WYKORZYSTANIE LCMS MOODLE JAKO SYSTEMU WSPOMAGANIA NAUCZANIA NA ODLEGŁOŚĆ

Transkrypt

1 WYKORZYSTANIE LCMS MOODLE JAKO SYSTEMU WSPOMAGANIA NAUCZANIA NA ODLEGŁOŚĆ

2 Uniwersytet Śląski WYKORZYSTANIE LCMS MOODLE JAKO SYSTEMU WSPOMAGANIA NAUCZANIA NA ODLEGŁOŚĆ Redakcja Eugenia Smyrnova-Trybulska Sebastian Stach Autorzy Eugenia Smyrnova-Trybulska Sebastian Stach Adrian Burnus Andrzej Szczurek Katowice 2012

3 Recenzenci Prof. dr hab. inż. Andrzej Dziech Prof. dr hab. inż. Eweryst Tkacz Redakcja i korekta: Katarzyna Solecka Projekt okładki: Ireneusz Olsza Copyright by University of Silesia in Katowice, Poland, 2012 ISBN: Wydawca: Studio-Noa dla Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach Wydziału Etnologii i Nauk o Edukacji

4 Spis treści Część I. TEORETYCZNE I METODYCZNE ASPEKTY NAUCZANIA NA ODLEGŁOŚĆ Rozdział 1. Teoretyczne podstawy kształcenia na odległość Rozdział 2. Rozdział 3. Przygotowanie nauczycieli w zakresie nauczania na odległość Kompetencje nauczyciela w zakresie nauczania na odległość Pedagogiczne i informatyczne aspekty wyboru platformy kształcenia na odległość Analiza systemów wspomagania zdalnego nauczania Open Source Moodle Сlaroline Dokeos System ILIAS System nauczania na odległość. Uwarunkowanie wykorzystania w placówce oświatowej Niektóre aspekty psychologiczno-pedagogiczne nauczania na odległość (na przykładzie systemu Moodle) Koncepcja konstruktywistycznej teorii J.Piageta Teoria connectivismu Niektóre aspekty uwzględnienia Psychologii ograniczenia w e-learningu Niektóre aspekty metodyczne opracowania kursów internetowych (na przykładzie Moodle) Modele i typy nauczania na odległość Szczegółowa struktura kursu na odległość (kursu internetowego) Niektóre aspekty metodyki nauczania przez Internet Niektóre składowe systemu Moodle do tworzenia i przeprowadzenia kursu na odległość Ewaluacja kursu zdalnego I-a propozycja ewaluacji kursu zdalnego II-a propozycja ewaluacji kursu zdalnego

5 3.5. Podstawowe struktury organizacji obcowania w grupie wirtualnej. Psychospołeczne właściwości komunikowania się przez Internet Aspekty pedagogiczne nauczania-uczenia się we współpracy. Metody kooperacyjnego uczenia się O kompetencjach psychologicznopedagogicznych i diagnostycznych tutora Organizacyjne aspekty nauczania na odległość Rozdział 4. Technologie pedagogiczne nauczania na odległość Pojęcie technologii pedagogicznej Technologia pedagogiczna nauczania na odległość na podstawie zastosowania systemu Moodle Technologie poziomowego zróżnicowania zdalnego nauczania z zastosowaniem systemu Moodle Uwzględnienie i zastosowanie w praktyce zasady indywidualnego podejścia w tradycyjnym i zdalnym nauczaniu z zastosowaniem, w szczególności, systemu Moodle Technologia pełnego przyswojenia wiedzy w organizacji zdalnego nauczania Technologia zanurzenia w środowisko przedmiotowe w projektowaniu i organizacji nauczania na odległość Niektóre zasady zorientowanego na osobę (personalistycznego) nauczania Nauczanie we współpracy (kooperacyjnego uczenia się) Technologia projektowania nauczania (metoda projektów) Diagnostyka nauczania. Kontrola w procesie nauczania oraz wymagania co do jej organizacji w szczególności w nauczaniu na odległość Nauczanie przedmiotów przyrodniczomatematycznych (na przykładzie informatyki) z zastosowaniem zdalnych form nauczania. Wybrane aspekty O niektórych metodycznych i informatycznych aspektach nauczania języków obcych w trybie zdalnym O specyfice przedmiotu języki obce O informatycznych i pedagogicznych technologiach zdalnej nauki języków obcych Część II. INSTALACJA MOODLE

6 Rozdział 5. Dostępność Moodle Jak pobrać platformę Moodle? Jak pobrać pakiet XAMPP? Rozdział 6. Wymagania systemu Moodle Kompletne pakiety instalacyjne XAMPP System Moodle Instrukcja instalacji platformy (pakiet XAMPP) Rozdział 7. Instrukcja instalacji Moodle na serwerze zdalnym Zakup serwera Tworzenie bazy danych Konfiguracja klienta ftp Ściągnięcie Moodle Przesyłanie plików na serwer Rozpoczęcie procesu instalacji Przebieg instalacji Rozdział 8. Instrukcja instalacji Moodle w serwisie cba.pl Wejście na stronę Rejestracja w serwisie Aktywacja konta Logowanie Tworzenie bazy danych Ściąganie Moodle Rozpakowanie pliku Ściągnięcie klienta FTP (na przykładzie FileZilla) Kopiowanie plików na serwer przy pomocy klienta FTP Proces instalacji Moodle Część III. TWORZENIE KURSU Rozdział 9. Pierwsze wejście na platformę Uruchomienie Moodle Pakiet XAMPP Serwer Logowanie Rozdział 10. Strona edycji kursu Dodawanie nowego kursu

7 10.2. Opis parametrów strony edycji kursu Rozdział 11. Strona główna kursu Różnica pomiędzy widokiem strony kursu dla studenta i administratora Układ (format) strony głównej Format tematyczny Format tygodniowy Format towarzyski Elementy strony głównej Okno sekcji (tematy/tygodnie) Okno logowania Panel z wyborem roli Przycisk Tryb edycji Blok Administracja Blok Osoby Blok Aktywności Blok Kategorie kursów Blok Najświeższe wiadomości Blok Nadchodzące terminy Blok Co się ostatnio działo? Blok Zalogowani użytkownicy Rozdział 12. Tryb edycji kursu Uruchamianie trybu edycji kursu Narzędzia widoczne w trybie edycji kursu Rozdział 13. Zasoby Rodzaje zasobów Dodawanie zasobów Formularz edycji zasobów Omówienie elementów Zasoby Wstaw etykietę Stwórz stronę tekstową Stwórz stronę HTML Utwórz stronę HTML (WWW) Link do pliku lub strony Wyświetl katalog plików Dodaj pakiet IMS Książka Narzędzia Informatyczne wspomagające tworzenie zasobów w kursie AuthorPOINT Lite Hot Potatoes

8 exelearning XHTML editor WBTExpress Free Moodle Graph Rozdział 14. Składowe Rodzaje składowych i ich dodawanie Ankieta Rodzaje ankiet Strona edycji Podgląd ankiety Charakterystyka ogólna ankiet Prezentacja wyników ankiet Baza danych Strona edycji Podgląd bazy danych Panel główny Czat Strona edycji Strona główna Okna czatu Forum Rodzaje forum Strona edycji Forum Podgląd Forum Dodawanie nowych tematów Odpowiadanie na posty Sposoby wyświetlania postów Głosowanie Strona edycji Strona główna SCORM Strona edycji SCORM Słownik pojęć Strona edycji Podgląd modułu Strona główna Dodawanie wpisów Kopiowanie wpisów ze słownika pomocniczego do słownika głównego Usuwanie wpisów ze słownika głównego Dodawanie kategorii Wiki Strona edycji

9 Strona główna Elementy strony głównej Tworzenie zawartości stron w formacie Wiki Administracja zawartością Dodawanie strony Podgląd Wiki Rozdział 15. Quiz Wprowadzenie Dodawanie quizu Strona edycji quizu Panel zarządzania Informacja Wyniki Podgląd Modyfikuj Punktacja testu Ustalanie punktacji testu Zasada przeliczania sumy punktów za pytania na wynik końcowy quizu Pytania Tworzenie pytań Dodawanie pytań do quizu Zarządzanie pytaniami Eksport pytań Import pytań Opis rodzajów pytań Obliczeniowe Opis Dłuższa odpowiedź Dopasuj odpowiedź Embedded answers (Cloze) Wielokrotny wybór Krótka odpowiedź Numeryczne Losowo wybierane pytania typu Dopasuj odpowiedź Prawda/Fałsz Rozdział 16. Hot Potatoes program do tworzenia testów multimedialnych O programie Zastosowanie w edukacji Pobieranie i instalacja programu

10 16.4. Obsługa programu i tworzenie przykładowych ćwiczeń JQuiz JMatch JCross JMix Dodanie Quizu Hot Potatoes do kursu w systemie Moodle Rozdział 17. Lekcja Wprowadzenie Dodawanie lekcji Strona edycji lekcji Panel zarządzania Podgląd Edytuj Struktura lekcji Liniowa struktura lekcji Rozgałęziona struktura lekcji Lekcja zależna od odpowiedzi Zarządzanie stronami lekcji Elementy tabeli z pytaniami lekcji Widok Rozszerzony Przegląd pytań Wielokrotny wybór Prawda/Fałsz Krótka odpowiedź Numeryczne Dopasuj odpowiedź Esej Strona bez pytania Rozdział 18. Zadania Wprowadzenie Rodzaje zadań Dodawanie zadań Strona edycji zadań Opis zadań Prześlij plik Zawansowane ładowanie plików Zadanie offline Tekst online

11 Rozdział 19. Kwestionariusz Rodzaje pytań Dłuższa wypowiedź (Rysunek 646) Data (Rysunek 647) Etykieta Liczba (Rysunek 648) Lista rozwijana (Rysunek 649) Ocena (w skali 1...5) (Rysunek 650) Część IV. ZARZĄDZANIE KURSEM Rozdział 20. Administracja Tryb edycji kursu Uruchamianie trybu edycji Narzędzia widoczne w trybie edycji Ustawienia kursu Opis parametrów strony edycji kursu Przypisz role Wejście do panelu przypisywania roli Panel przypisywania roli Jak przypisać role? Usuwanie uprawnień Panel nadpisywania uprawnień Strona z uprawnieniami Jak nadpisać uprawnienia? Oceny Wejście Dziennik ocen Wejście Podgląd ocen Wejście Twoje oceny Kategorie i elementy Widok prosty/widok pełny Skale Nazwy stopni Modyfikuj Import Plik CSV Plik XML Eksportuj My preferences Grupy Ręczne tworzenie grup Automatyczne tworzenie grup

12 Dodawanie uczestników do grup Usuwanie uczestników z grup Kasowanie grup Kopia zapasowa Odtwórz Import Reset kursu Raporty Logi Raport aktywności Procent raportu Pytania Baza pytań Pliki Strona główna Tworzenie nowych katalogów Przesyłanie plików Przesuwanie elementów Usuwanie elementów Tworzenie archiwów zip Profil Panel zarządzania Profil Zmiana hasła Wysyłanie wiadomości Modyfikuj profil Posty forum Blog Notatnik Raporty aktywności Role Rozdział 21. Dodawanie modułów Część V. BIBLIOGRAFIA

13 Przedmowa Książka jest przeznaczona dla szerokiego grona czytelników o różnym przygotowaniu informatycznym: nauczycieli, wykładowców, przyszłych pedagogów, instruktorów, tutorów, doktorantów, badaczy, naukowców, metodyków i innych. Wszystkich zainteresowanych wdrażaniem innowacji, a w szczególności e-learningu w procesie dydaktycznym, jak również do własnego doskonalenia i w pracy naukowo-badawczej. Warsztat pracy nauczyciela ciągle się zmienia, wymaga aktualizacji i dostosowania do wymogów społeczeństwa opartego o wiedzę. Właśnie e-learning staje się technologią, formą, metodą najbardziej adekwatną i dostosowaną do wyzwań XXI wieku dzięki globalizacji, giętkości, modułowości, systemowości, zmiany roli nauczyciela, zmiany roli ucznia i innym ważnym cechom, co zostało odzwierciedlone w wielu dokumentach europejskich i krajowych, dotyczących edukacji i rozwoju społeczeństwa. Książka może być pomyślnie wykorzystana jako skrypt i pomoc dydaktyczna w prowadzeniu zajęć z informatyki, technologii informacyjnej, metod komputerowego wspomagania nauczania, teoretycznych i praktycznych aspektów nauczania na odległość, i wielu innych przedmiotów informatycznych oraz interdyscyplinarnych, związanych z implementacją narzędzi informatycznych w proces dydaktyczny i metodyką ich efektywnego wykorzystania. Skrypt z powodzeniem może być wykorzystany przez wszystkich zainteresowanych również do samodzielnej nauki zastosowania jednego z najbardziej popularnych systemów wspomagania nauczania-uczenia się na odległość lub inaczej Learning Content Menagement System (LCMS): Moodle. Większość ćwiczeń i przykładów podanych w książce została opracowana na zasadzie Step-by-Step (Krok-po-Kroku), co powinno ułatwić wzorowanie się i wykonanie podobnych ćwiczeń przez czytelników, użytkowników systemu. Moodle jest systemem dystrybuowanym bezpłatnie, zgodnie z zasadami licencji Open Source. Każdy użytkownik posiada dostęp do kodu źródłowego systemu i może go zmieniać w zależności od swoich celów i potrzeb. Moodle jest z powodzeniem wykorzystywany przez miliony użytkowników z całego świata, zaczynając od 1999 roku. Autorem koncepcji systemu Moodle jest doktor nauk w zakresie pedagogiki Martin Dougiamas z Curtin University Technology w Perth, w Australii. Jego głównym celem było utworzenie systemu, odróżniającego się od innych dostępnych na rynku właśnie takiego, w którym uwzględniono by aspekty pedagogiczne, bazujące na podstawach psychologii poznawczej, a szczególnie jednego z jej nurtów, konstruktywizmu. Obecnie z systemu Moodle korzysta ponad 57 mln. użytkowników z 215 krajów świata. W Polsce system Moodle w charakterze platformy nauczania na odległość stosuje 15

14 się na takich uczelniach i w placówkach oświatowych, jak: Uniwersytet Śląski w Katowicach, w tym Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji ( gdzie pracuję część autorów skryptu; Akademia Ekonomiczna w Katowicach; Politechnika Warszawska (OKNO), Wydział Agroinżynierii Akademii Rolniczej w Krakowie; Centrum Niestacjonarnego Kształcenia Akademii Górniczo-Hutniczej; Centrum Kształcenia Szczecińskiego Instytutu naukowo-technologicznego; College Foreign Languages, Częstochowa; Kolegium nauczycielskie w Bielsku-Białej Ewolucja ; Uniwersytet w Poznaniu; Politechnika Wrocławska - eportal; System niestacjonarnego kształcenia Szkoły Informatyki Akademii Ekonomicznej w Krakowie; UMCS, Instytut Historii i w wielu innych. Niektóre przykłady dobrej praktyki w zakresie wykorzystania systemu LCMS Moodle opisane przez autorów ksiązki w swoich poprzednich publikacjach 1 i innych. Książka zawiera: cztery części, 21 rozdziałów i bibliografię. Część I. TEORETYCZNE I METODYCZNE ASPEKTY NAUCZANIA NA ODLEGŁOŚĆ. Zawiera ważne wskazówki metodyczne odnośnie projektowania i prowadzenia kursów zdalnych; opis kompetencji nauczyciela w zakresie nauczania na odległość; teoretyczno-metodyczne aspekty i praktyczne przykłady implementacji i zastosowania innowacyjnych metod nauczania różnych przedmiotów, w oparciu o wykorzystanie systemu Moodle. Część II. INSTALACJA MOODLE. W tym dziale przybliżono zagadnienia pozwalające prawidłowo zainstalować platformę Moodle na swoim komputerze oraz na ogólno dostępnym serwerze WWW. Czytelnik dowie się tutaj m.in.: skąd ściągnąć platformę, co to jest pakiet XAMPP i jakie są wymagania sprzętowe Moodle. Materiał zawiera szereg opisów i instrukcji, pozwalających na dokładne zapoznanie się z tematyką działu. Część III. TWORZENIE KURSU. W tej części przedstawiono zagadnienia pozwalające na samodzielne stworzenie kursu zdalnego, dostosowanego do własnych potrzeb. Osoba czytająca ten dział zostanie poprowadzona przez kolejne etapy zapoznawania się ze stroną logowania do platformy, stroną główną kursu oraz z opisami składowych i zasobów. Część IV. ZARZĄDZANIE KURSEM. W momencie, kiedy kurs został oddany do ogólnego użytkowania, należy zadbać, aby spełniał on założone dla niego zadanie. Służy do tego Panel administracji. W tym ostatnim dziale przedstawiono szczegółowy opis każdej opcji Panelu administracji. Lektura tej części pozwoli każdemu prowadzącemu sprawnie zarządzać informacjami zawartymi w swoim kursie. Każda część książki ma hierarchiczną, modułową strukturę, a tekst jest wzbogacony w liczne ilustracje (jest ich w książce ponad 800), co podnosi jej przejrzystość i zrozumiałość. Życzymy państwu miłej lektury i pomyślnego zastosowania nabytych umiejętności w pracy i nauce. Autorzy 16