Podział procesów geologicznych

Transkrypt

1 Procesy geologiczne

2 Podział procesów geologicznych Procesy wewnętrzne Trzęsienia Ziemi Wulkanizm Ruchy górotwórcze Ruchy lądotwórcze Procesy zewnętrzne Wietrzenie Erozja Akumulacja Ruchy masowe

3 Budowa wnętrza Ziemi

4 Tektonika płyt ruch płyt

5 Wulkany -budowa

6 Wulkany rodzaje Podział ze względu na częstotliwość wybuchu: Wygasłe Czynne Drzemiące Podział ze względu na kształt: Stratowulkany (strome) Wulkany tarczowe (o łagodnych zboczach)

7 Wulkany produkty wybuchu Lawa Bomby wulkaniczne Lapille (materiał gruboziarnisty, obtopiony na krawędziach) Popioły wulkaniczne Pumeks (porowate bryłki zastygłej lawy) Gazy wulkaniczne

8 Wulkany czynne -przykłady Etna Wezuwiusz Kluczewska Sopka(Kamczatka, Rosja) Orizaba (Meksyk) Hekla (Islandia) Mauna Loa(Hawaje) Krakatau (Jawa/Sumatra) Góra Świętej Heleny (USA)

9 Trzęsienia Ziemi Ruch płyt litosfery generuje naprężenia, uwolnienie nagromadzonej energii na styku płyt powoduje trzęsienie ziemi. Epicentrum miejsce na powierzchni Ziemi, położone nad ogniskiem trzęsienia Hipocentrum miejsce pod powierzchnią ziemi, skąd rozchodzą się fale trzęsienia

10 Hipocentrum a epicentrum

11 Pomiar trzęsień Ziemi Skala Richtera skala otwarta, algorytmiczna Trzęsienia o sile 7 uznawane są za poważne, a o sile 9 jako katastrofalne

12 Rejony sejsmiczne i płyty litosfery Płyty tektoniczne Rejony sejsmiczne

13 Skutki trzęsień Ziemi Tsunami fala morska wywołana trzęsieniem Ziemi

14 Ruchy lądotwórcze Ruchy epejrogeniczne(lądotwórcze) powolne, długotrwałe, pionowe ruchyskorupy ziemskiejpowodujące wydźwignięcielądulub obniżanie dna oceanicznego, a właściwie ruchy wypiętrzające gotowy już blokkontynentalny. Powodują podnoszenie lub obniżanie lądów, a poprzez totransgresję(zalewanie) iregresję(cofanie się) mórz.

15 Ruchy górotwórcze (orogeneza) Powstawanie gór w wyniku aktywności tektonicznej, polegające na fałdowaniu i tworzeniu się skał. Ruchy kaledońskie Ruchy hercyńskie Ruchy alpejskie

16 PROCESY ZEWNĘTRZNE Wietrzenie Wietrzenie proces polegający na rozpadzie i rozkładzie skał pod wpływem działania powietrza wody, temperatury i organizmów.

17 Rodzaje wietrzenia Wietrzenie fizyczne (mechaniczne) Zachodzi pod wpływem zmian temperatury, działania mrozu Przykład: gołoborza Wietrzenie chemiczne Polega na rozkładzie skał w wyniku zachodzących reakcji chemicznych pomiędzy skałą a innymi związkami chemicznymi np. CO 2, siarką, azotem Przykład: zjawiska krasowe

18 Rodzaje wietrzenia Wietrzenie biologiczne Zachodzi pod oddziaływania organizmów żywych na skały. Przykład: szczeliny skalne na zboczach gór utworzone przez korzenie roślin Ruchy masowe Polegają na przemieszczaniu się mas skalnych (kamieni, okruchów, żwirów) pod wpływem siły grawitacji Przykład: stożki piargowe

19 Wietrzenie mechaniczne (fizyczne) - gołoborza Gołoborza rumowiska skalne na zboczach gór, efekt wietrzenia mrozowego. Zbocza Gór Świętokrzyskich, Sudety

20 Wietrzenie chemiczne zjawiska krasowe Proces rozpuszczania skał wapiennych i gipsowych przez dwutlenek węgla rozpuszczony w wodzie. Kras podziemny Stalaktyty Stalagmity Stalagnaty Draperie Kominy krasowe Kras powierzchniowy Jary (kaniony) Leje krasowe Ponory Wywierzyska Ostańce Polja(obniżenia)

21 Formy krasowe

22 Klimat a wietrzenie W klimatach wilgotnych i ciepłych przeważa wietrzenie chemiczne W klimatach zimnych i suchych dominuje wietrzenie mechaniczne

23 Wietrzenie biologiczne

24 Ruchy masowe osuwanie, spełzywanie, obrywanie Przykład: Stożki usypiskowe (piargi) u podnóża góry

25 Erozja Erozja to procesy polegające na mechanicznym niszczeniu skał przez różne czynniki np. wodę, wiatr, lód

26 Działalność rzek

27 Bieg rzeki

28 W biegu górnym dominuje erozja wgłębna i transport W biegu środkowym zachodzi erozja boczna, transport i akumulacja W biegu dolnym występuje akumulacja

29 Bieg górny Bieg górny -odcinek rzeki od źródła, po tereny wyżynne Początkowo w górnym biegu rzeka płynie zazwyczaj po stromych zboczach, często bardzo szybko, żłobiąc wąskie i głębokie doliny. Siła płynącej wody jest tu tak duża, że wyrywa z dna i brzegów koryta rzeki nawet duże bloki skalne.

30 Meandry rzeki bieg środkowy

31 Bieg dolny i ujście rzeki Rzeka płynie powoli, transportowany materiał jest tu osadzany (akumulowany). Powstają mielizny, ławice (łachy), kępy Ujście rzeki: rodzaje - Lejkowate (estuarium) -Deltowe

32 Estuarium / delta

33 Wodospad erozja wsteczna i wgłębna

34 Lodowce Lodowce dzielimy na kontynentalne (lądolody) np. na Grenlandii i Antarktydzie Lodowce górskie (Himalaje, Pamir, Alpy) Lodowce szelfowe (Antarktyda) pływające płyty lodowe blisko brzegu

35 Granica wiecznego śniegu Granica wiecznego śniegu wysokość powyżej której więcej śniegu przybywa niż się go topi. Granica przebiega na różnej wysokości w zależności od klimatu oraz ekspozycji stoku. S N

36 Budowa lodowca górskiego

37 Działalność lodowców górskich Działalność niszcząca Tworzenie dolin U- kształtnych Działalność budująca (akumulacyjna) Powstawanie moren (czołowej, dennej bocznej) Ponadto: Powstawanie jezior cyrkowych Źródła rzek

38 Lodowiec górski

39 Lądolody

40 Formy polodowcowe Moreny (czołowa, boczna, denna) Gliny zwałowe Głazy narzutowe

41 Wody polodowcowe -działalność Jeziora rynnowe Jeziora wytopiskowe Pradoliny Sandry Ozy Kemy Drumliny

42 Rzeźbotwórcza działalność fal morskich Abrazja erozja morska polegająca na niszczeniu brzegu przez fale morskie. Inne pojęcia: klif (faleza) stromy brzeg morski Mierzeja zbudowana z piasku bariera (wydłużony półwysep) oddzielająca zatokę od morza

43 Abrazja

44 Mierzeja

45 Typy wybrzeży morskich

46 Typy wybrzeży

47 Typy wybrzeży

48 Typy wybrzeży

49 Typy wybrzeży

50 Typy wybrzeży dalmatyńskie fiordowe

51 Typy wybrzeży Lidowo-lagunowe Mierzejowe

52 Typy wybrzeży riasowe szkierowe

53 Rzeźbotwórcza rola wiatru Erozja wietrzna (korazja) żłobienie, szlifowanie skał wskutek działania wiatru (np. uderzenia ziaren piasku o skały) Deflacja wywiewanie drobnych okruchów skał przez wiatr Akumulacyjna działalność wiatru powstawanie wydm

54 Rodzaje wydm paraboliczne barchany Środek wydmy wyprzedza ramiona Ramiona poruszają się szybciej niż środek wydmy

55 Wydma paraboliczna

56 Wydmy wędrujące Słowiński Park Narodowy

57 Erozyjna działalność wiatru grzyby skalne

58 Grzyb skalny na pustyni