euroinfo Gdañsk nadmorska stolica wolnoœci Zostali my Oficjalnym Przewo nikiem Polskiej Siatkówki! Dlaczego wieje wiatr?

Transkrypt

1 euroinfo Zabierz mnie N do domu! asz magazyn jest dla Ciebie Magazyn pasa erów Nr 2 (2) sierpie 2011 Gdañsk nadmorska stolica wolnoœci Dlaczego wieje wiatr? Zostali my Oficjalnym Przewo nikiem Polskiej Siatkówki! D entelmeni rozmawiaj o golfie

2

3 Witamy na pok³adzie Szanowni Pañstwo, serdecznie witam na pok³adzie samolotu eurolot.com. Miesi¹c doœwiadczeñ w lataniu po kraju na naszych dwóch nowych trasach z Gdañska do Krakowa i Wroc³awia pokaza³, e chc¹ Pañstwo wygodnie i szybko podró owaæ nie tylko do Warszawy czy poza granice naszego kraju, ale tak- e po Polsce. To dla nas wyraÿny sygna³, e powinniœmy rozbudowywaæ ofertê po³¹czeñ pomiêdzy Portami Regionalnymi. Ju wkrótce na naszych stronach internetowych znajd¹ wiêc Pañstwo informacje, dok¹d jeszcze bêdzie mo - na polecieæ samolotami eurolot.com r¹bka tajemnicy uchylamy ju wewn¹trz numeru. Dziœ jednak przede wszystkim dziêkujê za zaufanie, jakim nas Pañstwo obdarzyli. Je eli w okresie niemowlêcym zdarzy³y nam siê drobne niedoci¹gniêcia, bardzo za nie przepraszam i liczê na wyrozumia³oœæ. Zapewniam jednoczeœnie, e ws³uchujemy siê we wszystkie g³osy, które mówi¹ nam, co powinniœmy zmieniæ lub poprawiæ, by Pañstwa podró z nami up³ynê³a jak najmilej. Trzymaj¹ Pañstwo w d³oniach drugi numer naszego magazynu pok³adowego. Jest on bardziej obszerny ni poprzedni, pracujemy te nad wersj¹ angielsk¹ dla naszych zagranicznych Pasa erów. Chêtnie wys³uchamy Pañstwa sugestii, o czym jeszcze chcieliby Pañstwo przeczytaæ w naszym Euroinfo. Ciekawi nas równie, czy nazwa magazynu Euroinfo spodoba³a siê Pañstwu. A mo e powinniœmy poszukaæ innej? Dlatego og³aszamy konkurs na now¹ nazwê szczegó³y poni ej. Tymczasem zachêcam do lektury magazynu, w którym miêdzy innymi dzielimy siê nasz¹ wielk¹ radoœci¹ zostaliœmy oficjalnym PrzewoŸnikiem Polskiej Siatkówki. W numerze piszemy równie o wykwintnej i aromatycznej kuchni krakowskiej. O uroku jednej z pere³ architektonicznych Polski mog¹ Pañstwo przeczytaæ w reporta u z Gdañska. Zachêcamy równie do zapoznania siê z ciekawostkami o powstawaniu najbardziej popularnego zjawiska przyrodniczego, które ci¹gle nas zaskakuje: wiatru. I do odwiedzenia Mostu Brookliñskiego, nie tylko na stronach naszego magazynu. yczê Pañstwu przyjemnej lektury i wielu wspania³ych podró niczych wra eñ. Konkurs! Mariusz D¹browski, Prezes Zarz¹du Zapraszamy do udzia³u w konkursie na now¹ nazwê naszego magazynu pok³adowego. Latamy ju razem od prawie dwóch miesiêcy. Naszym zamys³em by³o, by to Pañstwo nasi Pasa erowie zaproponowali nazwê dla naszego magazynu pok³adowego. Jeœli jednak nazwa Euroinfo podoba siê Pañstwu, równie prosimy o sygna³. Czekamy na Pañstwa propozycje do koñca sierpnia pod adresem: media@eurolot.com Wœród wszystkich nades³anych propozycji rozlosujemy bilet lotniczy na dowolnie wybran¹ trasê obs³ugiwan¹ przez eurolot.com, do wykorzystania do koñca 2011 roku. Euroinfo Magazyn pok³adowy Eurolot SA Wydawca: Eurolot SA ul. 17 Stycznia 39, Warszawa Biuro Zarz¹du: info@eurolot.com.pl tel.: faks: Przygotowanie i produkcja: Agape ul. Lazurowa 183 lok. 3, Warszawa tel./faks: biuro@agape.com.pl, Redakcja zastrzega sobie prawo do skrótu i opracowania redakcyjnego tekstów nades³anych do magazynu Zapraszamy do nadsy³ania opinii, uwag i wskazówek: media@eurolot.com

4 Aktualnoœci 30 czerwca 2011 r., Za³ogi, które nastêpnego dnia wykonywa³y inauguracyjne rejsy przylecia³y do Gdañska dzieñ wczeœniej Pierwszy lot eurolot.com Fot. J. Frankowski Piêkne s³oñce powita³o w czwartkowy wieczór w Gdañsku nasz samolot, który w pi¹tek mia³ rozpocz¹æ regularne rejsy z Gdañska do Krakowa i Wroc³awia. Przylecia³y nim Za³ogi, które nastêpnego dnia mia³y przyjemnoœæ powitaæ Pañstwa na pok³adzie eurolot.com. Atmosfera pierwszego rejsu by³a zupe³nie inna, ni zwyk³o siê spotykaæ na co dzieñ w liniach lotniczych. Weurolot.com zawsze w szczególny sposób traktujemy na pok³adach dzieci. Mamy dla nich certyfikaty odbycia rejsu na pok³adzie eurolot.com, a jeœli tylko czas po rejsie na to pozwala, nie odmawiamy im zdjêcia z pilotami oczywiœcie w kokpicie. Tym razem jednak mieliœmy chyba najm³odszego w historii lotnictwa stewarda ma- ³y Aleksander, który z pocz¹tku nie dawa³ siê namówiæ na s³odycze, po chwili sam wzi¹³ siê do ich roznoszenia. Oczywiœcie pod opiek¹ szefowej personelu pok³adowego Eurolotu, Joasi Bieliñskiej, która na codzieñ zajmuje siê miêdzy innymi w³aœnie rekrutacj¹ i szkoleniami... W tym czasie Agnieszka Kujawa, która by³a szefow¹ pok³adu w inauguracyjnym rejsie, rozdawa³a Pasa erom upominki, wœród nich oryginaln¹ apaszkê naszych stewardes, a ju po chwili, na yczenie kilku pasa erek, nasze panie przeprowadzi³y szybki kurs wi¹zania tych apaszek. Po wyl¹dowaniu na lotnisku w Krakowie na Pasa erów czekali dziennikarze. Pasa erowie chêtnie dzielili siê wra eniami z rejsu. Szczególnie podkreœlali fakt, e oto w godzinê i dziesiêæ minut (sprzyjaj¹cy wiatr sprawi³, e lecieliœmy znacznie krócej ni zaplanowano) mo na z Gdañska znaleÿæ siê w Krakowie. Jeszcze dobitniej podkreœlali to pasa erowie odlatuj¹cy do Gdañska. Tato ju nied³ugo bêdziemy nad morzem!!! cieszy³y siê dzieci, wchodz¹ce na pok³ad. 3 S, czyli super, super, super. Czysty samolot wyposa ony w wykwalifikowany i przemi³y personel pok³adowy sprawi³, e podczas lotu czu- ³am siê jak w business classie. Na pochwa³ê zas³uguje równie catering, który w swojej ofercie, na szczêœcie, nie serwuje wafelka, tylko prawdziwe œniadanie z deserem. Do tej pory myœla³am, e lubiê lataæ, ale po tym locie uwielbiam lataæ wspomina Karolina NiedŸ- 4 euroinfo

5 Aktualnoœci Kapitan Marek Drapa³a i Pierwszy Oficer Piotr ywina wiecka, specjalista ds. sprzeda y Na uwagê zas³uguj¹ równie przystêpne ceny biletów. Na pewno wrócê. A dla mnie ten rejs by³ prze³omowy, du o podró ujê, ale po raz pierwszy nie mia³am adnych obaw, jakie czêsto mam, lataj¹c samolotem. Nie wiem, czy wynika³o to z atmosfery pierwszego rejsu na zupe³nie nowej trasie Eurolotu, znanego mi przecie z rejsów do Warszawy i kilku stolic europejskich, czy z jakiejœ takiej trudnej do okreœlenia bliskoœci Za³ogi. Widzia- ³am wczeœniej pilota obok samolotu, stewardessy te ka dego z Pasa erów wita³y przed wejœciem. Czu³am siê naprawdê zaopiekowana. Z doœwiadczenia w swojej pracy wiem, jak wa - ne jest, aby klient/pacjent czu³ siê bezpiecznie mówi nam Marzena Biegañska, na co dzieñ lekarz stomatolog z Gdañska. I zgodnie z planem, po godzinie z okien SP EDG podchodz¹cego do l¹dowania na Rêbiechowie mo na by³o zobaczyæ nieco zachmurzon¹ tego dnia panoramê Gdañska, a dalej b³êkit Zatoki. Atmosfera inauguracji utrzymywa- ³a siê przez ca³y weekend. Jeszcze tego samego dnia, po po³udniu, wystartowa³ samolot z Wroc³awia do Gdañska, podobnie jak rejsy do i z Krakowa z kompletem Pasa erów na pok³adzie. Wielu polecia³o na wakacje, ale byli i tacy, którzy wybrali siê tylko na Szybki kurs wi¹zania apaszek......i jego efekt sierpieñ

6 Aktualnoœci weekend. Jak Ma³gorzata Sikorska, która do Gdañska wybra³a siê z mê- em i córk¹. Taki wyjazd samochodem oznacza³by, e wiêcej czasu spêdzilibyœmy w drodze ni nad morzem mówi³a nam po rejsie. A tak by³ czas i na zwiedzanie i na pla ê, choæ s³oñca za wiele tym razem nie by³o. Mo e uda siê nastêpnym razem, w koñcu przy atrakcyjnych cenach lot z mê em i dzieckiem wcale nie jest dro szy ni jazda samochodem, a na pewno o wiele bezpieczniejszy Daria Sikorska cieszy siê z pierwszego w swoim yciu lotu samolotem i znacznie wygodniejszy. Dlatego polecieli z nami tak e moi teœciowie, którzy wraz z wnuczk¹ Dari¹ prze ywali pierwszy lot samolotem. Zreszt¹ w ich wieku podró samochodem nad morze by³aby zbyt mêcz¹ca, co innego samolot. A co o swoim pierwszym locie powiedzia³a ma³a Daria? Kiedy patrzy- ³am przez okno, Jedenastoletnia Tosia 1 lipca na naszym inauguracyjnym rejsie z Gdañska do Krakowa odby³a swój pierwszy w yciu lot samolotem i od razu w czapce kapitana czu³am siê jak ptak, a kiedy znowu zajê³y siê mn¹ przemi³e stewardesy jak gwiazda, o któr¹ wszyscy siê troszcz¹. Ma³y Aleksander w roli stewarda A po rejsie mia³a okazjê zasi¹œæ w fotelu pilota Jedno jest pewne, nie tylko my, w eurolot.com, bêdziemy pamiêtaæ o tym historycznym dla naszej linii dniu 1 lipca 2011 roku. Joanna Bieliñska, szefowa personelu pok³adowego w Eurolocie i stewardesy Monika Wojnowska i Agnieszka Kujawa z wiceprezesem Zarz¹du Bar³omiejem Matusewiczem Fot. J. Fija³kowski 6 euroinfo

7 Nowy siatkarski samolot! Wnaszej flocie debiutuje nowy samolot SP-EDH w barwach Polskiej Siatkówki. Trwaj¹ prace nad przygotowaniem maszyny do siatkarskich lotów. Oczywiœcie bêd¹ nim lataæ nie tylko siatkarki i siatkarze, spotkaj¹ go Pañstwo na regularnych rejsach eurolot.com. Przeleæ siê na Monster Jam! Zapraszamy do skorzystania z naszej specjalnej oferty. ju wkrótce na stronie eurolot.com znajd¹ Pañstwo bilety z Gdañska do Wroc³awia w specjalnej cenie. To doskona³y powód, by 3 wrzeœnia zobaczyæ niecodzienne widowisko pokazy Monster Jam na nowym Stadionie Miejskim we Wroc³awiu. Z eurolot.com udzia³ w motoryzacyjnej uczcie bêdzie prostszy. Monster Trucki s¹ naprawdê monstrualne s¹ wysokie i szerokie na prawie 4 metry, ich ko³a mierz¹ ponad 1,5 metra. Jedno auto wa ny ok. 4,5 tony. Wszystkie ogromne pó³ciê arówki, które odwiedz¹ Polskê, przyje d aj¹ prosto ze Stanów Zjednoczonych. W ubieg³ym roku w Katowicach Monster Jam zobaczy³o na ywo 45 tys. osób! Wiêcej o Monster Jam na: Kampania reklamowa Miêdzymiastowy! Rozpoczêcie lotów regionalnych przez Eurolot wspiera kampania marketingowa, któr¹ prowadzimy bardzo intensywnie w Gdañsku, Wroc³awiu i Krakowie. Na trasach dojazdowych do miast stoj¹ billboardy, s¹ one tak e w centrach miast przy dworcach kolejowych i miejscach szczególnie uczêszczanych przez mieszkañców. W Radiu Wroc³aw, Radiu Eska i miejskim Radiu RAM we Wroc³awiu Na Jarmarku œw. Dominika warto byæ Aktualnoœci Gdañski Jarmark œw. Dominika to najstarsza i najs³ynniejsza impreza kulturalno-handlowa w Polsce. Teraz, dziêki zbli aj¹cej siê du ymi krokami, specjalnej promocji na po- ³¹czenia Eurolotu do Gdañska, mog¹ Pañstwo buszowaæ poœród ponad tysi¹ca straganów handlowych i bawiæ siê przez 23 dni. Kalendarz wydarzeñ obejmuje równie bogaty program kulturalny. Niepowtarzalny klimat od 30 lipca do 21 sierpnia gwarantowany! Szczegó³y promocji znajd¹ Pañstwo na: Nowe po³¹czenia od jesieni Wpi¹tek, 22 lipca, w Rzeszowie, eurolot.com og³osi³ kolejny krok w rozwoju w³asnej siatki po³¹czeñ. Ju w paÿdzierniku samoloty PrzewoŸnika bêd¹ lata³y pomiêdzy Rzeszowem a Wroc³awiem i Szczecinem. Sprzeda biletów rozpocznie siê w sierpniu. Ceny biletów na dotychczasowym atrakcyjnym poziomie, a dok³adny rozk³ad ju wkrótce na pojawi³ siê nasz spot reklamowy, dodatkowo na antenie Radia Wroc³aw i Radia RAM prowadzony jest konkurs, w którym nagrod¹ s¹ bilety na trasie Wroc³aw Gdañsk. Nasza kampania prowadzona jest te na szerok¹ skalê w Internecie. Ci z Pañstwa, którzy pojad¹ g³ówn¹ arteri¹ komunikacyjn¹ pomiêdzy Gdañskiem a Gdyni¹, a raczej postoj¹ w korku na remontowanej al. Niepodleg³oœci g³ównej ulicy ³¹cz¹cej Gdañsk, Gdyniê i Sopot, z pewnoœci¹ dostrzeg¹ wielkoformatow¹ reklamê naszych po³¹czeñ. To Gdañski Port Lotniczy promuje w ten sposób nowe po³¹czenie. Tych, którzy obawiaj¹ siê, czy reklama nie ³amie nowych przepisów zabraniaj¹cych umieszczania ich na budynkach mieszkalnych, uspokajamy nasza siatka po³¹czeñ umieszczona jest na fasadzie hotelu. sierpieñ

8 Aktualnoœci Zostaliœmy Oficjalnym Prze Polskiej Siatkówki! Od 2 lipca eurolot.com jest Oficjalnym PrzewoŸnikiem Polskiej Siatkówki. Jak na liniê lotnicz¹ przysta³o, umowê z Polskim Zwi¹zkiem Pi³ki Siatkowej podpisano na pok³adzie samolotu, odbywaj¹cego specjalny rejs z reprezentacj¹ polskich siatkarzy z Krakowa do Gdañska. Dziêki umowie Polska Siatkówka zyskuje solidnego przewoÿnika, z którym bêdzie mog³a wygodnie i szybko podró- owaæ. Eurolot.com otrzymuje zaœ miêdzy innymi mo liwoœæ promowania swoich po³¹czeñ w trakcie rozgrywanych spotkañ. Mamy te w planach organizowanie rejsów nie tylko dla zawodników, ale te dla kibiców, którym chcemy u³atwiæ dotarcie na mecze polskich dru yn. Eurolot.com przyniós³ naszym siatkarzom szczêœcie po raz pierwszy w hi- Nastroje siatkarzy przed lotem by³y wyœmienite Prezes Eurolot SA Mariusz D¹browski i Wiceprezes PZPS Andrzej Go³aszewski podpisuj¹ umowê o wspó³pracy Na mocy umowy, któr¹ podpisali Andrzej Go³aszewski, Wiceprezes Polskiego Zwi¹zku Pi³ki Siatkowej i Prezes Eurolot SA, Mariusz D¹browski, siatkarki i siatkarze bêd¹ podró owaæ z nami zarówno po kraju, jak i za granicê. W naszej flocie pojawi siê samolot w siatkarskich barwach SP-EDH. Znak Polskiej Siatkówki zdobi równie samolot, na pok³adzie którego podpisywano umowê. Na specjalnym rejsie specjalne by³y stroje stewardes ca³a za³oga dosta³a od siatkarzy oryginalne koszulki reprezentacji Fot. Piotr Sumara, Kalina Borasiñska 8 euroinfo

9 Aktualnoœci woÿnikiem storii stanêli na podium w Fina³ach Ligi Œwiatowej. A decyduj¹ca o zakwalifikowaniu siê do pó³fina³ów pi³ka meczowa w spotkaniu z Argentyn¹, polecia³a na po³owê przeciwników razem z naszym samolotem, który co jakiœ czas przelatywa³ po bandach reklamowych. Wœród, jak zgodnie twierdz¹ siatkarze i dziennikarze, najlepszej publicznoœci na œwiecie ka dego dnia zawodów losowaliœmy bilet na trasie z Gdañska do Wroc³awia, a w podziêkowaniu za wspania³e dopingowanie w meczu pó³fina³owym podwoiliœmy nagrody. Nasze stewardesy Ma³gosia, Lena i Marta Tydzieñ przed Fina³ami Ligi Œwiatowej byliœmy te w katowickim Spodku promuj¹c po³¹czenia z Krakowa Niew¹tpliw¹ ozdob¹ turnieju by³y nasze stewardesy, zachêcaj¹ce do wziêcia udzia³u w konkursie Dyrektor Marketingu Eurolotu, Jacek Balcer, w przerwach wrêcza³ nagrody zwyciêzcom losowania Najlepszemu Atakuj¹cemu Fina³ów Brazylijczykowi Theo Lopes, nagrodê wrêczyli Jan Rek, cz³onek komisji sêdziowskiej FIVB i Prezes Eurolot SA Mariusz D¹browski sierpieñ

10 Pod naszymi skrzyd³ami Paryski salon lotniczy jest jedn¹ z najstarszych tego typu imprez na œwiecie. Jego historia siêga pierwszej dekady XX wieku, kiedy wielkim osi¹gniêciem by³o wzniesienie siê w powietrze na kilka, góra kilkanaœcie minut. Zobaczmy, co dzia³o siê na paryskim lotnisku Le Bourget podczas 49. Miêdzynarodowego Salonu Lotniczego, najwiêkszej na œwiecie imprezy lotniczej. Miêdzynar Lotniczy w nowoœci, nowin Micha³ Petrykowski/eurolot.com, Pawe³ Bondaryk/lotnictwo.net Pierwsze machiny lataj¹ce pojawi³y siê na paryskiej wystawie samochodów w 1908 roku; cieszy³y siê na tyle du ym zainteresowaniem, e ju rok póÿniej w kompleksie wystawowym Grand Palais zorganizowano dedykowan¹ im ekspozycjê w ramach 12. Salonu Samochodowego. Wystawa, któr¹ odwiedzi³a, jak na tamte czasy, astronomiczna grupa stu tysiêcy widzów, przedstawia³a dotychczasowe osi¹gniêcia ludzkoœci w pionierskiej wówczas dziedzinie lotnictwa i, mimo e od pierwszego oficjalnie uznanego lotu samolotu braci Wright up³ynê³o zaledwie szeœæ lat, nie brakowa³o interesuj¹cych eksponatów. Amerykañski legendarny Wright Flyer obecny by³ na wystawie tylko w postaci modelu, lecz konstrukcje takich twórców, jak Ader, Voisin, Bleriot czy Breguet, których nazwiska wkrótce mia³y staæ siê znane na ca³ym œwiecie, zosta³y wystawione w oryginale. Spoœród 16 zaprezentowanych maszyn najciê sze wa y³y niewiele ponad 500 kilogramów i by³y napêdzane silnikami o mocy 50 koni mechanicznych. Lockheed Super Constellation choæ ten egzemplarz obchodzi 56. urodziny, wci¹ zadziwia swoj¹ elegancj¹ i doskona³¹ kondycj¹ Nasi te tu byli Ciesz¹ce siê powodzeniem publicznoœci Wystawy Transportu Lotniczego (fr. Exposition de la Locomotion Aerienne) odbywa³y siê od tamtej pory co roku, a do wybuchu Wielkiej Wojny w 1914 r. Kolejne lata przynios³y gwa³towny rozwój awiacji, zarówno jako œrodka transportu, ale te jako pe³noprawnej, choæ nie przez wszystkich jeszcze uznawanej broni. Od roku 1924 paryska impreza organizowana by³a co dwa lata, ju jako Salon Lotniczy (Salon d Aviation). Oprócz osi¹gniêæ francuskiego przemys³u swój lotniczy dorobek zaprezentowa³y równie m.in. Wielka Brytania i Niemcy. W latach 30. Salon by³ ju spotkaniem o zasiêgu europejskim, wtedy te pokazano pierwsze polskie statki powietrzne. W roku 1930 podczas targów zaprezentowany zosta³ miêdzy innymi myœliwiec PZL P.6, mistrzowsko pilotowany przez pilota Boles³awa Orliñskiego, znanego m.in. z przelotu z Warszawy do Tokio. Kilka lat póÿniej nasz rodzimy przemys³ lotniczy w trakcie salonu móg³ pochwaliæ siê licznymi nowoczesnymi konstrukcjami: w roku 1938 z³oty medal wystawy zdoby³ doskona³y, nowoczesny dwusilnikowy bombowiec PZL 37 oœ. Od roku 1949 wystawê wzbogacono o pokazy lotnicze, organizowane po- 10 euroinfo

11 Pod naszymi skrzyd³ami dowy Salon Pary u: ki i rekordy Eurocopter X-3, a w zasadzie X 3 czyli hybryda samolotu i œmig³owca. Dziwol¹g uzyska³ prêdkoœæ 430 km/h, co jak na œmig³owiec (nieco zmodyfikowany...) jest wynikiem rewelacyjnym cz¹tkowo na lotnisku Orly, a nastêpnie Le Bourget, wówczas drugim co do wielkoœci porcie lotniczym Francji. Ju w 1953 r. Salon Paryski zadomowi³ siê na dobre w Le Bourget, gdzie odbywa siê do dziœ co dwa lata, na przemian z salonem w Farnborough w Anglii i ILA w Berlinie. Wœród prze³omowych dat w historii targów mo na wymieniæ rok 1969, kiedy po raz pierwszy zaprezentowano dwupok³adowego Boeinga 747, znanego jako Jumbo Jet, oraz naddÿwiêkowego Pasa- erskiego Concorde a. Dwa lat póÿniej to w³aœnie na podparyskim lotnisku niemal nos w nos zaparkowa³y obok siebie francusko-brytyjski Concorde oraz jego rosyjski odpowiednik Tupolew Tu-144. Z kolei w 1983 r. w Pary u szersza publicznoœæ mog³a podziwiaæ jednego z amerykañskich wahad³owców kosmicznych Enterprise, który prezentowany by³ na grzbiecie nosiciela Boeinga 747. Szeœæ lat póÿniej zmiany polityczne na œwiecie zaowocowa³y licznymi goœæmi zza elaznej kurtyny ZSRR zaprezentowa³ m.in. najwiêkszy samolot œwiata, szeœciosilnikowy Antonow An-225 Mrija, wa- ¹cy do startu a 600 ton (!). W ci¹gu kolejnych lat paryski salon z ka d¹ edycj¹ zwiêksza³ liczbê uczestników: tegoroczna 49. ods³ona zgromadzi³a 2000 wystawców z prawie 50 pañstw. Na ekspozycji zgromadzono miêdzy innymi 140 statków powietrznych, z czego 42 bra³y udzia³ w pokazach w powietrzu. Obok czysto biznesowego charakteru targów, na których czêsto podpisywane s¹ wielomiliardowe kontrakty, na podparyskim lotnisku spotkaæ mo na wiele lotniczych ciekawostek, których obecnoœæ nie zawsze zwi¹zana jest z ofert¹ handlow¹. O kilku z nich wspominamy dalej, pozosta³e historyczne podziwiaæ mo na w jednym z najbardziej znanych muzeów lotniczych, s¹siaduj¹cym z wystawowym kompleksem. Najstarsze i najwiêksze Na tegorocznym salonie Le Bourget po raz kolejny goœci³ jeden z najwiêkszych do dziœ lataj¹cych historycznych samolotów transportowych: egzemplarz prezentowany podczas pokazów w locie ma dziœ lat. Lockheed Super Constellation, bo o nim mowa, to najbardziej sierpieñ

12 Bombardier Dash8 Q400NG ferrari wœród turboœmig³owców. Dziêki prêdkoœci podró nej 670 km/h œmia³o konkuruje na krótszych trasach z samolotami odrzutowymi zaawansowany pod wzglêdem technicznym samolot pasa erski napêdzany silnikami t³okowymi, jeden z pierwszych liniowców wyposa onych w kabinê ciœnieniow¹. Choæ w latach 60. ubieg³ego wieku maszyny napêdzane silnikami t³okowymi zosta³y niemal ca³kowicie zast¹pione rewolucyjnymi (wówczas) odrzutowcami, warto pamiêtaæ, e to w³aœnie takie konstrukcje, jak Constellation przewozi³y Pasa erów na trasach miêdzykontynentalnych w barwach tak znanych linii, jak Pan American, Air France, KLM, Qantas czy Lufthansa. Co ciekawe, samolot wyposa ony jest w cztery bardzo skomplikowane silniki t³okowe w uk³adzie podwójnej gwiazdy (czyli sprzê one ze sob¹ dwa silniki umieszczone jeden za drugim), z których ka - dy rozwija moc 3200 KM. Dla porównania jednostki napêdowe ATR 42, którymi Pañstwo podró ujecie, maj¹ moc 2400 KM, choæ s¹ to silniki turboœmig³owe (w najwiêkszym skrócie jest to silnik turbinowy, zbudowany podobnie jak zwyk³y silnik odrzutowy, który poprzez przek³adniê napêdza œmig³o, wytwarzaj¹ce ci¹g). Wa ¹ca przy starcie ponad 60 ton Connie obs³ugiwa³a trasy o d³ugoœci 8000 km, lec¹c z prêdkoœci¹ porównywaln¹ do ATR 42 (oko³o 550 km/h) na podobnej wysokoœci (ok m), zabieraj¹c od 60 do 90 Pasa erów. Postêp technologiczny jest nieub³agany 50 lat póÿniej miano najwiêkszego samolotu pasa erskiego zaj¹³ oblatany w roku 2005 europejski Airbus A380. Przy tym kolosie o zasiêgu km, wa ¹cym do startu ponad osiem razy wiêcej ni Constellation (!), bo a 569 ton, niemal dwukrotnie wiêkszym pu³apie, oraz dziewiêciokrotnie wiêkszej pojemnoœci (A380 mo e zabraæ na pok³ad a 853 Pasa erów), poczciwy Lockheed wydaje siê zabawk¹. Nawet po kilkudziesiêciu latach Super Constellation ma jedn¹ przewagê nad najwiêkszym wspó³czesnym pasa erskim odrzutowcem jest niedoœcignionym wzorem dla konstruktorów pod wzglêdem elegancji i piêknych, aerodynamicznych kszta³tów. Wed³ug legendy o ostatecznym wygl¹dzie Constellation zadecydowa³ m.in. Howard Hughes, kontrowersyjny przemys³owiec i pilot bohater filmu Aviator, a jednoczeœnie w³aœciciel linii Trans World Airways, który zamówi³ pierwsz¹ wersjê samolotu jeszcze w 1939 roku. Podczas targów obok leciwego staruszka zaprezentowany by³ najwiêkszy i najnowszy wspó³czesny czterosilnikowy samolot napêdzany œmig³ami Airbus A400M. Transportowiec zabieraj¹cy 37 ton ³adunku i wa ¹cy do startu 141 ton po raz pierwszy wzbi³ siê w powietrze w grudniu 2009 r. Ka dy z jego silników ma moc a KM: s¹ to jednoczeœnie najmocniejsze turboœmig³owe jednostki napêdowe budowane seryjnie. Trzeba jednak przyznaæ, e pod wzglêdem mocy palmê pierwszeñstwa dzier ¹ Rosjanie w latach 50. XX w. biuro projektowe KuŸniecowa opracowa³o silniki turboœmig³owe o mocy KM, napêdzaj¹ce najszybszy samolot wyposa ony w œmig³a. Ogromny pasa erski Tu-114 Najnowoczeœniejszy samolot komunikacyjny kompozytowy Boeing 787 Najciê szy i najwiêkszy samolot pasa erski Airbus A380. Ze wzglêdu na wymiary (oraz ciê ar) samolot mo e obs³ugiwaæ regularne po³¹czenia jedynie do specjalnie dostosowanych, wybranych portów lotniczych uzyskiwa³ prêdkoœæ a 870 km/h, czyli tyle ile samoloty odrzutowe(!), zabieraj¹c przy tym do 224 Pasa erów. PóŸniej opracowany zosta³ wariant napêdu o mocy KM, zastosowany w najwiêkszym do dziœ lataj¹cym samolocie wyposa onym w œmig³a czterosilnikowy An-22 Anteusz wa y do startu a 250 ton. Ale to ju zupe³nie inna historia... Nowe Boeingi Jedn¹ z premier tegorocznego salonu by³ najd³u szy samolot pasa erski œwiata (d³ugoœæ 76,2 m), czyli Boeing Intercontinental. Nowa pasa erska odmiana Jumbo Jeta zosta³a zaprezentowana tak licznej publicznoœci po raz pierwszy. Choæ sam siedem cztery siedem nie jest konstrukcj¹ najm³odsz¹ (pierwszy samolot tego typu wzbi³ siê w powietrze w 1969 roku), jego najnowszy wariant oblatany zosta³ w marcu 2011 r. i przechodzi obecnie próby certyfikacyjne. Pierwsze seryjne maszyny maj¹ w przysz³ym roku rozpocz¹æ loty z Pasa erami w barwach niemieckich linii Lufthansa. Nieco mniejszy od A380 samolot zebra³ dotychczas 35 zamówieñ na wersjê pasa ersk¹ oraz 76 na towarow¹ 747-8F. Niew¹tpliwie nowe Boein- 12 euroinfo

13 Wielosilnikowy wcale nie oznacza du y Colomban Cri-Cri to najmniejszy dwusilnikowy samolot, powsta³ tak e w wersji czterosilnikowej. Na tle A380 wygl¹da jak model lataj¹cy... Armonia kabina pasa erska ATR , najnowszej wersji francusko-w³oskiego samolotu regionalnego, to dzie³o Giugiaro, projektanta nadwozi najbardziej znanych marek samochodowych gi 747 zawitaj¹ wkrótce na polskie lotniska, lecz du o ciekawszym z punktu widzenia naszych Pasa erów p³atowcem jest inny prezentowany w Pary u Boeing model 787 Dreamliner. Maszyna zbudowana w wiêkszoœci z kompozytów jest konstrukcj¹ prze³omow¹. Zastosowane w niej nowe technologie i sposoby budowy spowodowa³y niestety kilkuletnie opóÿnienie w certyfikacji p³atowca, lecz od wejœcia 787 do s³u by liniowej dziel¹ nas miesi¹ce. Co wiêcej, ju za niespe³na rok Dreamlinery w barwach naszego narodowego przewoÿnika, w specjalnym, nowym malowaniu. Mikrosamolot Obok gigantów przestworzy na salonie Le Bourget prezentowane s¹ równie konstrukcje o wielkoœci... du ych modeli lataj¹cych. Przeciwieñstwem A380 o rozpiêtoœci blisko 80 m jest mikroskopijny Colomban Cri-Cri (œwierszcz). A trudno uwierzyæ, e konstrukcja o d³ugoœci mniejszej od niejednego samochodu (3,9 m), o rozpiêtoœci niespe³na 5 m i masie w³asnej 78 kg, ledwie mieszcz¹ca pilota, ma coœ wspólnego z najwiêkszym samolotem pasa erskim œwiata. A jednak zaprezentowany podczas Le Bourget niewielki Cri-Cr, i podobnie jak A380, wyposa ony jest w... cztery jednostki napêdowe. Najmniejszy czterosilnikowy samolot œwiata ma napêd elektryczny; projekt przyjaznej dla œrodowiska maszyny sponsorowany jest przez koncern EADS, ten sam, który opracowa³ Airbusa A380. Podstawowa wersja Cri-Cri powsta³a w roku 1973 i wyposa ona by³a w dwa silniki t³okowe. Do dziœ zbudowano ponad sto takich mikrosamolotów. Samoloty regionalne i transportowe Podczas tegorocznej edycji targów francusko-w³oski ATR zaprezentowa³ pierwszy egzemplarz najnowszego seryjnego ATR Pierwszym odbiorc¹ tej wersji samolotu jest linia Royal Air Maroc. Najwa niejsze zmiany mo na dostrzec w kabinie pilotów: obok dotychczas wykorzystywanych klasycznych przyrz¹dów oraz wyœwietlaczy w kokpicie samolotu zamontowanych zosta³o piêæ ciek³okrystalicznych ekranów, na których prezentowane s¹ wszystkie niezbêdne informacje dla Za³ogi. Unowoczeœniony zosta³ równie przedzia³ pasa erski projekt wnêtrza samolotu powsta³ w biurze znanego stylisty Giorgio Giugiaro, twórcy koncepcji nadwozi znanych marek samochodów: Lamborghini, Lancia, Maserati, Ferrari, Alfa Romeo, Lotus czy BMW. Obok walorów czysto estetycznych nowa kabina nosz¹ca nazwê Armonia ma wiele innych zalet nowe, l ejsze, ergonomiczne fotele gwarantuj¹ce wiêkszy komfort, pojemniejsze schowki na baga podrêczny, czy opcjonalne wyœwietlacze dla Pasa erów. ATR jest jednym z kandydatów na nowy samolot dla Eurolotu wybór nastêpcy obecnie eksploatowanych maszyn dokonany zostanie jeszcze w tym roku. Wraz z maszyn¹ francusko-w³osk¹ w konkursie na nowy samolot turboœmig³owy dla krajowego przewoÿnika rozpatrywany jest kanadyjski Bombardier Dash8 Q400NG. Samolot prezentowany by³ na paryskich targach w barwach kanadyjskiej linii Air Canada Express. Maszyna charakteryzuje siê znacznie wiêksz¹ prêdkoœci¹ przelotow¹ ni ATR. Bombardier okreœla j¹ na 670 km/h, dziêki czemu z powodzeniem konkuruje z regionalnymi samolotami odrzutowymi na trasach o d³ugoœci do dwóch godzin lotu, obs³uguj¹c je przy znacznie mniejszych kosztach. Wojskowym odpowiednikiem ATR 72 jest hiszpañska CASA 295M. Wojskowym, choæ samoloty tego typu posiadaj¹ równie cywilny certyfikat, który umo liwia eksploatacjê maszyn przez u ytkowników komercyjnych (linie lotnicze). Oczywiœcie ze wzglêdu na specyficzne cechy konstrukcji w samolocie z ty³u kad³uba zamontowana jest rampa ³adunkowa, która mo e byæ otwierana CASA 295 AWACS czyli lataj¹ce stanowisko dowodzenia; a w zasadzie jego prototyp z charakterystyczn¹ talerzow¹ os³on¹ na kad³ubie, w której umieszczony bêdzie radar sierpieñ

14 Pod naszymi skrzyd³ami nawet w czasie lotu. 11 samolotów tego typu eksploatowanych jest w polskim lotnictwie wojskowym w 8 Bazie Lotniczej na krakowskim lotnisku Balice. Co ciekawe, silniki w modelu C-295M s¹ niemal identyczne jak w cywilnych ATR , na pok³adzie którego Pañstwo podró ujecie. Na salonie w Le Bourget zaprezentowany zosta³ prototyp CASA 295 z makiet¹ radaru systemu ostrzegania i kontroli. Radar umieszczony na grzbiecie kad³uba i wyniesiony na du ¹ wysokoœæ pozwala na przekazywanie informacji niedostêpnych dla zwyk³ych radiolokatorów naziemnych pozwala œledziæ nisko lec¹ce samoloty, cele nawodne, wykrywaæ i œledziæ obiekty na bardzo du ej powierzchni oraz obserwowaæ je z du ej odleg³oœci. Konstrukcje krajowe reprezentowa³ m.in. dwusilnikowy EM-11 Orka Lataj¹ca stra po arna to jedno z wielu zastosowañ lataj¹cej amfibii Be-200, mog¹cej zabraæ na pok³ad 12 ton œrodków gaœniczych, a wersji pasa erskiej 72 osoby X 3, czyli lataj¹ca hybryda O zaletach œmig³owców nie trzeba chyba wspominaæ: mo liwoœæ pionowego startu i l¹dowania z ka dego praktycznie miejsca to zasadnicza przewaga pionowzlotów nad klasycznymi samolotami, które, aby wznieœæ siê i powróciæ na ziemiê, potrzebuj¹ specjalnie do tego dostosowanych pasów startowych i infrastruktury. Wad¹ œmig³owców z kolei jest ich ograniczona prêdkoœæ rzêdu km/h. Jak pogodziæ te dwa sprzeczne wymagania w jednej konstrukcji? Przedziwnie wygl¹daj¹cy X 3 (X do trzeciej potêgi) to eksperymentalny œmig³owiec w uk³adzie hybrydowym. Zbudowany zosta³ przez europejski koncern Eurocopter w oparciu o model EC-155, dostêpny dla zwyk³ych u ytkowników. Obok standardowego wirnika noœnego, zapewniaj¹cego mo liwoœæ pionowego startu i l¹dowania oraz zawisu, œmig³owiec otrzyma³ dodatkowo dwa œmig³a, umieszczone na koñcach miniskrzyde³ po bokach kad³uba. Wbrew pozorom œmig³a te nie s¹ napêdzane dodatkowymi silnikami w gondolach mieœci siê jedynie przek³adania, a œmig³a napêdzane s¹ wa- ³em biegn¹cym od silników umieszczonych w kad³ubie. W maju 2011 r. Eurocopter X 3 podczas przeprowadzonych we Francji prób uzyska³ prêdkoœæ lotu a 430 km/h, czyli zbli on¹ do tej, jak¹ uzyskuj¹ regionalne samoloty komunikacyjne. Odrzutowa stra po arna Tak najkrócej opisaæ mo na kolejn¹ ciekawostkê targów Le Bourget amfibiê Beriew Be-200. Choæ samolot ten wykona³ pierwszy lot w 1998 r., bardzo rzadko widywany jest na ywo choæby dlatego, e do dzisiaj powsta³o zaledwie kilka egzemplarzy tej niecodziennej konstrukcji. Oprócz zwyk³ego podwozia wci¹ganego w locie Beriew wyposa ony jest w kad³ub umo liwiaj¹cy l¹dowanie na wodzie. Podczas wodowania samolot mo e pobieraæ do zbiorników wodê, wykorzystywan¹ nastêpnie do gaszenia po arów. O tym, e jest bardzo skutecznym narzêdziem do walki z ywio- ³em œwiadczy fakt, e samoloty kilkukrotnie wypo yczane by³y do walki z po arami na terenie Portugalii, stacjonowa³y równie w Grecji, W³oszech, Izraelu, a nawet w Indonezji. Zbiorniki Be-200 mog¹ pomieœciæ 12 ton œrodków gaœniczych, a gdy zaistnieje taka potrzeba maszyna mo e zabraæ na pok³ad 72 Pasa erów. Samolot napêdzany jest dwoma silnikami odrzutowymi umieszczonymi nad skrzyd³ami tak, aby zmniejszyæ ryzyko ich uszkodzenia podczas operowania z wody. Miliardowe kontrakty Punktem honoru dla wszystkich licz¹cych siê firm lotniczych, zarówno producentów, jak i przewoÿników, jest og³oszenie podczas salonu nowych kontraktów. W tym roku zwyciêsko z transatlantyckiej rywalizacji gigantów wyszed³ europejski Airbus, g³ównie dziêki zdobyciu zamówieñ na kilkaset egzemplarzy nowego projektowanego jeszcze modelu A320neo. Najwiêkszy kontrakt by³ dzie³em tanich linii AirAsia z Malezji podpisa³y one umowê na dostawê 200 egzemplarzy takich maszyn (jest to najwiêksze zamówienie w historii lotnictwa komunikacyjnego). Airbus podpisa³ umowy na sprzeda ³¹cznie ponad 900 samolotów klientom z 16 krajów; wartoœæ kontraktów ocenia siê na ponad 70 miliardów dolarów. Boeingowi w tym roku przypad³ nieco mniejszy udzia³ szacowany na oko³o 17 miliardów (138 samolotów), w tym 19 nowych Jumbo Jetów oraz 87 popularnych 737. Sporo samolotów sprzedali równie producenci samolotów regionalnych. Bombardier mo e siê pochwaliæ m.in. kontraktami na dostawê 36 egzemplarzy najnowszego 100-miejscowego C-Series, który dopiero powstaje w komputerach konstruktorów, ATR sprzeda³ 29 turboœmig³owych maszyn, zaœ Embraer zawar³ porozumienia odnoœnie dostawy 39 regionalnych odrzutowców. Koniecznie trzeba wspomnieæ, e na salonie nie zabrak³o równie krajowych wystawców na salonie podziwiaæ mo na by³o niewielki, ale dobrze znany ju w kraju i za granic¹ szkolny samolot AT-3, obiecuj¹cy dwusilnikowy czteromiejscowy górnop³at o eleganckiej linii EM-11 Orka konstrukcji Edwarda Margañskiego oraz zbudowany w zak³adach lotniczych PZL Mielec œmig³owiec Sikorsky S-70i Black Hawk. Tak, to nie pomy³ka. Ta wielozadaniowa maszyna sprawdzona w dzia³aniach w najciê szych warunkach na ca³ym œwiecie, wykorzystywana m.in. jako prezydencki œmig³owiec amerykañskiej g³owy pañstwa, powstaje równie w zak³adach na po³udniu Polski. Mimo zmiennej czerwcowej aury, która nie zawsze pozwala³a na podziwianie popisów najciekawszych prezentowanych samolotów w powietrzu, tegoroczny paryski salon wielu wystawców i widzów na pewno zaliczy do udanych. Dziêki mo liwoœci zapoznania siê z tak licznymi osi¹gniêciami techniki lotniczej w jednym miejscu impreza lotnicza, nosz¹ca oficjaln¹ nazwê Salon International de l Aéronautique et de l Espace, doskonale wpisuje siê w zamierzenia pomys³odawców imprezy z pionierskich pocz¹tków awiacji do zobaczenia w stolicy Francji za dwa lata! Fot.: M. Petrykowski 14 euroinfo

15 Zjawiska atmosferyczne Dlaczego wieje wiatr? Sk¹d wiatr wie, w któr¹ stronê wiaæ? pyta³ kiedyœ zaczepnie Stanis³aw Jerzy Lec. Na co dzieñ nie zastanawiamy siê nad tym, co mo e byæ nadzwyczajnego w ruchu powietrza, ale w³aœnie zwyczajne zjawiska atmosferyczne potrafi¹ najbardziej zaskakiwaæ. Wiatrem okreœlamy poziomy lub prawie pionowy ruch powietrza. Wywo³uj¹ go zmiany w ukszta³towaniu terenu albo ró nice ciœnienia atmosferycznego. Ka dy wiatr ma swój kierunek, a za pomoc¹ anemometru mo emy zmierzyæ równie prêdkoœæ, z któr¹ wiatr wieje. Meteorolodzy podkreœlaj¹, e wiatr zazwyczaj wieje od wy u do ni u, ale w œrednich szerokoœciach geograficznych (ze wzglêdu na si³ê Coriolisa) zazwyczaj wieje równolegle do linii takiego samego ciœnienia. Nale y równie pamiêtaæ o wa - nych terminologicznie rozró nieniach: wiatr wschodni oznacza kierunek wiania ze wschodu na zachód, ale wschodni pr¹d oceaniczny jest skierowany na wschód. To jednak nie koniec porz¹dkuj¹cych nazw. Wiatry sta³e, które nie zmieniaj¹ swojego kierunku w czasie ca³ego roku, nosz¹ nazwê sta³ych i mo na je podzieliæ na pasaty i antypasaty. Sezonowe wiatry to znane nam z dokumentalnych filmów przyrodniczych monsuny. Najciekawsz¹ i zarazem najwiêksz¹ grupê stanowi¹ wiatry lokalne, które zmieniaj¹ kierunek w zale noœci od lokalnych uk³adów œrodków barycznych. Wœród nich znajduj¹ siê m.in. fen, wiatr górski, a tak e bryza i halny. Ka dy region mo e mieæ jednak swój charakterystyczny wiatr lokalny, który jest zwi¹zany z miejscowym nagrzewaniem siê zboczy górskich. Halny to ciep³y wiatr w górach po³udniowej Polski, z kolei podobny wiatr w Andach nazywany jest zond¹: silnie wysusza powietrze i podnosi temperaturê. Twórczy i groÿny Wiatr to równie jeden z najistotniejszych czynników klimatycznych, który ma wp³yw na rzeÿbê i ukszta³towanie terenu. Najsilniej oddzia³uje na przestrzeniach otwartych, jak pustynie i tereny nadmorskie: potrafi b³yskawicznie niszczyæ, ale jego zdolnoœæ do transportowania materia³ów wi¹ e siê równie z mo liwoœci¹ tworzenia form nowych, np. wydm. O formach powsta³ych pod wp³ywem wiatru mówimy eoliczne. Przyjemna nadmorska bryza orzeÿwia podczas odpoczynku nad wod¹, szczególnie podczas letnich upa³ów, wiatr jest równie zbawienny dla eglarzy, ale ruchy mas powietrza bywaj¹ œmiercionoœne. Ich si³a niszcz¹ca wysusza teren albo powoduje powolne niszczenie materia³ów i powierzchni. Tornada i tr¹by powietrzne nie tylko siej¹ potworne zniszczenia, ale tak e pozbawiaj¹ ycia tysiêcy ludzi. Tak by- ³o np. w 1985 r. w Pensylwanii i Ohio, gdzie cykl tornad wywo³a³ szkody oszacowane na 450 mln dolarów. Tornada maj¹ kszta³t leja, który podstaw¹ dosiêga powierzchni ziemi, a u szczytu ³¹czy siê z cumulonimbusem. Najsilniejsze z nich osi¹gaj¹ prêdkoœæ nawet do 500 km/h. Wietrzny potencja³ Jednym z najnowszych odkryæ jest wielki potencja³ ekologiczny, jaki tkwi w energii wiatrowej. Poziome ruchy powietrza s¹ bowiem doskona³ym Ÿród³em odnawialnej energii, oszczêdzaj¹ naturalne z³o a, a postêp technologiczny pozwala na du e oszczêdnoœci finansowe i energetyczne. Wspó³czeœnie stosowane turbiny wiatrowe przekszta³caj¹ energiê na energiê mechaniczn¹, a w dalszej kolejnoœci na elektryczn¹. Liderami rozwoju elektrowni wiatrowych s¹ Niemcy, Dania oraz Hiszpania, ale i w Polsce powstaj¹ niezwykle przysz³oœciowe parki energetyczne. Bez w¹tpienia odnawialne Ÿród³a energii w przysz³oœci bêd¹ stanowi³y podstawê nowoczesnej gospodarki. Podobno, kto sieje wiatr, ten zbiera burze, ale najnowsze osi¹gniêcia technologiczne mog¹ ju sprawiæ, e niewidzialny wiatr w polu mo na upolowaæ i zamieniæ na czyst¹ energiê. sierpieñ

16 Polska od kuchni Precle pod Sukien Kuchnia krakowska, ma³opolska czerpie z ró norodnoœci tradycji kulinarnych austriackiej, ydowskiej, wêgierskiej, czeskiej, niemieckiej i wo³oskiej historycznej Galicji. Bogactwo smaków i przywi¹zanie do tradycji potrafi¹ zachwyciæ ka dego. 16 euroinfo

17 Polska od kuchni nicami Tradycyjna kuchnia krakowska jest dosyæ eklektyczna i daj¹ w niej znaæ o sobie uwarunkowania historyczne. Mieszaj¹ siê tutaj wp³ywy kuchni staropolskiej, austriackiej i ydowskiej. Podstawê krakowskiego ywienia stanowi¹ potrawy syc¹ce i kaloryczne, choæ pe³nowartoœciowe, ale w jad³ospisie nie brakuje równie potraw wykwintnych, szlacheckich i przeznaczonych dla smakoszy. Niezwyk³y, choæ powszedni Turyœci, którzy zmierzaj¹ w kierunku Starego Miasta, na ka dym rogu podejmowani s¹ œwie ymi preclami. Dla odmiany, gdy zawitaj¹ do Warszawy, znajd¹ stoiska z bajglami w stolicy na precle mówi siê bajgle. Pieczywo mia- ³o dla krakusów zawsze istotne znaczenie. W œredniowieczu jadano dwa posi³ki dziennie, ale ich podstawê stanowi³ w³aœnie chleb. Piekarze z Krakowa oferowali chleby z jasnej i ciemnej m¹ki, bu³eczki, obwarzanki, precle i tzw. sztangielki. Precle najlepiej smakuj¹ œwie e z sezamem, serem, makiem, ale te sol¹ morsk¹ i popularnym w tym regionie kminkiem. Na œwiêta przygotowywano ciasto zawijane z serem i ciastka z dodatkiem miodu. Bliskoœæ terenów górskich oznacza³a dobre mleko i œwie y nabia³. Jadano równie potrawy wysokob³onnikowe, jak kasze jaglana i jêczmienna, na deser serwowano kaszê z owocami i nasionami dzikich traw i roœlin. Kapusta, groch i roœliny str¹czkowe, a tak e du o warzyw i pieczonego miêsa stanowi³y podstawê kuchni krakowskiej, która nie mog³a siê równie obyæ bez solidnej szklanicy zimnego piwa. Noblesse oblige Kuchnia krakowska swoj¹ specyfikê zaczê³a kszta³towaæ w okresie zaborów. Do dzisiaj wyraÿne s¹ kulinarne wp³ywy Wiednia i upodobañ ksiêcia Franciszka Józefa. Skromna, choæ nie uboga dot¹d kuchnia, zaczê³a siê wzbogacaæ o nowe smaki i zjawiska. Przoduje tutaj w³aœnie Kraków ze wzglêdu na uwarunkowania historyczne: do 1918 r. tworzy³ Wielkie Ksiêstwo Krakowskie, a jak wiemy szlachectwo zobowi¹zuje. Œniadania ju Na odwiedzaj¹cych Kraków czeka pyszna pieczona kaczka sierpieñ

18 Polska od kuchni Sznycel wiedeñski to uk³on w stronê tradycji Na krakowskich i ma³opolskich sto³ach nie mo e zabrakn¹æ bia³ego barszczu Kie³basa krakowska: niepowtarzalny smak i jakoœæ ku sznycli, pieczonej kaczki po krakowsku (nadziewanej kasz¹ i aromatycznymi grzybami), wybornego bia³ego barszczu i doskona³ych jakoœciowo wêdlin (znana kie³basa lisiecka, wyrabiana w Liszkach pod Krakowem albo krakowska: wêdzona, dojrzewaj¹ca przez suszenie). Bardzo popularne s¹ drób i wieprzowina, a tak e baranina ze wzglêdu na bliskoœæ gór. S³odko na Wawelu Krakusi nie odmawiali sobie równie deserów. Krakowskie restauracje s³yn¹ z przysmaków, takich jak Pischinger, czyli wafel przek³adany mas¹ czekoladow¹ albo s³ynny czekoladowy tort Sachera, którego recepturê przemycono prosto Gwarne i goœcinne uliczki Krakowa udowadniaj¹, e miasto zawsze chêtnie wita goœci. z wiedeñskich salonów. Przepis na niepowtarzaln¹ babkê grysikow¹ z bakaliami pamiêta jeszcze czasy Anny Jagiellonki, ale kiedy ju odwiedzimy Kraków, koniecznie dopytujmy siê o buchtê ciasto dro d owe zawijane ze œliwkowymi powid³ami. W s³odkich potrawach nie zabraknie imbiru, ga³ki muszkato³owej i pysznego lipowego miodu. Kuchnia krakowska s³ynie równie ze swojej wizualnej estetyki, bo królowie lubili rozpieszczaæ nie tylko podniebienia. Potrawy by³y zawsze starannie udekorowane, jednak z zachowaniem umiaru w twórczych fantazjach. W ksi¹ ce kucharskiej z koñca XVII wieku, autorstwa Stanis³awa Czarneckiego, kucharza wojewody krakowskiego, czytamy, e wœród ozdób mo na by³o znaleÿæ kapary, cytryny, oliwki, liœcie winogron, szparagi, ale tak e smardze, œlimaki, a nawet mech. B³êdne jest wiêc rozumienie powiedzenia, e zjeœæ po krakowsku to zjeœæ na cudzy koszt. Gwarne i goœcinne uliczki Krakowa udowadniaj¹, e miasto zawsze chêtnie wita goœci. Tradycja kuchni ma³opolskiej pokazuje, e w krakowskich restauracjach mo na zjeœæ smacznie i oryginalnie. Mog¹ przekonaæ siê o tym goœcie z ca³ego œwiata, t³umnie odwiedzaj¹c Kraków. Tort Sachera czekoladowa rozkosz prze³o ona konfitur¹ rozpoczyna³y siê wykwintnie, bo jajami po wiedeñsku, czyli potraw¹ czêœciowo surow¹, która wymaga³a dobrych przypraw i wykwintnego podania z doskona³ym pieczywem. Salceson z miêsa wieprzowego podawany na zimno w sosie musztardowym (tzw. maczanka) by³ doskona³¹ przek¹sk¹, ale obiady krakowskie s³ynê³y równie ze sma- 18 euroinfo

19

20 Fotoreporta Gdañsk nad stolica wol Gdañsk jest kluczem do wszystkiego, co mile widziane s³owa Napoleona Bonaparte trudno podwa yæ, szczególnie jeœli spojrzeæ na polskie miasto z perspektywy historycznej. Per³a nadmorskiej architektury, od wieków multietniczna i otwarta na wszystko, co nowe, przyci¹ga co roku tysi¹ce turystów i u ycza im zawsze swojej morskiej goœcinnoœci. 20 euroinfo