu. Mogą to być osoby w budynkach mieszkalnych i gospodarczych, dla których hałas, pylenie itp. mogą stanowić utrudnienia. 30

31 1. DUŃSKA USTAWA O ŚRODOWISKU PRACY (ARBEJDSMILJØLOVEN) ORAZ PRACA NA RZECZ BEZPIECZEŃSTWA Obowiązki i odpowiedzialność w zakresie środowiska pracy Koordynacja bezpieczeństwa na większych placach budowy w fazie realizacji projektu (ponad 10 pracowników jednocześnie) Inwestor ma obowiązek zadbać, aby koordynator ds. środowiska (B) na placu budowy z więcej niż 1 pracodawcą i ponad 10 pracownikami jednocześnie, spełnił następujące warunki: przejął koordynację działań na rzecz bezpieczeństwa i zdrowia pracowników podejmowanych przez pracodawców na obszarach wspólnych. przeprowadził jedno lub kilka narad wstępnych dla pracodawców i członków organizacji ds. bezpieczeństwa na placu budowy. Pracodawcy, którzy zawrą umowy o wykonywaniu prac na placu budowy w późniejszym terminie, również muszą otrzymać odpowiednie informacje w ramach spotkania z koordynatorem ds. środowiska pracy (B). Inwestor ma obowiązek zapewnić, że koordynator otrzyma informacje zawierające nazwę, adres, numer telefonu i osobę kontaktową podwykonawcy oraz jakie zadania będzie on wykonywać, a także ilu pracowników zatrudnia na placu budowy. Organizacja zwykłych narad BHP przynajmniej raz na 14 dni, najlepiej w połączeniu z naradami budowlanymi. Koordynator zwołuje pracodawców oraz członków organizacji ds. środowiska pracy na placu budowy na narady BHP. Na narady te wzywani są również wszyscy podwykonawcy, którzy mają obowiązek brać w nich udział. Koordynator może w razie potrzeby zwołać wyjątkowe spotkanie np. w związku z poważnymi wypadkami, zatruciami lub wzrostem częstotliwości wypadków, zatruć lub sytuacji mogących prowadzić do wypadku. 31

32 Obowiązki i odpowiedzialność w zakresie środowiska pracy 1. DUŃSKA USTAWA O ŚRODOWISKU PRACY (ARBEJDSMILJØLOVEN) ORAZ PRACA NA RZECZ BEZPIECZEŃSTWA Prowadzi narady BHP i odpowiada za rozesłanie referatu ze spotkania do jego członków, inwestora, wszystkich kierowników prac, zaangażowanych w budowę przedsiębiorstw, członków organizacji ds. środowiska pracy oraz ewentualnych przedstawicieli pracowników. Przynajmniej raz na 14 dni przeprowadza na placu budowy obchody bezpieczeństwa. Na naradach BHP ustalane są m.in. zasady przeprowadzania obchodów bezpieczeństwa oraz kto ma brać w nich udział. Koordynator ds. środowiska pracy (B) ma obowiązek osobiście kontrolować plac budowy pod kątem przestrzegania umów dot. BHP zawartych między inwestorem a pracodawcami oraz funkcjonowania podjętych na obszarach wspólnych działań na rzecz bezpieczeństwa. Jego zadaniem jest również sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem przez pracodawców i inne strony postanowień narad BHP. Pracodawcy na placu budowy mają obowiązek stosować się do zaleceń koordynatora ds. środowiska pracy. Jeżeli pracodawca korzysta na obszarach wspólnych np. z głośnych maszyn, koordynator może zalecić mu korzystanie z maszyn o mniejszej emisji hałasu w celu jego redukcji. Pracodawca może w tym wypadku wybrać inny sposób redukcji emisji hałasu, co oznacza, że nie ma on obowiązku zastosować się do sposobu podanego przez koordynatora. Tego rodzaju szczególne niebezpieczeństwa muszą być na bieżąco omawiane na naradach BHP, aby np. prace głośne i pylące rozplanowane i dostosowane były w taki sposób, aby nie narażać pozostałych osób znajdujących się na placu budowy na szkodliwe dla zdrowia czynniki, których można uniknąć. Koordynator ds. środowiska pracy (B) musi zadbać o kontrolę dostępu osób i przedsiębiorstw do placu budowy. 32

33 1. DUŃSKA USTAWA O ŚRODOWISKU PRACY (ARBEJDSMILJØLOVEN) ORAZ PRACA NA RZECZ BEZPIECZEŃSTWA Obowiązki i odpowiedzialność w zakresie środowiska pracy Plan BHP (PSS) Plan BHP (PSS) ma na celu zapewnienie wszystkim osobom przebywającym na placu budowy odpowiednich warunków pracy. Stanowi on jednocześnie dobre narzędzie kierownicze. Inwestor ma obowiązek opracowania planu BHP, zawsze jeżeli na placu budowy jednocześnie prace wykonuje ponad 10 pracowników zatrudnionych w kilku przedsiębiorstwach. W przypadku mniejszych placów budowy należy opracować plan BHP wyłącznie jeżeli wykonywane prace są szczególnie niebezpieczne (patrz str. 35). Plan BHP należy sporządzić przed rozpoczęciem prac na placu budowy. Inwestor odpowiada za bieżące aktualizacje planu BHP zgodne z postępem prac na placu budowy. Dotyczy to w szczególności planu organizacji, szkiców placu budowy oraz harmonogramu czasowego. Wszyscy na placu budowy muszą mieć możliwość wglądu w plan BHP, który zawsze musi być dostępny. 33

34 Obowiązki i odpowiedzialność w zakresie środowiska pracy 1. DUŃSKA USTAWA O ŚRODOWISKU PRACY (ARBEJDSMILJØLOVEN) ORAZ PRACA NA RZECZ BEZPIECZEŃSTWA Plan BHP musi zawierać: 1. plan organizacyjny, 2. szkice placu budowy, 3. harmonogram czasowy, 4. oznaczenia obszarów wspólnych, 5. oznaczenia obszarów, na których prace wykonywać będą pracownicy kilku firm wykonawczych, kilku pracodawców 6. oznaczenie wspólnych środków bezpieczeństwa na obszarach wspólnych, 7. wyodrębnienie tych obszarów, na których wykonywanie prac wiąże się ze szczególnym ryzykiem, 8. procedury związane z bieżącymi kontrolami instalacji, środków bezpieczeństwa, ewentualnych szczególnych niebezpieczeństw itp., 9. ustanowienie, kto odpowiada za ewentualne zaplanowane bieżące kontrole i koordynację planów gotowości, ewakuacyjnych i ćwiczeniowych, 10. specjalne środki ostrożności związane z ew. szczególnie niebezpiecznymi pracami. Plan organizacyjny składa się z listy zaangażowanych podmiotów z istotnymi informacjami na temat poszczególnych wykonawców, w tym numeru CVR, adresu i istotnych numerów telefonu, list z nazwiskami osób kontaktowych, pozostałych numerów telefonu, diagramem organizacji ds. środowiska pracy na placu budowy oraz opisu zadań przypisanych poszczególnym osobom. Szkic placu budowy musi ilustrować zagrożenia i ich lokalizację na terenie budowy, m.in. położenie: 1. dróg dostępu, transportowych i ewakuacyjnych, 2. dźwigów, podnośników i rusztowań, 3. miejsc przeznaczonych na skład materiałów, tymczasowych warsztatów i kontenerów na odpady, 4. miejsc przeznaczonych na zaplecze socjalno-bytowe, 5. miejsc przyłączenia do sieci elektroenergetycznej, wodociągów i kanalizacji oraz 6. wyposażenia alarmowego, przeciwpożarowego, ratunkowego i pierwszej pomocy. 34

35 1. DUŃSKA USTAWA O ŚRODOWISKU PRACY (ARBEJDSMILJØLOVEN) ORAZ PRACA NA RZECZ BEZPIECZEŃSTWA Obowiązki i odpowiedzialność w zakresie środowiska pracy Harmonogram czasowy musi zawierać następujące informacje: 1. terminy wykonywania prac na placu budowy przez poszczególnych wykonawców oraz czas przeznaczony na wykonanie poszczególnych prac lub ich etapów, 2. okresy, w których wykonywane będą prace o podwyższonym ryzyku, (patrz lista szczególnie niebezpiecznych prac). Obszary wspólne i podział obowiązków Do szkicu dołączyć należy opis lokalizacji obszarów wspólnych. Opisany musi być również podział obowiązków związanych ze środkami bezpieczeństwa na obszarach wspólnych z podaniem wspólnych środków bezpieczeństwa. Przykładowo można sporządzić listę podmiotów ponoszących odpowiedzialność w poszczególnych okresach oraz przypisanego im wyposażenia bezpieczeństwa. Na wszystkich placach budowy, na których prace wykonuje kilka przedsiębiorstw jednocześnie, w tym również dla placów budowy zatrudniających mniej niż 10 pracowników jednocześnie, opracować należy plan BHP obowiązujący dla prac znajdujących się na liście podwyższonego ryzyka. Lista prac o podwyższonym ryzyku Ryzyko wypadku Prace, podczas których pracownicy narażeni są na wyjątkowe ryzyko związane z zasypaniem, utonięciem lub upadkiem z wysokości. Substancje chemiczne Prace, podczas których pracownicy narażeni są na działanie substancji chemicznych lub biologicznych, stanowiących szczególne zagrożenie zdrowia lub dla których wymagane są badania lekarskie. Promieniowanie Prace, podczas których pracownicy narażeni są na promieniowanie jonizujące i dla których konieczne jest wyznaczenie kontrolowanych i nadzorowanych obszarów, zgodnie z definicją zawartą w art. 20 dyrektywy Rady UE 80/836/Euratom. 35