Dwumiesi cznik Nr 6 listopad-grudzieƒ 2001 r. ISSN

Transkrypt

1 Dwumiesi cznik Nr 6 listopad-grudzieƒ 2001 r. ISSN

2 OD REDAKCJI Mija ju rok od chwili ukazania si pierwszego numeru Biuletynu, czas wi c na pierwsze podsumowania i refleksje. W szeêciu dotychczas wydanych numerach (wêród nich by jeden àczony 4 5) staraliêmy si mo liwie wiernie odnotowywaç wszystkie najwa niejsze wydarzenia z dzia alnoêci akademii i ycia uczelnianej spo ecznoêci. Pomni oczywistej prawdy, e wszystko co dzieje si w akademii, dzieje si za sprawà konkretnych ludzi, dà yliêmy do przybli enia Czytelnikom Biuletynu zarówno dorobku, jak i sylwetek osób, które z racji usytuowania s u bowego majà najwi kszy wp yw na funkcjonowanie uczelni. PrezentowaliÊmy te osoby, których osobiste osiàgni cia: naukowe, dydaktyczne, organizacyjne i inne zas ugujà naszym zdaniem na popularyzacj. Przed rokiem przyst pujàc do przygotowania pierwszego numeru naszego czasopisma, nie mieliêmy adnych doêwiadczeƒ w tej materii, tote z pewnym niepokojem oczekiwaliêmy na reakcje Czytelników. Okaza y si one na ogó pochlebne, choç tu i ówdzie s ychaç by o te g osy krytyki. Wytykano nam najcz Êciej ujawnionà rzekomo w kolejnych numerach sk onnoêç do pewnej fasadowoêci, czy te dworskoêci w ujmowaniu naszej uczelnianej rzeczywistoêci. Uderzajàc si w piersi i posypujàc g ow popio em tam gdzie rzeczywiêcie zgrzeszyliêmy pozwalamy sobie jednoczeênie zwróciç uwag, e niejako z samej natury wi kszoêci relacjonowanych znaczàcych wydarzeƒ akademickich wynika obecnoêç w nich przedstawicieli w adz uczelnianych. Oni bowiem witajà, otwierajà, wr czajà, przemawiajà i podsumowujà, s owem sà aktorami pierwszego planu. Ignorowanie tego faktu by oby uchybieniem wymogowi dziennikarskiego obiektywizmu i mog oby naraziç nas na zarzut preparowania rzeczywistoêci, a tego chcielibyêmy uniknàç przede wszystkim. Nastawiajàc ucha na wszelkie g osy przede wszystkim krytyczne sami Êwiadomi jesteêmy w asnych s aboêci. Najdotkliwszà z nich jest, w naszym przekonaniu, ciàgle zbyt nik y udzia Paƒstwa naszych Czytelników w redagowaniu czasopisma. Mamy wszak e nadziej, e w rozpoczynajàcym si drugim roku ukazywania si Biuletynu w wi kszym ni dotychczas stopniu stanie si on g osem wszystkich Êrodowisk uczelnianej spo ecznoêci. Zapraszajàc wi c na nasze amy nowych autorów, jednoczeênie dzi kujemy wszystkim naszym dotychczasowym wspó pracownikom, którzy swym bezinteresownym wysi kiem przyczynili si do nadania naszemu pismu obecnego zarówno rzeczowego, jak i formalnego wyrazu. Szanowni Paƒstwo, Biuletyn wyrós z etapu raczkowania i stanà na w asnych nogach. My- Êl, e wspólnym naszym yczeniem jest, by niezale nie od sk adu personalnego redakcji rozwija si nadal i w coraz wi kszym stopniu spe nia oczekiwania naszej akademickiej spo ecznoêci. Biuletyn Akademii Obrony Narodowej Redaktor naczelny: p k dr Czes aw Szafran, tel , sekretarz redakcji: Ewa Kostka, tel./fax , redaktorzy: mgr Anna Doraczyƒska, tel , Barbara Lisowska, tel , sta a wspó praca: kpt. dypl. mgr in. Dariusz Kryszk, projekt graficzny: pp k mgr Marek Jarzàbek, Genowefa Majchrowska, opracowanie graficzne, sk ad i amanie: Dariusz ysio, fotografie: Irena Koziarek, st. chor. sztab. Zdzis aw Rutkowski, korekta, naêwietlanie i druk: Wydzia Wydawniczy AON. Zam. 95/WW Adres redakcji: Akademia Obrony Narodowej Warszawa 72-Rembertów, al. gen. A. ChruÊciela 103, bl. 25 Wydawca: Akademia Obrony Narodowej Redakcja zastrzega sobie prawo do skrótów i adiustacji nades anych tekstów. Materia ów nie zamówionych nie zwracamy. Na ok adce: Gmach Klubu AON. Fot. Zdzis aw Rutkowski Sentencje pochodzà z ksià ki Bogdana Szulca O wojnie, wojsku i o nierzach dla o nierzy... (myêli aforyzmy sentencje), Toruƒ 1995 r.

3 Spis treêci W numerze... Utrzymaç p ynnoêç finansowà uczelni wywiad z kwestorem AON 2 Wydarzenia 6 Z ycia uczelni 20 Ze sportu 26 Nasze tradycje Wy sza Szko a Wojenna w II RP. Cz Êç II 29 Na pó ce z ksià kami 38

4 Wywiad Utrzymaç p ynnoêç finansowà uczelni Wywiad z kwestorem AON p k. Andrzejem Lipskim Czy móg by Pan mo liwie najkrócej okreêliç istot i zakres poj cia kwestor uczelni? W wyniku transformacji ustrojowej rozpocz tej w koƒcu 1989 r. pieniàdz odzyska znaczenie jako powszechny i uniwersalny regulator ycia gospodarczego, a w konsekwencji ycia spo ecznego. W szybkim tempie zosta y odtworzone instytucje, komórki sterujàce obiegiem pieniàdza. Przeobra eniu takiemu ulega- a tak e s u ba finansowa uczelni wojskowych. Kwestor to inaczej szef finansów, g ówny ksi gowy szko y wy szej, s owem, to cz owiek, który trzyma w imieniu rektora klucze do kasy uczelni. Pion kwestury w strukturze naszej uczelni usytuowany jest w komendzie, kwestor zaê jest bezpoêrednio podporzàdkowany rektorowi. Obowiàzki i uprawnienia kwestora wynikajà z rozporzàdzenia Rady Ministrów z dnia 2 maja 1991 r. w sprawie praw i obowiàzków g ównych ksi gowych, a tak e z zatwierdzonego przez rektora zakresu obowiàzków. Zadania wynikajàce z ww. rozporzàdzenia realizuje kierowany przeze mnie zespó pracowników kwestury. Sà to osoby z bogatym doêwiadczeniem zawodowym, wykwalifikowane, oddane swojej pracy i lojalne. Wypracowujà oni nowatorskie rozwiàzania problemów finansowych na szczeblu uczelni, zgodne z aktualnym stanem prawnym w zakresie sektora finansów publicznych. Kryzys finansów publicznych paƒstwa budzi obawy co do perspektyw bud etu AON na 2002 r. Czy, Paƒskim zdaniem, sà podstawy do niepokoju? RzeczywiÊcie, tegoroczna dotacja bud etowa dla uczelni b dzie o oko o 10% mniejsza od ubieg orocznej. Szczególnie drastycznie, bo a o 43% wielkoêci dotacji ubieg orocznej zmniejszono nam limit na wydatki rzeczowe ( ywienie, energia, centralne ogrzewanie, mps, remonty itp.). Jest to efekt wprowadzania od tego roku tzw. algorytmu w ustalaniu wysokoêci dotacji dla uczelni wojskowych, czyli ustalania wysokoêci dotacji stosownie do wielkoêci zadaƒ zleconych przez MON. W mojej ocenie otrzy- P k mgr Andrzej Lipski (ur r.) absolwent Wy szej Szko y Oficerskiej S u b Kwatermistrzowskich Poznaƒ, Wy szej Szko- y In ynieryjnej Radom, Szko y G ównej Handlowej Warszawa, Centrum Doskonalenia Lotniczego D blin. W latach szef s u b finansowych jednostek lotniczych i Wy szej Szko y Oficerskiej Si Powietrznych. W latach pracownik Departamentu Ekonomicznego MON. Od listopada 1998 kwestor Akademii Obrony Narodowej. Jakie by y g ówne êród a finansowania naszej uczelni w 2001 roku? By o kilka takich êróde. Najwa niejsze z nich stanowi a dotacja bud etowa MON w wysokoêci ok. 58 milionów z otych, co stanowi 67% ca oêci naszych przychodów. Dotacja Komitetu Badaƒ Naukowych dawa a wp ywy na poziomie 2,3 mln z (3% przychodów). Ârodki te sà przeznaczone na dzia alnoêç naukowà statutowà, badania w asne, wydatki ogólnotechniczne. Oko o 18 mln z (21% przychodów) uzyskaliêmy z tzw. dzia- alnoêci komercyjnej (np. odp atne studia, dzia alnoêç kasyna akademickiego i jego bufetów, hotelu asystenckiego, lokowania wolnych Êrodków na lokatach terminowych, wynajem pomieszczeƒ). Ponadto z Agencji Mienia Wojskowego i bud etu MON otrzymaliêmy 5,2 mln z (6% przychodu) na inwestycje, a tak e ok. 2,5 mln z (3%) na zadania wojskowe z Dowództwa Garnizonu Warszawa. Jak wyglàda tzw. rodzajowa struktura kosztów funkcjonowania uczelni? Najwi cej pieni dzy w stosunku rocznym wydajemy na uposa enia i wynagrodzenia pracowników i s uchaczy, w ubieg ym roku koszty te stanowi y ok. 67% wszystkich kosztów, 24% kosztów stanowià wydatki na eksploatacj i szkolenie, 6% honoraria, 3 % remonty. Zatem, struktura kosztów jest podobna jak w pozosta ych uczelniach wojskowych. 2 Akademii Obrony Narodowej nr 6/2002

5 Wywiad mane Êrodki sà zbyt ma e, by mo na by o utrzymaç zarówno dotychczasowà rozwini tà infrastruktur, jak i struktur organizacyjnà uczelni. Oceniajàc sytuacj na dzieƒ dzisiejszy z punktu widzenia kosztów, niektóre obiekty uczelniane trzeba b dzie oddaç pod wynajem, sprzedaç, a struktur organizacyjnà uczelni dostosowaç do aktualnych zadaƒ (np. po àczenie bibliotek, zintegrowanie punktów produkcji i wydawania wy ywienia dla spo ecznoêci akademickiej, dalsza integracja gospodarki magazynowej itp.). Na tle wielkoêci przyznanej dotacji na wydatki rzeczowe korzystnie wyglàda wysokoêç Êrodków przeznaczonych na uposa enia o nierzy, gdy liczba tzw. etatów kalkulacyjnych dla kadry w porównaniu do ubieg ego roku zmniejszy a si tylko o 4 i wynosi 562. Zmniejszono natomiast znacznie zarówno limit Êrodków na wynagrodzenia, jak i tzw. stan bazowy na pracowników cywilnych, mianowicie z 490 na 466 etaty kalkulacyjne. Kadra i pracownicy cywilni kwestury AON Powoduje to koniecznoêç zmian niektórych form dzia alnoêci na tzw. dzia alnoêç wyodr bnionà, a wi c dzia alnoêç finansowanà z w asnych przychodów. Mam tu na myêli takie komórki organizacyjne jak: kasyno akademickie, hotel i oêrodek sportowy ZWFi SzO i OÊrodek Szkoleniowo Wypoczynkowy w Zegrzu. Mój wniosek w pe ni podziela zast pca komendanta ds. ogólnych, który powo a ju zespó majàcy za zadanie przygotowaç stosowne dokumenty, które b dà przedstawione rektorowi i senatowi. Ârodki publiczne przeznaczone na dzia alnoêç dydaktycznà, które obecnie i w dajàcej si przewidzieç przysz oêci b dà g ównym êród em finansowania naszej uczelni muszà byç uzupe nione Êrodkami pochodzàcymi z odp atnej dzia alnoêci dydaktycznej, a tak e z innych êróde. Zak adajàc wi c, e b dziemy gospodarowaç rozsàdnie, pieni dzy nie powinno zabraknàç. Jakie sà bezpoêrednie uwarunkowania ci ç bud etu uczelni? Odpowiedê na to pytanie wymaga nieco szerszego kontekstu. Otó, stan finansów publicznych paƒstwa, nasze zadania wynikajàce z wstàpienia do NATO pozwalajà utrzymaç armi na poziomie 150 tys. ludzi. Realizacja programów przebudowy, modernizacji i finansowania si zbrojnych trwa ju kilka lat. Zosta y nimi obj te w pierwszej kolejnoêci jednostki liniowe, instytucje centralne, wojskowe kluby garnizonowe, orkiestry, wojskowe oêrodki sportowe. Nie dotyczy y jedynie wy szego szkolnictwa wojskowego. Statutowe zadania nak adane na naszà uczelni sà mniejsze ni np. 8 lat temu, kiedy to pierwszy rok dyplomowych studiów dziennych rozpoczyna o znacznie wi cej oficerów ni obecnie (w 2002 r. tylko 85 s uchaczy). Podobnie jest ze studiami pody- Akademii Obrony Narodowej nr 6/2002 3

6 Wywiad plomowymi, ró norodnymi kursami i szkoleniami. W zwiàzku z tym od 1999 roku w za o eniach do bud etów akademii wojskowych pojawi y si pierwsze próby przydzielania Êrodków bud etowych na realizacj konkretnych zadaƒ, co wywo a o zjawisko wprowadzania tzw. etatów kalkulacyjnych tj. okre- Êlonej liczby stanowisk s u bowych i odpowiadajàcych im Êrodków pieni nych dla o nierzy s u by sta ej, kontraktowej i nadterminowej. Bazà do naliczenia tych etatów jest m.in. wielkoêç pensum dydaktycznego realizowanego przez wojskowych nauczycieli akademickich. SpecjaliÊci ze Sztabu Generalnego przy wyliczaniu wielkoêci pensum np. na roczne szkolenie 280 s uchaczy ( àcznie z ich obs ugà) sà w tym bardzo precyzyjni. Z moich obserwacji i analiz wynika, i przy naliczaniu pensum interesujà ich bie àce zadania dydaktyczne. Poniewa zadania te malejà, powoduje to zauwa alne od dwóch lat zmniejszanie liczby etatów kalkulacyjnych dla kadry i stanu bazowego pracowników wojska, a co za tym idzie tak e Êrodków pieni nych. Narzucenie konkretnej liczby etatów kalkulacyjnych dla kadry, co zosta o dokonane w ramach pierwszego etapu dawno ju zapowiadanej etatyzacji, spowodowa o koniecznoêç przebudowy struktury uczelni. W efekcie 85 o nierzom zawodowym (tj. ok. 25% ogólnego stanu kadry), bo na tyle w aênie etatów nie otrzymano w 2001 r. Êrodków pieni nych, wypowiedziano stosunek s u bowy. Jakie nale noêci pieni ne przys ugujà zwalnianym oficerom? Wyodr bni bym tutaj dwa etapy wyp acania nale noêci. Pierwszy z nich obejmuje nale noêci p acone w uczelni w dniu zwolnienia z zawodowej s u by wojskowej. Obecnie z naszej uczelni przewa nie zwalniani sà o nierze majàcy pe nà wys ug, zatem, stosownie do postanowieƒ ustawy z dnia 17 grudnia 1974 o uposa eniu o nierzy (DzU, nr 5 poz. 18 z 1992 r. z póên. zm.) o nierzom tym przys uguje: Odprawa w wysokoêci trzymiesi cznego uposa- enia zasadniczego wraz z dodatkami o charakterze sta ym, nale nego na ostatnio zajmowanym stanowisku s u bowym a do wysokoêci szeêciomiesi cznego uposa enia przy pe nej wys udze. Ekwiwalent pieni ny za urlop wypoczynkowy niewykorzystany w roku zwolnienia ze s u by oraz za urlopy zaleg e. Zrycza towany ekwiwalent pieni ny za nie wykorzystany w roku zwolnienia ze s u by przejazd na koszt wojska. Nagroda roczna w wysokoêci proporcjonalnej do okresu s u by. Wymienione nale noêci podlegajà opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych. Ponadto uczelnia mo e wyp aciç, w razie wypowiedzenia stosunku s u bowego zawodowej s u by wojskowej dokonanego przez w a- Êciwy organ wojskowy, jednorazowe odszkodowanie na wniosek o nierza w wysokoêci jednomiesi cznego uposa enia zasadniczego wraz z dodatkami o charakterze sta ym, nale nego na ostatnio zajmowanym stanowisku s u bowym, za ka dy miesiàc skrócenia okresu wypowiedzenia. Mam tutaj na myêli postanowienia art. 14 ustawy z dnia 25 maja 2001 r. o przebudowie i modernizacji technicznej oraz finansowaniu si zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w latach , który notabene jest bardzo ró nie interpretowany przez instytucje zajmujàce si tà problematykà, szczególnie ust. 6 wymienionego artyku u. W mojej ocenie, nieszcz sny zapis dotyczy jedynie o nierzy zawodowych nie majàcych 15-letniej wys ugi, którym brakuje dos ownie paru miesi cy. Jednorazowe odszkodowanie podlega opodatkowaniu rycza towemu w wysokoêci 20%. Sk adka zdrowotna (7,75% od podstawy) nie zosta- 4 Akademii Obrony Narodowej nr 6/2002

7 Wywiad nie potràcona w razie z o enia przez o nierza stosownego oêwiadczenia, i sam za okres odszkodowania si ubezpieczy. W drugim etapie, co miesiàc przez okres jednego roku po zwolnieniu ze s u by, Wojskowe Biuro Emerytalne wyp aca uposa enie zasadnicze wraz z dodatkami sta ymi, nale ne na ostatnio zajmowanym stanowisku s u bowym. o nierz, który nie ma uprawnieƒ do zaopatrzenia emerytalnego lub zamiast tego zaopatrzenia wybra wymienione wy ej uposa enie, mo e pobraç uposa enie za ca y nale ny okres z góry. Tak zwana dwunastka podlega opodatkowaniu podatkiem rycza towym (20%) i z tytu u sk adki zdrowotnej (7,75%) podstawy, co razem stanowi 27,75%. Jaka cz Êç zwalnianych oficerów, bioràc pod uwag mo liwoêci finansowe Akademii, ma szans pozostaç w uczelni w charakterze pracowników cywilnych? Stosownie do nowych uwarunkowaƒ organizacyjno-finansowych rektor poleci mi i szefowi Oddzia u Organizacyjno Kadrowego przygotowaç 25 etatów kalkulacyjnych dla pracowników cywilnych, z przeznaczeniem na zatrudnienie w 2002 roku by ych wojskowych. Stanowiska te, finansowane ze Êrodków z dotacji bud etowej, majà zapewniç w aêciwe funkcjonowanie Akademii pod wzgl dem dydaktyczno naukowym i administracyjnym. Musz w tym miejscu dodaç, e dzi ki zrozumieniu nowej sytuacji przez kierownictwa jednostek organizacyjnych i zarzàd zwiàzków zawodowych AON uda o si osiàgnàç niezb dny consensus w tej sprawie. Dzi ki temu jesteêmy przygotowani do przyj cia cz Êci zwalnianych oficerów jako pracowników cywilnych. Rozwiàzanie to wywo a o jednak koniecznoêç zredukowania stanowisk administracyjnych, na których byli zatrudnieni emeryci wojskowi i cywilni posiadajàcy drugie êród o dochodu. Zadaniami realizowanymi na tych stanowiskach zostali obarczeni inni pracownicy, bàdê te b dà one inaczej op acane (np. jednorazowe umowy zlecenia). Rozwijajàca si odp atna dzia alnoêç dydaktyczna stwarza dalsze mo liwoêci zatrudnienia zwalnianych, wojskowych nauczycieli akademickich. Czy o nierze zawodowi i pracownicy cywilni mogà liczyç w bie àcym roku na jakiekolwiek podwy ki uposa eƒ i wynagrodzeƒ? Niestety, nie mam w tej kwestii dobrych wieêci. Najprawdopodobniej w 2002 r. nie b dzie adnych podwy ek uposa eƒ i wynagrodzeƒ. W rzàdowym projekcie bud etu paƒstwa przewidziano bowiem m.in. zamro enie w bie àcym roku p ac wszystkich pracowników sfery bud etowej. W naszych warunkach dotyczy to uposa eƒ oraz innych Êwiadczeƒ o nierzy zawodowych oraz wynagrodzeƒ pracowników cywilnych. JeÊli wi c sprawdzà si prognozy dotyczàce inflacji, w roku 2002 nale y oczekiwaç spadku si y nabywczej uposa eƒ (wynagrodzeƒ) naszych pracowników o ok. 5%. Przypomnijmy jednak, e zarówno dla kadry, jak i pracowników cywilnych rok 2001 by pod wzgl dem finansowym bardzo korzystny. Kadra otrzyma- a znaczne (18 20%) podwy ki uposa eƒ. Pracownicy cywilni naszej uczelni dwukrotnie otrzymali podwy ki wynagrodzeƒ (od 1 stycznia ub. r. w ramach podwy ek dla pracowników sfery bud etowej oraz od 1 wrzeênia na mocy znowelizowanej ustawy o szkolnictwie wy szym). W zwiàzku z dziurà bud etowà dalsze, przewidziane w tej ustawie od 1 wrzeênia 2002 r. i 2003 r., podwy ki dla nauczycieli akademickich i pracowników nieb dàcych nauczycielami akademickimi zostanà prawdopodobnie zawieszone, choç ostatnio mówi si o podwy ce z dniem 1 grudnia 2002 r. dla tych grup zawodowych. Jak b dzie, czas poka e! Niejako na marginesie chcia bym uêciêliç wypowiedê szefa logistyki, zamieszczonà w poprzednim numerze Biuletynu, dotyczàcà kszta towania indywidualnych wynagrodzeƒ naszych pracowników. Pad o tam np. stwierdzenie, e g ówny energetyk uczelni zarabia 1200 z. Przede wszystkim w s u bach logistycznych nie wyst puje stanowisko o takiej nazwie. Prawdopodobnie wi c chodzi o o starszego mistrza ds. energetycznych, który jednak zarabia miesi cznie 2761 z (brutto + ZUS, FP), netto zaê, czyli do r ki 1565 z. Tytu em bardziej ogólnego komentarza do wspomnianej wypowiedzi chcia bym wyjaêniç, i ka dego roku do dyspozycji szefów komórek, w których zatrudnieni sà pracownicy nieb dàcy nauczycielami akademickimi, przyznawane sà (w zwiàzku z podwy kami p ac) rozdzielane komisyjnie limity Êrodków pieni nych na indywidualne podwy ki wynagrodzeƒ dla tej grupy pracowników. Ka dorazowo na odprawach s u bowych kierowniczej kadry uczelni poprzedzajàcych decyzje w tej kwestii podkre- Êlam, e w pierwszej kolejnoêci nale y premiowaç osoby zajmujàce stanowiska niezb dne do w aêciwego funkcjonowania uczelni. Szefowie poszczególnych pionów majà jednak wolnà r k w dysponowaniu przyznanymi limitami. Nic nie stoi zatem na przeszkodzie, aby osoba zajmujàca stanowisko Akademii Obrony Narodowej nr 6/2002 5

8 Wydarzenia szczególnie istotne dla uczelni pobiera a wynagrodzenia adekwatne zarówno do zakresu obowiàzków, jak i ponoszonej odpowiedzialnoêci. Warto tak e wspomnieç, i w zwiàzku z trwajàcà restrukturyzacjà uczelni i naturalnym (emerytury, renty) odchodzeniem pracowników istnieje mo liwoêç wykorzystywana zresztà przez cz Êç kierowników zmniejszenia zatrudnienia w poszczególnych komórkach organizacyjnych i w konsekwencji podwy szenia wynagrodzeƒ tym pracownikom, którym zwi kszono zakres obowiàzków. Takie rozwiàzanie jest korzystne zarówno dla samych pracowników, jak i dla pracodawcy. Nie mo e byç zatem mowy o braku mo liwoêci wysokiego wynagradzania osób zajmujàcych wa ne stanowiska w uczelni, jest natomiast problem indywidualnego rozdzia u przez prze o onych przyznanych Êrodków. Uwzgl dnienia zakresu obowiàzków, odpowiedzialnoêci i lojalnoêci wobec pracodawcy. Poinformowania danej grupy pracowników, jakie by y zasady dokonania indywidualnych podwy ek wynagrodzeƒ. Czego yczy by sobie kwestor w nowym roku bud etowym uczelni? yczy bym sobie przede wszystkim utrzymania w uczelni dotychczasowej p ynnoêci finansowej, zadowolenia kadry, pracowników, s uchaczy, o nierzy niezawodowych z obs ugi finansowej realizowanej przez kwestur oraz w aêciwej obs ugi prawnej uczelni. Zrozumienia przez niektórych szefów komórek organizacyjnych zmian zachodzàcych w zasadach finansowania uczelni. Chcia bym te, by zosta uwzgl dniony nasz wniosek skierowany do Departamentu Bud etowego o zwi kszenie dotacji na wydatki rzeczowe w bie àcym roku oraz by jak najszybciej zosta y zakoƒczone w uczelni inwestycje budowlane àcznie z ich rozliczeniem. Jak najszybszego uruchomienia Centrum Symulacji i Komputerowych Gier Wojennych, stworzy to bowiem mo liwoêç zatrudnienia cz Êci zwalnianej kadry. Zrealizowania zamierzeƒ poszerzajàcych ofert edukacyjnà Akademii na inne resorty, a zatem zwi kszenie liczby studentów, zw aszcza osób cywilnych. W tym upatrywa bym dodatkowych znacznych êróde finansowania dzia alnoêci naszej uczelni. Rozmawia a Ewa Kostka Kursy dla oficerów Krajowy kurs wspó pracy cywilno- -wojskowej (CIMIC) Kurs by organizowany po raz pierwszy i trwa tydzieƒ (w dniach r.). Przeznaczony dla oficerów sztabów przewidywanych do s u by w obszarze CIMIC w kraju i za granicà. W kontyngentach narodowych (szczebel batalionu) lub strukturach wielonarodowych NATO (szczebel brygady). Zakres tematyczny kursu obejmuje informacje podstawowe o systemie zbiorowego bezpieczeƒstwa ONZ, systemie regionalnego bezpieczeƒstwa NATO, o organizacjach mi dzynarodowych, teorii utrzymywania pokoju (peacekeeping, peacemaking, peaceenforcement, peacebuilding), prawie konfliktów zbrojnych i bezpieczeƒstwa. W kursie uczestniczy o 33 skierowanych przez DK i DSzW MON oficerów Wojska Polskiego od stopnia porucznika do pu kownika. Poruszana na kursie problematyka jest ÊciÊle zwiàzana ze strategià u ycia si zbrojnych oraz ze zjawiskiem umi dzynarodowienia stosunków wojskowych (CIMIC jest formà tego zjawiska) i wp ywem tego umi dzynarodowienia na strategi bezpieczeƒstwa. Tematy CIMIC dotyczà równie obronnoêci i strategii bezpieczeƒstwa (koncepcji strategicznej NATO) oraz wspó pracy z organizacjami mi dzynarodowymi, instytucjami rzàdowymi i pozarzàdowymi. Mi dzynarodowy kurs oficerów sztabów przewidzianych do operacji wspierania pokoju (Peace Support Operations Staff Officers Course PSO SOC). Kurs, organizowany raz w roku, trwa tydzieƒ ( r.). Przeznaczony by dla oficerów sztabów przewidywanych do s u by w kontyngentach narodowych (szczebel batalionu) lub Kwater G ównych Si Pokojowych Organizacji Mi dzynarodowych ONZ OBWE, NATO (szczebel brygady). Zakres tematyczny kursu obejmuje informacje podstawowe o systemie zbiorowego bezpieczeƒstwa ONZ, systemie regionalnego bezpieczeƒstwa NATO, o organizacjach mi dzynarodowych, teorii utrzymywania pokoju (peacekeeping, peacemaking peaceenforce- 6 Akademii Obrony Narodowej nr 6/2002

9 Wydarzenia ment, peacebuilding), prawie konfliktów zbrojnych i bezpieczeƒstwa. G ówne tematy kursu dotyczy y systemu procedur operacyjnych i sztabowych w dowództwach narodowych i wielonarodowych. Kurs koƒczy o çwiczenie grupowe prowadzone przez doêwiadczonych w operacjach pokojowych oficerów z 18 batalionu powietrzno-szturmowego w Bielsku Bia ej oraz 2 Korpusu Zmechanizowanego. W kursie uczestniczy o 20 oficerów od porucznika do majora (w tym dwóch oficerów z Czech i jeden z Litwy). Zaj cia odbywa y si w j. angielskim. Kolejni absolwenci Wy szych Kursów Obronnych Drugi rzàd, od lewej: Przemys aw Biliƒski dyrektor Departamentu Nauki i Kadr Medycznych Ministerstwo Zdrowia, W adys aw Winnicki dyrektor Departamentu Kontroli Ministerstwa Skarbu Paƒstwa, Stanis aw Sulenta zast pca dyrektora Biura Kadr, Szkolenia i Rozwoju Zawodowego MSWiA, Tomasz Michalak dyrektor Biura Integracji Europejskiej w Kancelarii Prezydenta RP. Trzeci rzàd, od lewej: Jacek Barylski zast pca dyrektora Departamentu Gwarancji i Por czeƒ Ministerstwa Finansów, Pawe Jastrz bski dyrektor Departamentu Polityki Transportowej Ministerstwa Transportu i Gospodarki Morskiej, Jerzy Molak dyrektor Departamentu Handlu i Us ug w Ministerstwie Gospodarki, Radomir Korsak szef Wydzia u w Departamencie Spo eczno- Wychowawczym MON, Wojciech Kijowski dyrektor generalny w Ministerstwie SprawiedliwoÊci. W listopadzie ub. r. WKO ukoƒczy y dwie kolejne grupy absolwentów: grupa dyrektorów departamentów ministerstw i urz dów centralnych (9.11) oraz grupa starostów (16.11)....i grupa starostów Absolwenci WKO wraz z przedstwicielami w adz uczelni i kierownictwa WS-O grupa ministerialna Pierwszy rzàd, od lewej: Krzysztof Opalski zast pca dyrektora Departamentu Polityki Bezpieczeƒstwa Europejskiego MSZ, Maria Reutt zast pca dyrektora Biura Promocji, Kadr i Szkolenia GUS, gen. dyw. prof. dr hab. Boles aw Balcerowicz komendant AON, Danuta Nadolna zast pca dyrektora Biura Dyrektora Generalnego Urz du S u by Cywilnej, p k dr hab. Jacek Paw- owski komendant Wydzia u Strategiczno-Obronnego. Pierwszy rzàd, od lewej: Marek TramÊ starosta powiatu polkowickiego, Józef Bober starosta powiatu lubiƒskiego, gen. bryg. prof. dr hab. Micha Krauze zast pca komendanta AON ds. naukowych, Marian Tarabu a prezydent Jaworzna, p k dr hab. Jacek Paw- owski komendant Wydzia u Strategiczno-Obronnego. Drugi rzàd, od lewej: Krzysztof Wójcik prezydent Bytomia, Leszek Czarnobaj starosta powiatu kwidzyƒskiego, Zbigniew Stencel starosta powiatu koêcierzyƒskiego, Bogdan Dombrowski starosta powiatu gdaƒskiego, Henryk Kuêniak kierownik Powiatowego Centrum Zarzàdzania Kryzysowego Starostwa S upeckiego. Nieobecni na zdj ciu: Aleksander Gappa starosta powiatu cz uchowskiego, Walery Czarnecki starosta powiatu lubaƒskiego. Akademii Obrony Narodowej nr 6/2002 7

10 Wydarzenia Konferencje naukowe Teoria i praktyka przywództwa wobec wyzwaƒ edukacyjnych W dniach listopada w Instytucie Nauk Humanistycznych odby a si konferencja naukowa nt. Teoria i praktyka przywództwa wobec wyzwaƒ edukacyjnych. Obrady plenarne przebiega y pod has em: Przywództwo poglàdy i oczekiwania. Drugà cz Êç konferencji stanowi y obrady w dwóch sekcjach ( Ku modelowi przywództwa wojskowego oraz Edukacja dla przywództwa ). Na konferencj przybyli: komendant AON gen. dyw. prof. dr hab. Boles aw Balcerowicz, prorektor ds. ogólnych gen. bryg. Jan Klejszmit, prorektor ds. dydaktycznych p k prof. dr hab. in. Piotr Sienkiewicz, p k prof. dr hab. Bogdan Szulc. Ponadto w konferencji uczestniczy o ponad dwustu zaproszonych goêci, m.in. prof. dr hab. Jerzy Màczyƒski zuniwersytetu Wroc awskiego, prof. dr hab. Kazimierz Doktór z PAN, kontradm. Marek Bràgoszewski z Dowództwa Marynarki Wojennej, mgr Bogus aw Feder za o yciel i prezes Centrum Kreowania Liderów liczni pracownicy naukowi AON. Wyg oszono ponad 40 referatów, mi dzy innymi: Przywództwo wobec wyzwaƒ wspó czesnoêci, Filozoficzny i historyczny kontekst przywództwa oraz Edukacja dla przywództwa w wojsku. Celem konferencji by o ustalenie obecnego stanu edukacji dla przywództwa, identyfikacja oczekiwaƒ wobec przywódców w wojsku i w innych organizacjach oraz okreêlenie perspektyw rozwoju przywództwa na ró nych szczeblach edukacji cywilnej i wojskowej. Dla Akademii konferencja by a szczególnie wa na ze wzgl du na mo liwoêç podsumowania wyników badaƒ, doêwiadczeƒ praktyków oraz konfrontacji poglàdów przedstawicieli ró nych Êrodowisk, a tak e ze wzgl du na edukacyjny aspekt idei przywództwa. Tradycyjna interpretacja poj cia przywództwa jest bowiem tak silnie zakorzeniona w ÊwiadomoÊci spo ecznej, e mog oby si wydawaç, i nic ju nie zmieni tego wizerunku. Powszechne jest przekonanie, e przywódcà staje si ka dy, kto pozostaje w okreêlonych stosunkach z ludêmi, jest zdolny do wywierania na nich wp ywu. W wojsku przywództwo zwiàzane jest nierozerwalnie z dowodzeniem, szkoleniem oraz wykonywaniem ró nych, z o onych zadaƒ. Obecnie w kraju i na Êwiecie zapotrzebowanie na autentyczne przywództwo nie tylko utrzymuje si, lecz w Êwietle obecnych i perspektywicznych wyzwaƒ wzrasta. Powszechne jest prze- Êwiadczenie, e dawna formu a dowodzenia, oparta cz sto niemal wy àcznie na autorytecie formalnym prze o onego, obecnie zupe nie nie przystaje do demokratycznych przeobra eƒ dokonujàcych si w naszym paƒstwie i w si ach zbrojnych. Nie uwzgl dnia te zasad dowodzenia, jakie dominujà w strukturach koalicyjnych NATO. Stàd koniecznoêç poszukiwania takiego modelu przywództwa, który, godzàc funkcje wojska jako instytucji z potrzebami grup i zespo ów zadaniowych, uwzgl dnia by tak e osobiste interesy oraz potrzeby rozwojowe wszystkich uczestników tej szczególnej organizacji. Red. Dzia ania po àczone 29 listopada w Wydziale Strategiczno-Obronnym odby a si konferencja nt. Dzia ania (operacyjne) po àczone. Na konferencj oprócz komendy AON, komendantów wydzia ów i instytutów, szefów katedr oraz zak adów i samodzielnych pracowników naukowych uczelni przybyli zaproszeni goêcie ze Sztabu Generalnego WP: p k Zdzis aw Wójcik szef zarzàdu P-3, p k Stefan Czmur zast pca szefa zarzàdu P-5; z Dowództwa Wojsk Làdowych: gen. bryg. Waldemar Skrzypczak szef wojsk pancernych i zmechanizowanych, p k Eugeniusz Przenios o szef oddzia u szkolenia, z Dowództwa Wojsk Lotniczych: p k dr hab. pil. Stanis aw Zajas szef zarzàdu G-3 i p k dypl. nawig. Zbigniew Galec szef zarzàdu G-2. Konferencj otworzy komendant AON gen. dyw. prof. dr hab. Boles aw Balcerowicz. Stan i perspektywy badaƒ przedstawi gen. bryg. prof. dr hab. Micha Krauze. Referaty wyg osili: p k dr hab. Jacek Paw owski ( Istota dzia aƒ po àczonych ), p k prof. dr hab. Adam Tomaszewski ( Wojska làdowe w dzia aniach po àczonych ), p k prof. dr hab. Wojciech Michalak ( Si y powietrzne w dzia aniach po àczonych ), 8 Akademii Obrony Narodowej nr 6/2002

11 Wydarzenia kmdr mgr Piotr Gawliczek ( Si y morskie w dzia aniach po àczonych ), Eugeniusz Nowak ( Logistyka w dzia aniach po àczonych ), p k mgr in. Zdzis aw Wójcik ( Przygotowanie dowództw i sztabów do planowania i prowadzenia dzia aƒ po àczonych ), p k dr hab. Mariusz Wiatr ( Koncepcja kszta cenia w obszarze dzia aƒ po àczonych ). Sala obrad konferencji Konferencja zamkn a pierwszy etap badaƒ naukowych, prowadzonych w AON, których celem jest stworzenie podstaw teorii dzia aƒ po àczonych. Celem konferencji by o zaprezentowanie i weryfikacja wyników pierwszego etapu badaƒ oraz wymiana doêwiadczeƒ dotyczàcych po àczonych dzia- aƒ si zbrojnych, ich wp ywu na kierunki, zakres i koniecznoêç zmian w si ach zbrojnych RP, co przek ada si na treêci i formy kszta cenia w Akademii Obrony Narodowej. DoÊwiadczenia u ycia si zbrojnych do realizacji celów politycznych wykazujà jednoznacznie po àczony charakter prowadzonych operacji. W osta-tniej dekadzie XX w. mieliêmy mo liwoêç zaobserwowania dzia aƒ prowadzonych wspólnym wysi kiem wszystkich oêrodków politycznych, rodzajów si zbrojnych oraz struktur pozamilitarnych w uk adzie sojuszniczym czy koalicyjnym. Dostosowanie struktur organizacyjnych, zapewnienie kompatybilnoêci uzbrojenia i sprz tu technicznego, a przede wszystkim odpowiednie przygotowanie (kszta cenie i szkolenie) dowództw, sztabów i wojsk stanowi istotne wyzwanie dla naukowców i praktyków w mundurach. Dyskusj i ca à konferencj podsumowa rektor Akademii Obrony Narodowej gen. Balcerowicz. Pierwsza refleksja dotyczy a aktualnoêci wzorców przyjmowanych przez si y zbrojne RP w procesie osiàgania interopracyjnoêci z armiami zachodnimi. Na poczàtku lat 90. i póêniej si y zbrojne RP w drodze do NATO przej y z Zachodu przemijajàce ju tam wzorce strukturalno-funkcjonalne, charakteryzujàce si znacznà autonomicznoêcià poszczególnych rodzajów si zbrojnych. Ten proces przejmowania zdezaktualizowanych wzorców, nazwany przez rektora autonomizacjà pod pràd, zamiast zanikaç post puje. Tymczasem wspó czesne u ycie si zbrojnych NATO wskazuje na ich po àczony charakter. PowinniÊmy zatem dà- yç do wyprzedzania rzeczywistoêci zamiast biernie obserwowaç proces erozji poprzedniego adu. Druga refleksja rektora dotyczy a organizacji dowodzenia, które jest w istocie esencjà dzia aƒ (operacji) po àczonych. W tym kontek- Êcie mówca zwróci uwag na tendencj do ograniczania szczebli dowodzenia, uwarunkowanà przede wszystkim Êrodkami dowodzenia i àcznoêci oraz mo liwoêcià kontroli wielu obiektów jednoczeênie. Nawiàzujàc do wystàpienia kmdr. Zieliƒskiego z Akademii Marynarki Wojennej, rektor podda pod rozwag uczestników konferencji problem na ile w badaniach dzia aƒ po àczonych nale y koncentrowaç si na ich wymiarze sojuszniczym, na ile zaê narodowym. Kwestia wywa enia proporcji jest otwarta, jednak nie ulega wàtpliwoêci, e badaƒ nie mo na prowadziç roz àcznie. Kolejna refleksja dotyczy a mo liwoêci zdominowania koncepcji u ycia naszych si morskich przez sposób myêlenia paƒstw wyspiarskich, a co za tym idzie bezkrytycznego przyjmowania doktryn NATO. Odnoszàc si do wystàpienia p k. Wiatra, rektor wyrazi opini, i formu a kszta cenia w Akademii Obrony Narodowej musi ulec redefinicji, gdy obecnie, zamiast przekazywaç wiedz o operacjach po àczonych my o nich tylko mówimy. W kwestii organizacji kszta cenia w zakresie dzia aƒ po àczonych za bardzo wa nà uzna Êcis à wspó prac Akademii Obrony Narodowej z Akademià Marynarki Wojennej. Jednak e, jak zapowiedzia, uêciêlenie zmian kszta cenia w tej dziedzinie b dzie jeszcze przedmiotem dyskusji wewn trznych w AON i na szczeblu MON. pp k dypl. nawig. Ryszard Niedêwiecki Akademii Obrony Narodowej nr 6/2002 9

12 Wydarzenia Europa Ârodkowa jako region geostrategiczny 12 grudnia w Wydziale Strategiczno-Obronnym AON odby a si konferencja naukowa na temat: Europa Ârodkowa jako region geostrategiczny. Materia wyjêciowy pt. Geografia bezpieczeƒstwa paƒstw regionu Êrodkowoeuropejskiego opracowa w wersji ksià kowej oraz medialnej na CD Zak ad Geografii, przy pomocy edytorskiej Zarzàdu Geografii Wojskowej. Opracowanie to otrzymali uczestnicy konferencji. G ównym celem konferencji by o okreêlenie stanu szeroko rozumianego bezpieczeƒstwa w przestrzeni geograficznej, b dàcej przedmiotem zainteresowania Polski. Prezydium konferencji. Od lewej genera owie: W. Cybulski, J. Gotowa a, M. Krauze i p k Z. Lach Celami pomocniczymi by y: OkreÊlenie zakresu i struktury geoinformacji w apekcie wsparcia geograficznego sfery bezpieczeƒstwa i obronnoêci kraju oraz budowania przewagi informacyjnej. Zaprezentowanie dorobku Akademii w zakresie geografii bezpieczeƒstwa oraz podsumowanie tematu naukowego Geografia wojenna RP i krajów oêciennych, kryptonim pracy GEOGRAFIA, zrealizowanego przez Zak ad Geografii (prac podj to w ramach poprzedniej struktury Katedry Geografii Wojennej). Zaprezentowanie wybranych wspó czesnych produktów geograficznych poziomu strategicznego i operacyjnego, ze szczególnym zwróceniem uwagi na numeryczne produkty geoinformacyjne, stanowiàcych dorobek S u by Topograficznej WP. W konferencji uczestniczyli przedstawiciele: departamentów MON i zarzàdów Sztabu Generalnego WP; dowództw rodzajów si zbrojnych; departamentów spraw obronnych Ministerstwa Infrastruktury i Ministerstwa Ârodowiska; G ównego Urz du Geodezji i Kartografii, OÊrodka Studiów Wschodnich i Uniwersytetu Warszawskiego; ponadto liczne grono naukowców AON z rektorem i prorektorem ds. naukowych; przedstawiciele firm bioràcych udzia w tym przedsi wzi ciu: Geosystems Polska oraz Centrum Kartografii; s uchacze PSOS i inni. Konferencj otworzy komendant AON gen. dyw. prof. dr hab. Boles aw Balcerowicz. Korzystajàc z obecnoêci gen. bryg. Wincentego Cybulskiego, szefa Generalnego Zarzàdu Rozpoznania Wojskowego P-2 i p k. dr. Eugeniusza Sobczyƒskiego szefa Zarzàdu Geografii Wojskowej Szefa S u by Topograficznej WP z o y na ich r ce serdeczne gratulacje z okazji 80- lecia S u by Geograficznej i Topograficznej WP. Po wyg oszeniu przez gen. Balcerowicza referatu wprowadzajàcego kierowanie obradami przejà komendant Wydzia u Strategiczno-Obronnego p k dr hab. Jacek Paw owski. Kolejne referaty wyg osili: prof. dr hab. Julian Skrzyp pracownik naukowy Zak adu Geografii ( Znaczenie strategiczne regionu Êrodkowoeuropejskiego ); mgr Jacek Cichocki wicedyrektor OÊrodka Studiów Wschodnich ( Wybrane problemy terytorialno-graniczne oraz dotyczàce mniejszoêci narodowych i etnicznych w Europie Ârodkowej ); p k dr Eugeniusz Sobczyƒski szef Zarzàdu Geografii Wojskowej ( Polityka geograficzna NATO nowe aspekty ); pp k dr hab. Andrzej Ciupiƒski kierownik Katedry Bezpieczeƒstwa i Prawa Mi dzynarodowego ( Miejsce Europy Ârodkowej w euroatlantyckiej przestrzeni bezpieczeƒstwa ); p k dr hab. Zenon Stachowiak szef Instytutu Ekonomii i Logistyki ( Geoekonomia paƒstw regionu Êrodkowoeuropejskiego ); mjr mgr in. Andrzej aszczuk st. wyk adowca Zak adu Geografii ( Geoinformacje w procesie budowy przewagi in- 10 Akademii Obrony Narodowej nr 6/2002

13 Wydarzenia formacyjnej ); p k dr Zbigniew Lach kierownik Zak adu Geografii ( Metodyka wielokryterialnej oceny potencja u zagro eƒ i konfliktów ), który ponadto przedstawi informacje o wynikach pracy nad realizacjà tematu naukowego pt. GEOGRAFIA (Geografia wojenna Polski i krajów oêciennych). W przerwie uczestnicy konferencji mieli mo liwoêç obejrzenia wystawy produktów geoinformacyjnych, przygotowanej przez S u b Topograficznà WP. Po przerwie przedstawiono dwie prezentacje, których a utorami byli: pp k mgr in. Jerzy Pietruszka st. specjalista w Zarzàdzie Geografii Wojskowej ( Produkty geograficzne poziomu operacyjnego i strategicznego opracowywane przez S u b Topograficznà WP ); dr Witold Fedorowicz-Jackowski prezes firmy Geosystems Polska ( Mo liwo- Êci wykorzystania zdalnie pozyskiwanych informacji z przestrzeni powietrznej i kosmicznej w analizach geoinformacyjnych ). Podsumowania i zamkni cia konferencji dokona p k Paw owski. Dzi kujàc uczestnikom za przedstawienie interesujàcych referatów i prezentacji oraz z o one materia y, zapowiedzia ich wydanie w wersji tekstowej i elektronicznej na CD. Szczególne s owa podzi kowania skierowa do szefa Zarzàdu Geografii Wojskowej za pomoc w zorganizowaniu konferencji, w tym przygotowanie wystawy produktów geoinformacyjnych. p k dr Zbigniew Lach Seminaria Dwunaste polsko-niemieckie seminarium oficerów starszych Polska Niemcy, wspólnie ku nowym wyzwaniom Wdniach paêdziernika odby o si doroczne polsko-niemieckie seminarium oficerów starszych. By o to ju dwunaste przedsi wzi cie tego rodzaju, które stosownie do przyj tych w 1992 r. uzgodnieƒ, odbywa si na przemian w Niemczech iwpolsce. Organizatorami ze strony niemieckiej pozostajà niezmiennie: Akademia Europejska w Waren-Müritz, Akademia Dowodzenia Bundeswehry (ADB) z Hamburga oraz Bundeswehra. Ze strony polskiej tak jak dotychczas Akademia Obrony Narodowej. Po raz pierwszy zaê co stanowi o pewne novum zadania merytoryczno-organizacyjne by y realizowane przez Wydzia Strategiczno-Obronny. Uczestnicy seminarium na pamiàtkowej fotografii Tak jak we wszystkich poprzednich, równie i w tym spotkaniu uczestniczy y dziesi cioosobowe delegacje z Polski i Niemiec (oficerowie w stopniu pu kownika/komandora). Zasadniczym jego celem by a wymiana ocen, poglàdów dotyczàcych roli i miejsca obu paƒstw w przemianach zachodzàcych w Europie w kontekêcie wspó czesnych i przysz ych wyzwaƒ. O randze przedsi wzi cia Êwiadczy obecnoêç takich niemieckich wyk adowców jak: by y minister obrony RFN prof. dr Hans Apel oraz emerytowany generalny inspektor Bundeswehry gen. Hartmut Bagger. Oficjalnego otwarcia seminarium oraz powitania goêci dokona komendant AON gen. dyw. prof. dr hab. Boles aw Balcerowicz, a cele merytoryczne sprecyzowa komendant WS-O p k dr hab. Jacek Paw owski. Zgodnie z obowiàzujàcà od lat zasadà kierownictwo sprawowali na przemian dwaj przedstawiciele obu paƒstw (ze strony gospodarzy p k Paw owski, ze strony goêci kmdr rez. dr Lennart Souchon, by y komendant Wydzia u Polityki Bezpieczeƒstwa i Strategii ADB). Akademii Obrony Narodowej nr 6/

14 Wydarzenia Cz Êç merytorycznà seminarium rozpocz o wystàpienie p k. Paw owskiego, który podjà temat: Polska i Niemcy na wspólnej drodze ku przysz ym strukturom bezpieczeƒstwa europejskiego. Problematyk zagro eƒ i szans dla europejskiej polityki bezpieczeƒstwa przedstawi L. Souchon. W drugim dniu seminarium podsekretarz stanu w BBN Marek Dukaczewski zaprezentowa wybrane aspekty bie àcej sytuacji bezpieczeƒstwa Polski, a prof. Apel podjà temat: Unia Europejska szanse i zagro enia jednoêci europejskiej. Jako ostatni wystàpi gen. rez. Hartmut Bagger, który przedstawi swojà wizj przysz oêci si zbrojnych w Europie. Kolejne dni seminarium jego uczestnicy sp dzili na Pojezierzu Mazurskim. Goszczàc u prezydenta E ku oraz komendanta Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego Olsztyn, mogli z pierwszej r ki uzyskaç informacje na temat historii i wspó czesnoêci Warmii i Mazur. Uczestnicy seminarium z o yli kwiaty na cmentarzu o nierzy niemieckich. Seminarium stanowi o kolejny etap kszta towania polsko-niemieckich stosunków wojskowych w duchu pojednania i wzajemnego zrozumienia. Stanowi o tak e okazj do nawiàzywania i pog biania kontaktów osobistych, a tak e rozwijania wspó pracy wykraczajàcej poza ramy si zbrojnych. kmdr mgr in. Piotr Gawliczek Seminaria naukowe w wydzia ach Wydzia Wojsk Làdowych 17 paêdziernika, Instytut Dowodzenia, Zak ad Systemów àcznoêci i Informatyki, temat: Organizacja taktycznych sieci àcznoêci. Wystàpienia: mjr dr in. Piotr Daniliuk ( Struktura sieci radiowych pola walki ), por. mgr in. Jaros aw Milewski ( Techniczne aspekty nowej koncepcji sieci radiowych zwiàzku taktycznego ), mjr dypl. in. Andrzej Wisz ( Zasady organizacji sieci radiowych. Propozycja zmian ), pp k dr in. Zbigniew Fio na ( Wybrane problemy zastosowania radiolinii w àcznoêci na szczeblach taktycznych ), p k dr in. Józef Janczak ( Mo liwoêci zapewnienia kompatybilnoêci elektromagnetycznej taktycznym sieciom àcznoêci ). Wydzia Lotniczy i Obrony Powietrznej 9-10 paêdziernika, Katedra Lotnictwa, temat: Lotnictwo si powietrznych w operacjach po àczonych. Wystàpienia: p k dr hab. Mariusz Wiatr ( Idea operacji po àczonych ), p k nawig. dr Marian Kozub ( Lotnictwo si powietrznych w operacjach po- àczonych ), pp k Szt. Gen. Jörg Dronia Niemcy ( Koncepcja u ycia lotnictwa si powietrznych Niemiec w operacjach po àczonych ), p k dr hab. pil. Stanis aw Zajas ( Koncepcja u ycia lotnictwa WLOP w nowych uwarunkowaniach militarnych ). 6 grudnia, Katedra dowodzenia si ami powietrznymi, temat: Teoretyczne, praktyczne i dydaktyczne aspekty wspó pracy cywilno-wojskowej CIMIC w si ach powietrznych. Komunikaty: p k dr hab. Marian CieÊlarczyk ( Wspó praca cywilno-wojskowa CIMIC jako zjawisko psychospo eczne i organizacyjne oraz mechanizm w r ku dowódcy ), p k dr hab. Micha Drost ( G ówne aspekty organizacji i realizacji wspó pracy cywilno-wojskowej podczas dzia aƒ na terytorium paƒstwa, cz onka NATO ), p k dr Marek Obrusiewicz ( W aêciwoêci wspó pracy cywilno-wojskowej w uk adzie wielonarodowym [sojuszniczym] w operacjach si powietrznych poza terytorium NATO ), p k dypl. Hieronim Szafran ( Relacje organów CI- MIC z podmiotami paƒstwa gospodarza podczas bazowania i pozamilitarnych dzia aƒ lotnictwa NATO na terytorium RP ), mjr dypl. mgr in. Marek Chojnacki ( Potrzeby i mo liwoêci realizacji wspó pracy cywilno-wojskowej w si ach powietrznych ), mjr dypl. Mariusz Fornal ( Wspó praca cywilno-wojskowa a mo liwoêci organizacji zabezpieczenia logistycznego si powietrznych NATO ). Red. Autorytet a u ytecznoêç Nieomylny Êrodek zdobycia autorytetu u ludzi byç dla nich u ytecznym. M. Ebner Eschenbach 12 Akademii Obrony Narodowej nr 6/2002

15 Wydarzenia Jan Bloch ( ) Droga do nagrody Nobla i towarzystwo jego imienia Na prze omie XIX i XX wieku by o zaskoczeniem dla wielu, e Jan Bloch, ma o znany na Zachodzie finansista, przemys owiec, ekonomista, autor i król polskich kolei, zosta zg oszony w 1901 r. przez Polskà Akademi Umiej tnoêci w Krakowie do I Pokojowej Nagrody Nobla (tak e przez 5 innych ró nych osobistoêci z Francji, Holandii, W och i Polski). Jeszcze wi kszym mo e zaskoczeniem by o to, e ten warszawski bankier, yjàcy prawie ca e ycie na obrze ach Imperium Rosyjskiego, zdo a w ciàgu zaledwie kilku lat ( ) do àczyç do europejskiego Êwiata politycznego oraz naukowego i zdobyç w nim znaczàce miejsce. Bloch, mówiàc w bardzo du- ym skrócie, osiàgni cia swoje zawdzi cza nie przypadkowi, ale wielu talentom, niezmordowanej pracy i gotowoêci poêwi cenia swej fortuny i dziesi ciu ostatnich lat ycia ( ) problemom bezpieczeƒstwa europejskiego i wszechstronnym studiom nad nowym charakterem ewentualnej wojny mi dzy wielkimi mocarstwami w epoce rozwini tego przemys u i transportu. Owocem jego pracy by o 6-tomowe dzie o: Przysz a wojna pod wzgl dem technicznym, politycznym i ekonomicznym (1898), porównywane do traktatów H. Grotiusa i E. Kanta. Przet umaczone od razu na wiele j zyków wskazywa o na niemo noêç osiàgni cia celów politycznych wojnà, której d ugotrwa y i krwawy przebieg tak wyczerpie walczàce strony i ich gospodarki, e mo e dojêç do upadku paƒstw, a nawet rewolucji socjalnej. Aby tà problematykà zainteresowaç Êwiat polityczny, Bloch do o y wszelkich staraƒ, by zaprezentowaç jà na dworze w Petersburgu i przedstawiç wyniki swych badaƒ samemu carowi i carycy. Uwa a si, e mia o to wp yw na manifest cara Miko aja II (24 sierpnia 1898 r.), wzywajàcy wspólnot mi dzynarodowà do odbycia w Hadze, w maju 1899 r., wielostronnej konferencji rozbrojeniowej. Jan Bloch Bloch na tym nie poprzesta. Wspiera przebieg obrad haskich, a potem propagowa ich idee w wielu stolicach europejskich, przez co uwa any jest za ojca duchowego tej historycznej konferencji. Równolegle, aby przedstawiç Europejczykom nast pstwa wojny przemys owej, zorganizowa i by wspó fundatorem I Mi dzynarodowego Muzeum Wojny i Pokoju w Lucernie. Nie doczeka jednak jego uroczystego otwarcia, które nastàpi o w dniu 7 czerwca 1902 r., gdy 6 stycznia tego roku umar nagle na serce wwarszawie. Waga osiàgni ç Blocha na pewno zas ugujàcych na Nagrod Nobla, pozwala domniemywaç, e tylko przedwczesna Êmierç przeszkodzi a mu w otrzymaniu tego presti owego wyró nienia. Przypadek Blocha nadal nurtowa europejskà pras i opini publicznà. Zw aszcza interesowano si jak to by o mo liwe, e cywil, bez adnej praktyki wojskowej, móg opanowaç tak Êwietnie t problematyk. Tu, znów, mówiàc w najwi kszym skrócie, trzeba przypomnieç, e kiedy w 1892 r. Bloch rozpoczyna swoje wieloletnie studia nad przysz à wojnà, powodowany obawami, e rosyjska generalicja niedostatecznie i niew aêciwie przygotuje si do obrony 600-tysi cznej Warszawy, gdzie mieszka z rodzinà, mia ju 55 lat i bardzo znaczàcy dorobek. By pierwszà postacià ycia ekonomicznego Królestwa Polskiego. Nosi tytu radcy stanu i by cz onkiem Komitetu Naukowego Ministerstwa Skarbu. Mia te na swoim koncie wielotomowe publikacje z dziedziny kolejnictwa, gospodarki, finansów zarówno Królestwa Polskiego, jak i Rosji, które, t umaczone na francuski, zapewni y mu uznanie nie tylko na Wschodzie, ale i na Zachodzie. JeÊli chodzi o zagadnienia wojskowe, to wiedz o nich i doêwiadczenie zawdzi cza swojej yciowej Akademii Kolejowej. Ten nowy, rewolucyjny jak na te czasy, Êrodek transportu znalaz si od razu Akademii Obrony Narodowej nr 6/

16 Wydarzenia w centrum uwagi wszystkich sztabów generalnych. Dla Rosji paƒstwa o tak ogromnych przestrzeniach, odchodzàcej z opóênieniem (po upadku Sewastopola w czasie Wojny Krymskiej) od dotychczasowej strategii bezdro y mia szczególne znaczenie. O liniach kolejowych, ich trasach decydowa zawsze Petersburg i brane przezeƒ pod uwag wzgl dy strategiczne i wojskowe. Sk adane oferty na kontrakty czy koncesje kolejowe musia y wi c uwzgl dniaç zawsze parametry i potrzeby wojskowych, a nie Ministerstwa Skarbu, a Bloch budowa wiele: po àczenia od Ba tyku do Morza Czarnego, z Warszawy do Zag bia itd. Bogata wi c by a jego wiedza i do- Êwiadczenia w kwestiach wojskowych. Podobnie jego doêwiadczenie. To m.in. nauczy o go logistyki i pracy z licznymi grupami ludzi. Trzeba pami taç, e bra on udzia w budowie kolei z Petersburga do Warszawy o d ugoêci 1300 km, budowanej przez 40 tysi cy robotników. Ponadto Bloch, podejmujàc swe badania nad przysz à wojnà mia ten komfort, e nie mia nad sobà ani zwierzchników, ani rygorów bud etowych. W razie koniecznoêci zamawia doêwiadczenia w laboratoriach, a nawet na poligonach... zagranicznych, by wytrwa y i pracowity. Nieprzypadkowo na jego herbie widnia a dewiza: omnia labora. Zrozumia e wi c, e Bloch jest od dawna znany polskiej literaturze wojskowej. NajwczeÊniej pisa o nim i o Przysz ej wojnie p k dr Julian Bugajski. Jednak najobszerniej i najbardziej wnikliwie przedstawia poglàdy i wartoêci badaƒ Blocha oraz ich aktualnoêç prof. dr hab. Lech Wyszczelski, ostatnio w swej monografii Historia myêli wojskowej (Warszawa, Bellona 2000). Towarzystwo Jana Blocha (cele i historia) Ta pozarzàdowa organizacja o charakterze i sk adzie mi dzynarodowym powsta a formalnie wwarszawie 16 marca 1987 roku. Nie zaw a a jednak swej dzia alnoêci do gromadzenia pamiàtek i informacji o swoim patronie, kompletowania jego rozlicznej bibliografii czy do opieki nad jego bogatym dorobkiem i spuêciznà. Towarzystwo stawia sobie tak e za cel ró ne wa ne zadania spo eczne i polityczne. Dlatego m.in. wspiera ono aktywnie racjonalne podejêcie do spraw wojny i pokoju. Organizuje spotkania wojskowych, polityków oraz ludzi nauki i zach ca do wspólnej refleksji i przybli ania stanowisk. Popiera podobne dzia ania i spotkania interdyscyplinarne w odniesieniu do problematyki jednoêci europejskiej oraz mi dzynarodowej wymiany i wspó pracy gospodarczej. Prowadzi tak e dzia alnoêç o charakterze edukacyjnym i wychowawczym. Bloch jest bowiem przyk adem cz owieka sukcesu o cechach spo ecznikowskich. y on w czasach prze omu i transformacji wówczas przechodzenia od epoki agrarnej do epoki pary i elektrycznoêci. Potrzeba utworzenia takiego Towarzystwa by a odczuwana od dawna, zw aszcza w Polsce. Po udaremnieniu prób jego zorganizowania przez stan wojenny dopiero w 1987 r. dosz o do jego powstania. Inicjatorem by znany dzia acz spo eczny i gospodarczy Aleksander Bocheƒski, autor m.in. Dziejów g upoty w Polsce, przy wspó udziale dr. Andrzeja Wernera, ekonomisty i spo ecznika oraz dr. Petera van den Dungena, Holendra, znawcy dorobku Blocha i profesora Uniwersytetu Bradford w Wielkiej Brytanii. Do Komitetu Organizacyjnego wesz y tak znane osobistoêci, jak A. Gieysztor, prezes PAN, M. Lachs, s dzia i prezydent Mi dzynarodowego Trybuna u SprawiedliwoÊci w Hadze, J. Waldorff, spo ecznik, ks. prof. J. Kondziela (KUL), G. L. Seidler (UMCS), prof J. Skowronek, prorektor UW, i przedstawiciele wielu uniwersytetów zagranicznych. Przez ponad 12 lat Towarzystwo dzia a o w formule w organizacji. Zosta o zarejestrowane sàdownie dopiero 17 listopada 1999 r. a zmian statusu poprzedzi o odrodzenie pami ci o dokonaniach Blocha w Europie. Ustanowione przez ONZ obchody 100. rocznicy konferencji haskiej da y okazj uczczenia równie jej ojca duchowego zarówno wpetersburgu w lutym 1999 r., jak i maju tego roku w Hadze. Tam te dosz o do powstania Mi dzynarodowego Komitetu obchodów wielkich rocznic Blocha pod honorowym przewodnictwem ministra K. Skubiszewskiego. Towarzystwo zorganizowa o ju w Polsce, wespó z MSZ, dwie interdyscyplinarne konferencje. Pierwsza upami tniajàca I konferencj haskà, odby a si w marcu 2000 r. pod patronatem ministra B. Geremka. Drugà, w czerwcu br., pod patronatem ministra W. Bartoszewskiego, by a poêwi cona bezpieczeƒstwu w Europie. Planowane sà kolejne podobne konferencje w kraju i w Lucernie. mgr El bieta Ma ecka Autorka nauczycielka historii jest sekretarzem Towarzystwa Jana Blocha. 14 Akademii Obrony Narodowej nr 6/2002

17 Wydarzenia Awanse naukowe HABILITACJE, DOKTORATY Kolokwia habilitacyjne Wydzia Strategiczno-Obronny pp k dr Andrzej Ciupiƒski ( Rola Francji w kszta towaniu europejskiej autonomii strategicznej ). Wydzia Wojsk Làdowych p k dr Ryszard Kuriata ( Obrona powietrzna wojsk làdowych ). Wojskowy Instytut Historyczny mjr dr Janusz Zuziak ( Polska historiografia wojskowa w Wielkiej Brytanii w latach ). Obrony prac doktorskich Wydzia Strategiczno-Obronny pp k dypl. Ryszard Korzeniowski ( Dzia ania nieregularne w obronie województwa warmiƒsko-mazurskiego ). Promotor: p k dr hab. Ryszard Jakubczak mjr mgr Mariusz Olszewski ( Organizacja i metody szkolenia w zakresie mobilizacji w si- ach zbrojnych RP ). Promotor: prof. dr hab. Julian Babula mjr dypl. Dariusz Wlaz o ( Przygotowanie o nierzy Wojska Polskiego do udzia u w misjach i operacjach pokojowych Organizacji Narodów Zjednoczonych ). Promotor: prof. dr hab. Jerzy Kunikowski kpt. mgr in. Krzysztof Marciniec ( Ekonomiczne uwarunkowania przegrupowania wojsk w czasie pokoju w ramach dzia alnoêci Polski wnato ). Promotor: prof. dr hab. Julian Babula p k dypl. Bernard WiÊniewski ( Ogniwa ochrony paƒstwa w systemie obronnoêci RP ). Promotor: p k dr hab. Jacek Paw owski. pp k dypl. Jaros aw Proƒko ( System kierowania reagowaniem kryzysowym w sytuacjach nadzwyczajnych zagro eƒ dla ludzi i Êrodowiska ). Promotor: p k dr hab. Jacek Paw owski p k mgr in. Zbigniew Karolczyk ( Traktat o otwartych przestworzach w kooperacyjnym systemie bezpieczeƒstwa europejskiego ). Promotor: prof. dr hab. Leonard ukaszuk pp k mgr in. Józef Krzymiƒski ( Demobilizacja si zbrojnych po zakoƒczonym konflikcie zbrojnym ). Promotor: p k dr hab. in. Józef Zubek p k mgr Stanis aw Ma ecki ( Wp yw odroczeƒ i zast pczych form s u by wojskowej na gotowoêç obronnà paƒstwa ). Promotor: p k dr hab. Lech Dziermakowski. Wydzia Wojsk Làdowych mjr dypl. Marek Kubiƒski ( Dzia ania batalionu desantowo-szturmowego si natychmiastowego reagowania ). Promotor: p k prof. dr hab. Micha Huzarski. Wydzia Lotniczy i Obrony Powietrznej mjr Tadeusz Szmidtka ( Organizacja obrony przeciwlotniczej w dzia aniach aeromobilnych ). Promotor: dr hab. Andrzej Ostrokólski p k Marek Bylinka ( Elementy taktyczno-bojowe w udoskonalonym modelu podstawowego szkolenia lotniczego na samolocie PZL Orlik ). Promotor: gen. dyw. dr hab. Ryszard Olszewski. Wojskowy Instytut Historyczny mjr mgr Mariusz Gàsiorowski ( Dzia- alnoêç Wojskowego Instytutu Naukowo-Wydawniczego Wojskowego Instytutu Naukowo-OÊwiatowego w latach ). Promotor: p k prof. dr hab. Lech Wyszczelski mjr mgr Zbigniew Pop awski ( Wojskowe zawodowe szkolnictwo samochodowe i czo gowo-samochodowe ). Promotor: prof. dr hab. Bogus aw Polak mgr Bogus aw Perzyk ( Niemieckie i radzieckie fortyfikacje polowe na froncie wschodnim w latach ). Promotor: prof. dr hab. Tadeusz Marian Nowak p k mgr Jerzy Zalewski ( Si y Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej w przemianach ustrojowych w latach ). Promotor: p k prof. dr hab. Tadeusz Panecki mgr Halina ach ( Dzia alnoêç oêwiatowo-wychowawcza i kulturalna Korpusu Ochrony Pogranicza w latach ). Promotor: prof. dr hab. Czes aw Grzelak mgr Aneta Chmielewska-Szymaƒska ( Gen. bryg. Stanis aw Franciszek Sosabowski ycie i dzia alnoêç ). Promotor: prof. dr hab. Bogus aw Polak. Akademii Obrony Narodowej nr 6/

18 Wydarzenia mgr Katarzyna Ryglewicz ( Gen. dyw. Zygmunt Piotr Bohusz-Szyszko ycie i dzia alnoêç ). Promotor: prof. dr hab. Bogus aw Polak mgr Mariusz Kardas ( Stefan Franciszek Sokó ycie i dzia alnoêç ). Promotor: kontradm. prof. dr hab. Antoni Komorowski p k mgr Czes aw Szafran, mgr Zbigniew Wojciechowski ( Organizacja i dzia alnoêç Wojskowego Instytutu Historycznego w latach ). Promotor: p k prof. dr hab. Tadeusz Panecki. Red. Nasi goêcie Z W gier W dniach listopada goêcili w naszej uczelni przedstawiciele Narodowego Uniwersytetu Obrony Republiki W gierskiej eksperci z zakresu ekonomiki bezpieczeƒstwa mi dzynarodowego: prof. dr Pal Gazda i Josef Tempfli. Wzi li oni udzia w sympozjum nt. Ekonomika bezpieczeƒstwa europejskiego. W dniach listopada goêci w AON komendant Uniwersytetu Obrony Narodowej im. Miklosa Zrinyi w Budapeszcie gen. dyw. dr Miklós Szabó. Towarzyszyli mu: p k. István Mézes dyrektor Centrum Informatyki tego Uniwersytetu oraz pp k Géza Szerény specjalista Departamentu Edukacji i Nauki w gierskiego ministerstwa obrony. Gen. Szabó interesowa a m.in. wyst pujàca w AON proporcja mi dzy liczbà nauczycieli akademickich a liczbà studentów (w gierskie ministerstwo obrony narzuca uczelniom wojskowym stosunek 1: 10). Z Chorwacji W dniach paêdziernika w Wydziale Strategiczno-Obronnym goêcili przedstawiciele Chorwackiej Akademii Wojskowej: p k sztab. Igor Fistoniç zast pca komendanta chorwackiej uczelni wojskowej, p k sztab. Mladen Barkoviç zast pca dowódcy Ratne Êkole, kpt. Lenka Periç st. radca w Wydziale Polityki Obronnej i Strategii chorwackiego ministerstwa obrony. Celem wizyty by a wymiana poglàdów i doêwiadczeƒ obejmujàcych wybrane zagadnienia kszta cenia kadr dowódczo-sztabowych w polskich si ach zbrojnych oraz zapoznanie ze strukturà organizacyjno-funkcjonalnà i tradycjami AON. Z Niemiec W dniach paêdziernika oficerowie niemieccy z Akademii Europejskiej (Waren Müritz), Akademii Dowodzenia Bundeswehry (Hamburg) oraz armii wzi li udzia w 12. polsko-niemieckim seminarium oficerów starszych pn. Polska Niemcy, wspólnie ku nowym wyzwaniom (szerzej na s. 11) Z Belgii 7 listopada do Akademii przyby a grupa rekonesansowa Królewskiej Akademii Obrony Belgii w sk adzie: p k Jozef Van Reusel, pp k Guido Maene w celu omówienia szczegó ów styczniowej wizyty s uchaczy Króleweskiej Akademii w AON. Delegacja w gierskiego Uniwersytetu Obrony Narodowej podczas rozmów z gospodarzami Z Czech W dniach listopada dr Arnost Krivanek i mgr Roman Bla ek z Akademii Wojskowej w Brnie uczestniczyli w konferencji zorganizowanej przez Instytut Nauk Humanistycznych nt. Teoria i praktyka przywództwa wobec wyzwaƒ edukacyjnych (szerzej na s. 8). W dniach 5 8 grudnia w Wydziale Strategiczno- -Obronnym przebywali: in. Josef Janoszec dyrektor czeskiego Instytutu Studiów Strategicznych, pp k Ludek Krzystek oraz Antonin Krasny. Celem wizyty by o nawiàzanie wspó pracy mi dzy obiema placówkami badawczymi. Z Austrii 12 listopada Akademi odwiedzi a, przebywajàca w kraju na zaproszenie dowództwa garnizonu 16 Akademii Obrony Narodowej nr 6/2002

19 Wydarzenia warszawskiego, delegacja garnizonu wiedeƒskiego z gen. Karlem Semlitschem dowódcà garnizonu. Z W och W dniach 29 listopada 2 grudnia w Akademii przebywa a 130-osobowa grupa studyjna z NATO Defense College w Rzymie pod przewodnictwem gen. broni Harmuta Olboetera. Przedstawiciele NATO Defense Collage w trakcie spotkania z przedstawicielami AON Z Wielkiej Brytanii W dniach 3 7 grudnia w kursie taktyczno-operacyjnym integracji z NATO bra udzia pp k L. Holt przedstawiciel Joint Services Command and Staff College. Red. Wyjazdy zagraniczne Owocna wizyta w Akademii Obrony Narodowej Finlandii Wdniach wrzeênia, na zaproszenie komendanta Akademii Obrony Narodowej Finlandii (National Defence College NDC) gen. dyw. Arno Vehviläinena, delegacja AON w sk adzie: gen. dyw. prof. dr hab. Boles aw Balcerowicz, p k dr hab. Mariusz Wiatr oraz kmdr mgr in. Piotr Gawliczek z o y a oficjalnà wizyt w tej uczelni. Delegacja AON poza siedzibà NDC odwiedzi a tak e Akademi Si Morskich Finlandii oraz tamtejsze Ministerstwo Obrony Narodowej. Podczas pobytu w obiektach NDC delegacj zapoznano z wybranymi elementami pierwszej fazy çwiczenia przeprowadzanego w ramach programu Partnerstwo dla Pokoju pk. Allied Effort 2001 (operacja z zakresu sytuacji kryzysowych, skutkujàcych dzia alnoêcià Dowództwa Wielonarodowych Po àczonych Si Zadaniowych CJTF HQ). åwiczenie stanowi o wst p do fazy zasadniczej, której przeprowadzenie zaplanowano w po owie listopada we Wroc awiu. W ramach wizyty komendant AON spotka si z p k. Heiki Hultem, komendantem Wydzia u Studiów Strategicznych i Obronnych, z kmdr. por. Jarmo Jaakkolà, zast pcà komendanta Akademii Si Morskich Finlandii oraz Heikki Savolà, doradcà ministra obrony narodowej ds. polityki obronnej. Podczas spotkania z komendantem NDC oraz jego zast pcami gospodarz przedstawi cele, zadania oraz struktur uczelni. Poinformowa tak e o zmianach, jakie zachodzà obecnie w uczelni oraz o perspektywach jej rozwoju. Przekaza te rektorowi AON zestaw zwartych opracowaƒ w j zyku angielskim, stanowiàcych próbk dzia alnoêci wydawniczej uczelni. Gen. Balcerowicz przedstawi genez, dotychczasowy rozwój i dorobek AON, w tym w dziedzinie wspó pracy z zagranicznymi placówkami edukacyjnymi (g ównie paƒstw NATO). W koƒcowej cz Êci spotkania komendant NDC zaproponowa pog bienie dotychczasowej wspó pracy przez udzia przedstawicieli AON w przedsi wzi ciach organizowanych przez NDC (m.in. seminaria tematyczne z udzia em goêci zagranicznych, oficjalne wizyty i rewizyty delegacji ró nych szczebli). Dzi kujàc za goêcin i ciekawy program pobytu, komendant AON zaprosi gen. Vehviläinena do odwiedzenia naszej uczelni. Termin wizyty zosta wst pnie okreêlony na trzecià dekad maja 2002 r. Warto dodaç, e dwa pierwsze dni pobytu w Finlandii nasi przedstawiciele sp dzili z delegacjà Akademii Obrony Narodowej Austrii, której przewodniczy komendant tej uczelni gen. Ernest König. Nasi delegaci spotkali si te w trybie roboczym z ambasadorem RP w Helsinkach oraz z attaché obrony RP. W godzinach porannych 23 paêdziernika wzi li udzia w wyborach parlamentarnych, g osujàc w punkcie wyborczym zorganizowanym w konsulacie RP w Helsinkach. kmdr mgr in. Piotr Gawliczek Wizyta w Chorwackiej Akademii Wojskowej W dniach listopada delegacja AON w sk adzie: zast pca komendanta AON ds. naukowych gen. bryg. prof. dr hab. Micha Krauze przewodni- Akademii Obrony Narodowej nr 6/

20 Wydarzenia czàcy, p k dr hab. Jacek Paw owski (komendant Wydzia u Strategiczno-Obronnego) oraz kmdr mgr in. Piotr Gawliczek z o y a wizyt na zaproszenie komendanta tej uczelni w Chorwackiej Akademii Wojskowej imienia Petara Zrinskiego (Croatian Military Academy CMA)*. W trakcie spotkania z komendantem CMA gen. Darko Grdiciem gospodarz podkreêli wag, jakà Chorwaci przywiàzujà do wspó pracy z naszà uczelnià. Wysoko oceni te efekty dwóch wizyt z o onych w 2001 r. przez delegacje CMA w naszej Akademii. Jego zdaniem, dotychczasowe kontakty stanowià dobrà podstaw poszerzenia wspó pracy, której kontynuacj zapewni planowana na kwiecieƒ 2002 r., wizyta komendanta AON w Zagrzebiu. Delegacja AON przeprowadzi a te rozmowy (ich tematem by a przysz oêç szkolnictwa wojskowego w obu krajach) z gen. bryg. Igorem Fistoniciem, zast pcà komendanta CMA, oraz z gen. broni Franjo Feldim, komendantem Szko y Wojennej. Gospodarz tego ostatniego spotkania scharakteryzowa Szko Wojennà jako najwy szà form edukacji wojskowej w si ach zbrojnych Chorwacji, ukierunkowanà na przygotowanie genera ów i oficerów starszych do s u by na kluczowych stanowiskach w pionie wojskowym resortu obrony narodowej. Genera podkreêli szczególnà rol podró y studyjnych w kszta ceniu realizowanym przez uczelni. Umo liwiajà one chorwackim oficerom poznanie organizacji i funkcjonowania si zbrojnych paƒstw NATO i Unii Europejskiej (np. Austrii). W tym kontekêcie gen. Feldi podkreêli wzorowe przygotowanie organizacyjne i merytoryczne wizyty s uchaczy chorwackiej Szko y Wojennej w AON w czerwcu 2000 r. Na zakoƒczenie pobytu w Chorwacji delegacja naszej uczelni odwiedzi a Szko Si Morskich w Splicie, gdzie m.in. zwiedzi a kompleks dydaktyczny, w tym okr t szkolny Andrija Mohorovciç, oraz spotka a si z komendantem szko y kmdr. Ante Urliciem. kmdr mgr in. Piotr Gawliczek * CMA tworzà: Szko a Wojenna, Szko a Dowodzenia i Sztabu Generalnego, Szko a Si Làdowych, Szko a Si Morskich, Szko a Si Powietrznych oraz Szko a J zyków Obcych. WIZYTA DELEGACJI NATO DEFENCE COLLEGE W AKADEMII OBRONY NA- RODOWEJ Koledzy z Akademii NATO w Rzymie ju po raz trzeci odwiedzili Polsk i naszà uczelni. Podczas trzydniowej wizyty studenci spotkali si z przedstawicielami MSZ, MON i Sztabu Generalnego WP. Wi kszoêç pytaƒ zadawanych przez goêci podczas spotkaƒ dotyczy a polityki zagranicznej Polski i nak adów na obron narodowà. Oficerowie z NATO byli szczególnie zainteresowani przemianami w Wojsku Polskim. 30 listopada 75 s uchaczy Akademii Obrony NA- TO z jej komendantem LtGen Hertmutem Olboeterem (GE) uczestniczy o w spotkaniu z komendantem AON. Pytano m.in. o zakres i sposób przygotowania oficerów do informowania opinii publicznej i kontaktów z mediami. Najwy sza rangà uczelnia w NATO Akademia Obrony NATO powsta a w 1951 r. wpary u. Obecnie ma swà siedzib w Rzymie. Jest to najwy sza rangà uczelnia Sojuszu. Kszta ci wojskowych i cywilów przewidzianych do obj cia wa nych stanowisk w NATO. W czasie studiów szczególny nacisk k adzie si na omawianie zagadnieƒ polityki mi dzynarodowej. Pomagajà w tym podró e organizowane do paƒstw NATO. Celem zaj ç przeprowadzanych podczas tych wizyt jest analiza sytuacji oraz próba zrozumienia uwarunkowaƒ polityczno-militarnych w poszczególnych paƒstwach. Akademia Obrony NATO organizuje pi cioipó miesi czne wy sze kursy. Ich s uchaczami sà skierowani przez paƒstwa NATO pu kownicy i podpu kownicy, urz dnicy cywilni z resortów spraw zagranicznych i obrony oraz innych instytucji rzàdowych. Wi kszoêç z nich obejmuje stanowiska sztabowe w dowództwach NATO lub stanowiska w krajowych instytucjach zwiàzanych z NATO. Ponadto organizowane sà kursy dla genera ów (w 1997 r. taki kurs ukoƒczy gen. Balcerowicz). Akademia prowadzi równie kursy dla oficerów rezerwy NATO. Uczelnia oferuje stypendia badawcze i zajmuje si organizowaniem mi dzynarodowych seminariów naukowych dotyczàcych bezpieczeƒstwa euroatlantyckiego. Co dwa lata w murach Akademii, pod przewodnictwem jej komendanta, odbywa si konferencja komendantów akademii wojskowych krajów NATO i uczestniczàcych w programie PdP. kpt. Dariusz Kryszk 18 Akademii Obrony Narodowej nr 6/2002