innowacyjni Pomost znaczy początek 1(11)/2011 str. 10

Transkrypt

1 Biuletyn Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka innowacyjni Pomost znaczy początek str. 10 1(11)/2011 ISSN Egzemplarz bezpłatny 6 O znaczeniu zasady równych szans i zrównoważonego rozwoju w projektach PO IG 12 Innowacyjne rozwiązania w założeniu przygotowane dla wszystkich 19 Wyrównywanie szans społecznych w dostępie do innowacji technicznych UNIA EUROPEJSKA EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO

2 w numerze 4 Teraz kredyt! do 4 lutego 2011 r. Instytucja Zarządzająca zatwierdziła do dofinansowania ponad 6,6 tys. wniosków na łączną kwotę 29,62 mld zł 6 Innowacyjna gospodarka równych szans rozmowa z Anną Kacprzyk, dyrektor Departamentu Funduszy Europejskich w Ministerstwie Gospodarki 8 Społeczny wymiar projektów rozwojowych dodatkowym efektem projektu realizowanego przez Politechnikę Poznańską będzie pozytywny wpływ na politykę równości szans 10 pomost znaczy początek program POMOST to odpowiedź na współczesne wyzwania związane z zachowaniem zasady równości płci 12 Innowacyjna integracja przykłady projektów, które pokazują, jak wdrażając innowacyjne systemy można się przyczynić do zmniejszenia różnic społecznych 16 Cybermisja portal Qlturka.pl to opiniotwórcze medium dla dzieci i młodzieży, działające dzięki wsparciu z działania 8.1 PO IG 17 Sprawdź, jaki jesteś wypełnienie udostępnionych na stronie kwestionariuszy pomaga określić predyspozycje zawodowe oraz atuty i słabe strony osoby planującej swoją karierę 18 Polski online dla cudzoziemców portal ma służyć wyrównywaniu szans na rynku pracy dla osób, które chciałyby pracować lub studiować w Polsce, lecz nie znają języka 19 Wykluczenie cyfrowe wykluczone za pomocą unijnych środków warto urzeczywistniać projekty związane z wyrównywaniem szans społecznych w dostępie do innowacji technicznych 20 Internet dla każdego umiejętność korzystania z nowoczesnych technologii zwiększa szanse na rynku pracy i zapobiega wykluczeniu cyfrowemu 21 Zinformatyzowana społeczność szybka wymiana informacji i sprawne jej przetwarzanie decydują o konkurencyjności pojedynczego przedsiębiorstwa, regionu czy całego kraju 22 Domowa elektrownia kluczowym założeniem polityki energetycznej Unii jest zwiększenie udziału energii odnawialnej w bilansie energetycznym państw do 20% 23 Obiecujący rynek lubelska firma Ekobenz otrzymała ponad 21,5 mln zł na wdrażanie nowej technologii wytwarzania biopaliwa do silników spalinowych 24 Ku społeczeństwu informacyjnemu warsztat projektodawcy 26 Innobserwacje wiadomości ze świata innowacji 27 Krzyżówka Na okładce: Dr Julita Kulbacka z Akademii Medycznej we Wrocławiu, beneficjentka programu POMOST Innowacyjni Biuletyn poświęcony PO IG wydawany przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Departament Zarządzania Programami Konkurencyjności i Innowacyjności Wydział Informacji i Promocji ul. Wspólna 2/4, Warszawa tel Koordynacja: Marta Paciorek, Joanna Zawadzka Koncepcja: Smartlink Sp. z o.o. ul. Mickiewicza 3/10, Poznań biuro@smartlink.pl, Redakcja: Jerzy Gontarz, Iwona Gutowska Projekt graficzny i skład: Alina Merha Korekta: Agata Rokita Publikacja współfinansowana jest ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego zdjęcie na okładce: ARCHIWUM FNP. str. 2 (od góry): ARCHIWUM IMP PAN W GDAŃSKU, ARCHIWUM POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ, FRANEK MAZUR UNIA EUROPEJSKA EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO

3 3 wprowadzenie BIULETYN PROGRAMU OPERACYJNEGO INNOWACYJNA GOSPODARKA innowacyjni 1(11)/2011 1(11)/2011 Pomost znaczy początek str. 10 ISSN EGZEMPLARZ BEZPŁATNY społeczna innowacyjność 6 O znaczeniu zasady równych szans i zrównoważonego rozwoju w projektach PO IG 12 Innowacyjne rozwiązania w założeniu przygotowane dla wszystkich 19 Wyrównywanie szans społecznych w dostępie do innowacji technicznych UNIA EUROPEJSKA EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO Oddajemy w Państwa ręce kolejny numer Innowacyjnych. Tym razem chcemy zwrócić uwagę na niezwykle istotny, bo społeczny, wymiar Programu Innowacyjna Gospodarka. Fundusze Europejskie, wspierając rozwój innowacyjności, nie mogą funkcjonować w oderwaniu od polityki społecznej i ochrony środowiska, o czym mowa w Rozporządzeniu Rady UE nr 1083/2006, ustanawiającym zasady korzystania ze środków unijnych w obecnej perspektywie finansowej. Zasada równości płci i niedyskryminacji oraz zasada zrównoważonego rozwoju muszą być realizowane we wszystkich programach operacyjnych. Aplikujący o dofinansowanie z PO IG deklarują, że ich projekt jest zgodny z politykami horyzontalnymi UE. Sama deklaracja jednak nie wystarczy. Wnioskodawcy powinni przeprowadzić analizę potencjalnych barier w zakresie równości szans i zaplanować działania, które zminimalizują ryzyko wystąpienia praktyk dyskryminacyjnych (m.in. nierówny dostęp do stanowisk w firmie). Realizacja projektu nie może też prowadzić do pogorszenia stanu środowiska. Kwestie te są badane podczas oceny merytorycznej dokumentacji projektowej. Wybrane przedsięwzięcia PO IG w sposób bezpośredni odpowiadają na potrzeby grup dotychczas marginalizowanych lub mających utrudnione szanse rozwoju. Na przykład w sektorze badań w Polsce zaledwie co piąta kobieta rozpoczynająca karierę naukową zostaje profesorem. Dlatego też Fundacja na rzecz Nauki Polskiej stworzyła program POMOST, wspierający kobiety w ciąży realizujące projekty naukowe oraz powracające do pracy po przerwach związanych z opieką nad dzieckiem. Z programu mogą korzystać również ojcowie. Budowa społeczeństwa informacyjnego stała się faktem. Najlepiej zadbamy o zasoby ludzkie, a więc także innowacyjność naszej gospodarki, gdy wyrównamy szanse w dostępie do wiedzy gromadzonej w postaci elektronicznej. Niestety, nadal mamy do czynienia ze zjawiskiem tzw. wykluczenia cyfrowego. Dotyka ono zwłaszcza ludzi starszych, gorzej wykształconych, mniej zamożnych, mieszkańców wsi, którzy nie mają dostępu do internetu i nie posiedli umiejętności posługiwania się tym medium. W zniesieniu tych barier pomaga również PO IG. Co więcej, pozwala tworzyć nowe usługi elektroniczne, a także wzbogacać zasoby sieci internetowej o wartościową wiedzę. I to we wszystkich dziedzinach życia: od kultury i nauki, poprzez rozwój osobisty, po sferę gospodarczą. Projekty realizowane w ramach Programu odpowiadają wreszcie na potrzebę integracji społecznej niepełnosprawnych. Na kartach biuletynu prezentujemy szereg innowacyjnych i funkcjonalnych rozwiązań, skonstruowanych na potrzeby osób z dysfunkcją ruchową. Społeczny aspekt projektów jest również przedmiotem zainteresowania i uwagi Instytucji Zarządzającej PO IG, dlatego na II połowę 2011 r. zaplanowane zostało przeprowadzenie badania ewaluacyjnego, którego celem będzie ocena faktycznej realizacji polityki równości szans oraz zasady partnerstwa. Dzięki temu powstanie katalog przykładowych sposobów zastosowania wspomnianych zasad w projektach. Życzę owocnej lektury Iwona Wendel Podsekretarz Stanu Ministerstwo Rozwoju Regionalnego

4 4 podsumowanie Kredyt na innowacje. Według wniosków zatwierdzonych do dofinansowania, dotychczas najmniej funduszy (8,2% alokacji ponad 108 mln zł) wykorzystano w działaniu 4.3 Kredyt technologiczny. Adresowany jest on do mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw, a udzielany przez banki komercyjne współpracujące z Bankiem Gospodarstwa Krajowego (BGK). Mogą z niego skorzystać firmy inwestujące w nowoczesne technologie, wykorzystywane do unowocześniania produkcji. Jeżeli firma zrealizuje cele zateraz kredyt! Od początku realizacji PO IG do 4 lutego 2011 r. Instytucja Zarządzająca zatwierdziła do dofinansowania ponad 6,6 tys. wniosków na łączną kwotę 29,62 mld zł. Podpisano z beneficjentami przeszło 6 tys. umów na sumę 25,82 mld zł, wyczerpując ponad 67% alokacji Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR). Przypomnijmy, że alokacja na Program wynosi 9,71 mld euro, w tym 8,25 mld euro (czyli ok. 32,16 mld zł wg średniego kursu EBC dla 1 euro = 3,898 zł, z 27 stycznia 2011 r.) pochodzi z EFRR. Instytucje wdrażające wypłaciły zaliczki na projekty w wysokości 3,681 mld zł. Płatności na rzecz beneficjentów wyniosły 5,174 mld zł. Instytucja Zarządzająca PO IG poświadczyła wydatki w kwocie 5,392 mld zł i tyle samo certyfikowano do Komisji Europejskiej. Dużo projektów. Największym zainteresowaniem (mierzonym liczbą poprawnie składanych aplikacji) cieszy się działanie 8.1 Wspieranie działalności gospodarczej w dziedzinie gospodarki elektronicznej. Dzięki niemu szansę na szybki rozwój zyskuje wiele młodych firm, które tworzą i wdrażają nowe e-usługi. Dotychczas złożono w sumie prawie 7,3 tys. wniosków (ponad 6 tys. poprawnych formalnie), a ponad 1,35 tys. beneficjentów zawarło umowy o dofinansowanie. Z pewnością przybędzie podpisanych umów po rozpatrzeniu 1850 wniosków, które napłynęły w ostatnim naborze (30 lipca 30 września 2010 r.). Łączna wartość wnioskowanego dofinansowania (799,6 mln zł) ponaddwukrotnie przekroczyła alokację na konkurs (320 mln zł). Drugim z kolei najpopularniejszym działaniem jest 6.1 Paszport do eksportu, który pomaga w zwiększeniu udziału eksportu polskich firm w całkowitej sprzedaży, intensyfikowaniu powiązań z zagranicznymi partnerami oraz wzroście rozpoznawalności marek handlowych na rynkach zagranicznych. Do 4 lutego 2011 r. spośród 3,3 tys. aplikacji zatwierdzono do dofinansowania ponad 1,6 tys. wniosków (jeszcze nie zostały zatwierdzone wnioski złożone w trzeciej rundzie aplikacyjnej w 2010 r.). Ponieważ nie są to duże przedsięwzięcia, kwota dofinansowania dla tych projektów wynosi ponad 55,5 mln zł. Do wykorzystania jest ciągle stosunkowo dużo środków. W ich zagospodarowaniu pomogą uproszczone procedury, większe zaangażowanie Regionalnych Instytucji Finansujących w 16 województwach i przeprowadzenie w 2011 r. trzech konkursów. Wykorzystanie budżetu PO IG w podziale na priorytety Programu 4223 mln zł (83,01%) 865 mln zł (16,99%) Priorytet I 5207 mln zł (102,33%) alokacja przekroczona Priorytet II 1147 mln zł (86,15 %) 184 mln zł (13,85%) Priorytet III 8265 mln zł (61,54%) 5166 mln zł (38,46%) Priorytet IV Priorytet V Wartość zawartych umów o do nansowanie (% alokacji) Kwota pozostałych środków (pozostały % alokacji) Priorytet VI Priorytet VII Priorytet VIII Źródło: MRR. Dane na dzień 4 lutego 2011 r. Alokacja w złotych przy kursie 1 euro = 3,898 zł (z 27 stycznia 2011 r.) 1042 mln zł (66,70%) 520 mln zł (33,30%) 904 mln zł (56,23%) 704 mln zł (43,77%) 3279 mln zł (106,24%) alokacja przekroczona 1404 mln zł (25,32%) 4141 mln zł (74,68%) 349 mln zł (27,04%) 942 mln zł (72,96%) Priorytet IX MARIUSZ MAMET/MAC MAP (3x)

5 5 podsumowanie Wartość zrealizowanych płatności Wartość zrealizowanych płatności 5,17 mld zł (96%) Stopień wykorzystania alokacji ze względu na wartość podpisanych umów Kwota pozostałych środków 12,21 mld zł (32,11%) Kwota wydatków uznanych do refundacji 5,35 mld zł (100%) Źródło: MRR. Dane na dzień 4 lutego 2011 r. Alokacja w złotych przy kursie 1 euro = 3,898 zł (z 27 stycznia 2011 r.) Wartość umów o do nansowanie 25,82 mld zł (67,89%)»Na znaczeniu zyskują odnawialne formy wspierania projektów takie jak: zabezpieczenie w formie poręczenia, kredyty lub pożyczki Źródło: MRR. Dane na dzień 4 lutego 2011 r. Alokacja w złotych przy kursie 1 euro = 3,898 zł (z 27 stycznia 2011 r.) deklarowane w projekcie, część tego kredytu spłaca BGK, udzielając firmie tzw. premii technologicznej. Niskie zainteresowanie kredytem technologicznym wynika z dwóch przyczyn. Po pierwsze, firmy dotychczas skupiały się przede wszystkim na dużych instrumentach inwestycyjnych, z których udzielano bezzwrotnych dotacji. Po drugie, obowiązujące dotąd przepisy miały dosyć restrykcyjny charakter wielkość premii technologicznej była równa kwocie wynikającej z faktur sprzedaży towarów i usług będących efektem wdrożenia nowej technologii. Wkrótce jednak wzrośnie popularność tej formy wspierania projektów. W listopadzie 2010 r. Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej, który zakłada zmiany dotyczące: spełnienia kryterium nowej technologii, rozszerzenia katalogu kosztów kwalifikowanych, momentu rozpoczęcia realizacji inwestycji technologicznej i sposobu wyliczenia i zasad wypłaty premii technologicznej. Szczegółową wiedzę o działaniu 4.3 PO IG i planowanych zmianach w korzystaniu z tego instrumentu można zdobyć, uczestnicząc w warsztatach Kredyt technologiczny efektywną formą wsparcia innowacyjnych technologii dla małych i średnich przedsiębiorstw. Organizuje je, na zlecenie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, Naczelna Organizacja Techniczna (NOT) w porozumieniu z Bankiem Gospodarstwa Krajowego. Warsztaty odbędą się w ośmiu miastach (szczegóły w rubryce Innobserwacje, str. 26). Warto dodać, że na znaczeniu zyskują odnawialne formy wspierania projektów. Rozważane jest nawet zastąpienie dużych dotacji inwestycyjnych kredytami na innowacje. Już pięć polskich regionów Dolnośląskie, Łódzkie, Pomorskie, Wielkopolskie i Zachodniopomorskie wprowadziło do swoich regionalnych programów operacyjnych inicjatywę JEREMIE (ang. Joint European Resources for Micro-to-Medium Enterprises wspólne zasoby dla małych i średnich przedsiębiorstw). W inicjatywie, powstałej za sprawą Komisji Europejskiej, Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) i Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego (EFI), odchodzi się od tradycyjnego dotacyjnego wsparcia instrumentów finansowych (np. publicznych funduszy pożyczkowych, poręczeniowych) na rzecz mechanizmu odnawialnego (rewolwingowego). Przedsiębiorcy mogą korzystać z takich produktów, jak: zabezpieczenie w formie poręczenia, kredyty lub pożyczki, kapitał wysokiego ryzyka (typu venture, mezzanine) ze środków inicjatywy JEREMIE. Kluczowe znaczenie. Według umów podpisanych w ramach osi priorytetowych PO IG, najwyższy poziom wykorzystania środków ma priorytet VII Społeczeństwo informacyjne budowa elektronicznej administracji. Jego celem jest poprawa warunków prowadzenia działalności gospodarczej poprzez zwiększenie dostępności zasobów informacyjnych administracji publicznej oraz usług publicznych w formie cyfrowej dla obywateli i przedsiębiorców. Realizowane są tu projekty indywidualne (kluczowe), które nie podlegają standardowej ocenie, jaką przechodzą wnioski konkursowe. Są to przedsięwzięcia o sporej wartości (średnio kilkadziesiąt milionów złotych). Projekty kluczowe są uznane za strategiczne dla naszej gospodarki. W całym Programie realizowane są 132 takie inwestycje (117 z listy podstawowej, 15 z listy rezerwowej), z tego podpisano 121 preumów i 108 umów o dofinansowanie. Jerzy Gontarz

6 6 rozmowa innowacyjna gospodarka równych szans O znaczeniu zasady równych szans i zrównoważonego rozwoju w projektach Programu Innowacyjna Gospodarka (PO IG) mówi Anna Kacprzyk, dyrektor Departamentu Funduszy Europejskich w Ministerstwie Gospodarki.» Zasada równości płci i niedyskryminacji ze względu na rasę, wiek czy orientację seksualną to jeden z fundamentów Unii Europejskiej (UE). Mówi o niej też art. 16 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006, regulujący przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS), Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) i Funduszu Spójności (FS). Wydaje się to mieć naturalne zastosowanie w projektach miękkich, realizowanych np. w ramach Programu Kapitał Ludzki. Zastanawiam się jednak, czy przepisy te znajdują zastosowanie także w projektach dofinansowanych z Programu Innowacyjna Gospodarka, gdzie przecież najczęściej dofinansowuje się różnego rodzaju inwestycje. Państwa członkowskie i Komisja Europejska podejmują działania zapobiegające wszelkiej dyskryminacji na różnych etapach wdrażania funduszy, a w szczególności w dostępie do nich. Dotyczy to wszystkich programów operacyjnych, niezależnie od przeznaczenia wsparcia. W przypadku PO IG już na etapie weryfikacji formalnej wymagane jest złożenie deklaracji wnioskodawcy w formie oświadczenia woli, w której stwierdza on, że projekt jest zgodny z politykami horyzontalnymi UE, wymienionymi w art. 16 [równość mężczyzn i kobiet oraz niedyskryminacja], jak również art. 17 [zrównoważony rozwój dop. KG] Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006.» Jak wygląda stosowanie tych przepisów w odniesieniu do PO IG? Szczegółowa analiza wpływu projektu na polityki horyzontalne jest prowadzona na etapie oceny merytorycznej. Wpływ ten musi być co najmniej neutralny lub pozytywny. Uwzględnia się go w ramach kryteriów merytorycznych fakultatywnych tam, gdzie jest to zasadne, na przykład w działaniach 4.2 ( Stymulowanie działalności B+R przedsiębiorstw oraz wsparcie w zakresie wzornictwa przemysłowego ), 4.4 ( Nowe inwestycje o wysokim potencjale innowacyjnym ) i 4.5 ( Wsparcie inwestycji o dużym znaczeniu dla gospodarki ) PO IG. W działaniu 4.2 za spełnienie kryterium pozytywnego wpływu na polityki horyzontalne UE wymienione w art. 16 i 17 projekt może uzyskać 10 punktów.» Jak w praktyce funkcjonowania osi priorytetowych PO IG, za które odpowiada Ministerstwo Gospodarki, jest stosowany art. 16? Czy wnioskodawcy uwzględniają kwestie równości i niedyskryminacji w swoich projektach? Czy mają one wpływ na ocenę wniosków i przyznanie dofinansowania? Otrzymanie punktów za spełnienie przez wnioskodawcę kryterium odnoszącego się do pozytywnego wpływu na polityki horyzontalne UE często ma istotne znaczenie dla przyznania dofinansowania. W przypadku konkursów z działań ( Wsparcie projektów celowych i Wsparcie wdrożeń wyników prac B+R ), oddziaływanie projektu w zakresie równości szans i zrównoważonego rozwoju zadeklarowało 90% wnioskodawców. Podobnie wyglądały te wskaźniki w odniesieniu do działania 4.2. Również w przypadku działania 4.4 większość przedsiębiorców deklarowała zapewnienie równości szans i brak Fot. FRANEK MAZUR

7 7 rozmowa dyskryminacji ze względu na płeć, wiek, rasę, pochodzenie lub niepełnosprawność. Otrzymanie punktów za omawiane kryterium zwiększało szansę na dofinansowanie. W II rundzie aplikacyjnej w 2009 r. wszystkie wnioski rekomendowane do wsparcia uzyskały punkty z tego tytułu. Projekty, którym nie przyznano takich punktów, praktycznie nie miały szans na dofinansowanie.» Na ile poważnie wnioskodawcy potraktowali zasadę na przykład równego traktowania kobiet i mężczyzn? Wydaje się, że nie ma nic prostszego niż dopisać do wniosku kilka zdań o braku dyskryminacji w firmie ze względu na płeć. Faktycznie, zdarzało się, że wnioskodawcy deklarowali podejmowanie działań, które nie były niczym więcej ponad to, o czym i tak mówi obowiązujące prawo polskie oraz Unii Europejskiej. Dlatego w dokumentacji konkursowej znalazła się na przykład informacja, że samozatrudnianie kobiet w ramach tworzonych miejsc pracy nie jest podstawą do uznania, że projekt przyczynia się do poprawy równości szans kobiet i mężczyzn. Wnioskodawca powinien wyjaśnić, jakie bariery w dostępie do stanowisk istnieją w miejscu realizacji projektu i jakie konkretnie działania będą służyć ich zniesieniu.» Proszę o przykłady projektów, które dobrze spełniały wymagania art. 16. Przykładem może być beneficjent realizujący inwestycję w centrum usług wspólnych, w którym planowane zatrudnienie ma wynieść 102 osoby. Przeprowadził on analizę potencjalnych barier w zakresie równości szans i zaplanował działania zaradcze, mające zredukować ryzyko wystąpienia praktyk dyskryminacyjnych lub barier w równym dostępie do pracy, jakie mogą się pojawić przy tej liczbie zatrudnionych. W ramach projektu zastosowane zostaną takie narzędzia jak: okresowe szkolenia pracowników, akcje upowszechniania wiedzy związanej z niedyskryminacją oraz wprowadzenie zapisów przeciwdziałających mobbingowi do polityki spółki. Inny przykład to projekt uwzględniający potrzeby osób korzystających z urlopów macierzyńskich czy wychowawczych, które często obawiają się utraty kontaktu z zawodem, co może powodować dezaktualizację wiedzy wymaganej do pracy, a następnie doprowadzić do zwolnienia. Wnioskodawca zobowiązał się zapewnić takim osobom możliwość utrzymania stałego kontaktu ze sobą poprzez konferencje, szkolenia i inne wydarzenia organizowane przez spółkę. Dodatkowo planowane jest wydawanie i przesyłanie drogą mailową wszystkim pracownikom newslettera. Dostęp do dysków sieciowych spółki będzie możliwy również w domu, co pozwoli zainteresowanym pracownikom na monitoring postępu prac nad projektami, w których brali udział przed urlopem.» A jak wnioskodawcy powinni rozumieć zrównoważony rozwój, o którym mówi art. 17 rozporządzenia 1083/2006? Zrównoważony rozwój to przede wszystkim taki rozwój społeczno-gospodarczy, w którym następuje integracja działań dotyczących zarówno wzrostu gospodarczego, jak i całego społeczeństwa, z zachowaniem równowagi przyrodniczej. Celem jest zagwarantowanie możliwości zaspokajania potrzeb poszczególnych społeczności, zarówno obecnych, jak i przyszłych pokoleń. Wzrost gospodarczy nie może oznaczać degradacji środowiska naturalnego, a gospodarka zasobami naturalnymi musi umożliwiać ich regenerację. Zgodnie z art. 17, wsparcie z funduszy strukturalnych nie może być udzielone na projekty prowadzące do degradacji lub znacznego pogorszenia stanu środowiska.» Jak wnioskodawcy, na przykład w działaniu 4.4 i poddziałaniu PO IG ( Wsparcie inwestycji w sektorze produkcyjnym ), poradzili sobie z wymogiem art. 17, mówiącym o ochronie i poprawie jakości środowiska? Większość wnioskodawców deklarowała neutralny lub pozytywny wpływ na środowisko. Oczywiście sposoby realizacji polityki zrównoważonego rozwoju oraz ich zastosowanie w praktyce są indywidualne dla poszczególnych projektów. W przypadku projektów inwestycyjnych beneficjenci wprowadzają nowoczesne technologie, skutkujące pozytywnym efektem ekologicznym. Jako przykład mogę wskazać wnioskodawcę realizującego projekt w ramach poddziałania Wsparcie inwestycji w sektorze produkcyjnym PO IG, który zadeklarował zastosowanie rozwiązań technologicznych pozwalających na kompleksową poprawę wskaźników ekowydajności w centrum usług wspólnych. Działania przewidują zmniejszenie zużycia energii dzięki wykorzystaniu oprogramowania do wirtualizacji serwerów, zastosowanie koncepcji Green IT oraz wprowadzenie instalacji inteligentnego budynku. Ograniczona zostanie także materiałochłonność (zużycie papieru, toneru do drukarek itp.) świadczonych usług poprzez obieg dokumentów w formie elektronicznej i korzystanie z recyklingu. Rozmawiał Krzysztof Garski»Szczegółowa analiza wpływu projektu na polityki horyzontalne jest prowadzona na etapie oceny merytorycznej Art. 16 Równość mężczyzn i kobiet oraz niedyskryminacja Państwa członkowskie i Komisja zapewniają wsparcie zasady równości mężczyzn i kobiet oraz uwzględniania problematyki płci na poszczególnych etapach wdrażania funduszy. Państwa członkowskie i Komisja podejmują odpowiednie kroki w celu zapobiegania wszelkiej dyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną na poszczególnych etapach wdrażania funduszy, a w szczególności w dostępie do nich. W szczególności dostępność dla osób niepełnosprawnych jest jednym z kryteriów, których należy przestrzegać podczas określania operacji współfinansowanych z funduszy oraz które należy uwzględniać na poszczególnych etapach wdrażania. Art. 17 Zrównoważony rozwój Cele funduszy osiągane są w ramach zrównoważonego rozwoju oraz propagowania na poziomie Wspólnoty celu, jakim jest ochrona i poprawa jakości środowiska naturalnego określonego w art. 6 Traktatu.

8 8 Respektowanie zasady równości szans, niedyskryminacji i zrównoważonego rozwoju ma istotny wpływ na ocenę merytoryczną projektów składanych w ramach poddziałania Projekty rozwojowe, wdrażanego przez Ośrodek Przetwarzania Informacji (OPI). społeczny wymiar projektów rozwojowych Kryterium projekt ma pozytywny wpływ na polityki horyzontalne wymienione w art. 16 i 17 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 jest odpowiednio punktowane. Projekt, który pozytywnie wpływa na realizację polityk równości szans kobiet i mężczyzn oraz zrównoważonego rozwoju, może otrzymać w odniesieniu do każdej z nich maksymalnie po 2 punkty. W przypadku wykazania w studium wykonalności pozytywnego wpływu na obie polityki horyzontalne można dodatkowo uzyskać 5 punktów. Neutralny wpływ na politykę równości szans oznacza, że projekt współfinansowany ze środków funduszy strukturalnych nie może prowadzić do dyskryminacji ze względu na płeć, rasę, pochodzenie etniczne, religię, światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną. Projekt uznawany jest za posiadający pozytywny wpływ na równość szans, jeżeli jego realizacja przyczyni się np. do likwidacji Projekt tomografu EPR barier w dostępie do zatrudnienia, dostosowania miejsc pracy uwzględniającego potrzeby osób niepełnosprawnych, udogodnień dla rodziców wychowujących dzieci. Projekty o pozytywnym wpływie na równość szans to z jednej strony przedsięwzięcia, które w trakcie realizacji przyczyniają się do wyrównywania szans, z drugiej zaś projekty badawcze, w wyniku których wdrożenie powstałego rozwiązania czy wynalazku będzie miało pozytywne oddziaływanie wyjaśnia Agata Zielińska, lider Zespołu Obsługi Wniosków w Dziale Wdrażania PO IG w Ośrodku Przetwarzania Informacji (OPI). W przypadku projektów mających pozytywny wpływ na realizację polityki zrównoważonego rozwoju możliwe jest przyznanie premii punktowej, gdy rezultaty przedsięwzięcia będą bezpośrednio powiązane z problematyką ochrony środowiska. Diagnoza w kilka sekund. Politechnika Poznańska (PP) przykłada dużą wagę do kwestii równouprawnienia ze względu na płeć. Na uczelni działają mechanizmy zachęcające kobiety do podejmowania studiów i badań. Przykładem jest całoroczna kampania promocyjna Dziewczyny na politechniki, która promuje wśród uczennic szkół ponadgimnazjalnych wybór studiów inżynierskich i technicznych. Jej zwieńczeniem jest Dzień Otwarty Tylko Dla Dziewczyn (w tym roku 14 kwietnia), podczas którego można zwiedzać uczelniane laboratoria i pracownie oraz wziąć udział w doświadczeniach. Naukowcy mają również nadzieję na zwiększony udział w pracy naukowej osób niepełnosprawnych studiujących obecnie na uczelni. Może temu sprzyjać działające Stowarzyszenie Studentów z Niepełnosprawnościami PP Nieprzeciętni oraz atrakcyjna i nowoczesna aparatura badawcza. Innym przykładem projektu realizowanego przez PP (w ramach Programu Innowacyjna Gospodarka, poddziałanie 1.3.1), którego dodatkowym efektem będzie pozytywny wpływ na realizację polityki równości szans, jest Opracowanie założeń badawczych oraz konstrukcyjnych prototypu nowego typu tomografu EPR do obrazowania komórek nowotworowych i miażdżycowych. Przedsięwzięcie prowadzone przez Laboratorium Tomografii EPR Politechniki Poznańskiej to olbrzymi

9 9 Fot. ARCHIWUM POLITECHNIKI POZNAŃSKIEJ (2x) Zespół projektowy z Politechniki Poznańskiej. Od lewej stoją: dr inż. Wojciech Chlewicki, dr inż. Stanisław Wosiński, dr Tomasz Czechowski, dr inż. Marek Szostak, dr Mikołaj Baranowski, Paweł Malinowski, mgr inż. Piotr Szczepanik, dr hab. Wiesław Prukała. Od lewej siedzą: mgr inż. Piotr Kędzia, prof. dr hab. Jan Jurga, prof. dr hab. Kazimierz Jurga, prof. dr hab. Eugeniusz Szcześniak oraz inż. Małgorzata Pacholczak. przełom w diagnostyce medycznej. Jego celem jest skonstruowanie pierwszego na świecie szybkiego tomografu, umożliwiającego wykorzystanie techniki RS (przejść nagłych) Elektronowego Rezonansu Paramagnetycznego do obrazowania medycznego. Innowacyjny projekt powstał dzięki współpracy wysokiej klasy specjalistów polskich uczelni i centrów innowacji. Informacje o lokalizacji zmian nowotworowych można uzyskać w obecnie stosowanej tomografii PET/CT. Jednak koszty takich badań i utrzymania sprzętu są wielokrotnie wyższe niż w budowanym przez nasz zespół tomografie EPR. Unikatowość tego projektu polega także na możliwości określenia stężenia tlenu w tkance nowotworowej, co w prowadzeniu terapii ma kolosalne znaczenie. Okazuje się bowiem, że radioterapia zawodzi, gdy stężenie tlenu jest poniżej pewnej wartości. A tomograf pozwoli stwierdzić, czy w danej chwili radioterapia przyniesie pozytywne, czy negatywne skutki. Możliwe będzie również obserwowanie efektów prowadzonych terapii dla każdego pacjenta z osobna wyjaśnia profesor dr hab. Jan Jurga, koordynator projektu.»jednym z założeń realizacji projektu jest transfer wiedzy pomiędzy ekspertami a studentami i doktorantami Społeczny w trakcie oraz po. Jednym z założeń realizacji projektu jest transfer wiedzy pomiędzy ekspertami w poszczególnych dziedzinach, biorącymi czynny udział w realizacji projektu, a studentami i doktorantami, którzy w przyszłości mogą się stać specjalistami w konstruowaniu i budowie tomografów EPR. Od strony realizatorów projekt łączy w swoich zamierzeniach różne pokolenia specjalistów. Zdajemy sobie sprawę ze społecznego charakteru projektu, dlatego planujemy ogłaszać konkursy w internecie czy w prasie o zasięgu ogólnokrajowym dla studentów/uczniów chcących przyłączyć się do konkretnych prac badawczych. W naszej ocenie, pozwoli to na wyrównanie możliwości zaangażowania się w prace nad projektem wszystkich zainteresowanych osób mówi prof. Jan Jurga. Oprócz publikacji, patentów i wystąpień konferencyjnych, planowana jest także prezentacja prototypu tomografu na krajowych i zagranicznych wystawach sprzętu medycznego. W październiku 2010 r. podczas IV Międzynarodowej Warszawskiej Wystawy Innowacji (IWIS), zorganizowanej przez Stowarzyszenie Polskich Wynalazców i Racjonalizatorów, Politechnika Poznańska była trzecią instytucją pod względem liczby zgłoszonych innowacji. Spośród 12 zgłoszonych przez PP wynalazków, aż 11 zostało wysoko ocenionych i nagrodzonych przez międzynarodowe jury. Złoty medal otrzymał także wynalazek zespołu pod kierownictwem prof. Jana Jurgi. Tematyka badań zespołu prof. Jurgi wzbudza zainteresowanie nie tylko w środowisku lekarskim, ale także wśród regionalnych firm wykonawczych oraz światowych ośrodków, specjalizujących się w dziedzinie diagnostyki medycznej. Końcowym efektem prac realizowanych w zakresie tego tematu jest zbudowanie prototypu urządzenia do badań zmian nowotworowych na zwierzętach doświadczalnych. Dalsze badania będą dotyczyły rozbudowy tomografu EPR do wielkości umożliwiającej diagnostykę człowieka. Budzący wielkie nadzieje poznański projekt jest realizowany od września 2009 r. do końca grudnia 2013 r. Uzyskane dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego to kwota ponad 7,3 mln zł. Julia Hoffmann

10 10 Program POMOST to odpowiedź na współczesne wyzwania związane z zachowaniem zasady równości płci. Do 2015 r. Fundacja na rzecz Nauki Polskiej (FNP) przeznaczy ponad 27 mln zł pozyskanych w ramach działania 1.2 Wzmocnienie potencjału kadrowego nauki PO IG na dofinansowanie naukowców powracających do pracy po przerwach związanych z opieką nad dzieckiem oraz udzielenie wsparcia kobietom w ciąży realizującym projekty naukowe. pomost znaczy początek»w III edycji programu POMOST rezerwowano 5,5 mln zł na dofinansowanie najlepszych propozycji badań POMOST jest niezwykle potrzebny. Zaledwie co piąta kobieta rozpoczynająca karierę naukową zdobywa tytuł profesorski. Z nauki odchodzą utalentowane badaczki rezygnują ze względu na trudne dla zdrowia warunki pracy naukowej, brak wsparcia i problemy związane z powrotem do działalności badawczej po urodzeniu dziecka. Program umożliwia kobietom w ciąży, prowadzącym projekty badawcze w warunkach szkodliwych dla zdrowia, zatrudnienie pracownika, który zastąpi je w zadaniach niezbędnych do zrealizowania projektu. Natomiast dla naukowców wychowujących małe dzieci przygotowano grant powrotowy. Zainteresowanie udziałem w programie rośnie. W I edycji wnioski złożyło 79 kandydatek, w II było ich już 109. Do konkursu nie zgłosił się jednak ani jeden tata. Biorąc pod uwagę, że to dopiero początek funkcjonowania programu, a pracujące naukowo mamy ze stopniem doktora lub profesora to raczej ewenement niż powszechne zjawisko, jesteśmy bardzo zadowoleni z liczby otrzymanych wniosków mówi Danuta Pawlak z FNP. W III edycji programu rezerwowano 5,5 mln zł na dofinansowanie najlepszych propozycji badań. Kandydaci zainteresowani udziałem w projekcie mogą składać wnioski do 15 marca 2011 r. Trafić na POMOST. Doktor Julita Kulbacka z Akademii Medycznej we Wrocławiu informacje o programie znalazła na stronie internetowej FNP. Spore obłożenie projektami, ciąża, motywacja najbliższych mi osób, a przede wszystkim odpowiedź na pytanie: jak pogodzić efektywną pracę naukową i wychowywanie dzieci? Wysłałam wniosek mówi dzisiaj. Jej zdaniem część kobiet-naukowców wraca do pracy od razu po zakończeniu urlopu macierzyńskiego. Niemniej jednak sporo młodych mam decyduje się na urlopy wychowawcze. Niektóre pracują na część etatu, jeszcze inne zabierają pracę do domu. A gdy wracają do pełnej aktywności zawodowej, żyją w ciągłym biegu między pracą, szkołą i domem. Zdarzają się również przypadki, że pracownik naukowy nie wraca już do pracy po urodzeniu dziecka. Projekt Nanokapsułowanie farmaceutyków dotyczy nowej generacji nanonośników leków, które pozwoliłyby ominąć problem słabej rozpuszczalności leków, a tym samym ich mało wydajnego rozprowadzania w ludzkim organizmie. Ze względu na toksyczność wielu leków, również w stosunku do komórek zdrowych, istnieją problemy z ich dystrybucją w ustroju. Nośniki nowego typu są znacznie lepsze w transportowaniu substancji aktywnych. Pozwalają przechowywać terapeutyki przez dłuższy czas, chroniąc je przed degradacją w organizmie, umożliwiają większe ich nagromadzenie w miejscach chorobowo zmienionych, przy równoczesnej redukcji skutków ubocznych. W naszych badaniach biologicznych istotne jest określenie, czy otrzymane nośniki będą mogły być podawane dożylnie wyjaśnia dr Kulbacka. W codziennej pracy ma kontakt z odczynnikami szkodliwymi dla zdrowia, substancjami i preparatami drażniącymi, uczulającymi, rakotwórczymi, mutagennymi, wymagającymi zachowania szczególnej ostrożności, dlatego ciąża wykluczyłaby ją z większości aktywności zawodowych. Dofinansowanie projektu wyniosło łącznie 15,4 tys. zł i objęło 9 miesięcy prac badawczych. W moim przypadku POMOST okazał się rzeczywiście pomocny i mogłam zatrudnić asystenta do konkretnej pracy w dużym grancie. Dzięki takim programom kobiety w ciąży oraz te posiadające już dzieci nie muszą przerywać pracy naukowej. Liczę, że pojawią się też inne programy umożliwiające młodym rodzicom kontynuację badań naukowych i pogodzenie tego z rodzicielstwem. Może także programy konferencyjne lub związane z dofinansowaniem stażu dodaje dr Kulbacka. Jodła i geny. Na udział w programie mgr Anna Hebda zdecydowała się w momencie, kiedy ciąża nie pozwoliła jej na pełne uczestnictwo w pracach projektu badawczego Określenie i zachowanie bazy nasiennej dla potrzeb nadleśnictw beskidzkich z uwzględnieniem gatunków domieszkowych. Takie programy umożliwiają kobietom kontynuację pracy naukowej podczas ciąży. Nie zmieniają ich statusu finansowego, natomiast dają szansę na prowadzenie badań, tworzenie nowych projektów i rozwój podkreśla. Dofinansowany przez FNP projekt to część dużego tematu badawczego realizowanego przez Katedrę

11 11 Nasiennictwa, Szkółkarstwa i Selekcji Drzew Leśnych Wydziału Leśnego Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie na zlecenie Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych. Moje badania dotyczą określenia wartości genetycznej leśnego materiału podstawowego karpackich populacji jodły. Przeprowadzone analizy pozwolą na poznanie struktury genetycznej na poziomie genomu w połączeniu ze znajomością zróżnicowania cech adaptacyjnych tego ważnego dla Karpat gatunku lasotwórczego wyjaśnia mgr Hebda. Badania te mogą wspomóc poprawę gospodarki leśnej na terenie Beskidów. A uzyskane wyniki będą miały istotny wpływ na dalszy program przebudowy lasów na podstawach genetycznych, gwarantujących zachowanie ich trwałości w następnych pokoleniach. Dzięki kwocie 6 tys. zł otrzymanej w ramach programu POMOST wsparcie objęło 5 miesięcy czynności niebezpieczne lub szkodliwe dla przyszłej mamy i dziecka mogła wykonywać osoba ją zastępująca. Dla kobiet powrót do pracy po urodzeniu dziecka z reguły jest ciężki. Zwłaszcza gdy w trakcie ich nieobecności pojawiło się wiele nowych technologii i rozwiązań. Do pracy jednak wracają, zafascynowane nauką i jej możliwościami dodaje mgr Anna Hebda. Pieluszki i lasery. Po urlopie macierzyńskim młode mamy często pozostają w zawieszeniu. Projekty, w których realizację były zaangażowane przed urodzeniem dziecka, kończą się albo ich miejsce zajmuje ktoś inny. POMOST jest dla kobiet bardzo ważny. Dzięki niemu nie stajemy przed wyborem: kontynuacja pracy naukowej czy założenie rodziny i urodzenie dziecka? Ten program naprawdę wyrównuje szanse mówi dr Dorota Pierścińska z Instytutu Technologii Elektronowej w Warszawie. Zaplanowany na trzy lata projekt Optymalizacja termiczna kwantowych laserów kaskadowych poprzez komplementarne wykorzystanie technik termometrycznych poświęcony jest badaniu własności cieplnych laserów wytwarzanych w zakładzie fotoniki. Znajdują one coraz więcej zastosowań w różnych dziedzinach, gdyż wykorzystują promieniowanie z zakresu podczerwieni do zdalnej detekcji śladowych stężeń gazów, wykrywania i obrazowania ukrytych przedmiotów, nieinwazyjnej diagnostyki medycznej czy monitorowana wnętrza żywych organizmów. Istnieje tylko kilka firm na świecie oferujących tego typu lasery. Wdrożeniem systemów detekcji opartych na przyrządach wytwarzanych w ITE zainteresowane są firmy działające m.in. na polskim rynku. Planowane są także prace nad aplikacją laserów kaskadowych w dziedzinie diagnostyki biomedycznej. Program POMOST zapewnia środki na rozszerzone badania, współpracę naukową i zorganizowanie zespołu badawczego skupionego na konkretnym zagadnieniu. Daje duże wsparcie finansowe (316 tys. zł) oraz umożliwia współpracę z partnerami w kraju i za granicą dodaje dr Pierścińska. Julia Hoffmann Fot. Archiwum FNP (3x) Dr Dorota Pierścińska, Instytut Technologii Elektronowej w Warszawie O programie POMOST dowiedziałam się od mojego promotora i przełożonego, prof. Macieja Bugajskiego, który zaproponował mi złożenie aplikacji grantowej Mgr Anna Hebda, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie Dzięki takim projektom jak POMOST możliwe jest odnoszenie sukcesów zarówno w pracy naukowej, jak i w życiu rodzinnym Dr Julita Kulbacka, Akademia Medyczna we Wrocławiu Takie projekty pozwalają matce realizować się na płaszczyźnie rodzicielskiej bez rezygnacji z rozwoju zawodowego. Dla naukowca to naprawdę bardzo duża szansa

12 12 Aby spełnić postulat traktowania niepełnosprawnych jak pełnoprawnych członków społeczeństwa, Unia Europejska kieruje się polityką integracji, czyli umożliwienia dostępu do wszystkich osiągnięć współczesności. innowacyjna integracja Pre-prototyp laboratoryjny wózka inwalidzkiego mogącego pokonywać stopnie i przeszkody Wyrównanie szans i wsparcie osób niepełnosprawnych to bardzo kompleksowe zagadnienie. Poczynając od walki z dyskryminacją zawodową, przez wdrażanie innowacyjnych systemów, których zadaniem jest ułatwienie funkcjonowania, aż do tworzenia miejsc wypoczynku, gdzie mogą się spotykać sprawni i niepełnosprawni obywatele. W ostatnich latach powstaje coraz więcej innowacyjnych produktów, usług i miejsc, w założeniu przygotowanych dla wszystkich. Projekty, które uzyskały dofinansowanie z Programu Innowacyjna Gospodarka, pokazują, jak wdrażając innowacyjne systemy możemy się przyczyniać do zmniejszenia różnic społecznych. Być może dzięki nim w przyszłości nie będziemy musieli mówić o konieczności wyrównywania szans. WIZUALIZACJA ARCHIWUM URZĘDU MIASTA JELENIA GÓRA Transport przyszłości. Głównym celem projektu Eco-mobilność jest ułatwienie przemieszczania się wszystkim osobom, bez względu na rodzaj dysfunkcji narządów ruchu, by ułatwić im funkcjonowanie w społeczeństwie. Problem mobilności dotyka nie tylko niepełnosprawnych, ale w bardzo dużym stopniu także osób starszych. Dlatego projekt został pomyślany w taki sposób, aby środki techniczne służyły zarówno osobom sprawnym, jak i niepełnosprawnym wyjaśnia prof. dr hab. inż. Włodzimierz Choromański, kierownik multidyscyplinarnego projektu. Wykonawcą projektu, który uzyskał dofinansowanie w kwocie 23,4 mln zł ze środków UE w ramach poddziałania Projekty rozwojowe, jest Politechnika Warszawska wraz z pracownikami Politechniki Radomskiej, Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego i Uniwersytetu Columbia z Nowego Jorku. Projektodawcy podjęli się pięciu zadań badawczych. Pierwszym obszarem działań ma być stworzenie systemu Personal Rapid Transit (PRT) zeroemisyjnego transportu napowietrznego o charakterze indywidualnym i masowym. Koncepcja ta opiera się na samodzielnie obsługiwanych pojazdach, które będą się przemieszczać po specjalnie zaprojektowanej sieci szynowej do wskazanych przez użytkownika celów. Druga propozycja to konstrukcja elektrycznego eco-samochodu, dostosowanego do potrzeb osób poruszających się za pomocą nowej generacji wózków inwalidzkich. Ogromnym udogodnieniem umożliwiającym osobom z upośledzeniem ruchowym pionizację, poruszanie się i jednocześnie rehabilitację ruchową miałby być mechatroniczny system wspomagania ruchu Veni-Prometeusz. Celem czwartego zadania jest budowa wózka inwalidzkiego nowej generacji, mogącego pokonywać stopnie i przeszkody. Ostatnia innowacja to projekt polskiej endoprotezy, dzięki której osoby chore będą mogły odzyskać utracone bądź ograniczone zdolności motoryczne. System zewnętrznych stabilizatorów ortopedycznych z opcją leczenia funkcjonalnego ma umożliwić poruszanie się i w miarę normalne funkcjonowanie osobie czasowo niepełnosprawnej ruchowo z powodu wypadku lub innych schorzeń. Pojęcie eco-mobilności wiąże się z dwoma wyznacznikami: aspektem ekologicznym i kwestią mobilności społeczeństwa. Z jednej strony w myśleniu o transporcie ważna jest ekologia. Z drugiej zaś musimy patrzeć globalnie i widzieć, że służy on bardzo różnym ludziom. Podejście zakładające, że transport osób niepełnosprawnych to margines, nie jest właściwe. FOT. GRZEGORZ DOBRZYŃSKI

13 13 Wizualizacja Term Cieplickich w Jeleniej Górze FOT. JERZY KOWARA My proponujemy wizję transportu nowoczesnego, ekologicznego i uznającego bardzo silnie potrzeby osób wykluczonych przekonuje prof. Choromański. Nowe trendy pokazują, że transport przyszłości nie może bagatelizować komfortu i potrzeb całego społeczeństwa. Koncepcja transportu napowietrznego o charakterze indywidualnym i masowym (PRT) Unikatowa woda. Budowę innowacyjnego obiektu miasto Jelenia Góra planowało już kilkanaście lat temu. Szereg działań, dzięki którym dziś mówimy o finalnym etapie realizacji projektu, rozpoczęło się od pozyskania funduszy na pogłębienie otworu termalnego. Udokumentowano wówczas większe zasoby wód termalnych i decyzją Ministerstwa Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa część z nich została przeznaczona dla miejskiego centrum sportowo-rekreacyjnego wyjaśnia Teresa Sierpińska, koordynatorka projektu. Wnioskodawcy projektu Termy Cieplickie Dolnośląskie Centrum Rekreacji Wodnej w Jeleniej Górze otrzymali dofinansowanie o wartości ponad 14 mln zł ze środków UE w ramach działania 6.4 Inwestycje w produkty turystyczne o znaczeniu ponadregionalnym. Wprawdzie w kraju i za granicą funkcjonują podobne centra, ale woda, która zostanie wykorzystana w tym obiekcie, jest jedyna w swoim rodzaju. Na terenie Kotliny Jeleniogórskiej występują najgorętsze w Polsce źródła termalne o temperaturze sięgającej 87 C. Słabo zmineralizowane, fluorkowokrzemowe posiadają wiele leczniczych właściwości. W dolnośląskim centrum znajdą się baseny rekreacyjne i termalne, zjeżdżalnie, zespół odnowy biologicznej obejmujący: sauny na podczerwień, sauny

14 14 FOT. ARCHIWUM INTERSPORT POLSKA SA Centrum Logistyki Intersport fińskie, bicze wodne, grotę śnieżną, tepidarium, pomieszczenia do masaży i lodową fontannę. Miastu zależało, aby naturalne zasoby udostępnić szerszej grupie ludzi, niekoniecznie tylko do celów leczniczych, ale również rekreacyjnych dodaje Teresa Sierpińska. Dlatego obiekt został zaprojektowany z myślą o potrzebach osób z problemami ruchowymi. W ramach projektu wydzielone zostaną odpowiednie miejsca parkingowe, węzły sanitarno-higieniczne i zespół szatniowo-natryskowy. Do dyspozycji będzie również automatyczna bramka wejściowa uruchamiana przez obsługę kasy, a przy basenie pływackim zaprojektowano specjalistyczny podnośnik. Ukończenie budowy zaplanowano na koniec 2011 r. Kompleks będzie graniczyć z zabytkowym Parkiem Zdrojowym, a jego budowa dodatkowo przyczyni się do rewitalizacji terenów zdegradowanych przez przemysł. Projektodawcy liczą na to, że nowy produkt turystyczny przyciągnie turystów nie tylko z najbliższych regionów, ale z kraju i zagranicy, przede wszystkim tych, którzy do tej pory mieli ograniczone możliwości rekreacji w tym zakresie, z uwagi na problemy ruchowe. Logistyka prorodzinna. Intersport Polska SA, spółka zajmująca się na co dzień sprzedażą profesjonalnych artykułów sportowych, wypracowała strategię zrównoważonego rozwoju, wpisującą się w założenia polityki równych szans. Strategia określa wzajemne stosunki pomiędzy przedsiębiorstwem, potrzebami klientów, pracowników i otaczającego ich środowiska naturalnego. Oprócz realizacji stricte biznesowych przedsięwzięć Intersport prowadzi aktywny dialog społeczny na poziomie lokalnym. Misją firmy jest popularyzacja rodzinnej aktywności fizycznej, dlatego zatrudnia ludzi z pasją, specjalistów w różnych dziedzinach sportu. W ramach projektu Wdrożenie innowacyjnej technologii EPC/RFID w Logistycznym Centrum Nowej Generacji, dzięki dofinansowaniu unijnemu sięgającemu niemal 8 mln zł, zostało wybudowane nowoczesne centrum, w którym w innowacyjny sposób zarządza się magazynowanym asortymentem.»dzięki realizowanym innowacyjnym projektom być może w przyszłości nie będziemy musieli mówić o konieczności wyrównywania szans

15 15»Innowacyjne rozwiązania mogą wynikać ze zmiany sposobu patrzenia na otaczającą nas rzeczywistość Projekt uzyskał dofinansowanie w ramach działania 4.4 Nowe inwestycje o wysokim potencjale innowacyjnym i co ważne jest zgodny z wdrażaną strategią. Firma zdecydowała się wyjść poza oczekiwane minimum i podjęła się realizacji szeregu zobowiązań etycznych, społecznych i proekologicznych. Inwestycja ma pozytywny wpływ na środowisko naturalne, m.in. poprzez wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, zmniejszenie emisji spalin, zużycia opakowań kartonowych i folii oraz zoptymalizowanie zużycia energii. Innowacyjne rozwiązania umożliwiają pracę na stanowiskach wcześniej zarezerwowanych tylko dla mężczyzn. Budynek zaplanowany został bez barier dla osób z upośledzeniem ruchowym. A projekt zautomatyzowanego magazynu przyczynia się do eliminacji dysproporcji płci na rynku pracy. Pozwala bowiem na podjęcie pracy bez względu na płeć czy niepełnosprawność i przyznawanie równego wynagrodzenia za taką samą pracę. Spory udział procentowy w zatrudnieniu przy pracach magazynowych mają teraz kobiety tłumaczy Piotr Mierzwa, dyrektor ds. rozwoju spółki. Strategia wpływa też pozytywnie na politykę prorodzinną. Na większości stanowisk funkcjonuje elastyczny czas pracy, co stanowi ułatwienie szczególnie dla kobiet wracających do pracy po urlopach macierzyńskich, karmiących piersią. Projekt szafki dla osób z ograniczeniem ruchowym nas do nadmiernej gimnastyki. Szczególnie, jeśli takiej gimnastyki nie możemy wykonywać mówi Piotr Zoń, prezes firmy Car Technology Production. Konstrukcja ma być oparta na systemie ruchomych modułów. To, co powoduje ruch, jest niewidoczne, widać tylko efekt pracy mechanizmu powiązanego z elektroniką. Układ poszczególnych elementów pozwala na przybliżenie dowolnego modułu, eliminując jednocześnie potrzebę sięgania do wyżej lub niżej położonych przestrzeni. Mebel zachowuje się tak, jak od niego oczekujemy. Jedynym zadaniem osoby korzystającej z szafki jest naciśnięcie odpowiedniego guzika. To rozwiązanie unikalne w skali światowej wyjaśnia Piotr Zoń. Szafka to nie tylko pionierskie rozwiązania techniczne, ale również najnowsze trendy światowego designu. O jej wygląd zadbał czołowy polski projektant Michał Kracik. Twórcy zapewniają, że to dopiero początek rewolucji w przemyśle meblowym. Poszli już bowiem krok dalej i pracują nad całą rodziną mebli mobile. Agnieszka Pietkiewicz Odwrócone myślenie. W myśleniu innowacyjnym równie istotne, jak systemy wspomagające ruch lub plany nowych sposobów przemieszczania się, są przedmioty otaczające nas na co dzień. Dla osób z problemami ruchowymi szczególnie uciążliwe mogą być przeszkody we własnym domu. Wystarczy wyobrazić sobie osobę na wózku, która próbuje wyciągnąć coś z szafy. Poziom takich komplikacji można jednak znacznie zredukować. Innowacyjne rozwiązania mogą wynikać ze zmiany sposobu patrzenia na otaczającą nas rzeczywistość. Nowe podejście do projektowania zaproponowała firma Car Technology Production Sp. z o.o. Projekt Opracowanie wzoru użytkowego szafy dla osób z ograniczeniem ruchowym otrzymał dofinansowanie w wysokości 1,25 mln zł ze środków UE, w ramach działania 4.2 Stymulowanie działalności B+R przedsiębiorstw oraz wsparcie w zakresie wzornictwa przemysłowego. Szafka zwana w procesie tworzenia mobile jest efektem odwrócenia powszechnego myślenia, że to człowiek musi się nagiąć do stojącego mebla, by móc z niego skorzystać. A przecież to meble są tworzone po to, by służyć naszemu komfortowi, a nie zmuszać FOT. MICHAŁ KRACIK

16 16 Czy Program Innowacyjna Gospodarka może mieć coś wspólnego z zaspokajaniem potrzeb społecznych? Jak najbardziej. Przykładem jest portal Qlturka.pl, opiniotwórcze medium dla dzieci i młodzieży, działające dzięki wsparciu z działania 8.1 Wspieranie działalności gospodarczej w dziedzinie gospodarki elektronicznej PO IG. Pieniądze z PO IG w wysokości 265 tys. zł (z czego 225 tys. pochodzi z budżetu UE) zapewniły m.in. pokrycie kosztów opracowania graficznego i budowy mechanizmu portalu. Dofinansowaniu Qlturka zawdzięcza też rozmach i możliwość promowania się na szeroką skalę. cybermisja Przez wiele lat zajmowałam się recenzowaniem i tłumaczeniem książek dla dzieci. W pewnym momencie doszłam do wniosku, że najwyższy czas zająć się bardziej kompleksowo kulturą dla najmłodszych mówi Ewa Świerżewska, twórczyni Qlturki. Pomysł powstał już kilka lat wcześniej, ale nie było szans na sfinansowanie pełnej koncepcji. Dopiero Program Innowacyjna Gospodarka umożliwił realizację projektu Portal edukacyjno-społecznościowy Qlturka.pl, pierwszy etap budowy agencji promocyjno-wydawniczej działającej w obszarze kultury dla dzieci. Prace nad serwisem rozpoczęły się 1 października 2008 r., w pierwszym dniu realizacji projektu. Musiałam działać zgodnie z planem zakreślonym we wniosku. Od tego momentu rozpoczął się dla mnie niezwykle intensywny okres życia, wypełniony ciężką, całodzienną pracą mówi Świerżewska. Ale dzięki uporowi i determinacji już 6 grudnia 2008 r., po niespełna dwóch miesiącach, strona ruszyła.»prawdziwym wsparciem jest grupa wolontariuszy, a wśród nich blogerki, mamy na urlopach macierzyńskich i wychowawczych oraz jeden tatuś FOT. FRANEK MAZUR 120 tys. czytelników. W ciągu dwóch lat działalności portal zgromadził w swych zasobach ponad 7,5 tys. artykułów, recenzji książek, płyt, opisów sztuk teatralnych, filmów oraz wystaw plastycznych. Można się tu zapoznać z utworami wybitnych poetów i pisarzy lub najwybitniejszymi dziełami malarstwa. Najmłodszym dedykowany jest Kulturalny Plac Zabaw wirtualny skarbiec dziecięcej rozrywki, gwarantujący, że dziecko, które tu trafi, na pewno wykorzysta czas w najlepszy możliwy sposób. Rozrywkę zapewniają gry, kolorowanki, wirtualne puzzle i układanki. Rygory, które pomysłodawczyni portalu sama sobie narzuciła podczas pisania wniosku o dofinansowanie, zmobilizowały ją do walki o jak najlepsze wyniki oglądalności. Celem było 80 tys. tzw. unikalnych użytkowników. Udało się nam ten cel zrealizować w zamierzonym czasie z nawiązką mówi. Już w czerwcu 2010 r. Qlturka mogła się pochwalić 430 tys. odsłon w miesiącu, 120 tys. użytkowników oraz newsletterem, który co tydzień dociera już do ok. 12 tys. prenumeratorów. Od kuchni. Aż trudno uwierzyć, że cała redakcja portalu to właścicielka i redaktorka na etacie. Duchowym wsparciem na każdym etapie jest mąż: pomagał przygotować wniosek, wspiera koncepcyjnie. Współpracujemy z autorami zewnętrznymi, którzy od czasu do czasu tworzą dla nas teksty na zamówienie. Zamawiamy też specjalnie pisane opowiadania i powieści w odcinkach u profesjonalnych pisarek i ilustratorek. Dopiero ostatnio dołączyła kolejna stała współpracownica mówi redaktor naczelna Qlturki. Prawdziwym wsparciem jest grupa wolontariuszy. Są wśród nich blogerki, mamy na urlopach macierzyńskich i wychowawczych oraz jeden tatuś. Zależy im na pisaniu, na aktywności, dlatego też za swą pracę nie oczekują honorariów cieszą się z książek i biletów na aktualne wydarzenia, nad którymi portal obejmuje patronaty medialne. Dla części z nich wystarczającą zapłatą jest możliwość zaistnienia, gdyż pisanie jest pasją i wewnętrzną potrzebą. Portal jest tylko pierwszym etapem budowy agencji promocyjno-wydawniczej działającej w obszarze kultury dla dzieci traktowanej dotychczas po macoszemu przez media. Qlturka pokazała duże zapotrzebowanie na wysokiej jakości informację z tej dziedziny, stanowiącej przeciwwagę dla świata spod znaku Barbie. W planach jest uruchomienie możliwości zakupu wybranych produktów, a także akcje społeczne, mające promować udział w kulturze dzieci z różnych środowisk (przeciwdziałając wykluczeniu społecznemu). W naszej działalności, prócz biznesu, który oczywiście jest bardzo ważny, dużą rolę odgrywa realizacja misji podkreśla Ewa Świerżewska. Jerzy Gontarz Joanna Pieńczykowska

17 17 sprawdź, jaki jesteś» Jak zrodził się pomysł na Stworzenie internetowego portalu e-doradztwa zawodowego? Rafał Żmuda, właściciel firmy HR System w Rzeszowie: Od lat prowadzę szkolenia, w których często poradnictwo zawodowe wykorzystywane jest jako jedna z form wsparcia uczestników. Zaobserwowałem, że spotkanie z doradcą zawodowym stanowi problem, ponieważ wymaga poświęcenia kilku czy kilkunastu godzin na wypełnianie kwestionariuszy i omówienie ich wyników. Pomyślałem, że można poprawić efektywność tej formy pomocy. Tak zrodził się pomysł na opracowanie e-usługi portalu świadczącego doradztwo zawodowe.» Do kogo jest skierowany? Z portalu mogą korzystać urzędy pracy, szkoły i instytucje szkoleniowe, realizujące projekty finansowane ze środków UE, ale również osoby prywatne bezrobotni, młodzież planująca karierę czy pracujący, którzy rozważają zmianę zawodu. Użytkownik wchodzi na portal, wykupuje usługę, korzysta z testu i otrzymuje informację zwrotną. Wynik jest obiektywną charakterystyką badanej cechy, np. motywacji. Chodzi o to, by uświadomić odbiorcy jakie ma braki i nad czym powinien popracować. Co ważne, motywujemy do pracy nad sobą i pokazujemy możliwości dalszego rozwoju. Od użytkownika zależy, jak wykorzysta wynik testu czy sam będzie się doskonalić, czy skorzysta z pomocy doradcy zawodowego.» Powiedział pan, że trzeba wykupić usługę. To nie jest bezpłatny portal? Użytkownik indywidualny może każdy test wypełnić za darmo. Dopiero jego wyniki są płatne. Musimy zapewnić trwałość projektu i jego rozwój, dlatego opieramy się na systemie abonamentowym, opłatach za korzystanie z udostępnionych narzędzi testów zawodowych. W przypadku instytucji usługa polega na wykupieniu konta i wyborze testów, które będą wykorzystywane w danym projekcie. Dodatkowo trzeba określić liczbę klientów, aby każdy otrzymał swój login i kod dostępu do portalu. Dany uczestnik nie płaci już za usługę, ponieważ wykupiła ją instytucja. Ta z kolei ma zapewniony podgląd, czy osoba wykonała testy, kiedy i z jakim rezultatem. Dane te, zabezpieczone hasłem i loginem, są w pełni chronione przed osobami postronnymi.» Jakie testy w ramach e-doradztwa Państwo oferują? Oferujemy testy najczęściej używane przez doradców zawodowych, ale przygotowane specjalnie na potrzeby naszego portalu. Mamy siedem kwestionariuszy, m.in. test obszarów i kompetencji zawodowych, KluczDoKariery.pl to profesjonalny portal e-doradztwa zawodowego, który uzyskał dofinansowanie z działania 8.1 Wspieranie działalności gospodarczej w dziedzinie gospodarki elektronicznej PO IG. Wypełnienie udostępnionych na stronie kwestionariuszy pomaga określić predyspozycje zawodowe oraz atuty i słabe strony osoby planującej swoją karierę. kwestionariusz technik poszukiwania pracy, umiejętności interpersonalnych, radzenia sobie ze stresem i przedsiębiorczości. Choć portal ruszył niedawno, umieściliśmy już na nim lubiany przez internautów test IQ oraz kwestionariusz ról zespołowych, określający, kim jesteśmy w grupie. Dołożyliśmy też bazę CV i listów motywacyjnych, a w planach mamy dodanie kolejnej e-usługi związanej z planowaniem kariery.» Portal powstał dzięki dotacji z PO IG. Co w nim jest innowacyjne? Innowacyjna jest sama metoda realizacji tej formy wsparcia. Testy są wprawdzie dostępne w sieci, ale nie ma rozbudowanego zestawu kwestionariuszy, który byłby stricte ukierunkowany na poradnictwo zawodowe. Nie ma też serwisu udostępniającego e-usługę dla instytucji i zapewniającego możliwość edycji danych oraz ich archiwizacji. Drugi atut to powiązanie testu preferencji zawodowych z kierunkami edukacji i bazą uczelni. Pierwsi w Polsce oferujemy usługę, dzięki której osoba planująca studia może wypełnić kwestionariusz, uzyskać preferencje zawodowe i sprawdzić, w jakich zawodach może się odnaleźć. Kliknięcie otwiera bazę uczelni z całego kraju, które prowadzą poszukiwany kierunek. Osoby bezrobotne, a nawet te w wieku 50+ również mogą dzięki naszym testom sprawdzić, jakie mają predyspozycje. Czasem warto, pomimo lat pracy w danym zawodzie, zainwestować w szkolenie, zdobyć nowe umiejętności czy przekwalifikować się, aby odnieść sukces na rynku pracy. Rozmawiała Barbara Kozłowska FOT. KRZYSZTOF KOCH

18 18 Tworzony przez Edu&More Sp. z o.o. serwis internetowy do nauki języka polskiego dla obcokrajowców to przedsięwzięcie pod paroma względami wyjątkowe. W przyszłości może się stać platformą służącą wyrównywaniu szans na rynku pracy dla osób, które chciałyby pracować lub studiować w Polsce, lecz nie znają języka. polski online dla cudzoziemców Założycielki firmy znają się od dawna. I choć ich drogi na kilkanaście lat się rozeszły, to połączyła je ponownie wspólna praca. Okazało się, że mimo zupełnie innych ścieżek kariery zawodowej, obie zajmowały się podobną tematyką. Dorota Gruza (prezes firmy) pracowała na etacie w firmie szkoleniowej jako koordynator i kierownik szeregu projektów, zaś Agnieszka Pabiańczyk (wiceprezes) była dziennikarką, pisała książki do nauki języka polskiego dla obcokrajowców i sama prowadziła tego typu lekcje. Wakacyjny pomysł. Koncepcja stworzenia serwisu e-learningowego powstała w wakacje 2009 r. Szansą było pojawienie się możliwości uzyskania dofinansowania na tego typu przedsięwzięcia z działania 8.1 Wspieranie działalności gospodarczej w dziedzinie gospodarki elektronicznej PO IG. Snułyśmy wizję nowoczesnego i przyjaznego użytkownikom portalu do nauki polskiego jako języka obcego. Zaczęłyśmy rozpisywać pomysły, szukać innowacyjnych rozwiązań wyjaśnia Dorota Gruza. Aby wakacyjne fantazje przeobraziły się w projekt, potrzeba było kilku miesięcy wysiłku koncepcyjnego oraz załatwiania formalności. W efekcie uzyskano dofinansowanie w wysokości 600 tys. zł (z czego ponad 509 tys. pochodzi z UE) na Stworzenie innowacyjnego internetowego serwisu e-learningowego oferującego kursy języka polskiego dla cudzoziemców. Realizację projektu rozpoczęto w czerwcu zeszłego roku. Portal ma wyróżniać na rynku innowacyjność pod względem funkcjonalności oraz zawartości. Ma być też łatwy w obsłudze, atrakcyjny graficznie i różnorodny. Jego autorki szczególną uwagę przykładają do zachęcającej formy. Stąd dużo większe niż przeciętnie zróżnicowanie ćwiczeń, profesjonalny lektor, tłumaczenie treści. E-learning ma to do siebie, że nie ma kontaktu z nauczycielem. Chcemy więc stworzyć instrumenty, które naukę będą ułatwiały, zachęcały do niej tłumaczy Agnieszka Pabiańczyk. Istotną rolę odgrywać ma stworzenie możliwości kontaktów oraz wymiany doświadczeń pomiędzy osobami korzystającymi z serwisu. Na zawartość platformy, poza samymi lekcjami, będą się składać artykuły o Polsce. Jego twórczyniom zależy na nawiązaniu współpracy z innymi projektami internetowymi poczynając od projektów skierowanych do turystów, poprzez serwisy informacyjne, aż po portale tematyczne. Korzyść byłaby dla obu stron dla serwisu wzbogacenie, uczynienie go ciekawszym, a dla innych firm szansa na dotarcie z informacją do cennej grupy odbiorców. Dorota Gruza (z lewej) i Agnieszka Pabiańczyk»Istotną rolę ma odgrywać stworzenie możliwości kontaktów oraz wymiany doświadczeń pomiędzy osobami korzystającymi z serwisu Chętnych nie zabraknie. Popyt na tego typu usługi powinien się znaleźć. Według danych Urzędu do spraw Cudzoziemców na 31 grudnia 2010 r., liczba obcokrajowców przebywających w Polsce legalnie wynosi ponad 97 tys. Wśród nich są osoby studiujące (kilkanaście tysięcy) oraz pracownicy międzynarodowych koncernów i osoby im towarzyszące. Kolejną grupą odbiorców mogą być osoby polskiego pochodzenia, mieszkające za granicą lub mające z różnych powodów sentyment do Polski. Spora część będzie pochodzić z krajów od Polski bogatszych. Pojawia się więc pytanie, na ile tego typu oferta może trafiać do grup biedniejszych. Oczywiście myślimy o uchodźcach oraz osobach mieszkających za naszą wschodnią granicą, które mają polskie korzenie lub chcą się uczyć języka polskiego z innych powodów. Do nich również będziemy starały się dotrzeć mówi Dorota Gruza. Ponieważ często są to osoby gorzej sytuowane, a projekt z założenia jest komercyjny, być może wyjściem będzie poszukanie na ten cel dodatkowego finansowania. To jednak zamierzenia, o których można pomyśleć dopiero wtedy, gdy portal będzie działał. W najbliższych planach jest uruchomienie dwóch kursów dla początkujących oraz tzw. lekcji bonusowych. Potem będą stopniowo dochodziły kolejne. Do października projekt zostanie zakończony serwis ma osiągnąć pełną funkcjonalność i oferować wszystkie planowane poziomy. Krzysztof Orłowski FOT. FRANEK MAZUR

19 19 Wykluczeniu cyfrowemu na swoim terenie postanowiły przeciwdziałać władze samorządowe położonej na Dolnym Śląsku gminy Przemków. Uznaliśmy, że dostęp do internetu jest obecnie czymś tak naturalnym, że jego brak ogranicza codzienne funkcjonowanie oraz możliwości rozwoju. Dlatego od 2009 r. realizujemy projekt Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu einclusion w gminie Przemków, współfinansowany z PO IG w ramach działania 8.3 Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu einclusion mówi Magdalena Owczarek, koordynator projektu. tak zaplanować szkolenia, żeby nie kolidowały one z pracą ani zajęciami szkolnymi uczestników. Brały w nich bowiem udział także dzieci powyżej 10 lat. Zadbaliśmy też o odpowiednie warunki dla osób niepełnosprawnych. Uczestnicy kursu otrzymali materiały pomocnicze w postaci zestawu podręczników, zeszytów, długopisów oraz pamięci USB opowiada Magdalena Owczarek. Gmina zatrudniła specjalistę do spraw szkoleń i serwisu sprzętu komputerowego. Powstała również strona internetowa spełniająca kryteria platformy e-learningowej, aby beneficjenci mogli wykluczenie cyfrowe Pozyskiwanie wykluczone unijnych dotacji kojarzy się najczęściej z przedsięwzięciami, których efekty są namacalne i łatwe do obserwacji. Okazuje się jednak, że z pomocą unijnych środków warto też urzeczywistniać projekty związane z wyrównywaniem szans społecznych w dostępie do innowacji technicznych. Bez barier. Głównym celem projektu jest zniesienie barier wynikających z braku umiejętności technicznych oraz zniwelowanie różnic w dostępie do urządzeń informatycznych. W gminie przeprowadzone zostały przetargi na świadczenie usług dostępu do internetu oraz dostawę 100 komputerów, które zainstalowano w domach beneficjentów. Weryfikację beneficjentów przeprowadziliśmy, współpracując m.in. z Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Przemkowie. Osoby zainteresowane udziałem w przedsięwzięciu musiały wypełnić ankietę oraz spełniać określone warunki, np. dochód na osobę w rodzinie nie mógł przekraczać 504 zł. Do udziału w projekcie zaproszono 100 gospodarstw domowych z całej gminy, w tym 64 rodziny o trudnej sytuacji materialnej, 25 rodzin, w których są osoby niepełnosprawne, oraz 11 otrzymujących zasiłki rodzinne wyjaśnia Owczarek. Wszyscy otrzymali komputery stacjonarne wraz z gwarancją bezpłatnego dostępu do internetu przez 8 lat, czyli do 2018 r. Przez pierwsze trzy lata realizacji projektu jest on dofinansowywany ze środków unijnych, a przez kolejne pięć lat do kontynuowania projektu została zobowiązana gmina Przemków dodaje koordynator. Wyposażeni w wiedzę. Zapewnienie odpowiedniego sprzętu oraz cyfrowych łączy to jednak zaledwie połowa przedsięwzięcia. Aby uczestnicy projektu mogli w pełni wykorzystywać możliwości poruszania się w wirtualnej przestrzeni, zorganizowano dla nich kompleksowy system szkoleń. W obowiązkowych zajęciach wzięło udział 200 osób, które uczyły się zarówno obsługi komputera, jak i korzystania z internetu. Kurs (25 godzin zajęć) obejmował m.in. zagadnienia dotyczące zakładania konta pocztowego, używania wyszukiwarek, zasad bankowości internetowej, szukania pracy przez internet oraz korzystania z internetowych kursów. Staraliśmy się się komunikować z urzędem, korzystać z materiałów dydaktycznych, a w razie potrzeby uzyskać pomoc techniczną. 8.3 strzał w dziesiątkę. Spore zainteresowanie mieszkańców gminy udziałem w projekcie potwierdziło przekonanie władz samorządowych Przemkowa, że przystąpienie do realizacji przedsięwzięcia z działania 8.3 było wyjątkowo udanym pomysłem. Całkowita wartość projektu wynosi 953 tys. zł. Kwota dofinansowania to 768 tys. zł, z czego 652 tys. zł pochodzi z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Realizacja projektu nie przekłada się wyłącznie na korzyści materialne. Te, których nie da się zapisać w cyfrach, są ogromne. Z komputerów oraz internetu zadowolone są oczywiście dzieci, które mogą bardziej efektywnie przygotowywać się do zajęć szkolnych. Ze sprzętu korzystają także osoby dorosłe oraz niepełnosprawni. Jednym z beneficjentów jest pan na wózku inwalidzkim, który może obecnie pracować w domu podsumowuje Magdalena Owczarek. Gmina Przemków przygotowuje się do realizacji drugiego, identycznego projektu, który ma objąć pomocą cyfrową kolejnych 30 gospodarstw domowych oraz 11 placówek podlegających gminie szkół i wiejskich świetlic. Iwona Połoz»Aby uczestnicy projektu mogli w pełni wykorzystywać możliwości poruszania się w wirtualnej przestrzeni, zorganizowano dla nich kompleksowy system szkoleń

20 20 internet dla każdego Społeczność gminy Baranów Sandomierski już nie wyobraża sobie życia bez internetu. Determinacja władz samorządowych i ludzi, którzy nie boją się wyzwań, sprawiła, że z Gminnej Sieci Komputerowej (GSK) może korzystać bezpłatnie przeszło 90% mieszkańców.»w ramach projektu przeszkolono 200 osób, bowiem taka wiedza zwiększa szanse na rynku pracy i zapobiega wykluczeniu cyfrowemu FOT. ARCHIWUM GMINY BARANÓW SANDOMIERSKI» Dlaczego władze gminy zdecydowały się zainwestować w informatyzację? Mieszkańcy z pewnością mają wiele innych potrzeb, które należałoby zaspokoić. Tomasz Pruś, informatyk w Urzędzie Miasta i Gminy (UMiG) Baranów Sandomierski, pomysłodawca i koordynator projektu: Właśnie ta wielość potrzeb pokazuje, jak bardzo mieszkańcy są narażeni na wykluczenie cyfrowe. Wielu z nich nie stać ani na komputer, ani na internet. Baranów Sandomierski to licząca ponad 12 tys. osób miejsko-wiejska gmina, gdzie bezrobocie przekracza 13%. To nie są tereny przemysłowe, a drobna przedsiębiorczość lokuje się w większych miastach, takich jak Tarnobrzeg czy Nowa Dęba. Dodatkowym problemem jest niskie wykształcenie, które nie sprzyja poszukiwaniu pracy czy tworzeniu własnych firm. W dostępie do internetu władze gminy widzą więc szansę na rozwój. Aby poprawić sytuację, została opracowana Strategia informatyzacji i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Baranowie Sandomierskim na lata Jej założeniem jest poprawa dostępności do sieci oraz podnoszenie wiedzy i umiejętności w tym zakresie. Pierwsze działania podjęliśmy już w 2005 r. W kolejnych latach, dzięki grantowi z Fundacji Wspomagania Wsi, pilotażowo zamontowaliśmy nadajniki HOT- SPOT bezprzewodowy internet na terenie trzech miejscowości. Jednak wciąż wielu mieszkańców było poza zasięgiem sieci, a jej stworzenie przerastało możliwości finansowe samorządu. I wtedy pojawiła się szansa na zdobycie środków z PO IG, z działania 8.3. Tak powstał projekt Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu mieszkańców gminy Baranów Sandomierski szansą na rozwój. Wniosek został dobrze oceniony, otrzymaliśmy 560 tys. zł dotacji (w tym ponad 481 tys. zł dofinansowania z UE), a gmina dołożyła kolejne 100 tys. zł. Realizacja projektu ruszyła w czerwcu 2009 r. i do kwietnia 2012 r. mamy unijne pieniądze na utrzymanie GSK.» Wiele osób nie dąży do tego, by mieć dostęp do sieci, ponieważ nie potrafi korzystać z nowoczesnych technologii. Czy podniesienie poziomu wiedzy i umiejętności mieszkańców to także jeden z głównych celów projektu? Najpierw została zbudowana GSK. Zamontowano 35 nadajników do świadczenia usług dostępu do internetu oraz 200 urządzeń do odbioru sygnału. Problemem okazało się mocne zadrzewienie naszej gminy. Trudno było tak zamontować nadajnik, aby sygnał docierał do wszystkich chętnych. Musieliśmy skorzystać z wież i remiz strażackich oraz kominów domów prywatnych. Wydzierżawiliśmy maszt od Polkomtelu, a kolejne dwa kupiliśmy od Telekomunikacji Polskiej, by tam zawiesić anteny. Edukacja to kolejny, nie mniej ważny etap. Taka wiedza zwiększa szanse na rynku pracy i zapobiega wykluczeniu cyfrowemu, dlatego w ramach projektu przeszkolono 200 osób. Każdy uczestnik odbył 15-godzinny kurs obejmujący podstawy korzystania ze sprzętu komputerowego i sieci. Naukę rozpoczynaliśmy od włączenia komputera, instruktażu obsługi Worda, Excela, tworzenia konta bankowego. Wśród uczestników byli również emeryci. Dorosłych chcieliśmy również nauczyć, jak zabezpieczać komputer, by dzieci nie miały dostępu do treści szkodliwych. I wreszcie trzeci element projektu do 60 przeszkolonych osób trafił bezpłatnie sprzęt komputerowy, każdy o wartości 3 tys. zł. Otrzymali go najubożsi mieszkańcy gminy. Preferowane były rodziny wielodzietne, w których są uczniowie, bo to im komputery są najbardziej potrzebne. Jeżeli dziecko w domu ma dobry sprzęt i dostęp do określonych programów, nabiera sprawności i potrafi w pełni wykorzystać ich możliwości.» Co było największym problemem w realizacji projektu? Było nam ciężko, gdy jechaliśmy do jakiejś rodziny, i okazywało się, że z powodów technicznych nie można zamontować nadajnika. Dlatego wciąż rozwijany jest gminny program wspierania informatyzacji, w ramach którego uruchamiamy kolejne HOT-SPOTY. Może z nich korzystać każdy mieszkaniec, bowiem internet jest darmowy. Moim marzeniem jest doprowadzenie do każdego domu sieci światłowodowej. Przygotowaliśmy koncepcję techniczną i szukamy pieniędzy na jej realizację, bo koszt wynosi około 4 mln zł. Barbara Kozłowska